De teelt van lelies. Karin Meskers
|
|
- Jeroen Boender
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De teelt van lelies Karin Meskers
2 colofon Auteurs Karin Meskers Redactie Kristal Tekst- en communicatiebureau, Marga Winnubst Ontwerp en opmaak Buro Gom, Jeroen Reith Fotoverantwoording IBC: 1.1, 1.3, 1.4, 1.6, 1.7, 1.10b, 1.11b, 1.14, 1.15, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5, 2.6, 2.7, 2.8, 2.10, 3.1, 8.1 / D. Osinga: omslag, 4.2, 4.3a, 4.3b, 4.6, 5.3, 5.4, 5.5, 5.7, 5.9, 5.10, 6.5, 6.6, 6.7, 6.8, 6.9, 6.10, 6.11, 6.12, 6.13 / PPO: 6.15, 7.1, 8.2, 8.4, 8.5, 8.7, 8.8, 8.9, 8.10, 8.11, 8.12, 8.13, 8.14, 8.15 / Markhorst Bloembollen: 1.2 / onbekend (uit Teelt van de leliebol 2013): 1.5, 1.8, 1.10a, 1.17, 4.4, 4.5, 5.1, 5.2, 7.3 / H.Y. Alkema: 1.9a, 1.9b, 1.16, 3.4 / KAVB: 1.11a, 1.12, 1.13, 1.18, 2.1, 2.9, 6.6, 6.16 / Ontwikkelcentrum: 3.2 / T. de Geus: 3.3, 6.1, 6.2, 6.3, 6.4 / Delphy: 5.6, 8.6 / AOC raad: 5.8 / De Jong lelies: 6.14 / Onings BV: 6.3 / Akerboom: 7.2, 7.4, 7.5 / NVWA: 8.3 / Dr. Stanley Kay, beeldenbank gewasbescherming: 8.16 / Bloembollenvisie: 4.1 Copyright Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt worden in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of door fotokopieën, opname, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Stichting Bollenacademie. 2
3 Voorwoord De lelie is een van de weinige bolgewassen die van nature in Nederland voorkomen. De sector is echter groot geworden door lelies uit landen in Oost-Azië te halen, deze met veredeling te verbeteren en de bollen vervolgens weer in groten getale te exporteren naar de landen van herkomst. De lelieteelt is een ongekend staaltje van Nederlandse handelsgeest en inventiviteit. Waar de lelie in 1980 de status van bijzonder bolgewas nog nauwelijks was ontgroeid, vormt de lelieteelt vandaag de dag ongeveer een kwart van het areaal van de Nederlandse bloembollenteelt. Alleen de tulp heeft een groter aandeel in de totale oppervlakte, maar in financiële waarde is de tulp al bijgehaald door de lelie. Ondertussen werken Nederlandse ondernemers en hun medewerkers eraan om het productieproces van de leliebol te verbeteren. Er worden elk jaar steeds meer leliebollen geteeld, met steeds lagere milieubelasting en met een steeds toenemende kwaliteit. De ontwikkelingen in ons vak gaan hard en dat vraagt veel van onze huidige en toekomstige ondernemers en werknemers. Het is van groot belang om kennis vast te leggen en vooral ook te delen. Met dit boek willen we daar invulling aan geven voor wat betreft de teelt van lelies. Stichting Bollenacademie is in 2016 gestart met het project Studiebol met financiering van Colland Arbeidsmarkt. In dit project wordt kennis vastgelegd en verspreid, gericht op zowel werkenden als studenten. De teelt van lelies, het boek dat u nu in handen heeft, is daarvan een resultaat. Dit boek is de opvolger van De teelt van de leliebol, geschreven door Theo de Geus. Voor dit boek is veel nieuwe informatie verzameld en is een nieuwe tekst geschreven, alles in een frisse nieuwe lay-out. Het boek past geheel in de stijl van de eerder uitgeven boeken De teelt van tulpen en De broei van tulpen en het nog te verwachten boek De broei van lelies. Veel mensen uit het vak hebben aan dit boek meegewerkt. Zonder anderen tekort te willen doen, wil ik daarvoor de volgende personen in het bijzonder bedanken: lelietelers Marcel Markhorst, Hans van der Heijden en Geert Burger voor hun kritische commentaar vanuit het oogpunt van de huidige praktijk; teeltadviseur Hans Kok, Saskia Bodegom en Peter Knippels voor hun inhoudelijke commentaar en aanvullingen; Marga Winnubst voor de redactie; Stan van Oers, Marieke van Woensel en Piet Vlaming voor de begeleiding vanuit het project Studiebol; en natuurlijk auteur Karin Meskers voor de grote prestatie die zij met het samenstellen van dit boek heeft geleverd. André Hoogendijk, voorzitter Stichting Bollenacademie Hillegom, mei
4 4
5 Stichting Bollenacademie Stichting Bollenacademie is een samenwerkingsverband van bedrijfsleven, onderwijs, onderzoek en teeltadvies met als doelen een goed scholingsaanbod te realiseren voor studenten en werkenden, het reguliere bloembollenonderwijs verder te ontwikkelen en de instroom in het onderwijs en de deelname aan scholing voor werkenden in de sector te vergroten. In het algemeen bestuur van Stichting Bollenacademie zijn de volgende partijen vertegenwoordigd: Aeres Hogeschool, Anthos, CITAVERDE College, Clusius College, CNV Vakmensen, Delphy, FNV, Groenhorst, HAS Hogeschool, Hogeschool Inholland, Hogeschool VHL, Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur, LTO Noord, Nordwin College, Wageningen UR en Wellantcollege. 5
6 Inhoud 1 Algemeen 1.1 Inleiding 1.2 De geschiedenis van de lelieteelt in Nederland 1.3 Ontwikkeling vanaf Areaal lelies 1.5 De genencentra van de lelie Genencentra Lelies uit Azië Lelies uit Europa Lelies uit Amerika 1.6 Familie van de Liliaceae Lelieachtigen De bloemformule 1.7 Botanische kenmerken van Lilium Bouw van de bloem Bouw van de bol Bouw van het blad Bouw van de stengel 1.8 Het verloop van de teelt 2 Het sortiment 2.1 Inleiding 2.2 Kenmerken per groep 2.3 Oriental hybriden 2.4 LA-hybriden 2.5 OT-hybriden 2.6 Aziatische hybriden 2.7 Longiflorum hybriden 2.8 Overige groepen 2.9 Sortimentsvernieuwing 3 Het uitgangsmateriaal 3.1 Inleiding 3.2 Generatieve vermeerdering Veredeling Kruisen Vegetatieve vermeerdering Natuurlijke vegetatieve vermeerdering Kunstmatige vegetatieve vermeerdering 4 Planten 4.1 Inleiding 4.2 Bodemkeuze 4.3 Grondontsmetting Inundatie Teelt van Tagetes (Afrikaantjes) 4.4 Drainage 4.5 Grondbewerking 4.6 Het planten van plantgoed 4.7 Het planten van schubben 5 Gewasverzorging 5.1 Inleiding 5.2 Mestwetgeving 5.3 Organische meststoffen 5.4 Bemestingsonderzoek 5.5 Bemesting Stikstof (N) Fosfaat (P) bodemadvies Fosfaat (P) gewasgericht advies Kali (K) 5.6 Beregenen 5.7 Kostenvergelijking van twee beregeningssystemen 5.8 Infiltratie 5.9 Fertigatie 5.10 Onkruidbestrijding 5.11 Selecteren 5.12 Koppen
7 6 Oogst en naoogstbehandeling 6.1 Inleiding 6.2 Vaststellen oogsttijdstip 6.3 Oogsten 6.4 Transport 6.5 Spoelen 6.6 Verwerken 6.7 Afleveren 6.8 Kwaliteit 6.9 Afvalstoffen 6.10 Hygiëne Vuur (Botrytis elliptica) Bol- en schubrot (onder andere Fusarium) Wortelrot (Pythium) Bewaarrot (Penicillium) Woekerziekte (Rhodococcus fascians) Virussen 8.4 Fysiologische afwijkingen 8.5 Onkruid 8.6 Waterschade Bewaring 7.1 Inleiding 7.2 Bewaring van leverbaar Voor het invriezen Langdurige bewaring ULO-bewaring Zwarte spruiten Zuidelijk halfrondteelt 7.3 Bewaring van plantgoed Energiebesparing tijdens bewaring CO 2 -schadedrempel Het koken van lelieplantgoed 7.4 Bewaren van schubbollen en schubben 7.5 Ontsmetten Verwijzingen naar websites voor meer informatie Bestrijding van ziekten en plagen 8.1 Inleiding 8.2 Dierlijke aantasters Bladluizen Bollenmijten Leliehaantjes Aaltjes 8.3 Ziekten veroorzaakt door schimmels, bacteriën en virussen
8 1 Algemeen 1.1 Inleiding De lelieteelt is in vergelijking met de tulpenteelt betrekkelijk nieuw. Terwijl de tulp al meer dan 200 jaar op commerciële schaal geteeld wordt, ging de lelieteelt pas begin vorige eeuw in zeer beperkte omvang van start. De groei van het lelieareaal dateert pas van de laatste zestig jaar. Doordat het zo n nieuwe teelt is en doordat de vermeerdering snel gaat, is er veel vernieuwing in het sortiment. Het aantal bedrijven dat op zoek is naar nieuwe rassen is weliswaar beperkt, maar deze veredelingsbedrijven komen regelmatig met nieuwe rassen. Ook worden de verschillende leliegroepen onderling gekruist en verschijnen er weer nieuwe groepen lelies met andere eigenschappen, bloemvormen en bloemkleuren. Op die manier speelt de lelieteelt in op veranderende marktwensen. Ieder jaar worden er op royaltybasis diverse rassen uitgegeven. Met name de laatste jaren heeft de sector te maken gekregen met een flink aantal uitdagingen, zoals nieuwe virussen en strenge kwaliteitseisen van exportlanden. Dit heeft geleid tot een nieuwe aanpak op bedrijven. Kortom de lelieteelt is een jonge dynamische teelt waar een snelle wisseling is van het sortiment en waarin de ontwikkelingen elkaar snel opvolgen. Dit boek beschrijft de teelttechnische aspecten van het telen van lelies. Het eerste hoofdstuk bevat algemene informatie over de geschiedenis van de lelieteelt, de bouw van de plant en het verloop van de teelt. Hoofdstuk 2 beschrijft het sortiment en de diverse groepen die kunnen worden onderscheiden. In hoofdstuk 3 tot en met 7 komen de verschillende onderdelen van de teelt uitgebreid aan bod. Van uitgangsmateriaal, planten, gewasverzorging, oogst- en naoogstbehandeling tot aan de bewaring. Hoofdstuk 8, tot slot, behandelt virussen, ziekten, plagen, gebreken en afwijkingen. Bij een aantal onderwerpen staat een icoon ( ). Dit icoon verwijst naar een internetadres waar meer informatie beschikbaar is. Achterin in het boek staan de details van de verwijzingen. 1.2 De geschiedenis van de lelieteelt in Nederland De lelie wordt al heel lang in Nederland geteeld. In het jaar 800 werd in de tuin van Karel de Grote te Nijmegen al een witbloeiende lelie geteeld. Deze lelie is bekend onder de volksnaam Madonna lelie. De Latijnse naam is Lilium candidum (zie figuur 1.1). Deze witbloeiende lelie was in de middeleeuwen het symbool van reinheid, maagdelijkheid en kuisheid. Maar Lilium candidum wordt al veel langer geteeld. Op een vaas uit de 17e eeuw vóór Christus, gevonden op Kreta, staat al een figuur van deze lelie. De lelie was vroeger ook in gebruik als een geneeskrachtige plant. Er werd onder 8
9 Figuur 1.1 Lilium candidum andere zalf en olie van gemaakt. Het duurde echter tot het begin van de twintigste eeuw voor de commerciële teelt opkwam. Tot halverwege de twintigste eeuw bleef het lelieareaal echter zeer klein. 1.3 Ontwikkeling vanaf 1965 Vanaf ongeveer 1965 kwam de lelieteelt in Nederland goed op gang en begon het lelieareaal te groeien. Inmiddels is de bloem niet meer weg te denken. De oudere typen lelies werden veelal via zaad, dus generatief, vermeerderd. De nieuwe lelies daarentegen worden vegetatief vermeerderd, bijvoorbeeld door middel van schubben of weefselkweek. De lelieteelt breidde zich aanvankelijk uit vanuit het Noord-Hollandse Andijk naar de polder de Zijpe. Deze polder ligt in Noord-Holland langs de kust. In de negentiger jaren begon de lelieteelt zich verder te verspreiden. Op zoek naar verse grond weken de Noord-Hollandse telers uit naar de rest van Nederland. In eerste instantie werden de lelies daar op contract geteeld. Inmiddels zijn veel contractnemers in eigen beheer lelies gaan telen. Je vindt de lelieteelt vandaag de dag in veel verschillende provincies. Naast Noord-Holland zijn dat vooral de provincies in het noordoosten en zuidoosten: Drenthe, Limburg, Overijssel, Flevoland en Noord-Brabant. Je ziet de teelt met name in gebieden met lichte gronden waar je machinaal kunt rooien en waar de gronden vers zijn. Op welke grond je teelt, hangt ook af van de soort dat je wilt telen. Orientals groeien beter op iets zuurdere gronden, dus gronden met een lagere ph. Voor Aziaten moet de grond juist ph-neutraal zijn. 9
De broei van lelies. Karin Meskers
De broei van lelies Karin Meskers Colofon Auteur Karin Meskers Redactie Kristal Tekst- en communicatiebureau, Marga Winnubst Ontwerp en opmaak Buro Gom, Jeroen Reith Fotoverantwoording IBC: 1.1, 1.2, 1.3,
Nadere informatieDe teelt van sneeuwklokjes. Frederieke Schilder
De teelt van sneeuwklokjes Frederieke Schilder colofon Auteurs Frederieke Schilder Redactie Arie Dwarswaard en Stan van Oers Ontwerp en opmaak Buro Gom, Jeroen Reith Fotoverantwoording P. Knippels: 1.1;
Nadere informatieDe teelt van tulpen. Theo de Geus
De teelt van tulpen Theo de Geus colofon Auteurs Theo de Geus Redactie Kristal Tekst- en communicatiebureau, Marga Winnubst Ontwerp en opmaak Buro Gom, Jeroen Reith Fotoverantwoording KAVB: omslag, 1.9,
Nadere informatieDe broei van tulpen. Theo de Geus
De broei van tulpen Theo de Geus colofon Auteurs Theo de Geus Redactie Kristal Tekst- en communicatiebureau, Marga Winnubst Ontwerp en opmaak Buro Gom, Jeroen Reith Fotoverantwoording ibulb: Fig omslag
Nadere informatieDe bloembollenketen. Van teelt tot en met handel Peter Knippels
De bloembollenketen Van teelt tot en met handel Peter Knippels colofon Auteur Peter Knippels Redactie Kristal Tekst- en communicatiebureau, Marga Winnubst Ontwerp en opmaak Buro Gom, Jeroen Reith Fotoverantwoording
Nadere informatieIn dit document zijn de belangrijkste ziekten en plagen opgenomen, die een risico kunnen vormen voor de productie van bollen van goede kwaliteit
Risico s in de productie In dit document zijn de belangrijkste ziekten en plagen opgenomen, die een risico kunnen vormen voor de productie van bollen van goede kwaliteit Schimmels Bewaarrot (Penicillium)
Nadere informatieDe fysiologie van bloembollen. Henk Gude en Peter Knippels
De fysiologie van bloembollen Henk Gude en Peter Knippels Colofon Auteurs Henk Gude en Peter Knippels Redactie Kristal Tekst- en communicatiebureau, Marga Winnubst Ontwerp en opmaak Buro Gom, Jeroen Reith
Nadere informatieWarmwaterbehandeling lelie
Warmwaterbehandeling lelie Effect van verlaagde voor- en natemperatuur bij Oriëntals en verhoogde kooktemperatuur bij Longiflorum-, LA- en OT- hybriden Casper Slootweg en Hans van Aanholt Praktijkonderzoek
Nadere informatieOnkruidbestrijding en Gewasbescherming
CURSUSboek Onkruidbestrijding en Gewasbescherming voor de Hovenier & Groenvoorziener AUTEURS Wied Hendrix Jan van den Langenberg colofon Auteurs Wied Hendrix en Jan van den Langenberg Redactie Linda Kleverlaan,
Nadere informatieZo worden lelies geteeld
Zo worden lelies geteeld Een bloem van belang 2 EEN BLOEM VAN BELANG De lelie is een mooie plant met een prachtige bloem en een mooie symboliek. De witte lelie is het zinnebeeld van zuiverheid, maagdelijkheid,
Nadere informatieInteractie tussen stikstofgift en Fusariumaantasting bij Fritillaria imperialis. Auteur(s): E.A.C. Vlaming-Kroon en A.M. van Dam
Interactie tussen stikstofgift en Fusariumaantasting bij Fritillaria imperialis. Auteur(s): E.A.C. Vlaming-Kroon en A.M. van Dam Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Bloembollen PPO nr. 3376 augustus
Nadere informatieDe teelt en broei van Zantedeschia. Peter Knippels
De teelt en broei van Zantedeschia Peter Knippels Colofon Auteur Peter Knippels Redactie Kristal Tekst- en communicatiebureau, Marga Winnubst Ontwerp en opmaak Buro Gom, Jeroen Reith Fotoverantwoording
Nadere informatieDe teelt en broei van hyacinten. Martien van der Poel & Peter Knippels
De teelt en broei van hyacinten Martien van der Poel & Peter Knippels colofon Auteurs Martien van der Poel en Peter Knippels Redactie Kristal Tekst- en communicatiebureau, Marga Winnubst Ontwerp en opmaak
Nadere informatieZo worden lelies geteeld
Zo worden lelies geteeld Een bloem van belang 2 EEN BLOEM VAN BELANG De lelie is een mooie plant met een prachtige bloem en een mooie symboliek. De witte lelie is het zinnebeeld van zuiverheid, maagdelijkheid,
Nadere informatieUitvoeringsrichtlijn Lilium
Het bestuur van de Stichting Bloembollenkeuringsdienst (BKD), gelet op richtlijn 98/56/EG, artikel 9 van het Landbouwkwaliteitsbesluit 2007 en de toelichting behorende bij de Landbouwkwaliteitsregeling
Nadere informatieAmbitie: Op naar een Vitale Teelt in 2030
Ambitie: Op naar een Vitale Teelt in 2030 Met bollen en bloemen van topkwaliteit, vrij van ziekten, op een rendabele manier geteeld in harmonie met de omgeving, emissieloos, klimaatneutraal en met een
Nadere informatieHygiëneprotocol Dahlia PSTVd. P.J. van Leeuwen
Hygiëneprotocol Dahlia PSTVd P.J. van Leeuwen Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen UR Business Unit Bloembollen, boomkwekerij en fruit PPO nr. 32 361815 00/PT nr. 14760.02 oktober
Nadere informatieModule Het groeien van planten
Module Het groeien van planten Colofon Auteur Ton van der Hoorn, Wellantcollege, Aalsmeer Redactie Marga Winnubst, Kristal Tekst- en communicatiebureau Beeld ARKA media BV, Beeldverwerving en beeldcreatie
Nadere informatieOnderzoek naar de gebruikswaarde van door bollenmijten beschadigde gladiolenknollen in de bloementeelt
Onderzoek naar de gebruikswaarde van door bollenmijten beschadigde gladiolenknollen in de bloementeelt Voortgezet diagnostisch onderzoek in 2006 Peter Vink Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Bloembollen
Nadere informatieUitvoeringsrichtlijn Lilium
Het bestuur van de Stichting Bloembollenkeuringsdienst (BKD), gelet op richtlijn 98/56/EG, artikel 9 van het Landbouwkwaliteitsbesluit 2007 en de toelichting behorende bij de Landbouwkwaliteitsregeling
Nadere informatiePenicillium in lelie. Effect van terugdrogen na het spoelen op Penicilliumaantasting tijdens de bewaring van lelie. Hans Kok
Penicillium in lelie Effect van terugdrogen na het spoelen op Penicilliumaantasting tijdens de bewaring van lelie Hans Kok Praktijkonderzoek Plant & Omgeving Bloembollen, Boomkwekerij en Fruit April 2010
Nadere informatieVroege bloemverdroging bij narcis cultivar Bridal Crown
Vroege bloemverdroging bij narcis cultivar Bridal Crown Voortgezet diagnostisch onderzoek 2012 Peter Vink, Peter Vreeburg en Paul van Leeuwen Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen
Nadere informatieBiologische lelieteelt
Teelthandleiding Biologische lelieteelt September 2005 In opdracht van Stichting Stichting Regionaal Onderzoek Lelieteelt in Noord- en Oost Nederland Voorwoord Deze handleiding is geschreven in opdracht
Nadere informatieUitvoeringsrichtlijn Lilium
Het bestuur van de Stichting Bloembollenkeuringsdienst (BKD), gelet op richtlijn 98/56/EG, artikel 9 van het Landbouwkwaliteitsbesluit 2007 en de toelichting behorende bij de Landbouwkwaliteitsregeling
Nadere informatieDe teelt en broei van narcissen. Ard Kroon en Machteld van der Meulen
De teelt en broei van narcissen Ard Kroon en Machteld van der Meulen Colofon Auteurs Ard Kroon en Machteld van der Meulen Redactie Kristal Tekst- en communicatiebureau, Marga Winnubst Ontwerp en opmaak
Nadere informatieOnderzoek naar risico van bollenmijt in Zantedeschia
Onderzoek naar risico van bollenmijt in Zantedeschia Welke mijt geeft schade in Zantedeschia P.J. van Leeuwen, C. Conijn, M. Breedeveld, J.P.T. Trompert Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector Bloembollen
Nadere informatieRekenen Groep 6-1e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of
Nadere informatieInventarisatie regulier en cursorisch onderwijs m.b.t.veredeling en teeltmateriaal Regulier en cursorisch onderwijs Grote vraag naar personeel op het vakgebied van veredeling en plantaardig teeltmateriaal.
Nadere informatiePrimair diagnostisch onderzoek aan een onbekende wortelrot bij de bollenteelt van lelies op dekzandgronden
Primair diagnostisch onderzoek aan een onbekende wortelrot bij de bollenteelt van lelies op dekzandgronden Voortgezet diagnostisch onderzoek 2007 Peter Vink en Hans Kok Praktijkonderzoek Plant & Omgeving
Nadere informatiePROJECTVERSLAG 2005 NAAR EEN OPLOSSING VOOR ONBEKEND WORTELROT IN LELIE
PROJECTVERSLAG 2005 NAAR EEN OPLOSSING VOOR ONBEKEND WORTELROT IN LELIE Naar een oplossing voor onbekend wortelrot in lelie Projectverslag fase 3 Uitgevoerd door: DLV Facet DLV Facet: Peter Graven DLV
Nadere informatieRelatie zetmeelgehalte leliebol en takkwaliteit, onderzoek Casper Slootweg en Hans van Aanholt
Relatie zetmeelgehalte leliebol en takkwaliteit, onderzoek 2010 2012 Casper Slootweg en Hans van Aanholt Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Bloembollen, Boomkwekerij & Fruit PPO nr.32 361444 00 PT nummer
Nadere informatieTeelt van lelies in goten in de grond in Drenthe, 2012
Teelt van lelies in goten in de grond in Drenthe, 2012 Casper Slootweg Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen UR Business Unit Bloembollen, Boomkwekerij en Fruit Februari 2013 Programma
Nadere informatieAanvullende bestrijding van stengelaaltjes door toevoeging van formaline aan het voorweekwater en kookbad
Aanvullende bestrijding van stengelaaltjes door toevoeging van formaline aan het voorweekwater en kookbad Voortgezet diagnostisch onderzoek 2012 Peter Vreeburg, Paul van Leeuwen Praktijkonderzoek Plant
Nadere informatiePlAMV Update en Onderzoek
PlAMV Update en Onderzoek Casper Slootweg Agrifirm 14 november 2014 Update / Informatie uitwisseling Resultaten onderzoek Ontwikkelingen Interactie / discussie Onderwerpen vandaag Hoe staan we ervoor?
Nadere informatieBolontsmetting Tulp 10/20/2011. Onderwerpen. Waarom bolontsmetting? Basis voor bolontsmetting plantgoed tulp. Welke middelen in ontsmettingsbad?
Onderwerpen Bolontsmetting Tulp Annette Bulle PPO Bloembollen, Boomkwekerij en Fruit 25 oktober 2010 Bolontsmetting Middelen: fungiciden, insecticiden, reinigingsmiddelen Methoden: dompelen, douchen Aanvulling
Nadere informatieGezonde lelieteelt. Schoon beginnen, schoon houden. Innoventis, 28 augustus 2015, Casper Slootweg
Gezonde lelieteelt Schoon beginnen, schoon houden Innoventis, 28 augustus 2015, Casper Slootweg Programma Uitgangsmateriaal Perceelskeuze Water- en bolontsmetting 2 Uitgangsmateriaal Meristeemcultuur Altijd
Nadere informatieTeelt de grond uit. Leliedag 13 februari 2013, Casper Slootweg
Teelt de grond uit Leliedag 13 februari 2013, Casper Slootweg Programma Teelt de grond uit Start 2009 Opgezet door Ministerie van EL&I Doel: Voorkomen van emissie / Kaderrichtlijn water Financiering EL&I
Nadere informatieHet Nederlands Lelie Rapport Met Micosat mycorrhizae, schimmel en bacteriën
Het Nederlands Lelie Rapport 16 Met mycorrhizae, schimmel en bacteriën Inhoudsopgave Test met Resultaten Perceel 1 Perceel 2 Perceel 3 Perceel 4 Conclusie Kostencalculatie staat voor een schone bodem en
Nadere informatieFlower Science meets Topsector T&U. Sassenheim, 7 september Janjo de Haan. m.m.v. Henk Gude & Casper Slootweg
Flower Science meets Topsector T&U Sassenheim, 7 september 2017 Janjo de Haan m.m.v. Henk Gude & Casper Slootweg Oorsprong van programma bij ondernemers Vollegrondstuinbouw in Nederland Fruitteelt Vollegrondsgroenten
Nadere informatieRekenen Groep 7-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatieVoortgezet diagnostisch onderzoek Peter Vink
Voortgezet diagnostisch onderzoek naar een betere beheersing van een aantasting door de schimmel Colletotrichum acutatum bij de bollenteelt van tulpen cv. Giuseppe Verdi Voortgezet diagnostisch onderzoek
Nadere informatieLelieteelt naar een ecologische teelt. Onderzoek
Lelieteelt naar een ecologische teelt Onderzoek 2016-2017 Stichting ROL Stichting ROL staat voor Regionaal Onderzoek Lelieteelt. Zij bevindt zich in Noordoost Nederland, waar ruim 45% van het lelie-areaal
Nadere informatieAantasting van Alliumbollen door Fusarium
Aantasting van Alliumbollen door Fusarium Voortgezet diagnostisch onderzoek 2006/2007 Peter Vink, Trees Hollinger, Paul van Leeuwen en Khanh Pham Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Bloembollen Augustus
Nadere informatieAntwoorden Rekenen Groep 5-1e helft schooljaar
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of
Nadere informatieBrunelleschi. De Dom van Florence
Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv, Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of
Nadere informatieErwinia chrysanthemi in Amaryllidaceae
Erwinia chrysanthemi in Amaryllidaceae Voortgezet diagnostisch onderzoek 2007 Peter Vink Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Bloembollen, Boomkwekerij en Fruit September 2008 PPO nr. 3234036700-6 /
Nadere informatieRekenen Groep 4-1e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatieVoorbehandeling lelie met BVB
Voorbehandeling lelie met BVB Auteur Hans Kok Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Bloembollen april 26 PPO nr. 36188 26 Wageningen, Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Alle rechten voorbehouden.
Nadere informatieBruine bladpunten in Longiflorum White Heaven
Bruine bladpunten in Longiflorum White Heaven Inventarisatie bladproblemen in de praktijk Hans Kok Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector Bloembollen PPO nr. 32 360 560 00 Maart 2008 2008 Wageningen,
Nadere informatieRekenen Groep 4-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2013 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatieRekenen Groep 4-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatieTerugzine. Samen kennis maken. Samenwerking in de groene kolom is uniek. Lezen en laten lezen! Win-win voor onderwijs en bedrijfsleven
Terugblik Meerjarenafspraak 2006-2010 Terugzine Magazine van de Groene Kennis Coöperatie met succesprojecten van de afgelopen vijf jaar Lezen en laten lezen! Gooi mij niet weg maar geef me door! Of kijk
Nadere informatieGroei en oogst. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2
Groei en oogst De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL cmyk 70 0 70 0 rgb 73 177 112 #48b170 Groei
Nadere informatieGeen fabriekswerk. Roeien met de wind mee en de stroom tegen. Jac Willekens
Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of
Nadere informatieGroei voorbereiden. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2
Groei voorbereiden De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Groei voorbereiden WEGWIJZER Deze module
Nadere informatiePraktijknetwerk: bodemverbetering Bouwen aan een vitale bodem
Praktijknetwerk: bodemverbetering Bouwen aan een vitale bodem Door: Sjoerd Smits Uitleg Netwerk: Goossens Flevoplant, Ens is bedenker & aanvrager van netwerk Doel: samen bouwen aan een vitale bodem, kennis
Nadere informatiePrecisieplant tulp. Basis voor precisielandbouw. A.H.M.C. Baltissen, H. Gude, A. van der Lans, A. Haaster
Precisieplant tulp Basis voor precisielandbouw A.H.M.C. Baltissen, H. Gude, A. van der Lans, A. Haaster Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen UR Business Unit Bloembollen, Boomkwekerij
Nadere informatieVirusbeelden Vaste planten
Virusbeelden Vaste planten Virus Nederlandse naam Manier van virusverspreiding ArMV Arabis-mozaïekvirus Aaltjes (Xiphinema diversicaudatum), vegetatieve vermeerdering, onkruidzaad, mechanisch niet uitgesloten
Nadere informatieWarmwaterbehandeling van Allium tegen krokusknolaaltje
Warmwaterbehandeling van Allium tegen krokusknolaaltje Onderzoek van 2003 t/m 2006 P.J. van Leeuwen, P. Vink en J.P.T. Trompert Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector Bollen november 2006 PPO nr.
Nadere informatieTeelt A Antwoorden Verzorgen van het gewas. Th. de Geus N. Vollebregt
Teelt A Antwoorden Verzorgen van het gewas Th. de Geus N. Vollebregt eerste druk, 2002 Artikelcode: 27080.2 & 27080.1 2002 Ontwikkelcentrum, Ede, Nederland Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave
Nadere informatieSmaakonderzoek komkommer aan Nederlands en Spaans product
Smaakonderzoek komkommer aan Nederlands en Spaans product M. Kersten, L. Voorbij en W. Verkerke Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector Glastuinbouw april 2002 PPO nr 420029 2002 Wageningen, Praktijkonderzoek
Nadere informatieVitaal plantgoed door optimale bewaring
Vitaal plantgoed door optimale bewaring Bloembollen 2016, Henk Gude en collega s Inhoud Algemene inleiding bollenteelt Klimaatfactoren bewaring Bewaring tulp Bewaring lelie Bollenteelt en verwerking, het
Nadere informatieRekenen Groep 6-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze,
Nadere informatieKnelpuntenrapportage nieuwe teelten Rapportage van de Afzet- en Teeltknelpunten bij a) rucola, b) aardpeer, b) pastinaak c) Aziatische bladgewassen.
Knelpuntenrapportage nieuwe teelten Rapportage van de Afzet- en Teeltknelpunten bij a) rucola, b) aardpeer, b) pastinaak c) Aziatische bladgewassen. C. van Wijk PPO-agv, Lelystad Praktijkonderzoek Plant
Nadere informatieVaste planten waardplant voor PlAMV?
Vaste planten waardplant voor PlAMV? Consultancy onderzoek Casper Slootweg, Miriam Lemmers en Maarten de Kock Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen UR Business Unit Bloembollen,
Nadere informatieNaar een oplossing voor onbekend wortelrot in lelie
Naar een oplossing voor onbekend wortelrot in lelie Praktijkproef Hans Kok, Peter Vink, PPO Anton Dingemans en Arjan de Vries, BAB Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Bloembollen, Boomkwekerij en Fruit
Nadere informatieAaltjes in de bollenteelt
Aaltjes in de bollenteelt Gera van Os Peter Vreeburg De volgende onderwerpen komen aan de orde: Aaltjesziekten in de teelt Wortellesieaaltje Stengelaaltje Vrijlevend wortelaaltje Krokusknolaaltje Wortelknobbelaaltje
Nadere informatieBemesting van tulp in de broeierij
Bemesting van tulp in de broeierij M.F.N. van Dam, A.J.M. van Haaster, H.P. Pasterkamp, S. Marinova, N.S. van Wees, e.a. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector bloembollen december 2003 PPO 330
Nadere informatieTerugzine. Samen kennis maken. Samenwerking in de groene kolom is uniek. Lezen en laten lezen! Win-win voor onderwijs en bedrijfsleven
Terugblik Meerjarenafspraak 2006-2010 Terugzine Magazine van de Groene Kennis Coöperatie met succesprojecten van de afgelopen vijf jaar Lezen en laten lezen! Gooi mij niet weg maar geef me door! Of kijk
Nadere informatieEnergiestroom Lelie. Jeroen Wildschut (PPO Bloembollen) Maurice Kok (DLV Plant)
Energiestroom Lelie Jeroen Wildschut (PPO Bloembollen) Maurice Kok (DLV Plant) Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Bloembollen, Boomkwekerij & Fruit PPO nr.32 360 355 07 September 2007 2007 Wageningen,
Nadere informatiePapierblad in lelie. Naoogst fase. Hans Kok en Hans van Aanholt. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Bloembollen juni 2004 PPO nr.
Papierblad in lelie Naoogst fase Hans Kok en Hans van Aanholt Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Bloembollen juni 2004 PPO nr. 330919 2004 Wageningen, Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Alle
Nadere informatieCalifornische trips in lelie
Californische trips in lelie Hans Kok, Cor Conijn en Peter Vink Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Bloembollen Juni 2004 PPO nr. 330803 2004 Wageningen, Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Alle
Nadere informatieFactsheet biologische bloembollenteelt voor professionals
Factsheet biologische bloembollenteelt voor professionals Studiedag biologische bloembollenteelt 1 december 2016 Inleiding Het areaal biologische bloembollenteelt in Nederland is nog zeer beperkt, ongeveer
Nadere informatieOnkruid vergaat niet. Onderwerpen. Onkruidproblematiek. Onkruid vergaat niet. Methoden onkruidbestrijding. Chemische onkruidbestrijding
Onkruid vergaat niet bestrijding/beheersing van onkruid in bloembollen Open Dag PPO Lisse, 28 mei 2010 Aad Koster en Annette Bulle PPO Bloembollen, Boomkwekerij & Fruit Onderwerpen Onkruidbestrijding voor
Nadere informatieDe arbeidsmarkt voor leraren po Regio Limburg
De arbeidsmarkt voor leraren po 2017-2022 Regio Limburg datum 5 april 2017 auteurs dr. Hendri Adriaens dr.ir. Peter Fontein CentERdata, Tilburg, 2017 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag
Nadere informatieDe arbeidsmarkt voor leraren po Regio Haaglanden / Rijn Gouwe
De arbeidsmarkt voor leraren po 2017-2022 Regio / datum 5 april 2017 auteurs dr. Hendri Adriaens dr.ir. Peter Fontein CentERdata, Tilburg, 2017 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden
Nadere informatieEnergieverbruik in de bloembollensector
Energieverbruik in de bloembollensector Multiple Regressie Analyse Monitoring Data 1995-2006 Jeroen Wildschut Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector bloembollen februari 2008 PPO nr.3236045300
Nadere informatieDe arbeidsmarkt voor leraren po Regio Rotterdam / Rijnmond
De arbeidsmarkt voor leraren po 2018-2023 Regio / datum 4 januari 2018 auteurs dr. Hendri Adriaens dr.ir. Peter Fontein CentERdata, Tilburg, 2018 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden
Nadere informatieGewasbeschermingsplan
tel. (418) 65 59 44 Gewasbeschermingsplan Boomkwekerij 215 Waardenburg, januari 215 GEWASBESCHERMINGSPLAN Versie: boomkwekerij (januari 214) Naam: Gewas: Laanboom pot Laanboom vlg Adres: Heester pot Heester
Nadere informatieUitvoeringsrichtlijn Hyacint
Het bestuur van de Stichting Bloembollenkeuringsdienst (BKD), gelet op richtlijn 98/56/EG, artikel 9 van het Landbouwkwaliteitsbesluit 2007 en de toelichting behorende bij de Landbouwkwaliteitsregeling
Nadere informatieCompostering reststromen van Vaste Planten- en Zomerbloementelers. Casper Slootweg
Compostering reststromen van Vaste Planten- en Zomerbloementelers Casper Slootweg Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen UR Business Unit Bloembollen, Boomkwekerij & Fruit Oktober
Nadere informatieBedrijfskaart. Biodiverse Bloembollenteelt
1 DOEL De gezondheid en productie van uw gewassen hangt af van zowel techniek als van een natuurlijk evenwicht. U werkt immers met levend materiaal. In de praktijk gaat om het verzorgen van het bodemleven,
Nadere informatieHet voorkomen van Pseudo-kurkstip in tulpen
Het voorkomen van Pseudo-kurkstip in tulpen Voortgezet diagnostisch onderzoek 2009/2010 Peter Vink Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen UR Business Unit Bloembollen, Boomkwekerij
Nadere informatieMilieukeur. Keurmerk voor duurzamere bloembollen. Informatiebijeenkomst Bollenteeelt 29-09-2015 Stefanie de Kool, SMK
Milieukeur Keurmerk voor duurzamere bloembollen Informatiebijeenkomst Bollenteeelt 29-09-2015 Stefanie de Kool, SMK Programma Uitleg Milieukeur Criteria in het certificatieschema Betrokken instanties Certificering
Nadere informatieModule Medewerker kwekerij. vmbo landbouwbreed basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4
Module Medewerker kwekerij vmbo landbouwbreed basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4 Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Bent
Nadere informatieThuis bestuderen Aardappelen signalen blz. 52 t/m 85
Aardappelteelt Programma voor vandaag: De belangrijke aardappelziekten PowerPoint presentaties Thuis bestuderen Aardappelen signalen blz. 52 t/m 85 Planning Toets deel 2 Woe, 9. november (ziekten, plagen,
Nadere informatieOnderzoek Chrysant door Proeftuin Zwaagdijk. Jeroen Sanders
Onderzoek Chrysant door Proeftuin Zwaagdijk Jeroen Sanders Proeftuin Zwaagdijk: Gestart in 1987 50 medewerkers Ongeveer 700 proeven per jaar Veel onderzoek op locatie Voornaamste teelten Glasgroenten-
Nadere informatieDe arbeidsmarkt voor leraren po Regio Drenthe / Overijssel
De arbeidsmarkt voor leraren po 2017-2022 Regio Drenthe / Overijssel datum 5 april 2017 auteurs dr. Hendri Adriaens dr.ir. Peter Fontein CentERdata, Tilburg, 2017 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze
Nadere informatieBiologische bloembollen. Pionieren in een kleurrijke teelt
Biologische bloembollen Pionieren in een kleurrijke teelt Nederland bollenland Ruim zeventig procent van de wereldproductie van bloembollen vindt plaats in Nederland, bollenland. Op ruim 22.000 hectare
Nadere informatieTeelt de grond uit Zomerbloemen
Teelt de grond uit Zomerbloemen Teelt in kisten 2012-2013 Casper Slootweg en Marga Dijkema Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen UR Business Unit Bloembollen, Boomkwekerij & Fruit
Nadere informatieFocus & Groei. Corien Plaisier
Focus & Groei Focus & Groei Corien Plaisier Colofon Copyright 2016: Corien Plaisier Auteur: Corien Plaisier Vormgeving: Katinka Habraken Illustraties: Katinka Habraken Foto omslag: Shutterstock Tekstcorrectie:
Nadere informatieLelie 2.0 LELIE oktober 2013 versie 0.09 Pagina 1 van 23
LELIE 2.0 29 oktober 2013 versie 0.09 Pagina 1 van 23 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Schema 4 3. Schakel 1 en 2 : kandidaatplant en weefselkweek 5 4. Schakel 3 : doortelen weefselkweek 7 5. Schakel 4a
Nadere informatieBiologische bestrijding in bloembolgewassen
Praktijkonderzoek Plant & Omgeving Bollen, Bomen & Fruit Biologische bestrijding in bloembolgewassen Cor Conijn Onderzoeker insecten en aaltjes Bloembollen Biologische bestrijding in bloembolgewassen Detectie,
Nadere informatiePSTVd (aardappelspindelknolviroïde) in Dahlia
PSTVd (aardappelspindelknolviroïde) in Dahlia Deskstudie P.J. van Leeuwen Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen UR Business Unit Bloembollen, boomkwekerij en fruit PPO nr. 32 341021
Nadere informatieOnderzoek naar de vroege bloemaanleg bij de tulpencultivar Strong Gold
Onderzoek naar de vroege bloemaanleg bij de tulpencultivar Strong Gold In opdracht van V.O.F. Van Kampen, Den Helder. Martin van Dam en Peter Vink Praktijkonderzoek Plant & Omgeving BV Sector Bloembollen
Nadere informatieDe arbeidsmarkt voor leraren po Regio Limburg
De arbeidsmarkt voor leraren po 2018-2023 Regio Limburg datum 4 januari 2018 auteurs dr. Hendri Adriaens dr.ir. Peter Fontein CentERdata, Tilburg, 2018 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave
Nadere informatieBestrijding bollenmijt in hol- en snijbollen hyacint
Bestrijding bollenmijt in hol- en snijbollen hyacint P.J.M. Vreeburg, C.G.M. Conijn, C.A. Korsuize, J.A.A. van Zuilichem Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector Bloembollen Juni 2004 PPO nr. 330797
Nadere informatieVerbeterde warmwaterbehandeling in lelie
Verbeterde warmwaterbehandeling in lelie Hans Kok, Hans van Aanholt en Cor Conijn Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Bloembollen, Boomkwekerij en Fruit Juli 2007 PPO nr. 3236010400 2007 Wageningen,
Nadere informatiePraktijkmededeling. Bescherming van leliebollen tegen Penicillium-aantasting tijdens de bewaring. Praktijkmededeling nr. 36,sept. '71. J.
STICHTING LABORATORIUM VOOR BLOEMBOLLENONOERZQEK POSTBUS«216QAB «SSE i. Praktijkmededeling Bescherming van leliebollen tegen Penicillium-aantasting tijdens de bewaring J. Boontjes Praktijkmededeling nr.
Nadere informatieKnelpunten in gewasbescherming
Knelpunten in gewasbescherming We hebben steeds minder middelen. Die zin klinkt nogal eens als het gaat om de aanpak van ziekten en plagen in de bloembollenteelt. Deels terecht, grotendeels niet terecht,
Nadere informatie