Nieuwjaarstoespraak 2018 burgemeester Rianne Donders de Leest

Transcriptie

1 Nieuwjaarstoespraak 2018 burgemeester Rianne Donders de Leest Allereerst: Ik wens u namens het stadsbestuur en de medewerkers van de gemeente Roermond een gelukkig en gezond Nieuwjaar! Fijn dat u, ondanks het weer, er bent om - in deze ambiance het Munsterplein, zo niet het mooiste plein van Nederland, dan toch van Limburg, met ons het nieuwe jaar in te luiden. Ik hoop dat u allemaal fijne kerstdagen en een mooie jaarwisseling hebt gehad samen met de mensen die u dierbaar zijn. Dat u in die sfeer die hoort bij Kerstmis en Nieuwjaar de gelegenheid hebt gehad om even met andere dingen bezig te zijn dan de dagelijkse beslommeringen. Want die komen er ongetwijfeld weer aan. Of ze zijn er zelfs al weer. Nog even terug naar de bewust gekozen plek voor onze nieuwjaarsontmoeting. De kwetsbaarheid er van, dicht bij en in de open lucht hebben we vandaag wel spannend gevonden. Code geel, oranje of toch rood: uiteindelijk werd het gewoon Hollands weer met stevige wind en buien. En dat is jammer, maar leek ons geen reden om deze receptie te verplaatsen of af te zeggen. Want deze open plek, op het kruispunt van wegen in hartje stad, is een plek met rijke historie, er liggen talloze voetstappen van mensen onderweg naar iets of naar elkaar. Een hart in de stad, een plek waar mensen graag zijn, genietend van een drankje of een hapje, zomer en winter. Een locatie die aansluit bij de geest van het coalitieakkoord : Mensen maken onze stad. En ook past deze plek bij de toekomstvisie 2030: Roermond ontmoet, verbindt en werkt samen. Dat is de rode draad van de Toekomstvisie Deze visie over de toekomst van onze stad werd niet geschreven binnen de muren van het stadhuis, maar juist daarbuiten, in een open dialoog met inwoners, ondernemers en bezoekers van onze stad. Toen hebben meer dan mensen een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van die visie. Een voorbeeld van burgerparticipatie, het lijkt soms wel een nieuw modewoord, maar waar het voor staat is wat we er mooi aan vinden: actieve betrokkenheid van burgers onder andere bij totstandkoming van beleid. Dat is soms nog wennen, aan beide zijden van de 1

2 tafel, een zoektocht ook, naar hoe je die inbreng effectief en daadkrachtig kunt hanteren. Maar tegelijk ook een weg die kansrijk, boeiend en waardevol is. Nieuwe inzichten, nieuwe denkwijzen, nieuwe uitkomsten. Met die manier van werken gaan we in 2018 uiteraard verder. Met elkaar, en eendachtig de Toekomstvisie: met alle generaties, waarbij het actief betrekken van onze jonge mensen voorwaarde is. Het is dan ook mooi, dat we in Roermond een jonge cultuurburgemeester hebben. Ik ga haar zo aan u voorstellen, maar ik wil nog eerst iets zeggen over het cultuurburgemeesterschap. Een stad als de onze, zo rijk aan historie en daarmee cultureel erfgoed, heeft sinds enkele jaren een cultuurburgemeester. Het pad van de burgemeester voor elke dag en de cultuurburgemeester kruist elkaar regelmatig. Als we herdenken en gedenken, als er bijzondere openingen zijn of ontvangsten. Of als er wat te vieren is, zoals bij het bevrijdingsfestival. Sinds 22 december 2017 hebben we dus een nieuwe jeugdcultuur burgemeester. Ik wil u graag aan haar voorstellen Hatice Alasu. Ze is 10 jaar en zit op de Basisschool Neel. Morgen viert ze haar 11 de verjaardag. Hatice heeft de ambtsketen overgenomen van Lucas Lejeune, die ruim twee jaar jeugdcultuur burgemeester is geweest van onze stad en die vanaf deze plaats namens u allen nog hartelijk wil bedanken voor zijn manier waarop hij dit ambt heeft vervuld. De ambtsketen heeft Hatice laten vervangen door een mooie broche. Dat past ook veel beter bij een vrouwelijke burgemeester.. mag ik u voorstellen aan de nieuwe jeugdcultuur burgemeester van Roermond, Hatice Alasu, die ook nog enkele woordjes tot u zou willen richten. < volgen enkele woordjes van Hatice Alasu> < vervolg toespraak burgemeester Rianne Donders de Leest. Er wacht ons een heel nieuw jaar. Enkele belangrijke momenten in dat jaar tekenen zich al af. Een daarvan is de naderende gemeenteraadsverkiezing van 21 maart. Ik denk niet dat ik iets heel nieuws of verrassends zeg als ik stel dat de gemeenteraadsverkiezingen niet onopgemerkt aan Roermond voorbij zullen gaan. 2

3 Maar ook landelijk lijken ze meer aandacht dan voorgaande jaren te hebben, en dat met name op het onderwerp integriteit. Die aandacht vind ik terecht en noodzakelijk. Een integer bestuur is een absolute voorwaarde voor het goed functioneren van het openbaar bestuur in ons land, voor onze democratie, voor onze rechtsstaat. Een overheid moet niet omstreden zijn, of onzuiver. Je kunt niet deel zijn van de rechtsstaat en het zelf niet zijn. Het openbaar bestuur heeft het vertrouwen nodig van de burgers. En zónder dat vertrouwen van de burger loopt onze democratie gevaar.en dit verzin ik zelf niet, het zijn de woorden van onze toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, mevrouw Ien Dales, in juni een beetje integer kan niet. Woorden die vandaag de dag nog niets aan betekenis hebben ingeboet. Integendeel: wie de hele speech van haar terugleest zal zien dat haar woorden van toen nu nog krachtiger lijken. Sinds 2016 is in de gemeentewet opgenomen dat burgemeesters een wettelijke plicht hebben om de bestuurlijke integriteit te bewaken. Sindsdien heet dat ook wel: de burgemeester als hoeder van integriteit. Bij hoeder krijg ik een spontane associatie van een herder met schapen. En een hond die goed is opgevoed en de kudde op aanwijzingen bij elkaar houdt. Daar gaat dan ook meteen de vergelijking met de hoeder van de integriteit mis. Een burgerhoeder, is zonder middelen, zonder echte instrumenten om die verantwoordelijkheid voor een integer bestuur daadwerkelijk waar te maken. Naar mijn persoonlijke mening zouden die instrumenten er wel moeten zijn, maar niet persé van de burgemeester of van de gemeenteraad. Integriteit kan weliswaar op de ene plek anders worden beleefd dan op de andere, maar mag geen willekeurig toegepaste toets zijn. Het moet veel meer zijn dan een dringende oproep van een commissaris van de Koning of een Minister. Het moet vanzelfsprekend zijn. Geen onderwerp van discussie. Integriteit is niet vrijblijvend. De casus Brunssum, om het zo maar even te noemen, heeft aangetoond dat het willekeurig toepassen van integriteitsbeleid ellende oplevert. Het vertrek van mijn zeer gewaardeerde collega Luc Winants maakt pijnlijk duidelijk dat het opkomen voor het toepassen van 3

4 integriteitsafspraken kan leiden tot het vertrek van degene die daar voor opkomt. Ondanks dat de Commissaris van de Koning en de Minister van Binnenlandse zaken hun best deden dit te voorkomen. Omdat, als het er op aan komt, ook de Commissaris van de Koning en de minister van Binnenlandse Zaken geen doorzettingsmacht hebben. Oftewel: niet kunnen optreden ook al zouden ze het willen. En dat is raar. We hebben geen instrumenten in onze democratische schatkist, die helpen de integriteit te bewaken. Integriteitsschendingen en ondermijning van het openbaar bestuur, de vermenging van onderwereld en bovenwereld, vormen een gevaar voor onze democratie. Niet wegkijken is één ding, maar kunnen aanpakken is net zo wezenlijk. Het doet mij dan ook goed dat de Minister van Binnenlandse Zaken oog en oor heeft voor dit onderwerp. Ik hoop haar op niet al te lange termijn samen met de Gouverneur op dit thema te spreken. Ook in Roermond hebben we onze ervaringen. Op 21 december 2017 heb ik in de gemeenteraad een korte toespraak gehouden nadat het vonnis in het hoger beroep in het proces van Rey/ van Pol is gedaan. Ik wil vandaag daar ook iets over zeggen. Deze rechtszaak heeft de gemoederen in Roermond, politiek en daarbuiten, met grote regelmaat verhit. Maar leverde ook vraagstukken op die in de gemeenteraad niet beantwoord konden worden, maar waar evengoed de verhoudingen onder druk door zijn geraakt. Het heeft verdriet en emotie met zich heeft meegebracht. En dat vele jaren lang. Op 20 december 2017 deed het Gerechtshof in Den Haag uitspraak in het hoger beroep in het proces. Ik besef dat dit vonnis en de consequenties er van, voor de betrokkenen in dit proces menselijker wijs hard zijn aangekomen. Het vonnis, en het proces bracht ook de stad inzicht. Inzicht in hoe kwetsbaarheid van bestuurders kan ontstaan en hoe noodzakelijke scheiding tussen rollen en belangen moet worden aangebracht en bewaakt. Het vonnis bevestigt dat de stappen die wij al vanaf 2012 hebben gezet om te voorkomen dat dit onze bestuurders of de stad ooit nog overkomt, nodig en waardevol zijn geweest. En daar waar het vonnis nieuwe inzichten geeft, pakken wij die ook op en maken deze bespreekbaar. 4

5 De rechtszaak gaat nog verder hebben we sinds gisteren uit de media begrepen, en uiteraard is dat een keuze die de betrokken mogen maken. Maar voor de stad valt er geen les meer uit nieuwe rechtsgangen te leren. Alle lessen zijn benoemd, in praktijk gebracht of worden dat, en daarmee kan de stad verder. Deze periode sluiten wij af. Laten wij achter ons. Ervaringen nemen we mee. Toekomstgericht. Daar zijn mensen op gebouwd. Onze voeten willen naar voren, onze ogen zitten aan de voorkant, onze neus ook. We kijken van nature vooruit, niet achterom. Ontmoeten, verbinden en samenwerken, zegt de Toekomstvisie Mensen maken onze stad. Samen maken wij Roermond. En met Roermond gaat het heel goed. Onze economie groeit, het aantal inwoners groeit, de woningmarkt bloeit, en we hebben een financieel sluitende begroting voor de komende jaren. We hebben geen grote tekorten in het sociale domein, de minste leegstand in winkels van alle Limburgse gemeenten. We werken met u als inwoners samen aan nieuwe plannen, zoals het ontwikkelkader Maasplassen en Roerdelta 2. We hebben meer dan vrijwilligers die op een of andere manier actief zijn in mantelzorg, verenigingen, evenementen en ander intermenselijke activiteiten. Ook dat is Roermond. We werken met onze buren van Midden-Limburg samen en hebben Provinciale steun voor de strategische agenda Midden-Limburg. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Roermond is niet af, en zal dat ook nooit zijn. Nieuwe vraagstukken zullen om nieuwe antwoorden vragen. Dat is ook het mooie van besturen: het gaat nooit vanzelf en is nooit af. En dus: ook in 2018 zal het stadsbestuur van Roermond zich dan ook op alle terreinen inzetten voor de stad Roermond en de regio Midden-Limburg. Daar mag en kunt u op vertrouwen. ik ga afsluiten en wil graag met U een toost uitbrengen. En ook dit jaar doen we dat met warme chocolademelk of glühwein. Collegeleden en raadsleden lopen rond met oliebollen. Laat het u smaken! Wij wensen u samen een vreedzaam, gelukkig en gezond 2018! Dank u wel voor uw aandacht. 5