Een toekomst voor bomen in Meppel

Transcriptie

1 Een toekomst voor bomen in Meppel Een aanzet tot een divers, minder onderhoudsintensief, gezond en natuurlijker beplantingsbeeld Er is nog maar weinig over van -dit deel van- de prachtige bomenlaan aan de Oosterboerweg.

2 De aangekondigde kap van duizenden bomen in verband met de essentaksterfte en kastanjebloedingsziekte was voor de fractie van Sterk Meppel aanleiding om advies in te winnen bij een landelijk gerenommeerd bomenspecialist.. De resultaten van het advies zijn vastgelegd in dit bomenrapport. Het budget voorziet op dit moment in de vervanging van 15 bomen per jaar; met de aangekondigde kap van duizenden bomen is het duidelijk dat er een groot probleem aankomt. Bovendien stelt de fractie vragen bij de aanpak van het probleem en het bomenbeleid. Bomen zijn de longen van de aarde, ze nemen CO2 op, filteren fijnstof uit en schenken zuurstof. De kettingzaag waart echter genadeloos rond terwijl er geen enkele duidelijkheid is wat gekapt wordt, waarom er gekapt wordt en wat ervoor in de plaats komt. In het rapport van Copijn/Bruine Beuk wordt aangegeven dat problemen met ziekte meestal ontstaan als verschijnsel van monocultuur het tegenovergestelde van biodiversiteit en dat dit in Meppel ook duidelijk het geval is. Logisch is dan ook het advies om tot een geleidelijke ombouw van dergelijke monoculturen te komen waardoor een meer divers, minder onderhoudsintensief en natuurlijker beplantingsbeeld zal ontstaan waarbij de bomen minder vatbaar voor ziektes zijn. Copijn adviseert om essenlanen niet meer te dunnen maar met els, wilg, abeel en Europese Vogelkers te omgroeien waardoor de essen op natuurlijke wijze in 15 tot 20 jaar kunnen afsterven en vervangen worden. Een enorme besparing van kosten met meer respect voor natuur en milieu. Ook de paardenkastanjes aan de Slingenberg hoeven in grote meerderheid niet gekapt te worden. Schade daar is vooral ontstaan door ondeskundigheid bij de aanleg van de riolering. In plaats van de wortels te beschermen bij het graafwerk werd de stam ingepakt. Overbodig en nutteloos zo was de conclusie tijdens het bezoek. Lichte vormsnoei en wortelvoeding kunnen de licht aangetaste bomen redden. In het prachtige Wilhelminapark wordt volgens de bomenspecialist ondeskundig snoeiwerk verricht. Kronen worden langdurig uitgesnoeid waardoor de boom noodgedwongen nieuwe zijtakken maakt die steeds weer opnieuw gesnoeid worden. Overbodig, verkeerd en weggegooid geld dus. Een goed onderhoudsplan maken, is het advies, voor er weer een zaag in een boom gezet wordt. Voor nieuwbouwplannen komt de bomenspecialist tot slot tot de aanbeveling om beplantingsconcepten uit te werken die meer landschappelijk en ecologisch zijn ingericht en met een diversiteit aan bomen en vegetatie beter op de bodem, waterhuishouding en bloeiende insectenplanten inspelen. Sterk Meppel roept het college op om voorlopig te stoppen met de kap van bomen en eerst alternatieven te onderzoeken. De fractie hoopt met dit rapport een eerste aanzet te doen tot een beter bomenbeleid. 8 maart 2018 De fractie van Sterk Meppel

3 Een toekomst bomenplan voor de gemeente Meppel De nummering die ik hieronder gebruik refereert aan de nummering in de brief van de gemeente Meppel. Het is wenselijk om een goede bomeninventarisatie van de gemeentelijke bomen op stellen en te beschrijven om aan de hand daarvan een toekomstig beheerplan uit te kunnen werken. Belangrijk is daarbij met de aanwezige (digitale en geschreven) gegevens deze in dit plan te verwerken. Terugkomend op de door jou gestelde vragen, gaat het met name om een aanpak samen op te stellen, om zonder lange kostbare inventarisaties van de essentaksterfte zelf te voorkomen. Deze is door de aard van de verspreiding zelf (met name via de lucht) niet te voorkomen. Mijn idee is om op een onconventionele wijze, daar waar langs wegen voldoende ruimte is, de langzaam terugstervende bomen blijven staan, zolang als zijn geen gevaar opleveren en met jong (bos) plantsoen, afhankelijk van de standplaats, worden omplant. Bij deze methode wordt rond de essen ook niet meer gedund en worden deze geheel door de jongere bomen, met name els, wilg, abeel en Europese vogelkers (over) omgroeit. Afhankelijk van de grondsoort en standplaats is het bomensortiment aan te passen. Locatie 3. Bremenbergweg. Reeds aanwezig sortiment zoals bij de Bremenbergweg is de ondergroei met name van elzen gewoon te handhaven en evt. pas over 15 tot 20 jaar te dunnen, indien noodzakelijk. Zeker moet daar de beplanting niet meer worden afgezet. Zo geeft de natuurlijke beplanting straks het duurzame beeld en mogen de essen langzaam afsterven. Ook wordt het natuurlijk landschap zodoende de bebouwde kom binnen gehaald. Bestrijden van de ziekte is zinloos, omdat in heel Nederland de aantasting oprukt en vermoedelijk alle moderne essenselecties hiervoor kwetsbaar zijn. Dit verschijnsel deed zich ook bij de iepenziekte voor, waardoor omstreeks het midden van de vorige eeuw (ca. 1960) de iep zelfs uit het Nederlandse

4 landschap verdween. Samengevat is dit een verschijnsel van de monocultuur, het tegenovergestelde van diversiteit, in een natuurlijke beplanting, waar ziekten van een dergelijke omvang niet op kunnen treden, omdat veel meer diversiteit in het sortiment aanwezig is en ecologisch een veel rijker bloembeeld onder bomen en grotere struiksoorten kan ontstaan. Een langzame ombouw van dergelijke monoculturen is daarom wenselijk in lanen, de bebouwde kom en bosschages, waardoor een diverser, minder onderhoudsintensief en natuurlijker beplantingsbeeld de overgang van de stad naar het landschap zal bepalen. Andere punten uit de brief van de gemeente zijn: Locatie 1. De paardenkastanjes langs de Slingenberg Deze ca. 60 jonge bomen zijn zwak gegroeide en slecht begeleide bomen die een kwetsbare kroonopbouw hebben gekregen door een verkeerde snoei, waardoor overlange en in de toekomst breukgevaarlijke, te zware takken ontstaan.tijdens de rondgang kwam naar voren dat voor rioolwerkzaamheden het gehele straatprofiel is verwijderd, waarbij vermoedelijk veel wortelschade is ontstaan. Enkele bomen hadden een geringe aantasting van de bloederziekte die vermoedelijk te maken heeft met beperkte standplaatsruimte, daar waar de bomen te dicht op de bebouwing staan. Ook kan deze verzwakking met de wortelschade, met riolerings- en herbestratingswerkzaamheden te maken hebben. Ter plaatse werd besproken dat ca. 3 bomen een licht vormsnoei nodig hebben en een wortelvoeding met Dendrovorm. Het verdient aanbeveling hierbij de hele laan te voeden. Dit is in een volgende fase van het bomenplan nader te begroten. Deze incidentele aantasting door de bloederziekte is op dit moment nog te behandelen. Zeker zijn de gewone paardenkastanjes als solitaire parkbomen, zoals de Aesculus Hipocastanum, maar op dit moment niet meer als laanbomen gezien de ziektegevoeligheid. Alle verdere paardenkastanjelanen zijn zeker op ziekteverschijnselen te onderzoeken en incidentele bomen zijn te behandelen.

5 Locatie 5. Het Wilhelminapark (ca , ontworpen door Leonard Springer) Dit prachtige, volgroeide park heeft een aantal zeer fraaie solitaire bomen zoals de zilveresdoorn bij de theekoepel en de royaal uitgegroeide Amerikaanse eikenlaan aan de rand van het park en de open weide. Op beide bezochte plaatsen worden de kronen al lange tijd geheel uitgesnoeid, d.w.z. van dunne zijtakken die normaal op de hoofdtakken (gesteltakken) van de kroon groeien ontdaan. Dit is een zeer verwerpelijke methode en je dwingt de boom alleen altijd weer zijtakken te maken. De zijtakken heb je juist nodig om op vakkundige wijze de kroon terug te snoeien, zodat de overlange takken niet nog langer worden en het gevaar van takbreuk blijft bestaan. Op dit moment kan men beter niet snoeien en eerst een goed onderhoudsplan maken. Dat geldt ook voor het huidige gebruik van het park waar door feesten ernstige grondverdichting ontstaat. Een beter gebruiksplan is m.b.t. dit nieuwe gebruik wenselijk. Toekomstig beleid Na het lezen van het rapport over de essentaksterfte en de bloederziekte had ik eerst veel zorgen dat, ondanks de voorgestelde maatregelen die zeer kostbaar zijn en eigenlijk geen duidelijke oplossing bieden, deze problemen zouden blijven bestaan. Dit is echter na mijn eerste bezoek en de gesprekken daarna niet meer het geval. Voor punt 1 zijn plannen te maken om de essenlanen langzaam met nieuwe beplanting om te vormen. Dit zal vele malen in de tijd ook goedkoper zijn als de monitoring van de ziekte en het langzame vervangingsbeleid. Bij punt 2 zijn de paardenkastanjes, naar mijn mening, met verzorging nog lange tijd te behouden. Punt 3 de solitairen en parkbomen zijn op een andere manier te beheren, waar veel meer in een vormsnoei gesnoeid moet worden. Vaak beter eenmalig, waarbij de breedte van een kroonvorm gereduceerd wordt en het beeld en karakter van een boom behouden blijft. Een dergelijke vorm van

6 de boom wordt normaal in de jeugdgroei al vastgelegd en behoeft later nauwelijks gereduceerd te worden. In zijn algemeenheid is daarom het snoeibeleid aan te passen. In zijn algemeenheid moeten er exacte kabel- en leidingplannen aanwezig zijn om oude schades in het wortelstelsel en daarmee de standvastheid van bomen goed te kunnen herleiden. Bij nieuwe kabeltracés zijn kabels onder de wortelkluiten door te spuiten. Dit zijn de beste oplossingen tegen wortelschade. Ik heb begrepen dat de gemeente met nieuwe bouwplannen bezig is. In dit kader zou het goed zijn om ook vernieuwende beplantingsconcepten hiervoor uit te werken die meer landschappelijk en ecologisch zijn ingericht en met de diversiteit aan bomen en vegetatie beter op de bodem, waterhuishouding en bloeiende insectenplanten inspelen. In het beheer zijn deze plannen minder intensief en minder kostbaar. Ook zijn daarbij bomentracés en kabel- en leidingtracés te scheiden. Als landschapsarchitecten hebben wij veel met dergelijke planuitgangspunten gewerkt. Graag zijn wij bereid u hierover nader te informeren. Als de gemeente wil dat wij de punten 1 t/m 3 nader uitwerken, zijn wij graag bereid u hier nader over te informeren op welke wijze dit het beste kan. Van het nog nagestuurde rapport van 1 december jl. met betrekking tot meer grotere bomen aanplanten in de stadskern van Meppel word ik erg droevig. Als je een jonge boom volgens de wettelijke normen al zo verminkt, zal deze boom nooit oud en groot kunnen worden. Beter is bomen te planten als: - de ruimtelijke wensen en de noodzaak er zijn - Ondergronds de standplaats ruim in te richten is, min. 100 mᵌ - De kabels en leidingen aan de vrije doorwortelbare ruimte aangepast kunnen worden - De sortiment wordt bepaald aan de hand van de esthetiek, bladkleur, herfstkleur, bloesem en groeivorm. - Er autoluwe rustplekken gecreëerd worden. - Dit minder kleine en meer solitaire grotere bomen zijn.