Effecten van meestroomfrequentie Reevediep op uiterwaarden, met uitwerking Vreugderijkerwaard

Transcriptie

1 Notitie / Memo HaskoningDHV Nederland B.V. Water Aan: Serban Schouten Van: Quintijn van Agten, Edith Dorsman, Joost ter Hoeven Datum: Wednesday, 26 April 2017 Kopie: Ons kenmerk: WATBE7380N001D0.4 Classificatie: Open Onderwerp: Effecten van meestroomfrequentie Reevediep op uiterwaarden, met uitwerking Vreugderijkerwaard 1 Aanleiding In de periode van 2004 tot 2012 zijn de plannen voor het Reevediep (voorheen ook wel bypass Kampen of IJsseldelta- Zuid genoemd) in samenwerking met een groot aantal stakeholders uitgewerkt. Uiteindelijk heeft dat in 2013 geleid tot een besluit over uitvoering van fase 1 voor het Reevediep. Het Reevediep heeft tot doelstelling om de veiligheid te vergroten en de ruimtelijke kwaliteit te verbeteren van de omgeving. Deze doelstelling heeft geleid tot twee hoofdfuncties hoogwaterveiligheid en natuurontwikkeling. Daarnaast heeft het Reevediep ook andere functies, zoals wonen, recreatie, scheepvaart en infrastructuur. In fase 1 kan het Reevediep ten delen ingezet worden voor hoogwaterafvoer binnen het project Ruimte voor de Rivier. De doelstelling is, dat de bypass gezamenlijk met de projecten Westenholte en de zomerbedverlaging IJssel een waterstandsdaling realiseert van 41 cm te Zwolle tijdens MHW De inzet van het Reevediep in deze eerste fase is een uiterste en tijdelijke maatregel welke pas wordt ingezet bij afvoeren hoger dan m3/s te Lobith. Bij extreme piekafvoeren hoger dan m3/s te Lobith moet IJsselwater via het Reevediep richting het Vossemeer en Ketelmeer worden afgevoerd. Kader: oorspronkelijke doestellingen en werking fase 1 Reevediep Ten behoeve van de besluitvorming over het Reevediep in 2013 zijn diverse projectplannen en vergunningaanvragen opgesteld. Ter onderbouwing hiervan is een groot aantal onderzoeken en effectrapporten opgesteld, waaronder: - Royal Haskoning, Tauw en Witteveen+Bos, Planstudie IJsseldelta-Zuid, Deelproduct 14, 30208_14_Passende Beoordeling_ definitief rapport - Royal Haskoning, Tauw en Witteveen+Bos, Planstudie IJsseldelta-Zuid, Deelproduct 14, _14_Inrichtingsplan Natuur_ definitief rapport - Royal Haskoning, Tauw en Witteveen+Bos, Planstudie IJsseldelta-Zuid, Deelproduct 19, _19_BesluitMER_ definitief_eindconcept_v01 rapport - Royal Haskoning, Tauw en Witteveen+Bos, Planstudie IJsseldelta-Zuid, Deelproduct 14, _14_Compensatieplan EHS & weidevolgels_ definitief rapport - Royal Haskoning, Tauw en Witteveen+Bos, Planstudie IJsseldelta-Zuid, Deelproduct 14, _14_Activiteitenplan Ff-wet_ definitief rapport Wednesday, 26 April 2017 WATBE7380N001D0.4 1/14

2 - Royal Haskoning, Tauw en Witteveen+Bos, Planstudie IJsseldelta-Zuid, Deelproduct 1, _1_Systeemanalyse_ definitief rapport - Royal Haskoning, Tauw en Witteveen+Bos, Planstudie IJsseldelta-Zuid, Deelproduct 9, _9_hydraulica en veiligheid_definitief rapport Daarnaast heeft er tegelijkertijd besluitvorming (en planuitwerking) plaatsgevonden voor de Zomerbedverlaging Beneden IJssel. Binnen dat project zijn in samenwerking met de verschillende stakeholders en natuurbeheerders ook maatregelen genomen in een 5-tal uiterwaarden langs de IJssel (Vreugerijkerwaard, Scherenwelle, Zalkerbosch, Bentinckswelle en Koppelerwaard). In het kader van de Zomerbedverlaging heeft een uitgebreid proces plaatsgevonden waarbij ook de huidige natuurwaarden en potenties in de Vreugderijkerwaard in beeld gebracht zijn. Ten behoeve van de besluitvorming over de Zomerbedverlaging Beneden IJssel in 2013 zijn eveneens diverse projectplannen en vergunningaanvragen opgesteld. Ter onderbouwing hiervan is een groot aantal onderzoeken en effectrapporten opgesteld, waaronder: - Passende Beoordeling Zomerbedverlaging Beneden-IJssel, Royal HaskoningDHV, oktober MER deel A Zomerbedverlaging Beneden-IJssel, Rijkswaterstaat, programmadirectie Ruimte voor de Rivier, MER deel B Zomerbedverlaging Beneden-IJssel, Rijkswaterstaat, programmadirectie Ruimte voor de Rivier, Deelrapport 1 E ontwerp uiterwaardmaatregelen, Royal HaskoningDHV, oktober Deelrapport 2 Hydraulica en Morfologie, Royal HaskoningDHV, oktober Second Opinion natuuronderzoek Zomerbedverlaging Beneden-IJssel, B. Peters en B. Overkamp, 2012 Eind 2016 is de uitvoering van de Zomerbedverlaging Beneden IJssel gereed (inclusief de uiterwaardmaatregelen). De uitvoering van fase 1 voor het Reevediep is reeds vergevorderd. Op dit moment wordt besluitvorming voorbereid gericht op een gewijzigde aanleg en bouw van het inlaatsysteem IJsseldijk (Kamperstraatweg). Dit inlaatsysteem bestaat uit een inlaatwerk in het toekomstige tracé van de Kamperstraatweg (ten westen van het huidige tracé), een grondlichaam aan de IJsseloever en een migratiegeul/vispassage. Het gehele inlaatsysteem is beschreven in het ontwerpprojectplan op grond van de Waterwet.. Door het inlaatsysteem kan, na aanpassingen aan de huidige IJsseldijk en de amovering van de Roggebotsluis, water van de IJssel in het toekomstige Reevediep worden gelaten. Hoewel de aanleg en werking van een inlaatwerk al in het vigerend projectplan is beschreven, zijn er twee belangrijke redenen waarom een nieuw projectplan nodig is. Ten eerste ziet het vigerend projectplan alleen op de situatie dat er circa 220 m³/sec IJsselwater ingelaten moet kunnen worden. Het onderhavige inlaatwerk moet circa 730 m³/sec in kunnen laten. Ook worden een migratiegeul ten oosten van het inlaatwerk en een vispassage aangelegd. Ten tweede heeft er een wijziging plaatsgevonden in het ontwerp. Het originele fase 1 ontwerp bevatte het ontwerp van een regelsysteem dat de stand van de verschillende kunstwerken en de Roggebotsluis op elkaar moest afstemmen. Bij aanleg van het nu voorliggende, geoptimaliseerde inlaatsysteem zijn een vast overloopgrondlichaam en een instroombeperkend inlaatwerk in de IJsseldijk voldoende. Afzien van sturingsmogelijkheden voor, tijdens en na een afvoerpiek op de IJssel leidt tot een veel eenvoudiger te beheren en robuuster systeem. Wednesday, 26 April 2017 WATBE7380N001D0.4 2/14

3 Met bovenstaande voorgestelde wijziging heeft het Reevediep (op termijn, na verwijderen van de Roggebotsluis en aanpassingen aan de IJsseldijk) een andere invloed op het watersysteem van de IJssel dan voorzien in de eerder opgestelde effectrapportages. Door te kiezen voor een inlaat in de vorm van een vaste overlaat/drempel (op 1,5m +NAP) die met een herhalingstijd van circa 5 jaar bij hoge rivierafvoeren mee zal stromen zal het Reevediep niet alleen meer de waterstanden bij extreme afvoersituaties beïnvloeden. In voorliggend memo worden de resultaten gepresenteerd van een hydraulische analyse waarin de afname in inundatiefrequenties als gevolg van het frequenter meestromen van het Reevediep voor de Vreugerijkerwaard bepaald zijn. Vervolgens zijn de eventuele ecologische effecten in beeld gebracht van deze afname in inundatiefrequenties. Opgemerkt wordt dat de doelstelling van het project alleen betrekking heeft op het beïnvloeden van de (extreme) waterhoogte. De frequenties van het hoge water en de duur van perioden van hoogwater worden bepaald door neerslag en smeltwater in het stroomgebied van de Rijn. De plannen voor het Reevediep hebben daar geen invloed op. Wel wordt opgemerkt dat er een aanzienlijke jaarlijkse variatie kan zitten in de frequentie en duur van de hoogwaterperioden, daarnaast lijkt klimaatverandering ook invloed te hebben op de frequentie en duur van de jaarlijkse hoogwaterperioden (zowel langere perioden van droogte als extremere hoogwaters kunnen daar het gevolg van zijn). 2 Aanpak De gehanteerde aanpak voor voorliggend onderzoek is conform de aanpak zoals toegepast bij het in beeld brengen van natuureffecten binnen het project Zomerbedverlaging IJssel, waarbij het voor een groot deel om dezelfde uiterwaarden ging waaronder de Vreugderijkerwaard. Een uitgebreide beschrijving van aanpak en resultaten van het onderzoek voor de Zomerbedverlaging is opgenomen in de Passende Beoordeling voor de Zomerbedverlaging IJssel (kenmerk: LW-AF , mei 2013). Voor de inundatie-analyse van de Zomerbedverlaging is er gekeken naar de inundatie bij afvoeren tot maximaal m3/s bij de IJsselkop. Het Reevediep gaat pas meestromen bij een afvoer van rond de m3/s op de IJsselkop (met een herhalingstijd van 1 keer in de 5 jaar). Daarom is er ook gekeken naar een hogere afvoer van m³/s op de IJsselkop (gekoppeld aan een afvoer van m³/s bij Lobith met een herhalingstijd van 1 keer in de 14 jaar. Wednesday, 26 April 2017 WATBE7380N001D0.4 3/14

4 Tabel 1 geeft het overzicht van verschillende afvoeren en de daarbij behorende gemiddelde overschrijdingsfrequentie en herhalingstijd. Voor het bepalen van de inundatiefrequenties van de Vreugderijkerwaard zijn er met het 2-dimensionale stromingsmodel WAQUA 2 berekeningen gemaakt met de volgende afvoeren: Een 1 per 10 jaar afvoergolf (T10, maximale afvoer bij IJsselkop is m³/s); Een constante afvoer van m3/s bij Lobith (1.481 m³/s bij IJsselkop) Om het effect van het meestromen van het Reevediep op de inundatiefrequenties in beeld te brengen zijn de inundatiefrequenties bepaald voor 2 situaties: Situatie Reevediep dicht (maar wel na uitvoering Zomerbedverlaging en herinrichting Onderdijkse Waard, Scherenwelle en Zalkerbosch); Situatie Reevediep open. Wednesday, 26 April 2017 WATBE7380N001D0.4 4/14

5 Tabel 1: Overschrijdingsfrequentie, herhalingstijd en bijbehorende afvoer ter hoogte van Lobith en IJsselkop. Bijbehorende afvoer bij Lobith Bijbehorende bij IJsselkop afvoer gemiddelde overschrijdings-frequentie (inundatieklasssen) Herhalingstijd m 3 /s 170 m 3 /s 300 dagen per jaar m 3 /s 301 m 3 /s 150 dagen per jaar m 3 /s 463 m 3 /s 50 dagen per jaar m 3 /s 625 m 3 /s 20 dagen per jaar m 3 /s 731 m 3 /s 10 dagen per jaar m 3 /s 841 m 3 /s 5 dagen per jaar Gem aantal jaar m 3 /s 990 m 3 /s 2 dagen per jaar 2 jaar m 3 /s 1147 m 3 /s 1 dag per jaar 4 jaar m 3 /s 1308 m 3 /s 1/2 jaar 7 jaar m 3 /s 1481 m 3 /s 1/7 jaar 14 jaar m 3 /s 1974 m 3 /s 1/125 jaar 125 jaar m 3 /s 2460 m 3 /s 1/1250 jaar 1250 jaar NB: In deze tabel is onderscheid gemaakt tussen de herhalingstijd en de gemiddelde overschrijdingsfrequentie. Op basis van de dagelijkse afvoeren over een meetperiode van 52 jaar ( en ) zijn de overschrijdingsfrequenties vastgesteld. Zo blijkt een afvoer hoger dan m 3 /s 107 maal voor te komen, ofwel een overschrijdingsfrequentie van gemiddeld 2 dagen per jaar. Echter doordat dergelijke afvoeren over het algemeen binnen een meerdaagse afvoergolf voorkomen, is de herhalingstijd van een dergelijke afvoer slechts 2 jaar. Een uitgebreidere beschrijving van het modelinstellingen is opgenomen in de bijlage. 3 Resultaten 3.1 Hydraulische effecten op uiterwaarden langs de IJssel Figuur 1 toont aan dat de effecten op inundatie voor uiterwaarden bovenstrooms van Rivierkilometer 970 nihil zijn, bij een afvoer van maximaal m³/s bij Lobith. Hiermee is het niet nodig om te kijken naar uiterwaarden bovenstrooms van rivierkilometer 970. Wednesday, 26 April 2017 WATBE7380N001D0.4 5/14

6 Figuur 1: Waterstandseffect bij m³/s bij Lobith op de rivier-as voor het verschil in Reevediep open (zbzo) versus dicht (zbzd). In Wednesday, 26 April 2017 WATBE7380N001D0.4 6/14

7 Tabel 1 is aangegeven op welke wijze verschillende inundatieklassen gekoppeld zijn aan de afvoer bij Lobith. Aan de hand van de berekende waterstanden, die bij een bepaalde afvoer horen, is bepaald of een uiterwaard overstroomt of niet. Door de afname van de waterstand als gevolg van het open zetten van het Reevediep, verandert op sommige locaties de inundatiefrequentie van de uiterwaard. Deze verschuiving van de inundatieklasse door de afname van de waterstand wordt weergegeven in Figuur 2. In het voorbeeld van rivierkilometer 991 (bij de instroom van het Reevediep) is aangegeven dat in de huidige situatie (zonder Reevediep) een waterstand van 1,7 m +NAP ca. 1/4 keer per jaar voorkomt (waar een herhalingstijd van gemiddeld 10 jaar bij hoort). Na openzetten van het Reevediep komt een waterstand van 1,7m +NAP ca. 1/7 dagen per jaar voor (Met een herhalingstijd van 14 jaar). Opgemerkt moet worden dat het effect bij rivierkilometer 991 het grootst is. Figuur 2 laat verder zien dat er pas een waterstandsverschil voor inundatieklasses < 1 dag per jaar optreedt. Voor alle overige Rivier kilometers zijn vergelijkbare grafieken gemaakt. Figuur 3 toont de ligging van de verschillende uiterwaarden en de bijbehorende rivierkilometers. Opgemerkt wordt dat de gepresenteerde inundatiefrequenties een modelmatige benadering zijn van de werkelijkheid. In de rivierkundige modellen moet altijd rekening gehouden worden met onzekerheden, de relatieve verschillen tussen de situatie met en zonder meestromen van het Reevediep geven wel een betrouwbaar beeld. Figuur 2: Verschuiving van de inundatieklassen (aantal dagen per jaar dat een bepaalde waterstand voorkomt) als gevolg van het open zetten van het Reevediep bij rivierkilometer 991. Wednesday, 26 April 2017 WATBE7380N001D0.4 7/14

8 Figuur 3: Ligging Vreugderijkerwaard en inlaat Reevediep ter plaatse van de Onderdijkse Waard (incl. rivierkilometers). De (verandering in) inundatiefrequentie van een uiterwaard wordt niet alleen sterk beïnvloed door de grootte van de waterstanddaling als gevolg van het meestromen van het Reevediep, maar ook door de hoogteligging en inrichting van de uiterwaarden. De afname van de inundatiefrequentie van een uitwaard kan negatieve gevolgen hebben voor bepaalde natuurtypen in de uiterwaarden. Een positief effect is, dat wegen naar boerderijen / bedrijventerreinen / recreatiegebieden in de uiterwaarden minder vaak hinder ondervinden. Natuurwaarden in de uiterwaarden langs de IJssel die mogelijk beïnvloed worden door Reevediep Aanpassing van het ontwerp van het inlaatwerk van het Reevediep heeft een effect bij inundatieduur van <1 dag per jaar, waarbij de gevolgen zich vooral voordoen bij situaties die minder dan 1x per 7 jaar voorkomen. Bij frequenter voorkomende waterstanden stroomt het Reevediep niet mee, en zijn er geen effecten. Een inundatieduur van < 1 dag per jaar vormt optimale omstandigheden voor het habitattype glanshaveren vossenstaarthooilanden (subtype A). Dit habitattype is weinig kritisch en heeft een brede range voor optimaal voorkomen en is niet afhankelijk van inundatie. Ook bij vermindering van de inundatie op de hoger gelegen delen blijven de condities wat inundatie betreft optimaal voor dit habitattype. De hoge delen met een inundatieduur van minder dan 1 dag per jaar vormen ook suboptimale omstandigheden voor de habitattypen ruigten en zomen (subtypen A en C), droge hardhoutooibossen en stroomdalgrasland. Zie tabel 1. Wednesday, 26 April 2017 WATBE7380N001D0.4 8/14

9 Ruigten en zomen zijn niet gebonden aan inundatie, maar wel aan vochtige omstandigheden en die veranderen niet. Bij veranderingen in overstromingsduur van <1 dag per jaar/wat gemiddeld 1x per 4 jaar voorkomt, zal dit niet leiden tot veranderingen in de begroeiing. Effecten op het habitattype doen zich niet voor. De andere twee subtypen (harig wilgenroosje en droge bosranden) komen binnen het studiegebied niet voor. De optimum range voor inundatie van hardhoutooibos is relatief breed, (namelijk tot ver in de zone waarin geen inundatie meer plaatsvindt). Aanrijking met basen van de (diepgaande) wortelzone van hardhoutooibos is de dominante ecologische factor, en niet zozeer overstroming. Deze aanrijking vindt plaats door capillaire opstijging van grondwater in de bodem. In die zin kan vermindering van de inundatieduur leiden tot minder capillaire opstijging en daarmee tot verminderde aanrijking met basen in de wortelzone. Bij veranderingen in overstromingsduur van <1 dag per jaar/wat gemiddeld 1x per 4 jaar voorkomt, zal dit niet leiden tot veranderingen in de begroeiing. Effecten op het habitattype doen zich niet voor. Voor stroomdalgrasland geldt dat de optimum range voor inundatie relatief smal is, het inundatiebereik waarbinnen stroomdalgraslanden kunnen voorkomen is relatief klein (enkele dagen tot 20 dagen per jaar). Stroomdalgrasland kan alleen in stand blijven als met enige regelmaat kalkrijk zand wordt afgezet. Dit voorkomt verzuring en biedt nieuwe kiemplaatsen voor zaden. De inundatieduur van <1 dag per jaar vormt suboptimale condities voor stroomdalgrasland. De inundatie neemt hier iets verder af. In de volgende paragraaf is dit nader uitgewerkt. 3.2 Uitgewerkte inundatie-effecten op Stroomdalgrasland in de Vreugderijkerwaard De veranderingen die de werking van het inlaatsysteem heeft op waterstanden en inundatiefrequenties van de Vreugderijkerwaard zijn in beeld gebracht om daarmee eventuele effecten op het stroomdalgrasland in beeld te krijgen. Hierbij is de recent gerealiseerde Zomerbedverlaging Beneden IJssel wel al meegenomen in de huidige situatie (referentie). De belangrijkste conclusies zijn: - Bij rivierafvoeren met een gemiddelde herhalingstijd van circa 7 jaar treden er heel geringe veranderingen in de waterstanden op, op de rivier nabij de Vreugderijkerwaard (circa 1 cm verlaging bij een herhalingstijd van 7 jaar en circa 8 cm verlaging van de waterstand bij een herhalingstijd van 14 jaar). - Bij afvoeren met een kleinere herhalingstijd dan 7 jaar zijn er geen effecten op de Vreugderijkerwaard. Dit komt vooral doordat het inlaatsysteem zodanig is ontworpen dat de inlaat pas bij een herhalingstijd van circa 5 jaar gaat meestromen. Bij de afvoeren waar de inlaat net gaat meestromen zijn de effecten op de waterstanden nog zo gering dat deze enkele kilometers stroomopwaarts al uitgedempt zijn. - De veranderingen van de waterstanden bij de Vreugderijkerwaard als gevolg van de werking van het inlaatsysteem worden bij hogere rivierafvoeren (met grotere herhalingstijden) steeds groter. Daarmee zal het inlaatsysteem leiden tot geringe veranderingen in inundatie op de hoger gelegen gebieden binnen de Vreugderijkerwaard. Voor gebieden die bijvoorbeeld rond een hoogte van 3,1 m +NAP liggen geldt, dat als gevolg van de inzet van het inlaatsysteem, de gemiddelde herhalingstijd van de inundaties verschuift van 12 jaar naar 14 jaar (in een periode van 100 jaar zal dit gebied 7 keer overstromen in plaats van 8 keer). Uit de literatuur blijkt dat voor stroomdalgrasland optimale omstandigheden ontstaan bij een inundatiefrequentie tussen enkele dagen tot 20 dagen per jaar. Voor de Vreugderijkerwaard treedt er een verschil in inundatie op bij een waterstand vanaf 2,8 m +NAP (af te lezen in Figuur 4). Uit figuur 4 is ook af te lezen dat een waterstand van 2,8 m +NAP een Wednesday, 26 April 2017 WATBE7380N001D0.4 9/14

10 overschrijdingsfrequentie heeft van 0,5 dag per jaar, dit komt overeen met een herhalingstijd 1 van 1 keer per 7 jaar. Dit betreft suboptimale condities voor stroomdalgrasland wat inundatie betreft. Op deze hooggelegen delen is in de huidige situatie de invloed van inundatie zeer beperkt. Het totale oppervlak Stroomdalgrasland in de Vreugderijkerwaard is 6,9 ha. Hiervan ligt er 1,1 ha boven de 2,8 m +NAP. Dit deel van het stroomdalgrasland is weergegeven in Figuur 5. In het kader van de Zomerbedverlaging is het bestaande rivierduin in de Vreugderijkerwaard plaatselijk verlaagd, zodat het achterliggende stroomdalgrasland weer regelmatiger gaat overstromen. Het verschil in inundatiefrequentie is zeer klein bij 2,8 m + NAP. Hoe hoger de maaiveldligging, hoe groter het verschil. Bij een hoogte van bijvoorbeeld 3,1 + NAP gaat de inundatiefrequentie van 0,25 naar 0,14 dagen per jaar. De herhalingstijd gaat van 1 keer per 12 jaar naar 1 keer per 14 jaar. Dit betekent dat dit deel van het stroomdalgrasland over een periode van 100 jaar, 7 keer overstroomd wordt, in plaats van 8 keer. Figuur 4: Grafiek inundatieklassen Vreugderijkerwaard rivierkm Er kan onderscheid gemaakt worden tussen de herhalingstijd en de gemiddelde overschrijdings-frequentie. Op basis van de dagelijkse afvoeren over een meetperiode van 52 jaar ( en ) zijn de overschrijdingsfrequenties vastgesteld. Zo blijkt een afvoer hoger dan m 3 /s 107 maal voor te komen, ofwel een overschrijdingsfrequentie van gemiddeld 2 dagen per jaar. Echter doordat dergelijke afvoeren over het algemeen binnen een meerdaagse afvoergolf voorkomen, is de herhalingstijd van een dergelijke afvoer slechts 2 jaar. Wednesday, 26 April 2017 WATBE7380N001D0.4 10/14

11 Figuur 5: Hoogteligging stroomdalgrasland en verschil waterstand Vreugderijkerwaard Aldus zal de inwerkingtreding van het Reevediep als hoogwaterafvoergeul tot geringe veranderingen in inundatiefrequentie leiden voor wat betreft de hoogst gelegen delen van de Vreugderijkerwaard. Het stroomdalgrasland dat hier in de huidige situatie aanwezig is, heeft nu al niet de optimale condities, inundatie speelt hier in de huidige situatie een zeer geringe rol. Incidentele overstroming blijft optreden. De veranderingen treden met een dusdanig lage frequentie op dat dit geen ecologische gevolgen heeft. De vegetatiesamenstelling zal hierdoor niet veranderen, er is geen sprake van (significant) negatieve effecten op de instandhoudingsdoelstelling van stroomdalgrasland. Voor delen van de uiterwaard die nog hoger liggen, geldt dat deze in de huidige situatie al heel weinig inunderen, waardoor de ecologische relevantie van het inunderen zeer beperkt is (ver buiten de range die nodig is voor stroomdalgrasland). Voor het stroomdalgrasland dat lager gelegen is, zijn er geen veranderingen. Er wordt nog steeds voldaan aan de voor stroomdalgrasland ecologische vereiste met betrekking tot overstroming. Zoals uit de passende beoordeling van de Zomerbedverlaging blijkt, blijven er voldoende potenties voor uitbreiding van stroomdalgrasland aanwezig, waaronder in de Vreugderijkerwaard, dit blijft zo, ook bij inwerkingtreding van het Reevediep als hoogwaterafvoergeul. Cumulatie In cumulatie met andere projecten zou het effect op het stroomdalgrasland in de Vreugderijkerwaard versterkt kunnen worden door verdere waterstandsveranderingen of een toename van stikstofdepositie. Overige effecten zijn niet aan de orde. In de berekeningen van de waterstanden zijn de cumulatieve effecten reeds meegenomen. Via het Programma Aanpak Stikstof (PAS) is geborgd dat niet teveel stikstofdepositie optreedt. Ook in samenhang met andere projecten en plannen is er daarom geen sprake van significante effecten. Wednesday, 26 April 2017 WATBE7380N001D0.4 11/14

12 Bijlage Modelinstrumentarium Voor de uitvoering van de effectbeoordeling op de inundatie in de uiterwaarden is het Baseline en Waqua model gebruikt. Het 2-dimensionale stromingsmodel WAQUA en de GIS-applicatie Baseline worden gebruikt voor de hydraulische berekeningen, hierbij gelden de volgende uitgangspunten (dit zijn dezelfde uitgangspunten die gebruikt zijn bij de Planstudie IJsseldelta-Zuid): de geldende Baseline versie is Baseline 3.31 PKB batch. De schematisaties worden aangemaakt volgens de eisen en richtlijnen van RWS-ON (Vos, 2007); het vigerende referentie model is Simona_Rijn_PKB_3_4 ; de te gebruiken WAQUA versie is Simona 2007_01, patch 13. Deze versie is gelijk aan 2007_01 patch 12, met dit verschil dat patch 13 gereed is gemaakt voor Windows7. Dit heeft geen effecten op de gepresenteerde resultaten; het rekenrooster dat gebruikt zal worden voor de berekeningen is r40m_4_bypass.rgf. Dit is een aangepaste versie van het standaard rekenrooster dat bij de Simona_Rijn_PKB_3_4 geleverd wordt; het domein van het model wordt ingekort door het rekenrooster te knippen ter plaatse van de IJsselkop. Hiervoor wordt de randen file (rrb.irp-kort_b) gebruikt die aangeleverd is door PDR. Dit inkorten is gedaan om de rekenduur te verminderen; de geldende codering voor de vegetatietypen is gegeven in de Excel file HR2001-PKB-HR xls en het bestand ruw.k416jul07a_wdjo (waarin de ruwheidscodering bij Vossemeer aangepast naar waarde van Ketelmeer, k=0.05, conform eerdere delta zuid berekeningen); de effectbeoordeling vindt plaats op basis van het Rivierkundig Beoordelingskader [1], de Leidraad Rivieren [18] en de Leidraad Zee- en Meerdijken [21] en bijbehorend addendum [22]; De volgende 2 varianten zijn er door gerekend: Kenmerk: ZBZD : De variant waarbij de bypass (Reevediep) mee stroomt. Kenmerk: ZBZO : De variant waarbij de bypass niet mee stroomt deze is dichtgezet. In beide varianten zijn de volgende maatregels opgenomen: Maatregels SNIP3 zomerbedverlaging: M_B2009_05 M_zbij_VKA97_a4_21 M_UM_erpl2 M_UM_Scherenwelle_v9 M_zbij_Zalk_v4 M_UM_interv05 Maatregels Planstudie IJsseldelta-Zuid (fase 2): ijs_kamp_owf2b ijs_kamp_byf2b ijs_kamp_zd15 Voor het dichtzetten van de bypass Reevediep is de volgende maatregel gebruikt: ijs_kamp_dicht Randvoorwaarden voor T10 afvoergolf In het deelmodel IJssel wordt op de bovenrand een afvoer in de IJssel opgelegd en over het traject van de IJssel zijn lateralen gedefinieerd die de verschillende zijtakken (vb. het Twentekanaal) in de IJssel representeren. Deze zijtakken zijn in het model opgenomen als lateralen die een bepaald debiet toevoegen aan of afvoeren uit de IJssel. De grootte van deze lateralen hangt af van de afvoer ter hoogte van de IJsselkop. Wednesday, 26 April 2017 WATBE7380N001D0.4 12/14

13 Voor het bepalen van de inundatie veranderingen in de uiterwaarden is de T10 afvoergolf gesimuleerd met behulp van WAQUA. De afvoergolf representeert een eens per tien jaar (T10) voorkomende afvoergolf. De grootte van de afvoer ter hoogte van de IJsselkop is weergegeven in Afbeelding 3-1 (rode lijn). De maximale afvoer bij de kop van de IJssel is m 3 /s. De afvoergolf bestrijkt een periode van 18 dagen. Afbeelding 3-2: geeft de grootte van de lateralen afvoer voor de T10 (rode lijn) afvoergolf. De lateralen tijdens de T10 afvoergolf voegen tijdens de piek van de afvoergolf gezamenlijk 269,68 m 3 /s toe. Afbeelding 3-1: Afvoer ter hoogte van de IJsselkop van de 1 in 10 jaar en 1 in 1 jaar afvoergolven. Wednesday, 26 April 2017 WATBE7380N001D0.4 13/14

14 Afbeelding 3-2: Lateralen in de IJssel tijdens de T1 (blauw) en T10 (rood) afvoergolf Overige modelinstellingen De afvoergolf bestrijkt een periode van 18 dagen. Om de rekentijd van het model te beperken wordt er gebruik gemaakt van het deelmodel IJssel en is de tijdstap vergroot van 0,15 minuut naar 0,25 minuut. Een controle op basis van het Courantnummer laat zien dat een dergelijke tijdstap ruim voldoende is (Cr = 1,25 bij een gemiddelde H van 5 m), ver beneden de Cr=10 die voor de nauwkeurigheid wordt vereist. Wednesday, 26 April 2017 WATBE7380N001D0.4 14/14