1 Ontstaan en ontwikkeling van de wetgeving betreffende de burgerlijke stand

Transcriptie

1 1 Ontstaan en ontwikkeling van de wetgeving betreffende de burgerlijke stand 1.1 Voorgeschiedenis De burgerlijke stand is een overheidsadministratie die tot doel heeft inzicht en zekerheid te verschaffen ten aanzien van de burgerlijke staat van personen. Zij dateert uit het begin van de negentiende eeuw. Voor 1811 bestond er in ons land op dit gebied geen algemeen geldende regeling. De registratie van geboorten en huwelijken werd in hoofdzaak gevoerd door geestelijken van de verschillende kerkgenootschappen en die van overlijden door de beheerders van begraafplaatsen. Dit was de eerste vorm van registratie van rechtsfeiten en rechtshandelingen. De wijze van registreren vond niet op een eenduidige wijze plaats, bevatte vaak onjuistheden en was vaak niet helemaal volledig. Wel trachtte de overheid in sommige gewesten enige reglementering door te voeren en voor bepaalde aangelegenheden aanvullende voorschriften te geven, maar deze hadden slechts een beperkt effect. 1 Na de Franse revolutie werd de registratie van geboorten, huwelijken en sterfgevallen door de overheid overgenomen van de kerkelijke autoriteiten. In een wettelijk voorschrift van 20 september 1792 werd dit voor Frankrijk nader uitgewerkt tot een regeling die ten slotte in de Code Napoleon werd verankerd. 2 Op 1 mei 1809 werd bij ons onder de regering van koning Lodewijk Napoleon het Wetboek Napoleon, ingerigt voor het koninkrijk Holland, ingevoerd. Zoals uit de titel blijkt, week dit wetboek enigszins af van zijn Franse voorbeeld: op diverse punten waren regels uit het oudvaderlandse recht overgenomen. Voor de burgerlijke stand was het van weinig betekenis omdat het daarvoor een regeling voorschreef die nog in nadere uitvoeringsvoorschriften moest worden uitgewerkt. Tot deze uitwerking is het niet gekomen; dit wetboek heeft namelijk nog geen twee jaar gegolden. Code Napoleon 1 Onder andere het Egtreglement van Holland van 18 maart 1656, de Resolutie van de Staten van Holland over de registratie van geboorten van 15 juni Code Napoleon 1, titre 2: Des actes de l état civil (art ). 19

2 HOOFDSTUK 1 Bij decreet van 9 juli 1810 bepaalde keizer Napoleon dat het koninkrijk Holland ingelijfd werd bij het Franse keizerrijk en als gevolg daarvan werd met ingang van 1 januari 1811 de Code Napoleon beneden de grote rivieren van kracht en per 1 maart 1811 ook in het overige deel van ons land. 1.2 Burgerlijk Wetboek van 1838 Na de verdrijving van de Fransen in 1813 bleef het wetboek van de voormalige bezetters gelden. De soevereine vorst gaf weliswaar in 1814 aan de Leidse hoogleraar J.M. Kemper opdracht een nieuw Nederlands Burgerlijk Wetboek te ontwerpen, maar die kon zijn opdracht niet voltooien. Dit was zeker niet te wijten aan gebrek aan kennis en inzet: in korte tijd ontwierp hij een Burgerlijk Wetboek van artikelen met een sterk oudvaderlandse inslag, maar hij stuitte bij de parlementaire behandeling van zijn zogenoemde Ontwerp van 1820 op taaie tegenstand van voornamelijk de Belgische afgevaardigden. Burgerlijk Wetboek van 1838 Na de Belgische afscheiding werd het Ontwerp van 1830 op diverse onderdelen meer aan de Noord-Nederlandse smaak aangepast, waarna het als Burgerlijk Wetboek op 1 oktober 1838 (in Limburg op 1 januari 1842) in werking kon treden. Tegelijkertijd werd de Code Napoleon ingetrokken. Voor de burgerlijke stand bracht dit nauwelijks veranderingen van betekenis. In zeer belangrijke mate was immers ons Burgerlijk Wetboek een soms zelfs letterlijke vertaling van de Franse Code. 3 Reeds in de jaren tachtig van de negentiende eeuw vatte men het plan op het Burgerlijk Wetboek geheel en grondig te herzien, maar verder dan een wetsontwerp tot herziening van het eerste (1886) en het tweede boek (1898) bracht men het niet. Nadat deze herzieningspogingen op niets waren uitgelopen, heeft men zich vooral toegelegd op het doorvoeren van partiële wijzigingen. Op het terrein van de burgerlijke stand vonden een aantal belangrijke wijzigingen plaats waarvan als een van de belangrijkste genoemd kan worden de invoering van de adoptie bij wet van 26 januari 1956 (Stb. 42). 4 3 Ook de term ambtenaar van de burgerlijke stand ontlenen wij rechtstreeks aan de Franse officier de l état civil. 4 Voor een gedetailleerde behandeling van de voorschriften van de burgerlijke stand zoals die golden volgens Boek 1 (oud) BW wordt verwezen naar Elenbaas, Handboek voor de burgerlijke stand (vijfde druk, 1952); zakelijker informatie geeft Septer, Beknopt leerboek voor de burgerlijke stand (achtste druk, 1962). 20

3 ONTSTAAN EN ONTWIKKELING VAN DE WETGEVING BETREFFENDE DE BURGERLIJKE STAND 1.3 Naar een nieuw Burgerlijk Wetboek Na de Duitse bezetting werd bij velen het verlangen naar een geheel nieuwe codificatie van ons burgerlijk recht weer levend. In overeenstemming daarmee gaf de regering in 1947 aan prof. mr. E.M. Meijers opdracht tot het maken van een ontwerp hiervoor. Meijers maakte een opzet voor een Burgerlijk Wetboek van in totaal negen boeken en publiceerde in 1954 zijn ontwerpen voor Boek 1 tot en met 4. Hiervan was Boek 1 gewijd aan het personenen familierecht. Het door Meijers ontworpen Boek 1 werd grotendeels in een regeringsontwerp overgenomen en bereikte na uitvoerige parlementaire behandeling het Staatsblad (wet van 11 december 1958, Stb. 590 en 591). Met ingang van 1 januari 1970 is Boek 1 van het nieuwe Burgerlijk Wetboek in werking getreden. 5 De regeling van de burgerlijke stand heeft in het nieuwe wetboek haar plaats behouden. Er is wel overwogen deze materie geheel in een aparte wet te regelen, maar men heeft ten slotte toch de voorkeur gegeven aan het vastleggen van de hoofdlijnen in het Burgerlijk Wetboek, met uitwerking van de meer technische bijzonderheden (onder andere de inhoud van de verschillende akten) in een Algemene Maatregel van Bestuur. Deze werd vervat in het Koninklijk Besluit van 21 juli 1969 (Stb. 326), aan te duiden als Besluit burgerlijke stand, hier afgekort tot Bbs. Dit besluit trad eveneens op 1 januari 1970 in werking. De verdeling van de behandeling van de burgerlijke stand over wetboek en Algemene Maatregel van Bestuur was overigens niet altijd op duidelijke wijze gebeurd, hier en daar heeft deze geleid tot doublures die verwarrend konden werken. Wellicht was toch een uniforme regeling van deze zaken bij speciale wet te verkiezen geweest. Meijers ontwerp Besluit burgerlijke stand Sinds de inwerkingtreding van Boek 1 BW in 1970 is het inmiddels op verschillende punten vaak ingrijpend gewijzigd: zo werd bijvoorbeeld bij wet van 6 mei 1971 (Stb. 290), het echtscheidingsrecht vernieuwd, waardoor echtscheiding ongeacht wie daaraan schuldig is krachtens één algemene echtscheidingsgrond, namelijk duurzame ontwrichting van het huwelijk, kan worden uitgesproken. 5 De voltooiing van de overige boeken van dit nieuwe wetboek, die sinds de dood van Meijers in 1954, door diverse vooraanstaande juristen werd voorbereid, vond geleidelijk voortgang: op 26 juli 1976 is Boek 2, handelende over rechtspersonen, in werking getreden, op 1 april 1991 (Stb. 1991, 100) Boek 8 en op 1 januari 1992 Boeken 3, 4, 5, 6, 7 en 7a. 21

4 HOOFDSTUK 1 Wet Mulder Besluit burgerlijke stand 1994 Bij beschikking van de Staatssecretaris van Justitie van 9 september 1985, is onder voorzitterschap van dr. A. Mulder, de Commissie Regelgeving Burgerlijke Stand ingesteld. 6 Deze kreeg tot opdracht voorstellen te doen tot structurele modernisering van deze overheidsadministratie, die sinds de napoleontische tijd in wezen niet of nauwelijks was veranderd. De commissie bood op 8 februari 1988 haar eindrapport aan de Staatssecretaris van Justitie aan. Dat rapport ging vergezeld van een ontwerp voor een volledig herziene Titel 4 van Boek 1 BW en een bijbehorende Algemene Maatregel van Bestuur. Naar aanleiding van het rapport werd op 12 oktober 1990 een wetsvoorstel ingediend (Kamerstukken II 1990/91, ), dat wat opzet betreft gelijk was aan die van het ontwerp van de commissie. Dit wetsvoorstel heeft op 1 januari 1995 kracht van wet gekregen (wet van 14 oktober 1993 tot herziening van Titel 4 van Boek 1 BW en wijziging van enige andere bepalingen van Boek 1 van dat wetboek, het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering en het Wetboek van Strafvordering (Stb. 1993, 555), kortweg Wet Mulder ). Tegelijkertijd trad ook een geheel nieuw Besluit burgerlijke stand (Bbs 1994) in werking. Bij wet van 2 juni 1994 (Stb. 1994, 405), in werking getreden op 1 november 1994, zijn enkele wijzigingen in Boek 1 BW aangebracht ten behoeve van het tegengaan van schijnhuwelijken. Voorts zijn daarna in een snelle opeenvolging nog een aantal belangrijke wijzigingen aangebracht, waarvan de voornaamste zijn: een keuze voor de naam van het kind (1 januari 1998); invoering van het geregistreerde partnerschap (1 januari 1998); herziening van het afstammingsrecht en de regeling van adoptie (1 april 1998); openstelling van het huwelijk voor personen van gelijk geslacht (1 april 2001); wijzigingen met betrekking tot het gezag na echtscheiding en afschaffing van de omzetting van een huwelijk in een geregistreerd partnerschap (1 maart 2009); juridisch ouderschap van de vrouwelijke partner van de moeder anders dan door adoptie (1 april 2014); geslachtswijziging op grond van een aangifte bij de abs (1 juli 2014); 6 Zie HPS 1985, p. 93 en HPS 1987, nr. 1, p

5 ONTSTAAN EN ONTWIKKELING VAN DE WETGEVING BETREFFENDE DE BURGERLIJKE STAND elektronische dienstverlening burgerlijke stand (1 juli 2015 mogelijkheid tot elektronische aangifte van overlijden en 1 september 2015 afschaffing van huwelijksaangifte en akten van huwelijkstoestemming.); tegengaan van huwelijksdwang en het beperken van de erkenning van polygame huwelijken en huwelijken van minderjarigen (5 december 2015). 1.4 Commissie van Advies voor de Zaken betreffende de Burgerlijke Staat en de Nationaliteit Bij beschikking van 21 september 1949 heeft de Minister van Justitie indertijd een Permanente Commissie van Advies voor de Zaken van de Burgerlijke Stand en voor Nationaliteitsaangelegenheden ingesteld. De commissie stond onder voorzitterschap van het hoofd van de hoofdafdeling privaatrecht van het Ministerie van Justitie. Door de instelling van deze commissie was voor het eerst een voortdurende coördinatie tot stand gebracht van alle takken van de administratie die met deze materie te maken hebben, want onder haar leden telde de commissie vertegenwoordigers van de departementen van Justitie, Binnenlandse Zaken en Buitenlandse Zaken, van het Openbaar Ministerie en enige ambtenaren van de burgerlijke stand. De commissie bracht de minister al dan niet gevraagd advies uit. Ten dienste van de praktijk heeft de commissie over diverse aangelegenheden haar mening in de zogenoemde officiële mededelingen gepubliceerd. Aan de door de Nederlandse Vereniging van Ambtenaren van de Burgerlijke Stand (NEVABS) ontworpen modellen voor de akten heeft de Permanente Commissie haar goedkeuring willen hechten en op grond daarvan bleek de Minister van Justitie bereid in het belang van een goede en uniforme administratie de hantering van deze modellen aan te bevelen. 7 De Permanente Commissie vormde ten slotte de Nederlandse sectie van de Commission Internationale de l État Civil, waarover in subparagraaf nadere bijzonderheden worden vermeld. 8 Permanente Commissie van Advies 7 Door de werkgroep Modellen van de NVVB worden deze modellen actueel gehouden. Zie Module Burgerlijke stand en landeninformatie, Wolters Kluwer. 8 Zie over taak en werkwijze van de Permanente Commissie: mr. J. van Rijn van Alkemade in HPS 1976, p. 2 e.v. 23

6 HOOFDSTUK 1 Commissie van Advies De invoering van de in paragraaf 1.3 al genoemde Herziening regelgeving burgerlijke stand heeft ook gevolgen gehad voor de Permanente Commissie, die nu Commissie van Advies voor de Zaken betreffende de Burgerlijke Staat en de Nationaliteit heet. Op grond van artikel 79 Grondwet moet deze commissie een wettelijke basis hebben, die thans in artikel 1:29 BW gevonden wordt. Aan de huidige samenstelling van de commissie is niet veel gewijzigd. De wet stelt dat de commissie uit minstens negen en hoogstens vijftien leden bestaat, waaronder ten minste één lid van de rechterlijke macht, een lid uit de kring van de wetenschap en ten minste twee vertegenwoordigers van de burgerlijke stand. Tevens moeten er ook ten minste twee ambtenaren uit de kring van de basisregistratie personen lid zijn, dit in verband met de verzwaring van de adviserende rol ten aanzien van de BRP (art. 1:29a BW). De belangrijkste taak van de Commissie van Advies zal blijven bestaan in het uitbrengen van adviezen over kwesties betreffende burgerlijke staat en nationaliteit aan ambtenaren van de burgerlijke stand of aan andere bestuursorganen (art. 1:29b lid 1 BW). Indien een advies van algemeen belang is, wordt het openbaar gemaakt (art. 1:29b lid 2 BW). Van deze mogelijkheid heeft de commissie in de vorm van officiële mededelingen gebruikgemaakt (zie bijlage B). Nieuw is de regeling zoals die in artikel 1:29c en 29d BW is vastgelegd. Indien een ambtenaar van de burgerlijke stand twijfelt over de juistheid van een uit een buitenlands document over te nemen gegeven, dient hij het advies van de commissie in te winnen. Volgt hij het advies niet op, dan zal hij zowel de commissie als de officier van justitie hiervan in kennis moeten stellen. Deze regeling is opgenomen met het doel ervoor zorg te dragen dat de burgerlijke stand en de basisregistratie personen zo goed mogelijk op elkaar zijn afgestemd. Immers, in de Wet BRP is een artikel opgenomen (art. 2.12), dat inhoudt dat de ambtenaar van de basisregistratie in geval van twijfel over een uit een buitenlands document op te nemen gegeven verplicht overleg pleegt met de ambtenaar van de burgerlijke stand van zijn eigen gemeente. Wordt men het niet eens, dan zal de ambtenaar van de basisregistratie zich tot de Commissie van Advies moeten wenden. Dezelfde regeling dus die in de artikelen 1:29c en 29d BW voor de ambtenaar van de burgerlijke stand is neergelegd. 24

7 ONTSTAAN EN ONTWIKKELING VAN DE WETGEVING BETREFFENDE DE BURGERLIJKE STAND 1.5 Burgerlijke stand en basisregistratie personen Er zijn verschillen in aard, doelstelling en werkwijze van de hiervoor genoemde overheidsadministraties, die naar telkens blijkt vaak met elkaar worden verward. De burgerlijke stand heeft sinds 1811 tot taak van belangrijke rechtsfeiten in een mensenleven, waarvan de gewichtigste geboorte, huwelijk, partnerschapsregistratie en overlijden zijn, authentiek bewijs in akten vast te leggen, in registers te bewaren en daaruit bewijs te verstrekken in de vorm van afschriften of uittreksels. Deze administratie heeft een duidelijk behoudend, statisch karakter. Is van een persoon eenmaal het desbetreffende rechtsfeit geregistreerd, dan laat de burgerlijke stand de zaken rusten totdat zich een nieuw rechtsfeit dat zijn persoonlijke staat betreft, voordoet. Andere gegevens betreffende de persoonlijke levenssfeer, zoals adres, woonplaats, nationaliteit, kunnen uit de registers van de burgerlijke stand niet blijken omdat ze daarin vaak niet worden vermeld en zeker niet worden bijgehouden. De akten geven slechts de feiten zoals die ten tijde van de geboorte of de huwelijksvoltrekking golden. Zij blijven in principe onveranderd bewaard in de gemeente waar deze rechtsfeiten zich voordeden. Een akte van de burgerlijke stand is dan ook te vergelijken met een momentopname: een foto. Authentiek bewijs in akten Een akte van de burgerlijke stand is een momentopname Al in de eerste helft van de negentiende eeuw werd vooral van overheidswege de behoefte gevoeld meer en vooral actuele informatie over de bevolking ter beschikking te hebben dan de burgerlijke stand kan bieden. Daartoe werd aanvankelijk volstaan met het houden van tienjaarlijkse volkstellingen, waarvan de eerste in 1830 plaatsvond krachtens Koninklijk Besluit van 29 september 1828 (Stb. 57).Ook deze waren echter niet meer dan tienjaarlijkse momentopnamen ofwel lichtbeelden die met tussenpozen van tien jaar versprongen. Baanbrekend was daarom het besluit om, te beginnen met de volkstelling van 1850, de loop der bevolking doorlopend bij te houden. Dientengevolge dateert de Nederlandse bevolkingsboekhouding van Sindsdien werd de bevolking verplicht adresveranderingen en wijzigingen in andere persoonsgegevens aan het gemeentebestuur van de woonplaats te melden. Aanvankelijk werden deze bevolkingsgegevens op gemeentehuizen in vastbladige registers ingeschreven en bijgehouden. Een van de nadelen van deze wijze van registreren was, dat gegevens niet snel gegroepeerd konden 25

8 HOOFDSTUK 1 worden. Zo was het moeilijk personalia van personen op te sporen. Aan deze bezwaren werd in 1920 tegemoetgekomen door de invoering van gezinskaarten, waarvan het model was voorgeschreven. Het gebruik van gezinskaarten werd echter niet verplicht gesteld. Nederlandse bevolkingsboekhouding van 1850 Persoonskaart Burgerlijke stand is een bron van de basisregistratie personen (BRP) Bij Koninklijk Besluit van 31 maart 1936 (Stb. 342) voerde men echter een geheel nieuwe methodiek van bevolkingsboekhouding in. De persoonsgegevens werden sindsdien in machineschrift vermeld op zogeheten persoonskaarten. Tot de invoering van de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens (GBA) op 1 oktober 1994 telde het bevolkingsregister voor iedere inwoner één persoonskaart, die in het algemeen werd bewaard (en dagelijks bijgehouden) ter secretarie van de gemeente waar betrokkene zijn nachtrust genoot. Bij verandering van woonplaats binnen Nederland werd de persoonskaart van gemeentewege, nadat men daarvan een in het archief te bewaren afschrift had gemaakt, doorgezonden naar het bevolkingsregister van de nieuwe woonplaats en werd daar verder bijgehouden. Op deze wijze had de bevolkingsboekhouding zich ontwikkeld tot een dynamische wijze van persoonsregistratie, waarbij de persoonskaart vergelijkbaar is met een van de levensloop van betrokkene vervaardigde film. Door de invoering van de GBA, thans BRP, is ook de integratie van de burgerlijke stand en het bevolkingsregister een stuk dichterbij. Inschrijving in de basisregistratie geschiedt hetzij op grond van een geboorteakte, hetzij doordat iemand een aangifte doet, hetzij ambtshalve. De burgerlijke stand is dus een bron van de BRP, om precies te zijn een van de limitatief opgesomde bronnen (art. 2.8 Wet BRP). Gegevens over iemands burgerlijke staat moeten indien mogelijk ontleend worden aan de registers van de burgerlijke stand. Mocht dat niet mogelijk zijn, dan voorziet de wet in een andere regeling (art. 2.8 en 2.9 Wet BRP). Mocht er gerede twijfel ontstaan over toepassing van de artikelen 2.8 en 2.9, dan stelt de wet in artikel 2.12 dat in voorkomende gevallen advies moet worden ingewonnen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente. Blijft de twijfel of wenst men van het advies van de ambtenaar van de burgerlijke stand af te wijken, dan dient men zich te wenden tot de Commissie van Advies (zie par. 1.4). 26

9 ONTSTAAN EN ONTWIKKELING VAN DE WETGEVING BETREFFENDE DE BURGERLIJKE STAND 1.6 Informatietechnologie en de burgerlijke stand Doordat de burgerlijke stand een belangrijke leverancier van gegevens voor de BRP is en omgekeerd de BRP een belangrijke leverancier van gegevens is voor de burgerlijke stand, gaat ook de automatisering niet aan de burgerlijke stand voorbij. De geautomatiseerde bijhouding van de basisadministratie in samenhang met de verdere ontwikkeling van kantoorautomatisering op de werkplek, bracht het gebruik van de computer binnen het bereik van de burgerlijke stand. Door tekstverwerking, aparte aan de BRP gekoppelde burgerlijkestandmodules tot aan geïntegreerde systemen worden akten van de burgerlijke stand vervaardigd. Tevens werd het mogelijk om de gegevens van de akten die op deze wijze zijn vervaardigd op geautomatiseerde wijze in te voeren in de BRP. 9 Hoewel deze vorm van automatisering de burgerlijke stand niet wijzigt de akten zijn op papier en worden tot registers samengevoegd moet er rekening mee worden gehouden dat nieuwe technieken naast het gebruik van computers, zoals opslagtechnieken op cd-rom, gegevensuitwisseling via netwerken, de burgerlijke stand in zijn huidige wettelijke vorm ingrijpend zullen veranderen. 10 Temeer omdat andere opslagtechnieken dan papier een zodanige betrouwbaarheid verkrijgen dat akten van de burgerlijke stand met dezelfde rechtszekerheid door gebruikmaking van deze technieken opgeslagen kunnen worden en toegankelijk gemaakt kunnen worden. Vanuit de Commissie van Advies is eind jaren negentig van de vorige eeuw een werkgroep ingesteld om samen met de praktijk deze ontwikkelingen in kaart te brengen. De werkgroep, kortweg aangeduid als Werkgroep ABS 2000, heeft in 2000 zijn rapport gepubliceerd over de toekomstige ontwikkelingen. In dit rapport wordt een vijftal fasen aangegeven waarin deze zich zouden kunnen voltrekken. De fasen hoeven niet noodzakelijkerwijs volgtijdelijk plaats te vinden, maar kunnen waar mogelijk ook gelijktijdig worden uitgevoerd. 11 Automatisering burgerlijke stand Werkgroep ABS Naar aanleiding van de invoering van partnerschapsregistratie en de herziening van het naamrecht, die ook forse gevolgen had voor het logisch ontwerp GBA (thans BRP), werd duidelijk dat het overgrote deel van de burgerlijke stand in Nederland gebruikmaakt van automatiseringstechnieken bij het vervaardigen van de akten. 10 Zie Geuzinge, Automatisering en burgerlijke stand!?, HPS 1991, p. 42; Grijpink, De ambtenaar van de burgerlijke stand op weg naar de eenentwintigste eeuw, B&R 1994, p Zie rapport gepubliceerd in B&R 2001, nr. 2, p

10 HOOFDSTUK 1 Omdat in 2008 slechts een klein gedeelte van de plannen van de Werkgroep ABS 2000 was gerealiseerd werden in het eerste kwartaal van 2008 nieuwe initiatieven ontwikkeld om de burgerlijke stand en de GBA beter op elkaar af te stemmen en een vergaande koppeling tussen beide systemen tot stand te brengen. Er is een stuurgroep geformeerd waarin vertegenwoordigers van Justitie, Binnenlandse Zaken, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB) zitting hebben. Een van de ontwikkelingen die Justitie stimuleert is het mogelijk maken van digitale aangiften van geboorten, overlijden, huwelijk en geregistreerd partnerschap. Op 13 juli 2010 is het wetsvoorstel Wet elektronische dienstverlening burgerlijke stand ingediend bij de Tweede Kamer. 12 De NVVB heeft in de ontwikkelingsfase de mogelijkheid om commentaar te geven goed gebruikt. Het wetsvoorstel heeft een aantal vernieuwingen op het oog zoals digitale aangifte van bijvoorbeeld geboorte (uitsluitend door vader of moeder) huwelijk/partnerschapsregistratie en overlijden; elektronische opslag van akten; plaatsonafhankelijke dienstverlening; vermindering van administratieve lasten. Op 1 juli 2015 is een onderdeel van de Wet elektronische dienstverlening burgerlijke stand in werking getreden (wet van 7 oktober 2014, Stb. 380). Het staat de gemeenten vrij om via hun eigen systemen de mogelijkheid aan te bieden digitaal aangifte te doen. Als eerste is de mogelijkheid opengesteld elektronisch aangifte van overlijden te doen door de uitvaartverzorgers via e-herkenning Op 1 september 2015 is huwelijksaangifte en aangifte geregistreerd partnerschap afgeschaft. Daarvoor in de plaats is gekomen de melding voorgenomen huwelijk of voorgenomen geregistreerd partnerschap in persoon of schriftelijk. Vervolgens zal de wetgever het mogelijk maken dat deze meldingen elektronisch kunnen worden 12 Wijziging Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek en enige andere wetten in verband met de vereenvoudiging van en de invoering van een elektronische dienstverlening bij de burgerlijke stand (Wet elektronische dienstverlening burgerlijke stand). Kamerstukken II 2009/10, In september 2014 vindt de plenaire behandeling in de Eerste Kamer plaats. 13 Zie Léon Evers en Maurice Gordijn, Invoering van de Wet elektronische dienstverlening burgerlijke stand, B&R 2015, nr. 3, p

11 ONTSTAAN EN ONTWIKKELING VAN DE WETGEVING BETREFFENDE DE BURGERLIJKE STAND gedaan. Als met de hier genoemde werkwijzen ervaring is opgedaan zal het mogelijk worden dat ook de geboorteaangifte door de vader of de moeder elektronisch kan worden gedaan. Nadat de verschillende onderdelen gefaseerd in werking zijn getreden zal uiteindelijk in 2018 besloten worden over de digitale opslag van de akten en het digitaal verstrekken van afschriften en uittreksels. Toekomstgedachte Met enige regelmaat wordt in publicaties de vraag gesteld of de burgerlijke stand niet moet worden afgeschaft, omdat men van mening is dat de BRP de taak van de burgerlijke stand heeft overgenomen. Vermoedelijk hebben de schrijvers een te beperkte blik op de registratie van personen. Duidelijk is dat zowel de gegevens in de BRP voor een groot deel althans en de gegevens in de akten van de burgerlijke stand betrekking hebben op de zogenoemde burgerlijkestaatgegevens van een persoon. Het bijhouden van deze gegevens is in de BRP opgedragen aan het college van burgemeester en wethouders, dat een (politiek) bestuursorgaan van de gemeente is. De gegevens die worden opgenomen in de akten van de burgerlijke stand worden beoordeeld en beheerd door een onafhankelijk ambtenaar, tevens bestuursorgaan, de ambtenaar van de burgerlijke stand, die niet in een hiërarchische verhouding staat en persoonlijk verantwoordelijk is voor een goede registratie en slechts kan worden gecorrigeerd door de rechter. Dit zou ook moeten gelden voor het bewerken van de persoonsgegevens in de BRP. Ook deze zouden door een daartoe in het bijzonder benoemd openbaar ambtenaar opgenomen dienen te worden en ook voor deze ambtenaar zouden taken en plichten in de wet verankerd dienen te worden. Dit leidt uiteraard al snel tot de conclusie dat de gehele persoonsregistratie (BRP en BS) door een en dezelfde onafhankelijke openbare ambtenaar kan plaatsvinden. Daarmee zou tevens invulling worden gegeven aan authentiek gegeven zoals dat thans in de BRP-wet is opgenomen. Thans is de inhoud van authentiek gegeven in de BRP niet meer dan dat het gegeven is ontleend aan brondocumenten. De gegevens opgenomen in de BRP hebben dus geen authentieke bewijskracht. De BRP-wet geeft geen invulling aan het begrip authentiek en het valt niet onder het in artikel 156 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering vermelde begrip authentiek Zie B&R 2006, nr. 1, 2 en 4/5. 29