Armoedebestrijding gemeente Tholen Een activerend beleid Preventie Participatie Passende Ondersteuning

Transcriptie

1 1 Armoedebestrijding gemeente Tholen Een activerend beleid Preventie Participatie Passende Ondersteuning

2 2 I AANLEIDING In deze notitie stellen wij voor het armoedebeleid van de gemeente Tholen te herijken met als beoogd maatschappelijk effect het bestrijden van armoede en het bevorderen van de participatie en zelfredzaamheid bij de meest kwetsbare inwoners van Tholen. Meedoen staat centraal, nadrukkelijk wordt met het armoedebeleid ingezet op wat in het Coalitieprogramma Oog voor elkaar Ondernemend samenleven is opgenomen, namelijk het voorkomen dat mensen tussen wal en schip geraken. Het armoedebeleid is gericht op het wegnemen van belemmeringen om te kunnen participeren met als ultiem doel het verkrijgen van werk. Naast genoemde ambitie vragen onderstaande ontwikkelingen om een andere invulling van het Thoolse armoedebeleid. 1. Veranderde wetgeving op het gebied van Werk en Inkomen; 2. De opdracht van het Rijk om een maatwerkvoorziening te treffen voor chronisch zieken en gehandicapten; 3. Toenemende armoede; 4. De decentralisaties in het sociaal domein; 5. Financiën. Toelichting: 1. Veranderde wetgeving op het gebied van Werk en Inkomen Ten gevolge van de wijzigingen in de wet mogen gemeenten geen geldbedrag ineens meer geven aan bepaalde groepen (categoriale bijzondere bijstand); er moet altijd een concrete besteding tegenover staan. Ook moet bij de toekenning gekeken worden naar de individuele omstandigheden van de aanvrager (meer maatwerk). Hiermee wil de wetgever er zeker van zijn dat de middelen terecht komen bij de mensen die het echt nodig hebben. Verder laat de nieuwe wet toe dat de inkomensgrens voor minimaregelingen lokaal wordt bepaald. 2. De opdracht van het Rijk om een maatwerkvoorziening te treffen voor chronisch zieken en gehandicapten Per 1 januari 2014 heeft het Rijk twee regelingen ter compensatie van meerkosten voor chronisch zieken en gehandicapten afgeschaft, namelijk de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) en de regeling compensatie eigen risico (CER). De regelingen hadden volgens de regering niet het beoogde effect, namelijk het compenseren van meerkosten ten gevolge van chronische ziekte of handicap voor mensen die dat echt nodig hebben. Gemeenten hebben nu de opdracht gekregen tot het vormgeven van een maatwerkvoorziening inkomensondersteuning. 3. Toenemende armoede Vanwege stijgende armoede heeft het Rijk voor de periode 2015 tot en met 2018 extra geld beschikbaar gesteld voor armoedebestrijding en schuldhulpverlening. Nadrukkelijk heeft het Rijk daarbij de gemeente gevraagd extra aandacht te hebben voor participatie van kinderen. Deze extra gelden zijn in september 2013 meegenomen bij het voorstel tot hervormingen en bezuinigingen en hebben ertoe geleid dat de bezuiniging van ,00, zoals eerder opgenomen in de programmabegroting 2013, geheel werd teruggedraaid. Het budget armoedebestrijding werd daarmee voor de periode vastgesteld op jaarlijks ,00 met daarbij de toevoeging het armoedebeleid te herijken. Het bedrag dat werkelijk werd uitgegeven aan armoedebestrijding in 2012 bedroeg ,00. De overschrijding van het budget werd in verband gebracht met de negatieve effecten van de economische crisis. Als de economie zou aantrekken zou dit leiden tot minder gebruik van de minimaregelingen en minder uitgaven. Er werd vanuit gegaan dat de overschrijding van tijdelijke aard zou zijn. Echter ook in 2013 en 2014 is nog sprake van een budgetoverschrijding.

3 3 4. De decentralisaties in het sociaal domein Bij de decentralisaties staan de zelfredzaamheid ( eigen kracht ) en de maatschappelijke participatie van de kwetsbare burger centraal. Van onze inwoners verwachten we dat ze steeds meer zaken oplossen binnen hun eigen netwerk. Dit veronderstelt een mate van maatschappelijke participatie die niet voor iedereen vanzelfsprekend is. Het goed kunnen functioneren van inwoners in onze maatschappij staat of valt met hun mogelijkheden en de ontwikkeling hiervan. Met ons vernieuwde armoedebeleid willen we inwoners met een laag inkomen de mogelijkheid geven om volwaardig te participeren. 5. Financiën Tevens is hervorming van het beleid noodzakelijk gezien het budget voor armoedebestrijding (voor de periode jaarlijks ,00). De werkelijke uitgaven zijn in 2013 en 2014 aanzienlijk hoger, respectievelijk ,00 en ,00. Leeswijzer In deze nota worden voorstellen gedaan om de minimaregelingen aan te passen aan bovengenoemde ontwikkelingen. In hoofdstuk II wordt allereerst een beeld gegeven van armoede in Nederland en worden een aantal (armoede)cijfers van Tholen getoond. Welke gevolgen de wetswijzigingen hebben voor de minimaregelingen vanaf 2015 wordt in hoofdstuk III behandeld. In hoofdstuk IV wordt nader ingegaan op de Thoolse ambitie en de realisatie daarvan. Financiële aspecten komen in hoofdstuk V aan bod. In hoofdstuk VI zijn voorstellen voor nieuw beleid opgenomen en worden de financiële gevolgen daarvan in beeld gebracht aan de hand van 3 scenario s/varianten. II ARMOEDE IN NEDERLAND Armoede is een relatief begrip, er worden diverse definities gehanteerd. We sluiten aan bij een algemene beschrijving die meestal gehanteerd wordt bij onderzoeken naar armoede in Nederland. Armoede wordt in het algemeen omschreven als het niet volwaardig kunnen meedoen aan de samenleving. Je hebt misschien wel een dak boven je hoofd en elke dag iets te eten, maar verder heb je geen geld over. Je kunt bijvoorbeeld niet sporten, of geen sociale contacten onderhouden. Als je aanvullende medische zorg nodig hebt, kan je dat niet of moeilijk betalen. Het gaat vaak niet alleen om te weinig geld. Armoede is een complex probleem dat te maken heeft met opleiding, economische zelfstandigheid, gezondheid en wonen. Het armoedebeleid is daarom vooral ondersteunend aan andere beleidsterreinen. Op 18 december 2014 is het jaarrapport Armoedesignalement 2014 gepubliceerd. In dit rapport geven onderzoekers van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) een zo actueel mogelijk beeld van de omvang, ontwikkeling en karakteristieken van armoede in Nederland. Het gaat om de meest recente cijfers over 2013 en 2012 die ook valide en betrouwbaar zijn voor wat betreft de lokale situatie in Tholen. Het laten uitvoeren van een geactualiseerd minima-effect-rapportage door het Nibud, zoals vastgelegd in het Coalitieprogramma , is daarmee overbodig. Hieronder een opsomming van de onderzoeksbevindingen: In 2013 is het aandeel huishoudens en personen onder de armoedegrens toegenomen. In 2011 en 2012 was dit ook het geval. Ramingen wijzen op een lichte daling in 2014 en Ook de langdurige armoede liep in 2013 op. Het percentage huishoudens met kans op langdurige armoede maakte de sterkste stijging door sinds de economische crisis en steeg van 2,6% in 2012 tot 3,0% in Ruim de helft van deze huishoudens is aangewezen op een bijstandsuitkering.

4 4 In onderstaande tabel een cijfermatige weergave (procentueel) van bovenstaande ontwikkelingen in de afgelopen jaren. Huishoudens Inkomen onder lage-inkomensgrens (tenminste 1 jaar) ,2% 2,4% ,3% 2,6% ,3% (voorlopig) 3,0% ,2% (raming) ,1% (raming) - Waarvan langdurig (4 jaar of langer) De armoede is het hoogst bij eenoudergezinnen, alleenstaanden tot 65 jaar, nietwesterse huishoudens, bijstandsontvangers en kinderen. Bij al deze groepen was sprake van een verdere verslechtering van de inkomenspositie ten opzichte van Vooral in grote steden wonen veel mensen in armoede. In 2012 bevond bijna een kwart van alle huishoudens met een inkomen onder de lage-inkomensgrens zich in één van de vier grote steden. Armoede bij ouderen is gestegen, maar nog steeds laag. De nog steeds gunstige positie van ouderen komt vooral door de AOW; ook zonder aanvullend pensioen is die vaak voldoende om niet in armoede te belanden. Onder de groep werkende armen ligt het armoedepercentage van zelfstandigen veel hoger dan bij mensen in loondienst. Er is sprake van veel armoede onder kinderen. In 2013 was één op de drie armen jonger dan 18 jaar. Driekwart van de arme kinderen is jonger dan 12 jaar. Twee derde van de arme kinderen heeft werkende ouders, met een verhoogd risico als die als zelfstandige werken. Het armoederisico van kinderen is ook hoog als ze in een gezin wonen met drie of meer kinderen. Eén op de drie kinderen van Marokkaanse komaf verblijft in een arm gezin. Zeeland Uit het rapport Armoedesignalement 2014 blijkt dat Vlissingen de armste gemeente van Zeeland is (gegevens 2012). Het armoedepercentage huishoudens met inkomen onder de lage-inkomensgrens in Vlissingen ligt met 10,8% iets hoger dan het landelijk gemiddelde van 9,3% procent. De andere Zeeuwse gemeenten liggen op of onder het landelijk gemiddelde. De gemeente Kapelle heeft met een armoedepercentage van 4,2% het minste aantal arme gezinnen. Het armoedepercentage van de gemeente Tholen is in 2012 vastgesteld op 6,8%. In 2011 was dat nog 6,2%. In onderstaande tabel de armoedepercentages "huishoudens met een inkomen onder de lage inkomensgrens voor ten minste 1 jaar" per Zeeuwse gemeente (referentiejaar 2012).

5 ,8 kapelle borsele veere reimerswaal hulst tholen Schouwen-Duiveland Noord-Beveland Goes Sluis Terneuzen Middelburg Vlissingen ,2 5,8 6,1 6,4 6,7 6,8 6,9 8,2 8,3 8,5 8,7 8,9 0 percentage Gemeente Tholen Zoals eerder vermeld zijn de armoedecijfers Nederland ook van toepassing op de situatie Tholen. Armoede komt vooral voor bij huishoudens met een laag inkomen met kinderen. Hoe meer kinderen bij huishoudens met een laag inkomen hoe hoger de kans op armoede. Ook komt armoede meer voor bij niet-westerse huishoudens en alleenstaanden onder de 65 jaar. In Statline, de elektronische databank van het CBS, is meer specifieke statistische informatie over armoede in de gemeente Tholen terug te vinden. We beperken ons hier tot onderstaande gegevens. Deze geven inzicht in het aantal huishoudens en minderjarige kinderen per inkomensklasse in Tholen (gegevens 2012). Ze zijn van belang bij de financiële doorberekening van de later in deze nota opgenomen voorstellen. Totaal aantal huishoudens Tholen: 9700 Totaal aantal minderjarige kinderen Tholen: 6100 Huishoudenskenmerken, huishoudinkomen ten opzichte van het sociaal minimum, duur tenminste 1 jaar en aantal minderjarige kinderen (cumulatief) Inkomen tot % sociaal minimum 101% 105% 110% 115% 120% 125% Aantal huishoudens Aantal kinderen minderjarige Huishoudenskenmerken, huishoudinkomen ten opzichte van het sociaal minimum, duur 4 jaar en langer en aantal minderjarige kinderen (cumulatief) Inkomen tot % sociaal minimum 101% 105% 110% 115% 120% 125% Aantal huishoudens X Aantal kinderen minderjarige Toelichting: Ons huidige beleid is met name gebaseerd op minimaregelingen voor de doelgroep huishoudens met een inkomen tot 110% van het sociaal minimum. Uit bovenstaande gegevens kan in relatie daarmee worden geconcludeerd dat in Tholen op een totaal van 9700 huishoudens, 900 huishoudens, waaronder 400 kinderen, tenminste één jaar moeten rondkomen van een inkomen tot 110% van het

6 6 sociaal minimum. Spreken we over huishoudens op Tholen die gedurende een periode van 4 jaar of langer moeten rondkomen van een inkomen tot 110% van het sociaal minimum dan is dat aantal 240. Uitbreiding van de doelgroep huishoudens met een inkomen dat hoger ligt dan het huidige percentage van 110% zal de uitgaven op grond van de minimaregelingen doen stijgen. Onderzoek Scoop Zeeland In 2013 heeft Scoop Zeeland onderzoek uitgevoerd naar armoede in de Zeeuwse gemeenten. Daarbij is op Tholen gekeken naar de armoedepercentages op kernniveau. Uit de voorlopige resultaten van het onderzoek is naar voren gekomen dat in Sint-Maartensdijk het armoedepercentage hoger ligt dan in de andere kernen. Het armoedepercentage in Sint Philipsland is ten opzichte van de andere kernen het laagst. Verder is volgens onderzoekgegevens van Scoop de verdeling binnen de type huishoudens met een inkomen tot 105% als volgt: Alleenstaanden: 54% Eenoudergezin: 13% Meerpersoonshuishoudens zonder kinderen: 19% Meerpersoonshuishoudens met kinderen: 14% III WETSWIJZIGINGEN VOOR INVULLING VAN DE MINIMAREGELINGEN VANAF 2015 Onderstaand schema geeft inzicht in wat de mogelijkheden zijn met betrekking tot invulling van de minimaregelingen vanaf 2015 als gevolg van de wetswijzigingen. Huidige minimaregelingen Minimaregelingen vanaf 2015 Bijzondere bijstand voor noodzakelijke kosten die Idem. voortvloeien uit bijzondere omstandigheden Meer maatwerk. Altijd individueel beoordelen. waarin de algemene bijstandsnorm niet voorziet en de aanwezige draagkracht te boven gaan. Open eindregeling Geen vergoeding meer gebaseerd op louter groepskenmerken en gemiddelde kosten. Alleen werkelijke kosten komen in aanmerking voor eventuele vergoeding (wettelijk vereist). Beleidsruimte: Het is het mogelijk lagere maximale vergoedingen vast te stellen, andere draagkrachtprincipes te hanteren, een drempelbedrag in te voeren. Individuele bijstand (maatwerk) voor mensen die in verband met stapelingseffecten door herstructurering van het sociaal domein extra worden getroffen. Beleid: Verstrekkingenboek A Nieuw Beleid: Verstrekkingenboek A vervalt. Beleid kan worden opgenomen in Beleidsregel bijzondere bijstand (beleidsruimte). Declaratiefonds Bijdrage voor deelname aan sociaal-culturele activiteiten hangt af van het type huishouding. Inkomensgrens: 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm Idem. Inkomensgrens is losgelaten. Beleidsruimte: Declaratiefonds anders invullen. -Andere inkomensgrens -Bedragen aanpassen

7 7 -Kostensoorten waarvoor een bijdrage kan worden verstrekt wijzigen -Combinatie met Jeugdsportfonds/ jeugdcultuurfonds -invoeren kindpakket Beleid: Verstrekkingenboek B Categoriale bijzondere bijstand Voor chronisch zieken, gehandicapten en ouderen ad 250,00 per jaar. Inkomensgrens 110% Nieuw Beleid: Verstrekkingenboek B vervalt. Introductie Activeringsregeling Tholen, waaronder een kindpakket. Beleid kan worden opgenomen in Beleidsregel (beleidsruimte). Regeling categoriale bijzondere bijstand ouderen, chronisch zieken en gehandicapten vervalt (wettelijk vereist). Beleidsruimte: Noodzakelijke kosten vergoeden via de individuele bijzondere bijstand (maatwerk). Geen nieuw beleid Categoriale bijzondere bijstand collectieve aanvullende ziektekostenverzekering Categoriale bijzondere bijstand in de vorm van de premie voor een collectieve aanvullende ziektekostenverzekering (CAZ) ad 23,02 per verzekerde per maand. Inkomensgrens bij CAZ is vastgesteld op 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm Deze vorm van categoriale bijstand is nog wel toegestaan. Beleidsruimte: -CAZ inkomensgrens is geschrapt. Doelgroep kan worden uitgebreid. -Afschaffen Compensatie Eigen Bijdrage (CER) en Wet tegemoetkoming ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. Maatwerkvoorziening chronisch zieken en gehandicapten via de collectieve ziektekostenverzekering voor minima vormgeven. Nieuw beleid; Mogelijkheid is twee pakketten aanvullende verzekering aanbieden. Een pakket voor mensen met hoge zorgkosten (chronisch zieken en gehandicapten) en een pakket voor mensen met lage zorgkosten. Bedrag aan premie per pakket vaststellen. Individuele inkomenstoeslag Voor mensen die langdurig op laag inkomen zitten en gen zicht hebben op inkomensverbetering Inkomensgrens: 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm De langdurigheidtoeslag is nu individuele inkomenstoeslag met nagenoeg dezelfde uitgangspunten. Beleidsruimte: Bedragen, criteria aanpassen. Geen nieuw beleid.

8 8 Schuldhulpverlening Als er sprake is van problematische schuldsituaties, zoals het niet meer kunnen betalen van vaste lasten e.d. dan kan de gemeente proberen om via een minnelijk traject een oplossing te bieden. Dit kan bijvoorbeeld door een lening te verstrekken waarmee alle bestaande schulden kunnen worden afgekocht tegen een bepaald percentage of via budgetbegeleiding. Als dit niet lukt kan de gemeente begeleiden bij het indienen van een aanvraag bij de rechtbank voor wettelijke schuldsanering. Kwijtschelding gemeentelijke belasting Valt niet onder budget armoedebestrijding. Wordt hier niet verder behandeld. Idem. Nieuw beleid: Zie onder hoofdstuk IV Thoolse ambitie Idem. IV THOOLSE AMBITIE EN DE DAARBIJ BEHORENDE UITGANGSPUNTEN We moeten voorkomen dat mensen tussen wal en schip geraken, door armoede sociaal uitgesloten worden. Alle inwoners in zeer kwetsbare positie krijgen support. Dat is de Thoolse ambitie. Inwoners moeten volop mee kunnen doen in de samenleving. Belangrijk is dat voorop staat dat werk altijd de beste weg uit armoede is. Wij zetten ons als gemeente volop in om mensen zo snel mogelijk weer aan het werk te krijgen. Zowel op lokaal als regionaal niveau werken we daarvoor samen met het UWV, werkgevers en werknemers. Deze samenwerking is hard nodig om ook mensen met arbeidsbeperkingen te kunnen plaatsen op een reguliere baan. Vanaf 1 januari 2015 is de doelgroep waarvoor we als gemeente verantwoordelijk zijn uitgebreid en zal het aantal mensen met een minimum inkomen toenemen. We verwachten dat jaarlijks meer mensen een beroep op deze voorzieningen zullen doen. De doelgroep Participatiewet bestaat uit: Alle mensen die voorheen onder de WWB vielen Wajongers die niet duurzaam 100% arbeidsongeschikt zijn Wsw doelgroep Daarnaast willen we initiatieven richten op het versterken van de mensen door maatwerk, een preventieve aanpak en vooral door samenwerking. Met de transformatie van het sociaal domein willen we juist vooral de eigen kracht van inwoners aanboren. Dat geldt ook voor armoedebestrijding. We gaan in gesprek en nemen de individuele inwoners en hun financiële situatie als vertrekpunt en niet de regeling. Naast de inspanningen van de gemeente, zijn er waardevolle inspanningen van maatschappelijke partners en inwoners die mensen met een laag inkomen ondersteunen. Thoolse ambitie Niemand mag tussen wal en schip geraken. Met het armoedebeleid wordt ingezet op het wegnemen van belemmeringen met als ultiem doel het verkrijgen van werk. Financiële zelfredzaamheid en voorkomen van armoede staat voorop. Wie niet in staat is tot financiële zelfredzaamheid kan terugvallen op een solide vangnet dat gericht is op participatie aan de samenleving en het voorkomen van uitsluiting. Zoals eerder aangegeven heeft armoede niet alleen te maken heeft met te weinig geld, bestrijding van armoede moet breder worden aangepakt. Om de Thoolse ambitie te realiseren wordt nadrukkelijk ingezet op activering naar werk, tegenprestatie, schuldpreventie, verbinding met medewerkers in het veld, armoedebestrijding onder huishoudens met kinderen en samenhang met andere beleidsterreinen.

9 9 Activering naar werk Werk is nog steeds de snelste weg uit de armoede. Werk geeft perspectief en biedt meer mogelijkheden om mee te doen in de samenleving. Inwoners van Tholen in een armoedesituatie worden gestimuleerd om te gaan werken en zelf iets te doen aan hun situatie. We spreken hen hierbij zoveel mogelijk aan op hun eigen kracht. Met re-integratie-instrumenten kunnen werkzoekenden hierbij geholpen worden. Daarvoor zal intensief samen worden gewerkt met het UWV, de Betho, lokale en regionale werkgevers. Algemeen uitgangspunt is dat uitkeringsgerechten een tegenprestatie leveren. Zoals bepaald in de beleidsregels tegenprestatie gemeente Tholen 2015, eind 2014 door de raad vastgesteld, moet het gaan om een tegenprestatie naar vermogen. Er wordt rekening gehouden met een aantal factoren, zoals lichamelijke- en psychische beperkingen, zorgtaken, kennis en kunde. Tegelijkertijd richten we ons op het wegnemen van belemmeringen om daarmee de kansen op het verkrijgen en behouden van een baan te vergroten. Schuldhulpverlening/ schuldpreventie De gemeente doet al veel om te voorkomen dat mensen hoge schulden maken en daardoor in de problemen komen. Wanneer schulden voorkomen kunnen worden, betekent dat grotere financiële zelfstandigheid van burgers en lagere kosten voor de samenleving. Schuldhulpverlening heeft hierin een belangrijke rol. We willen dat mensen kunnen participeren en niet uitvallen vanwege financiële problemen en schulden. Door preventie en vroeg signalering willen we voorkomen dat mensen in een situatie van armoede en schulden terecht komen. Wij willen dat partijen bij wie mensen financiële verplichtingen aangaan, tijdig een problematische financiële situatie signaleren. Signalen kunnen op veel plekken worden opgevangen: op school, tijdens een budgetcursus voor bijstandgerechtigden, door een werkgever, woningcorporaties, verzekeraars of door bedrijven die zien dat achterstallige betalingen op dreigen te lopen. Wanneer financiële problemen zich voordoen kunnen ze (tijdelijk) een beroep doen op de administratieve voorzieningenadviseurs. Belangrijk is de zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid van mensen. Verbinding met medewerkers in het veld De medewerkers in het veld zoals de voorzieningenadviseurs, de wijkverpleging en vrijwillige mantelen thuiszorg, huisartsen, onderwijzers/leraren, jongerenwerkers, zijn de ogen en de oren van de gemeente in de wijk. Hier worden signalen opgepikt uit de wijk en mensen gestimuleerd deel te nemen aan de samenleving. In het contact met bewoners zullen de medewerkers bekendheid geven aan het armoedebeleid en mensen wijzen op mogelijke deelname. Samenwerking met maatschappelijke organisaties. Er zijn meer maatschappelijke organisaties die actief zijn op het gebied van armoedebestrijding en schuldhulpverlening. Deze organisaties werken vaak met vrijwilligers en zijn dicht bij de mens georganiseerd. Intensieve samenwerking met deze organisaties is in lijn met onze visie op het sociaal domein, waarin we zoeken naar manieren om maatschappelijke organisaties steeds meer te betrekken bij de uitvoering van gemeentelijk beleid. Als gemeente hebben wij hierbij een faciliterende en stimulerende rol. Voorbeelden van dergelijke organisaties zijn Stichting leergeld, Jeugdsportfonds, Jeugdcultuurfonds, Voedselbank Goed Ontmoet, Het Leger des Heils, andere kringloopwinkels en diaconieën. Huishoudens met kinderen Kinderen vormen een belangrijke doelgroep van het armoedebeleid. Kinderen die opgroeien in arme gezinnen worden dagelijks met geldgebrek geconfronteerd. Zij hebben een slechtere start en hun kansen voor de langere termijn worden bedreigd. Ze lopen een groter risico om ook als volwassene arm en sociaal uitgesloten te zijn. Daarom wil de gemeente Tholen dat het minimabeleid juist voor kinderen voldoende mogelijkheden tot participatie biedt Bij kinderen die opgroeien in arme gezinnen is de kans op aanwezigheid van multi-problematiek aanzienlijk groter. Daarom past de gemeente Tholen bij het bestrijden van armoede een totale klantbenadering toe, die toetst aan eigen kracht, sociaal netwerk van het gezin en mogelijkheden

10 10 beziet van ondersteunende voorzieningen. Met als uitgangspunten: één gezin, één plan, één regisseur; individueel maatwerk; kindgericht, laagdrempelig en voorkomen bureaucratie. Samenhang met andere beleidsterreinen Armoede is een complex probleem dat te maken heeft met inkomen, meedoen in de maatschappij, gezondheid, opleidingsniveau, zelfredzaamheid, woon- en leefomgeving. Daarom is het armoedebeleid zo ingericht dat het ondersteunend is aan de doelstellingen van andere beleidsterreinen, zoals WMO, jeugd, sport en gezondheid. Door het stimuleren van sport en bewegen verbeteren we de leefstijl van minima en verminderen we gezondheidsachterstanden. Door de deelname van kinderen en jongeren tot 18 jaar aan sportieve en culturele activiteiten te stimuleren, dragen we bij aan de doelstellingen van ons jeugdbeleid. We vergroten de participatie en daarmee de ontwikkelingskansen van jongeren, een van de pijlers van het jeugdbeleid. In het kader van ons preventief gezondheidsbeleid is het belangrijk dat kinderen en jongeren van jongs af aan leren om gezonde keuzes te maken, zodat ze zich ontwikkelen tot volwassenen die zelf verantwoordelijkheid nemen voor een gezonde leefstijl. Hiermee kunnen problemen zoals overgewicht in de toekomst voorkomen worden. Met het armoedebeleid, bereiken we dat meer mensen zullen worden aangemoedigd om te sporten en te bewegen (verhogen sportparticipatie). Door de nadruk te leggen op (het stimuleren van) maatschappelijke participatie draagt het armoedebeleid bij aan het belangrijkste uitgangspunt van het WMO-beleid, namelijk inwoners te ondersteunen om zoveel mogelijk op eigen kracht te participeren in de samenleving. Inwoners die het tijdelijk, langer durend of structureel niet op eigen kracht redden, kunnen op ondersteuning rekenen. Een deel van de ondersteuning aan chronisch zieken en gehandicapten wordt geregeld via de minimaregelingen. V - FINANCIËLE ASPECTEN Budget armoedebestrijding Het budget voor armoedebestrijding dat in de kadernota is opgenomen voor de periode bedraagt jaarlijks ,00. Kwijtschelding gemeentelijke belasting maakt geen onderdeel uit van dit budget. De middelen voor armoedebeleid en de bijbehorende uitvoeringskosten worden betaald uit de algemene uitkering (onderdeel gemeentefonds). Integratieuitkering Sociaal Domein Vanaf 2015 is er in het gemeentefonds ook een integratie uitkering Sociaal Domein opgenomen. Om te voldoen aan de opdracht van het Rijk een maatwerkvoorziening inkomensondersteuning vorm te geven voor chronisch zieken en gehandicapten compenseren steeds meer gemeenten vanuit deze gelden chronisch zieken en gehandicapten met een laag inkomen. Wij stellen voor om ook in Tholen middelen uit de integratie uitkering Sociaal Domein in te zetten ter compensatie van de hoge zorgkosten van deze doelgroep. Er zijn diverse opties om deze doelgroep te compenseren. Om zoveel mogelijk chronisch zieken en gehandicapten met een laag inkomen te bereiken stellen wij bij invulling van het nieuwe beleid voor om de collectieve ziektekostenverzekering aan te passen door middel van het aanbieden van twee pakketten: een pakket waarmee we inspelen op mensen met hoge zorgkosten en een pakket voor mensen met lagere zorgkosten. Daarbij de optie ook de doelgroep uit te breiden (zie verder onder hoofdstuk VI "Voorstellen voor nieuw beleid en scenario's). Als wordt besloten om gelden vanuit de integratie uitkering Sociaal Domein in te zetten voor het voorgesteld nieuw beleid ten aanzien van de collectieve aanvullende ziektekostenverzekering, betekent dit dat het totale budget voor armoedebestrijding vanaf 2016 meer bedraagt dan het bedrag ad ,00 dat opgenomen is in de kadernota voor de periode Daarmee wordt wel meer aangesloten bij de realiteit van de laatste jaren, waarbij er sprake is van stijgende uitgaven aan minimaregelingen als gevolg van een toenemend beroep daarop.

11 11 Werkelijke uitgaven De werkelijke uitgaven voor armoedebestrijding bedroegen in de jaren 2013 en 2014 achtereenvolgens ,00 en ,00. Daarmee is het beschikbare budget voor armoedebestrijding zoals opgenomen in de kadernota ad ,00 in beide jaren overschreden. Dit wordt duidelijk uit onderstaand overzicht waar de werkelijke uitgaven aan minimaregelingen over de jaren 2013 en 2014 in beeld zijn gebracht. Minimaregelingen Werkelijke uitgaven In Jaar Bijzondere Bijstand Declaratiefonds Categoriale bijzondere bijstand Collectieve Ziektekosten minima Langdurigheidstoeslag/Inkomenstoeslag Totaal werkelijke uitgaven Budget voor armoedebestrijding -/ / Overschrijding budget Kwijtschelding gemeentelijke belastingen Toelichting: Bijzondere Bijstand Uit nadere analyse blijkt dat er in 2014 een forse toename is van het aantal verstrekkingen bijzondere bijstand, vooral op de posten beschermingsbewind, inrichtingskosten/huisraad, en woonkostentoeslag. De stijging van de uitgaven met betrekking tot de reiskosten schoolgaande kinderen heeft voor het grootste deel te maken met hogere abonnementskosten voor openbaar vervoer. In onderstaand overzicht zijn de uitgaven op bovenstaande posten over de jaren 2013 en 2014 terug te vinden en is per post de procentuele stijging van de uitgaven ten opzichte van 2013 weergegeven. Binnen product Uitgaven 2013 ( ) Uitgaven 2014 ( ) Stijging uitgaven Bijzondere Bijstand 2013 t.o.v Beschermingsbewind % Reiskosten schoolgaande ,5% kinderen Inrichtingskosten/huisraad % Woonkostentoeslag % Het nieuwe armoedebeleid is erop gericht om de uitgaven op deze posten te reduceren door middel van een andere invulling, meer maatwerk en meer gericht op het voorkomen van een beroep op bijzondere bijstand (preventief). In het volgend hoofdstuk wordt hierop nader ingegaan.

12 12 Declaratiefonds De uitgaven voor het declaratiefonds zijn in 2013 en 2014 nagenoeg gelijk gebleven. 320 huishoudens hebben in beide jaren gebruik gemaakt van deze regeling. In 2015 verwachten we dezelfde uitgaven. Vanaf 2016 wordt er een andere invulling gegeven aan het declaratiefonds (zie volgend hoofdstuk). Categoriale regeling chronisch zieken, gehandicapten en ouderen Deze regeling is met ingang van 2015 van rijkswege vervallen. Dit betekent vanaf geen uitgaven meer op grond van deze regeling. In 2013 en 2014 bedroegen de uitgaven hiervoor ,00. Collectieve ziektekostenverzekering chronisch zieken en gehandicapten Uitgaven in 2014 zijn iets hoger dan in Er zijn ook iets meer mensen die gebruik maken van de collectieve aanvullende ziektekostenverzekering voor minima (201 in 2013 versus 223 in 2014). Voor 2015 worden de uitgaven hoger ingeschat dan het niveau van Er zijn in deelnemers, dit betekent circa ,00 aan kosten Wat de gevolgen zijn van een andere invulling met betrekking tot de collectieve ziektekostenverzekering voor minima vanaf 2016 komt in hoofdstuk VI aan de orde. Langdurigheidstoeslag/inkomenstoeslag Vanaf 2015 is de langdurigheidstoeslag gewijzigd in de individuele inkomenstoeslag. De verordening individuele inkomenstoeslag is eind 2014 door de raad vastgesteld. Verwachte uitgaven vanaf 2015 structureel circa ,00. Schuldhulpverlening Het aantal aanvragen schuldhulpverlening is in 2014 is licht gestegen (85 in 2013 versus 90 in 2014) Opmerkelijk daarbij is dat over 2014 het aantal WSNP aanvragen t.o.v met 50% is afgenomen en het aantal aanvragen met betrekking tot bijstand in de vorm van een geldlening met 152% is toegenomen. Laatstgenoemde moet in samenhang worden gezien met de stijgende uitgaven op de post inrichtingskosten binnen het product Bijzondere Bijstand. Er waren in 2014 aanzienlijk meer inplaatsingen van asielgerechtigden dan in 2013 vanwege een verhoogde taakstelling vanuit het rijk. Een maatregel om de uitgaven inrichtingskosten/huisraad te verminderen is bijstand hoofdzakelijk alleen nog maar te verlenen tweedehands in natura. Kwijtschelding gemeentelijke belastingen Valt niet onder budget armoedebestrijding. Komt verder niet aan de orde. Uitgaven aan bijzondere bijstand voor 2015 Inschatting is dat ook in 2015 het budget ad ,- voor armoedebestrijding niet toereikend zal zijn. Wel veronderstellen we een minder grote overschrijding van het budget dan in 2014 omdat de categoriale bijstand voor chronisch zieken, gehandicapten en ouderen, een uitgavepost van circa ,-, van rechtswege is komen te vervallen. Daarnaast zetten we in 2015, vooruitlopend op het nieuwe armoedebeleid, al nadrukkelijk in op meer verstrekkingen in natura en preventie om een beroep op bijzondere bijstand te voorkomen/te verminderen. Budgetruimte voor nieuw armoedebeleid vanaf 2016 Voor invulling van het nieuw armoedebeleid wordt in het volgende hoofdstuk bij 2 van de 3 financieel doorberekende varianten uitgegaan van het budget voor armoedebestrijding ad ,00 en gelden vanuit de integratie uitkering Sociaal Domein. De laatstgenoemde gelden zijn nodig om voldoende middelen te hebben om via de collectieve ziektekostenverzekering chronisch zieken en gehandicapten met een laag inkomen te kunnen compenseren (maatwerkvoorziening inkomensondersteuning).

13 13 VI VOORSTELLEN VOOR INVULLING NIEUW ARMOEDEBELEID Ingegeven door de hierboven beschreven ontwikkelingen (stijgende armoede, wetswijzigingen, het wegvallen van de Wtcg en de CER, de Thoolse ambitie, de veranderingen in het sociaal domein, het beschikbare budget voor armoedebestrijding en de werkelijke uitgaven van de laatste jaren), stellen wij voor het armoedebeleid te vernieuwen op de volgende onderdelen: Bijzondere bijstand Op een aantal posten binnen de bijzondere bijstand is er sprake van stijgende uitgaven. Het betreft de posten beschermingsbewind, reiskosten schoolgaande kinderen, inrichtingskosten/huisraad en woonkostentoeslag. Hieronder per post de maatregelen die we voorstellen om de kosten te reduceren. Bewindvoeringskosten Indien een meerderjarige tijdelijk of duurzaam niet in staat is ten volle voor zijn financiële belangen te zorgen dan kan hij onder beschermingsbewind worden gesteld door de rechter. Een onder bewindgestelde betaalt de kosten van de beschermingsbewindvoerder zelf. Als een onder bewindvoering gestelde een inkomen op bijstandsniveau heeft kan er bijzondere bijstand verstrekt worden voor het loon en de eenmalige extra kosten. In 2013 en 2014 hebben steeds meer mensen een beroep gedaan op de bijzondere bijstand in verband met bewindvoeringskosten, waardoor er sprake is van een toenemende druk op de bijzondere bijstand. Om die reden stellen we voor in te zetten op preventie en het bevorderen van uitstroom uit het beschermingsbewind en overige voorzieningen als dit niet meer nodig of passend blijkt te zijn. Gestreefd wordt naar een dusdanige zelfredzaamheid dat mensen, eventueel met inzet van hun eigen sociale netwerk, zelf hun financiën kunnen regelen. Om te voorkomen dat mensen (verder) in de schulden geraken gaan we administratieve voorzieningenadviseurs opleiden en inzetten. Door inzet van administratieve voorzieningenadviseurs in het kader van budgetbeheer streven we lagere bewindvoeringskosten na. Verwacht wordt dat we daardoor op deze post in % ( ,00) minder uitgeven dan in Reiskosten schoolgaande kinderen Wij stellen voor de algemene regeling reiskosten schoolgaande kinderen, zoals opgenomen in het verstrekkingenboek bijzondere bijstand, te laten vervallen. Meer maatwerk, alleen op individuele gronden kan nog worden besloten tot verstrekking van reiskosten voor abonnementskosten openbaar vervoer. Met invulling van het nieuwe beleid (individueel maatwerk) vervalt de algemene regeling reiskosten schoolgaande kinderen. We verwachten daarmee in 2016 ten opzichte van % % minder uitgaven ( ,00). Inrichtingskosten/huisraad Ons voorstel ten aanzien van bijzondere bijstand voor inrichtingskosten/huisraad is om deze in principe alleen nog tweede hands in natura te verstrekken. Voor de uitvoering van dit beleid wordt verdere samenwerking gezocht met het Leger des Heils en andere kringloopwinkels en organisaties. We stellen voor deze instellingen te betalen op basis van verstrekkingen. Dit past binnen onze sturingsfilosofie van het sociale domein waarin we zo veel mogelijk ruimte willen geven aan initiatieven van bewoners, instellingen en netwerkpartners bij het uitvoeren van gemeentelijke taken. Ook sluit het goed aan bij het streven van het college om de ondersteuning zo dicht mogelijk bij de burger te organiseren. De dienstverlening door

14 14 maatschappelijke organisaties is laagdrempelig en daardoor ook toegankelijker voor nieuwe doelgroepen. We schatten in dat we door dit beleid in 2016 op deze post 50% ( ,00) minder uitgeven dan in Woonkostentoeslag Met betrekking tot de uitgaven woonkostentoeslag verwachten we in 2016 nog geen mindere uitgaven te realiseren. Wel gaan we inzetten op een stringenter beleid, om structurele bijzondere bijstand voor woonkostentoeslag voor lange termijn zoveel mogelijk tegen te gaan. Dit betekent onder meer dat de woonkostentoeslag telkens voor maximaal een jaar wordt toegekend en er jaarlijks beoordeeld zal worden of deze kan worden voortgezet op grond van de inspanningen van de klant om naar vermogen goedkopere woonruimte te vinden. Op een wat langere termijn verwachten we daardoor minder uitgaven op deze post. Opmerking: Het is ook mogelijk een drempelbedrag in te voeren en/of andere draagkrachtprincipes te hanteren. Hiervoor wordt niet geopteerd omdat een dergelijke beleidswijziging niet past in het principe dat we nastreven, namelijk bijzondere bijstand op grond van individueel maatwerk. Declaratiefonds/ Activeringsregeling Tholen Het declaratiefonds zoals nu ingericht komt te vervallen (ten opzichte van 2014 minder uitgaven ad ,00). Door een samenwerking met Stichting Leergeld en eventueel andere partijen/organisaties voor onderwijskosten betekent dat de uitgaven voor computers en schoolkosten nu lopen via goedkopere verstrekkingen. De uitgaven op het product bijzondere bijstand verminderen daarmee met ,00 We stellen voor vanaf 2016 de "Activeringsregeling Tholen" te introduceren, waaronder een kindpakket. De Activeringsregeling Tholen is bedoeld voor huishoudens met een laag inkomen, waaronder kinderen van 4 tot 18 jaar. Op basis van een individueel gesprek willen we met onze doelgroep bespreken aan welke sociaal/culturele activiteiten de persoon/personen zouden willen deelnemen en in hoeverre de activeringsregeling in de kosten daarvoor zou kunnen bijdragen. We willen met het nieuwe armoedebeleid meer maatwerk. Iedereen moet kunnen meedoen. Daarbij nadrukkelijk aandacht voor participatie van kinderen. Ook kinderen van ouders met een laag inkomen moeten kunnen meedoen. Jeugdsportfonds/Jeugdcultuurfonds, Stichting Leergeld en andere samenwerkingspartners vervullen hierbij een belangrijke rol. Ten aanzien van het kindpakket regelen we daarbij in samenwerking met Stichting Leergeld/ inzet voorzieningenconsulenten en het Jeugdsportfonds/ Jeugdcultuurfonds verstrekkingen in natura en rechtstreekse betalingen aan verenigingen en organisaties. Zodat we er zeker van zijn dat de vergoedingen besteed worden aan het kind en het doel waarvoor ze zijn bedoeld. Onder het kindpakket vallen de volgende regelingen: Benodigdheden in verband met onderwijs (computer, fiets, schoolkosten). Uitvoering in samenwerking met Stichting Leergeld/organisaties/vrijwillige voorzieningenconsulenten; Contributie en sporttatributen in verband met lidmaatschap sportvereniging/muziekvereniging e.d.. Uitvoering in samenwerking met Jeugdsportfonds/ Jeugdcultuurfonds. Kosten activeringsregeling Tholen: De kosten van de Activeringsregeling wordt bij een doelgroep tot 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm (de huidige inkomensgrens die wordt gehanteerd bij het declaratiefonds) ingeschat op ,00 (A) ,00 (B) ,00(C) = ,00 A. Verstrekkingen in samenwerking met Stichting Leergeld/organisaties/vrijwillige voorzieningenconsulenten

15 15 We gaan ervan uit dat per jaar 100 kinderen gebruik maken van verstrekkingen (tweedehands computers, tweedehands fietsen en schoolkosten). Kosten verstrekkingen, op basis van uitgaven Stichting Leergeld aan Thoolse kinderen in 2014 worden voor 2016 ingeschat op ,00. B. Verstrekkingen door Jeugdsportfonds/Jeugdcultuurfonds We gaan ook hier uit van 100 kinderen per jaar die gebruik zullen maken het Jeugdsportfonds/ Jeugdcultuurfonds. De kosten daarvan worden op basis van ervaringen van het Jeugdsportfonds in andere Zeeuwse gemeenten, voor 2016 geschat op ,00. C. Verstrekkingen Activeringsregeling Tholen aan personen van 18 jaar en ouder Voor verstrekkingen op grond van de activeringsregeling aan personen ouder dan 18 jaar wordt uitgegaan van een gemiddeld bedrag van 150,00. We gaan daarbij uit van 300 verstrekkingen. Kosten ,00. Beperking van de doelgroep tot 100% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm Indien wordt besloten tot een beperking van de doelgroep tot 100% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm dan worden de kosten van de Activeringsregeling Tholen op basis van het aantal huishoudens in Tholen met een inkomen tot 100% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm en de daaronder vallende minderjarige kinderen (ongeveer in aantallen 33% minder vergeleken met inkomensklasse tot 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm, zie hoofdstuk II) ingeschat op een daling van 33% van de kosten. Bij deze aanname bedragen de kosten voor de activeringsregeling dan ,00. Uitbreiding doelgroep tot 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm Indien wordt besloten tot een uitbreiding van de doelgroep tot 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm dan worden de kosten van de Activeringsregeling Tholen op basis van het aantal huishoudens in Tholen met een inkomen tussen 110% en 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm en de daaronder vallende minderjarige kinderen (ongeveer in aantallen 33% meer vergeleken met inkomensklasse tot 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm, zie hoofdstuk II) ingeschat op tenminste een stijging van 33% van de kosten. Bij deze aanname bedragen de kosten voor de activeringsregeling dan ,00. Opmerking: hoeveel mensen daadwerkelijk gebruik maken van de regeling is niet exact van te voren in te schatten. Het hangt mede af van de mate waarin we er in slagen de doelgroep te bereiken. Dit bereik kan worden vergroot door een proactieve benadering, inzet van het maatschappelijk middenveld, zoals bijvoorbeeld thuiszorgorganisaties en gerichte communicatie naar de doelgroep. Collectieve aanvullende ziektekostenverzekering voor minima Bij instemming met het voorstel tot nieuw beleid ten aanzien van de collectieve ziektekostenverzekering (het aanbieden van twee pakketten; een pakket waarmee we inspelen op mensen met hoge zorgkosten en een pakket voor mensen met lagere zorgkosten. Daarbij de optie ook de doelgroep uit te breiden) zullen de uitgaven op deze post stijgen. Aan de andere kant zullen de uitgaven bijzondere bijstand dalen omdat in principe geen bijzondere bijstand meer mogelijk is voor kosten die op grond van de collectieve ziektekostenverzekering worden vergoed. We gaan uit van een reductie van uitgaven op de post medische kosten (onderdeel bijzondere bijstand) van 50% (ten opzichte van ,00). Maatwerk is vereist is de situatie bij mensen die in verband met stapelingseffecten door herstructurering van het sociaal domein extra worden getroffen. Door het wegvallen van de Wtcg en CER en andere regelingen (bijvoorbeeld minder pgb, geen mantelzorgercompliment meer, minder toeslagen, minder pensioen) kunnen chronisch zieken en gehandicapten met een laag inkomen financieel in de knel raken. Om het effect van deze stapeling te verzachten willen we vanaf 2016 gelden uit de integratie uitkering Sociaal Domein inzetten voor gemeentelijk maatwerk voor mensen met hoge zorgkosten. Om de tegemoetkoming terecht te laten komen bij huishoudens met chronisch zieken en gehandicapten met een laag inkomen stellen we voor om de collectieve ziektekostenverzekering verder uit te breiden en twee pakketten aan te bieden. De uitvoeringskosten blijven hierbij beperkt.

16 16 Ook het beroep op de bijzondere bijstand neemt af omdat in principe geen bijstand wordt verstrekt voor kosten die via de collectieve aanvullende ziektekostenverzekering worden vergoed. Huidig beleid Tholen heeft momenteel een collectieve zorgverzekering (VGZ), die toegankelijk is voor alle inwoners met een inkomen tot 110% van het sociaal minimum. Op dit moment maakt ca. 220 huishoudens met een inkomen tot 110% van het sociaal minimum gebruik van de collectieve verzekering. De gemeente betaalt per deelnemer 23,00 per maand. De totale kosten voor de gemeente in 2014 bedroegen ca ,00. Voorstel is om de collectieve zorgverzekering als volgt aan te passen/ uit te breiden: Introductie van 2 pakketten. pakket A (uitgebreid) waarmee we inspelen op mensen die op grond van hun chronische ziekte en/of handicap te maken hebben met hoge zorgkosten en; pakket B (compleet) bestemd voor mensen met lagere zorgkosten. De gemeente betaalt voor de premie van het aanvullende deel van de verzekering gedeeltelijk bijzondere bijstand: Voor pakket A verstrekt de gemeente een maandelijkse bijdrage van 40,00 per deelnemer. Dit bedrag wordt rechtstreeks betaald aan de VGZ. Het pakket is uitgebreider, gericht op dekkings-behoeften chronisch zieken en gehandicapten. Op de basisverzekering is een korting van 6% en het eigen risico ad 375,00 is meeverzekerd. Bijkomend voordeel is ook dat eventuele kinderen zijn meeverzekerd, en in aanmerking komen voor de uitgebreide dekking van dit pakket. De deelnemer betaalt voor deze verzekering zelf per maand 127,41. Voor pakket B verstrekt de gemeente een maandelijkse bijdrage ad 23,00 per deelnemer. Dit bedrag wordt rechtstreeks betaald aan de VGZ Op de basisverzekering is een korting van 6%, het eigen risico is bij dit pakket niet meeverzekerd. De deelnemer betaalt voor deze verzekering zelf per maand 115,75. Kosten voor de collectieve aanvullende ziektekostenverzekering minima Kosten worden bij een doelgroep tot 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm (de huidige inkomensgrens bij de collectieve aanvullende verzekering voor minima) ingeschat op: pakket A 150 deelnemers* x 12 maanden x 40,00 = ,00 pakket B 150 deelnemers* x 12 maanden x 23,00 = ,00+ Totaal ,00 *Uitgangspunt is dat het aantal deelnemers aan de collectieve ziektekostenverzekering voor minima in deelnemers zal bedragen. Er wordt verwacht dat in % van deze deelnemers aan de collectieve verzekering voor minima gebruik zullen gaan maken van pakket A en 50% van pakket B. Beperking van de doelgroep tot 100% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm Bij een beperking van de doelgroep tot 100% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm worden de kosten van bijstand voor de collectieve kostenverzekering op basis van het aantal huishoudens in Tholen met een inkomen tot 100% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm en de daaronder vallende minderjarige kinderen (ongeveer in aantallen 33% minder vergeleken met inkomensklasse tot 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm, zie hoofdstuk II) ingeschat op een daling van 33% van de kosten. Bij deze aanname bedragen de kosten voor de collectieve ziektekostenverzekering voor minima dan ,00. Uitbreiding doelgroep tot 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm Bij een uitbreiding van de doelgroep tot 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm worden de kosten van bijstand voor de collectieve kostenverzekering op basis van het aantal huishoudens in Tholen met een inkomen tussen 110% en 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm en de daaronder vallende minderjarige kinderen (ongeveer in aantallen 33% meer vergeleken met inkomensklasse tot 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm, zie hoofdstuk II) ingeschat op

17 17 tenminste een stijging van 33% van de kosten. Bij deze aanname bedragen de kosten voor de collectieve ziektekostenverzekering voor minima dan ,00. Opmerking: hoeveel mensen daadwerkelijk gebruik maken van de regeling is niet exact van te voren in te schatten. Het hangt mede af van de mate waarin we er in slagen de doelgroep te bereiken. Dit bereik kan worden vergroot door een proactieve benadering, inzet van het maatschappelijk middenveld, zoals bijvoorbeeld thuiszorgorganisaties en gerichte communicatie naar de doelgroep. Financiële doorberekening Op basis van bovenstaande is van drie varianten een financiële doorberekening gemaakt. Bij variant 1 is uitgegaan van een doelgroep tot 100% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm bij zowel de invulling van de Activeringsregeling Tholen als de collectieve aanvullende ziektekostenverzekering. Bij variant 2 is bij genoemde regelingen uitgegaan van een doelgroep tot 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm. Bij variant 3 is bij genoemde regelingen de doelgroep bepaald op 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm. Uitgangspunten: bij alle drie de varianten is het uitgangspunt dat in de basis ingestemd wordt met de voorgestelde invulling van het nieuwe armoedebeleid, i.c. reductie van de uitgaven bijzondere bijstand door genoemde maatregelen; de introductie van de Activeringsregeling Tholen en de daar genoemde bedragen; een andere invulling van de collectieve aanvullende ziektekostenverzekering en de daar genoemde bedragen. Voor de financiële doorberekening van de verwachte uitgaven voor het nieuwe armoedebeleid vanaf 2016 worden de werkelijke uitgaven van 2014 als uitgangspunt genomen. Bij variant 1 is uitgegaan van het standpunt dat de gemeenteraad heeft ingenomen in 2013 bij de hervormingen over het budget voor armoedebeleid. Zoals in hoofdstuk I aangegeven zijn de door het Rijk voor de periode 2015 tot en met 2018 extra beschikbaar gestelde gelden voor armoedebestrijding en schuldhulpverlening in september 2013 meegenomen bij het voorstel tot hervormingen en bezuinigingen. Met het vaststellen van dit voorstel is een bezuiniging van ,00, zoals eerder opgenomen in de programmabegroting 2013, geheel teruggedraaid. Het budget armoedebestrijding werd daarmee voor de periode vastgesteld op jaarlijks ,00 Bij variant 2 en 3 is dekking van de verwachte uitgaven vanaf 2016 gevonden in voornoemd budget voor armoedebestrijding, i.c ,00 en gelden uit de integratie uitkering Sociaal Domein voor de uitvoering van het totaalpakket aan regelingen/maatregelen in het kader van het nieuwe armoedebeleid.

18 18 Voorzieningen armoedebeleid Variant I Doelgroep Inkomen tot 100% bijstandsnorm Variant 2 Doelgroep inkomen tot 110% bijstandsnorm Variant 3 Doelgroep inkomen tot 120% bijstandsnorm Werkelijke uitgaven armoedebestrijding Bewindvoeringskosten Inrichtingskosten/huisraad Reiskosten schoolgaande kinderen Woonkostentoeslag Decalaratiefonds vervalt Invoeren Activeringsregeling Tholen (inclusief Kindpakket) Computers en schoolkosten Categoriale regeling chronisch zieken vervalt Huidige Collectieve aanvullende ziektekosten vervalt Nieuwe Collectieve aanvullende Ziektekosten (2 pakketten) Bijzondere bijstand voor medische kosten Verwachte uitgaven voor 2016 Dekking: Budget armoedebestrijding Gelden uit de integratie uitkering Sociaal Domein Saldo

19 19 Conclusie Budget voor armoedebestrijding ad ,00 is bij variant 1 ontoereikend voor totaal pakket aan voorgesteld nieuw beleid (tekort bedraagt ,00). Keuze voor deze variant betekent dat om toe te komen met het budget, regelingen dienen te worden versoberd of afgeschaft. Effecten daarvan zijn met hoge waarschijnlijkheid toenemende schuldenproblematiek en een toenemend beroep op de bijzondere bijstand (open eind regeling) met als gevolg meer budgetoverschrijding. Het Thoolse ambitieniveau ten aanzien van het armoedebeleid zal bij keuze voor deze variant naar beneden dienen te worden bijgesteld. Bij variant 2 en 3 is het budget toereikend voor het totaal pakket aan voorgesteld nieuw beleid onder de voorwaarde dat gelden uit de integratie uitkering Sociaal Domein worden toegevoegd Opmerkingen: Uitvoeringskosten We gaan er van uit dat voor de uitvoering van het nieuwe armoedebeleid geen extra formatie benodigd is. Er wordt vanuit gegaan dat de werkzaamheden binnen de huidige formatie kunnen worden opgepakt. Voor maatwerk is meer tijd benodigd, maar afschaffen van regelingen en uitvoering van verstrekkingen in samenwerking met andere organisaties (Leger des Heils/kringloopwinkels/partijen, Jeugdsportfonds/Jeugdcultuurfonds en Stichting Leergeld/vrijwillige voorzieningenconsulenten) levert tijd op. Monitoring Ten aanzien van de minimaregelingen wordt opgemerkt dat het open eind regelingen betreffen, van te voren is nooit in te schatten hoeveel uitgaven er zullen zijn in een bepaald jaar. Uit tussentijdse en jaarlijkse evaluatie zal blijken of bepaalde uitgaven op grond van de minimaregelingen hoger uitvallen dan vooraf ingeschat. Op grond daarvan kan dan worden bezien of maatregelen kunnen worden genomen om een eventuele budgetoverschrijding te voorkomen.