Vroegdetectie in de GGZ

Transcriptie

1 Vroegdetectie in de GGZ Workshopronde 1 Workshop 1 Preventieve Zorg Coördinatie voor gezinnen van ouders met psychiatrische problemen Henny Wansink, stafmedewerker specialismevorming, Parnassia Academie; Sylvia den Heijer, basiszorgcoördinator Indigo preventie; Ursula Dewkalie, Indigo preventie; Selina Plaat, ervaringsdeskundige De transgenerationele overdracht van psychiatrische stoornissen is een groot probleem. Het risico bij kinderen van ouders met psychiatrische problemen (KOPP) is 2 tot 13 maal hoger dan bij kinderen van ouders zonder psychiatrische stoornissen. (Kinderen lopen een verhoogd risico, onder andere door een ongunstige opvoedingssituatie, met name als er naast psychiatrische problemen van ouders ook allerlei andere ongunstige omstandigheden zijn, zoals relationele problemen, armoede, sociale problemen, isolement en ouders die zelf als kind mishandeld of verwaarloosd zijn. )Een preventieve aanpak kan deze ouders helpen om de gezinsomstandigheden te verbeteren en het risico te verminderen dat kinderen zelf ook stoornissen ontwikkelen. Met 1 gezin 1 plan wordt getracht de hulp voor gezinnen op deze opeenstapeling van problemen te verbeteren en ook beter op elkaar af te stemmen. Maar helpt dat echt beter? En is het kosteneffectief? Dit is onderzocht voor KOPP- gezinnen. Bureau Basiszorg, houdt deze kinderen in beeld en legt de verbinding tussen de volwassen GGZ en jeugdteam. De hulpverlening van het gezin wordt afgestemd onder leiding van een neutrale regievoerder, waarbij met alle betrokken hulpverleners en de ouders wordt samengewerkt. (Basiszorgcoördinatie coördineert de zorg voor gezinnen van ouders met psychische problemen. Zij ondersteunen gezinnen die onder druk staan. Het doel daarvan is dat de kinderen zich goed kunnen blijven ontwikkelen.) De effectiviteit en kosteneffectiviteit hiervan werden onderzocht in een Randomized Controlled Trial. De auteur bespreekt de uitkomsten van dit onderzoek en doet aanbevelingen voor de praktijk en verder onderzoek.

2 Workshop 2 Ondersteuning Volwassenen zorg door Ouder/kind programma bij Persoonlijkheidsstoornissen en Fact teams D&D door Jeugddeskundigen Indigo Karin Slotema, manager zorg en psychiater Centrum Persoonlijkheids Problematiek PsyQ Willemien Willems, projectleider vroegdetectie en interventie Parnassia Groep; Ervaringsdeskundige Veel hulpverleners in de volwassenzorg vinden het moeilijk om naar de kinderen van hun patiënten te vragen en om vervolgens te praten over de kinderen en over ouderschap. Jeugddeskundigen kunnen hen ondersteuning bieden, door te praten over ouderschap met de patiënten, hun kinderen te spreken en de weg te wijzen in de Jeugdzorg. Aan bod komen de resultaten van het ouder/kind programma bij patiënten met persoonlijkheidsstoornissen en de FACT teams van Dijk en Duin ism Indigo Jeugd. De ontwikkelde werkwijze wordt gepresenteerd alsmede elementen die ondersteunend daarbij zijn voor hulpverleners in de volwassenenzorg. Workshop 3 Vroegdetectie Psychosen, hoe werkt het bij 18 - en 18 + Helga Ising, onderzoekster gepromoveerd op dit onderwerp en GZ psycholoog i.o Parnassia, en Yvonne de Jong, onderzoekster en klinisch psycholoog i.o Lucertis Psychotische ervaringen komen veel voor bij jongeren, vroegtijdig hierover in gesprek gaan, voorkomt dat er psychosen ontstaan. EDIT werkt voor jaar, wat weten we over bijzondere ervaringen bij de jarigen? Hoe werkt early detection en intervention bij jaar in de praktijk, wat weten we over jarigen en wat zegt onderzoek ons over effecten/kosteneffectiviteit? Workshop 4 Vroegdetectie ADHD en Autisme : Levensloop poli voor ouders en (hun) kinderen Jeanette van der Poel, verpleegkundig specialist PsyQ,(ADHD); Anja van Rijswijk, orthopedagoog SARR Lucertis(Autisme); Ervaringsdeskundige De levenspoli s ADHD en Autisme zijn een samenwerking tussen de volwassen GGZ en de jeugd GGZ. Hier worden zowel ouders met ADHD/Autisme gezien als ook hun kinderen, met ADHD/Autisme. Aandacht voor opvoedvraagstukken wordt vorm gegeven in een groepsaanbod voor ouders met ADHD, ouders van kinderen met ADHD. Er is ook aandacht voor de transitie van Jeugd GGZ naar Volwassenen GGZ. In de workshop gaan we in op hoe deze levenslooppoli s werken en wat het groepsaanbod doet bij ouders. Workshop 5 Vroegdetectie bij verslaving voor een gezonde ontwikkeling Leontien Los, directeur Zorglijn Jeugd Brijder, I-Psy, PsyQ, kinder- en jeugd psychiater In deze workshop zal aandacht besteedt worden aan vroegdetectie van verslaving bij jongeren en wat de risico s zijn bij het te laat onderkennen van verslaving. Uit onderzoek blijkt dat niet onderkende verslavingsproblemen een risico geven op schooluitval, gedragsproblemen en het ontwikkelen van psychiatrische klachten en stoornissen. Tevens blijkt uit onderzoek dat behandelingen voor andere problemen niet goed aanslaan als de verslavingsproblemen niet tegelijkertijd onderkend worden en aangepakt. Er zal aandacht zijn voor aan middelen gebonden stoornissen en voor gamen.

3 Vroegdetectie in de GGZ Workshopronde 2 Workshop 6 Contextueel Behandelen; een geïntegreerd behandelaanbod vanuit Jeugd- en Volwassenzorg voor ouders met ernstige psychische problematiek en een jong kind. Hanna Stolper, klinisch psycholoog, Jeugd ggz, van de Dimencegroep. Tevens is zij praktijkopleider en supervisor (VKJP).Selina Plaat, ervaringsdeskundige Kinderen zijn in de eerste levensjaren sterk afhankelijk van hun directe omgeving en hun ouders. Het brein ontwikkelt zich razendsnel en in deze vroege jaren wordt de basis gelegd voor een veilige hechting. Wanneer ouders door eigen problematiek en/of (hechtings-) trauma s minder beschikbaar kunnen zijn voor hun jonge kinderen, kan dat een bedreiging vormen voor de ontwikkeling van het kind. Ook kan de komst van een kind bij een ouder met een ernstige psychische stoornis de eigen problematiek doen verhevigen. Psychopathologie kan zo overgaan van generatie op generatie. In deze workshop wordt de visie en werkwijze van het Contextueel Behandelen belicht, waarbij professionals vanuit de GGZ volwassenen en jeugd samen met andere betrokken hulpverleners uit het sociaal domein nauw samenwerken. Samen met collega s vanuit de Jeugd- en Volwassen GGZ heeft Hanna het Contextueel Behandelen binnen de Dimencegroep ontwikkeld. Ze is beleidsmatig en als ouder-kind behandelaar betrokken bij dit aanbod. Sinds januari 2018 doet zij (promotie) onderzoek met als beoogd resultaat een wetenschappelijk onderbouwd programma om geïntegreerde en op context afgestemde zorg te bieden in de Specialistische GGZ voor (aanstaande) ouders en hun jonge kind. Workshop 7 Vroegdetectie Persoonlijkheidsstoornissen, Kirsten Hauber, manager zorg, Behandelcentrum Persoonlijkheid, Trauma en Hechtingsstoornissen, psychotherapeut, De Jutters BV; Karin Slotema, manager zorg, psychiater Centrum Persoonlijkheid Problematiek, PsyQ; Ervaringsdeskundige Gedurende de ontwikkeling van persoonlijkheidsstoornissen kan op verschillende momenten vroegsignalering en interveniëren plaats vinden. Tijdens deze workshop zal Karin Slotema, werkzaam in de volwassenenpsychiatrie, zich richten op het vroegtijdig herkennen van persoonlijkheidsstoornissen met een slecht beloop alsmede mogelijkheden om deze doelgroep beter te laten profiteren van behandeling. Kirsten Hauber, werkzaam in de kinder- en jeugdpsychiatrie, zal ingaan op het verband tussen persoonlijkheidsstoornissen en onveilige gehechtheid, en vroegdetectie gericht op hechttingsproblematiek bij ouders en kind.

4 Workshop 8 Programma verslaving en ouderschap (PVO); ondersteuning van patiënten met verslavingsproblematiek in het ouderschap Sandra Hekel en Arie van der Meer, medewerkers PVO Brijder; Renske Spijkerman senior onderzoeker, PARC; Ervaringsdeskundige Veel patiënten met verslavingsproblemen maken zich zorgen over de kinderen. Ook hulpverleners maken zich regelmatig zorgen over deze kinderen. In het Programma Verslaving en Ouderschap, wordt met patiënten, die in behandeling komen van de verslavingszorg in gesprek gegaan over het ouderschap. Hier wordt gekeken naar hoe het met ouder en kind gaat en waar ondersteuning nodig is. Waar nodig wordt verdere ondersteuning of verwijzing naar CJG of andere zorg geregeld voor ouder en/of kinderen. PVO is onderdeel van een bredere Ouder/kind aanpak in de Verslavingszorg. Praktijkonderzoek naar deze benadering wordt nader toegelicht. Workshop 9 Het Mood and Resilience in Offspring Project (MARIO) Dr. Dominique Maciejewski, VU Medisch Centrum en Erasmus Medisch Centrum; Henk Matijssen, ervaringsdeskundige, VMDB De belangrijkste risicofactor voor het ontstaan van een depressie is het hebben van een ouder met een stemmingsstoornis (depressie of bipolaire stoornis). In Nederland zijn er ongeveer 400,000 Kinderen van ouders met een stemmingsstoornis in de leeftijd tussen 10 en 25 jaar. Kinderen van ouders met stemmingsstoornissen zijn niet alleen erfelijk belast, maar groeien ook op in een kwetsbare omgeving. Van hen ontwikkelt 50-65% voor het 35ste levensjaar een depressie, waarbij dochters tweemaal vaker belast zijn dan zonen. Het MARIO consortium, waarin universiteiten, zorginstellingen, patiënten- en overige belangenorganisaties samenwerken, heeft als centrale missie dit percentage te verlagen. Betere gezondheid van deze hoog-risico groep willen we bereiken door de vroege ontwikkeling van depressie bij kinderen van ouders met stemmingsstoornissen beter te begrijpen middels een longitudinale cohorte studie (Doel 1), te herkennen in de praktijk middels een nieuw screeningsinstrument, (Doel 2) en te voorkomen middels preventieve interventie (Doel 3). Workshop 10 Vroegdetectie bij Angst en Dwang: Dwang is dwingend en angst is besmettelijk Mieke Hartgers, klinisch psycholoog en systeemtherapeut, Specialismeleider PsyQ Systeemtherapie en Consultatie; Anja Greeven, senior onderzoeker en psycholoog VGCt Specialismeleider angststoornissen, PsyQ Patiënt en gezinsleden lijden gezamenlijk onder de angst- en dwangklachten. Exposure is een belangrijk en effectief element van de CGT-behandeling conform de multidisciplinaire richtlijn angststoornissen. Maar hoe weten de gezinsleden dat nou als we dat niet uitleggen en hen helpen alternatieve reacties te ontwikkelen? Zoals een echtgenoot uitriep: "Hoe kan ik nou weten dat geruststellen de angst juist in stand houdt! Ik dacht daarmee juist tot steun te zijn en de stress voor de kinderen te verlagen. Als ik dat had geweten!". In de workshop zullen we dit illustreren met casuïstiek en oefenen met het in gesprek gaan met de gezinsleden in de verschillende fasen van de behandeling

5 Workshop 11 Een integrale aanpak KOPP/KVO verbinden van sociaal domein en medisch domein en meer Theo Mahieu, manager Preventie De Jutters BV; Ursula Dewkalie Indigo Preventie Een integraal programma KOPP/KVO is gericht op kinderen die een sterk verhoogd risico lopen zelf problemen te ontwikkelen als gevolg van de psychische of verslavingsproblematiek van de ouders. Bureau Basiszorg, een evidence based methode, houdt deze kinderen in beeld en legt de verbinding tussen de volwassen GGZ en jeugdteams. De hulpverlening van het gezin wordt afgestemd onder leiding van een neutrale regievoerder, waarbij met alle betrokken hulpverleners en de ouders wordt samengewerkt. Hoe werkt het? Wat zijn de knelpunten in de praktijk en hoe los je ze op?