Van intramurale naar transmurale werking in de psychosezorg. Ludi Van Bouwel UPC, campus Kortenberg GGZ-congres 19/09/2012

Transcriptie

1 Van intramurale naar transmurale werking in de psychosezorg Ludi Van Bouwel UPC, campus Kortenberg GGZ-congres 19/09/2012

2 De psychotherapeutische opleiding betekent meer dan een aanvulling voor het medisch diagnostisch en therapeutisch handelen, maar maakt er essentieel deel van uit.

3 De psychotherapeutische visie heeft ertoe geleid, in de zorg voor de psychotische patiënt, de muren van het ziekenhuis open te breken en het accent meer te leggen op extramurale en transmurale werking.

4 Moeilijkheden in de intramurale zorg van psychotische patiënten De psychotische patiënt heeft meestal geen eigen hulpvraag. Het eerste contact met de psychiatrie is vaak erg bruusk en intrusief voor de patiënt: repressieve triade (isolatie, fixatie en sedatie) De psychotische patiënt en zijn familie worden geconfronteerd met verbrokkelde hulpverlening Neiging tot exclusie van de psychotische patiënt wanneer de omgeving uitgeput is.

5 In een psychotherapeutische visie is de relatie tussen patiënt en hulpverlener de belangrijkste hefboom. Binnen deze relatie kan een ruimte ontstaan waarin de psychotische symptomen kunnen worden opgevangen en een betekenis krijgen.

6 Nood aan een interdisciplinair team Heftige overdrachtsreacties van de patiënt vragen erom dat deze overdracht wordt verdeeld. Patiënt kan kiezen bij wie van het team hij aanhaakt. Weven van een netwerk rond de patiënt en zijn familie is essentieel in psychosebehandeling ( exoskelet, Lucas 2009). De psychotische patiënt heeft nood aan opvang voor de verschillende deelaspecten van zijn bestaan.

7 Belangrijke elementen bij uitbouw van ambulant team (vb. VRINT) Vroege interventie: Vlotte bereikbaarheid: telefoonpermanentie Snelle beschikbaarheid Laagdrempelig contact Aspect tijd: Niet intrusieve opbouw van therapeutische relatie (vaak therapie voor diagnostiek) Voldoende lang: minstens 5 jaar Continuïteit van zorg: vaste zorgverantwoordelijke die patiënt volgt in zijn parcours

8 Belangrijke elementen bij uitbouw van ambulant team Flexibiliteit van aanbod: need adapted treatment Korte opnameduur met verschillende overgangsmodaliteiten Essentieel psychotherapeutische visie: Wat waren de omstandigheden waarin de psychose uitbrak? Wat waren de processen die voor het uitbreken van de psychose voor evenwicht zorgden? Creëren van een geschiedenis met behulp van de familie: Open dialogue (Seikkula)

9 Nieuwe mogelijkheden bij overgang naar transmurale werking Voldoende lang engagement kan worden gegarandeerd Indien een opname onafwendbaar is, kan patiënt geleidelijk naar het ziekenhuis worden toegeleid Ondersteuning van de familie geeft de mogelijkheid de patiënt zo lang mogelijk in zijn thuismilieu een behandeling aan te bieden Minder stigmatisatie Contact met peergroep kan gemakkelijker worden onderhouden of gestimuleerd

10 Transmurale zorg in nieuw GGZ landschap 2009 pilootprojecten VDIP Extra ondersteuning van de Vlaamse overheid door andere partners in de GGZ te betrekken Twee symposia: De ondraaglijke lichtheid van vroege psychose deel I en deel II 2011 pilootprojecten artikel 107

11 Verschillen VDIP versus VRINT VDIP ambieerde aanvankelijk vroegdetectie en interventie bij schizofrenie terwijl VRINT dit diagnostisch label in de allervroegste fase niet hanteert en spreekt over psychose (dimensioneel model Kapur en van Os) VDIP legde hoofdaccent op vroegdetectie terwijl VRINT zich vooral richt op vroege interventie en daadwerkelijke behandeling VRINT beoogt een engagement van 5 jaar terwijl VDIP slechts tijdelijk project is VRINT is gestart vanuit een klinische bekommernis (continuïteit van zorg, minder stigmatisering) van de basishulpverlener voor de psychotische patient, terwijl VDIP meer top down vanuit een overheidsbekommernis ontstond (preventie van suïcide).

12 Veranderingen van de VDIP- subsidiëring door de Vlaamse Overheid (juni 2012) Niet langer exclusief voor psychose maar veeleer voor algemene psychiatrische stoornissen Hoofbekommernis: preventie van suïcide en dus vroegdetectie Gevolg: ambulante VDIP-teams voor psychose zien subsidies wegsmelten als sneeuw voor de zon.

13 VRINT en art 107: gemeenschappelijk doelstellingen Vermaatschappelijking van zorg: zo veel mogelijk treatment in de community Zorg op maat Enkel korte opname in het psychiatrisch ziekenhuis Belang van continuïteit van zorg

14 VRINT is bijzondere variant van 107-team Specialistisch team gericht op psychose (i.p.v. generalistisch team) Continuïteit van zorg wordt nog meer radicaal doorgedreven door verschillende functies te combineren: 1B, 2A en 2B Sensibiliseren van verschillende hulpverleners en organisaties Acute opvang waar nodig binnen de 48u Engagement van minstens 5 jaar

15

16 Darian Leader: Wat is waanzin? Een groot deel van de vreemde en ogenschijnlijke bizarre dingen die psychotische patiënten doen, betreft pogingen een remedie te vinden voor intense gevoelens van angst, verbrokkeling en overweldiging. Het ondermijnen van deze pogingen tot zelfgenezing van de patiënt kan rampzalige gevolgen hebben. Psychotische patiënten zijn voortdurend bezig dingen te benoemen, te scheppen, te construeren, verzinnen en documenteren: stel je dat ter discussie of probeer je het uit te bannen, dan beroof je de patiënten van iets wat voor hen van levensbelang is (Leader p. 391).

17 Schrijven is vaak een manier om toegang te krijgen tot een (prothetische) symbolische dimensie (Leader p. 256).

18 Een psychotische patiënt heeft nood aan een ontvanger.

19 Het werk van een therapeut voor een psychoticus is te vergelijken met het werk van een secretaris. (Leader p. 370 e.v.).

20 Het is essentieel dat een therapeut ermee instemt gedurende lange tijd het gehate object te zijn voor zijn patiënt. (Leader p. 377)

21 In psychotherapie van psychose gaat het in wezen om de kleine dingen linten om een pakje, een bonbon, regendruppels op rozen het zijn investeringen, symbolen van een affectieve band met het leven. (Leader p. 390)

22 Therapeuten zouden de patiënt niet moeten zien als een vat vol afwijkende biologische mechanismen, maar moeten investeren in een dialoog en nieuwsgierigheid opbrengen voor de logica voor de wereld van de patiënt. Dan kunnen ze nieuwe therapeutische wegen inslaan en veranderingen mogelijk maken. Therapie kan niets meer en niets minder doen dan de patiënt helpen bij wat hij zijn hele leven al probeert te doen: een veilige ruimte creëren om in te leven. (Leader p. 400)

23 Dank voor uw welwillende aandacht.