Wanneer spreken we over groene stroom?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Wanneer spreken we over groene stroom?"

Transcriptie

1 Wanneer spreken we over groene stroom? Moet je groene stroom wel willen kopen? 20 september 2019, Baarn

2 Speelveld RECS International Energiebron Producent Handelaar Leverancier Eindverbruiker Eindverbruiker Claim Elektriciteit is een homogeen product: het GvO systeem onderbouwt de eindverbruiker claims Focus RECS International: Goed werkend GvO systeem Eindverbruiker claims en Milieurapportages 1 Seminar Betaalbare Energietransitie

3 Verschillende invalshoeken groene stroommarkt Schets van de markt voor groene stroom: Vraag en aanbod van groene stroom Subsidies voor productie groene stroom Oplossingen voor additionaliteit in de praktijk Standaardisatie eindverbruiker claims 2 Seminar Betaalbare Energietransitie

4 Twh Nederlandse groene stroommarkt 140,00 120,00 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00 3 0, Seminar Betaalbare Energietransitie Other Consumption RES consumption Available for Certification Total Issued That year's 2020 Target for Electricity consumption

5 Renewable Production (TWh) Europese groene stroommarkt ( ) Total Issued Available for Certification Supported -not certified Total Cancelled 4 Seminar Betaalbare Energietransitie

6 Extrapolatie Europese groene stroommarkt tot Total Issued Available for Certification Supported -not certified Total Cancelled 5 Seminar Betaalbare Energietransitie

7 Conclusie marktgegevens De markt voor groene stroom is per definitie een Europese markt (Interne Markt) Vraag naar groene stroom is nog altijd kleiner dan aanbod Niet alle gesubsidieerde stroom komt op de markt Aanbod neemt toe als gevolg van subsidies Vraag stijgt echter harder dan aanbod Perspectieven Subsidies worden minder belangrijk: eerste windparken op zee kunnen zonder subsidie Het belang van de vraag naar groene stroom neemt toe 6 Seminar Betaalbare Energietransitie

8 Subsidies als marktverstoring Kostprijs Elektriciteit Subsidie GvO Marktwaarde Elektriciteit Marktwaarde GvO is laag omdat: De vraag kleiner is dan het aanbod, of. De GvO is zwaar gesubsidieerd Van (gesubsidieerde) aanbod-gestuurde markt naar een (gesubsidieerde) vraag-gestuurde markt? 7 Seminar Betaalbare Energietransitie

9 Praktijkoplossingen voor additionaliteit Wat is eigenlijk additionaliteit? Streven naar een situatie met een grotere vraag dan aanbod? Hollandse wind Door alleen in Nederland geproduceerde windstroom als goed te kwalificeren: door schaarste wordt de prijs opgedreven Stichting Milieukeur Import is niet toegestaan: vraag naar SMK stroom is additioneel OK Power (Duitsland) Alleen stroom uit installaties jonger dan 6 jaar zijn gekwalificeerd: de rest van het aanbod telt niet mee 8 Seminar Betaalbare Energietransitie

10 Hoe nu de markt voor groene stroom interpreteren? De overheid wordt afgerekend op de productie van groene stroom Europese productiedoelstelling: consumptie wordt niet gerapporteerd Subsidies als instrument ingezet om productiedoelstelling te halen De overheid is niet geïnteresseerd in de consumptie (?) De consument kan alleen afgerekend worden op de consumptie van groene stroom Wordt de consument wel serieus genomen door de overheid..? Oplossing RECS International: zowel productie als consumptie rapporteren! 9 Seminar Betaalbare Energietransitie

11 Standaardisatie Eindverbruiker Claims Sterk internationaal georiënteerd: Green House Gas Protocal (WRI and WBCSD): review published in February 2015 (scope 1, 2 en 3) CDP: standaardisatie milieurapportages voor energie en water RE100: technical paper Renewables Good Practice (ReGP) Guidance Document In elke standaard zijn de Energy attribute certificates de basis voor elke claim Alle standaarden zijn vrijwillig: geen wetgeving De vrijwillige standaarden is het enige wat we hebben: laat alle eindverbruikers zich aansluiten en praat mee! Vergelijk financiële rapportages: sterke wetgeving! 10 Seminar Betaalbare Energietransitie

12 Leiderschap beginselen RE Kies altijd voor groene stroom Niet kiezen is geen optie: maak gebruik van de mogelijkheid invloed uit te oefenen 2. Ga een langjarig inkoop contract aan Het vastleggen van de elektriciteitsprijs (incl. GvO) helpt de investeerder zijn project te financieren Voorbeeld in Krammerdijk (PPA Phillips, DSM, Akzo en Google) 3. Neem deel in de investering Door deelname in de investering neem je een deel van de risico s van de investeerder over Voorbeeld in Google in Delfzijl 11 Seminar Betaalbare Energietransitie

13 Tenslotte Blijf als eindverbruikers bij elkaar: Blijf groene stroom inkopen Volg de leiderschapsbeginselen van RE100, indien mogelijk Laat je niet uit elkaar spelen door NGO s die geen goed inzicht hebben van de markt voor groene stroom Ga het gesprek aan met de overheid: Maak de rol van de eindverbruiker relevant voor het halen van de doelstellingen (dual reporting) Waarom niet de eindverbruiker subsidiëren ipv de producent? 12 Seminar Betaalbare Energietransitie

14 Uitnodiging REC Market Meeting /13 maart 2019 Krasnapolsky, Amsterdam 13 Seminar Betaalbare Energietransitie

15 Dank voor uw aandacht Peter Niermeijer RECS International Seminar Betaalbare Energietransitie

How to get the consumer in the driver s seat

How to get the consumer in the driver s seat How to get the consumer in the driver s seat Peter Niermeijer Date: November 11, 2016 Who is RECS International? Membership organization with over 130 members representing the whole chain in renewable

Nadere informatie

CertiQ, gegarandeerd. Presentatie VEMW. Jan van der Lee Tilburg, 11 november 2016

CertiQ, gegarandeerd. Presentatie VEMW. Jan van der Lee Tilburg, 11 november 2016 CertiQ, gegarandeerd Presentatie VEMW Jan van der Lee Tilburg, 11 november 2016 GvO systeem is book & claim systeem Electricity Markets Product: Electricity Certificate Markets Issuing Transfer GO Registry

Nadere informatie

Certificering van duurzame energie. Gerjan Emsbroek 13 februari 2013

Certificering van duurzame energie. Gerjan Emsbroek 13 februari 2013 Certificering van duurzame energie Gerjan Emsbroek 13 februari 2013 Inhoud Inleiding CertiQ Garanties van Oorsprong Certificatensysteem Statistieken Duurzame warmte Inzicht voor eindgebruikers van duurzame

Nadere informatie

Hernieuwbare energie in Nederland

Hernieuwbare energie in Nederland Hernieuwbare energie in Nederland Nieuwe business modellen Amsterdam, 25 juni 2015 Rapport over hernieuwbare energie in Nederland Accenture en Climex onderzoeken kansen binnen het veranderende energielandschap

Nadere informatie

Economische perspectieven voor waterstof invloed van elektriciteits- en gasmarkt en klimaatbeleid

Economische perspectieven voor waterstof invloed van elektriciteits- en gasmarkt en klimaatbeleid Economische perspectieven voor waterstof invloed van elektriciteits- en gasmarkt en klimaatbeleid 1 Machiel Mulder Hoogleraar Regulering Energiemarkten Bijeenkomst Energietransitie & Waterstof Noordelijke

Nadere informatie

Garanties van Oorsprong voor duurzame elektriciteit en warmte. Gerjan Emsbroek

Garanties van Oorsprong voor duurzame elektriciteit en warmte. Gerjan Emsbroek Garanties van Oorsprong voor duurzame elektriciteit en warmte Gerjan Emsbroek Inhoud Inleiding Garanties van Oorsprong (GvO s) GvO s voor warmte Overeenkomsten en verschillen met elektriciteit Aandachtspunten

Nadere informatie

Kosten van windenergie wat zijn gevolgen voor de electriciteitsvoorziening?

Kosten van windenergie wat zijn gevolgen voor de electriciteitsvoorziening? 1 Kosten van windenergie wat zijn gevolgen voor de electriciteitsvoorziening? Prof. dr. Machiel Mulder Faculteit Economie en Bedrijfskunde, RUG Economisch Bureau, Autoriteit Consument en Markt 2 e NLVOW

Nadere informatie

Bouwen aan de wereld van morgen! Making more transitions together!

Bouwen aan de wereld van morgen! Making more transitions together! Bouwen aan de wereld van morgen! Making more transitions together! Fanny Claassen, Alexander Wisse, Maurice Bouwhuis, Leonieke Mevius, Thijs Meulen Doel opdracht vraag? Welke duurzame alternatieven zijn

Nadere informatie

Onderzoek. Wie is de grootste producent van duurzame elektriciteit in Nederland 2012. Auteur: C. J. Arthers, afd. Corporate Responsibility, Essent

Onderzoek. Wie is de grootste producent van duurzame elektriciteit in Nederland 2012. Auteur: C. J. Arthers, afd. Corporate Responsibility, Essent Onderzoek Wie is de grootste producent van duurzame elektriciteit in Nederland 2012 Auteur: C. J. Arthers, afd. Corporate Responsibility, Essent Datum: 9 september 2013 Vragen of reacties kunt u sturen

Nadere informatie

Uitdagingen van de energie transitie

Uitdagingen van de energie transitie Uitdagingen van de energie transitie Presentatie Congres Energy Next Dordrecht 10 december 2015 Remko Bos Directeur Energie ACM Vicepresident CEER 1 ACM als toezichthouder ACM bevordert kansen en keuzes

Nadere informatie

Pilot Duurzame Energie 3. Herkomst Duurzame Elektriciteit in 2017 in 6 MJA sectoren

Pilot Duurzame Energie 3. Herkomst Duurzame Elektriciteit in 2017 in 6 MJA sectoren Pilot Duurzame Energie 3 Herkomst Duurzame Elektriciteit in 2017 in 6 MJA sectoren Ir J. M. van der Knaap RVO.nl november 2018 Inhoud 1. Samenvatting...3 2. Inleiding / Aanleiding...6 3. CertiQ...7 4.

Nadere informatie

Nederlands beleid Wind op Zee. Marjan Botman, m.j.p.botman@mineleni.nl

Nederlands beleid Wind op Zee. Marjan Botman, m.j.p.botman@mineleni.nl Nederlands beleid Wind op Zee Marjan Botman, m.j.p.botman@mineleni.nl Inhoud Beleid op Hernieuwbare energie in Europa en in Nederland Ruimtelijke planning toekomstige ontwikkelingen Green deal met de offshore

Nadere informatie

Disclosure. Voorstellen voor meer transparantie over herkomst van geleverde stroom

Disclosure. Voorstellen voor meer transparantie over herkomst van geleverde stroom Disclosure Voorstellen voor meer transparantie over herkomst van geleverde stroom Inhoud 1. Welke noden voor het Vlaamse disclosure systeem? 2. Welke ontwikkelingen zijn al bezig 3. Wat nog nodig? => Voorstellen

Nadere informatie

certificeert duurzame energie

certificeert duurzame energie certificeert duurzame energie Met het certificeren van duurzame energie voorzien we deze energieproductie van een echtheidscertificaat. Dit draagt wezenlijk bij aan het goed functioneren van de groeneenergiemarkt.

Nadere informatie

Factsheet: Dong Energy

Factsheet: Dong Energy Factsheet: Dong Energy Holding/bestuurder Type bedrijf Actief in Markt Bedrijfsprofiel Dong Energy Producent/leverancier elektriciteit (en aardgas) Europa Consumenten/zakelijk - Omzet 900 miljoen (NL)/9

Nadere informatie

SPP TENDER MODEL. Inkoop groene elektriciteit. Afkomstig van additionele, lokale bronnen. kale bronnen

SPP TENDER MODEL. Inkoop groene elektriciteit. Afkomstig van additionele, lokale bronnen. kale bronnen SPP TENDER MODEL Inkoop groene elektriciteit Afkomstig van additionele, lokale bronnen kale bronnen Opdrachtgever: Contract: Gemeente Den Haag 15 jaar leveringscontract voor elektriciteit uit wind en zon

Nadere informatie

Inpassing van duurzame energie

Inpassing van duurzame energie Inpassing van duurzame energie TenneT Klantendag Erik van der Hoofd Arnhem, 4 maart 2014 doelstellingen en projecties In de transitie naar duurzame energie speelt duurzame elektriciteit een grote rol De

Nadere informatie

Verplichte kost voor iedereen bezig met groene stroom

Verplichte kost voor iedereen bezig met groene stroom Leer alles over hoe bedrijven de levering van groene stroom voor langere tijd kunnen vastleggen Inkoop groene stroom direct van de bron Het is al een tijdje een trend met name in Amerika, die nu ook naar

Nadere informatie

Hernieuwbare elektriciteit,

Hernieuwbare elektriciteit, Indicator 17 juli 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De productie van hernieuwbare elektriciteit

Nadere informatie

Ketenemissies hernieuwbare elektriciteit

Ketenemissies hernieuwbare elektriciteit Ketenemissies hernieuwbare elektriciteit Notitie Delft, april 2010 Opgesteld door: G.J. (Gerdien) van de Vreede M.I. (Margret) Groot 1 April 2010 3.150.1 Ketenemissies hernieuwbare elektriciteit 1 Inleiding

Nadere informatie

Wind Werkt ook in 2050

Wind Werkt ook in 2050 Wind Werkt ook in 2050 Prof.dr. Gerard van Bussel TU Delft, leerstoel windenergie Delft University of Technology Challenge the future Wind Werkt 10 GW Sinds 1990: groei van 30%/jr Europa leidend vanaf

Nadere informatie

Hoe waarde creëren met de flexibiliteit van biogasmotoren?

Hoe waarde creëren met de flexibiliteit van biogasmotoren? Hoe waarde creëren met de flexibiliteit van biogasmotoren? WAAROM FLEXIBILITEIT? Essentiëel ingrediënt voor een duurzame energietoekomst 20% Renewables 40% Renewables 80% Renewables Power (GW) Consumption

Nadere informatie

De Europese Energie Unie

De Europese Energie Unie De Europese Energie Unie Mooie ambities in zwaar weer Jos Notenboom jos.notenboom@pbl.nl 2020 energie- en Klimaatdoelen Wetgeving sinds 2009 Nederlandse Beleid Energieakkoord sinds 2013 Energie Unie Commissie

Nadere informatie

Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven

Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven foto: KNMI 222 196 187 2015 2014 113 11 Bron: EBN infographic 2016 CO 2 emissies in Nederland

Nadere informatie

Hernieuwbare elektriciteit,

Hernieuwbare elektriciteit, Indicator 22 januari 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2011 is 12 miljard kwh elektriciteit

Nadere informatie

Discussie over voor- en nadelen van windenergie

Discussie over voor- en nadelen van windenergie Argumenten in het maatschappelijke debat en de politieke besluitvorming rondom wind op zee Mogelijkheden en beperkingen van MKBA s 04/11/2014, KIVI, Den Haag Discussie over voor- en nadelen van windenergie

Nadere informatie

Impact energietransitie

Impact energietransitie Impact energietransitie Marktontwikkelingen en TSO-perspectief Ben Voorhorst - COO VEMW, 12 juni 2014 Onderwerpen TenneT algemeen Opmars duurzaam in Duitsland én Nederland Uitdaging inpassing renewables

Nadere informatie

Zonnestroom en windstroom Samen meer

Zonnestroom en windstroom Samen meer Zonnestroom en windstroom Samen meer Van niche naar impact Wim Sinke -- Peter Eecen Perslunch ECN Amsterdam, CASA 400 2 juni 2015 www.ecn.nl Structuur Context klimaat + economie Uitzicht op 2050 Wind Technologie,

Nadere informatie

Hernieuwbare elektriciteit,

Hernieuwbare elektriciteit, Indicator 14 maart 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2011 is 12 miljard kwh elektriciteit

Nadere informatie

Shell NL & Shell New Energies

Shell NL & Shell New Energies Shell NL & Shell New Energies An outlook towards a clean and renewable energy system Dr.-Ing. Peter Breithaupt September 2017 1 Contents New Energies Themes New Fuels Renewable Power Connected Customer

Nadere informatie

ADVIES AR ADVIESRAAD GAS EN ELEKTRICITEIT Nijverheidsstraat, Brussel Tel. : 02/ Mail :

ADVIES AR ADVIESRAAD GAS EN ELEKTRICITEIT Nijverheidsstraat, Brussel Tel. : 02/ Mail : ADVIESRAAD GAS EN ELEKTRICITEIT Nijverheidsstraat, 26-38 1040 Brussel Tel. : 02/289.76.70 Mail : ar-cc@creg.be ADVIES AR161221-068 over de studies inzake hernieuwbare energie (1) Assessment of the impact

Nadere informatie

Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2013

Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2013 Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2013 Bevindingen van de marktconsultatie Team Long term Grid Planning Arnhem, 11 september 2013 Inhoudsopgave Vraagontwikkeling Ontwikkelingen grootschalige productievermogen

Nadere informatie

Peter Wagener Voorzitter

Peter Wagener Voorzitter Peter Wagener Voorzitter Duurzame energie, omdat U de wereld niet heeft geёrfd van uw ouders, maar geleend van mijn generatie. 1/37 2 1 Dat van dat erven en lenen weet u nu dus wel, maar: Wat gaat U daar

Nadere informatie

Regelgeving: een jungle?

Regelgeving: een jungle? Elektriciteitswet 1998 Gefundeerd op het traditionele systeem Grootschalige productie, transport naar passieve consumenten Kosten van transport collectief gemaakt Project Stroom: - integratie gas en elektriciteitswet

Nadere informatie

STUDIE (F)110506-CDC-1062

STUDIE (F)110506-CDC-1062 Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel. 02/289.76.11 Fax 02/289.76.09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS STUDIE

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2003 2004 28 665 Wijziging van de Elektriciteitswet 1998 ten behoeve van de stimulering van de milieukwaliteit van de elektriciteitsproductie Nr. 41 BRIEF

Nadere informatie

Duurzame inkoop: wat ligt er tussen sjoemelstroom en filantropie?

Duurzame inkoop: wat ligt er tussen sjoemelstroom en filantropie? Duurzame inkoop: wat ligt er tussen sjoemelstroom en filantropie? VEMW Seminar Remco Frenken, november 2016 UMS Group Inc., All Rights Reserved Setting the scene Duurzame energie inkoop is vooral Electriciteit.

Nadere informatie

Groene energie? Vergroenen met GvO s of Carbon Credits?

Groene energie? Vergroenen met GvO s of Carbon Credits? Groene energie? Vergroenen met GvO s of Carbon Credits? Een organisatie die MVO hoog ik het vaandel heeft, people planet en profit dus, wil groene stroom. En het kan vaak al voor de prijs van grijze stroom,

Nadere informatie

De kracht van delen in lokale wind- en zonprojecten

De kracht van delen in lokale wind- en zonprojecten De kracht van delen in lokale wind- en zonprojecten Menno van Rossum De Windcentrale Jeroen Vanson Greenchoice 21 November 2014 AGENDA Greenchoice Over Greenchoice Lokale initiatieven en coöperaties De

Nadere informatie

Hoe zorgen we dat de woningeigenaar kiest voor klimaatneutraal verwarmen? Frans Rooijers 3 april 2018

Hoe zorgen we dat de woningeigenaar kiest voor klimaatneutraal verwarmen? Frans Rooijers 3 april 2018 Hoe zorgen we dat de woningeigenaar kiest voor klimaatneutraal verwarmen? Frans Rooijers 3 april 2018 CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische,

Nadere informatie

Reguleren is balanceren

Reguleren is balanceren De energieketen Reguleren is balanceren afnemers netbeheerders producenten efficiëntie betaalbaarheid betrouwbaarheid milieuvriendelijkheid Te bespreken reguleringsmaatregelen Onderdeel energieketen Type

Nadere informatie

De kleur van stroom: de milieukwaliteit van in Nederland geleverde elektriciteit

De kleur van stroom: de milieukwaliteit van in Nederland geleverde elektriciteit De kleur van stroom: de milieukwaliteit van in geleverde elektriciteit Feiten en conclusies uit de notitie van ECN Beleidsstudies Sinds 1999 is de se elektriciteitsmarkt gedeeltelijk geliberaliseerd. In

Nadere informatie

Effect van de CO 2 -prestatieladder op de GvO-markt

Effect van de CO 2 -prestatieladder op de GvO-markt Effect van de CO 2 -prestatieladder op de GvO-markt Effect van de CO 2 -prestatieladder op de GvO-markt Deze notitie is geschreven door: Lonneke Wielders Maarten Afman Delft, CE Delft, december 2016 Energievoorziening

Nadere informatie

Peter den Biesen Energie Transitie Groep

Peter den Biesen Energie Transitie Groep Peter den Biesen Energie Transitie Groep Het kan anders: persoonlijker, duurzamer en met partners! Energie is niet voorbehouden aan grote bedrijven! Groot geen garantie voor goed en goedkoop Kansen voor

Nadere informatie

Cie. Leefomgeving gem. Dordrecht 20 mei 2014

Cie. Leefomgeving gem. Dordrecht 20 mei 2014 Cie. Leefomgeving gem. Dordrecht 20 mei 2014 Wiebe Bosma Strategie en Aandeelhouders Inhoud Historie HVC anno 2014 Kengetallen/Resultaten 2013 Belangrijke ontwikkelingen HVC Rekenkameronderzoek 1 Historie

Nadere informatie

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2013 20% 80% 60% 40%

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2013 20% 80% 60% 40% ENERGIE- OBSERVATORIUM Kerncijfers 2013 20% 80% 60% 40% Deze brochure wordt gepubliceerd met als doel door een efficiënt en doelgericht gebruik van de statistische gegevens, van marktgegevens, van de databank

Nadere informatie

LochemEnergie vrijdag 27 januari 2012

LochemEnergie vrijdag 27 januari 2012 stoeien met het rekenmodel Lokale Frisse Wind LochemEnergie vrijdag 27 januari 2012 waarom dit stoeien? om inzicht in de financiën te krijgen en om gevoel te krijgen voor de speelruimte bij het verdelen

Nadere informatie

Concurrentie op de kleinverbruikersmarkt start met groene stroom

Concurrentie op de kleinverbruikersmarkt start met groene stroom ECN Beleidsstudies ENERGIE MARKT TRENDS 2001 Marktstructuur en strategie Concurrentie op de kleinverbruikersmarkt start met groene stroom Emiel van Sambeek Concurrentie op de kleinverbruikersmarkt start

Nadere informatie

Coöperatie Zon4Ons. NB: jonge, energieke bestuursleden gezocht!!!

Coöperatie Zon4Ons. NB: jonge, energieke bestuursleden gezocht!!! Zon4Ons Energie-coöperatie voor gezamenlijke productie van zonne-energie door en voor Oldehove, Niehove, Saaksum,Ezinge, Zuurdijk, Den Ham, Lauwerzijl, Houwerzijl, Warfhuizen en Noordhorn Coöperatie Zon4Ons

Nadere informatie

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2010 60%

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2010 60% ENERGIE- OBSERVATORIUM Kerncijfers 2010 20% 80% 60% 40% Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Vooruitgangstraat 50 1210 BRUSSEL Ondernemingsnr.: 0314.595.348 http://economie.fgov.be

Nadere informatie

Outsourcing, de oplossing van elk probleem!!!!

Outsourcing, de oplossing van elk probleem!!!! Outsourcing, de oplossing van elk probleem!!!! Jeroen Beks, arkt Directeur Healthcare 10 april 2013 Wat is energie outsourcing Water direct DEARCATIE OUTSOURCING stoom inst. 3.045 m3 koudtapwater 18.250

Nadere informatie

De energietransitie. Een korte geschiedenis en een blik in de toekomst. Presentatie: Gijs Linthorst

De energietransitie. Een korte geschiedenis en een blik in de toekomst. Presentatie: Gijs Linthorst De energietransitie. Een korte geschiedenis en een blik in de toekomst. Presentatie: Gijs Linthorst De energietransitie Macro economische verkenning adhv bedrijfsgeschiedenis van Linthorst Techniek met

Nadere informatie

HET GEZAG Instructieblad - spelleider

HET GEZAG Instructieblad - spelleider HET GEZAG Instructieblad - spelleider De eilandbewoners hebben afgesproken om samen 100% duurzame energie op te wekken en te gebruiken. Iedereen heeft zijn eigen rol en belang in de energietransitie. Er

Nadere informatie

Auteur: C J Arthers, afd. Corporate Responsibility, Essent

Auteur: C J Arthers, afd. Corporate Responsibility, Essent Onderzoek: Wie is de grootste producent van duurzame elektriciteit in Nederland 2013 Auteur: C J Arthers, afd. Corporate Responsibility, Essent Datum: 22 augustus 2014 Vragen of reacties kunt u sturen

Nadere informatie

Zonne-energie ontwikkelingen in Nederland

Zonne-energie ontwikkelingen in Nederland Zonne-energie ontwikkelingen in Nederland Wijnand van Hooff Programmadirecteur zonne-energie TKI Urban Energy TKI Urban Energy, onderdeel van de Topsector Energie Topsector Energie is één van de negen

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie,

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 6371 3 april 2012 Regeling van de Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie van 28 maart 2012, nr. WJZ / 12042881,

Nadere informatie

Kristof Temmerman CRP CONSULTING L. BAUWENSTRAAT 20 B-8200 BRUGGE M: +32 477 95 32 63 T: +32 50 71 88 86

Kristof Temmerman CRP CONSULTING L. BAUWENSTRAAT 20 B-8200 BRUGGE M: +32 477 95 32 63 T: +32 50 71 88 86 Kristof Temmerman CRP CONSULTING L. BAUWENSTRAAT 20 B-8200 BRUGGE M: +32 477 95 32 63 T: +32 50 71 88 86 INDIRECT SPEND MATTERS WAAROM MISSIE FOCUS AANPAK CASES Indirect Spend is complex: - Geen of slechte

Nadere informatie

Regels Collectieve Zonne-Energiecentrale

Regels Collectieve Zonne-Energiecentrale Regels Collectieve Zonne-Energiecentrale 10 mei 2014 Mogelijkheden zonnepanelen Zelfopwekking op eigen dak met eigen panelen => zelf investeren => salderen + btw teruggave Zelfopwekking op eigen dak met

Nadere informatie

Energie-Nederland: Deze Green Deal is een belangrijke stap voor de verduurzaming van de Nederlandse energievoorziening de komende decennia

Energie-Nederland: Deze Green Deal is een belangrijke stap voor de verduurzaming van de Nederlandse energievoorziening de komende decennia Persbericht Vereniging Energie-Nederland Den Haag, 3 oktober 2011 Energie-Nederland: Deze Green Deal is een belangrijke stap voor de verduurzaming van de Nederlandse energievoorziening de komende decennia

Nadere informatie

Biomethaan installaties in België?

Biomethaan installaties in België? Biomethaan installaties in België? Achtergrond DMT Environmental Technology & Biolease Nederland Markt ontwikkelingen Ontwikkelingen van biomethaan installaties met membranen Schets van mogelijkheden voor

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie,

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 5169 25 maart 2011 Regeling van de Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie van 17 maart 2011, nr. WJZ /

Nadere informatie

Kick-Off HERNIEUWBARE ENERGIE ELIA UG. 10 Januari 2012

Kick-Off HERNIEUWBARE ENERGIE ELIA UG. 10 Januari 2012 Kick-Off HERNIEUWBARE ENERGIE ELIA UG 10 Januari 2012 ODE BE-p Francies Van Gijzeghem Algemene inleiding Goeie afspraak van bij het begin - Spelregels: -onderwerpen: alles moet aan bod kunnen komen -doel:

Nadere informatie

Richtlijn Garanties van Oorsprong voor hernieuwbare warmte

Richtlijn Garanties van Oorsprong voor hernieuwbare warmte Richtlijn Garanties van Oorsprong voor hernieuwbare warmte Richtlijn Garanties van Oorsprong voor hernieuwbare warmte Pagina 2 van 8 Inleiding Deze Richtlijn is opgesteld door de warmteproducenten en -leveranciers

Nadere informatie

Lessen uit Europa. Een stimulans voor energieprestatiecontracten. Marijke Menkveld, ECN Beleidsstudies Utrecht. 12 Februari 2014

Lessen uit Europa. Een stimulans voor energieprestatiecontracten. Marijke Menkveld, ECN Beleidsstudies Utrecht. 12 Februari 2014 Lessen uit Europa Een stimulans voor energieprestatiecontracten Marijke Menkveld, ECN Beleidsstudies Utrecht 12 Februari 2014 1 SER Energieakkoord: inzet van ESCo s actief stimuleren Marktpartijen worden

Nadere informatie

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2011 60%

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2011 60% ENERGIE- OBSERVATORIUM Kerncijfers 2011 20% 80% 60% 40% Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Vooruitgangstraat 50 1210 BRUSSEL Ondernemingsnr.: 0314.595.348 http://economie.fgov.be

Nadere informatie

2 Producenten grijze stroom laten betalen voor transport?

2 Producenten grijze stroom laten betalen voor transport? ECN Beleidsstudies ECN-BS-10-016 29 april 2010 Producenten van grijze stroom laten betalen voor transport? Notitie aan : Werkgroep Heroverweging Energie en Klimaat Kopie aan : A.W.N. van Dril Van : F.D.J.

Nadere informatie

Strategisch meerjarenplan. Presentatie Guus Ydema, directeur AGEM Tafel van Groenlo februari 2016

Strategisch meerjarenplan. Presentatie Guus Ydema, directeur AGEM Tafel van Groenlo februari 2016 Strategisch meerjarenplan Presentatie Guus Ydema, directeur AGEM Tafel van Groenlo februari 2016 Inhoudsopgave presentatie 1. Energietransitie, besparing, opwekking, ruimte 2. Resultaten AGEM, stand van

Nadere informatie

Verlaagd tarief bij collectieve opwek

Verlaagd tarief bij collectieve opwek Verlaagd tarief bij collectieve opwek Wido van Heemstra Netwerkbijeenkomst Servicepunt Lokale Energie Voorwaarts Ten Boer, 23 januari 2014 Verlaagd tarief bij collectieve opwek De regeling: leden van een

Nadere informatie

Bedrijfscontinuïteit met behulp van een BCMS

Bedrijfscontinuïteit met behulp van een BCMS Bedrijfscontinuïteit met behulp van een BCMS 26 november 2014 Aart Bitter@ISGcom.nl www.information-security-governance.com Disaster Recovery Plan 2 The Bitter Brew Case To Brew or not to Brew, That s

Nadere informatie

Power to gas onderdeel van de energietransitie

Power to gas onderdeel van de energietransitie Power to gas onderdeel van de energietransitie 10 oktober 2013 K.G. Wiersma Gasunie: gasinfrastructuur & gastransport 1 Gastransportnet in Nederland en Noord-Duitsland Volume ~125 mrd m 3 aardgas p/j Lengte

Nadere informatie

Zonne-energie op kleine daken

Zonne-energie op kleine daken Zonne-energie op kleine daken Inhoud De energietransitie Energieneutraal De Glind Inventarisatie Glindse daken Mogelijkheden Kleine daken Vervolg Vragen De energietransitie Gebruik van fossiele brandstoffen

Nadere informatie

1. Verloop van de procedure

1. Verloop van de procedure Postbus 718, 6800 AS Arnhem, Nederland OPENBAAR Eneco Energy Trade B.V. CLASSIFICATIE C1: Public Information UW REFERENTIE Eneco/CertiQ BETREFT Besluit op bezwaar Eneco Energy Trade B.V. inzake erkenning

Nadere informatie

Bestuur. Ietse Pestoor (Ezinge) Jan de Vries (Oldehove) Arienne Groenewoud (Oldehove) Peter Kremer (Oldehove) Fred Hendriks (Niehove)

Bestuur. Ietse Pestoor (Ezinge) Jan de Vries (Oldehove) Arienne Groenewoud (Oldehove) Peter Kremer (Oldehove) Fred Hendriks (Niehove) Zon4Ons Energie-coöperatie voor gezamenlijke productie van zonne-energie door en voor Oldehove, Niehove, Saaksum,Ezinge, Zuurdijk, Den Ham, Lauwerzijl, Houwerzijl, Warfhuizen en Noordhorn Bestuur Ietse

Nadere informatie

Wind Werkt windstroom en werkgelegenheid

Wind Werkt windstroom en werkgelegenheid Wind Werkt windstroom en werkgelegenheid Prof.dr. Gerard van Bussel TU, leerstoel windenergie 11 april 2013 Challenge the future Wind waait. - 200 meer windenergie dan het huidige energiegebruik - meer

Nadere informatie

Van malle molens naar tonnenjacht NWEA. Nederlandse WindEnergie Associatie Hans Timmers R-meeting

Van malle molens naar tonnenjacht NWEA. Nederlandse WindEnergie Associatie Hans Timmers R-meeting Van malle molens naar tonnenjacht NWEA Nederlandse WindEnergie Associatie Hans Timmers R-meeting 11-04-2018 Regeerakkoord De tonnenjacht van Wiebes Coalitie Akkoord -49% CO 2 (Ambitie Europees -/- 55%)

Nadere informatie

CONCEPT 30 januari 2008

CONCEPT 30 januari 2008 CONCEPT 30 januari 2008 Regeling van de Minister van Economische Zaken van, nr. WJZ, houdende vaststelling van correcties ten behoeve van de voorschotverlening voor de stimulering van duurzame energieproductie

Nadere informatie

De kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie. Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken. Hanzehogeschool Groningen

De kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie. Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken. Hanzehogeschool Groningen De kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen (circa 30.000 studenten) Energy

Nadere informatie

SmartGrid in de praktijk*:

SmartGrid in de praktijk*: Round Table event February 2014 Smartgrid in de praktijk oct 2012 26 februari 2014 SmartGrid in de praktijk*: De uitdagingen: o Energiecollectieven o Systeem stabiliteit o Cybersecurity * deze presentatie

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 31 239 Stimulering duurzame energieproductie Nr. 293 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer

Nadere informatie

Rapportage Full Disclosure. Ministerie van Economische Zaken, Den Haag 12 september 2016

Rapportage Full Disclosure. Ministerie van Economische Zaken, Den Haag 12 september 2016 Rapportage Full Disclosure Ministerie van Economische Zaken, Den Haag 12 september 2016 1. Inleiding Op 6 oktober 2015 is naar aanleiding van het debat over het wetsvoorstel Elektriciteits- en gaswet (STROOM)

Nadere informatie

Duurzaamheid in Agrologistiek; CO2 labeling

Duurzaamheid in Agrologistiek; CO2 labeling Duurzaamheid in Agrologistiek; CO2 labeling Chris E. Dutilh Stichting DuVo/Unilever Benelux Conferentie Winst uit Agrologistiek Monster, 16 februari 2009 Doelstelling DuVo-studie In beeld brengen of, en

Nadere informatie

Nieuw algoritme om de vraag doorheen de keten te voorspellen

Nieuw algoritme om de vraag doorheen de keten te voorspellen For a presentation in ppt format, Please call +31 6 11356703 or send an e-mail to info@flostock.com Nieuw algoritme om de vraag doorheen de keten te voorspellen Robert Peels Supply Chain Innovations April

Nadere informatie

Windstroom en werkgelegenheid

Windstroom en werkgelegenheid Windstroom en werkgelegenheid Prof.dr. Gerard van Bussel TU, leerstoel windenergie 11 april 2013 Challenge the future Wind waait. - 200 x meer windenergie dan het huidige energiegebruik - meer dan 40 x

Nadere informatie

Het huidig PV-landschap, stand van zaken en perspectief

Het huidig PV-landschap, stand van zaken en perspectief Het huidig PV-landschap, stand van zaken en perspectief Vakbeurs Energie, oktober 2018 Jaap Baarsma, voorzitter Holland Solar E Arthur van Schendelstraat 550 3511 MH Utrecht +31 (0)30 232 8008 www.hollandsolar.nl

Nadere informatie

Duurzame dienstverlening Rekenen aan rendement

Duurzame dienstverlening Rekenen aan rendement Duurzame dienstverlening Rekenen aan rendement Rekenen aan rendement zonnepanelen Monique van der Meij Energie-adviseur Monique.vanderMeij@flynth.nl mobiel: 06 53 26 19 68 LTO Noord Programma Ondernemer

Nadere informatie

SMART GRID ALBERT MOLDERINK

SMART GRID ALBERT MOLDERINK SMART GRID ALBERT MOLDERINK WIE BEN IK Albert Molderink (http://www.utwente.nl/ctit/energy/people/molderink_a.php) www.utwente.nl www.ipsumenergy.com Computer Architectures for Embedded Systems Discrete

Nadere informatie

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers % 80% 60% 40%

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers % 80% 60% 40% ENERGIE- OBSERVATORIUM Kerncijfers 2012 20% 80% 60% 40% Deze brochure wordt gepubliceerd met als doel door een efficiënt en doelgericht gebruik van de statististische gegevens, van marktgegevens, van de

Nadere informatie

Wie betaalt de rekening van de energietransitie?

Wie betaalt de rekening van de energietransitie? Wie betaalt de rekening van de energietransitie? Symposium KVGN 17 november 2016 Ron Wit Ron.Wit@eneco.com Overzicht presentatie 1. Ontwikkeling broeikasgassen in Nederland 2. Ontwikkeling integrale kosten

Nadere informatie

Stroomproducten in kaart grootzakelijke markt

Stroomproducten in kaart grootzakelijke markt Stroomproducten in kaart grootzakelijke markt Overzicht bronsamenstelling en herkomst stroomproducten van Nederlandse U elektriciteitsleveranciers Rapport Delft, oktober 2014 Opgesteld door: L.M.L. (Lonneke)

Nadere informatie

Duurzame Warmte uit Biomassa

Duurzame Warmte uit Biomassa Duurzame Warmte uit Biomassa Ir. Kees W. Kwant Chair IEA Bioenergy Contents 1. Bioenergy Heat in the sustainable Global Energy Mix 2. Stimulering van duurzame warmte 1. ISDE 2. EIA 3. SDE 3. Subsidie budgetten

Nadere informatie

Energietransitie = CO 2 -transitie

Energietransitie = CO 2 -transitie Energietransitie = CO 2 -transitie MARJOLEIN DIEPERINK VMR 14 JUNI 2017 DE ACTOREN STIP OP DE HORIZON - PARIJSAKKOORD: Een (bijna) CO2-neutrale samenleving in 2050! EEN (BIJNA) CO2-NEUTRALE SAMENLEVING

Nadere informatie

Energiemanagement actieplan. 20 januari 2016

Energiemanagement actieplan. 20 januari 2016 Energiemanagement actieplan 20 januari 2016 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Reductiedoelstellingen 4 2.1 Bedrijfsdoelstelling 4 2.2 Scope 1 4 2.3 Scope 2 4 3. Plan van Aanpak 5 3.1 Maatregelen voor behalen

Nadere informatie

TenneT. Strategie als netbeheerder op zee. Marco Kuijpers. Nationaal Windenergie Congres, 22 april 2015

TenneT. Strategie als netbeheerder op zee. Marco Kuijpers. Nationaal Windenergie Congres, 22 april 2015 TenneT Strategie als netbeheerder op zee Nationaal Windenergie Congres, 22 april 2015 Marco Kuijpers In deze presentatie TenneT in 20 seconden Netbeheerder op zee Stappen naar Net op zee Strategie TenneT

Nadere informatie

Alternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde

Alternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde Alternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde Plan De veranderingen in de internationale oliemarkten Gevolgen voor ARA, rol van energiehub Energietransitie,

Nadere informatie

Visie op Windenergie en solar Update 2014

Visie op Windenergie en solar Update 2014 Visie op Windenergie en solar Update 2014 De vooruitzichten voor hernieuwbare energie zijn gunstig Succes hangt sterk af van de beschikbaarheid van subsidies Naast kansen in Nederland kan de sector profiteren

Nadere informatie

Beschouwingen over de invoering van smart metering in Brussel

Beschouwingen over de invoering van smart metering in Brussel Compteurs évolués Beschouwingen over de invoering van smart metering in Brussel Michel Quicheron Seminarie BRUGEL 1 april 2009 01/04/2009 1 Samenvatting 1. De slimme meter (smart meter): definitie, wettelijke

Nadere informatie

Naar een energie-transitie in de HO-Sector; kiezen voor échte duurzame energie. Bert Schutte

Naar een energie-transitie in de HO-Sector; kiezen voor échte duurzame energie. Bert Schutte Naar een energie-transitie in de HO-Sector; kiezen voor échte duurzame energie Bert Schutte Naar een energie-transitie in de HO-Sector; kiezen voor échte duurzame energie Bert Schutte Huidige situatie

Nadere informatie

Dirk Vansintjan Delft 03/04/2017

Dirk Vansintjan Delft 03/04/2017 De energietransitie naar energiedemocratie Dirk Vansintjan Delft 03/04/2017 Dirk Vansintjan (BE) - actief in HE-sector sinds 1985 watermolen Rotselaar - mede-oprichter - Ecopower 1991 e-productie 1995

Nadere informatie

Samen de WIND delen Presentatie WINDcoöperatie Andijk

Samen de WIND delen Presentatie WINDcoöperatie Andijk Samen de WIND delen Presentatie WINDcoöperatie Andijk Maarten Deutekom / Wim Joosten / Henk van Ossenbruggen Het programma 1. Wie zijn wij? 2. Het Energie Akkoord & Regeling verlaagd tarief 3. Wat is de

Nadere informatie

Managed Equipment Services. 06-02-2015 pagina 1

Managed Equipment Services. 06-02-2015 pagina 1 Managed Equipment Services Colin Nelemans Dennis Mostert 06-02-2015 pagina 1 Agenda 1. Introductie en inleiding 1 1. Inkoopoverwegingen 2 1. Processtappen 3 1. Inhoudelijke aspecten van MES 4 06-02-2015

Nadere informatie