Beleidsdocument aanwijzing preferente geneesmiddelen

Transcriptie

1 ZORGVERZEKERAARS NEDERLAND Beleidsdocument aanwijzing preferente geneesmiddelen 1. Definities In dit beleidsdocument wordt verstaan onder: geneesmiddel: een geregistreerd geneesmiddel op verstrekking dan wel vergoeding waarvan aanspraak bestaat ingevolge de Regeling farmaceutische hulp 1996 dan wel de verzekeringsvoorwaarden van de particuliere ziektekostenverzekering; peildatum: de eerste dag van de maand voorafgaand aan de maand waarin de aanwijzing van een geneesmiddel op grond van 3 van kracht moet zijn; productcategorie: geneesmiddelen met dezelfde werkzame stof, toedieningsweg en sterkte; prijs: het door het College tarieven gezondheidszorg goedgekeurde of vastgestelde tarief of maximumtarief voor de materiaalkosten van een geneesmiddel dan wel, indien de Wet tarieven gezondheidszorg op de aflevering van een geneesmiddel niet van toepassing is, de prijs van het geneesmiddel zoals door de registratiehouder openbaar gemaakt; registratiehouder: degene te wiens naam een geneesmiddel in het register, bedoeld in artikel 3, lid 1, van de Wet op de geneesmiddelenvoorziening staat ingeschreven dan wel degene die voor een geneesmiddel een vergunning heeft ingevolge de Verordening (EEG) nr. 2309/93 (PbEG L214); voorschrijver: een arts, tandarts of verloskundige als bedoeld in artikel 10, lid 1, onder a, Verstrekkingenbesluit ziekenfondsverzekering; zorgverzekeraar: 1. O.W.M. Agis Zorgverzekeringen 2. Agis Ziektekostenverzekeringen 3. Stichting Centrale Zorgverzekeraars Groep Ziekenfonds; 4. O.W.M. Centrale Zorgverzekeraars Groep Ziektekosten 5. O.W.M. Delta Lloyd en Ohra Ziekenfonds 6. Delta Lloyd Zorgverzekering 7. Ohra Ziektekostenverzekeringen 8. O.W.M. De Friesland Zorgverzekeraar 9. O.W.M. De Friesland Particuliere Ziektekostenverzekeringen 10. O.W.M. Ziekenfonds Nederzorg 11. O.W.M. AnderZorg 12. O.W.M. Geové Zorgverzekeraar 13. O.W.M. Amicon Zorgverzekeraar Ziekenfonds 14. O.W.M. Menzis Particulier 15. NVS Rijnmond Zorgverzekeraar 16. O.V.M. Univé Zorgverzekeraar 17. N.V. Univé Zorg; 18. Stichting Ziekenfonds VGZ; 19. N.V. VGZ Zorgverzekering. 2. Criteria voor aanwijzing 2.1 De zorgverzekeraar kan besluiten dat verzekerden, met uitsluiting van andere geneesmiddelen, per productcategorie aanspraak hebben op verstrekking of vergoeding van één of meer door de zorgverzekeraar aangewezen geneesmiddelen. 2.2 De zorgverzekeraar kan daartoe besluiten indien, op een door de zorgverzekeraar te kiezen peildatum, per productcategorie: a. meer dan een geneesmiddel is opgenomen in de Regeling farmaceutische hulp 1996 of de verzekeringsvoorwaarden van de particuliere ziektekostenverzekering; b. tussen de prijzen voor die geneesmiddelen een verschil bestaat van 5% of meer. 2.3 Per productcategorie worden aangewezen: a. het geneesmiddel waarvan de prijs op de peildatum het laagst is; b. het geneesmiddel waarvan de prijs op de peildatum niet meer dan 5% hoger is dan de prijs van het onder a bedoelde geneesmiddel. 2.4 De aanwijzing van een geneesmiddel wordt ingetrokken als de prijs van dat geneesmiddel wordt verhoogd ten opzichte van de prijs op de peildatum. 2.5 Indien de zorgverzekeraar heeft vastgesteld dat de registratiehouder(s) of de farmaceutische groothandel(s) afzonderlijk of gezamenlijk niet in staat is (zijn) de overeenkomstig 2.3 aan te wijzen of aangewezen geneesmiddelen in zodanige mate te leveren dat de verzekerden van de zorgverzekeraar in voldoende mate kunnen worden voorzien, zulks ter beoordeling van de zorgverzekeraar, wijst de zorgverzekeraar tevens een ander geneesmiddel aan met een zo laag mogelijke prijs. 3. Procedure 3.1 Indien de zorgverzekeraar voornemens is voor een productcategorie een of meer geneesmiddelen aan te wijzen, stelt hij de desbetreffende registratiehouders van dat voornemen in kennis, onder vermelding van de peildatum die hij bij de toepassing van 2.2 en 2.3 zal hanteren. 3.2 De zorgverzekeraar stelt bij schriftelijk besluit vast: a. welk geneesmiddel is of welke geneesmiddelen zijn aangewezen; b. de periode waarvoor de aanwijzing geldt. 3.3 De bekendmaking van het onder 3.2 bedoelde besluit geschiedt: a. door bekendmaking overeenkomstig artikel 3:42 van de Algemene wet bestuursrecht voor zover het de toepassing van artikel 9a Verstrekkingenbesluit ziekenfondsverzekering betreft; b. door kennisgeving van de aanwijzing aan de verzekerden, apotheekhoudenden met wie de zorgverzekeraar een overeenkomst heeft gesloten en de betrokken registratiehouders; c. door vermelding van de aanwijzing op een door de zorgverzekeraar beheerde website. 3.4 Bij de kennisgeving aan de registratiehouder: a. vermeldt de zorgverzekeraar een motivering, waartoe naar dit Beleidsdocument kan worden verwezen; b. wijst de zorgverzekeraar de registratiehouder op de rechtsmiddelen die deze laatste ten dienste staan. 3.5 Bij tussentijdse aanwijzing en bij intrekking van een aanwijzing zijn 3.3 Uit: Staatscourant 2 mei 2005, nr. 84 / pag. 28 1

2 en 3.4 van overeenkomstige toepassing. 4. Aanvang en duur van de aanwijzing 4.1 Aanwijzing van een of meer geneesmiddelen geschiedt met ingang van een door de zorgverzekeraar vast te stellen datum, tenminste twee weken na de bekendmaking als bedoeld in Aanwijzing overeenkomstig 2.3 geschiedt voor de duur van zes maanden. 4.3 Aanwijzing overeenkomstig 2.5 geschiedt voor een door de zorgverzekeraar te bepalen periode van ten hoogste zes maanden. 4.4 Bij toepassing van 2.4 wordt de aanwijzing ingetrokken met ingang van een door de zorgverzekeraar vast te stellen datum. 5. Uitzonderingen 5.1 Een besluit als bedoeld in 2.1 is niet van toepassing voor zover behandeling met een aangewezen geneesmiddel voor een verzekerde medisch niet verantwoord is. 5.2 In het onder 5.1 bedoelde geval heeft de verzekerde aanspraak op verstrekking of vergoeding van een ander dan een aangewezen geneesmiddel, mits de zorgverzekeraar daartoe vóór de aflevering schriftelijk toestemming heeft verleend, tenzij de zorgverzekeraar die eis niet heeft gesteld. 5.3 Bij een verzoek om toestemming als bedoeld in 5.2 dient een verklaring van de voorschrijver te worden overgelegd, tenzij de zorgverzekeraar die eis niet heeft gesteld. 5.4 In afwijking van 5.2 heeft de verzekerde, tenzij de zorgverzekeraar geen regeling van die strekking heeft getroffen, gedurende 15 dagen zonder voorafgaande toestemming aanspraak op verstrekking of vergoeding van een niet aangewezen geneesmiddel bij het eerste recept voor een geneesmiddel met de desbetreffende werkzame stof, toedieningsweg en sterkte dat na de aanwijzing aan de apotheekhoudende wordt aangeboden, mits de verzekerde binnen de termijn van 15 dagen een verzoek heeft gedaan als bedoeld in Bekendmaking en inwerkingtreding 6.1 Dit Beleidsdocument wordt bekend gemaakt: a. overeenkomstig artikel 3:42 Algemene wet bestuursrecht; b. door opneming op de website van de zorgverzekeraar. 6.2 Dit Beleidsdocument treedt in werking met ingang van de eerste dag volgend op de bekendmaking als bedoeld in 6.1 en werkt, voor zover het 3.1 betreft, terug tot en met 27 april Vastgesteld op 28 april Toelichting 1. Algemeen Dit document bevat de criteria en de procedure die de zorgverzekeraars zullen hanteren indien zij ertoe overgaan de aanspraak van verzekerden op verstrekking of vergoeding van geneesmiddelen per werkzame stof te beperken tot één of meer met name genoemde geneesmiddelen (preferentiebeleid). Preferentiebeleid houdt, verkort weergegeven, in dat de zorgverzekeraar per werkzame stof bepaalt welk product ten laste van de verzekering kan worden afgeleverd. Doel van het preferentiebeleid is door middel van prijsconcurrentie, in plaats van de thans dominante margeconcurrentie, te komen tot een meer doelmatige extramurale geneesmiddelenvoorziening. Dat wil zeggen: een verantwoorde geneesmiddelenvoorziening, in overeenstemming met de wettelijke en contractuele aanspraken van verzekerden, tegen zo laag mogelijke kosten. De zorgverzekeraar handelt daartoe rationeel-economisch: hij wijst het product aan waarvan de kosten voor hem het laagst zijn. Tegenover een scherpe prijsstelling staat voor de leverancier een tot op zekere hoogte exclusieve positie op de markt, gedurende een vooraf vaststaande periode. Marktaandeel moet hem ertoe aanzetten een zo laag mogelijke prijs te hanteren. De achtergrond van het preferentiebeleid is de volgende. Sinds begin jaren 90 heeft de overheid een reeks maatregelen genomen om de snelle stijging van de geneesmiddelenuitgaven te beteugelen. Deze maatregelen hebben wisselende resultaten gehad. De overheid slaagde er per saldo niet in om de geneesmiddelenmarkt op een doelmatige wijze te laten werken door middel van fijnmazige regelgeving. In 2000 is daarom besloten om de geneesmiddelenvoorziening te dereguleren en de verzekeraars van de benodigde instrumenten te voorzien. Door verzekeraars als vertegenwoordigers van de vraagzijde een centrale rol te geven binnen de geneesmiddelensector zou de werking daarvan kunnen verbeteren. Het programma van deregulering en instrumentering omvatte maatregelen om de invloed van verzekeraars op de prijs, het voorschrijven en het afleveren van geneesmiddelen te vergroten. Ook voor 2005 is het overheidsbeleid erop gericht dat de zorgverzekeraars méér invloed uitoefenen op zowel de voorschrijfbeslissing van de arts als de inkoop- en afleverbeslissing van de apotheekhoudende. Overigens is in het in 2004 tussen de minister van VWS, Bogin, KNMP en ZN gesloten convenant bepaald dat ZN zich zal inspannen om hun leden ertoe te bewegen dat zij gebruik maken van de mogelijkheden die het Verstrekkingenbesluit Ziekenfondsverzekering biedt met betrekking tot het preciseren van de aanspraak. Een gelijkluidende bepaling is opgenomen in het convenant voor De grondslag voor het preferentiebeleid wordt gevormd door artikel 9a Verstrekkingenbesluit ziekenfondsverzekering, artikel 6a Vergoedingenbesluit particulier verzekerden en de Regeling Farmaceutische Zorg van Zorgverzekeraars Nederland, van toepassing verklaard in particuliere ziektekostenverzekeringen. In overeenstemming met het Beleidsdocument zullen de zorgverzekeraars geneesmiddelen als preferent aanwijzen en die aanwijzing vastleggen in het kader van de ziekenfondsreglementen resp. de particuliere verzekeringsvoorwaarden. Dit document geldt, voor zover het de uitvoering van de ziekenfondsverzekering betreft, als beleidsregel in de zin van artikel 1:3, lid 4, Algemene wet bestuursrecht, en voor zover het de particuliere ziektekostenverzekering betreft, als document waarin is aangegeven hoe de zorgverzekeraar van zijn privaatrechtelijke bevoegdheden gebruik zal maken. Met ingang van 1 januari 2006 zal naar verwachting de Zorgverzekeringswet van kracht zijn. Het preferentiebeleid zal dan worden gevoerd op grond van artikel 2.8 Besluit zorgverzekering. Een aantal zorgverzekeraars is van plan op gelijkvormige wijze preferentiebeleid te voeren: Agis, Amicon, CZ Uit: Staatscourant 2 mei 2005, nr. 84 / pag. 28 2

3 Actief in Gezondheid, De Friesland, Delta Lloyd/OHRA, Geové, Univé en VGZ. Het preferentiebeleid zal worden gevoerd met ingang van 1 juli 2005, met uitzondering van De Friesland en Delta Lloyd/OHRA, die 1 januari 2006 als ingangsdatum zullen hanteren. Ook andere zorgverzekeraars kunnen besluiten te participeren in het preferentiebeleid. De motieven om op gelijkvormige wijze preferentiebeleid te voeren zijn in het bijzonder: een voldoende schaalgrootte is onmisbaar om via het preferentiebeleid prijsconcurrentie af te dwingen en de doelmatigheid van de geneesmiddelenvoorziening te bevorderen; het vormt een belasting van de bedrijfsvoering van apotheekhoudenden als zorgverzekeraars een uiteenlopend beleid voeren en uiteenlopende producten als preferent aanwijzen. De zorgverzekeraars hebben besloten tot een geleidelijke introductie van het preferentiebeleid, mede met het oog op de praktische uitvoerbaarheid ervan. In de eerste fase zal het preferentiebeleid betrekking hebben op de orale toedieningsvormen van omeprazol (maagmiddel), simvastatine en pravastatine (cholesterolverlagende middelen): geneesmiddelen met een zeer grote omzet in de Nederlandse markt. In een volgende fase kan het preferentiebeleid ook op andere productcategorieën worden toegepast. Op 18 maart 2005 heeft Zorgverzekeraars Nederland een aantal ondernemingen en organisaties het concept-beleidsdocument doen toekomen met de uitnodiging daarop schriftelijk commentaar te leveren. Van die gelegenheid is ampel gebruik gemaakt. In het licht van de commentaren hebben de betrokken zorgverzekeraars het Beleidsdocument zorgvuldig opnieuw overwogen, op een enkel punt aangepast en het van een toelichting voorzien ter verduidelijking. Zorgverzekeraars zullen de prijs- en volumeontwikkelingen van de groepen geneesmiddelen gedurende het preferentiebeleid nauwkeurig volgen aan de hand van de declaratiegegevens van de zorgverzekeraars. De zorgverzekeraars zullen het preferentiebeleid evalueren nadat voor de tweede maal aanwijzing van preferente geneesmiddelen heeft plaatsgevonden. Deze evaluatie kan in het voorjaar van 2006 zijn beslag krijgen. 2. Onderdeelgewijs 2.1 Op grond van artikel 9a Verstrekkingenbesluit ziekenfondsverzekering kan het ziekenfonds schriftelijk vaststellen dat de bij hem ingeschreven verzekerden in afwijking van artikel 9 lid 1 aanhef en onder a slechts aanspraak hebben op aflevering van de door hem aangewezen geregistreerde geneesmiddelen. De aanwijzing geschiedt zodanig dat de werkzame stoffen die voorkomen in de geneesmiddelen, aangewezen ingevolge artikel 9 lid 1 aanhef en onder a, voor de verzekerden beschikbaar zijn. Eenzelfde bevoegdheid heeft de particuliere ziektekostenverzekeraar. Dit brengt mee dat de zorgverzekeraar per werkzame stof een product als preferent kan aanwijzen. De wetgever is er kennelijk van uitgegaan dat als producten een bepaalde werkzame stof gemeen hebben, daarmee een voldoende mate van gelijkwaardigheid is gegeven. De deelnemende zorgverzekeraars hebben echter gekozen voor een verdere verfijning, die behalve in 2.1 is terug te vinden in de definitie van productcategorie in 1. De geneesmiddelen, waaruit één of meer producten als preferent worden aangewezen, hebben niet alleen de werkzame stof, maar ook de toedieningsweg en de sterkte gemeen. Naar aanleiding van opmerkingen van de farmaceutische bedrijfstak is overwogen om als verdere specificatie toe te voegen dat het binnen een productcategorie moet gaan om bio-equivalente producten, in het bijzonder met het oog op geneesmiddelen met een vertraagd afgiftepatroon. Besloten is echter deze eis niet te stellen. De wettelijke regeling dwingt niet tot een dergelijke eis. Bovendien behoeft een verschil in bio-equivalentie niet zonder meer aan toepasbaarheid van verschillende producten in de weg te staan. Voor zover dit op medische gronden anders is, kan gebruik worden gemaakt van de uitzonderingsregeling van 5. De aanwijzing van preferente geneesmiddelen betekent geen inbreuk op de vrijheid van de arts om geneesmiddelen voor te schrijven. Elke werkzame stof is immers voor de patiënt beschikbaar. Wel kan het voorkomen dat de arts een merkgeneesmiddel heeft voorgeschreven, terwijl een generiek product als preferent is aangewezen. In dat geval heeft de patiënt geen aanspraak op aflevering of vergoeding van het merkgeneesmiddel. Het ligt dan zoals gebruikelijk op de weg van de apotheekhoudende om in overleg met voorschrijver en patiënt het voorgeschreven merkgeneesmiddel te vervangen door het als preferent aangewezen generieke product. Een uitzondering is mogelijk indien toepassing van het als preferent aangewezen product medisch niet verantwoord is (zie 5). 2.2 Beslissend voor het aanwijzen van een preferent product is of er in een productcategorie meer dan een product is waarop aanspraak bestaat ingevolge de toepasselijke verzekeringsvoorwaarden, en of tussen die producten een prijsverschil bestaat van 5% of meer. Dit prijscriterium is een eenduidig en objectief criterium. Zoals voortvloeit uit de in 1 opgenomen definitie, wordt onder prijs verstaan: het door het CTG goedgekeurde of vastgestelde tarief of maximumtarief voor de materiaalkosten van een geneesmiddel dan wel, indien de Wet tarieven gezondheidszorg op de aflevering van een geneesmiddel niet van toepassing is, de prijs van het geneesmiddel zoals door de registratiehouder openbaar gemaakt. Bepalend voor het al dan niet aanwijzen van een geneesmiddel is dus de prijs die de zorgverzekeraar moet betalen. Niet relevant is de transactieprijs die de apotheekhoudende betaalt. 2.3 De keuze voor het product waarvan de prijs voor de zorgverzekeraar het laagst is, vloeit voort uit wat als rationeel economisch handelen kan worden beschouwd. Niet alleen het goedkoopste product wordt als preferent aangewezen, maar ook andere producten, binnen de bandbreedte van 5%. Aanwijzing van één enkel product zou de markt tijdelijk afsluiten voor andere leveranciers, met mogelijk nadelige gevolgen voor de concurrentie. Bovendien is in geval van aanwijzing van meerdere producten de kans op leveringsproblemen geringer. Uitgegaan wordt van de prijzen (maximumtarieven) op de peildatum. Dat is de eerste van de maand voorafgaand aan de maand waarin de aanwijzing van kracht zal zijn (zie definitie in 1). 2.4 De aanwijzing van een geneesmiddel wordt tussentijds ingetrokken Uit: Staatscourant 2 mei 2005, nr. 84 / pag. 28 3

4 als de leverancier van een preferent product de prijs van het product verhoogt. Het is niet aanvaardbaar dat een leverancier door een aanvankelijk scherpe prijsstelling en daarop volgende preferentverklaring een marktaandeel verwerft maar vervolgens nog tijdens de looptijd van de aanwijzing de prijs verhoogt. Redelijkerwijs mag van een leverancier worden gevergd dat hij een openbaar aangeboden prijs gestand doet. 2.5 In één geval kan ook een ander product, dat niet voldoet aan de eis dat het de laagste prijs heeft of maximaal 5% duurder is, als preferent worden aangewezen. Wordt op grond van deze regel een extra product als preferent aangewezen, dan wordt steeds gekozen voor het goedkoopste product (ook al gaat het onvermijdelijk om een product dat meer dan 5% duurder is dan het laagst geprijsde product). Hiertoe wordt besloten als de producten die op grond van de prijscriteria als preferent moeten worden aangewezen, afzonderlijk of gezamenlijk niet in voldoende mate leverbaar zijn om de verzekerden van de zorgverzekeraars in voldoende mate te voorzien. De zorgverzekeraars behouden zich zelf de beoordeling voor of die situatie zich voordoet. Op grond van consumptiegegevens is bekend hoeveel geneesmiddelen met een bepaalde werkzame stof, toedieningsweg en sterkte in een gegeven periode beschikbaar moeten zijn. Grote leveranciers zijn in het algemeen in staat de deelmarkt die door de deelnemende zorgverzekeraars wordt bestreken in voldoende mate van geneesmiddelen te voorzien. Bij kleine leveranciers (bijvoorbeeld bij parallelimport) bestaat daarover echter niet altijd zekerheid. In voorkomende gevallen zal dan ook aan de desbetreffende leverancier de vraag worden gesteld of hij in periode x in staat is y producten te leveren. De zorgverzekeraars gaan uit van de juistheid van de door de leverancier verstrekte informatie. 3.1 Uitgangspunt van het preferentiebeleid is dat iedere onderneming die bevoegd is een geneesmiddel op de Nederlandse markt te verhandelen, eenzelfde kans heeft om door middel van de prijsstelling te bereiken dat dat geneesmiddel als preferent wordt aangewezen. In het kader van het preferentiebeleid is het type product of het inkoopkanaal irrelevant. Voor een bepaalde productcategorie worden een of meer geneesmiddelen als preferent aangewezen, ongeacht of het een merkgeneesmiddel, een generiek product, een binnenlands, een buitenlands, een regulier dan wel een parallel geïmporteerd product betreft. Uitsluitend de prijs die de zorgverzekeraar moet betalen telt. Met het oog daarop is het noodzakelijk dat alle registratiehouders in kennis worden gesteld van het voornemen voor een productcategorie tot aanwijzing van een of meer preferente producten over te gaan. Niet van belang is of de desbetreffende onderneming al op de Nederlandse markt actief is, relevant is alleen of zij daartoe bevoegd is, hetgeen blijkt uit de registratiegegevens van het College ter beoordeling van geneesmiddelen. De desbetreffende ondernemingen worden tevoren ook over de toe te passen peildatum geïnformeerd, zodat zij bij de prijsstelling op en na die peildatum rekening kunnen houden met het preferentiebeleid van de zorgverzekeraars. 3.2 De aanwijzing van preferente geneesmiddelen wordt neergelegd in een document waarin de volgende gegevens worden opgenomen: werkzame stof, toedieningsweg, sterkte, naam aangewezen product, naam registratiehouder, RVG-nummer, aanvang en einde van de preferentverklaring. Voor zover het gaat om de toepassing van artikel 9a Verstrekkingenbesluit ziekenfondsverzekering, is een schriftelijk besluit vereist dat bovendien geldt als besluit in de zin van artikel 1:3 lid 1 Algemene wet bestuursrecht (Awb). 3.3 De bekendmaking onder a) is vereist omdat zoals hiervoor vermeld de vaststelling van de geneesmiddelen waarop de ziekenfondsverzekerde aanspraak heeft, een besluit in de zin van de Awb is. Bekendmaking zal plaatsvinden door plaatsing in de Staatscourant van het document waarin de aanwijzing is neergelegd. Verzekerden zullen ook per mailing en via de website van de zorgverzekeraar worden geïnformeerd. Daarnaast zullen in elk geval de apotheekhoudenden met wie de zorgverzekeraar een overeenkomst heeft gesloten bericht ontvangen. Tenslotte moeten ook de betrokken registratiehouders worden geïnformeerd. Dit betreft de registratiehouders van alle producten die in aanmerking zijn genomen bij de aanwijzing van een preferent product. Op dit punt zullen de zorgverzekeraars (overeenkomstige) toepassing geven aan de Transparantierichtlijn (Richtlijn 89/105/EEG). 3.4 Overeenkomstige toepassing van de Transparantierichtlijn brengt mee dat de registratiehouders in kennis worden gesteld van de motivering van het besluit en dat zij worden gewezen op de voor hen openstaande rechtsgang (de rechtsgang bij de burgerlijke rechter). 3.5 Het hier bepaalde behoeft geen toelichting. 4.1 De bekendmaking geschiedt tenminste twee weken voor de datum waarop de aanwijzing van kracht wordt. Deze termijn moet de apotheekhoudenden in staat stellen een voldoende voorraad van de aangewezen producten aan te leggen. Twee weken is een minimumtermijn. Mede gezien de reacties van apotheekhoudenden zal ernaar worden gestreefd een termijn van vier weken aan te houden. 4.2 De registratiehouders van wie, als gevolg van een scherpe prijsstelling, de producten als preferent zijn aangewezen, verkrijgen daardoor een exclusieve positie in de markt, voor zover het gaat om de levering van de desbetreffende producten aan de verzekerden van de deelnemende zorgverzekeraars. Een scherpe prijsstelling levert dus marktaandeel op. Naar het oordeel van de zorgverzekeraars is toekenning van een exclusieve marktpositie gedurende zes maanden een evenwichtig en geschikt middel om registratiehouders te bewegen tot het hanteren van concurrerende prijzen. 4.3 Hier gaat het om aanwijzing van een of meer producten, die niet voldoen aan de prijscriteria van 2.3 maar die worden aangewezen omdat de overeenkomstig 2.3 aangewezen middelen niet in voldoende mate leverbaar zijn. Deze aanwijzing geschiedt voor ten hoogste zes maanden, maar de duur ervan kan op een kortere termijn worden bepaald, afhankelijk van de vraag hoe lang zich ten aanzien van de overeenkomstig 2.3 aangewezen middelen leveringsproblemen voordoen. 4.4 Hier gaat het om de intrekking van een aanwijzing omdat de prijs van het desbetreffende product is verhoogd ( 2.4). In het concept- Beleidsdocument was bepaald dat in dat geval de aanwijzing zou worden ingetrokken met ingang van de dag Uit: Staatscourant 2 mei 2005, nr. 84 / pag. 28 4

5 waarop de prijsverhoging ingaat. Mede naar aanleiding van de ontvangen reacties is deze bepaling versoepeld. 5.1, 5.2 en 5.3 Op het uitgangspunt van het preferentiebeleid, dat de verzekerden recht hebben op verstrekking of vergoeding van de als preferent aangewezen geneesmiddelen, met uitsluiting van andere geneesmiddelen, bestaat één uitzondering, namelijk in geval behandeling met een van de aangewezen geneesmiddelen voor de verzekerde medisch niet verantwoord is. Deze uitzondering vloeit rechtstreeks uit de regelgeving voort. Naar verwachting zal slechts zelden aanleiding bestaan om deze uitzondering toe te passen. De zorgverzekeraars willen voorkomen dat deze uitzonderingsmogelijkheid door voorschrijvers en/of apotheekhoudenden naar eigen inzicht (te) ruim wordt benut. Daarmee zou immers de effectiviteit van het preferentiebeleid kunnen worden ondergraven. In verband daarmee is voorzien dat de verzekerde vooraf toestemming van de zorgverzekeraar moet krijgen, wil hij aanspraak op (verstrekking of vergoeding van) een ander dan een preferent product kunnen maken. Dit toestemmingsvereiste is echter facultatief geformuleerd, omdat sommige zorgverzekeraars op grond van gesloten contracten verwachten voldoende waarborgen te hebben tegen oneigenlijk gebruik van de uitzonderingsmogelijkheid. Ook facultatief is de eis dat bij een verzoek om toestemming een verklaring van de voorschrijver wordt overgelegd. Deze eis vormt een zekere belasting voor verzekerden en voorschrijvers en kan tevens een administratieve last voor de zorgverzekeraars vormen. Daarom wensen niet alle zorgverzekeraars deze eis te stellen. Overigens zullen de zorgverzekeraars ervoor zorgdragen dat steeds op korte termijn wordt beslist over verzoeken om toestemming voor verstrekking of vergoeding van een niet als preferent aangewezen geneesmiddel. 5.4 Een verdere verbijzondering is de regel dat de verzekerde gedurende 15 dagen zonder voorafgaande toestemming voor rekening van de zorgverzekeraar aflevering kan verkrijgen van een niet als preferent aangewezen geneesmiddel. Dit geldt slechts in geval de verzekerde voor het eerst een recept voor een dergelijk product heeft gekregen en het geldt bovendien onder de voorwaarde dat binnen de termijn van 15 dagen aan de zorgverzekeraar om toestemming is verzocht. Deze verbijzondering is opgenomen uit een oogpunt van klantvriendelijkheid: zorgverzekeraars willen het risico voorkomen dat patiënten aan wie voor het eerst een nieuw geneesmiddel is voorgeschreven, in de apotheek voor problemen komen te staan (bijvoorbeeld omdat een merkgeneesmiddel is voorgeschreven terwijl een generiek product als preferent is aangewezen). Ook deze verbijzondering is facultatief. 6.1 en 6.2 Deze bepalingen behoeven geen toelichting. Uit: Staatscourant 2 mei 2005, nr. 84 / pag. 28 5