Proefhoofdstuk Zang.

Transcriptie

1 Proefhoofdstuk Zang

2 Kom je cursus inkijken: Antwerpen, Frankrijklei 127, 2000 Gent, Oude Brusselseweg 125, 9050 Hasselt, Simpernelstraat 27, 3511 Brussel, Timmerhoutkaai 4, 1000 Maak van je opleiding zang een succes! Beste toekomstige student, Hartelijk dank voor je interesse in de opleiding zang aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs. Op de volgende pagina s vind je een hoofdstuk en de volledige inhoudstafel van deze thuisstudie terug. Ook krijg je alle nodige informatie over de werking van onze school. Neem deze info rustig door, zo krijg je een goed beeld van de inhoud van de cursus en weet je zeker dat je voor de opleiding kiest die het beste bij jou past. Noteer alvast dat alle diploma s die je via het CVA behaalt erkend zijn en uitermate praktijk- en dus jobgericht! Heb je na het inkijken van dit proefhoofdstuk nog vragen? Geef ons gerust een seintje op het nummer of mail ons op. Onze opleidingsconsulenten beantwoorden al jouw vragen en geven je persoonlijk advies omtrent je studiekeuze. Blader je graag door de volledige cursus? Ook dat kan. Het Centrum Voor Afstandsonderwijs geeft je op vier plaatsen in België de mogelijkheid om de cursussen geheel vrijblijvend in te kijken. Je kan de cursussen inkijken in de campussen van Het Centrum Voor Avondonderwijs VZW in Antwerpen, Gent en Hasselt of in Brussel. Je hoeft hiervoor geen afspraak te maken, kom gewoon vrijblijvend langs. Ik wens je veel leesplezier en alvast veel succes met je studie! Jo Vandevelde Opleidingsconsulent Centrum Voor Afstandsonderwijs

3 Zang: erkende opleiding en praktijkgerichte cursus Deze moderne en praktijkgerichte opleiding kwam tot stand in samenwerking tussen het Centrum Voor Afstandsonderwijs en zelfstandige beroepsdeskundigen met jarenlange ervaring. Een duidelijke structuur maakt deze cursus zeer overzichtelijk. Op deze manier garanderen wij je een vlot studietraject. Op de volgende pagina s vind je de volledige inhoudstafel van de opleiding en een gratis onderdeel uit de cursus terug.

4 1 Spreken <-> zingen 2 Anatomie van de stem 2.1 Oor & neus Oor Neus 2.2 Strottenhoofd Tongbeen Samenstelling van de stemplooien 2.3 Ademhalingsorganen Wervelkolom Ribben Ademspieren Rugspieren Luchtwegen Longen Middenrif 2.4 Oefeningen

5 3 Je zangstem ontdekken 3.1 Hoe klinkt mijn eigen stem? Oefeningen 3.2 Registers Oefeningen Borstregister Middenregister Hoofdregister Registerovergang Falset Castraatstem Kinderstem 3.3 Stemsoorten Sopraan Mezzo Alt Altus of mannelijke alt Tenor Bariton Bas Stemclassificatie bij lichte muziek Stemclassificatie bij klassieke muziek 3.4 Oefeningen

6 HOOFDSTUK 3: JE ZANGSTEM ONTDEKKEN 3.1 Hoe klinkt mijn eigen stem? Wanneer je naar de radio luistert, herken je meestal onmiddellijk je favoriete zanger of zangeres. Je herkent zijn/haar stem, of beter gezegd timbre. Je kan proberen je favoriete zanger na te bootsen, maar iedere stem heeft zijn eigen timbre of stemkleur. Deze stemkleur kan veranderen afhankelijk van je gemoedstoestand. De stem is onderhevig aan stemmingswisselingen. Met een goede stemtechniek kan je je stem leren beheersen en ontwikkelen en zelfs anders kleuren. Maar het is heel belangrijk eerst je eigen stem te leren kennen, en van je eigen timbre te leren houden Oefeningen Laat je bij de onderstaande oefeningen helemaal gaan! Wacht misschien tot je alleen thuis bent, of doe de oefeningen in de vrije natuur: alle remmen los! Je vindt alle oefeningen terug op de studentenpagina. Daar kan je ook de luister- en meezingoefeningen vinden. Imiteer het geeuwen: Je spert je mond heel ver open en je voelt dat ook je keel zich helemaal openzet. Je kan hierbij een beweging van uitrekken maken, zoals bij het opstaan s morgens vroeg. Dan herhaal je dit geeuwen, maar je laat je stem meeklinken, eerst laag en dan hoog.

7 Sla een kreet van verrukking: Stel je voor dat je heel goed nieuws hebt gekregen, en je roept heel blij jaaaaaaaaaaa!!! Probeer te schaterlachen!! Wanneer je lacht, gebruik je (onbewust) je natuurlijke stem en ademsteun. Denk aan iets heel grappigs en acteer er op los. Lach tot je er moe van wordt. Imiteer een sirene: Je laat je stem van een lage naar een hoge toon glijden, eerst langzaam, dan snel. Je kan deze oefening best uitvoeren op de klinkers o of a. a o Op track 1 op de studentenpagina speelt de piano een toon voor. Je zingt deze toon na. Daarna speelt de piano deze toon nog een keer en wordt de glijdende toon voorgezongen. Jij zingt de toon na op a en vertrekkende van deze toon ga je, zoals in de vorige oefening, glijden met je stem, maar nu uitsluitend omhoog of omlaag. Zo kan je uitvinden in welke ligging jouw stem het makkelijkst beweegt, hoog of laag.

8 Op track 2 worden 5 verschillende starttonen voorgespeeld. Je start steeds met de voorgespeelde noot en gaat dan glijden met de stem, omhoog of omlaag. Zorg ervoor dat je een egale toon zingt, zonder onderbreking. a o Als je zelf beschikt over een instrument kan je voor jezelf een aantal tonen voorspelen en zo de oefening uitvoeren. 3.2 Registers Als je goed naar je stem luistert, zal je merken dat ze niet op elke toonhoogte dezelfde klankkleur heeft. Je kan de zangstem opdelen in 3 belangrijke onderdelen. Deze 3 onderdelen van de zangstem noemt men registers. Je kan ze onderverdelen in hoofdregister, middenregister en borstregister. Deze 3 registers vormen samen één prachtige stem. Men spreekt ook van kopstem, middenstem en borststem. Een register is een opeenvolging van een aantal tonen met eenzelfde klankkleur. Dit is het gevolg van een bepaalde werking van de strottenhoofdspieren (zie hoofdstuk 1.2 anatomie van de stem). De stemplooien trillen bij lage tonen anders dan bij hoge tonen. Hierdoor klinkt het timbre van de stem in de hoogte heel anders dan in de laagte. Zowel mannen als vrouwen beschikken over deze 3 registers. Bij mannen is het borstregister uitgebreider en wordt de kopstem ook wel falset genoemd. Het doel van stemtechniek is deze 3 registers mooi ineen te laten vloeien. Dat noemt men het egaliseren van de stem. Door middel van de juiste oefeningen leren we de verschillende registers met elkaar verbinden. Wanneer men overschakelt naar een volgend register spreekt men van registerovergang of stembreuk. Wanneer je hoge tonen zingt, voel je de stem vibreren in je hoofd. Dan spreken we over kopstem. Bij de middenstem zing je lager en voel je de stem trillen in de mond en in de keel. En de borststem situeert zich heel duidelijk ter hoogte van het borstbeen. Boven de stembreuk, bij je hoge noten, klinkt je stem heel anders dan daaronder, bij je lage noten. Hieronder vind je een schematische voorstelling van de stem. Probeer alvast d.m.v. de volgende oefening de verschillende registers te voelen.

9 Hoofdregister Middenregister Borstregister Het gebruik van registers in de zangkunst hangt sterk af van cultuur en mode. In de vorige eeuw kon een c2 (een hoge do) door een tenor nog best in falset gezongen worden, later werd het veel meer gewaardeerd als dat in middenstem gebeurde. In popmuziek trekt men het borstregister vaak op tot de c2 (voor vrouwen) of c1 (voor mannen) Oefeningen Om het verschil te leren voelen tussen kop- en borstregister kan je een toon glissando (glijdend) zingen van heel laag naar heel hoog (zoals in de vorige meezingoefening). Je zal voelen dat je op een bepaald moment moet overschakelen. Wat je hier voelt, is te vergelijken met het schakelen naar een andere versnelling in de auto: het strottenhoofd zal van positie veranderen en daardoor schakel je over van het ene naar het andere register. Je kan deze oefening uitvoeren op een klinker naar keuze. Maar let er op dat je laag genoeg start en hoog genoeg eindigt. Dus hoogtevrees is hier niet aan de orde. o of a of oe

10 Luisteroefening Op track 3 op de studentenpagina laat ik in een aantal zangoefeningen de verschillende registers horen. Luister goed naar het verschil in klankkleur Borstregister De borststem klinkt donker, ruw en zwaar. Bij lage tonen kan een zanger/zangeres trillingen in de borst waarnemen. Dat komt omdat niet alleen de lucht in de keel- en mondholte door de stembanden in trilling wordt gebracht, maar ook de lucht in de longen zelf. De borst komt daardoor zelf in trilling. De borststem situeert zich ongeveer ter hoogte van je spreekstem. Bij vrouwen ligt het bereik van de borststem tussen g en e1. Bij mannen ligt dat tussen F en as. Wanneer je in borststem zingt zal je merken dat er meer druk op de stembanden komt te staan. Zingen in borststem is dus ook meer belastend voor de stem. Maar als je dit stemgebruik, na wat oefening, juist benadert, is het een verrijking voor je zangkunst. De beste manier om te weten te komen wat je borststem is, is door het te voelen. In onderstaande oefening kan je proberen te voelen en te horen waar jouw borststem ligt. Let op wat er met je lichaam gebeurt. Voer de oefening uit op de klinkers a of è, deze slaan het beste aan in de borststem.

11 Oefening Op track 4 op de studentenpagina hoor je een oefening in borststem. Er wordt een hele lage toon aangezet, luid en krachtig, bijna alsof je zou roepen. Zing deze toon na, zo luid mogelijk. Je voelt onmiddellijk de druk op de stem. Probeer ook te benoemen waar je de toon voelt trillen in je lichaam. Nu herhaal je dezelfde toon, maar een beetje minder luid, maar wel met de trillingen op dezelfde plaats in je lichaam. We gaan een stapje verder. Op track 5 hoor je nu 5 tonen zingen, in borststem. Zing deze oefening na. Voel je je stem nog steeds trillen op dezelfde plaats? Herhaal deze oefening een aantal keer, tot je het gevoel hebt dat je de juiste regio gevonden hebt. Als je twijfelt, kan je een opname van jezelf maken, en mij doorsturen per mail. Doe deze oefening niet te lang, dat kan je stem overbelasten. Waar de borststem zich juist situeert in jouw lichaam is een kwestie van te leren voelen Middenregister Het middenregister is de brug tussen het borstregister en het hoofdregister. Bij vrouwen ligt het bereik van het middenregister tussen f1 en f2 naargelang het stemtype. Bij mannen ligt dat tussen a en e1. Bij het zingen in middenstem voel je duidelijke vibraties in mond- en keelholte. Zingen in het middenregister vraagt wat oefening. Een ongeschoolde zanger/zangeres zal snel overschakelen naar ofwel de borststem, ofwel de kopstem. De middenstem is als het ware een manier om die 2 uitersten te mengen. Een veelgebruikte term is daarom ook voix mixte. Oefening Zing de oefening van track 6 na. Je zingt de oefening op RA in diminuendo. Diminuendo is de Italiaanse benaming voor zachter worden.

12 Je start dus de eerste noot luid en naarmate de oefening vordert, ga je steeds zachter zingen. Als dat lukt, herhaal je de oefening steeds een ½ toon lager. De oefening wordt voorgespeeld en gezongen op track 6. De bedoeling van deze oefening is om langzaam de kopstem mee te nemen naar de lage tonen. Dit lukt in het begin het makkelijkst als je zachter zingt. Herhaal deze oefening tot je start met de beginnoot g1 (sol). Deze noot wordt op het einde van track 6 voorgespeeld. RA Hoofdregister Bij hoge, lichte tonen kan een zanger/zangeres trillingen in het hoofd waarnemen. De trillende lucht in de keel- en mondholte verspreidt zich ook door het hoofd. Je zal de toon voelen trillen tot in je voorhoofdsholten. Het overschakelen naar kopstem zorgt ervoor dat je de hoge tonen makkelijk en licht kan zingen. Daarom heb ik ook de 3 registers voorgesteld in de vorm van een piramide. Hoe hoger je zingt, hoe slanker en lichter de toon zal voelen. Hoofdregiste r Middenregister Borstregister

13 Oefening Luister naar track 7. De noten voor volgende oefening worden voorgespeeld. Zing volgende oefening op O. Je bindt de lage toon goed aan de hoge toon. De hoge toon zing je iets luider dan de lage toon. Je hebt hier meer ademsteun nodig. Dan keer je de oefening om: je start met de hoge noot zacht, en zingt naar de lage noot, ook zacht. Je zal voelen dat je de lichte, hoge toon meeneemt naar de lage toon. Let erop dat je geen druk voelt in de keel of de stem wanneer je de hoge noot zingt, want dan ben je verkeerd bezig. Het is de bedoeling de hoge noot zo licht mogelijk te zingen. Dat is je kopstem.

14 3.2.5 Registerovergang Een registerovergang of stembreuk is een hoorbare, natuurlijke, abrupte overgang tussen twee registers, bij het zingen van een glijdende toon. Je zingt een harde klank op à die je zo laag mogelijk laat beginnen en zingt die als een sirene naar boven. Je komt dan op een punt waarop de stembanden op zijn strakst staan en loslaten om vervolgens opnieuw op te spannen. Daar ligt je stembreuk. Daar hoor je in je stem een klik, te vergelijken met de klank die je hoort bij het jodelen. Jodelaars doen niets anders dan steeds de stem die klik te laten maken. Het punt waarop die klik te horen is, is het punt waarop de stem schakelt van borst- naar middenregister. De strembreuk ligt voor elke zanger/zangeres op een andere plaats. Als je volgende oefeningen probeert, zal je uitvinden rond welke toonhoogte jouw stembreuk(en) liggen. Oefening Imiteer een jodelaar. Je kan het niet gek genoeg laten klinken. Zo zal je de stembreuk makkelijk ervaren. Oefening Zing de oefening zoals hierboven beschreven. Herhaal deze oefening steeds een ½ toon hoger tot aan beginnoot g1. Hetzelfde kan je doen voor de schakeling van middenstem naar kopstem. Deze overschakeling is minder duidelijk hoorbaar maar vooral voelbaar. Je voelt de druk op de stem veranderen van keelholte naar voorhoofdsholte. Onderzoek in de liedjes die jij zingt op welke noot je meestal schakelt. Dat kan per aria of lied verschillen. Het is nooit exact hetzelfde punt. We doen in het hoofdstuk stemtechniek nog een hele reeks oefeningen om dit onder de knie te krijgen. À

15 3.2.6 Falset De falsetstem is een hoog register voor de mannenstem. Wanneer een man in falset zingt, klinkt hij als een vrouw. De falsetstem is eigenlijk de kopstem van de man. Maar er is wel een verschil tussen kopstem en falsetstem! De kopstem kan gemengd worden met de borststem zodat ze samen de middenstem vormen. De falsetstem bestaat helemaal op zichzelf. Dat komt omdat in falset je strottenhoofdspieren in een bepaalde positie staan. Het kraakbeengedeelte van de stemspleet wordt gesloten en alleen de stembandspleet wordt erbij betrokken. De klankkleur van de falsetstem is heel ijl en dun. Er is een duidelijke overschakeling te horen naar een ander register. Dit stemgebruik vindt zijn oorsprong in de periode dat altrollen door castraten gezongen werden. Je hoort dit stemgebruik zowel in klassieke muziek als in popmuziek & jazz. Voorbeelden van zangers die hun falsetstem (soms) gebruiken: Prince Gabriel Rios Chris Martin Andreas Scholl Philippe Jaroussky Michael Jackson Freddy Mercury Alfred Deller

16 3.2.7 Castraatstem Rond 1600 begon in Italië de opera zich te ontwikkelen en was er nood vrouwenstemmen. Maar de vrouw mocht niet in het openbaar optreden. De katholieke kerk had vrouwenstemmen verbannen. Daarom werden de geschoolde castraatzangers ingeschakeld. Dit fenomeen speelde zich vooral af in Italië van de 16e tot begin 20e eeuw. Jonge mannen met een goede knapenstem werden gecastreerd in de hoop dat ze hun mooie, hoge stem zouden behouden. Bij de kinderen die een mooie stem bezaten, werden voor de puberteit de zaadleiders en de vaat-zenuwstrengen doorgesneden. Daardoor werd het functioneren van de geslachtshormonen tegengegaan. Dit gebeurde meestal zonder verdoving. Deze ingreep zorgde ervoor dat de stembanden klein bleven. Maar het lichaam en vooral de longen groeiden door. Daardoor konden castraten hun kinderstem met grote kracht laten klinken. Door hun flink gegroeide borstkast en hun kleine strottenhoofd waren de castraten in staat heel licht te zingen en de tonen lang aan te houden. De jongens werden na het castreren zes jaar geschoold en startten hun carrière rond hun 15e jaar. Vaak waren het jongens uit armere gezinnen. De ouders kregen hiervoor een flinke som geld. Veel jongens overleden als gevolg van de castratie door het destijds ontbreken van hygiëne of antibiotica. Slechts een klein aantal van de gecastreerde jongetjes ging een bloeiende zangcarrière tegemoet. De andere jongens wachtte enkel ellende: geen zangcarrière, geen gezin en meestal uitgesloten uit de gemeenschap. Vanaf 1870 raakte de castraat uit de mode en werd het castreren bij wet verboden uit humanitaire overwegingen door Joseph Napoleon, koning van Italië. Tegenwoordig wordt de rol van de castraat vervangen door de contratenor of altus. Contratenoren zingen met een falsetstem.

17 Een geromantiseerd beeld van een beroemde castraat is te vinden in de film Farinelli. De film vertelt het verhaal van de castraat Carlo Broschi, bekend als Farinelli ( ). Karikatuur van Farinelli, door Joseph Goupy ( ) TIP Er is één opname bewaard gebleven van de laatste, reeds bejaarde castraat in het koor van de Sixtijnse Kapel: Alessandro Moreschi (opname uit 1902 en 1904). De praktijk van het castreren was toen al lang verboden, maar bleef in de 19de eeuw soms nog illegaal doorgaan.

18 3.2.8 Kinderstem De bouw van de kinderstem is in principe gelijk aan die van de volwassen stem. Er zijn toch een aantal belangrijke verschillen. Het strottenhoofd van een kind bestaat nog volledig uit kraakbeen waardoor het stemmateriaal zeer soepel is. De kinderstem heeft maar 1 stemsoort: de sopraan. Zowel jongens als meisjes zingen in dezelfde ligging. De klankkleur van de kinderstem is redelijk dun en ijl. De kinderstem beschikt ook over borststem en kopstem. Het bereik van een kinderstem ligt gemiddeld tussen g en g2. Mutatie van de stem Rond de puberteit zal de stem veranderen. Deze verandering noemt men mutatie van de stem. Door een verhoogde hormoonwerking groeit de puber snel. De lichaamsproporties veranderen. Strottenhoofd en stembanden ondergaan een snelle groei. Dit gebeurt zowel bij meisjes als bij jongens. Bij jongens merk je de mutatie beter. We zeggen bij jongens ook wel dat ze de baard in de keel krijgen. Het strottenhoofd groeit bij jongens meer in horizontale richting, waardoor de adamsappel ontstaat. De stembanden worden langer en dikker. Bij jongens kan de lengte van de stembanden tot 1/3 toenemen. Bij mannen verlaagt de spreekstem dan gemiddeld tot 1 octaaf.

19 Bij meisjes is de mutatie minder opvallend omdat het strottenhoofd meer in de lengte groeit. De stem van een meisje zakt gemiddeld 1 á 2 tonen. De gemiddelde duur van de mutatie ligt tussen 2 maanden en 1 jaar. In de periode van de mutatie klinkt de stem een beetje schor of hees. Je kan blijven doorzingen, hoewel je zal merken dat de stem dan makkelijk overslaat. De stem schommelt tussen het hoge en het lage register omdat de coördinatie van de strottenhoofdspieren ontbreekt. Het is belangrijk de stem niet te zwaar te belasten. Dat kan in deze periode schadelijk zijn voor de stem. Na de mutatie is de stem niet alleen veranderd in toonhoogte, maar ook in timbre. De jongensstem klinkt dan plots als een mannenstem. Bij meisjes verandert het timbre geleidelijk aan. TIP Hieronder een aantal luistervoorbeelden van de verschillende registers. De links vind je ook terug op de studentenpagina. Kopstem W.A.Mozart: aria van de koningin van de nacht uit De Toverfluit Kate Bush, Wuthering heights Mix Natalia & Gabriel Rios, Halleluia Borststem W.A.Mozart: aria van Farnace uit Mitridate

20 Vragenreeks 1) Welke verschillende factoren bepalen een stemtype: 2) Benoem de 6 verschillende stemsoorten: ) Wat betekent falset? 4) Wat is een stembreuk? Bevindt de stembreuk zich bij elke zanger/zangeres op dezelfde plaats?.

21 Afstandsonderwijs = studeren op je eigen tempo Een thuisstudie volgen aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs is de meest flexibele manier om je erkend diploma te behalen. Met een thuiscursus start je namelijk wanneer het jou het beste uitkomt. Je studeert waar en wanneer je wil, en legt examen af wanneer jij er klaar voor bent. Erg handig als jouw leven meer is dan studeren alleen! Tijdens je studie kan je rekenen op de professionele begeleiding van een persoonlijke docent. Met de taken die je docent aan elk hoofdstuk heeft toegevoegd, oefen je jezelf in de praktijk, en bereid je je optimaal op het examen voor. Heb je vragen, of wil je je gemaakte oefeningen uit de cursus laten verbeteren? Dan stuur je je docent een mailtje via het online leerplatform (je krijgt een toegangscode bij inschrijving). In het inschrijvingsgeld is twaalf maanden begeleiding van je docent inbegrepen. Klaar met studeren? Dan leg je examen af op één van onze examenlocaties in Antwerpen, Brussel, Gent of Hasselt. Je hebt vijf jaar de tijd om je examen af te leggen en je beslist zelf wanneer je dit wil doen. Dit kan bijvoorbeeld al na drie maanden, maar ook na een jaar; de keuze is aan jou! Geslaagd? Dan krijg je je diploma binnen de 14 dagen. Je kan hiermee meteen solliciteren als werknemer of als zelfstandige starten (mits je ook een attest bedrijfsbeheer hebt). Al onze diploma s zijn erkend en zijn een fikse meerwaarde op de arbeidsmarkt. Niet van de eerste keer geslaagd? Geen nood. Je kijkt je examen in, en leert van je fouten. Vervolgens mag je gratis herexamen afleggen. Examen afleggen is trouwens nooit verplicht.

22 Zes ijzersterke redenen om te studeren aan het CVA 1. Je behaalt een erkend diploma Het Centrum Voor Afstandsonderwijs bezit het ISO certificaat. Dit is een onafhankelijk kwaliteitslabel dat elk jaar opnieuw, na een grondige audit, moet worden toegekend. Zowel ons cursusmateriaal als de docenten en de secretariaatswerking kregen en krijgen een positieve beoordeling. Dit is jouw beste garantie voor een kwaliteitsvolle en degelijke opleiding. Het Centrum Voor Afstandsonderwijs is door een groot aantal beroepsfederaties erkend. Je kan je met je diploma bij deze federaties aansluiten en genieten van allerlei voordelen. Bij werkgevers in verschillende sectoren heeft het diploma een grote troef bij je sollicitatie en biedt het je vaak werkzekerheid. Bovendien zijn onze diploma s internationaal erkend door de International Association of Professional Education (IAPE), die alle beroepsopleidingen wereldwijd registreert en accrediteert. De IAPE controleert en beoordeelt de kwaliteit van professioneel onderwijs van instellingen zoals universiteiten, hogescholen, publieke en private opleidingsverstrekkers, docenten en onderwijsinstellingen voor volwassenen. 2. Je kiest voor een praktijk- en jobgerichte opleiding Al onze opleidingen en cursussen worden ontwikkeld en geschreven door zelfstandige specialisten met jarenlange beroepservaring. Je gaat er meteen mee aan de slag. Dankzij onze jarenlange ervaring weten we precies welke onderwerpen, extra uitleg of praktijkvoorbeelden het verschil maken. Hierdoor bereik je snel je doel: je carrière een boost geven of een nieuwe job vinden. Het contact tussen jou en je docent is maximaal door gebruik van ons online studentenplatform. Al je vragen zullen binnen de 48 uren worden beantwoord. Momenteel is er in het bedrijfsleven veel vraag naar goed opgeleide werknemers. Het diploma dat je behaalt is een internationaal erkend diploma. Deze cursus biedt daarom zeer goede perspectieven op de arbeidsmarkt en een groot voordeel tijdens je sollicitatie. Veel afgestudeerde studenten startten reeds hun eigen succesvolle zaak na het volgen van een opleiding bij het CVA. Wij zijn dan ook een echte ondernemersschool die startende

23 ondernemers met veel plezier begeleidt in hun eerste stappen naar een carrière als zelfstandig ondernemer. 3. Je kiest voor maximale flexibiliteit Thuisstudie is uiterst flexibel. Jij bepaalt zelf wanneer je studeert, hoe lang, en wanneer je examen aflegt. Je hebt je toekomst dus zélf in de hand! Ideaal als je je studie wil combineren met een job, kinderen of andere activiteiten. 4. Je weet zeker dat je de opleiding kiest die bij je past Nog vragen? Extra informatie nodig? Kom dan gewoon langs op één van onze inkijklocaties (Antwerpen, Brussel, Gent, Hasselt) voor een adviserend gesprek met één van onze professionele opleidingsconsulenten. Zij helpen jou met veel plezier bij het ontwikkelen van een studietraject dat volledig aan jouw eisen en wensen voldoet. Je kan er ook je volledige cursus inkijken! 5. Je kan boeiende stages lopen Het CVA helpt je carrière op weg! Heel wat studenten kiezen ervoor om tijdens hun opleiding stage te lopen, ook al is dat in de meeste gevallen geen verplichting. Je docent begeleidt je in jouw keuze van een stageplaats en jouw opleidingsconsulenten brengen de nodige papieren in orde. Een handige manier om praktijkervaring op te doen, waardevolle referenties te krijgen en connecties te leggen! 6. Dit aan een uiterst scherpe prijs! Wist je dat het CVA elk jaar meer dan studenten telt? Door die schaalgrootte kunnen we jouw cursus tegen een bijzonder scherpe prijs laten drukken en verzenden. Zonder in te boeten op de kwaliteit van het lesmateriaal. Het examen dat je aflegt op onze school is in je inschrijvingsgeld inbegrepen (inclusief herkansingen!). Geen verborgen kosten bij het CVA! Je kan mogelijk genieten van extra financiële voordelen bij je inschrijving, zoals de Ondernemerskorting voor startende ondernemers, korting indien meerdere familieleden dezelfde opleiding volgen, korting bij het volgen van een studietraject dat bestaat uit meerdere cursussen enz. Bel onze opleidingsconsulenten ( ) tijdens je inschrijving om te weten voor welke korting jij in aanmerking komt.

24 Overtuigd? Start vandaag nog! Schrijf je snel en eenvoudig in: Wie studeert aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs heeft een streepje voor. Moderne werkgevers hechten veel belang aan permanente bijscholing en een praktijkgerichte kennis. Onze school bouwde in de loop der jaren op dit vlak een ijzersterke reputatie op. Alle diploma s die je behaalt via het Centrum Voor Afstandsonderwijs zijn erkend, en verhogen je kansen op de arbeidsmarkt. Jouw keuze gemaakt? Dan hoef je je alleen nog in te schrijven. Je hebt hiervoor 3 opties: 1. Je vult het inschrijvingsformulier in op 2. OF je mailt naar 3. OF je maakt gebruik van het inschrijvingsformulier op de volgende pagina (als je je rechtstreeks op één van onze locaties komt inschrijven). Je inschrijving is pas definitief nadat we ook je cursusgeld ontvangen. Het inschrijvingsgeld voor de cursus zang bedraagt 159 en bevat de kostprijs van het cursusboek, de begeleiding van jouw docent en het (her)examen bij ons op school. Na ontvangst van je inschrijvingsgeld krijg je van ons een bevestigingsmail. Je krijgt je cursus dan binnen de week toegestuurd, zodat je meteen aan de slag kan! Veel succes!

25 INSCHRIJVINGSFORMULIER THUISSTUDIE ZANG Naam: Voornaam: Straat + Huisnummer: Postcode + Gemeente: Telefoon: GSM: adres: Geboortedatum: Heb je bij ons al een cursus gevolgd? Wens je een factuur na je betaling? JA - NEE JA - NEE Bij ja, vul hier je bedrijfsnaam en BTW-nummer in: O Ik ga akkoord met de algemene voorwaarden zoals ze vermeld staan op onze website. (handtekening) Je inschrijving is pas definitief nadat we ook je inschrijfgeld ontvangen. Het inschrijvingsgeld voor de cursus zang bedraagt 159 en bevat de kostprijs van de cursus, de begeleiding van je docent en je examen bij ons op school (en eventuele herexamens). Veel succes met je opleiding en je verdere carrière!