Beperkte opleidingsbeoordeling. hbo-bacheloropleiding Industrieel Product Ontwerpen voltijd

Transcriptie

1 BEOORDELINGSRAPPORT Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding Industrieel Product Ontwerpen voltijd Saxion Hogeschool

2

3 Lange Voorhout ED Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl BEOORDELINGSRAPPORT Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding Industrieel Product Ontwerpen voltijd Saxion Hogeschool CROHO nr Hobéon Certificering BV Datum 4 september 2012 Auditteam Ir. A.T. de Bruijn Prof. dr. ir. W.A. Poelman Ir. J.A. Oostendorp Ir. J.J.M. Zijlstra A.M. Nijdam Secretaris Drs. G.W.M.C. Broers

4

5 INHOUDSOPGAVE 1. BASISGEGEVENS 1 2. SAMENVATING 3 3. INLEIDING 7 4. OORDELEN OP NIVEAU VAN DE STANDAARDEN 9 5. ALGEMEEN EINDOORDEEL AANBEVELINGEN 33 BIJLAGE I Scoretabel 35 BIJLAGE II Aanvulling op In- door- en uitstroomgegevens 37 BIJLAGE III Opleidingsspecifieke eindkwalificaties 39 BIJLAGE IV Schematisch overzicht opleidingsprogramma 43 BIJLAGE V Programma, werkwijze en beslisregels 45 BIJLAGE VI Lijst geraadpleegde documenten 49 BIJLAGE VII Beoordeelde eindwerkstukken IPO 51 BIJLAGE VIII Overzicht auditteam 53

6

7 1. BASISGEGEVENS NAAM INSTELLING status instelling (bekostigd of rechtspersoon voor hoger onderwijs) resultaat instellingstoets kwaliteitszorg Saxion Hogeschool Bekostigd Positief NAAM OPLEIDING (zoals in croho) Industrieel Product Ontwerpen registratienummer croho domein/sector croho oriëntatie opleiding (hbo wo) niveau opleiding Techniek Hbo Bachelor aantal studiepunten (EC s) 240 afstudeerrichtingen - locatie variant relevante lectoraten Enschede Voltijd Industrial design/product design Lectoren kenniscentrum Design en Technologie in-, door- en uitstroomgegevens van -zo mogelijk- de laatste 6 cohorten cohort instroom voltijd cohort propedeuserendement - voltijd (aantallen) cohort uitstroom na 5 jaar - voltijd (aantallen) gerealiseerde docent student ratio 1:20,6 contacturen 2010/11 1 e jaar 2 e jaar 3 e jaar 4 e jaar gemiddeld aantal 33 uren per week 23 uren per week max. 20 per jaar Minor 20 uren per week en afstuderen ca. 12 contacturen Hobéon Certificering Beoordelingsrapport Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding IPO, Saxion Hogeschool, v 1.0 1

8 Hobéon Certificering Beoordelingsrapport Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding IPO, Saxion Hogeschool, v 1.0 2

9 2. SAMENVATING Inleiding Dit rapport bevat de weergave van bevindingen door een auditteam, dat op basis van de bestudering van een uitgebreide set documenten en een ter plekke uitgevoerde audit de opleiding Industrieel Product Ontwerpen (IPO) beoordeelde. Het auditteam merkt op dat de Kritische Reflectie en de set hoofddocumenten wat inhoud en vormgeving betreft adequaat zijn. Ook is er sprake van een volledige set onderliggende documenten die kleur geven aan hetgeen in de Kritische Reflectie en de hoofddocumenten beschreven is. Het team komt tot een positieve beoordeling van deze opleiding. De opleiding kenmerkt zich door een eigen smaak, een eigen accent, te geven aan de opleiding waardoor zij zich onderscheidt van andere IPO opleidingen. Concreet gaat het hierbij om techniek; een brede technologische basis die het werkveld herkent en waardeert. De studenten tonen, en het auditteam wil dit met nadruk hier vastleggen, ijver en inzet. De opleiding kan de ijver en inzet van de student van een volgende dimensie voorzien door meer aandacht te besteden aan reflectie : wát doe je en waarom doe je het op de door jou gekozen manier? Positief is het auditteam over het door de opleiding gekozen motto: Van tiener naar ingenieur. Standaard 1 Beoogde eindkwalificaties De opleiding heeft een duidelijke visie op papier gezet over het IPO vakgebied en daarbij duidelijk verwoord, wat het verschil is tussen een hbo- en een wo-afgestudeerde IPO ingenieur. Het opleidingsprofiel van de IPO opleiding is op landelijk niveau vastgesteld en is van recente datum. Het niveau van de eindkwalificaties sluit, wat reikwijdte en complexiteit betreft, aan bij de Dublin Descriptoren. Daarmee is in grote lijnen voor de komende jaren gegarandeerd dat de IPO opleiding studenten opleidt die voldoen aan de eisen die het werkveld stelt aan afgestudeerden van deze opleiding. De trits profiel-competenties-doelstellingen is navolgbaar met daarbij de aantekening dat er sprake is van een duidelijke beroepsgerichtheid. Het auditteam stelt vast dat de competenties en doelstellingen zodanig geformuleerd zijn dat zij toegankelijk zijn voor studenten en gebruikt worden bij het bepalen van hun kwalificaties. De opleiding bereidt voor op diverse beroepsrollen zowel uitvoerend, sturend als vertalend, waarin zowel opleidingsspecifieke als generieke hbocompetenties zijn opgenomen. De beoogde eindkwalificaties zijn van een niveau, dat aansluit bij de eisen vanuit het werkveld. Ook sluiten de eindkwalificaties aan bij de eisen die in (inter)nationaal perspectief vanuit het beroepenveld en het vakgebied worden gesteld aan de opleiding. Het werkveld kan zich bijvoorbeeld vinden in de door de opleiding gekozen profilering waarbij de technische kennisbasis centraal staat. Het auditteam constateert dat IPO wel contacten heeft met organisaties/bedrijven in het buitenland, maar deze contacten kunnen omvangrijker en intensiever. Het werkveld is tevreden over de afgestudeerden van de IPO opleiding van Saxion. Wel verdienen persoonsgebonden kwaliteiten meer aandacht, evenals de onderzoekscompetenties, de helicopterview (overzicht over de ontwerp-processtappen) en het meer out of the box denken. Samengevat: de IPO er mag wel een wat stevigere persoon zijn. Hij moet hun (concept)ontwerp goed leren verdedigen, in heldere en duidelijke statements. Het reflectievermogen, de achtergronden van het waarom je iets op de door jou gekozen wijze ontwerpt, verdient hierbij eveneens aandacht. Hobéon Certificering Beoordelingsrapport Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding IPO, Saxion Hogeschool, v 1.0 3

10 Hoewel er sprake is van hierboven genoemde ontwikkelpunten, is het auditteam van mening dat de IPO opleiding door de beschreven concretisering van de beoogde eindkwalificaties de relatie met het werkveld en haar aansluiting bij de internationale eisen wat betreft de beoogde eindkwalificaties voldoet aan de basiskwaliteit. Het auditteam komt bij Standaard 1 tot het oordeel voldoende. Standaard 2 Onderwijsleeromgeving Het curriculum, de kwaliteit van de docenten en de opleidingsspecifieke voorzieningen maken het naar het oordeel van het auditteam voor de studenten mogelijk de beoogde eindkwalificaties te realiseren. De onderwijsvisie komt over de gehele breedte van de opleiding tot uitdrukking. Ook de didactische werkvormen, waarbij de praktijkcomponent een belangrijk rol speelt, sluiten aan bij de visie van de opleiding. Het door IPO aangeboden curriculum correspondeert wat inhoud, reikwijdte en complexiteit betreft met de beoogde eindkwalificatie. De koninklijke weg van beroepscompetentie naar concreet uitgewerkt studieprogramma is navolgbaar en door de opleiding uitgewerkt. Er bestaat een voldoende uitgewerkte opbouw van zowel de kennis- als de vaardigheden/praktijk component. De opleiding kenschetst zich door een voldoende samenhangende én inspirerende leeromgeving voor studenten te creëren. In feite, zo constateert het auditteam, kenmerkt het curriculum zich door een vrij gangbare opbouw. De opleiding biedt de student gedurende de eerste tweede studiejaren een gedegen theoretische basis, aangevuld met studieloopbaanbegeleiding en mogelijkheden voor studenten tot het volgen van bijles, o.a. op het terrein van wiskunde en statica. In de het derde studiejaar loopt de student twee stages, waarna hij in het vierde jaar een minor volgt en zijn afstudeeropdracht uitvoert. Deze opzet zorgt ervoor dat het studieprogramma overzichtelijk is voor het auditteam en voor de student. Het lectoraat draagt bij aan de vakinhoudelijke component van de opleiding. De lector heeft ook een duidelijk beeld op welke wijze zij en haar kenniskring in de toekomst deze bijdrage kunnen uitbreiden. De opleiding kan de onderzoekscomponent nog steviger in het studieprogramma doorvoeren. De rationale van de onderzoekscomponent is door de opleiding overigens duidelijk geformuleerd. De opleiding beschikt over voldoende docenten, getuige de voor het hbo gunstige docent-student ratio van 1:20,6. Het aantal docenten met een voor de opleiding relevante wo-opleiding is beperkt. Naar de (nabije) toekomst toe is hier een verbeterslag te maken, die overigens al door de opleiding in gang is gezet. De opleidingsspecifieke voorzieningen zijn in orde. De voor de opleiding IPO noodzakelijke voorzieningen zijn aanwezig. De studielast is duidelijk beschreven in de voor studenten beschikbare documentatie. De gemiddelde studielast ligt op die van een reguliere werkweek van 40 uur. De opleiding heeft zicht op het instroomniveau van haar studentenpopulatie en houdt daartoe contact met het aanleverend onderwijs, in de regel havo en mbo. De begeleiding ziet er op papier duidelijk uit en blijkt in de praktijk, zo geven studenten aan, voldoende te functioneren. De begeleiding is intensiever naarmate de student meer problemen ondervindt tijdens met name de eerste twee studiejaren. Een punt van aandacht, en daarmee onderscheidt deze opleiding zich niet van veel andere opleiding in het hbo, zijn de rendementen. Die zijn erg laag. De opleiding doet al zeer veel, hetgeen ook door studenten wordt bevestigd, om studie uitval te voorkomen en daarmee de rendementen te verbeteren. Nieuwe acties hieromtrent zijn overigens in voorbereiding. De opleiding stelt haar studenten in staat de beoogde eindkwalificaties te realiseren. Naar het oordeel van het auditteam is het programma inhoudelijk voldoende, evenals de kwaliteit van de docententeam. Het auditteam komt bij Standaard 2 tot een oordeel voldoende. Hobéon Certificering Beoordelingsrapport Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding IPO, Saxion Hogeschool, v 1.0 4

11 Standaard 3 Toetsing en beoordeling IPO beschikt over een adequaat functionerende examencommissie. Doorslaggevend hierbij is voor het auditteam dat de examencommissie inhoudelijk goed is toegerust en dat zij een duidelijk beeld heeft wát zij moet doen om de kwaliteit en daarmee het niveau van de opleiding op peil te houden. Zij onderneemt daarop concrete acties op basis van een duidelijke agenda voor de komende twee studiejaren. De opleiding beschikt naar het oordeel van het auditteam over een adequaat systeem van toetsing en toont aan dat de beoogde eindkwalificaties worden gerealiseerd. De uitgangspunten van het toetsbeleid zijn duidelijke geformuleerd. Er is sprake van een adequate toetspraktijk waarbij de toetsen van voldoende niveau zijn: diepgang is aanwezig alsmede een brede toetsing van opleidingsrelevante onderwerpen. Bestudering van de eindwerkstukken laat zien dat er sprake is van hbo-niveau. De met een 9 of 10 beoordeelde eindwerkstukken beoordeelt het auditteam één of twee punten lager, vooral omdat de reflectie en de verantwoording nog versterking behoeven. Desalniettemin blijft er nog altijd een fraai cijfer over. Het werkveld is in algemene zin tevreden over de kennis en het niveau van IPOafgestudeerden. Het auditteam komt bij Standaard 3 tot het oordeel voldoende. Algemene conclusie: Saxion heeft met de opleiding Industrieel Product Ontwerpen een opleiding in huis met potentie: meer internationale gerichtheid, vergroting van de helicopterview van studenten en van de onderzoekscomponent in de opleiding, een docententeam dat meer in de buurt komt van het Saxion-criterium (zonder dat het auditteam hierbij afbreuk wil doen aan het huidige IPO-team), alsmede een goed functionerende werkveldcommissie kunnen er zorg voor dragen dat deze opleiding functioneert als één van de uithangborden van Saxion Hogeschool. De kwaliteit van het studieprogramma, de tevredenheid van studenten over de opleiding en de tevredenheid van het werkveld over de opleiding leiden ertoe dat het auditteam van oordeel is dat de opleiding voldoet aan de basiskwaliteit en komt daarmee tot de algemene conclusie voldoende. Datum: 4 september 2012 ir. A.T. de Bruijn, voorzitter drs. G.W.M.C. Broers, secretaris Hobéon Certificering Beoordelingsrapport Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding IPO, Saxion Hogeschool, v 1.0 5

12 Hobéon Certificering Beoordelingsrapport Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding IPO, Saxion Hogeschool, v 1.0 6

13 3. INLEIDING De opleiding Industrieel Product Ontwerpen (hierna: IPO) is één van de opleiding binnen de Academie Lifescience, Engineering & Design van Saxion Hogeschool. De opleiding levert jaarlijks ongeveer 30 studenten af op de arbeidsmarkt. Binnen de Academie waar IPO deel van uitmaakt, werkt IPO met name samen met Werktuigbouwkunde, Technische Natuurkunde en Elektrotechniek. Deze samenwerking beperkt zich niet alleen tot het terrein kwaliteitszorg en het functioneren van de examencommissie, maar is er ook op het terrein van onderwijsinhoudelijke thema s. Vanuit Technische Natuurkunde en Electrotechniek wordt een aantal IPO studieonderdelen verzorgd. Sinds 2006 werkt IPO met competentiegericht onderwijs op basis van een landelijk opgesteld beroepsprofiel en een daarvan afgeleide Saxion-IPO competentiekaart. Ten tijde van de audit hanteerde de opleiding eindkwalificaties uit De opleiding beschrijft de onderwijsvisie als volgt: Toenemende complexiteit bij afnemende begeleiding en voorstructurering. Ten opzichte van 2006 besteedt de opleiding veel aandacht aan de voorbereiding van afstuderen en stage en hanteert daarbij een competentiegericht beoordelingsmodel. IPO betrekt thans meer dan in het verleden bedrijven bij projecten; vertegenwoordigers uit het werkveld adviseren op deelaspecten de IPO-medewerkers. Rond 2006 zijn de eerste Duitse studenten de opleiding ingestroomd. Het auditteam heeft tijdens de audit met een aantal Duitse studenten gesproken. Sinds het studiejaar 2009/10 kent de opleiding een verdiepende minor Industrial Design met als keuzerichtingen: Applied Design en Applied Research. Sinds de oprichting van het lectoraat in 2004 werkt IPO samen met het lectoraat Industrial Design van het kenniscentrum Design en Technologie; verschillende docenten van de IPO-opleiding participeren hierbinnen. Een recente ontwikkeling binnen IPO betreft de school als werkplaats. Hierbij staat een betere facilitering voor studenten centraal. De afgelopen jaren zijn de onderwijsbegeleiding en het onderwijs aan studenten intensiever geworden. Ook is, mede naar aanleiding van de vorige accreditatie in 2006, de informatievoorziening naar de student verbeterd. Het auditteam heeft hier tijdens de audit aandacht aan besteed. De accreditatie in 2006 gaf geen aanleiding tot het nemen van verdere verbetermaatregelen. Een meer vakinhoudelijk karakteristiek van deze IPO-opleiding, in vergelijking met andere IPO opleidingen betreft de vrij brede technische invalshoek van deze opleiding. Dat blijkt uit studieonderdelen die de opleiding aanbiedt waaronder wiskunde, statica, materialen en productietechnieken, PMC analyse en ontwerpen en construeren. Hobéon Certificering Beoordelingsrapport Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding IPO, Saxion Hogeschool, v 1.0 7

14 Hobéon Certificering Beoordelingsrapport Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding IPO, Saxion Hogeschool, v 1.0 8

15 4. OORDELEN OP NIVEAU VAN DE STANDAARDEN Beoogde eindkwalificaties Standaard 1: De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat inhoud, niveau en oriëntatie betreft geconcretiseerd en voldoen aan internationale eisen. Toelichting NVAO: De beoogde eindkwalificaties passen wat betreft niveau (bachelor master) en oriëntatie (hbo wo) binnen het Nederlands kwalificatieraamwerk. Zij sluiten bovendien aan bij de actuele eisen die in internationaal perspectief vanuit het beroepenveld en het vakgebied worden gesteld aan de inhoud van de opleiding. Bevindingen Visie De opleiding heeft haar visie op opleiden én op het vakgebied IPO op een duidelijke wijze beschreven. Zij beschrijft daarbij het onderscheid tussen een hbo- en een wo-afgestudeerde IPO ingenieur. Door middel van tekst en afbeeldingen legt de opleiding haar visie uit. Zonder in dit verband te diep op de achtergrond van deze visie in te gaan, blijkt dat in de visie van IPO de Saxion IPOingenieur in sterke mate het proces in de eerste fasen van de productlevenscyclus bepaalt. De IPOafgestudeerde is degene met kennis van de markt, van de gebruiker én van innovatieve technieken en materialen. Hij weet nieuwe productideeën te ontwikkelen met daarbij een specificatie van materialen, productietechnieken en kosten. Ook beschrijft de opleiding het specifieke hbo-niveau van de afgestudeerde IPO-ingenieur. Het hbo-niveau is door de opleiding afgezet tegen de wo er. Het verschil tussen de hbo- en de woafgestudeerde zit in het abstractieniveau waarop zij met het ontwerpproces bezig is. Het onderzoek ten behoeve van de productontwikkeling op hbo-niveau is deels meer uitzoeken dan onderzoeken (dit laatste is vooral een kenmerk van wo-georiënteerd onderzoek). Beroeps- en opleidingsprofiel Het door IPO gehanteerde beroeps- en opleidingsprofiel en de hierin beschreven eindkwalificaties/competenties zijn in landelijk verband opgesteld, voor het laatst in Doordat de opleiding behoort tot het domein Engineering, zijn de competenties die gelden voor dit domein in de IPO competenties verwerkt. De set competenties is zodanig geformuleerd dat ook studenten deze kunnen begrijpen. Hierdoor krijgen zij inzicht in de eisen die het werkveld stelt aan afgestudeerde IPO ers. De opleiding onderscheidt zich binnen het landelijke profiel met een stevigere, brede technische basis. Het werkveld herkent en onderschrijft deze nadruk op techniek. De opleiding participeert actief in het landelijk overleg voor hbo-opleidingen op het terrein van Industrieel Product Ontwerpen; de teamleider van de IPO opleiding van Saxion is tevens voorzitter van de werkgroep LBOP2011 van het landelijke IPO overleg. Bij de formulering van de competenties is gekozen voor een zodanige opzet, dat hierin de stappen van het ontwerpproces zichtbaar zijn. Op deze wijze zijn de beroepscompetenties aan de beroepspraktijk gekoppeld en komt het karakter van een hogere beroepsopleiding duidelijk naar voren. Het opleidingsprofiel bestaat uit zes competentiegroepen: algemeen/projectmanagement, oriënteren, analyseren, ideeën ontwikkelen, concepten ontwikkelen en materialiseren. Aan de competenties zijn gedrags- en prestatie-indicatoren gekoppeld ( De IPO ingenieur laat dit zien door ) en hieraan zijn beroepsproducten gekoppeld. Het auditteam constateert dat de set competenties op een duidelijke wijze is uitgewerkt. De term duidelijk verwijst hier naar een heldere formulering van de competenties en hun uitwerking die door studenten begrepen wordt, zo is het auditteam gebleken. Hobéon Certificering Beoordelingsrapport Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding IPO, Saxion Hogeschool, v 1.0 9

16 In onze lijst met aanbevelingen die toegevoegd is aan deze rapportage, geeft het auditteam een aantal suggesties om verschillende accenten aan te brengen/toe te voegen aan de bestaande set competenties/doelstellingen. Hiertoe behoren kostprijsberekening en wet- en regelgeving, aspecten die de opleiding nadrukkelijker in het curriculum kan opnemen. Ter illustratie van de wijze waarop het beroeps- en competentieprofiel zijn beschreven, werken wij hier de competentiegroep Analyseren uit. Analyseren Waar gaat het om? Kritische situaties Competentie: Analyseren De IPO er analyseert en Analyseren definieert het probleem in relatie met relevante externe factoren. Hij formuleert i.s.m. de opdrachtgever, verkopers en gebruikers de eisen die aan het product worden gesteld. Onderscheid tussen hoofd- en bijzaken. Onduidelijke uitgangspositie. De opdrachtgever voelt zich niet gebonden door de resultaten van de analysefase. De opdrachtgever komt met nieuwe gegevens en/of wensen. Het programma van eisen is niet correct. Probleemstelling formuleren Programma van eisen en wensen opstellen De IPO er laat dit zien door: Projectrelevante informatie te verwerken en het ontwerpprobleem kritisch te analyseren. De analyseresultaten terug te koppelen naar projectdoelstellingen. De probleemstelling aan te scherpen t.a.v. het project en het te ontwikkelen product. Projectrelevante eisen en wensen te formuleren in overleg met de opdrachtgever. Voorbeelden van beroepsproducten Analyse van ingewonnen informatie. Onderbouwde product/ markt combinatie. Aangescherpte probleemdefinitie. Programma van eisen en wensen. In een aparte kolom (hier niet opgenomen) geeft de opleiding vervolgens een indicatie van de curriculumrelevantie. Daarnaast heeft de opleiding in een overzichtelijk schema weergegeven op welke wijze het IPO beroepsprofiel is uitgewerkt in de onderwijsinhoud. We komen daar in de volgende Standaard op terug. De eindkwalificaties De opleiding kenmerkt zich door toenemende complexiteit, onderverdeeld in vier niveaus van beroepsbekwaamheden. Het onderste niveau, weten, wordt gevormd door de kennis waarover de IPO student moet beschikken. Op het daarboven liggende niveau weten hoe staat het gebruik van kennis centraal bij het uitvoeren van probleemoplossende taken. Vervolgens moet de student in staat zijn te handelen binnen een gesimuleerde én realistische omgeving. Op het hoogste niveau, dient de student zelfstandig te kunnen handelen binnen de praktijk van alledag. De doelstellingen van de opleiding hebben, zo constateert het auditteam, een duidelijke beroepsgerichtheid. Het auditteam is hierbij wel van mening, dat de persoonsgebonden eigenschappen alsmede het vermogen om out of the box en vanuit een helicopterview naar het vakgebied en een ontwerp te kunnen kijken, meer aandacht verdienen. Het niveau van de eindkwalificaties, sluit zeker aan bij zowel de reikwijdte als de complexiteit van de Dublin-descriptoren: kennis en inzicht, toepassing kennis en inzicht, oordeelsvorming, communicatie en leervaardigheden. Het auditteam constateert dat de opleiding IPO op een heldere wijze de relatie tussen de opleidingscompetenties, de Dublin Descriptoren en de tien generieke hbo-kwalificaties heeft uitgewerkt. Laatstgenoemde generieke hbo-kwalificaties zijn gedekt door de beroepsspecifieke- en de algemene IPO-competenties. Ter illustratie: de generieke kernkwalificatie Transfer en brede inzetbaarheid leert de student door een plan van aanpak op te stellen, in teamverband te werken, zakelijk te communiceren, improvisatievermogen, kunnen evalueren, het bepalen van de eigen positie en doorgroeien. Hobéon Certificering Beoordelingsrapport Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding IPO, Saxion Hogeschool, v

17 De generieke kernkwalificatie wetenschappelijke toepassing leert de student door relevante informatie te verzamelen en deze zich eigen te maken en door het uitvoeren van toegepast onderzoek. Per Dublin Descriptor heeft de opleiding op een duidelijke wijze beschreven waar en op welke wijze deze terugkomt in de opleiding. De startende IPO er De opleiding heeft als doel de student op te leiden tot een startende beroepsoefenaar die beschikt over voldoende technische kennis én kennis op het terrein van vormgeving. De opleiding beschrijft uitgebreid en naar de mening van het auditteam op een voldoende heldere wijze haar visie op het vakgebied IPO. Daarbij bepaalt de IPO er in sterke mate het proces in de eerste fasen van de productlevenscyclus, van het genereren van ideeën tot en met de productie. De afgestudeerde IPO er is degene die met kennis van de markt, gebruikmakend van innovatieve technieken en materialen, nieuwe productideeën weet te ontwikkelen met een specificatie van materiaal, productietechniek en kosten. De opleiding heeft zicht op het beroepsdomein en de functies waarop hbo-ipo afgestudeerden terechtkomen na hun afstuderen. Uit een door het auditteam bestudeerd overzicht blijkt dat de opleiding studenten opleidt voor functies binnen ontwerp- en ingenieursbureaus, het producerende MKB en grote bedrijven. Het betreft dan functies zoals ontwerper/ontwikkelaar, productontwerper, projectleider productontwikkeling, medewerker octrooizaken en redacteur technische documentatie. Tijdens het gesprek met het werkveld kwam naar voren dat het werkveld de breedte van de opleiding voldoende vindt. Vooral op het terrein van techniek is de basiskennis voldoende ontwikkeld. Wel is de beheersing van de verschillende processtappen en de helicopterview minder ontwikkeld bij studenten. Zij stromen echter uiteraard niet direct als projectleider het beroepenveld in. Het auditteam is niettemin van mening dat deze competentie wel nodig is om zich naar een dergelijke rol te kunnen ontwikkelen. Ook zou, volgens de representanten van het werkveld, de afgestudeerde IPO er beter in staat moeten zijn om zichzelf en zijn product te verkopen. Zowel de Nederlandse als de Duitse vertegenwoordigers uit het werkveld gaven tijdens de audit aan dat studenten én afgestudeerden nog vaak te bescheiden zijn. Body of knowledge Het auditteam heeft voorafgaand aan en tijdens de audit aandacht besteed aan de kenniscomponent van de opleiding en de wijze waarop de opleiding de kenniscomponent verwerkt in het curriculum. Gebleken is dat de IPO er nauw betrokken is bij het ontwerpen van gebruiksproducten en wel vanaf de ideevorming tot en met het produceren er van. Hij is in staat om beslissingen te nemen over relevante aspecten van het vakgebied zoals vormgeving maar ook technische uitvoering en de materiaalkeuze. De IPO er werkt in de regel in teamverband, ook samenwerken behoort tot de kennisbasis van een IPO er: hij weet waar hij kennisonderdelen die hij te weinig beheerst, kan beleggen binnen een team. Ook houdt hij rekening met de wensen en mogelijkheden van de gebruiker. De body of knowledge omvat: projectmethodieken, doelgroepgericht ontwerpen, materialisatie (zie hierna) en vormleer. Materialisatie heeft betrekking op de technische kennis waarover de IPO er dient te beschikken. Concreet betekent dit kennis van (en inzicht in) wiskunde, mechanica, materiaalkennis, productieproceskennis en constructieleer. Onderhoud van het profiel Het auditteam constateert dat het opleidingsprofiel in 2011 is bijgesteld en dat de Enschedese opleiding IPO bij de inrichting van haar onderwijs uit gaat van dit recent opgeleverde profiel. Wijzigingen en aanvullingen in dit nieuwe profiel zijn met name terug te voeren op ontwikkelingen op het terrein van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Hobéon Certificering Beoordelingsrapport Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding IPO, Saxion Hogeschool, v

18 Het auditteam is tevreden over de inhoudelijke kwaliteit van het landelijk vastgesteld opleidingsprofiel, het feite dat dit met enige regelmaat (iedere vijf à zes jaar) herzien wordt en dat het beroepenveld hierbij nauw betrokken is. Beroepenveldcommissie De opleiding beschikt over een beroepenveldcommissie die op onregelmatige basis overleg voert met IPO. Het auditteam constateert verder, mede op basis van het gesprek met de werkveldcommissie, dat de opleiding/docenten op meer informele wijze contacten onderhouden met het werkveld. Zo wisselen zij wederzijds informatie uit, informatie die voor zowel het werkveld als voor de opleiding IPO van belang is. Behalve dat vrij recent ( in 2010), op landelijk niveau het IPO-beroepenveld is geraadpleegd, besteedt Saxion ook op regionaal niveau aandacht aan de accenten in het beroepenveld en de implicaties hiervan voor de Enschedese opleiding. Concreet heeft dit ertoe geleid dat de opleiding er voor gekozen heeft om het ontwikkelen van duurzame producten en gebruikersonderzoek als thema s op te nemen in het studieprogramma. De beroepenveldcommissie geeft in dit verband aan dat dit inderdaad in de regio Twente en het aangrenzende buitenland belangrijke thema s zijn. Het auditteam is tevreden over de aandacht die de opleiding aan duurzaamheid en consumentenonderzoek besteedt. De beroepenveldcommissie ondersteunt de keuze van de opleiding wat betreft de nadruk op techniek. Weging en Oordeel Samenvattend en de verschillende elementen afwegend komt het auditteam bij Standaard 1 tot het oordeel voldoende, waarbij de volgende constateringen tot dat oordeel hebben geleid. Het profiel en de eindkwalificaties wijzen de IPO opleiding de weg en hebben naar het oordeel van het auditteam een zichtbare beroepsgerichtheid. De opleiding sluit aan bij de praktijk en biedt studenten de mogelijkheid om zich adequaat voor te bereiden op het werkveld. Wel merkt het auditteam op dat de meer persoonsgebonden competenties, alsmede het vermogen om out of the box en vanuit een helicopterview naar het vakgebied en een ontwerp te kunnen kijken, meer aandacht verdienen. Dit zijn aandachtspunten voor de opleiding. Ook op het terrein van de wet- en regelgeving en de berekening van de kostprijs kan meer nadruk gelegd worden. Positief is het auditteam over het feit dat de opleiding gebruik maakt van een onlangs, in 2011, bijgesteld profiel en van een hierop gebaseerde set eindkwalificaties. Daarmee sluit de opleiding aan op recente ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. De set eindkwalificaties is adequaat vormgegeven en behelst de laatste stand van zaken binnen het vakgebied. Belangrijk vindt het auditteam dat de opleiding zicht heeft op de kwalificaties waarover een startende beroepsbeoefenaar dient te beschikken. De technische component is binnen IPO in voldoende mate aanwezig. De kennisbasis is, afgezien van de hierboven aangeduide aspecten, voldoende in het profiel beschreven, dit geldt tevens voor de door opleiding gehanteerde eindkwalificaties, reden voor het auditteam deze standaard met een score voldoende te beoordelen. Hobéon Certificering Beoordelingsrapport Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding IPO, Saxion Hogeschool, v

19 Onderwijsleeromgeving Standaard 2: Het programma, het personeel en de opleidingsspecifieke voorzieningen maken het voor de instromende studenten mogelijk de beoogde eindkwalificaties te realiseren. Toelichting NVAO: De inhoud en vormgeving van het programma stellen de toegelaten studenten in staat de beoogde eindkwalificaties te bereiken. De kwaliteit van het personeel en van de opleidingsspecifieke voorzieningen is daarbij essentieel. Programma, personeel en voorzieningen vormen een voor studenten samenhangende onderwijsleeromgeving. Bevindingen Vormgeving curriculum Binnen de onderwijsvisie van IPO wordt het curriculum gestuurd door projecten/thema s die het productontwikkelproces volgen. Ieder kwartiel is er aandacht voor een ontwerpproject. Centraal staan daarbij: het actief leren door de student, de beroepspraktijk, het werkplaatsmodel, de persoonlijke leerweg en het door de opleiding gebruikte toetsingssysteem. De opleiding heeft de hierboven genoemde uitgangspunten voldoende helder uitgewerkt. Wat betreft de actief lerende student wijst de opleiding er terecht op dat veel werkvormen, waaronder projectonderwijs, van de student een actieve inbreng vragen. Omdat de beroepspraktijk centraal staat, leert de student in de praktijk problemen op te lossen. De opleiding gebruikt hiervoor een aantal werkvormen waarbij het rond projecten vormgegeven onderwijs een belangrijk didactische werkvorm is. Het curriculum bestuderend komt het auditteam samengevat tot de volgende vier uitgangspunten die IPO hanteert bij de vormgeving van het studieprogramma: a. het onderwijs moet van meet af aan inspireren en uitdagen: aantrekkelijk en attractief onderwijs; b. de opleiding stelt de competenties uit de praktijk centraal, gekoppeld aan de beroepsproducten. Integratie van de verschillende competenties vindt plaats binnen de praktijkcases met daaraan gekoppelde projectopdrachten; c. de opleiding hanteert verschillende leerlijnen binnen het programma: wiskunde en modelvorming, materialisatie, doelgroepgericht ontwerpen en ontwerpprojecten; d. de opleiding leert studenten te leren, waarbij de docent als coach optreedt. Het panel constateert dat de hierboven genoemde onderwijsvisie over de hele breedte van de opleiding tot uitdrukking komt in de gekozen didactische werkvormen, zoals projectonderwijs, practica, hoor-, werk- en instructiecolleges en vaardigheidstrainingen. De opleiding maakt gebruik van leerlijnen waarvan de leerlijn ontwerpprojecten en de (ondersteunende) kennisleerlijn de meest in het oog springende leerlijnen zijn. In de eerstgenoemde leerlijn laat de student zien dat hij in staat is zijn kennis, vaardigheden en attitudes op de juiste wijze in te zetten binnen projecten. Daarbij draagt IPO er zorg voor dat de complexiteit van de projecten toeneemt, rekening houdend met de tweede hier genoemde leerlijn, de kennisleerlijn. Binnen deze leerlijn ligt het accent vooral op het verwerven van een stevige vakinhoudelijke basis. Het accent bij deze projecten ligt op het kunnen ontwerpen, construeren en materialiseren van wat binnen het vakgebied IPO genoemd wordt de productvoortbrengingscyclus. Dit sluit, volgens het auditteam, goed aan bij de eisen die de opleiding stelt aan de startende beroepsoefenaar. Competentieniveau Het auditteam constateert dat IPO heeft nagedacht over de wijze waarop zij kan bepalen of de student een competentie bereikt heeft. Bij het bepalen of de student het gewenste competentieniveau heeft bereikt, hanteert de opleiding drie criteria: de complexiteit van de door de student uit te voeren opdracht; de mate waarin de opdracht voorgestructureerd is; de mate waarin de opleiding de student begeleidt. Hobéon Certificering Beoordelingsrapport Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding IPO, Saxion Hogeschool, v

20 Wat dit laatste criterium betreft, constateert het auditteam dat de opleiding van de student in de loop van zijn studie in toenemende mate meer zelfstandigheid en verantwoordelijkheid vraagt. Bij het bepalen van het competentieniveau, hanteert de opleiding drie criteria. Op de eerste plaats bepaalt de complexiteit van de door de student uit te voeren opdracht het bereikte competentieniveau. De beide andere niveaubepalende criteria zijn: de mate waarin de opdrachten voorgestructureerd zijn en de mate waarin de opleiding de student begeleidt. Wat dit laatste betreft constateert het auditteam dat de opleiding van de student in de loop van zijn studie in toenemende mate meer zelfstandigheid en verantwoordelijkheid vraagt en deze ook krijgt. De opleiding heeft voor het einde van de propedeuse, het derde studiejaar en het vierde studiejaar de niveaucriteria vastgelegd waaraan de student dan dient te voldoen. Ter illustratie geven wij hier de niveaucriteria die de student bereikt heeft op het einde van de propedeuse: Mate van complexiteit Analyse en uitwerking van de probleemstelling waarbij de student gebruik maakt van eenvoudige theorie en concepten; De te gebruiken hulpmiddelen reikt de docent aan of schrijft deze voor; De student voert eenvoudige berekeningen uit en maakt daarbij gebruik van de theorie die de opleiding hem aanreikt. Mate van voorstructurering Probleemstelling of onderzoeksvraag reikt de opleiding in detail aan; De opleiding schrijft de uit te voeren handeling voor; De benodigde kennis reikt de opleiding geheel aan. Mate van begeleiding Intensieve begeleiding tot op detailniveau; De docent stuurt de student. Inhoud De opleiding heeft in een overzicht de wijze van afleiding uitgewerkt van IPO beroepsprofiel naar IPO opleidingsinhoud (Bron: Opleidingsdocument Industrieel Product Ontwerpen (IPO), pag. 28. Enschede, 2011). Wij kiezen er voor om dit overzicht in zijn geheel in deze rapportage op te nemen (zie volgende pagina) omdat het een duidelijk beeld schetst van de positie van de afgestudeerde IPO er en de kennis, vaardigheden en houdingsaspecten waarover hij dient te beschikken. Ook is een opsomming in het overzicht opgenomen van de beroepsproducten die de afgestudeerde IPO er moet kunnen opleveren. Daarmee is schematisch en volgens het auditteam voldoende duidelijk door de opleiding in beeld gebracht op welke wijze zij de inhoud van de opleiding bepaald heeft. Bestudering door het auditteam van het studieprogramma laat zien dat dit overeenkomt met de inhoud en complexiteit van de eindkwalificaties. We hebben er hiervoor al op gewezen dat de complexiteit van het programma (inhoud, uit te voeren opdrachten) toeneemt naarmate de student in zijn studie vordert. De opleiding start met studieonderdelen zoals Wiskunde 1, Inleiding Ergonomie, Inleiding Bedrijfskunde, Projectweek eerste leerjaar en studieloopbaanbegeleiding. In de daaropvolgende studiejaren volgen complexere studieonderdelen waaronder Theoretische werktuigbouwkunde voor IPO. In het vierjarige studieprogramma zit een aanzienlijke component praktische vaardigheden en praktijk. Zo bestaat het derde studiejaar uit twee stages van telkens 30 EC s. Hobéon Certificering Beoordelingsrapport Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding IPO, Saxion Hogeschool, v

21 Hobéon Certificering Beoordelingsrapport Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding IPO, Saxion Hogeschool, v

22 In feite, zo constateert het auditteam, geeft de opleiding de student gedurende het eerste en tweede studiejaar de gelegenheid om zich basiskennis eigen te maken. In het vierde semester van het tweede studiejaar is het studieonderdeel Voorbereiding stage opgenomen. Vanaf het derde studiejaar ligt het accent van de opleiding sterk op het doen, op het in de praktijk brengen van de vakinhoudelijke kennis. Stages, projectweek en afstudeeropdracht staan dan op het programma. De structuur van het opleidingsprogramma beschouwt het auditteam niet alleen als voldoende uitgewerkt, maar ook als voldoende consistent vormgegeven. Studenten vonden het programma samenhangend met ook duidelijk aangegeven wat de functionaliteit is van de technische vakken daarbinnen. Een verticale samenhang van het programma borgt de opleiding vooral door een curriculumopbouw in (beheersings)niveaus en de toenemende complexiteit. De meer horizontale samenhang van het studieprogramma realiseert IPO door de centrale rol van de projecten. Actualiteit studieprogramma Het auditteam stelt vast dat actuele ontwikkelingen binnen het IPO vakgebied een plek hebben binnen het studieprogramma. De IPO opleiding van Saxion is bij het in kaart brengen van de eindkwalificaties en het beschrijven van het beroepsprofiel nauw betrokken geweest. Het werkveld heeft hierbij input geleverd. Vervolgens is het studieprogramma tegen het licht gehouden en zijn, waar nodig, aanpassingen aangebracht. Een voorbeeld van de actualiteit van het studieprogramma trof het auditteam aan in het vierde studiejaar waar de opleiding aandacht besteedt aan recente trends binnen de maatschappij en IPO. Er is dan bijvoorbeeld binnen de minor die IPO aanbiedt aandacht voor Culture centered design, Cultuur/vorm/beleving, maar ook voor het leren digitaal te visualiseren en te modelleren en voor product interfaces design. Laatstgenoemde onderdelen leunen zwaar op recente softwareontwikkeling op het terrein van industrieel ontwerpen. Om er voor te zorgen dat nieuwe ontwikkelingen een plaats krijgen in het onderwijs, heeft de opleiding een werkveldcommissie geïnstalleerd. Oogmerk is dat zij een rol vervult in de kwaliteitsbewaking van het onderwijs. Die rol moet nog worden versterkt. Reden voor het auditteam om te pleiten voor een intensievere betrokkenheid van de commissie bij de opleiding (zie aanbevelingen). De kenniscomponent is zowel in het programma als in de gesprekken met studenten en werkveld/alumni tijdens de audit voor het auditteam goed zichtbaar. Het auditteam vindt de vertaling van de beoogde eindkwalificaties ten aanzien van de stevige kenniscomponent naar het programma in voldoende mate uitgewerkt en verankerd in het studieprogramma. Door aandacht te besteden aan metacognitieve aspecten (zoals o.a. de helicopterview), biedt de opleiding de student de gelegenheid om zich op een hoger niveau van denken en handelen te profileren. Dit is een aspect waar we verder in deze rapportage op terugkomen. Internationalisering Het auditteam constateert dat IPO op een aantal punten aan internationalisering van de opleiding werkt. Concreet vindt er jaarlijks een internationale projectweek plaats en is het voor studenten mogelijk om in het buitenland stage te lopen. Uit de door het auditteam bestudeerde documentatie blijkt dat de opleiding zich via het project IPO goes China op de Chinese (onderwijs)markt richt. Hier plaatst het auditteam een kanttekening. Ontwerpen vindt nog altijd plaats in Europa. In China bevindt zich vooral maakindustrie waar producten geproduceerd worden die in Europa ontworpen zijn. De opleiding wijst hier ook zelf op: producten waar een IPO er mee te maken krijgt, worden elders geproduceerd. Een intensievere gerichtheid op Europa is zeker op zijn plaats. Contacten met grote West-Europese organisaties (auto-industrie, witgoed- en elektronicasector en aanleverende industrie, producenten van werktuigbouwkundige producten) liggen dan meer voor de hand. Hobéon Certificering Beoordelingsrapport Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding IPO, Saxion Hogeschool, v

23 Lectoraat Het auditteam heeft gesproken met de lector en met vertegenwoordigers van de kenniskring. Vijf leden van het docententeam van IPO zijn voor ruim één fte verbonden aan de kenniskring van het lectoraat. Sinds 2004 is er sprake van een lectoraat dat zich specifiek richt op industrieel ontwerpen en product ontwerpen. De opdracht voor het lectoraat is duidelijk omschreven evenals de doelstelling ervan: het verder opbouwen en toegankelijk maken van kennis op het terrein van (vernieuwende) materialen, productietechnieken en nieuwe technologieën die van belang zijn bij productontwikkeling. Onderzoeksgericht ontwerpen staat hierbij centraal. Daarnaast richt het lectoraat zich zodanig op de ontwikkeling van een product, dat dit aansluit bij de eisen van de gebruiker. Hoofdzakelijk gaat het hierbij om het verwerven van kennis en het ontwikkelen van tools voor het doelgericht ontwerpen. De lector werkt drie dagen per week voor het lectoraat. Het auditteam constateert dat er nadrukkelijk sprake is van een onderzoekfocus die belangrijk is voor IPO. Tijdens de audit bleek dat de lector zeven jaar geleden bij de start van het lectoraat geïnventariseerd heeft aan welk onderzoek er behoefte is binnen het werkveld. Dit leidde tot een longlist van onderwerpen die vervolgens is voorgelegd aan IPO met als centrale vraag: welke thema s zijn interessant? In ieder geval waren materialen en ontwerp en design for all interessant. Dit laatste leidde tot het thema Doelgroepgericht ontwerpen en tot een gebruikerslab. Tevens levert het thans kennis op binnen projecten die relevant zijn voor studenten en docenten. Materialen en ontwerp levert voor de opleiding faciliteiten en een database op. Ook leidt het tot de verdere uitbouw van relevante kennis uit het werkveld. Het auditteam is gebleken dat het lectoraat gericht is op de overdracht van kennis én op het op een hoger plan brengen van docenten. Zowel studenten als docenten kunnen aan onderzoek deelnemen vanuit de gedachte: wat is relevant voor mijn onderwijs, wat wil ik uitzoeken en met welke bedrijven kom ik in contact? De samenwerking tussen het lectoraat en het onderwijs is sterk gegroeid sinds de beginfase van het lectoraat. Op twee punten kan dit lectoraat nog een belangrijke extra bijdrage leveren aan het IPO-onderwijs: het bevorderen van creativiteit bij studenten (eerder aangeduid als out of the box denken) en het versterken van de onderzoekscomponent en reflectieve vaardigheden. Het is in dat kader belangrijk dat opleiding en lectoraat studenten nog actiever informeren over en betrekken bij activiteiten en resultaten van het lectoraat. Onderzoek In het studieprogramma is het thema onderzoek onder andere opgenomen in de werkplaats. De student leert daar om te gaan met ICT-tools om vervolgens met behulp hiervan onderzoek uit te voeren. Meer concreet gaat het hierbij om beroepsgerelateerde softwarepakketten voor tekenen, visualiseren, modelleren, doorrekenen, materiaalkeuze, eco-design, Adobe-photoshop, Corel Draw. Het onderzoek dat studenten met behulp van deze pakketten uitvoeren kan technisch onderzoek, zoals naar het gedrag van materialen of de sterkte van producten zijn, maar ook naar de kostprijs van een product. Het auditteam onderschrijft de noodzaak van kennis op softwaregebied om met deze kennis vervolgens onderzoek uit te voeren. Ook gebruiksonderzoek behoort tot de mogelijkheden. De werkplaatsen bieden studenten de gelegenheid om uit metaal, hout of kunststof functionele modellen te maken. Hoewel zij geen opleiding is voor modelmaker, geeft de opleiding aan het wel belangrijk te vinden dat studenten onderzoek doen naar prototypes en deze vervolgens zelf ook kunnen ontwikkelen en testen op bruikbaarheid. Ook deze invalshoek onderschrijft het auditteam: de onderzoekscomponent binnen het studieprogramma leert de student zorgvuldig zijn keuzes af te wegen en om de beperkingen én sterkten in te zien van zijn ontwerp. Hobéon Certificering Beoordelingsrapport Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding IPO, Saxion Hogeschool, v

24 In het verlengde hiervan bepleit het auditteam om op twee punten de onderzoekscomponent in de opleiding te versterken. Allereerst betreft het de algemene onderzoeksvaardigheden en houding, die er toe leiden dat iedere student leert reflecteren op het ontwerpproces dat hij of zij heeft doorlopen, als startpunt voor double loop learning. Hieronder wordt ook verstaan het in alle opzichten verantwoorden van de gevolgde aanpak, inclusief gehanteerde bronnen. Behoort het eerste tot de basiscompetenties van iedere student, zo verdient het aanbeveling dat daarnaast een deel van de studenten zich verder bekwaamt in het uitvoeren van een toegepaste onderzoeksopdracht, bijvoorbeeld in de minor of als afstudeerproject. Dat zouden bijvoorbeeld onderzoeksopdrachten kunnen zijn vanuit het Kenniscentrum Design & Technologie. Literatuur Naar het oordeel van het auditteam is de gebruikte literatuur op hbo-niveau. De opleiding maakt voor de kenniscomponent gebruik van actuele en relevante literatuur die vrijwel uitsluitend Nederlandstalig is. Engelstalige handboeken of standaardwerken worden naast Nederlandstalige literatuur vooral gebruikt binnen de minor die IPO aanbiedt. Binnen de IPO opleiding zelf is beperkt aandacht voor Engelse vakliteratuur in de zin van tijdschriftartikelen en/of Engelstalige handleidingen. De opleiding kan hierin naar het oordeel van het auditteam nadrukkelijk verbeteringen aanbrengen. Er zijn zeer goede Engelstalige handboeken te koop die voor de student tijdens en na zijn studie bruikbaar zijn. De opleiding onderneemt op dit punt actie en heeft dit in haar jaarplan opgenomen. Daarnaast is het goed indien studenten tijdens hun opleiding zoveel vaardigheid verwerven in het bestuderen van Engelstalige literatuur, dat zij in het werkveld weinig problemen ondervinden anders-/engelstalige handboeken e.d. te bestuderen. Het kennisveld van de opleiding is tenslotte internationaal. Kwantiteit personeel Aan de opleiding zijn 14 docenten verbonden met een totale aanstellingsomvang van 9,6 fte. Zij kan daarnaast gebruik maken van docenten van andere technische Saxion-opleidingen, bijvoorbeeld op het terrein van wiskunde en werktuigbouwkunde. Twee docenten blijken ook in de praktijk werkzaam te zijn; zes docenten hebben een master (doctoraal) opleiding afgerond. Vijf docenten zijn naast hun onderwijstaken ook werkzaam binnen de kenniskringen. De totale omvang ervan bedraagt ruim één fte. Docentgegevens Docenten in vaste dienst 14 Docent-studentratio 1:20,6 Streefwaarde Docent-studentratio - Percentage OP met masteropleiding 42% Doel % OP met masteropleiding 100% Percentage OP PhD 0 Doel percentage OP PhD - Aantal docenten tevens werkzaam in beroepspraktijk 2 Kwaliteit personeel Uit de door de opleiding geleverde kwantitatieve gegevens blijkt dat IPO per jaar 45 docenturen per student beschikbaar heeft. Academiebeleid is dat de verdeling over onderwijs, organisatie/innovatie en professionalisering/eigen beheer zich verhoudt als 60:20:20. Het auditteam heeft voorafgaand aan de audit veertien cv s van de docenten bestudeerd. Zes docenten hebben een wo-achtergrond op de terreinen Industrieel Ontwerpen, Industriële Vormgeving Werktuigbouwkunde en Public management. Drie docenten hebben een opleiding gevolgd aan de Design Academy in Eindhoven of een hbo-opleiding gevolgd waaronder op het terrein van Werktuigbouwkunde, Hoger Computer Techniek en Industriële Productontwikkeling. Hobéon Certificering Beoordelingsrapport Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding IPO, Saxion Hogeschool, v

25 Het auditteam constateert verder dat er binnen het IPO-team sprake is van ruime ervaring op het voor de opleiding relevante terrein. Zo zijn docenten in het bedrijfsleven werkzaam geweest als werkvoorbereider, teamleider, technische tekenaar, ontwerper, modelmaker, kunststofbewerker of bedrijfsleider. Daarnaast hebben verschillende docenten zich de afgelopen jaren bekwaamd op voor de opleiding belangrijke vakgebieden waaronder materiaalkunde. Een van de docenten heeft cursussen/opleidingen gevolgd op het terrein van Integrale materiaaltechnologie, Ontwerpen in nieuwe materialen, Professionele materialografie en Materiaalkunde. Vervolgens is hij onder andere als vormmaker werkzaam geweest bij een ijzergieterij en als praktijk assistent onderzoeker aan de Universiteit Twente. Opleidingen en werkervaring resulteerden hier uiteindelijk in het schrijven van boeken op het terrein van Materiaalkunde. De combinatie van praktijkervaring en vakinhoudelijke kennis is bij het docentteam in voldoende mate aanwezig. Verschillende docenten die nog geen masteropleiding hebben afgerond, volgen thans een wo-opleiding. Daarmee wordt uitvoering gegeven aan Saxionbeleid om docenten de gelegenheid te bieden een masteropleiding te volgen én om, in het verlengde van deze beleidsregel, nieuwe docenten te werven met een wo-achtergrond. Het auditteam onderschrijft dit waarbij het de combinatie van praktijkkennis én de achterliggende theorie als essentieel beschouwt voor dit type opleidingen. Het aantrekken van gepromoveerde docenten en/of het gelegenheid bieden aan docenten om te promoveren, beschouwt het auditteam nadrukkelijk als een verdere ondersteuning én versteviging van de onderzoekscomponent binnen IPO. Het auditteam stelt vast dat binnen het speerpunt van Saxion op het terrein van High Tech Systems & Materialen (HTSM) docenten, ook van IPO, kunnen promoveren. Het management geeft aan dat men het zeker zal honoreren indien een IPO docent binnen de kaders van HTSM wil promoveren. De studenten waar het auditteam mee heeft gesproken, gaven aan tevreden te zijn over de vakinhoudelijke en didactische kennis van docenten. Docenten zijn niet alleen betrokken, maar weten ook goede verbindingen te leggen tussen theorie en praktijk. Volgens de Nationale Studenten Enquête is enkele jaren geleden de waardering van studenten voor hun docenten fors gedaald: van ruim een 7 in 2008/9 naar 6.4 in Als verklaring hiervoor wijst de opleiding op het vertrek van een aantal docenten, hetgeen toen tot onrust heeft geleid bij studenten. Na een gesprek van het management met studenten is over dit vertrek duidelijkheid gegeven. Als reactie heeft de opleiding verder de gesprekscyclus met docenten geïntensiveerd en biedt de opleiding docenten een cursus aan op het terrein van didactische vaardigheden. De resultaten van deze initiatieven waren ten tijde van de audit nog niet opleidingsbreed in voldoende mate geïnventariseerd. Studielast en contacturen De opleiding heeft de studielast voor studenten duidelijk in kaart gebracht. Studenten zijn op de hoogte van de studielast per studieonderdeel. De IPO opleiding heeft de studielast als volgt verdeeld over de vier studiejaren. Studiejaar 1 Eerste kwartiel: 16 EC s Tweede kwartiel: 15 EC s Derde kwartiel: 14 EC s Vierde kwartiel: 15 EC s Studiejaar 2 Eerste kwartiel: 16 EC s Tweede kwartiel: 15 EC s Derde kwartiel: 14 EC s Vierde kwartiel: 15 EC s Studiejaar 3 Stage 1 en 2: 60 EC s Hobéon Certificering Beoordelingsrapport Beperkte opleidingsbeoordeling hbo-bacheloropleiding IPO, Saxion Hogeschool, v