Beslisdocument Digikoppeling voor Bestuurders

Transcriptie

1 Beslisdocument Digikoppeling voor Bestuurders Versie 1.1 Datum 02/06/2014 Status Definitief

2 Colofon Logius Servicecentrum: Postbus JE Den Haag t (10 ct p/m) e. Documentbeheer Datum Versie Auteur Opmerkingen M. van der Plas M. van der Plas Review Emily Spitsbaard M. van der Plas Eerste publicatie M. van der Plas Tweede publicatie CORV toegevoegd Oplosrichtingen bijgewerkt (HS 4) 02/06/ T. Hombergen Redactionele wijzigingen (zoals de verwijzingen) Pagina 2 van 12

3 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding Leeswijzer van dit document Doelgroep Scope Gerelateerde documenten De Stelselvoorzieningen Bestuurlijke kaders van de Stelselvoorzieningen i-nup doelstellingen in het kader van het Stelsel Voordelen van de Stelselvoorzieningen Voordelen van Digikoppeling Betrokken partijen Gerelateerde diensten en toepassingsgebieden De rol van Digikoppeling Strategische oplossingsrichtingen Digikoppeling binnen uw ICT infrastructuur De mogelijkheden Kenmerken per oplossingsrichting Advies Logius Pagina 3 van 12

4 1 Inleiding Digikoppeling is een standaard voor elektronisch berichtenverkeer binnen de overheid. De Digikoppeling standaard vormt de basis voor de Stelselvoorzieningen die in het kader van gegevensuitwisseling tussen basisregistraties en haar afnemers zijn ontwikkeld. Maar ook voor aansluiting op andere e-overheidsbouwstenen is de implementatie van Digikoppeling binnen uw organisatie randvoorwaardelijk. 1.1 Aanleiding Aanleiding voor dit document is de behoefte van bestuurders om kort en bondig geïnformeerd te worden over wat Digikoppeling is, waarvoor u het kunt gebruiken om vervolgens op strategisch niveau de richting te bepalen en de juiste investeringen te doen. 1.2 Leeswijzer van dit document Dit document geeft een inleiding in Digikoppeling en de Stelselvoorzieningen. Verder beschrijft het document in Hoofdstuk 2 de i- NUP doelstellingen de voordelen van de Stelselvoorzieningen. In hoofdstuk 3 zijn de aan Digikoppeling gerelateerde diensten en toepassingsgebieden toegelicht. Tot slot worden in hoofdstuk 4 de strategische oplossingsrichtingen benoemd en tegen elkaar afgewogen. Als afsluiting worden in paragraaf 4.4 de Adviezen vanuit Logius gegeven. 1.3 Doelgroep Doelgroep van dit document is aangegeven in onderstaande tabel. Afkorting Rol Taak Doelgroep? [MT] Management Bevoegdheid om namens organisatie Ja (strategische) besluiten te nemen. [PL] Projectleiding Verzorgen van de aansturing van projecten. Ja [A&D] Analyseren & ontwerpen (design) Analyseren en ontwerpen van oplossingsrichtingen. Het verbinden van Business aan de IT. Nee [OT&B] Ontwikkelen, testen en beheer Ontwikkelt, bouwt en configureert de techniek conform specificaties. Zorgen voor beheer na ingebruikname. Nee 1.4 Scope Dit document is van toepassing op de Digikoppeling versies 1.0, 1.1, 2.0, Gerelateerde documenten Meer informatie Zie document in de aansluitkit Doelgroep Algemene toelichting over Digikoppeling Wat is Digikoppeling_vx.x.pdf [PL] [A&D] [OT&B] Aansluitprocedure voor implementatie Digikoppeling Leeswijzer_aansluitprocedure_implementatie_ DK_vx.x.pdf [MT] [PL] [A&D] [OT&B] Begrippen en afkortingen in kader van Digikoppeling Digikoppeling_3.0_Architectuur_vx.x.pdf [PL] [A&D] [OT&B] NB: Met vx.x wordt de laatst gepubliceerde versie op de Logius website bedoeld. Pagina 4 van 12

5 1.6 De Stelselvoorzieningen Het Stelsel van Basisregistraties speelt een belangrijke rol in de gegevenshuishouding van de overheid. Het stelsel omvat 13 Basisregistraties voor het verzamelen en ontsluiten van kwalitatief goede gegevens op het gebied van o.a. personen, bedrijven, gebouwen, onroerende zaken, geografische basiskaarten en adressen. Vier Stelselvoorzieningen ondersteunen de Basisregistraties om hun producten dienstenportfolio s eenduidig te (gaan) ontsluiten naar de afnemers. In de basisregistraties zitten de zogenaamde basisgegevens, die de spil vormen voor meervoudig gebruik van gegevens binnen de overheid. Door het eenmalig verzamelen van gegevens worden niet alleen de administratieve lasten voor burgers en bedrijven beperkt, maar worden tegelijkertijd forse kwaliteitsverbeteringen en kostenbesparingen voor de overheid zelf gerealiseerd. Naast de basisregistraties bevat het Stelsel nog een aantal generieke voorzieningen, hiervan vormt Digikoppeling de basis voor het aansluiten op de Stelselvoorzieningen. Een uitwerking van de generieke voorzieningen van het stelsel is hieronder opgenomen: Digikoppeling: Digikoppeling is de 'interne postbode' voor de overheid. Digikoppeling is geen fysieke voorziening. Het bestaat uit een set standaarden (logistieke afspraken) voor elektronisch berichtenverkeer tussen overheidsorganisaties. Als overheidsorganisaties deze standaarden implementeren dan kunnen zij eenvoudig digitaal berichten uitwisselen met collega-overheidsorganisaties via connectiviteit van Diginetwerk, internet of een andere verbinding. Met één Digikoppeling kunt u aansluiten op meerdere e- overheidsbouwstenen. Digimelding: Basisregistraties moeten zo betrouwbaar mogelijk zijn. Gebruikers maken daarom melding van mogelijk onjuiste gegevens. De huidige Digimelding (versie 1.2) is een centraal punt voor het melden van onjuistheden aan basisregistraties. Digimelding 2.0 is op moment van schrijven nog in ontwikkeling en wordt een protocol voor terugmelden. Daarnaast wordt er gewerkt aan een Beperkte Laagdrempelige Terugmeldvoorziening (BLT) als vangnet, voor met name gemeenten, om snel aan de slag te kunnen met terugmelden. Digilevering: Digilevering verzorgt de berichtgeving over gebeurtenissen van basisregistraties naar alle afnemers die daar, middels hun abonnement, recht op hebben. Digilevering is de voorziening die ervoor zorgt dat dit op een uniforme, betrouwbare en efficiënte manier gebeurt. Gemeenten, provincies, waterschappen en uitvoeringsorganisaties, die aansluiten, krijgen met één aansluiting op Digilevering berichten over wijzigingen die zich voordoen in de verschillende basisregistraties. In een abonnement legt de afnemer met de basisregistraties vast welke soorten gebeurtenissen zij wil ontvangen, zoals het starten van een onderneming. Met een filter wordt ervoor gezorgd dat de afnemer niet alle startende ondernemingen ontvangt, maar bijvoorbeeld alleen de ondernemingen in een bepaald geografisch gebied of van een specifieke branche. Stelselcatalogus: Gebruikers van basisregistraties moeten weten welke gegevens ze precies in handen hebben. De Stelselcatalogus is een online catalogus die de structuur van het Stelsel van Basisregistraties en de definities van begrippen, (authentieke) gegevens en feiten beschrijft. Met die informatie kunnen gebruikers gegevens uit de basisregistratie(s) eenvoudig inpassen in hun eigen werkprocessen. De samenhang van deze generieke voorzieningen is verduidelijkt in het model op de volgende pagina (figuur 1): Pagina 5 van 12

6 Figuur 1: de samenhang van de Stelselvoorzieningen Pagina 6 van 12

7 2 Bestuurlijke kaders van de Stelselvoorzieningen Het Stelsel van Basisregistraties en de generieke Stelselvoorzieningen zijn al jaren in ontwikkeling. Recent is er een kosten baten analyse uitgevoerd en zijn er doelstellingen opgelegd vanuit het i-nup. Tevens zijn er sinds enige tijd verschillende partijen nauw betrokken bij het Stelsel. In onderstaande vier paragrafen zijn deze bestuurlijke aspecten nader toegelicht. 2.1 i-nup doelstellingen in het kader van het Stelsel Een werkend Stelsel dat als één geheel wordt ervaren, is het einddoel voor Het Stelsel werkt nu al vanuit losse onderdelen. De Stelselvoorzieningen spelen een belangrijke rol in het behalen van die doelstelling. Voor de Stelselvoorzieningen gelden de volgende resultaatafspraken per : Digikoppeling: Alle gemeenten implementeren en gebruiken Digikoppeling om gegevens uit de BAG, GBA en NHR uit te wisselen. Digilevering: Alle gemeenten sluiten aan op Digilevering en gebruiken deze voorziening in elk geval voor BAG, GBA en NHR. Digimelding: Alle gemeenten sluiten aan op Digimelding en gebruiken deze voorziening in elk geval voor BAG, GBA en NHR. Daarnaast draagt het gebruik maken van centrale Stelselvoorzieningen bij aan de doelstellingen uit het Compacte Rijksdienst programma. Daarmee worden de Stelselvoorzieningen ook erg interessant voor de Manifestpartijen. 2.2 Voordelen van de Stelselvoorzieningen De Stelselvoorzieningen zijn ontwikkeld om gegevensuitwisseling tussen basisregistraties en haar afnemers eenvoudig te maken en efficiënt in te richten. Er zijn een aantal kosten baten analyses uitgevoerd en daaruit blijkt dat, de besparing die te behalen is door de Stelselvoorzieningen in te zetten, aanzienlijk is. Het meest positieve scenario schat een besparing van 721 mln., terwijl het meest voorzichtige scenario een besparing van 78 mln. realiseert 1. De overheid als geheel kan deze gedeelde business case realiseren. Daartoe moeten de betrokken ketenpartijen (Basisregistraties, afnemers en Logius (BZK)) eerst investeringen doen om de baten te realiseren. 1 Verfijning en herijking kostenbatenanalyse voor investeringen in gemeenschappelijke voorzieningen in het stelsel van basisregistraties, PriceWaterhouseCoopers, feburari Pagina 7 van 12

8 2.3 Voordelen van Digikoppeling Slimmer proces door logistieke afspraken over onder meer: leesbaarheid en uitwisselbaarheid samenhang en volgorde juiste adressering veilige en betrouwbare verzending tekenen voor ontvangst herhaalde aanbieding retour afzender Betere dienstverlening, doordat overheden: hun gegevens makkelijker kunnen delen informatie sneller beschikbaar kunnen stellen hun gegevensaanbod inzichtelijk kunnen maken door inzicht in aanbod makkelijker keuzes kunnen maken hun dienstverlening sneller kunnen inrichten Slimmer beheer: eenmalig implementeren, meervoudig gebruik minder ontwikkel- en beheerkosten invulling basisprincipes NORA voorwaarde voor stelsel van basisregistraties en e-overheid groot aantal leveranciers levert producten die aansluiten op Digikoppeling 2.4 Betrokken partijen Naast Logius en haar klanten zijn er nog een aantal partners die actief zijn in het Stelseldomein. KING: Is in 2012 begonnen met Operatie NUP. Deze operatie is er op gericht gemeenten te ondersteunen bij het grootschalig implementeren van de NUP bouwstenen. Met KING zal nadrukkelijk samenwerking worden gezocht in het kader van marktbewerking en het opzetten van pilots. Leveranciers: Klanten van Logius zijn bij het aansluiten op de Stelselvoorzieningen bijna altijd afhankelijk van hun leverancier. Deze leveranciers dienen goed opgeleid te worden teneinde goede ondersteuning tijdens het aansluiten te kunnen bieden. Manifestpartijen: Er zijn 15 Manifestpartijen. Het betreft de volgende partijen, ook wel uitvoeringsorganisaties genoemd: de Belastingdienst, CBS, CJIB, CVZ, Dienst Regelingen, DUO, IND, Kadaster, KvK, RDW, SVB, UWV, Agentschap NL, CAK en CIZ. Zij kunnen zowel leverancier in de vorm van een basisregistratie zijn als afnemer van de gegevens uit het stelsel, of beide (bijv. BD als afnemer en registratiehouder BRI). Bovendien beheren de manifestpartijen naast soms een Basisregistratie ook veel authentieke registraties die niet als een van de 13 Basisregistraties zijn getypeerd. Zij spelen een belangrijke rol in het succesvol maken van het Stelsel en de Stelselvoorzieningen. Basisregistraties: Er zijn 13 Basisregistraties. Het betreft de volgende registraties: GBA, RNI, NHR, BAG (2x), BRT, BRK, BRV, BLAU, BRI, WOZ, BGT en BRO. Zij leveren de gegevens voor de stelselvoorzieningen die afnemers gebruiken in hun processen. Het aansluiten van de registraties is een succesbepalende factor aangezien de afnemers daarna gaan volgen. Voor de korte termijn is de LV WOZ en het programma 1600 van de KvK met name interessant aangezien deze registraties informatie beschikbaar stellen via de Pagina 8 van 12

9 Stelselvoorzieningen. De Basisregistraties BLAU en de BGT sluiten de aankomende jaren niet aan op de Stelselvoorzieningen. In de marktbewerking zal nadrukkelijk samenwerking worden gezocht met deze partijen. Andere aansluitende overheden: naast de Basisregistraties en de Manifestpartijen zijn ook de gemeenten, waterschappen en provincies betrokken als aansluitende partijen. Programmaraad Stelsel van Basisregistraties: opdrachtgever voor het realiseren van een werkend Stelsel van Basisregistraties. Pagina 9 van 12

10 3 Gerelateerde diensten en toepassingsgebieden Digikoppeling is een bouwsteen die de basis vormt voor verschillende diensten en toepassingsgebieden van de e-overheid. In de volgende paragraaf staat toegelicht welke rol Digikoppeling speelt bij de betreffende diensten en toepassingsgebieden. 3.1 De rol van Digikoppeling Met het gebruik van Digikoppeling maakt u logistieke afspraken om gegevensproducten met verschillende inhoud, in verschillende formaten via verschillende transportmethoden (bevragen, melden, bulktransport) gestructureerd en gecontroleerd uit te wisselen. Met Digikoppeling kunt u aansluiten op Digimelding; één van de stelselvoorzieningen die qua techniek gebaseerd is op de Digikoppeling standaard. Digilevering: één van de stelselvoorzieningen die qua techniek gebaseerd is op de Digikoppeling standaard; LV-WOZ: de Landelijke Voorziening Waardering Onroerende Zaken; BAG: de Basisregistraties Adressen en Gebouwen; NHR: het Nieuwe Handels Register; OLO: het Omgevingsloket online; Dienstenloket; Mijnoverheid; e-factureren: Een dienst van de (Rijks)overheid die qua techniek gebaseerd is op de Digikoppeling standaard; DigiInkoop: Een dienst van de (Rijks)overheid die qua techniek gebaseerd is op de Digikoppeling standaard; Digipoort: Een dienst van de (Rijks)overheid die qua techniek gebaseerd is op de Digikoppeling standaard; De Collectieve Opdracht Routeervoorziening (CORV): een digitaal knooppunt wat zorgt voor de elektronische afhandeling van het formele berichtenverkeer tussen justitiële partijen (de raad voor de kinderbescherming, de politie, het openbaar ministerie en de rechtbanken) en het gemeentelijke domein (de gemeenten zelf, het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling, de gecertificeerde instellingen en de eventuele gemandateerden);. Ook kunt u in de toekomst aansluiten op BRP: de Basis Registratie Personen (nu de GBA,); Pagina 10 van 12

11 4 Strategische oplossingsrichtingen Gegevensuitwisseling raakt alle lagen van de organisatie. Van strategisch, tactisch, naar operationeel niveau. Er dienen keuzes gemaakt te worden op het gebied van business functionaliteit, applicaties en technische voorzieningen. Daarnaast spelen beveiliging, privacy, beschikbaarheid en betrouwbaarheid een grote rol bij de manier waarop gegevensuitwisseling wordt ingericht. In dit hoofdstuk geven we op hoog niveau een aantal oplossingsrichtingen en adviseren we welke richtingen de beste zijn voor de overheden die gebruik gaan maken van het Stelsel van Basisregistraties. 4.1 Digikoppeling binnen uw ICT infrastructuur Aangezien Digikoppeling de basis biedt voor vele e-overheidsbouwstenen, waaronder de Stelselvoorzieningen, is de wijze van inbedding van Digikoppeling in uw ICT infrastructuur van groot belang voor het verdere gebruik van het Stelsel. Op hoog niveau zijn er 4 mogelijkheden. 4.2 De mogelijkheden Voor de gegevensuitwisseling op basis van Digikoppeling zijn er globaal 4 opties: 1. Eén centrale Digikoppeling adapter voor de verwerking van berichten met één generiek systeem (zoals een ESB) voor de interne routering van de berichten naar verschillende applicaties. [De Uitgebreide Variant]; 2. Eén centrale Digikoppeling adapter die zelf de berichten routeert naar de direct aangesloten applicaties. [De minimale variant]; 3. Een decentrale Digikoppeling adapter per applicatie. [de point-to-point variant]; 4. Outsourcing van de Digikoppeling adapter en of het systeem voor routering (en mogelijk de integratie werkzaamheden). Ook wel aangeduid als een SAAS / ipaas of Cloud oplossing. [de outsourcing variant]. Pagina 11 van 12

12 4.3 Kenmerken per oplossingsrichting Kenmerken Initiële kosten Structurele kosten 1 Uitgebreide variant Generieke centrale voorziening Hoog, investering in Hardware en software Normaal, maar afnemend bij grote aantallen toepassingen 2 Minimale variant Instap variant Normaal Laag maar de toepassing is ook beperkt 3 Point-topoint variant Resulteert in meerdere systemen Laag maar de kosten herhalen zich per toepassing Normaal maar de kosten herhalen zich per toepassing Beheersbaarheid Goed Normaal Slecht Goed Afhankelijkheid van leverancier (vendor lock-in) Normaal Hoog, iedere koppeling is uniek Inzet voor meervoudig aansluiten Normaal, maar mogelijk wel meerdere verschillende leveranciers Ja Ja (max 3) Nee Ja 4 Outsourcing variant Generieke voorziening als externe dienst Laag, vaak alleen aansluitkosten en alle overige kosten zijn structureel. Normaal, lineair aan het aantal toepassingen Normaal, indien tenminste de exit strategie duidelijk is 4.4 Advies Logius Logius adviseert om één Centrale adapter in te richten en daarmee te kiezen voor optie 1, 2 of 4. Optie 1 is de ideaal situatie waarin applicaties middels een generiek systeem van elkaar zijn ontkoppeld. Dit is vooral wenselijk wanneer koppelingen met meerdere applicaties (>3) zijn voorzien. Optie 2 is, net als optie 1 een goede strategie maar niet schaalbaar voor veel koppelingen. Tot ongeveer 3 gekoppelde applicaties is dit een goede (maar tijdelijke) oplossing. Het stelsel bevat immers al 13 basisregistraties. Optie 3 wordt door Logius afgeraden omdat daarmee hergebruik niet mogelijk is. Optie 4 is de ideale variant wanneer er een tactische keuze is gemaakt voor uitbesteden van integratie oplossing en werkzaamheden. Technisch is de oplossing vaak gelijk aan optie 1 met het verschil dat het extern wordt gehost en men niet een licentie maar een dienst afneemt. Pagina 12 van 12