Betreft: Wijk De Teuge Zutphen Harderwijk, 13 januari 2011 Onze referentie: /PW/mn
|
|
- Casper Koster
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 AANTEKENEN College van Burgemeester en Wethouders Postbus AA Zutphen Dutch Heat Pump Association Boerhaavelaan 98 Postbus BD Harderwijk Telefoon: Internet: Betreft: Wijk De Teuge Zutphen Harderwijk, 13 januari 2011 Onze referentie: /PW/mn Geacht college, Wij refereren aan de uitingen in de diverse media betreffende bovengenoemde woonwijk, en informeren u als volgt. De Dutch Heat Pump Association (DHPA), heeft kennis genomen van de problemen die zich in deze wijk voor doen met de installaties voor ruimteverwarming en warm tapwater bereiding. Gebaseerd op de informatie zoals die voor ons beschikbaar is, menen wij te zien dat de bewoners van de huizen in deze wijk ongewild in een zeer lastige situatie zijn beland: een situatie waar uitzicht op een voor partijen wenselijke of acceptabele oplossing ontbreekt. Na intern overleg door de deelnemende bedrijven in de DHPA, hebben wij gemeend er goed aan te doen de gemeente Zutphen te benaderen om in goed overleg te bepalen op welke punten de DHPA zou kunnen bijdragen aan een oplossing voor de problemen voor de bewoners van de 187 woningen. Prioriteit ligt daarbij naar onze mening bij het realiseren van een aangenaam wooncomfort met daarbij acceptabele energielasten voor de bewoners. Ter inleiding: In Nederland draaien in de woningbouw nu in totaal enkele tienduizenden warmtepompsystemen die voorzien in ruimteverwarming en warm tapwater bereiding. Ieder jaar neemt dit aantal verder toe, gemiddeld genomen met zeer tevreden stellende resultaten zowel qua energetische prestaties (of wel hoe zuinig is de installatie met energie), wooncomfort als energiekosten. In de omliggende landen in de EU, zijn de afgelopen 5 jaar 2,1 miljoen warmtepomp installaties opgeleverd. Door de Europese Unie worden warmtepompen gezien als het belangrijkste en meest effectieve instrument om het energiegebruik in de gebouwde omgeving te verduurzamen en om de gestelde doelstellingen ten aanzien van CO 2 emissie reductie en energiebesparing in o.a. de woningbouw te realiseren. De DHPA is de landelijke brancheorganisatie voor warmtepompen, ontstaan door het per 1 januari 2011 samen gaan van de Stichting Warmtepompen (Grond gebonden warmtepomp systemen) en de Smart Hybrid Foundation (lucht/water warmtepompen). De DHPA richt zich bij verbreiding van de warmtepomp technologie op kennis overdracht, belangenbehartiging en opleidingen/voorlichting en werkt nauw samen met o.a. de NVOE, AgentschapNL en TNO Bouw en Ondergrond. 1
2 Randvoorwaarden De problematiek Bij alle warmtepompen, ongeacht het type, is er sprake van de volgende ketenachtige situatie: Een warmtepomp systeem beschouwd als een keten Bewonersgedrag: Aanwezigheid bewoners Gewenste ruimtetemperatuur Type en gebruik v/d regeling Tapwater behoefte BRON Warmtepomp AFGIFTE SYSTEEM WONING Ontwerp Aanleg Gebruik Beheer kosten Exploitatie kosten Ontwerp Installatie Gebruik Afschrijving Energielasten Ontwerp Installatie Gebruik Afschrijving Ontwerpkwaliteit Bouwkwaliteit Gerealiseerde Rc waarde Transmissieverlies Figuur 1, Warmtepompsysteem beschouwt als een keten. Deze visuele weergave van de keten maakt duidelijk hoeveel verschillende partijen een bijdrage moeten leveren om een naar tevredenheid functionerend warmtepompsysteem te realiseren. Hoewel de bij de wijk De Teuge betrokken fabrikanten juridisch niet rechtstreeks een partij zijn voor de bewoners ten aanzien van een mogelijke oplossing van de technische problemen willen wij als brancheorganisatie (waar deze fabrikanten deel van uit maken) minstens in de overlegsfeer bij dragen aan een oplossing. In dit stadium zouden wij, mede gebaseerd op bovenstaande ketenbenadering, graag op voorhand de volgende zaken als mogelijke aandachtspunten in de communicatie c.q. discussie ten aanzien van eventuele oplossingen willen aan merken. 1. Bron: a. Is bij de bron voldaan aan alle randvoorwaarden en eisen zoals die aan een open bron voor een collectief systeem mogen worden gesteld. Is de capaciteit, energetische karakteristiek en ongestoord functioneren van de bron gewaarborgd? b. Staan de kosten van de bron in combinatie met de elektriciteitskosten en afschrijvingskosten van de warmtepomp voor de bewoners in verhouding tot de geleverde energetische prestaties? 2. Warmtepomp: a. Naast zorgvuldige dimensionering en installatie destijds bij de nieuwbouw, is het van belang dat de warmtepomp water uit de bron krijgt van de juiste temperatuur, in de juiste hoeveelheden en vrij van verontreinigingen. Is dit allemaal gewaarborgd? b. Volgens welke richtlijnen zijn de warmtepompen gedimensioneerd? En met welke betafactor is er destijds gerekend? 2
3 Een betafactor van 1 betekent dat de warmtepomp 100% van alle warmtevraag kan voldoen zonder tussenkomst van een elektrisch element. Volgens ISSOpublicaties 72, 73 en 80 is het gebruikelijk om met een betafactor van 0,75/0,80 te rekenen. 3. Afgifte systeem: a. Naast ontwerp en juiste installatie is van groot belang dat het afgifte systeem in staat is de warmtevraag in te vullen die door het transmissie verlies wordt bepaald. Is dat in deze situatie zo? b. Is er een voldoende vrije systeem inhoud om het zogenaamde pendelen te voorkomen? c. Is het afgiftesysteem waterzijdig volledig ingeregeld? d. Zijn alle mogelijkheden voor wat betreft verbeteringsvoorstellen t.a.v. het afgifte systeem, zoals in de tussentijd door de leverancier voorgesteld, volledig benut? 4. Woning: De gerealiseerde warmtevraag van de woning is zeer sterk bepalend voor het al dan niet naar tevredenheid functioneren van een warmtepomp systeem. Deze warmtevraag wordt voornamelijk bepaald door de kierdichtheid, aanwezigheid van koudebruggen, luchtdichtheid, SBR detaillering en de isolatiewaarde van de gevels, daken en glaspartijen. Een uitstekend geïnstalleerd warmtepompsysteem in combinatie met een gerealiseerde warmtevraag die veel hoger is dan de waarde waarop het installatieontwerp is gebaseerd, zal zowel energetisch als qua comfortbeleving tot teleurstellende resultaten leiden. a. Is er inzicht in hoe de gerealiseerde warmtevraag van de woningen zich verhoudt tot het door de projectontwikkelaar/aannemer gekozen en gedimensioneerde warmtepomp-systemen? b. Is het transmissie verlies van de gerealiseerde woningen in balans met de capaciteiten en karakteristieken van de geselecteerde warmtepomp systemen? Is er destijds bij de bouw, of naderhand een zgn. blowerdoor test gedaan om de kierdichtheid en luchtdichtheid van de woning(en) te bepalen? Met een zogenaamde blowerdoortest om de kierdichtheid en luchtdichtheid te controleren en infraroodopnames om de kwaliteit van de isolatie en uitvoerings details vast te stellen, is een totaalbeeld te verkrijgen van de kwaliteit van het casco van de woning. Relatief kleine fouten bij uitvoering van de bouw kunnen tot grote gevolgen leiden. c. Is er inzicht in de mogelijkheden die er wellicht zijn om t.a.v. dit aspect nog aanvullende maatregelen te realiseren in de woningen? 3
4 5. Gebruikers gedrag / Regeling: a. Het gebruikersgedrag in een woning kan tot grote verschillen leiden in het energiegebruik. Als een woonwijk is ontworpen op een energiegebruik van, zeg, 100 bij ontwerpcondities, en correct is gebouwd en geïnstalleerd, dan zal de wijk, alleen al door variatie in gebruikersgedrag, het werkelijke gebruik kunnen variëren van 50 (of soms nog minder), terwijl de slechtste bewoner op 150 zit (of soms nog meer). Deze verdeling doet zich op ongeveer dezelfde wijze voor bij zowel grote als kleine woningen. b. Het gebruik en bediening van de regeling van een warmtepomp kan een aanzienlijke invloed hebben op het energiegebruik van de warmtepomp. Is er voldoende informatie overgedragen en aanwezig bij de bewoners hoe correct om te gaan met de regeling? 6. Energiegebruik: Het ontwerp energiegebruik van een woning wordt bepaald door de kwaliteit, de oriëntatie en ligging (hoe liggen de woningen ingepast in het landschap? In een landelijke besloten gebouwde omgeving, of in een meer landelijke setting), van het casco, door de technische installaties, met alle bijbehorende aspecten en door het gebruiksgedrag van de bewoners. Kleine onvolkomenheden in het casco (kieren, niet aansluitende isolatie) kunnen voor grote verschillen zorgen tussen prestaties van schijnbaar identieke woningen. Gebouw gebonden en niet gebouw gebonden energiegebruik Om een inzicht te verwerven waaruit het totale energiegebruik in een woning is opgebouwd, kan dit verbruik worden opgedeeld in gebouw gebonden en niet gebouw gebonden. Onder gebouw gebonden energiegebruik wordt alle gebruik verstaan dat gerelateerd is aan verwarming, koeling, ventilatie en warm tapwater bereiding binnen een woning. Alle andere elektriciteitsgebruik binnen de woning wordt aangemerkt als niet gebouw gebonden. In 2008 is er door het bureau Van Holsteijn en Kemna uit Delft in opdracht van AgentschapNL (Voorheen SenterNovem), afdeling Energie en Klimaat, een zeer gedetailleerd rapport opgesteld over energiegebruik van elektrische apparatuur in de woningbouw. In de hierna volgende grafiek is het elektriciteitsgebruik weer gegeven van een gemiddeld huishouden in Nederland, status 2010, uitgaande van een standaard CV systeem voor verwarming voorzien van een gasgestookt CV toestel. 4
5 Verlichting 531 Vaatwasser 160 Wasmachine 172 Overig 53 Pers.verzorging 28 Vrije tijd 42 Wasdroger 242 Stofzuigen 122 Keukenapparatuur 122 Kookapparatuur 188 Koelkast 353 Ventilatie 196 Vriezer 175 Warm water 268 Verwarming 226 ICT 201 Audio/Video 190 Televisie 272 Figuur 2, Elektriciteitsverbruik per functie, in kwh per jaar weer gegeven a. Gebouw gebonden elektriciteitsgebruik: In bovenstaande figuur 1 valt onder het gebouw gebonden elektriciteits gebruik het gebruik voor verwarming (het elektriciteitsgebruik van het CV toestel), warm water en ventilatie. In totaal 690kWh per jaar. b. Niet gebouw gebonden elektriciteitsgebruik: Alle functies behalve die genoemd onder punt 1.a, in totaal kwh per jaar. Grafisch weer gegeven geeft dit het volgende beeld: Gebouw gebonden 690 Niet gebouw gebonden 2851 Figuur 3, Elektriciteitsverbruik gebouw gebonden en niet gebouw gebonden, in kwh per jaar, per categorie 5
6 In hoeverre is er gedetailleerd inzicht in het elektriciteitsgebruik van de warmtepomp (en de hulpenergie voor de bron) en het resterende niet gebouw gebonden elektriciteitsgebruik in de woningen. En in hoeverre is er inzicht in de variatie in het gebruik over de 187 woningen, gecombineerd met bijvoorbeeld het aantal bewoners per woning, aanwezigheid per woning en de aanwezige elektrische apparatuur in de woningen. Voor het project de Teuge dient men te beseffen, dat door het toepassen van een elektrische warmtepomp de post gebouw gebonden elektriciteit (in de figuur hierboven 690 kwh/jr) behoorlijk zal toenemen. Omdat elektriciteit de enige energiedrager is, die in de woningen wordt toegepast. 7. Uitvoering verbeterings voorstellen: In hoeverre is er al maximaal gebruik gemaakt van de verbeterings voorstellen zoals deze door de diverse betrokkenen bij dit project zijn gedaan? De DHPA heeft geen inzicht in de voorstellen van alle betrokken partijen, echter voor de leveranciers van de warmtepompen geldt dat de vanuit deze bedrijven gedane voorgestelde mogelijkheden tot verbetering nog niet volledig benut zijn. Hier liggen nog mogelijkheden tot verbetering van de huidige situatie. 8. Verwachtingen en perceptie van de energielasten in een woning: a. In hoeverre zijn er in het verleden verwachtingen gecreëerd door de aanbieders van de woningen, ten aanzien van het te verwachten energiegebruik. b. In hoeverre waren/zijn die gecreëerde verwachtingen juist? Uit diverse publicaties, waaronder de rapportage van Alliander/Liander/Liandon, blijkt dat t.a.v. bovengenoemde vragen al veel onderzoek is verricht. De betrokken leveranciers van de warmtepompen kennen de problematiek in al zijn samenhang. Echter moeten zij helaas ook concluderen dat zij als leverancier van een component wellicht ten onrechte als de oorzaak wordt gezien van een niet optimaal presterend totaal systeem, zonder dat zij technisch verantwoordelijk zijn voor het totale systeem. Verantwoordelijk voor de totale kwaliteit van de woningen is degene waarvan men destijds de woningen heeft gekocht, en afgeleid daarvan diens verschillende leveranciers/onderaannemers. De DHPA onderschrijft het gezamenlijke belang van de bewoners van de 187 woningen en van de Gemeente Zutphen ten aanzien van succesvolle toepassing van duurzame energie oplossingen en wil zich daarom inspannen om de realisatie van een dergelijke visie ook in de wijk De Teuge alsnog succesvol te laten worden. De situatie ten aanzien van het verwarmingssysteem in de woningen in de wijk De Teuge biedt de nodige aanleiding om te trachten gezamenlijk met alle partijen voor de bewoners in de wijk een definitieve oplossing te zoeken. De DHPA wil zich graag inspannen om een bijdrage te leveren aan het realiseren van een dergelijke oplossing. 6
7 Ons initiatief tot deelname aan gesprekken over een mogelijke oplossing is onder voorbehoud en geheel vrijblijvend. In afwachting van uw reactie verblijven wij, Met vriendelijke groeten, Dutch Heat Pump Association P.P.M. Wagener Voorzitter Mobiele telefoon: rechtstreeks: 7
Prioriteiten 2011 / 2012
Vandaag: Introductie DHPA Wat zijn lucht/water (hybride) warmtepompen Achtergronden bij toepassing Integrale benadering Mogelijke labelstappen/resultaten Hoe nu verder? 1 Ondersteund door: Prioriteiten
Nadere informatieUitgevoerd door: Caubergh Huygen, Lowexnet
Uitgevoerd door: Caubergh Huygen, Lowexnet In opdracht van Platform energietransitie Gebouwde Omgeving, Innovatiewerkgroep, 2007 Inhoudsopgave 2 1. Inleiding 2. Het concept 3 - - - - - - 3. Contouren voor
Nadere informatieWat is een nul-op-de-meter woning? Versie 1.2
Wat is een nul-op-de-meter woning? Versie 1.2 Bij een nul-op-de-meter woning zijn alle in- en uitgaande energiestromen op jaarbasis in balans. Dat wil zeggen dat de woning op jaarbasis voldoende energie
Nadere informatie3 Energiegebruik huidige situatie
3 Energiegebruik huidige situatie 3.1 Het Energie Prestatie Certificaat In het kader van de Europese regelgeving (EPBD) bent u verplicht om, bij verkoop of verhuur van de woning, een energiecertificaat
Nadere informatieEPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?,
EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?, ir. F.W. (Freek) den Dulk Nieuwe eis per 1 januari 2006 EPC 0,8 Herziening norm: NEN 5128:2004 Energieprestatie van woonfuncties en
Nadere informatieSystem integrator. ing. Ad van der Aa Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV
System integrator ing. Ad van der Aa Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV Huidige praktijk Gezond EPC DuBo A a n n e m e r Afgifte (St. LTV) Installateur Warmteverlies en koellast Regeltechniek Warmtepompen
Nadere informatieDuurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:
Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Duurzame financiering Subsidies ~45% Energielabel D of lager Een gemiddeld
Nadere informatieHET VRAAGSTUK WARMTAPWATER BIJ WARMTEPOMPEN
HET VRAAGSTUK WARMTAPWATER BIJ WARMTEPOMPEN Uitdagingen zijn er om te overwinnen. Zo ook als het gaat om warmtapwater in combinatie met een warmtepomp in woningbouw. In de meeste gevallen wordt daarbij
Nadere informatieBeheer en onderhoud in de praktijk. Warmtepompsystemen met verticale bodemwisselaar technieken. Peter Centen Nathan Group
Beheer en onderhoud in de praktijk Warmtepompsystemen met verticale bodemwisselaar technieken Peter Centen Nathan Group 2 1 COLLECTIEF BRONSYSTEEM (WARMTEPOMP INDIVIDUEEL PER APPARTEMENT) VERTICALE BODEMWARMTE-
Nadere informatieSlimme keuzes voor woningconcepten met warmtepompen
Slimme keuzes voor woningconcepten met warmtepompen Interactie tussen gevelisolatie, ventilatiesystemen en capaciteit warmtepompsystemen Per 1 januari 2015 worden de EPCeisen aangescherpt. Voor woningen
Nadere informatieENERGIE 0 IN DE PRAKTIJK KOSTEN EN OPBRENGSTEN EXACT GEMETEN
ENERGIE 0 IN DE PRAKTIJK KOSTEN EN OPBRENGSTEN EXACT GEMETEN Wim van den Bogerd HOGERE DOEL Woonwijken met gezonde, energiezuinige en kwalitatief hoogstaande woningen waar het fantastisch wonen is! PROGRAMMA
Nadere informatieRijswijk -Informatiecentrum 9 december 2013 bert nagtegaal
Rijswijk -Informatiecentrum 9 december 2013 bert nagtegaal Geworteld wonen 9 DECEMBER e.v. Wat verstaan de potentiele bewoners onder duurzaamheid vinden de bewoners belangrijk als het gaat om duurzaamheid
Nadere informatieWoningen met EPC ( 0,8
Een initiatief van in samenwerking met 1 Woningen met EPC ( 0,8 Toelichting wijzigingen en bouwkundige aandachtspunten en duurzame energie - ontwerp- en adviesbureau BNA ir. F.W. den Dulk (Freek) 2 1 Onderwerpen
Nadere informatieEEN DUURZAME ENERGIEVOORZIENING VOOR IEDEREEN
A SUSTAINABLE ENERGY SUPPLY FOR EVERYONE A SUSTAINABLE ENERGY SUPPLY FOR EVERYONE o o o o Portaal (6x) Bo-Ex Stanleylaan Bo-Ex Livingstonelaan Isolatie Geen Wel Wel Glas enkel Dubbel Dubbel
Nadere informatieENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN
4 juli 2007 19:11 uur Blz. 1 / 8 cursus Luc Volders - 2-7-2007 ENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN Opdrachtgever: FB Projectgegevens: testpand 1234AB Software: EPA-W Kernel 1.09 07-06-2007 Vabi Software
Nadere informatieDuurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:
Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Subsidies en regelingen ~38% Energielabel D of lager Anticiperen op
Nadere informatieMEMO Invoeren EPA-W in VABI software
MEMO Invoeren EPA-W in VABI software Bijgaande memo heeft als doel om de Inventum Ecolution ventilatiewarmtepomp correct in te voeren in de EPA-W software. De memo dient als hulpmiddel. Inventum heeft
Nadere informatieElektriciteit & Gas in verduurzaming v/d woningbouw
Elektriciteit & Gas in verduurzaming v/d woningbouw Peter Wagener DHPA 18 November 2015 1 Duurzame energie, omdat we de wereld niet hebben geёrfd van onze ouders, maar geleend van onze kinderen. Peter
Nadere informatieENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN
Beta Testbedrijf E. van Dijk 007 Kleveringweg 12 2616 LZ Delft info@vabi.nl Delft, 8 februari 2007 ENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN Opdrachtgever: Opdrachtgever BV A. Bee Projectgegevens: Voorbeeldproject
Nadere informatieSteek Energie in je huis
Steek Energie in je huis 9 oktober 2012 Breda 1 Bouwbedrijf Boot B.V. Bouwbedrijf Boot is actief in de woningbouw (particulier, ontwikkeling), zorg huisvesting en utiliteit (scholen, kantoren, bedrijfsgebouwen).
Nadere informatieSlimme Netten. Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander
Slimme Netten Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander Netbeheer Nederland (1) Netbeheer Nederland brancheorganisatie van alle elektriciteit-
Nadere informatieKLIMAATGARANT. Bewonershandleiding. Woningen met EnergiePrestatieVergoeding
KLIMAATGARANT Bewonershandleiding Woningen met EnergiePrestatieVergoeding 2018 Bewonershandleiding Woningen met EnergiePrestatieVergoeding Inhoud Introductie 3 Wat is de EPV? 4 Wat is de Energiebundel?
Nadere informatieWaar zijn we met het verduurzamen van onze woningen in Nederland?
Waar zijn we met het verduurzamen van onze woningen in Nederland? We hebben veelal nog verouderde woningen waarbij ongeveer een kwart van de huiseigenaren een hypotheekschuld heeft boven de huidige marktwaarde.
Nadere informatieBENG. Bijna Energie Neutrale Gebouwen
BENG Bijna Energie Neutrale Gebouwen 1. Introductie 2. BENG methodiek 3. EPC versus BENG 4. Hoe kunnen we hierop inspelen? 1. BENG Introductie Introductie Nederlandse versie van de Europese wetgeving nearly
Nadere informatieBijlage nota gs: 502478/502484 Uitvoeringsregeling subsidie duurzaam renoveren Noord- Holland 2015
Bijlage nota gs: 502478/502484 Uitvoeringsregeling subsidie duurzaam renoveren Noord- Holland 2015 Besluit van gedeputeerde staten van Noord-Holland van, nr., tot vaststelling van de Uitvoeringsregeling
Nadere informatieWORKSHOP ENERGIEVISIE
WORKSHOP ENERGIEVISIE STELLING 1 Wij werken al vanuit een energievisie WAT ZIT ER IN EEN ENERGIEVISIE Hoe gaan we om met energie in bestaande bouw en in nieuwbouw, in zowel woningbouw als utiliteit en
Nadere informatieH e t W A d u s E P C p a k k e t
Uw partner in duurzame energie H e t W A d u s E P C p a k k e t De ultieme oplossing voor uw woning v1.0 april 2009 Voorwoord WAdus BV is een jong en dynamisch bedrijf. Het bedrijf is opgericht in 2008
Nadere informatieNieuwbouw. Steile Bank en Urkerstraat. Woonfolder
Nieuwbouw Steile Bank en Urkerstraat Woonfolder Lemmer, een oud vissersdorp met maritiem karakter Lemmer is gelegen in de fusiegemeente De Friese Meren, provincie Friesland. Het is één van Frieslands bekendste
Nadere informatieVoor onafhankelijke informatie en advies over:
Raoul Santibanez Voor onafhankelijke informatie en advies over: Energie besparen en energie opwekken Luchtkwaliteit in huis Comfortverbetering in huis Levensloopbestendig wonen Klimaat adaptief wonen Subsidies,
Nadere informatieMeer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp
Meer wooncomfort en minder energieverbruik door een warmtepomp voltalimburg.nl/warmtepomp Tip! Vraag subsidie aan bij de aanschaf van een warmtepomp. Het subsidiebedrag voor een warmtepomp van 5 kw is
Nadere informatieStichting Stimular. Energie positieve bedrijventerreinen Special van het gas af mn. inzet van Warmtepompen. De werkplaats voor duurzaam ondernemen
Energie positieve bedrijventerreinen Special van het gas af mn. inzet van Warmtepompen Hoorn, 12 december Marc Herberigs m.herberigs@stimular.nl 010 238 28 26 Stichting Stimular De werkplaats voor duurzaam
Nadere informatieEen nieuwe woning in RijswijkBuiten Tuinen van Sion fase 13 De energie van morgen vandaag in huis
KLIMAATGARANT ENERGIE EXPLOITATIE RIJSWIJKBUITEN Een nieuwe woning in RijswijkBuiten Tuinen van Sion fase 13 De energie van morgen vandaag in huis Een energieneutrale woning: het kan! Tussen 2013 en 2023
Nadere informatieHoe kan ik energie besparen en verduurzamen in de eigen woning? Los van het gas? Teus van Eck maart 2019
Hoe kan ik energie besparen en verduurzamen in de eigen woning? Los van het gas? Teus van Eck maart 2019 Doel van de bijeenkomst Informatie over: 1. Waarom doen we dit en waar staan we in Nederland? 2.
Nadere informatieHybride warmtepompen Wat, wanneer en hoe?
Hybride warmtepompen Wat, wanneer en hoe? Simon Tuitel, Product Manager Warmtepompen, Controls & connectivity Agenda Wat is een Hybride systeem Waarom Hybride en wat zijn de voordelen Voorbeeld berekening
Nadere informatieItho Daalderop 0,EPC formule. nieuwbouw. totaalformule
Itho Daalderop 0,EPC formule nieuwbouw totaalformule 0, EPC - nieuwbouw totaalformule voor optimale energieprestatie Minimaal energieverbruik maximaal wooncomfort Wooncomfort, een gezond binnenklimaat
Nadere informatieEnergieke Zorgbouw. 5 oktober 2011. Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO)
Energieke Zorgbouw 5 oktober 2011 Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO) Introductie Wijnanda Willemse adviseur NL Energie & Klimaat - Agentschap NL Voorheen SenterNovem Energiebesparing
Nadere informatieHybride warmtepompen. Wat, wanneer en hoe? Simon Tuitel, Product Manager Warmtepompen, Controls & connectivity
Hybride warmtepompen Wat, wanneer en hoe? Simon Tuitel, Product Manager Warmtepompen, Controls & connectivity Agenda Waarom Hybride en wat zijn de voordelen Wat is een Hybride systeem Voorbeeld berekening
Nadere informatieVerwarm uw woning elektrisch. Creëer met een warmtepomp uw ideale WinWoonSituatie
Verwarm uw woning elektrisch Creëer met een warmtepomp uw ideale WinWoonSituatie Bespaar op energiekosten én het milieu De meeste woningen in Nederland gebruiken een cv-ketel op gas. Hiermee verwarmen
Nadere informatiePeter Wagener Voorzitter
Peter Wagener Voorzitter Duurzame energie, omdat U de wereld niet heeft geёrfd van uw ouders, maar geleend van mijn generatie. 1/37 2 1 Dat van dat erven en lenen weet u nu dus wel, maar: Wat gaat U daar
Nadere informatieCuravie woning Nieuwbouw
Curavie woning Nieuwbouw energiezuinige woningen OP NUL DE METER GROSFELD VAN DER VELDE ARCHITECTEN Curavie woning Nieuwbouw energiezuinige woningen Levensloopbestendigheid De Curavie woning heeft een
Nadere informatieKlomps Bouwbedrijf Duurzaam en Energieneutraal Bouwen SBR Bouwlokalen. 23-04-2013 Klomps Bouwbedrijf
Klomps Bouwbedrijf Duurzaam en Energieneutraal Bouwen SBR Bouwlokalen 1 Familiebedrijf sinds 1956 Platte organisatiestructuur met ca. 65 medewerkers Utiliteit- en woningbouw, restauratie Omzet: 15.300.000,-
Nadere informatieKees Bakker
Kees Bakker info@energiehuishelmond.nl Vrijwilliger Energiehuis op cover blad Eigen Huis! Ervaringsdeskundige! Verwarmen van een woning verwarmt met aardgas gestookte CV verwarmt elektrisch met warmtepomp
Nadere informatiePilot verduurzaming commercieel vastgoed Nijmegen Aanpak klimaatneutraal maken van (winkel)panden: het klimaatgerust programma
11 juni 2019 Pilot verduurzaming commercieel vastgoed Nijmegen Aanpak klimaatneutraal maken van (winkel)panden: het klimaatgerust programma Uitgevoerd door: In samenwerking met: Wat gaan we doen? Projectactiviteiten
Nadere informatienieuwe woning in project Nieuwe Haven, onderdeel van de gebiedsontwikkeling Iseldoks in Doetinchem
KLIMAATGARANT EenEPC0 nieuwe woning in project Nieuwe Haven, onderdeel van de gebiedsontwikkeling Iseldoks in Doetinchem De energie EERB van morgen vandaag in huis AMSTELVEEN RIJSWIJKBUITEN Een energieneutrale
Nadere informatieEen nieuwe woning in project De Nieuwe Wetenschappers te Schiedam
EERB KLIMAATGARANT EPC0 Een nieuwe woning in project De Nieuwe Wetenschappers te Schiedam EERB van morgen vandaag in huis De energie Een energieneutrale woning: het kan! In 2020 komen er in de wijk de
Nadere informatieenergiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe
energiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe Marc Smijers M 06-23924330 www.smijers-energieadvies.nl info@smijers-energieadvies.nl 1 Onderwerpen Hoe komt energielabel tot stand Relatie (of niet!)
Nadere informatievan naden en kieren, omdat er anders veel warmte verloren gaat.
Bij het bakken van een cake in de oven komt al voldoende warmte vrij om een woning te verwarmen. Klinkt dat vreemd? Dat is het namelijk niet. Een behaaglijke temperatuur wordt bereikt door een woning extreem
Nadere informatieBouwlokalen: Energieplus Bouwen en Renoveren. Haico van Nunen
: Energieplus Bouwen en Renoveren Haico van Nunen 2013 BOUWHULPGROEP: advies en architectuur Architectuur en stedenbouw: de bestaande stad Advisering: wijk- en locatieontwikkeling Innovatie: energie, milieu
Nadere informatieEnergieprestaties grondgebonden woningen
Energieprestaties grondgebonden woningen Meer wooncomfort met minder energie Het slimme duurzame bouwconcept. Van VolkerWessels Stap voor stap naar minder energiegebruik De overheid stelt steeds scherpere
Nadere informatieRapportage Energiebus
Rapportage Energiebus Amstelstraat, Assen Type woningen: 107 flats met interne galerij, 50 m2, bedrijfs- en algemene ruimten op de begane grond Bouwjaar: 1974 Op verzoek van: Huurdersorganisatie Amstelflat
Nadere informatieAls de bewoner toch een warmtepomp wil
Als de bewoner toch een warmtepomp wil Als de bewoner toch een warmtepomp wil Introductie Eigenschappen woonhuis Vergelijk installaties / voorzieningen onderling Hindernissen / acties Motivatie keuzes
Nadere informatieFase 2. NOM Nul Op de Meter. type C, D
Fase 2 NOM Nul Op de Meter type C, D 232 technische omschrijving Gefeliciteerd met de aankoop van uw woning! Uw woning is een nul-op-de-meter (NOM) woning. Dit houdt in dat BAM garandeert dat uw meterstand
Nadere informatieRapportage Energiebesparingsverkenner
Rapportage Energiebesparingsverkenner Deze rapportage biedt u een overzicht van de door u geselecteerde pakketten aan energiebesparende maatregelen en de indicatieve resultaten hiervan. In de bijlage van
Nadere informatieDuurzame woningverbetering
Duurzame woningverbetering Op weg naar energieneutraal Houten, 20 februari 2017 Kees Stap Gemiddelde energierekening Maandrekening Gemiddeld energieverbruik jaar 15% 1500 m3 aardgas 5% 80% verwarming warmwater
Nadere informatieEnergierapportage MFC Atria Leusden. Asschatterweg JJ Leusden
Energierapportage 2018 MFC Atria Leusden Asschatterweg 37 3831 JJ Leusden Introductie Voor u ligt de energierapportage 2018, waarin de energieverbruiken van de scholen wordt vergeleken met het maximale
Nadere informatieEffecten van energiebesparende maatregelen
Effecten van energiebesparende maatregelen Laure Itard, Olivia Guerra Santin 7-12-2009 Delft University of Technology Challenge the future Historisch gasverbruik huishoudens Gemiddeld huishoudelijk gasverbruik
Nadere informatieBijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven. 1 Inleiding
Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven Datum Referentie Behandeld door 13 december 2011 20111278-07 P. Smoor/LSC 1 Inleiding
Nadere informatieGroninger Energiepremie
Groninger Energiepremie Subsidie voor energiebesparende maatregelen Vraag aan vóór 1 april 2015! Wilt u uw woning verduurzamen? Lees hier of de Groninger Energiepremie iets voor u is Wat houdt de Groninger
Nadere informatieHulpenergie in de EPW
Module 3.5 Hulpenergie in de EPW Versie 2.0 1 Hoofdstukkenoverzicht EPW 8 Controle oververhitting 10.5 Verbruik voor koeling 7.7 Transmissieverliezen 7.8 Ventilatie verliezen 7.9 Interne winsten 7.10 Zonnewinsten
Nadere informatie7 STAPPEN VOOR ENERGIEBESPARING IN EEN TANGRAMHUIS:
TANGRAMHUIS 7 STAPPEN VOOR ENERGIEBESPARING IN EEN TANGRAMHUIS: 1 - ZON - Maak gebruik van de zon, de enige kostenloze energieleverancier! Onze woningen worden naar de zon georiënteerd, dat wil zeggen
Nadere informatienergiebesparing in de ICT
nergiebesparing in de ICT Een koud kunstje? 10 April Green IT Energy Solutions Niels Sijpheer 3671 Meter (Q=m.g.h) 100 kg massa en 1 kwh arbeid: Hoe hoog kom ik? A Minder dan100 meter B Tussen 100 en 1000
Nadere informatieBetrokken partijen. Potentieelstudie lucht/water warmtepomp in de bestaande bouw. Robert Harmsen. NPW Congres, 12 februari 2009.
Potentieelstudie lucht/water warmtepomp p in de bestaande bouw Robert Harmsen NPW Congres, 12 februari 2009 Betrokken partijen Opdrachtgevers: SenterNovem Alklima Daalderop Daikin Inventum Stiebel-Eltron
Nadere informatieCursus Elektriciteit besparen. 1. Inleiding 2. Energiebesparing 3. Quiz 4. Antwoorden
Cursus Elektriciteit besparen 1. Inleiding 2. Energiebesparing 3. Quiz 4. Antwoorden DUW Parkstad DUW is een initiatief van Stichting EnviAA in samenwerking met: DUW Parkstad Wij geven gratis en onafhankelijk
Nadere informatieGemeente Baarn. Provincie Utrecht
Gemeente Baarn Provincie Utrecht Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Duurzame financiering Subsidies Uitdaging:
Nadere informatieEnergiebesparing Gemeente Huizen
Energiebesparing Gemeente Huizen Programma presentatie Duurzaam Bouwloket De aanpak en landelijke ontwikkelingen Stapsgewijs naar aardgasvrij Subsidies en regelingen Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke
Nadere informatieZorg voor energie en comfort
Zorg voor energie en comfort Roberto Traversari TNO Bouw en Ondergrond De symptomen De behandeling De preventie 2 Veel installaties zijn ziek! Is uw installatie een onbehandelde patiënt? 3 Uit onderzoek
Nadere informatieEPV IN GESTAPELDE BOUW KOSTEN EN OPBRENGSTEN EXACT GEMETEN
EPV IN GESTAPELDE BOUW KOSTEN EN OPBRENGSTEN EXACT GEMETEN Wim van den Bogerd EERST NOM PROJECT 2013 RIJSWIJK Woonwijken met gezonde, energiezuinige en kwalitatief hoogstaande woningen waar het fantastisch
Nadere informatieNotitie totale investeringen warmtetransitie provincie Noord-Holland
Notitie totale investeringen warmtetransitie provincie Noord-Holland Samenvatting De totale investeringsomvang om de woningen en utiliteitsgebouwen in de provincie Noord-Holland in 2050 klimaatneutraal
Nadere informatieOpwekking duurzame energie en terugverdientijden. Niek Tramper
en terugverdientijden Niek Tramper en terugverdientijden Zonneboiler geeft warm tapwater Zonnepanelen geven elektriciteit Warmtepomp geeft verwarming Pelletkachel geeft verwarming Zonneboiler Uitgangspunt:
Nadere informatieHet kan minder! ing. P. Hameetman
Het kan minder! ing. P. Hameetman manager innovatie BAM Vastgoed bv Inleiding Afbakening: Presentatie is toegespitst op woningbouw Verdieping van technische mogelijkheden 2 Klimaatakkoord Gemeenten en
Nadere informatieBUVA EcoClimate warmtepomp. Duurzaam verwarmen, koelen en warm water voor elke woning.
BUVA EcoClimate warmtepomp Duurzaam verwarmen, koelen en warm water voor elke woning. Aangename warmte in de winter, verfrissende koeling in de zomer en warmwatercomfort. Dat kan met de BUVA EcoClimate
Nadere informatieDe warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen.
De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen. Inhoud De warmtemarkt Warmtevraag woningen Warmtemarkt voor woningen Gasdistributie en CV ketel Elektriciteitsdistributie
Nadere informatieecht Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen
echt Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen Agenda Wie is HRsolar Zonnewarmte V1.0 De markt Zonnewarmte V2.0 Zonnewarmte NOM Wie is HRsolar Nederlandse fabrikant van complete
Nadere informatie2020: 8 miljoen woningen belasten ons milieu onevenredig zwaar?
Erik Franke Franke Architekten 1 oktober 2008 Den Haag 2008: 7 miljoen woningen belasten ons milieu onevenredig zwaar! 2020: 8 miljoen woningen belasten ons milieu onevenredig zwaar? 2020: 4,3 miljoen
Nadere informatieEen comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning
Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning Bent u voorbereid op de toekomst? Een toekomst zónder gas? AM ontwikkelt in Park Centraal comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woningen. Deze
Nadere informatieEnergie besparen is verleidelijk
Energie besparen is verleidelijk Wie / wat is Energie Actief Soest (EAS)? 14 maart 2019 EAS en Groene Kerk - Emmakerk 1 Energie Actief Soest Ontstaan in 2011 / 2012 met Zonaanbidders Burgerinitiatief bestaat
Nadere informatieNIEUWBOUW ZONDER AARDGAS DUURZAAM EN COMFORTABEL
NIEUWBOUW ZONDER AARDGAS DUURZAAM EN COMFORTABEL Gefeliciteerd, u gaat straks uw eigen woning (ver) bouwen! Dit betekent heel veel mogelijkheden en complexe vraagstukken. En moet u dan ook nog iets met
Nadere informatieEnergiezuinig (ver)bouwen: geen rechttoe rechtaan verhaal
KVAB / Reflectiegroep Energie 14 oktober 2015 Energiezuinig (ver)bouwen: geen rechttoe rechtaan verhaal Hugo Hens Inhoudsoverzicht Inleiding Bewonersgedrag o o Feiten? Hoe statistisch? o Gevolgen Netto
Nadere informatieDeerns ketenanalyse downstream van een van de twee meeste materiele emissies
Deerns ketenanalyse downstream van een van de twee meeste materiele emissies 2013 Inleiding In het kader van de CO 2 prestatieladder is een ketenanalyse uitgevoerd naar de CO 2 productie door verwarming
Nadere informatieDe cijfers worden in GJ (GigaJoule) uitgedrukt. Dit is de eenheid van Warmte. Ter vergelijk, 1 GJ komt overeen met 278 kwh of +/- 32 m3 gas.
Project: woningen Maasbommel Datum: april 2014 Onderwerp: jaarrapportage nr. 4 Inleiding Eind februari 2013 zijn de drie woning in Maasbommel opgeleverd aan de huurders van Woonstichting De Kernen. Deze
Nadere informatieHulpenergie in de EPW
VEA 1 Module 3.5 Hulpenergie in de EPW Versie 2.0 1 Hoofdstukkenoverzicht EPW 8 Controle oververhitting 10.5 Verbruik voor koeling 7.7 Transmissieverliezen 7.8 Ventilatie verliezen 7.9 Interne winsten
Nadere informatiePluswoning Nieuwbouw. energiezuinige woningen OP METER
Pluswoning Nieuwbouw energiezuinige woningen OP NUL DE METER Pluswoning Nieuwbouw energiezuinige woningen Levensloopbestendigheid De Pluswoning heeft een volledig woonprogramma op de begane grond inclusief
Nadere informatieDuurzame energie in de woningbouw
Duurzame energie in de woningbouw Voorbeelden van warmtepomp- en zonneboiler projecten Vincent van Hoegaerden - Ecofys Martin Mooij - Ecofys Bouwlokalen (september / oktober 2007) Bouwlokalen: wat vooraf
Nadere informatieMarsaki: Het projectmanagementbureau van de woningcorporaties en voor IEDEREEN! Onze aandeelhouders: RWS partner in wonen. L escaut woonservice
Marsaki: Het projectmanagementbureau van de woningcorporaties en voor IEDEREEN! Onze aandeelhouders: RWS partner in wonen L escaut woonservice Woonburg Zeeuwland 1 De Wooneco-alliantie 2 Minder dan een
Nadere informatieZEN en BENG Scenario s voor bijna energieneutrale woningen
ZEN en BENG Scenario s voor bijna energieneutrale woningen Ir. Harm Valk Nieman Groep Platform ZEN 10 december 2015 Routekaart BENG 9-12-2015 2 BENG wat gaat er veranderen Bijna EnergieNeutrale Gebouwen
Nadere informatieDe Warmtepomp. Het creëren van draagvlak. Rimme van der Ree Directeur
De Warmtepomp Het creëren van draagvlak Rimme van der Ree Directeur Wat kost / is potentiele energie? Elektra = kwh Aardgas = m³ Wat kost / is potentiële energie? Elektra Aardgas Propaan LPG Stadsverwarming
Nadere informatie1 juni 2011 Minisymposium Groen Gas W. Deddens
1 juni 2011 Minisymposium Groen Gas W. Deddens Agenda. Wie is RENDO Duurzaam? Voorbeeld project Toekomst duurzame energie projecten icm groen gas 2 RENDO Duurzaam. Aantal medewerkers : RENDO totaal ca.
Nadere informatieNotitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug
Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug CONCEPT Omgevingsdienst regio Utrecht Mei 2015 opgesteld door Erwin Mikkers Duurzame energie per Kern in gemeente Utrechtse Heuvelrug
Nadere informatieEen nieuwe woning in Ursem 24 woningen in de Tuinen van Ursem
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in Ursem 24 woningen in de Tuinen van Ursem De energie van morgen vandaag in huis Een energieneutrale woning: het kan! De verkoop van 24 woningen in het project de Tuinen
Nadere informatieMonitoren energieverbruik
Offerte SLIMMER Huis Sanne Kruithoven & Peter Vlierbes Haarlem Situatie: Sanne Kruithoven en Peter Vlierbes wonen samen met hun zoon in een moderne tweeonder-een-kapwoning aan de Postelstraat 94, 1234
Nadere informatieEnergielasten als een van de uitgangspunten bij nieuwbouw en renovatie
Energielasten als een van de uitgangspunten bij nieuwbouw en renovatie Door Eric van Zee, april 2008 Energie steeds groter deel van de woonlasten De kosten voor verwarming en warm tapwater vormen een steeds
Nadere informatieZonthermie voor zeer energiezuinig bouwen en renoveren (Nul op de meter, energieneutraal, BENG, EPC- <0. Robbert van Diemen Beurs Energie 2015
Zonthermie voor zeer energiezuinig bouwen en renoveren (Nul op de meter, energieneutraal, BENG, EPC-
Nadere informatieAMBITIELIJST VERDUURZAMEN WONING. NAW gegevens. Straat: Postcode: Plaats: Tel nr.: e-mail: HUIDIGE SITUATIE
AMBITIELIJST VERDUURZAMEN WONING NAW gegevens Naam: Straat: Postcode: Plaats: Tel nr.: e-mail: Datum: HUIDIGE SITUATIE 1. Waardevolle elementen woning Ja nee nvt - Locatie - Tuin - Uitzicht - Bezonning
Nadere informatieKLIMAATGARANT. De energie van morgen vandaag in huis
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in De energie van morgen vandaag in huis Een energieneutrale woning: het kan! is gestart met de verkoop van woningen in het project. Duurzame woningen, want wordt een wijk
Nadere informatieU kunt energie besparen. De belangrijkste en meest urgente verbeterpunten worden in onderstaande tabel weergegeven.
Dhr. Jansen Voorbeeldstraat 26 9411 VR Voorbeeldstad Beilen: 11 april 2014 Uw adviseur: Floris van Dijk Geachte heer Jansen, Op 2 april 2014 is uw woning door mij onderzocht om de mogelijkheden voor het
Nadere informatiePassief Bouwen: waarom en hoe?
Passief Bouwen: waarom en hoe? Ontwerpen en bouwen vanuit een visie ir. H.J.J. (Harm) Valk senior adviseur Energie & Duurzaamheid Passief Bouwen Kenmerken o hoogwaardige thermische schil o goed comfort
Nadere informatieWarm tapwater in de toekomst
Warm tapwater in woningen Inzicht in de warmtapwatervraag in het licht van de verduurzaming van de energievoorziening 06/11/12 Renee Heller Warm tapwater in de toekomst Warm tapwater wordt steeds groter
Nadere informatieEen nieuwe woning in Rockanje 38 woningen De Lange Stallen
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in Rockanje 38 woningen De Lange Stallen De energie van morgen vandaag in huis Een zeer energiezuinige woning: het kan! Binnenkort start de verkoop van 38 woningen in het
Nadere informatieEnergie-Index advies tbv huursector
Energie-Index advies tbv huursector Ulft, 2 juli 2015. Project: ATAG E-I oplossingen Projectnummer: 2015-018 Woningtype: Rij-tussenwoningen bj 46/64, 65/74, 75/91 Opdrachtgever: ATAG Verwarming Nederland
Nadere informatieBenelux Seminarie oktober Vergelijking van berekeningsmethodes: Case Nederland Vlaanderen
Benelux Seminarie 21 22 oktober 2004 Vergelijking van berekeningsmethodes: Case Nederland Vlaanderen Marleen Spiekman TNO Bouw Peter Wouters WTCB-CSTC Structuur van de voordracht Basisprincipes methode
Nadere informatie