WEGWIJZER VOOR DE NEDERLANDSE ONDERNEMER IN TSJECHIË

Transcriptie

1 WEGWIJZER VOOR DE NEDERLANDSE ONDERNEMER IN TSJECHIË

2 WEGWIJZER VOOR DE NEDERLANDSE ONDERNEMER IN TSJECHIË

3 Inhoudsopgave Afkortingen en vertaling van termen Voorwoord 1 Inleiding 4 2 Algemene tips 5 3 Werken en wonen in Tsjechië Verblijfs- en werkvergunning Personeel Arbeidsovereenkomsten Kostenvergoedingen Verlof en ziekte 8 4 Het starten van ondernemingsactiviteiten Eenmanszaak Besloten vennootschap (s.r.o.) Filiaal Investeringsbescherming, repatriëring van liquide middelen Ondersteuning van investeringen 17 5 Boekhouding en fiscale aspecten Inleiding Boekhouding en jaarrekening Inkomstenbelasting Sociale verzekeringen en ziektekostenverzekering Vennootschapsbelasting BTW Overdrachtsbelasting en onroerendgoedbelasting Overzicht deadlines 30 Appendix: Nuttige weblinks 33

4 Afkortingen en vertaling van termen Enkele gebruikte afkortingen AvA CZK ČNB ČSSZ IB LB OG OGB SV VOG Vpb ZKV Algemene vergadering van aandeelhouders Tsjechische kroon Česká národní banka (Tsjechische Centrale Bank) Tsjechische sociale verzekeringsinstantie Inkomstenbelasting Loonbelasting Onroerend goed Onroerendgoedbelasting Sociale verzekeringen Verklaring omtrent het gedrag Vennootschapsbelasting Ziektekostenverzekering Vertaling van termen Sommige Tsjechische termen zijn lastig in het Nederlands te vertalen. In zulke gevallen is gekozen voor een vertaling die zo veel mogelijk de kern van de term weergeeft. Bij sommige termen is de oorspronkelijke Tsjechische term tussen haakjes weergegeven; dit kan handig zijn voor de communicatie met uw Tsjechische adviseurs.

5 Voorwoord Welkom in de derde, geheel herziene Wegwijzer voor de Nederlandse ondernemer in Tsjechië. Deze versie van de brochure probeert u een praktisch overzicht te geven van de te nemen stappen bij het starten van ondernemingsactiviteiten in Tsjechië. De betrekkingen tussen Nederland en Tsjechië zijn uitstekend. De bilaterale contacten spelen zich af op velerlei terrein en op diverse niveaus, variërend van centrale, regionale en lokale overheid tot NGO s en bedrijfsleven. Ook bestaan er meer dan zestig stedenbanden tussen Nederlandse en Tsjechische gemeenten. Belangrijke terreinen van samenwerking betreffen politiek, cultuur en niet in de laatste plaats, economie en handel. Er is sprake van een wederzijdse ruime belangstelling vanuit het bedrijfsleven. Nederland is een van de grootste investeerders in Tsjechië. En al jaren staat Nederland in de top tien van zowel exportmarkten als importlanden. Niettemin blijft de behoefte aan praktische informatie over zakendoen in Tsjechië bestaan. De Nederlandse ambassade in Tsjechië hoopt met deze publicatie tegemoet te komen aan de meest gestelde vragen over ondernemen in Tsjechië. Ik hoop dat deze handzame brochure zal bijdragen tot een vergemakkelijking van uw stappen op de Tsjechische markt en verdere intensivering van de economische betrekkingen tussen de Tsjechische Republiek en Nederland. Ed Hoeks Ambassadeur Praag, januari 2015

6 1 Inleiding 4 Deze brochure is in opdracht van de Nederlandse ambassade geschreven en heeft als doel de Nederlandse ondernemer die in Tsjechië zaken gaat doen op een praktische manier op weg te helpen. De nadruk ligt hierbij op het ondernemen als ondernemernatuurlijke persoon en door middel van een s.r.o., de Tsjechische tegenhanger van de Nederlandse B.V. Er zijn daarom praktische aandachtspunten en praktische tips opgenomen. Deze brochure bevat vooral informatie over de Tsjechische ondernemingsrechtelijke en fiscale wetgeving en praktijk. Om die goed in een kader te kunnen plaatsen, worden verschillende vergelijkingen met de Nederlandse situatie getrokken. Vanwege de overzichtelijkheid wordt de invloed van het internationale en EU-recht op het Tsjechische recht echter slechts in beperkte mate besproken. Bij een publicatie van een beperkte omvang als deze, moeten er veel keuzes worden gemaakt over de inhoud. Hopelijk is dat gelukt. De schrijvers houden zich echter aanbevolen voor nuttige op- en aanmerkingen. Deze brochure is gebaseerd op de stand van zaken per 1 januari Aan deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend. De schrijvers noch de Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden zijn aansprakelijk voor schade door actie die op basis van de verstrekte informatie wordt ondernomen, of niet wordt ondernomen. De schrijver dankt mevrouw Marta Krčmář Vojtová van de Ambassade voor haar ondersteuning. Hans van Capelleveen Belastingadviseur ECOVIS CBC Tax s.r.o. Bie Heyninck Advocaat Heyninck & Partners s.r.o. Praag, januari 2015

7 2 Algemene tips Tsjechië is een land dat veel te bieden heeft. Nog steeds slagen Nederlandse ondernemers er in die mogelijkheden goed te benutten. We zetten in het kort een paar algemene aanbevelingen op een rijtje, die u kunnen helpen om succesvol te ondernemen in Tsjechië: Zoek goede adviseurs in Nederland heeft u als ondernemer advies nodig, voor ondernemen in het buitenland geldt dat des te meer. U heeft doorgaans in een vroeg stadium een juridisch adviseur nodig. Deze moet naast een goede kennis van het Tsjechische recht met u kunnen communiceren, dus kennis van het Engels of Duits zal noodzakelijk zijn. Daarnaast helpt het als de adviseur kennis van internationaal ondernemen heeft, zodat hij zich snel in uw gedachtenwereld en achtergrond kan verplaatsen. Doe uw huiswerk een goede voorbereiding kan veel tijdsverlies en frustratie voorkomen. Besteed aandacht aan de communicatie verzeker u ervan dat uw Tsjechische zakenpartner of werknemer u begrijpt. En omgekeerd uiteraard. Neem de taalbarrière serieus nauw verwant met het vorige punt. Voor communicatie met de autoriteiten is het goed te beseffen dat het Tsjechisch de officiële taal is. Hier wordt nauwelijks van afgeweken. Uw Tsjechische counterpart heeft wellicht niet altijd voldoende kennis van het Engels of Duits en een goede tolk zal daarom in die gevallen nodig blijken. Bouw marges en reserves in U kunt nog zo goed voorbereid zijn, toch zult u altijd voor verrassingen komen te staan. Daarom is het goed om ruim te plannen en reservebronnen (informatie, leveranciers, mankracht) ter beschikking te hebben. Wees realistisch Het plan ziet er goed uit, maar is het werkelijk haalbaar in een onbekende omgeving? Wees goed georganiseerd talloos zijn de voorbeelden van veelbelovende ondernemingsplannen die door problemen op het organisatorische vlak faalden. 5

8 3 Werken en wonen in Tsjechië 3.1 Verblijfs- en werkvergunning Verblijfsvergunning De wetgeving die het verblijf van buitenlanders in Tsjechië regelt is complex en wordt geregeld veranderd. De regels voor EU-burgers zijn echter relatief eenvoudig: Een EU-burger heeft zonder vergunning of visum recht op toegang tot Tsjechië. Hij moet zich echter wel binnen 30 dagen na aankomst melden bij de vreemdelingenpolitie als hij van plan is langer dan 30 dagen in Tsjechië te blijven. Bij verblijf in een hotel kan doorgaans aan de meldingsplicht worden voldaan door middel van registratie bij het hotel. Als een EU-burger langer dan drie maanden in Tsjechië wil verblijven, is hij gerechtigd (niet verplicht) een tijdelijke verblijfsvergunning (povolení k přechodnému pobytu) aan te vragen. Het kan voordelen hebben om dit document te hebben, bijvoorbeeld bij kentekenregistratie van een auto of het openen van een bankrekening. Een EU-burger mag in het bijzonder een lange termijn-verblijfsvergunning (povolení k trvalému pobytu) aanvragen na meer dan vijf jaar ononderbroken verblijf in Tsjechië. Hoewel het bovenstaande eenvoudig lijkt, wordt u aangeraden voor praktisch advies contact op te nemen met uw Tsjechische juridische adviseur. Dit geldt vooral als uw partner of gezinsleden geen EU-burger zijn. Werkvergunning Nederlanders hebben geen werkvergunning nodig om in Tsjechië als werknemer aan de slag te mogen. 3.2 Personeel Bij het opzetten van een onderneming in het buitenland zijn mensen een zeer belangrijke, zo niet de belangrijkste factor. Bij de werving en selectie van werknemers en de keuze van zakenpartners kunt u daarom beter niet over een nacht ijs gaan. Heel frequent zijn de voorbeelden waarin Nederlanders en Tsjechen met elkaar gingen samenwerken zonder dat men voldoende bij elkaar paste. Frustraties van beide zijden waren hiervan doorgaans het gevolg, veroorzaakt door het elkaar niet begrijpen en het daaruit voortvloeiende gebrek aan communicatie. De volgende achtergrondinformatie en tips kunnen hopelijk helpen om dit soort problemen zo veel mogelijk te voorkomen. Hierbij wordt overigens uitgegaan van personeel met de Tsjechische nationaliteit of uit een andere EU lidstaat. Voor personeel buiten de Europese Unie geldt andere regelgeving. Voor meer informatie zie 6

9 Achtergrondinformatie en tips Probeer niet voor een dubbeltje op de eerste rang te zitten Ook in Tsjechië willen capabele mensen dienovereenkomstig worden beloond. Tsjechen zijn vaak meer afwachtend en minder direct dan Nederlanders. Dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt door een andere achtergrond in Nederland wordt initiatief doorgaans gewaardeerd en gestimuleerd, terwijl het in het voormalige Tsjecho-Slowakije onder het communisme vaak ongewenst was. Om die redenen zijn oudere Tsjechen vaak minder initiatiefrijk dan hun Nederlandse leeftijdgenoten. Dit verschil neemt af naarmate u met jongere generaties te maken heeft. Houd er rekening mee dat het runnen van een buitenlands bedrijf, dus ook een Tsjechisch bedrijf, in verhouding meer managementinspanning vereist dan het runnen van een vergelijkbaar Nederlands bedrijf. Bouw daarom voldoende marges in uw planning in. Extra inzet wordt op prijs gesteld. Van buitenlanders wordt vaak een beter gedrag verwacht dan van de eigen landgenoten. Dit heeft niet alleen met geldelijke beloning te maken maar ook met zaken als respect voor de nationale wet- en regelgeving, correctheid, afspraken nakomen en het open staan voor de Tsjechische cultuur. Tsjechen zijn harde werkers als ze voldoende gemotiveerd zijn. Een passende beloning is daarvoor een voorwaarde, maar niet de enige. Zachte factoren, zoals het geven van vertrouwen en het uiten van waardering, zijn ook belangrijke motivatiebevorderende factoren. Dit is wat dat betreft vergelijkbaar met Nederland. Het opleidingsniveau in Tsjechië is over het algemeen goed. Van oudsher hebben Tsjechen een goede reputatie op technisch gebied en in de exacte wetenschappen. Op marketing- en verkoopgebied, van oudsher sterke punten van Nederlanders, is Tsjechië wat minder goed ontwikkeld. Nederlanders en Tsjechen kunnen elkaar dus in beginsel heel goed aanvullen. Bovenstaande opmerkingen zijn uiteraard generalisaties. In uw contacten met Tsjechen zult u zich zelf een beeld van betreffenden moeten vormen. 3.3 Arbeidsovereenkomsten We vermelden hier enkele arbeidsrechtelijke punten, die voor ondernemers vaak van belang zijn. Arbeidstijd De standaard-arbeidstijd is 8 uur per dag plus een verplichte middagpauze van een half uur. Tijdelijk werk Volgens het Arbeidswetboek (Zákoník práce) mag een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd worden afgesloten voor een duur van maximaal drie jaar. Zij mag maximaal twee keer opnieuw worden afgesloten of verlengd. Voor tijdelijk werk van beperkte omvang bestaan speciale contractsvormen: de Overeenkomst inzake de uitvoering van een werk (Dohoda o provedení práce) en de Overeenkomst inzake werkzaamheden (Dohoda o pracovní činnost). De Overeenkomst inzake de uitvoering van een werk is bedoeld voor werk met een maximale omvang van 300 uur per jaar. De hoogte van het maximale uurloon is niet expliciet bij wet geregeld. Het voordeel van dit type overeenkomst is dat het loon niet onderworpen is aan premieheffing sociale verzekeringen en ziektekostenverzekering als het CZK of minder per maand bedraagt. Het loon is wel aan loonbelasting onderworpen. De Overeenkomst inzake werkzaamheden kan worden gebruikt, simpel gezegd, voor werk met een maximaal 50% parttime verband. Slechts ingeval van een beloning tot CZK per maand is die beloning niet aan premieheffing onderworpen; een hogere beloning is wel daaraan onderworpen. Ook hier geldt dat de beloning aan loonbelasting onderworpen is. Aandachtspunt Detachering werknemers vanuit Nederland Werkgevers detacheren soms werknemers bij dochterbedrijven in Tsjechië. Voor een beschrijving van enkele Tsjechische fiscale consequenties hiervan, zie paragraaf

10 3.4 Kostenvergoedingen Tsjechië kent het systeem van stravenky, wellicht het beste te vertalen met lunchbonnen. Dit is een fiscaal gunstige mogelijkheid om werknemers maaltijden aan te bieden. De werkgever koopt lunchbonnen van een gespecialiseerd bedrijf en geeft deze aan de werknemer. Deze kan daarmee in een restaurant zijn lunch betalen. De meeste restaurants nemen lunchbonnen aan, die ze vervolgens bij de uitgever van de bonnen kunnen verzilveren. Hierbij wordt een bepaalde commissie van de vergoeding afgetrokken. De vergoeding die voor de werkgever maximaal fiscaal aftrekbaar is, bedraagt per dag 55% van de kosten van één maaltijd, met een maximum van CZK 55,30 per dag. Meestal worden echter lunchbonnen met een hogere waarde verstrekt, waaraan de werknemer zelf het meerdere bijdraagt. De werkgevers moeten diverse kostenvergoedingen aan werknemers verlenen in geval van bijvoorbeeld dienstreizen. Zoals vergoedingen voor maaltijden en overnachtingen, zakgeld in geval van buitenlandse dienstreizen en vergoedingen voor noodzakelijke bijkomende kosten. Maaltijdvergoedingen zijn geregeld in het zgn. Arbeidswetboek (Zákoník práce). Volgens dit wetboek heeft een Tsjechische werknemer in geval van dienstreizen recht op bepaalde vergoedingen voor maaltijden. Deze vergoedingen worden doorgaans jaarlijks herzien; in 2015 bedraagt de vergoeding per persoon per dag voor een dienstreis in Tsjechië CZK 69 CZK 163 (ca. EUR 2,50 ca. EUR 5,80), afhankelijk van de duur van de dienstreis. Dit zijn de minimale bedragen meer vergoeden mag, mits dit voor aanvang van de dienstreis wordt overeengekomen of door de werkgever bekend wordt gemaakt. Voor buitenlandse dienstreizen gelden andere bedragen. Voor dienstreizen in onder andere Nederland, België, Duitsland en Oostenrijk geldt een basisvergoeding van EUR 45 per persoon per dag. Afhankelijk van de duur van de dienstreis wordt hierop voor de berekening van de minimale vergoeding en de fiscale grenzen doorgaans een korting toegepast. Alternatief mogen er vaste bedragen, bijvoorbeeld per persoon per maand, worden vergoed. Voor de berekening daarvan en de manier van documenteren zijn geen strikte instructies gegeven door de overheid. Een vaste vergoeding is over het algemeen alleen praktisch als een werknemer regelmatig naar een vaste bestemming moet reizen. Als de verstrekte reiskostenvergoedingen de fiscale grenzen niet overschrijden, vormen ze geen belastbaar inkomen voor de werknemer en zijn voor de werkgever fiscaal aftrekbaar. Als de fiscale grenzen wel worden overschreden, is het meerdere belastbaar inkomen voor de werknemer en ook onderworpen aan premieheffing sociale verzekeringen en ziektekostenverzekering. Voor de werkgever zijn echter ook deze bovenmatige vergoedingen in beginsel volledig aftrekbaar. 3.5 Verlof en ziekte Vakantie Een werknemer heeft jaarlijks recht op minimaal vier weken verlof of een proportioneel deel ervan, mits hij tenminste 60 dagen voor de betreffende werkgever heeft gewerkt. Ziekte Als een werknemer door ziekte tijdelijk arbeidsongeschikt is én dit aantoont door een bevestiging van de dokter, moet de werkgever 60% van het gemiddelde loon doorbetalen (hierbij moeten bepaalde grenzen in acht worden genomen). Dit geldt echter vanaf de vierde tot en met de 21 e dag; de eerste drie ziektedagen hoeven niet te worden doorbetaald. Vanaf de 22 e dag tot en met de 380 e dag heeft de werknemer recht op ziekengeld en het loon wordt dan stopgezet. Het ziekengeld wordt uitbetaald door de betreffende sociale verzekeringsinstantie (Okresní správa sociální zabezpečení [OSSZ]; voor Praag is dit de Přažská správa sociálního zabezpečení [PSSZ] en voor Brno de Městská správa sociálního zabezpečení Brno [MSSZ]). Het ziekengeld bedraagt ca. 60% van de dagelijkse heffingsgrondslag SV (dit is niet gelijk aan het dagelijkse brutoloon). Zw ang 8

11 Aandachtspunt Zwangerschaps - en ouderschapsverlof De regelingen voor zwangerschaps- en ouderschapsverlof zijn in Tsjechië royaal in vergelijking met Nederland. Het is in Tsjechië niet ongebruikelijk dat een vrouw per kind drie of vier jaar verlof neemt. Gedurende die tijd blijft de moeder formeel in dienst van het bedrijf, en de werkgever is verplicht haar na afloop van het verlof een vergelijkbare functie als voorheen aan te bieden. De maximale periode voor zwangerschapsverlof bedraagt 28 weken (37 weken in geval van meerlingen) en begint op zijn vroegst acht weken voor de verwachte geboorte. De uitkering van de staat gedurende die periode is inkomensafhankelijk. De maximale periode voor ouderschapsverlof (dat overigens door de moeder of vader opgenomen mag worden) loopt tot het vierde levensjaar van het kind. De maximale totale uitkering van de staat voor die periode is inkomensafhankelijk. De wettelijke regelingen zijn complex en worden geregeld aangepast, dus voor actuele informatie wordt u aangeraden met uw Tsjechische juridische adviseur contact op te nemen. 4 Het starten van ondernemingsactiviteiten 4.1 Eenmanszaak De meest eenvoudige ondernemingsvorm in Tsjechië is net als in Nederland de eenmanszaak. Ook in Tsjechië kan dit inhouden dat u alleen werkt (vergelijkbaar met de Zelfstandige Zonder Personeel) of werknemers heeft. Een ondernemernatuurlijke persoon wordt in het Tsjechisch osoba samostatně výdělečně činná of kortweg OSVČ genoemd. Let er bij inhuur van zelfstandigen op dat dit niet op loondienst gaat lijken, omdat dat tot strenge sancties kan leiden. Voor- en nadelen eenmanszaak t.o.v. een Tsjechische B.V. (s.r.o.) + Eenvoud zoals gezegd is een eenmanszaak een eenvoudige ondernemingsvorm. Dit is een niet te onderschatten voordeel. + Mogelijk gunstig fiscaal regime procentuele kostenaftrek mogelijk (zie verder 5.3) Aansprakelijkheid een belangrijk nadeel van de eenmanszaak is dat de ondernemer met zijn gehele vermogen aansprakelijk is voor de schulden van zijn onderneming. Minder flexibiliteit bij verkoop als u later uw eenmanszaak wil verkopen, kan dit slechts via een activa/passivatransactie; in het geval van een s.r.o. kan u een verkoop ook structureren als een aandelentransactie. Oprichting eenmanszaak 1. Vraag een Verklaring omtrent het gedrag / uittreksel uit het strafregister aan Een Verklaring omtrent het gedrag ( VOG ) moet u in Nederland aanvragen bij de 9

12 Aandachtspunt gemeente waar u bent of (laatstelijk) was ingeschreven. Als u Nederlander bent en al vanaf oktober 1994 of eerder niet meer in Nederland woont, moet u de VOG aanvragen bij het Centraal Orgaan Verklaring Omtrent het Gedrag (COVOG). Voor meer informatie zoek onder VOG op Als u een tijdelijke of lange termijn verblijfsvergunning verleend werd, heeft u geen VOG nodig maar zal een uittreksel uit het Tsjechische strafregister volstaan. Dit hoeft u zelf niet aan te vragen, maar zal bij het aanvragen van de handelsvergunning (zie hierna) door de betreffende ambtenaar online aangevraagd worden, hoewel de ambtenaren soms het uittreksel uit het Tsjechische strafregister toch eisen. Nederlandse gemeente accepteert aanvraag niet Het kan voorkomen dat de Nederlandse gemeente waar u de VOG wil aanvragen het aanvraagformulier niet accepteert. Als reden wordt genoemd, dat er geen opvragende instantie is (de opvragende instantie zou het formulier tevens moeten ondertekenen). Bij de VOG-uitgevende instantie COVOG is dit natuurlijk bekend en zij honoreert ook gewoon uiteindelijk de aanvragen, waarop vermeld wordt, dat de VOG voor de Tsjechische autoriteiten benodigd is. 2. Vraag een apostille aan voor de VOG en laat de VOG vertalen Een VOG moet van een apostille worden voorzien. Dat betekent dat wordt vastgesteld dat de handtekening op de VOG inderdaad van een bevoegd ambtenaar is. Dit wordt normaliter gedaan door de griffier van de relevante Nederlandse arron dissementsrechtbank. De geapostilleerde VOG moet daarna in het Tsjechisch worden vertaald (een beëdigde vertaling is echter niet vereist). Het kan tijdrovend zijn om een correct geapostilleerde en vertaalde VOG te verkrijgen. Het verdient daarom aanbeveling eerst met uw Tsjechische advocaat/notaris te bespreken of een VOG in uw specifieke geval daadwerkelijk nodig is. 3. Vraag een handelsvergunning aan Voor algemene informatie over een handelsvergunning zie Achtergrondinformatie handelsvergunningen hierna. Het aanvragen van een handelsvergunning voor vrije ambachten gaat eenvoudig: bij elke relevante vergunningverlenende instantie in Tsjechië (živnostenský úřad, vaak gevestigd op het gemeentehuis) kunt u terecht. U moet een formulier invullen (vaak kunt u dit samen met de betreffende ambtenaar doen), ondertekenen en leges (op dit moment doorgaans CZK 1.000) betalen. Daarnaast moet u een vertaling van de geapostilleerde VOG overleggen die niet meer dan drie maanden oud mag zijn. Als u zoals gezegd over een tijdelijke of lange termijn verblijfsvergunning in Tsjechië beschikt, zal een uittreksel uit het Tsjechische strafregister volstaan, dat de betreffende ambtenaar zelf online zal opvragen. De deadline voor het verlenen van de vergunning is vijf werkdagen na aanvraag. U mag echter al beginnen met ondernemen op de dag van de aanvraag als u aan drie algemene eisen voldoet, zoals vermeld onder Achtergrondinformatie handelsvergunningen. Als bewijs van de vergunning krijgt u tegenwoordig een uittreksel uit het ambachtenregister (Výpis z živnostenského rejstříku). Dit register kunt u ook zelf online raadplegen op 4. Registreer uzelf voor fiscale, SV- en ZKV-doeleinden U moet zichzelf registreren voor de inkomstenbelasting, sociale verzekeringen ( SV ), ziektekostenverzekering ( ZKV ), inkomestenbelasting en wellicht voor de loonbelasting (als u werknemers gaat aannemen), en in bepaalde gevallen ook voor BTW en wegenbelasting. Ook dit gaat echter gemakkelijk en wel door middel van hetzelfde formulier waarmee u ook uw handelsvergunning aanvraagt. De handelsvergunning en registratie voor fiscale, SV- en ZKV-doeleinden kunt u dus in één klap regelen. Naast de verplichte verzekeringen is het ook goed te denken aan andere verzekeringen die voor u relevant zijn, zoals wellicht een beroepsaansprakelijkheidsverz ekering of een arbeidsongeschiktheidsverzekering. 5. Registreer uzelf in het handelsregister indien van toepassing Als ondernemer/natuurlijke persoon hoeft u zich in de regel niet in het Tsjechische handelsregister (obchodní rejstřík) in te 10

13 laten schrijven. Dit betekent dat u dan geen financiële administratie volgens het systeem van dubbel boekhouden hoeft te voeren (tenzij uw omzet in de twee onmiddellijke voorafgaande jaren gemiddeld meer dan CZK 120 miljoen bedroeg). Voor specifieke beroepen kan overigens wel een verplichting tot het voeren van een boekhouding bestaan. Het is aan te bevelen deze zaak met een Tsjechische boekhouder of jurist te bespreken, teneinde verrassingen te voorkomen. 6. Vraag een data box aan Een data box voor communicatie van ondernemers/natuurlijke personen met overheidsorganen is in de regel tot nu toe niet verplicht (behalve voor bepaalde beroeps- groepen zoals advocaten), maar sommige documenten voor de overheid (bv. de Opgaaf intracommunautaire prestaties voor de BTW) slechts elektronisch mogen worden ingediend d.w.z. via databox of met een geverifieerde electronische handtekening. Het is derhalve in de praktijk vrijwel onontbeerlijk een data box te hebben. Zie hiervoor verder paragraaf 4.2. Achtergrondinformatie handelsvergunningen Voor de meeste ondernemersactiviteiten heeft u een handelsvergunning (živnostenské oprávnění) nodig. Voor andere activiteiten, met name die voor vrije beroepen zoals architect of arts, gelden specifieke wetgeving voor het verkrijgen van een licentie. Het verlenen van handelsvergunningen is bij wet geregeld (Zákon o živnostenském podnikání). Algemene vereisten zijn onbeperkt handelingsbekwaamheid en onberispelijk gedrag. Het laatste wordt aangetoond door middel van een VOG. De wet onderscheidt verschillende categorieën handelsvergunningen, die ieder aparte specifieke eisen hebben waaraan een aanvrager moet voldoen. Bijvoorbeeld op het gebied van opleiding en beroepservaring. Dat klinkt bureaucratisch, maar er is ook een categorie waarvoor dit soort specifieke eisen niet bestaat. Dit betreft de zgn. vrije ambacht en de categorieën hiervan zijn opgesomd in bijlage 4 van de betreffende wet. Voorbeelden hiervan zijn het bemiddelen bij handelsactiviteiten en dienstverlening (nr. 47 van bijlage 4), de groot- en detailhandel (nr. 48), het verrichten van vastgoedactiviteiten incl. beheer en onderhoud van vastgoed (nr. 58) en het verstrekken van adviezen en deskundigenrapporten (nr. 60). Voor de verhuur van onroerend goed is geen handelsvergunning vereist. 4.2 Besloten vennootschap (s.r.o) De Tsjechische společnosti s ručením omezeným (s.r.o.) is de meest voorkomende rechtsvorm voor ondernemingen in Tsjechië. Een s.r.o. is te vergelijken met de Nederlandse B.V. Een akciová společnost is te vergelijken met een Nederlandse N.V. Vanwege het feit dat deze rechtsvorm minder vaak wordt gekozen, bespreken we hem hier niet. Voor - en nadelen besloten vennootschap t.o.v. eenmanszaak + Beperkte aansprakelijkheid net zoals bij de Nederlandse B.V. is een aandeelhouder (společník; letterlijk mede-eigenaar of partner ) van een s.r.o. in principe niet aansprakelijk voor de schulden van de vennootschap. + Flexibiliteit bij verkoop een verkoop kunt u zowel structureren als een activa/passiva-transactie als een aandelentransactie. In het eerste geval verkoopt de s.r.o. haar activa, passiva en activiteiten, in het tweede geval verkoopt de aandeelhouder zijn aandelen in de s.r.o. Hogere administratieve lastendruk dit is een belangrijk nadeel t.o.v. een eenmanszaak. Dit zal iedereen die in Nederland is overgestapt van een eenmanszaak naar een B.V. bekend voorkomen. Ongunstiger fiscaal regime een ander nadeel dat wellicht bekend voorkomt is de dubbele belastingheffing die bij een s.r.o. in principe optreedt: een winst van een s.r.o. wordt eerst met 19% vennootschapsbelasting belast, en vervolgens bij distributie als netto-dividend met 15% (in sommige gevallen zelfs 35%) dividendbelasting getroffen (tenzij een 11

14 belastingverdrag/eu-richtlijn kan worden toegepast). Daarnaast vormen opbrengsten uit de verkoop van s.r.o.-aandelen belastbaar inkomen, tenzij de verkoop na meer dan 5 jaar plaatsvindt en de aandelen niet tot het ondernemingsvermogen van de aandeelhouder behoorden. Voor meer informatie zie hoofdstuk 5. Oprichting van een s.r.o. Begin jaren 90 was het oprichten van een s.r.o. een gecompliceerde en kostbare aangelegenheid. Dit is verbeterd. Op dit moment kan het oprichten van een s.r.o. in vijf werkdagen gebeurd zijn, mits alle benodigde documenten en informatie in correcte vorm en tijdig aanwezig zijn een belangrijke voorwaarde, die in de praktijk vaak hoofdbrekens betekent. Hoewel u ook zelf naar de notaris kunt stappen om een s.r.o. op te richten, verdient het de voorkeur om dit via een advocaat te doen. Dat scheelt doorgaans tijd en geld. Veel Tsjechische advocaten rekenen voor de oprichting van een s.r.o. ca. CZK , inclusief notaris- en andere bijkomende kosten. Samengevat zijn de stappen voor het oprichten van een s.r.o. : 1. Bepaal wie statutair directeur wordt Als u zelf geen statutair directeur (jednatel) wordt, moet u een andere persoon aanwijzen (betreffende moet het daarmee eens zijn). Iedere buitenlandse statutair directeur heeft een VOG voorzien van apostille nodig, tenzij hij een tijdelijke of lange termijn verblijfsvergunning heeft. (zie paragraaf 4.1.). De geëigende contractvorm voor de jednatel is een functieuitoefeningsovereenkomst (smlouva o výkonu funkce) zoals geregeld in de Wet op de Handelsvennootschappen. 2. Regel zetel voor de vennootschap U moet beschikken over een adres waar de s.r.o. kan worden gevestigd, of tenminste over de schriftelijke toestemming (voorzien van een geverifieerde handtekening) van de eigenaar of van een andere gerechtigde persoon die over het gebouw of het kantoor kan beschikken. Er zijn overigens bedrijven die zich in de verhuur van kantooradressen specialiseren. 3. Passeren van de notariële akte Het passeren van de notariële akte wordt in Tsjechië als (het moment van) de oprichting (založení) gezien. 4. Vraag een handelsvergunning aan Voor de meeste ondernemingsactiviteiten heeft de s.r.o. een handelsvergunning nodig. Deze kan door de oprichter ten behoeve van de s.r.o. worden aangevraagd (voor verdere algemene informatie zie paragraaf 4.1). De handelsvergunning moet worden bezorgd voordat inschrijving van de s.r.o. in het handelsregister wordt aangevraagd. De handelsvergunning wordt echter pas van kracht op de dag van inschrijving van de s.r.o. in het handelsregister. Ter volledigheid merken we nogmaals op dat voor de huur en verhuur van onroerend goed geen handelsvergunning vereist is. 5. Open een bankrekening voor de s.r.o. Op basis van de oprichtingsakte kunt u bij een Tsjechische bank een rekening openen, waarop u het aandelenkapitaal kunt storten. De bank zal u een confirmatie ervan verschaffen. De beheerder van het aandelenkapitaal moet nog een verklaring doen over deze kapitaalstorting (zowel de confirmatie als de verklaring zijn nodig voor inschrijving van de s.r.o. in het handelsregister). 6. Schrijf de s.r.o. in het handelsregister in U kunt zich bij het handelsregister inschrijven door middel van een formulier dat samen met bijlagen en leges van CZK wordt ingediend bij de betreffende rechtbank die het handelsregister voert. Het formulier en de leges-zegel zijn doorgaans bij de betreffende rechtbank of een postkantoor te verkrijgen. Uw advocaat kan u hierover verdere praktische informatie verstrekken. Als de aanvraag voor inschrijving in orde is, moet de rechtbank binnen vijf werkdagen tot inschrijving besluiten. De datum van inschrijving die in het handelsregister wordt vermeld, wordt juridisch gezien als de dag van het ontstaan (vznik) van de s.r.o. Vanaf die dag is de vennootschap bevoegd ondernemingsactiviteiten uit te voeren. Aandachtspunt 12 Identificatie Voor de oprichting van de s.r.o. moet u zichzelf kunnen legitimeren. Dit vereist doorgaans uw paspoort een rijbewijs volstaat bijvoorbeeld niet.

15 7. Registreer de s.r.o. voor fiscale en andere doeleinden Na inschrijving in het handelsregister moet de vennootschap worden geregistreerd bij de belastingdienst (zie hoofdstuk 5). In voorkomende gevallen moet ook registratie bij andere overheidsinstanties plaatsvinden. Uw Tsjechische advocaat kan u hierover verdere informatie verstrekken. Achtergrondinformatie s.r.o. De wet schrijft geen minimaal aandelenkapitaal van een s.r.o. voor. De deelname van een aandeelhouder in het aandelenkapitaal moet ten minste CZK 1 bedragen. Net als in een Nederlandse BV. kan een s.r.o. een enig aandeelhouder hebben. De aansprakelijkheid van de aandeelhouder van een s.r.o. is in principe beperkt. De statuten mogen wel een bijstortingsplicht bevatten voor verliessituaties. Het Tsjechische ondernemingsrecht kent niet-geregistreerd kapitaal dat met agio te vergelijken is. Het voordeel van agio ligt in het relatief informele karakter ervan. Toevoegingen of stortingen hoeven niet in het handelsregister te worden ingeschreven, waardoor ze sneller kunnen worden doorgevoerd. Een s.r.o. moet minimaal één statutair directeur (jednatel) hebben. Evenals in Nederland heeft een Tsjechisch statutair directeur relatief veel bevoegdheden. Hij heeft echter ook een bepaalde aansprakelijkheid te dragen. Het is verstandig deze functie niet aan iemand toe te vertrouwen, die u niet goed genoeg kent en/of niet de juiste eigenschappen heeft. Veel buitenlandse ondernemers die een s.r.o. oprichten, kiezen er daarom voor om in de beginfase zelf jednatel te worden. Aandachtspunt Verbonden partijen In tegenstelling tot het oude Handelswetboek bevat de nieuwe Wet op de Handelsvennootschappen in het algemeen geen bepalingen op het gebied van transacties tussen een s.r.o. en haar aandeelhouders. Wel moet het bestuursorgaan elk jaar een verslag opstellen over de transacties met verbonden partijen. De nieuwe Wet op de Handelsvennootschappen verplicht in voorkomend geval de schade te vergoeden die door de uitoefening van de beslissende invloed van de aandeelhouder of de moedervennootschap wordt veroorzaakt (tenzij er sprake is van een consortium). In geval van een potentiëel belangenconflict tussen enerzijds de statutair directeur en aan hem gerelateerde personen incl. bv. familieleden, en anderzijds de s.r.o., moet de directeur dat melden aan eventuele mede-directeuren of de AvA. De AvA is dan bevoegd de functie-uitoefening van de statutair directeur te onderbreken. Als de statutair directeur en aan hem gerelateerde personen incl. bv. familieleden het voornemen hebben een overeenkomst met de s.r.o. aan te gaan, heeft de statutair directeur een vergelijkbare informatieplicht, tenzij de overeenkomst binnen het kader van de normale bedrijfsuitoefening valt. De AvA is bevoegd het sluiten van de overeenkomst te verbieden. 13

16 Aandachtspunt Data box Voor iedere s.r.o. wordt bij oprichting automatisch een data box door de overheid aangemaakt. Deze dient voor communicatie met overheidsorganen, zoals de belastingdienst. Het oprichten en het gebruik van de databox zijn gratis. De potentiële voordelen hiervan zijn duidelijk: tijdswinst en kostenbesparing. Meer informatie over databoxen is te verkrijgen op de website van het Tsjechische Ministerie van Binnenlandse Zaken ( Post die binnenkomt in de data box wordt geacht te zijn ontvangen op het moment dat u de data box opent. Bij niet-opening wordt de post 10 dagen na verzending naar de data box geacht te zijn ontvangen. Het is dus zaak de data box goed bij te houden om te voorkomen dat u deadlines en dergelijke mist. De data box kan zo ingesteld worden dat u per of sms melding krijgt van binnenkomende post. Tevens kunt u het dagelijkse beheer aan iemand anders delegeren. Aandachtspunt Beperking enig aandeelhouderschap s.r.o. Volgens Tsjechisch recht is het niet toegestaan, dat een Tsjechische s.r.o. wordt gehouden door slechts één s.r.o. (of een daarmee vergelijkbare buitenlandse vennootschap), die op zijn beurt ook slechts één aandeelhouder heeft. De volgende structuur bijvoorbeeld is daarom niet toegestaan: A Natuurlijke persoon 100% B.V.B NL CZ 100% s.r.o. C Deze regel is in het leven geroepen om misbruik van s.r.o. s tegen te gaan. In de praktijk werkt deze regel niet, omdat een paar kleine veranderingen aan de bovenstaande structuur al voldoende zijn om aan de wet te voldoen. Bijvoorbeeld wanneer A 1% van zijn aandelen in B aan een tweede natuurlijke persoon verkoopt, waarna B de s.r.o. C opricht, is het wel wettelijk toegestaan. De regel mist daardoor het bedoelde effect en levert in de praktijk voornamelijk onnodige complicaties op, zowel bij de oprichting van een s.r.o., als bij koop van aandelen. Dit heeft twee aspecten: - Als u in het bovenstaande voorbeeld aandelen C zou kopen van B, is deze transactie juridisch gezien nietig. - Als u wel van een bevoegde verkoper koopt, moet u er voor oppassen dat u zelf niet op de bovenstaande structuur uitkomt. Dat zou namelijk eveneens nietigheid van de transactie tot gevolg hebben. Met andere woorden: u dacht eigenaar te zijn van C, maar bent het niet. 14

17 Aandachtspunt Verliessituatie Vooral in de opstartfase draaien ondernemingen vaak verliezen of hebben liquiditeitsproblemen. Daarom is het goed op de hoogte te zijn van in ieder geval de volgende regelgeving op dit gebied: Als een s.r.o. door faillissement wordt bedreigd volgens de maatstaven van de Faillissementswet of in geval van elke andere dringende aangelegenheid, moet de statutair directeur onverwijld de algemene vergadering van aandeelhouders bijeenroepen. Hij moet tijdens de AvA maatregelen ter oplossing van de situatie aandragen. Doet hij dat niet, dan neemt zijn persoonlijke aansprakelijkheid ten opzichte van de crediteuren van de s.r.o. toe. De bovenstaande regeling is opgenomen in de Wet op de Handelsvennootschappen. Daarnaast is de Faillissementswet van belang. Volgens deze wet is een s.r.o. middels haar statutair directeur verplicht haar faillissement aan te vragen, als zij een negatief eigen vermogen en/of betalingsachterstand heeft. (Daarnaast hebben de crediteuren het recht het faillissement van de s.r.o. aan te vragen.) Doet de statutair directeur dat niet, dan is hij in beginsel verantwoordelijk voor het nadeel dat dit nalaten de crediteuren oplevert. Het Wetboek van Strafrecht is mogelijk eveneens van belang. Als een s.r.o. belastingen, premies SV of ZKV niet op tijd voldoet, kan dit in beginsel stafrechtelijke consequenties hebben voor haar statutair directeur. Omdat de (vrijheids)straffen hoog op kunnen lopen, verdient het aanbeveling betalingsachterstanden op fiscaal en aanverwant gebied zoveel mogelijk te voorkomen. 4.3 Filiaal Een andere mogelijkheid om in Tsjechië te ondernemen is d.m.v. van een filiaal (odštěpný závod). Een filiaal kan niet worden opgericht door een natuurlijke persoon, maar wel bijvoorbeeld door een B.V. Een filiaal is geen afzonderlijke rechtspersoon, maar juridisch gezien onderdeel van een rechtspersoon, in dit geval de B.V. (het hoofdhuis ). Voor - en nadelen + Makkelijke interne geldstromen omdat een filiaal een onderdeel is van het hoofdhuis, is het overmaken van geld door het filiaal aan het hoofdhuis en vice versa in feite een interne transactie. Het is dus niet nodig een winstuitkering aan het hoofdhuis te structureren als een dividenduitkering of lening (juridisch gezien kan dit niet eens). algemene aanvaarde fiscale opvattingen is de aftrekbeperking van interest op opgenomen fondsen (volgens de zgn. thincapitalization regels, zie hoofdstuk 5) niet van toepassing op een filiaal. + Mogelijk Nederlands fiscaal voordeel doorgaans kunnen verliezen van een buitenlands filiaal direct in mindering worden gebracht op het Nederlandse fiscale resultaat van het hoofdhuis. Dit kan dus leiden tot een tijdelijke besparing van Nederlandse vennootschapsbelasting. Dit is een cash-flow voordeel ten opzichte van een s.r.o., waarvan eventuele fiscale verliezen niet rechtstreeks van het resultaat van de Nederlandse B.V.-aandeelhouder kunnen worden afgetrokken. - Aansprakelijkheid een belangrijk nadeel van een filiaal is dat het hoofdhuis rechtstreeks aansprakelijk is voor de schulden van het filiaal. + Geen thin-cap beperkingen volgens 15

18 - Psychologisch effect een filiaal is in de ogen van vele Tsjechen een minder aantrekkelijke zakenpartner dan een Tsjechische rechtspersoon zoals een s.r.o. Een filiaal kan worden gezien als een wat onduidelijk onderdeel van een buitenlandse vennootschap, hetgeen de crediteuren en debiteuren van het filiaal nadelen zou bezorgen. Wat u ook van deze zienswijze denkt, het is een psychologische factor die in de keuze voor een geschikte ondernemingsvorm moet worden meegenomen. Enkele algemene kenmerken en oprichting Afgezien van bijvoorbeeld aansprakelijkhe idsaspecten, is een filiaal in veel opzichten vergelijkbaar met een s.r.o. Dit geldt ook voor de positie van de statutair directeur van een filiaal (vedoucí odštěpného závodu, d.i. leider van het filiaal ). In tegenstelling tot het oude Handelswetboek bevat de nieuwe Wet op de Handelsvennootschappen geen bepaling die uitdrukkelijk voorschrijft om een filiaal in het Tsjechische handelsregister in te schrijven. Het is echter vanwege de rechtszekerheid aanbevolen het filiaal toch daarin te registreren om mogelijke complicaties te voorkomen (tenminste totdat er een algemeen geaccepteerde interpretatie van vermelde bepaling in de Wet op de Handelsvennootschappen is). De oprichtingsprocedure van een filiaal is in grote lijnen vergelijkbaar met die van een s.r.o. (zie 4.2). 4.4 Investeringsbescherming, repatriëring van liquide middelen Investeringsbescherming Nederland en het toenmalige Tsjecho- Slowakije hebben in 1991 een verdrag getekend ter wederzijdse bevordering en bescherming van investeringen. Dit verdrag is op 1 oktober 1992 in werking getreden. Na toetreding van Tsjechië tot de EU is de praktische betekenis van het verdrag afgenomen. Het is echter nog steeds van kracht en biedt Nederlandse investeerders in Tsjechië garantie voor gelijke behandeling en een zekere bescherming tegen discriminatie door de Tsjechische overheid. Repatriëring van liquide middelen en deviezenwetgeving De Tsjechische Republiek heeft haar deviezenverkeer geliberaliseerd. Een Nederlandse investeerder kan daarom vrijelijk gelden vanuit Nederland naar bijvoorbeeld zijn Tsjechische vennootschap overmaken. Zijn vennootschap kan dit omgekeerd eveneens doen. Er moet voor de vennootschap uiteraard wel een goede juridische reden zijn om geld over te maken, zoals een besluit van de AvA tot dividenduitkering, of een leningsovereenkomst. Voor statistische verslaggevingsdoeleinden bestaat er een meldingsplicht in bepaalde gevallen moet een Tsjechische Aandachtspunt Investeren in vastgoed - koop van Tsjechisch onroerend goed In het verleden bevatte de Tsjechische deviezenwet verstrekkende belemmeringen voor buitenlanders om juridisch eigenaar te worden van in Tsjechië gelegen onroerend goed. Ook na toetreding van Tsjechië tot de EU bleef dit het geval, omdat Tsjechië een overgangsregeling bedongen had. Deze overgangsregeling is echter op 1 mei 2011 geëindigd. Kort daarna is er een wet aangenomen waarmee de belemmerende bepalingen uit de deviezenwet zijn geschrapt. Voor Nederlanders is het nu daarom in principe mogelijk Tsjechisch OG vrijelijk te kopen. 16

19 vennootschap aan de Tsjechische nationale bank (Česká národní banka ČNB; zie melden dat zij vreemd vermogen (lening/krediet) of eigen vermogen heeft ontvangen. Dit kan van toepassing zijn op een Tsjechische vennootschap die volledig in eigendom is van een Nederlandse investeerder. 4.5 Ondersteuning van investeringen Er zijn in Tsjechië diverse regelingen ter ondersteuning van investeringen. Bespreking ervan zou het kader van deze brochure te boven gaan. Daarom vermelden we hieronder in het kort enkele hoofdlijnen en verwijzingen. EU structuurfondsen Tsjechië biedt verscheidene subsidieprogramma s aan die gefinancierd worden vanuit de EU structuurfondsen. Voor de periode staat voor Tsjechië ca. EUR 24 miljard ter beschikking. Op deze plaats verwijzen wij naar de website van CzechInvest ( ), een overheidsagentschap opgericht door het Ministerie van Industrie en Handel om investeerders te ondersteunen. Onder het kopje Financial Support Programmes is uitgebreide informatie te vinden over de verscheidene operationele programma s, bv. het Operational Programme Enterprise and Innovation. Een samenvatting voor de jaren geeft aan welke Operational Programmes er zijn en welke ministeries verantwoordelijk zijn voor de uitvoering ervan. Nuttige informatie zou tijdens het jaar 2015 in het engels ook hier worden gepubliceerd.( Investeringsstimuleringsmaatregelen voor de industrie Eveneens vindt u op de website van CzechInvest informatie over Investment incentives for the manufacturing industry. Op dit moment zijn er subsidies beschikbaar voor creatie van nieuwe banen en voor kosten van (her)scholing in gebieden met een hoge werkloosheid. Daarnaast is er ondersteuning in de fiscale sfeer, in de zin van een volledige tax holiday voor nieuwe vennootschappen en gedeeltelijke tax holiday voor expanderende bedrijven of bepaalde steun bij het verwerven van onroerende goederen. Aftrek voor onderzoek en ontwikkeling De Wet op de Inkomstenbelasting biedt de mogelijkheid om kosten van onderzoek en ontwikkeling van de belastbare winst af te trekken. Dit houdt in feite een dubbele aftrekmogelijkheid in de kosten mogen een keer als fiscaal aftrekbaar worden genomen bij de berekening van de belastbare winst, en daarna nog een keer door ze van de belastbare winst af te trekken. Er zijn diverse voorwaarden waaraan moet worden voldaan om van deze regeling gebruik te maken. Een mogelijkheid die sinds een paar jaar bestaat is dat aan de belastingdienst een bindende uitspraak (závazné posouzení / binding ruling ) kan worden gevraagd inzake de vraag of bepaalde kosten kwalificeren als kosten voor onderzoek en ontwikkeling. 17

20 5 Boekhouding en fiscale aspecten 5.1 Inleiding Voor Nederlanders verloopt de eerste kennismaking met het Tsjechische belastingrecht en aanverwante zaken vaak stroef. Men is verbaasd over het bureaucratische karakter van de regelgeving en dito werkwijze van de ambtenaren. De communicatie is vaak moeizaam, omdat deze meestal uitsluitend in het Tsjechisch verloopt. Tijdsverlies en frustraties zijn vaak het gevolg. Om deze problemen te voorkomen is het aan te raden in een vroeg stadium een ervaren Tsjechische belastingadviseur of accountant in de arm te nemen. De ervaring leert dat die investering zich snel terugverdient. Stel van te voren wel goed vast of de adviseur bij u past en, misschien nog belangrijker, of u goed met hem of haar kunt communiceren. Tips Enige tips om enigszins voorbereid te zijn op de eerste kennismaking met het Tsjechische belastingrecht: Het kan nuttig zijn om samen met uw adviseur een korte bespreking bij de belastingdienst te beleggen. Dat geeft u de mogelijkheid vooraf uit te leggen wat u wilt gaan doen en daarvoor enig begrip te kweken. Vooral als u voor het eerst BTW wilt terugvorderen is dit aan te bevelen, omdat de belastingdienst dan doorgaans toch wil controleren of uw claim terecht is. Een bespreking vooraf is vaak beter dan wanneer het eerste contact plaatsvindt tijdens een controle. Tsjechische belastingambtenaren gaan vaak formeler te werk dan hun Nederlandse collega s. Dit wekt bij Nederlanders gemakkelijk irritatie op. Toch heeft het voor de belastingplichtige soms voordelen bij grote aandacht voor details en formele vereisten wordt soms aan wezenlijke risico s voorbijgegaan. Schriftelijke overeenkomsten zijn belangrijk. Waar een Nederlandse belastingambtenaar genoegen neemt met facturen, verlangt zijn Tsjechische collega vaak een onderliggende schriftelijke overeenkomst. Houd uw data box en schriftelijke correspondentie van de belastingdienst goed bij. Onderneem op tijd actie het overschrijden van deadlines kan negatieve gevolgen hebben. De sancties zijn vaak hoger dan verwacht, omdat in Tsjechië het voldoen aan wettelijke voorschriften erg belangrijk is. 18

21 5.2 Boekhouding en jaarrekening Boekhoudwet Tsjechië heeft, anders dan Nederland, een boekhoudwet (Zákon o účetnictví). De Boekhoud-wet is van toepassing op onder meer de volgende subjecten: rechtspersonen met zetel in Tsjechië (bijv. een Tsjechische s.r.o. [společnost s ručením omezeným, te vergelijken met een Nederlandse B.V.] of een a.s. [akciová společnost, te vergelijken met een Nederlandse N.V.].); buitenlandse personen voor zover zij in Tsjechië ondernemen (bijvoorbeeld een Nederlandse B.V. die een Tsjechisch filiaal heeft); Tsjechische of buitenlandse ondernemers-natuurlijke personen die in het Tsjechische handelsregister zijn ingeschreven; andere Tsjechische of buitenlandse ondernemers/natuurlijke personen, als hun omzet in het onmiddellijk voorgaande kalenderjaar hoger was dan CZK 25 miljoen. Deze rechts- en natuurlijke personen hebben de verplichting om een boekhouding volgens het systeem van dubbel boekhouden te voeren. Voor natuurlijke personen geldt een enigszins vereenvoudigd regime als zij niet wettelijk verplicht zijn een Tsjechische accountantscontrole te laten uitvoeren. Accountantscontrole Een s.r.o. moet haar jaarrekening door een (Tsjechische) accountant laten controleren als zij op balansdatum en het direct daaraan voorafgaande boekjaar aan ten minste twee van de volgende drie criteria voldoet: de waarde van de activa is tenminste CZK 40 miljoen; de jaaromzet bedraagt tenminste CZK 80 miljoen; het gemiddelde personeelsbestand is tenminste 50. Daarnaast kan (de onderneming van) een ondernemer-natuurlijke persoon in Tsjechië ook worden onderworpen aan verplichte accountantscontrole een situatie die we in Nederland niet kennen. Voor het vaststellen of accountantscontrole verplicht is, gelden dezelfde criteria als voor een s.r.o. Verdere verschillen met de Nederlandse situatie In Tsjechië bestaat een verplicht rekeningschema voor onder andere s.r.o. s. De eerste twee posities van rekeningnummers staan vast, de volgende posities kunnen vrij worden gekozen, waardoor toch een bepaalde flexibiliteit mogelijk is. De Boekhoudwet bevat strafbepalingen voor overtredingen en administratieve delicten. De boetes kunnen zeer hoog zijn tot 6% van de som van de activa. Dergelijke sancties kent Nederland niet. Desalniettemin bestaat de indruk dat de authoriteiten in de praktijk terughoudend zijn in het opleggen van boetes. Vanwege onder meer de bovenvermelde redenen zijn Tsjechische boekhouders vaak veel voorzichtiger dan hun Nederlandse tegenhangers. Aan de correcte (initiële) boekingen van posten wordt veel aandacht besteed; in Nederland volstaat doorgaans dat boekingen logisch en verdedigbaar zijn. 5.3 Inkomstenbelasting Fiscale status Personen die in Tsjechië wonen of er tenminste 183 dagen in een kalenderjaar verblijven, worden fiscaal als inwoners van Tsjechië beschouwd. Hun gehele inkomen, ongeacht uit welk land dat afkomstig is ( wereldinkomen ), is dan aan Tsjechische inkomstenbelasting ( IB ) onderworpen. Als iemand niet of minder dan 183 dagen per kalenderjaar in Tsjechië woont, wordt hij fiscaal als niet-inwoner van Tsjechië beschouwd. Zijn Tsjechische belastingplicht is dan beperkt tot inkomsten die hun bron in Tsjechië hebben. De Wet op de Inkomstenbelastingen (Zákon o daních z příjmů) (hierna: ( Wet IB ) geeft aan dat bijvoorbeeld inkomsten uit de verkoop van Tsjechisch onroerend goed, of dividend ontvangen van een Tsjechische s.r.o., als inkomsten uit Tsjechische bron worden beschouwd. 19