2 In Hoor Friesland, hét centrum voor doven en slechthorenden

Transcriptie

1

2 November In Hoor Friesland, hét centrum voor doven en slechthorenden Hoor Friesland-info is een uitgave van Hoor Friesland Tjotterstraat AS Leeuwarden Telefoon: Teksttelefoon: Beeldtelefoon: Fax: werken samen: Stichting Frido en NVVS, afdeling Friesland Directeur Jeroen Dijkstra Staf en ondersteuning Albertsje Spliethoff Projectmedewerker Lorette Dorreboom Redactie Hoor Friesland-info Lorette Dorreboom j.dijkstra@hoorfriesland.nl a.spliethoff@hoorfriesland.nl l.dorreboom@hoorfriesland.nl l.dorreboom@hoorfriesland.nl info@hoorfriesland.nl Internet: Bankrekeningnummer: Openingstijden Hoor Friesland kantoor: Dinsdag, woensdag en donderdag van uur Bestuur Hoor Friesland Voorzitter Penningmeester Lid Bestuur NVVS-Friesland Bestuur Frido Voorzitter Penningmeester Lid Info@hoorfriesland.nl Jitty Reifenrath Machiel Talsma Rennie Torensma Info@hoorfriesland.nl Info@hoorfriesland.nl Rennie Torensma Lubbe Alkema Maya Soekhram Hielke van der Schaar Gerda de Vries Annechien Dijkstra-Koehoorn Hillie Torensma Foto omslag: Verkoop Doof in Beeld ging voorspoedig op de WereldDovendag

3 Er ligt weer een nieuwe info voor u. Het halfjaarlijks blad van Hoor Friesland. In het voor- en najaar kunt u een uitgave van ons verwachten. In de tussentijd houden we u op de hoogte door middel van onze nieuwsbrief Lees. We hebben de afgelopen tijd met veel plezier op kantoor gewerkt. Alles loopt lekker, we hebben de wind in de zeilen! Alleen al in de maanden oktober en november hebben we aan ruim 400 jongeren Verhuizing Hoor Friesland 2 Van het bestuur / Nieuws van de projecten 3 Nieuws van de projecten 5 Doof in beeld 6 Nieuws van projecten 7 WereldDovendag 8/9 Nieuws van OTwee / Themabijeenkomst 10 Themabijeenkomst 11 Taalklassen 13 Voorlichting 14/15 Schrijftolk 16 Opening scheepvaartmuseum 17 Cursusaanbod 18/19 Oproep Palet 19 Interview 20 Puzzel 20 Vergeten geluiden 21 FCDV 23 Audisme 24/25 Tryater 26 Bowlingavond 27 Agenda 28 voorlichting gegeven over doofheid en slechthorendheid! Met veel enthousiasme gaven de voorlichters ook workshops over gebarentaal. Zij wisten de leerlingen goed te boeien en te inspireren. Hele klassen liepen in de pauze hun naam te spellen met behulp van het handalfabet. De jongeren konden kennis maken met een tolk gebarentaal en een schrijftolk. Daar hadden de meesten nog nooit van gehoord. Wie weet motiveert het een paar leerlingen deze beroepen te kiezen. Je weet nooit hoe het balletje rolt. Hoor Friesland is flink in beweging, ik noemde het al even, de wind in de zeilen. Wij gaan verhuizen! u leest er alles over op blz. 2. Wij hebben er zin in, een nieuwe locatie geeft weer nieuwe energie. Verder vindt u o.a. in dit nummer een verslag van de lezing van Peter Kraft over oog en oor, blz. 11 en een verslag van de lezing over audisme, van Gera Vonk-Huisjes, blz. 24. Hoor Friesland was ook op de WereldDovendag, zie foto op de cover, met ons boek: Doof in beeld en de bijbehorende expositie. blz. 8. Naast onze fotografie tent stond Roxanne, met een door haar en Harm gemaakte film over plotsdoofheid: Vergeten Geluiden. Een verslag van deze bijzondere film willen we u niet onthouden, zie blz. 21. Tenslotte: heeft u een vraag, een verhaal, wilt u iets kwijt, laat het ons weten. Wilt u iets doen, als vrijwilliger voor Hoor Friesland, u bent van harte welkom! Op blz. 14 kunt u lezen wat het geven van voorlichting bij Hoor Friesland inhoudt. Als u graag op de hoogte wilt zijn van de verschillende zaken waarbij de hulp van vrijwilligers uiterst welkom is, kunt u zich opgeven met naam en adres. Regelmatig sturen wij een oproep hiervoor rond. En natuurlijk hopen wij u te ontmoeten in ons nieuwe pand, volgend jaar. Wij wensen u een mooie decembermaand met fijne feestdagen, een gelukkig nieuwjaar, veel leesplezier met deze info en graag tot ziens. Fijne Kerstvakantie gewenst! De medewerkers van Hoor Friesland

4 Hoor Friesland gaat verhuizen Zoals u waarschijnlijk weet is Hoor Friesland druk bezig geweest met een toekomstverkenning. De kans is groot dat we met minder subsidie toe moeten. Het bestuur van Hoor Friesland heeft samen met mij eind 2010 gekeken naar mogelijke scenario s voor de toekomst. Vanaf begin dit jaar hebben we op basis van deze scenario s gesprekken gevoerd met verschillende (maatschappelijke) organisaties om te kijken of en hoe we kunnen samenwerken. De provincie Fryslân wil ook graag dat wij meer gaan samenwerken. Wat voor ons bij deze gesprekken belangrijk was, is het behoud van onze eigen identiteit. Alhoewel alle organisaties waar we mee gesproken hebben in meer of mindere mate interessant zijn, heeft het bestuur het besluit genomen met het Audiologisch Centrum Friesland verder te gaan. De argumenten voor dit besluit zijn onder meer: - De locatie van het Audiologisch Centrum is zeer goed bereikbaar (niet ver van het station Leeuwarden). - We zitten in hetzelfde werkveld en hebben voor een belangrijk deel dezelfde doelgroep. - Dagelijks komen er veel slechthorenden (van alle leeftijden) op het Audiologisch Centrum, een doelgroep waarvoor we graag nog meer willen betekenen. - Het Audiologisch Centrum en Hoor Friesland vullen elkaar inhoudelijk goed aan. - We hebben goede ervaringen met elkaar (o.a. in het Fries Platform Doven en Slechthorenden). - Er is voldoende ruimte beschikbaar voor medewerkers van Hoor Friesland. - Het kantoor is ook s avonds te gebruiken voor cursussen e.d. - We kunnen facilitaire zaken delen zoals receptie en ICT tegen beperkte kosten voor Hoor Friesland. - Het Audiologisch Centrum is een professionele organisatie van redelijke omvang (30 werknemers). - Er is een eigen parkeerterrein. - Er zijn mooie gemeenschappelijke ruimtes die ook door Hoor Friesland gebruikt kunnen worden. Wat betekent het besluit van het bestuur nu? In ieder geval dat we begin volgend jaar verhuizen naar het pand van het Audiologisch Centrum aan de Verlengde Schrans 35 te Leeuwarden. Hier is een ruimte beschikbaar voor niet al te veel geld. Het is nu nog een kale boel, maar met hulp van vrijwilligers en wat professionele ondersteuning zal dit een prachtig kantoor worden, een mooi nieuw thuis voor Hoor Friesland. We hebben inmiddels ook een gesprek gehad met gedeputeerde Tineke Schokker. Zij is ook enthousiast over onze plannen. We vinden het fijn na alle maanden van voorbereiding u te kunnen informeren over onze aanstaande verhuizing. Mocht u nog vragen hebben over onze plannen, dan kunt u natuurlijk gewoon contact met mij zoeken (j.dijkstra@hoorfriesland.nl). Jeroen Dijkstra Nieuwjaarsreceptie De afgelopen jaren bent u van ons gewend dat wij in januari een nieuwjaarsreceptie hebben. In verband met onze verhuisplannen hebben we ervoor gekozen om dat begin 2012 niet te doen. In plaats hiervan organiseren we een soort van house-warming als we zijn verhuisd naar onze nieuwe locatie aan de Verlengde Schrans 35 in Leeuwarden. Waarschijnlijk kunnen we ergens in februari 2012 de overstap maken, dus rond 1 maart 2012 zullen we op feestelijke wijze ons nieuwe onderkomen in gebruik nemen. U krijgt daar natuurlijk tegen die tijd een uitnodiging voor.

5 Goedendag allemaal, Dit jaar is het heerlijk weer terwijl ik dit stukje schrijf, toch is het herfst. Veel dieren worden onrustig, bomen hebben mooie kleuren, vorstgevoelige bloemen hebben we al naar binnengehaald en onverwacht bloeit een appelboom. De herfst, een periode om als tuinier terug te kijken. Was de tuin zoals ik het wilde, moet er wat anders? Ook bij Hoor Friesland kijken we soms terug, dat doen we in bestuursvergaderingen, naar aanleiding van berichten die we krijgen en natuurlijk wordt dat gedaan op het bureau. Ook dit jaar is er weer veel om met plezier op terug te kijken, mooie projecten en niet te vergeten een nieuwe naam. Wat zijn er weer veel mensen druk aan de slag geweest. De mensen op het bureau, mensen van andere organisaties waarmee werd samengewerkt en natuurlijk ook de vele vrijwilligers. Dank allemaal voor jullie inzet. De winter is een mooie periode om plannen te maken en om goed voorbereid het nieuwe (tuin) jaar in te gaan. Voor Hoor Friesland is dat een jaar met de verhuizing en weer mooie projecten en andere activiteiten. Ook gaan we plannen maken voor de verdere toekomst van Hoor Friesland. In 2012 wordt er al gesnoeid in het budget dat we hebben. Ik hoop dat net als in de tuin hier ook geldt: snoeien doet groeien. Hebt u ook vernomen dat er een heel koude winter komt? Zou best kunnen en ik wil u dan ook allen, namens het bestuur van Hoor Friesland, een warm hart toedragen en u een gezellige winterperiode en een goede jaarwisseling toewensen. Doe voorzichtig en ik hoop u allen in 2012 weer te zien. Jitty Reifenrath Voorzitter Hoor Friesland Het Friesland College verzorgt een Cursus basisvaardigheden Nederlands en rekenen voor doven en slechthorenden. Tijdens de les kunnen de volgende onderdelen aan bod komen: - lezen - schrijven (actualiteiten, goede zinnen schrijven, nieuwe woorden leren, grammatica) - rekenen - werken met de computer - communicatie/gebaren - sociale kennis en vaardigheden We werken in kleine groepen. Iedereen op zijn eigen niveau.bij elke les is een tolk aanwezig. De cursus wordt gegeven in samenwerking met Hoor Friesland. Voor wie: De cursus is bedoeld voor: doven en slechthorenden alle nationaliteiten mannen en vrouwen volwassenen, ouder dan 18 jaar woonachtig in Friesland (woont u elders, neem dan contact met ons op) Wanneer: De cursus is elke maandagavond van tot uur. In de schoolvakanties is er geen les. Waar: Friesland College, gebouw Triangel Julianalaan 97, 8931 AH Leeuwarden. educatieleeuwarden@fcroc.nl tel docent: Anneke Visser. De kosten? De cursus is gratis. We nodigen u graag uit voor een intakegesprek. Wij verzoeken u voor het intakegesprek zelf voor een tolk gebarentaal te zorgen.

6

7 Nieuws over het ringleidingproject In april is Hoor Friesland van start gegaan met de uitvoering van een ringleidingproject in de gemeente Súdwest Fryslân. Het valt onderde zogenaamd Plattelânsprojekten van de Provinsje Fryslân waarvoor subsidie wordt verleend. Naast Hoor Friesland steunen ook MEE-Friesland en Dorpswurk dit project. Ook verleent de gemeente Súdwest Fryslân alle medewerking. Het doel is om in zoveel mogelijk dorpshuizen en MFC (Multifunctionele Centra) een goedwerkende ringleiding te krijgen, danwel een andere voorziening voor slechthorenden. Alle 54 dorpshuizen/mfc hebben in mei een brief gekregen met daarbij een inventarisatielijst waarop ingevuld kon worden welke voorzieningen voor slechthorenden er zijn. De meeste formulieren zijn terugontvangen en daaruit blijkt dat er slechts in 15 dorpshuizen/mfc een ringleiding ligt. Deze dorpshuizen/mfc zijn in oktober bezocht door ringleidingkeurders van de NVVS en toen zijn er 7 goedgekeurd. Op de andere 8 adressen was de ringleiding niet in orde of niet aangesloten. Hier moet dus eerst nog wat aan gebeuren voordat ze alsnog goedgekeurd kunnen worden. Dan blijven er nog heel wat dorpshuizen/mfc over die nog geen voorzieningen hebben. De besturen van deze dorpshuizen/mfc krijgen de komende maanden een gratis deskundig advies of en zo ja, welke voorzieningen er nodig zijn voor slechthorenden. Het is de bedoeling dat deze dorpshuizen/mfc dan in een vervolgproject gezamenlijk overgaan tot aanschaf van de noodzakelijke voorzieningen met een gedeeltelijke eigen bijdrage en met hulp van subsidies en fondsen. Daarna zal gekeken worden of ook in andere gemeenten in Friesland een ringleidingproject opgezet kan worden. Wij houden u verder op de hoogte van de ontwikkelingen. Albertsje fotoboek Doof in Beeld overhandigd aan gedeputeerde Tineke Schokker. Tevens ging de bijbehorende expositie van start in het Medisch Centrum Leeuwarden, waar de foto s bijna 4 maanden te zien zijn geweest. Daarna zijn de foto s ook tentoongesteld op de WereldDovendag op 24 september jl. in Rotterdam, waar namens Hoor Friesland Lorette, Iris, Rennie en Tiny de hele dag in touw zijn geweest. Het was een fantastische ervaring. Veel positieve reacties gehad. Direct na onze naamswijziging hebben wij Doof in Beeld gebruikt voor het vergroten van onze naamsbekendheid. Zo hebben alle huisartsen, KNO-artsen en audiciens onze boeken ontvangen. Inmiddels hebben we ook al redelijk wat boeken verkocht en dit zal ook nog wel even doorlopen. Kortom, het project is weliswaar afgesloten maar Doof in Beeld loopt nog wel een tijdje door. Oog en Oor voor ouderen in zorginstellingen Begin dit jaar zijn we gestart met dit project. De organisatie is neergezet, er is een stuurgroep gevormd en gelukkig zijn er ook weer heel wat vrijwilligers gevonden. In juni is er een pilot geweest in Zorgcentrum De Lijte in Ureterp (onderdeel van ZuidOostZorg). Ruim 80 bewoners zijn door onze vrijwilligers gecheckt op eventuele problemen met horen en/of zien. In juli is de pilot geëvalueerd met een afvaardiging van De Lijte en zijn de bevindingen over de cliënten overgedragen. De Lijte was enthousiast over de gang van zaken rondom het project. Het vervolg ligt nu bij De Lijte vooral in handen van de EVV-ers (Eerst Verantwoordelijke Verzorger). Nog dit jaar hopen we twee of drie andere locaties te gaan checken. In het najaar van 2012 moet het project zijn afgerond. Een belangrijk doel van dit project is ook het ontwikkelen van goed lesmateriaal voor de MBO Verpleging & Verzorging. Dit materiaal bestaat uit een kennisbundel voor docenten en een werkboek voor leerlingen. De werkgroep, bestaande uit Rini van Dam, Marije van der Wal en Peter Kraft, heeft inmiddels al veel werk verzet. Rond de jaarwisseling is het lesmateriaal in concept klaar. Doof in Beeld Zoals bekend hebben we eind mei in een feestelijke bijeenkomst het eerste exemplaar van het prachtige

8 DOOF IN BEELD Dove mensen laten van zich horen! Het fotoboek Doof in Beeld geeft een kijkje in de wereld van de dove medemens. Het boek toont een portret van twaalf dove mensen, gefotografeerd in dagelijkse omstandigheden, in het bijzonder waarin die verschillen met die van horende mensen. Naast de foto s vindt u teksten die in het kort uitleg geven over de problemen waarmee dove mensen te maken hebben in een horende wereld en Doof in Beeld biedt ook een kijkje in de rijke en trotse dovencultuur. Doof in Beeld wil hiermee het begrip voor de problemen van doven in het leven van alledag vergroten en zo een brug slaan tussen dove en horende mensen. Bestelinformatie: Doof in Beeld 12,95 info@hoorfriesland.nl tel: fax: ISBN

9 Project Oog en Oor voor ouderen in zorginstellingen Door: Rini van Dam Begin dit jaar werd ik benaderd door Hoor Friesland (toen nog FCDS) of ik lesmateriaal wilde gaan schrijven voor MBO-zorgopleidingen over ouderdomsslechthorendheid. Er was voor gekozen om - naast de auditieve beperking - ook aandacht te besteden aan visuele beperkingen. Daarom werd Marije van der Wal van stichting OTwee benaderd voor het schrijven over visuele problematiek bij ouderen in de zorg. Het lesmateriaal is bedoeld om de scholing van verplegend en verzorgend personeel op het gebied van het omgaan met cliënten met een auditieve en/of visuele beperking te verbeteren. Ik zal het in dit stukje alleen hebben over mijn eigen aandeel in het lesmateriaal. Het FCDS heeft in 2007 een onderzoek verricht. Daaruit bleek dat het verzorgend - en verplegend personeel over weinig tot geen basiskennis en vaardigheden beschikte aangaande slechthorendheid, de communicatiebeperking die dit met zich meebrengt en de hulpmiddelen die er zijn. In veel ziekenhuizen, zorg- en verpleeghuizen is daarom te weinig aandacht voor zorgvragers met auditieve beperkingen. Het directe gevolg van het niet herkennen van de problematiek is dat ouderen sneller in een sociaal isolement terecht kunnen komen of niet de zorg krijgen die ze nodig hebben. Daarom is goede informatievoorziening aan verplegend en verzorgend personeel noodzakelijk. Goed voorgelicht en geschoold personeel kan er toe bijdragen dat ouderen met hoorproblematiek snel geholpen kunnen worden zodat ze goed kunnen (blijven) participeren in de maatschappij. Ik ben nog voor de zomer aan de slag gegaan. Inmiddels zijn er vele uren achter de computer doorgebracht met het schrijven van voorlichtende teksten, praktijkvoorbeelden en het bedenken van opdrachten. Voordat ik begon te schrijven dacht ik: ik kom niet uit de zorg, weet ik er eigenlijk wel genoeg van? Het bleek mee te vallen. Ik heb mijn oren (die van mij doen het gelukkig nog goed) te luisteren gelegd bij onze oude vaders die in een verzorgingshuis c.q. serviceflat wonen. Ik heb naar de verhalen geluisterd van onze voorlichters. Ik heb goed opgelet toen onze beide vaders naar het ziekenhuis moesten. De voorbeelden voor het lesmateriaal lagen voor het oprapen. Helaas! Zo nodig is het dus, moest ik zelf constateren. Ik ben ervan geschrokken maar ik heb er wel dankbaar gebruik van gemaakt. Mijn deel van het concept-lesmateriaal is inmiddels klaar. Natuurlijk zal ik hier en daar nog wat moeten aanpassen of verbeteren, dat hoort erbij. Ik ben zelf heel benieuwd hoe het eindresultaat er uit zal komen te zien. Maar belangrijker is, dat er straks lesmateriaal ligt voor studenten die een zorgopleiding (gaan) volgen. Hoe meer ze ervan af weten, hoe beter het zal zijn voor de slechthorende ouderen met wie ze in hun beroep te maken zullen krijgen. Ik vind het een mooi idee dat ik daar mijn steentje aan bij heb kunnen dragen.

10 paar ezels met foto s om. Intussen werd het ook steeds drukker. We stonden precies bij de ingang van de zaal, en iedereen liep eerst langs ons. Een geweldige plek dus. Maar ook kwetsbaar, en Iris organiseerde palen en afzetband, zodat we ons plekje wat beter konden beschermen. De WereldDovendag, 24 september Daar gingen we, Tiny, Rennie, Iris en ik, op weg naar Rotterdam in een kampeerbus. Het was nog vroeg en de weg was lekker rustig. We hadden de foto-expositie Doof in beeld bij ons, een tafel voor de folders, dozen met infomateriaal en de steekkar om de expositie te vervoeren. Gelukkig was er in Rotterdam parkeerplek voor de deur, makkelijk. Alles was snel uitgeladen en spoedig stonden we met alle spullen bij de partytent die we toegewezen hadden gekregen van de organisatie. In de tent stonden 13 mooie houten ezels klaar, waar we de foto s op konden plaatsen. De tent was wel een beetje aan de kleine kant, dus we hebben de helft van de ezels er weer uitgegooid en de foto s ook op de grond gezet, tegen de ezels aan geleund. Een onstabiele situatie, en natuurlijk vielen er al snel een Het was druk! Rennie, Iris (zij zagen veel bekenden!) Tiny en ik hebben uur na uur veel mensen in woord en gebaar van alles verteld over de expositie en Hoor Friesland. Telkens weer moesten Rennie en Iris de naam: Hoor Friesland uitleggen. Dat het betekent: Gehoord worden. Dat werd niet zonder meer begrepen door de dove bezoekers. Voor het boek Doof in beeld was veel belangstelling. Wat heel erg leuk was, was dat de bezoekers zo enthousiast waren over de expositie. Veel kreten van herkenning, belangstelling en warme complimenten over de foto s. Heel fijn te horen! Een aantal mensen die in het boek geportretteerd staat kwam langs, en die mensen konden voor hun eigen expositieplaat gefotografeerd worden. Grappig, onze tent heette dan ook: fotografie. Het werd steeds warmer, en de rijen in het restaurant langer. Om de beurt namen we een pauze, en hadden we de tijd om ook even langs de andere kraampjes te lopen. We hebben niet zo heel veel doven uit Friesland gezien. Rotterdam is niet naast de deur. Als de WereldDovendag meer richting het noorden was geweest waren er vast meer doven uit Friesland gekomen.

11 Gera Vonk-Huisjes, John van Gelder en Johan Wesemann. De Berengroep, met wie we hebben samengewerkt in het project Doof in beeld, en de makers van de website Doof.nl waren aanwezig met al hun uitgaves, waaronder hun nieuwe blad Gezond Gehoor. Ook zij verkochten het boek: Doof in beeld. Zo hadden we twee verkooppunten, mooi. Veel van het aangeboden programma die dag hebben we niet meegekregen. We zijn voornamelijk in onze eigen fotografietent geweest om iedereen die langsliep van informatie te voorzien. Zoals elk jaar werd aan het eind van de dag de Jaarprijs van Dovenschap uitgereikt. Dit jaar nam Henk Betten hem in ontvangst. De overige drie kandidaten waren Niet al te laat s avonds waren we weer terug in Leeuwarden. Het was een mooie dag, en fijn om zo met elkaar op stap te zijn. Veel gepraat, veel gezien, veel geleerd ook weer. Het was een werelddag! Mooi ook dat de expositie Doof in beeld naar België gaat reizen. Via onze website kunt u checken waar de tentoonstelling zich op dit moment bevindt! Lorette De expositie Doof in Beeld reist door Nederland en België. Ook u kunt de expositie aanvragen! Lijkt het u leuk om de foto s op te hangen op uw werk, op school, in uw bedrijf? Neem dan contact op met Hoor Friesland. De tentoonstelling bestaat uit 12 foto s, 60 x 80, en een tekstplaat. U betaalt alleen de vervoerskosten.

12 Kreta Het was maar een idee. Gewoon een keer met een groepje mensen die slecht horen plus slecht zien naar Kreta. Een paar goed ogende en goed orende mensen mee en maar eens zien wat het wordt. In de herfstvakantie werd dat idee gerealiseerd. Dwars tegen de Griekse stakingen in en wars van de Griekse crisis vlogen we met wat vertraging naar Herakleon. Daar met de taxi s verder naar het rustige zuiden, naar een dorpje waar ik al 25 jaar vaste bezoeker ben. Midden in de nacht stommelde de groep naar de toegewezen kamers. Een boze Duitse heer briesend laten staan, want zoveel lawaai maakten we nou ook weer niet. Het werd een mooie vakantie. Meneer O. was nog nooit in zee geweest en na 55 jaar plonsde hij er eindelijk in. Mevrouw K. at thuis alleen de Hollandse pot, maar verslikte zich daar in de olijven en de lamskoteletten. Meneer O. scheurde achterop een scooter door de bergen, mevrouw liep de blaren op haar tenen tijdens een wandeling door de heuvels en de olijfgaarden. Zo ontving iedereen zijn eigen ervaring en deed er mee wat nodig was. Gelukkig waren er geen blessures, bleef iedereen nuchter ondanks de raki en verloor meneer zijn hart niet aan een donker-ogige Griekse. Een week is zo voorbij, helaas. Voor je het door hebt sta je al weer op Groningen airport. Dan is het afscheid even moeilijk. Een week samen schept immers een mooie band. Die week is weg, maar de herinnering, die blijft. Jan de Kort Stichting OTwee te Groningen Otwee vergroot de mogelijkheden van mensen die beperkt zijn in horen en zien. geweest aan het Audiologisch Centrum Friesland en sinds drie jaar werkzaam is bij Visio in de zorg voor blinden en slechtzienden. In zijn lezing vertelde hij dat hij heeft geconstateerd dat er, met name bij ouderen, vaak sprake is van een dubbele zintuigelijke beperking en dat de zorg en revalidatie aan hen sterk verbeterd zou kunnen worden als er kennisoverdracht zou zijn tussen beide vakgebieden (ogen en oren). Ook ontbreekt het vaak aan deskundigheid en kennis, enerzijds op het gebied van specifieke (technische) aanpassingen voor mensen met een dubbele zintuigelijke beperking, anderzijds op het gebied van communicatie en omgang met hen. Themabijeenkomst Aandacht voor oog en oor het luistert nauw Op 27 oktober was er weer een grote themabijeenkomst in wijkzorgcentrum Greunshiem te Leeuwarden, georganiseerd door Hoor Friesland. Spreker was de heer drs. Peter Kraft die gedurende 25 jaar als audioloog en directeur verbonden is Voor deze avond waren speciaal mensen uitgenodigd die werkzaam zijn op het vakgebied slechthorendheid (audiciens, kno-artsen en andere medewerkers in de gehoorzorg) en mensen die werkzaam zijn op het vakgebied slechtziendheid (opticiens, optometristen, oogartsen en andere medewerkers in de oogzorg. Zoals we Peter Kraft kennen gaf hij enthousiast en duidelijk en met behulp van

13 veel beeld- en geluidsfragmenten aan wat de aandachtspunten zijn voor mensen met zowel gehoorals visusproblemen. Om een paar voorbeelden te noemen: - Mensen die voor gehoorproblemen bij een specialist komen noemen hun eventuele visusproblemen vaak niet en andersom geldt dit ook. Ze beschouwen ze vaak als twee losstaande problemen. Ook de hulpverlening vraagt er vaak niet naar of pikt de signalen niet op dat er meer aan de hand kan zijn als alleen gehoorproblemen of alleen problemen met het zien. Dit terwijl het voor de revalidatie van een slechtziende heel belangrijk kan zijn dat de revalidatie van het gehoor hierop aangepast wordt en andersom. Met name noemde Peter Kraft hierbij het feit dat het voor slechtzienden heel belangrijk kan zijn dat de compressie van hoortoestellen niet uitgeschakeld wordt omdat dit nodig is voor plaatsbepaling en het afstand kunnen schatten. Het zou zelfs zo kunnen zijn dat een slechtziende, die ook een lichte achteruitgang van het gehoor heeft, zich misschien zonder hoortoestel toch nog beter kan oriënteren als met hoortoestel en dat de aanschaf van een hoortoestel daarom eerst afgeraden zou kunnen worden. - 30% van de ouderen boven de 75 jaar heeft last van Macula degeneratie. Dit is een visusprobleem waarbij er sprake is van een blinde vlek, waardoor diegene niet kan zien waarnaar hij kijkt, maar alles wat er omheen zit wel ziet. Als die persoon ook nog slechthorend is (wat natuurlijk veel voorkomt bij mensen boven de 75 jaar) zal het spraakafzien veel problemen geven omdat deze persoon niet naar de mond van de spreker kan kijken omdat hij/zij dan niets ziet maar naar het oor van de spreker kijkt en dan in de ooghoek de mond van de spreker nog een beetje kan zien, alleen is dit heel vaag. - Ook goedhorenden gebruiken zonder dat ze het vaak zelf beseffen, voor een goede communicatie de extra informatie van gebaren en als er sprake is van moeilijke verstaanbaarheid ook van het mondbeeld. Tijdens de avond liet Peter Kraft ons dit ervaren. Slechthorenden hebben deze extra informatie van gebaren en mondbeeld zeker nodig en daarnaast is voor hen een goede akoestiek in de ruimte belangrijk voor het spraakverstaan. Voor slechtzienden, die het vaak ook zonder gebaren en mondbeeld moeten doen is een goede akoestiek in de ruimte dus ook van groot belang, en dat geldt uiteraard helemaal voor mensen met een dubbele zintuigelijke beperking. Binnen de slechtzienden/blindenzorg is hier vaak helemaal geen aandacht voor. (De hele dag de radio aan op een afdeling, slechte akoestiek in woonkamers en gezamenlijke ruimten). Mensen die belangstelling hebben voor de tekst van de lezing kunnen dit doorgeven aan Albertsje Spliethoff door een mailtje te sturen aan info@hoorfriesland.nl Wij zullen proberen met behulp van de letterlijke tekst van de schrijftolk een duidelijk verhaal hiervan te maken. U moet wel even geduld hiervoor hebben. Nieuws vanuit Frido Carla van der Graaf gaat stoppen met de secretaris, want zij heeft erg drukke baan. Wij vinden het heel jammer, zij doet het heel goed voor Frido. Wij hebben al afscheid genomen met Carla op vergadering. Carla krijgt een kadobon.

14

15 Hallo Ik volg Nederlandse taallessen sinds april Tot nu toe vind ik nog steeds leuk en leerzaam. Ik zou het erg leuk vinden als er andere en nieuwe gezichten bij onze taalgroep komen. Wat kun je tijdens de Nederlandse taallessen doen/leren? * Nederlandse taal beter leren schrijven en hulp bij het lezen als je dat moeilijk vindt * opbouw van een goede schrijfzin leren en oefe nen * werken in je eigen tempo * zelfvertrouwen krijgen * en natuurlijk leuke mensen ontmoeten, leren en praten met elkaar. Dan leer je steeds weer een beetje meer. Ben jij doof? Vind jij leuk om de Nederlandse taal (beter) te leren schrijven en te lezen? Durf jij deze uitdaging aan? Lijkt het je wel leuk om andere dove mensen te ontmoeten? Dan ben jij misschien wel geschikt voor deze cursus!! Groetjes, Maya Soekhram, cursist Hallo, ik ben Anneke Visser en docent bij het Friesland College. Sinds kort geef ik Nederlandse les aan doven en slechthorenden in Leeuwarden. De cursisten zijn gemotiveerd en willen graag het schrijven van de Nederlandse taal verbeteren of leren. Als de ene groep les van mij krijgt, zijn de anderen op de computer met oefeningen bezig. Na de pauze wordt er gewisseld. Een verschil met de Nederlandse lessen aan horende mensen of dove mensen is voor mij het directe contact. Mijn kennis van de gebarentaal is te weinig om een gesprek met een dove cursist te voeren. De tolk gebaart wat ik vertel en de cursist kijkt naar de tolk om mij te verstaan en te begrijpen én de tolk vertelt mij weer wat de reactie van de cursist is. Het is anders dan ik gewend ben, maar ik merk dat het contact wel beter gaat. Je gaat op andere signalen of reacties van de cursist letten. Wel moet ik er voor oppassen dat ik niets aanwijs als de tolk mijn verhaal aan het gebaren is. Je ziet de cursist dan verwarrend heen en weer kijken van de tolk naar mij en omgekeerd. Het spreekwoord al doende leert men werkt hier dus naar twee kanten. Verder verschillen de lessen tussen horende en dove mensen, naar mijn idee, niet. De cursisten zijn serieus, willen minder fouten in hun schrijven maken, zijn nieuwsgierig, zijn gezellig, zijn behulpzaam, enz. Kortom, ik vind dat ik heel leuk werk heb. Ik hoop dat u door het lezen van de oproep van Maya en mijn verhaal belangstelling hebt gekregen voor de Nederlandse les. Als dat zo is dan hopen wij u binnenkort te ontmoeten. Met vriendelijke groet, Anneke Visser

16 Hoor Friesland geeft al jaren gastlessen over doofheid en slechthorendheid. Aan wie geven we die gastlessen? Aan bijvoorbeeld het Friesland College in Heerenveen, de Politieacademie in Drachten, OSG Singelland in Drachten, de NHL Hogeschool te Leeuwarden, het Dockinga College in Dokkum. Ook verzorgen wij gastlessen voor baliemedewerkers van musea, ziekenhuizen en gemeentes, en geven we voorlichting aan personeel van zorginstellingen over omgang met dove en slechthorende mensen. We worden gevraagd door ouderenbonden en zo bereiken we elk jaar honderden mensen, van allerlei leeftijden. We geven workshops in gebarentaal aan jongeren, zodat de leerlingen kennis kunnen maken met die taal, en een beter begrip krijgen van wat het is om doof of slechthorend te zijn. En ook, heel belangrijk, hoe je zelf als jongere gehoorschade kunt voorkomen. Wie weet kunnen we volgend jaar op basisscholen terecht met een special programma voor kinderen vanaf groep 6. Onze groep voorlichters bestaat uit ongeveer 16 mensen. Er zijn voorlichters die zelf doof of slechthorend zijn, en daarmee ervaringsdeskundige. Ook zijn er horende voorlichters. Deze mensen voelen zich betrokken bij de doelgroep en vinden het belangrijk dat er voorlichting wordt gegeven. De communicatie buiten de vergaderingen om gaat per . We hebben verschillende lesprogramma s voor de verschillende doelgroepen. Deze programma s zijn vanuit de praktijk ontwikkeld en worden steeds weer aangepast. Een keer in de maand, op een maandagochtend, vergaderen we. Bij deze vergaderingen is altijd een schrijftolk en een tolk gebarentaal aanwezig. Workshops gebarentaal in Drachten, OSG Singelland, aan leerlingen van 13 jaar. We hebben eerst wel moeten wennen, want wij wisten ook niet precies van te voren hoe we het programma zouden doen, dat was even zoeken. We hebben daar nog wel iets leuks mee gemaakt tijdens de workshop. We vroegen of iemand het gebaar voor slapen wist en wat deed de leerling? Hij ging op de grond liggen in een slapende houding, iedereen begreep meteen; slapen, maar dat was toch niet helemaal de bedoeling, dus hilariteit in de klas. We kregen na afloop een heerlijke lunch, soep en lekkere broodjes en we hebben als bedankje heel mooie bloemen gekregen van de school. We kwamen er vrij snel achter dat anderhalf uur te lang was in Drachten. De docent zei ook dat de leerlingen een korte spanningsboog hebben, dus moeite hebben om de aandacht lang vast te houden. Bij de tweede workshop lasten we tussentijds een korte pauze in, dat werkte beter. Theo, Iris en Tiny.

17 Leeftijd is niet belangrijk. Onze jongste voorlichter is begin 20, de oudste in de 70. Lijkt het u leuk om voorlichting te geven voor Hoor Friesland? Op maandag en woensdag gaven Iris, Rennie, Tiny en Muriël de workshops gebarentaal in Dokkum, Dockinga College, aan leerlingen van 15 jaar. Wat wij in Dokkum meteen deden, was ons programma inkorten en alleen de belangrijkste dingen vertellen. Vooral met de klassen gebaren oefenen, de leerlingen alles mee laten doen en o.a. de leerlingen hun naam laten spellen. We hebben ook iets over de dovencultuur uitgelegd, bv. dat gebarentaal niet internationaal is en dat er in Nederland dialecten zijn in gebarentaal. De samenwerking tussen Iris en Rennie was erg goed omdat ze expert zijn op het gebied van de dovencultuur en gebaren en ze vulden elkaar goed aan. Daardoor verliep het ook heel leuk in de klassen. Er was een meisje dat vroeg: kunnen dove mensen lezen? Rennie antwoordde: natuurlijk, ik heb ogen en lezen doe je met ogen. Tiny vertelde over slechthorendheid. De docenten begeleidden ons uitstekend. Zij gingen na afloop ook steeds even met ons praten, hoe wij het gedaan hadden. Woensdags raakten wij, Muriel, Iris en Tiny, ook steeds beter op elkaar ingespeeld, dat was eerst even zoeken. Het verliep daarna prima. We hebben van de docenten in Dokkum heel veel fijne reacties gehad en dat was heel leuk! Zij nodigden Rennie en Iris nog uit, om met de Tsjechische doven kennis te maken die de week na de workshops in Dokkum zouden komen. Groetjes Iris en Tiny. U kunt rustig een tijdje meelopen om te kijken of het geven van gastlessen iets voor u is. U kunt intekenen op een rooster als u een keer een gastles in de praktijk wilt meemaken. De gastlessen worden door twee voorlichters gegeven, soms ook door drie. Een dove voorlichter neemt altijd een gebarentolk mee. Een slechthorende voorlichter kan een schrijftolk meenemen. Als u voorlichting geeft voor Hoor Friesland, heeft u recht op extra tolkuren. Wij helpen u bij de aanvraag. Neemt u gerust contact op. U wordt uitgenodigd voor een kennismakingsgesprek. Daarna kunt u geheel vrijblijvend de vergadering bezoeken, en meelopen bij een gastles. Hoor Friesland biedt training en begeleiding voor het geven van gastlessen, een aansprakelijkheidsverzekering en een reiskostenvergoeding. De voorlichters zijn allen vrijwilligers. Als vrijwilliger van Hoor Friesland kunt u gratis een cursus NGT, Nederlandse Gebarentaal of NmG, Nederlands ondersteund met gebaren volgen. Meer informatie bij Lorette Dorreboom l.dorreboom@hoorfriesland.nl

18 Hoe werkt een schrijftolk? In het oktober/november nummer van het Magazine HOREN van de Nederlandse Vereniging Voor Slechthorenden (NVVS) staat een artikel over hoe een schrijftolk werkt. Hierin wordt uitleg gegeven voor wie een schrijftolk bestemd is, hoe het met de vergoeding van de schrijftolk geregeld is en hoe een aanvraag moet worden ingediend. Vele jaren maak ik gebruik van een schrijftolk voor het bezoeken van lezingen, vergaderingen, symposia en dergelijke. Mijn gehoor is dermate slecht dat ik zonder hulp van een schrijftolk al deze activiteiten niet zou kunnen bij wonen. Soms maak ik ook leuke dingen mee, waarover straks meer. Eerst wil ik u graag vertellen voor wie een schrijftolk bestemd is. In het blad HOREN wordt hierover het volgende vermeld: Als u een ernstige gehoorbeperking heeft dan kunt u in aanmerking komen voor een schrijftolk. De overheid heeft hiervoor een speciale regeling: de communicatievoorziening voor slechthorenden. Ook wel aangeduid met de term tolkvoorziening of tolk-- uren. Leeftijd en de ernst van de gehoorbeperking spelen een grote rol. zorgverzekeraars. U hoeft niet bij Menzis verzekerd te zijn. Als u in aanmerking wilt komen voor het aanvragen van tolkuren dan dient u bij uw aanvraag een kopie van het audiogram en een verklaring van de KNO arts te voegen. Aanvraagformulieren kunt o.a. downloaden via de website van het UWV of van het Menzis Zorgkantoor. Als uw aanvraag wordt toegewezen heeft u jaarlijks recht op 30 tolkuren. Tolken kunnen online worden aangevraagd via: Enige tijd geleden maakte ik gebruik van een schrijftolk tijdens een spreekbeurt van burgemeester Apotheker van de nieuwe gemeente Súdwest- Fryslân. Ik stelde hem een vraag betreffende het parkeerbeleid in Sneek in samenhang met de leegstand van winkelpanden in het centrum van Sneek. De burgemeester was van slag omdat ik hem tijdens het beantwoorden van mijn vraag niet aanzag, maar naar het computerscherm van de schrijftolk keek. Toen hij er iets van zei, dat ik hem niet aankeek terwijl hij tegen mij praatte, werd hem ingefluisterd dat ik op het scherm van de schrijftolk zijn antwoord las. Hieruit blijkt wel dat veel mensen niet weten wat een schrijftolk is, en dat mensen met een gehoorbeperking hiervan gebruik maken om mee te kunnen doen aan maatschappelijke activiteiten. Tolkvoorzieningen voor privé-uren kunnen aangevraagd worden bij: Menzis Zorgkantoor in Arnhem. Team Doventolken Postbus 477, 7500 AL Enschede doventolken@menzis.nl Menzis verzorgt deze tolkvoorziening namens alle Mochten er vragen zijn over dit artikel dan wil ik deze graag beantwoorden. U kunt hiervoor contact opnemen met Hoor Friesland. Marten de Rapper. Toegankelijkheidadviseur van Hoor Friesland.

19 De opening van het scheepvaartmuseum. Marten de Rapper was op 16 september hierbij aanwezig, met een boeket bloemen van Hoor Friesland. Hier volgt zijn verslag: Het was een indrukwekkende opening. We werden om circa uur ontvangen in het museum. Daar konden we wachten op de komst van de commissaris van de Koningin, burgemeester Apotheker, het bestuur, sponsoren enz.. Deze hadden een bijeenkomst in de Noorderkerk waar alle toespraken waren. Op een gegeven moment werden we gevraagd naar buiten te komen waar we op de mensen moesten wachten die uit de Noorderkerk kwamen. Er waren heel veel fotografen en persmensen. De commissaris moest de koperen scheepsbel luiden die bij het museum was opgehangen. Daarna kwam de burgemeester aan de beurt die op een soort pomp moest drukken. De voorzitter van het bestuur riep via de scheepstoeter de mensen op om naar binnen te gaan. Hiermee was de officiële opening een feit. De gasten werden onthaald op een drankje en een hapje. Ik heb veel oude bekenden ontmoet, oud bestuursleden en medewerkers. De vaas bloemen stond prachtig in de receptieruimte. Er waren overigens nog meer bloemstukken. Binnen werd verder niet meer gesproken, het was een informeel samenzijn. Uiteraard heb ik de directeur onze gelukwensen overgebracht. Het museum is schitterend geworden. Een geweldige aanwinst voor Sneek. Prachtig ruim, met een schitterende gehoorzaal waar nu een perfecte ringleiding is aangebracht. Ik heb hem enige tijd geleden mogen uitproberen. Dan is er de audiotour, ook in meerdere talen. Geweldig voor mensen met een gehoorbeperking, maar ook voor de vele buitenlandse gasten. In het gebouw is een lift aangebracht zodat iedereen nu alle afdelingen kan bezoeken. Voorts is er een uitgebreide bibliotheek met veel maritieme boeken. Er is een schitterend verrijdbaar archief aangebracht. Heel modern. Wat ook heel bijzonder is, er is een speciale museumzaal voor kinderen. Het scheepvaartmuseum wordt namelijk door heel veel scholen bezocht. Bovendien organiseren zij vooral in de vakanties veel voor kinderen. Al met al een geweldig museum, waarvan wij hopen dat velen hiervan gebruik zullen maken. Marten de Rapper Foto Henk Doevedans,

20 Hieronder ziet u een overzicht van de cursussen die Hoor Friesland biedt of faciliteert. Voor de meeste cursussen geldt dat er een groep kan starten op het moment dat er genoeg deelnemers zijn en de lessen zoveel mogelijk aaneengesloten gegeven kunnen worden. Beginnerscursus Nederlandse Gebarentaal (NGT-AB1) Deze cursus is voor iedereen die de eerste beginselen van de Gebarentaal wil leren. De cursus wordt in principe gegeven door een dove docente. U leert in 12 lessen de basis van de Nederlandse Gebarentaal en krijgt informatie over de Dovencultuur. Start: op 5 maart 2012 bij genoeg aanmeldingen. De cursus wordt gehouden op maandagavond van uur in het Hoor Friesland-centrum. De kosten bedragen 200,00 inclusief lesmateriaal. Vervolgcursussen Nederlandse Gebarentaal (NGT-AB2) en (NGT-AB3) Bij deze vervolgcursussen van 12 lessen wordt uw gebarenschat verder uitgebreid en wordt er dieper ingegaan op de grammatica en Dovencultuur. Deze cursussen starten bij voldoende deelname in het voorjaar en worden gehouden op een doordeweekse avond van uur in het Hoor Friesland-centrum. De kosten bedragen 200,00 inclusief lesmateriaal. Beginnerscursus Nederlands ondersteund met Gebaren (NmG-AB1) Dit is een basiscursus voor iedereen die die ondersteunende gebaren wil leren Er wordt gebruik gemaakt van gebaren uit de Nederlandse Gebarentaal om de gesproken taal te verduidelijken. Dit communicatiemiddel is zeer functioneel als visuele hulp om gesprekken tussen doven of slechthorenden en horenden gemakkelijker te maken. U krijgt een basisgebarenschat aangeboden. Daarnaast leert u het handalfabet en krijgt u tips en trucs die u kunt gebruiken in de communicatie met doven/slechthorenden. De cursus NmG 1 omvat 12 lessen. De kosten van deze cursus bedragen 200,00 inclusief lesmateriaal. Start op 7 maart 2012 bij voldoende deelname. De cursus wordt gehouden op de woensdagavond van uur in het Hoor Friesland-centrum. Vervolgcursus Nederlands ondersteunend met Gebaren (NmG-AB2) Bij deze vervolgcursus wordt een uitgebreider gebarenschat aangeboden en wordt er dieper op de theorie ingegaan. De cursus NmG-AB2 omvat 14 lessen en de kosten bedragen 225,00 inclusief lesmateriaal. Start op 31 januari 2012 bij voldoende deelname. Wordt gehouden op de dinsdagavond van uur in het Hoor Friesland-centrum. Gebarentaal op maat en/of Omgaan met doven en slechthorenden Speciaal voor bedrijven en instellingen met één of meer dove of slechthorende medewerkers zijn deze cursussen ontwikkeld. Misschien iets voor het bedrijf waar u werkt? Als slechthorende kunt u zich bovendien opgeven voor één van onderstaande cursussen. Spraakafzien Spraakafzien, in de volksmond liplezen genoemd, kan voor iemand die slechthorend is (geworden) een uitstekend hulpmiddel zijn in de verbetering van de communicatie. De cursus bestaat uit 10 lessen van 2 uur. Assertiviteitstraining Het doel van deze cursus is om het zelfvertrouwen te vergroten. Het uitgangspunt hierbij is dat u zelf moet aangeven dat u niet goed kunt horen en duidelijk moet maken hoe een ander met u kan communiceren. Theorie en praktijk wisselen elkaar af in deze training. Door met elkaar te praten en situaties uit het dagelijks leven te oefenen, wordt u vaardiger in het assertief zijn. Er kan een indicatie worden aangevraagd voor deze training, dit betekent dat de cursus uit de AWBZ wordt betaald. Leven met Tinnitus GGMD (Geestelijke Gezondheidszorg en

21 Maatschappelijke Dienstverlening voor doven en slechthorenden) start in samenwerking met het Hoor Friesland in januari 2012 weer met training: Leven met Tinnitus Centraal staat hierin: het uitwisselen van ervaringen met lotgenoten, tips over hoe je kunt omgaan met je tinnitus en het vinden van een balans in je leven mét je tinnitusklachten. De training zal worden gegeven op de maandag- ochtend van uur in wijkzorgcentrum Greunshiem, Tjotterstraat 16, 8937 As Leeuwarden. Ménièretraining GGMD start in samenwerking met het Hoor Friesland op aanvraag weer een training voor mensen met Ménière. In 10 bijeenkomsten worden de verschillende aspecten van Ménière behandeld en wordt besproken hoe je hiermee om kunt gaan. Dagbesteding voor slechthorenden Bent u opzoek naar gezelschap en/of een leuke activiteit en bent u slechthorend? Dan bent u bij ons op het juiste adres! Bij ons op de dagbesteding bieden wij u verschillende soorten groeps/ individuele activiteiten aan! Daarnaast geven wij verschillende soorten workshops. Zoals een computercursus of een workshop bloemschikken! Regelmatig zullen er ook leuke uitstapjes plaats vinden! Lijkt het u leuk om te komen, of wilt u meer informatie. U kunt dan contact opnemen met Jeffrey of Aaltsje via: adres: dovendagcentrum@palet.nl Postadres: DDC de Schelp Tel Tjotterstraat 16 Mobiel AS Leeuwarden Fax Herfstsymfonie Herfst is als muziek Fortissimo in kleurenpracht Vallende bladeren als een melodie De zon stralend in C grote terts Hagel, sneeuw een dissonant Gedachten vormen een ballade Herfst als een symbool Een oratorium van geluiden Kleuren gevangen in klanken Herfst stormen in crescendo Bezongen door een minstreel Als herfstsymfonie. Marten de Rapper

22 Interview met voorlichter Muriel, door Iris dagmiddag op een dagbesteding voor een specifieke doelgroep met hersenletsel. Wie ben jij? Muriel Jonkman en een halve eeuw jong. Hoe ben je bij Hoor Friesland gekomen? Als projectleider natuur- en milieueducatie was ik voor een school bezig met een project over geluid. Toen bedacht ik, als je nu eens helemaal niets of bijna niets hoort, hoe ervaar je dit en hoe reageert jouw omgeving hierop. Met al mijn vragen ben ik op zoek gegaan naar antwoorden en kwam ik uit bij Hoor Friesland (FCDS). Gerda Deenik en Marten de Rapper zijn toen uitgenodigd op school om alles te vertellen over hun beperking. Al gauw kwam de vraag van de kant van FCDS of ik een lespakket wilde maken voor scholen, want dat was er nog niet en dat heb ik toen gedaan. Wat voor werk doe jij? Ik ben projectleider natuur en milieueducatie. Taken: Lesmateriaal ontwikkelen, lesgeven, voorlichting geven aan leerkrachten, studenten begeleiden. Daarnaast heb ik mijn eigen stichting opgestart, Drempelloos Dansen. Ik geef danslessen aan mensen met een lichamelijke- en of verstandelijke beperking, het rolstoeldansen. Hebben de dansers daarnaast nog een visuele of auditieve beperking is dit geen probleem. Daarnaast werk ik nog op de vrij- Hoe is jouw werk ontstaan? Ik dans nu al 25 jaar. Het bewegen, voelen van muziek, het is voor mij het vertalen van emoties. Je laat mensen op een andere manier communiceren met elkaar. Dansen is mijn passie. Voor welke doelgroep is je werk? Als projectleider op scholen: kinderen van 4 tot jongvolwassen en speciaal kinderen en leerkrachten. Als dansleraar zoals ik al eerder heb aangegeven. Muriel, Hoe heb je gebarentaal geleerd? Ik heb 3 modules bij Hoor Friesland gedaan, maar ik moet nodig op herhaling. Een bijzondere praktijkvoorbeeld van Muriel: Iedere dag is bijzonder voor mij. De laatste tijd ben ik door omstandigheden wel eens wat verdrietig, maar als ik dan weer voor een groep sta en dan het plezier en de lach wat ik weer terug krijg, denk ik wat zit ik toch te piepen, het kan altijd slechter! Heb jij nog dingen die je tegen de lezers van Hoor Friesland info wilt zeggen? Aan alle lezers, en aan alle vrijwilligers en aan de mensen die voor Hoor Friesland werken kan ik zeggen; een dag niet gelachen is een dag niet geleefd Sudoku Weer een nieuwe sudoku. Veel plezier ermee Lukt het niet? De oplossing staat op pagina

23 Vergeten geluiden, een dvd van Harm Rieske en Roxanna Booms Mens wil ik zijn niet die dove maar gewoon net als jij Plotsdoof, en nu? Vergeten geluiden is prachtige film over twee mensen, Cor en Hanneke, die beiden op hun eigen manier omgaan met hun plotsdoofheid. gefascineerd door deze taal, te kunnen spreken met je handen. Toen zij een afstudeerfilm moest maken, wilde zij iets met gebaren of doof zijn doen. Samen met Harm bedacht ze een film te maken over de grens tussen wel en niet kunnen horen. U kunt gratis boeken, videobanden en dvd s lenen bij het Hoor Friesland Centrum! Ook deze dvd hebben wij in onze bibliotheek. U hoeft het alleen maar even te melden bij het kantoor. Lorette Cor valt op zijn 14de jaar van zijn fiets en ontwaakt doof uit een coma. Hanneke wordt op haar 23 ste jaar doof na een mislukte operatie. Hanneke: het is hartstikke lastig in een wereld van horenden, je wordt zo vergeten, zo genegeerd Zij heeft 31 jaar gezocht naar een wonder, om toch weer te kunnen horen. Haar wonder kwam in de vorm van een Cochleair Implantaat. Zij heeft de vergeten geluiden opnieuw leren herkennen. Regen op de papaplu, bladeren die knisperen onder de voeten, een krant, het piepen van de deurknop. Ik voel me niet meer plotsdoof, eerder plotshorend. Cor: ik voelde me heel buitengesloten, zoveel terloopse informatie was weg. En ik was ook nog in de pubertijd, heel lastig. Hij heeft ermee leren leven dat hij doof is. Rust is voor mij visuele rust, natuur is voor mij ogenmuziek. Hij dacht altijd dat acceptatie van zijn doofheid de eerste voorwaarde was. In de praktijk komt daar iets heel anders uit. Hij heeft de trappen van acceptatie betreden, en bijna bovenaan valt hij telkens een stukje terug. Want: dan is hij in een trein, en plotseling loopt de hele trein leeg. Waarom? Wat is er aan de hand? Het acceptatieproces is nooit over en uit. Het is stug doorgaan. Ik probeer te accepteren wat ik eigenlijk niet kan accepteren. De film is gemaakt door Roxanna Booms en Harm Rieske. Roxanna studeerde filmstudies. Zij heeft als tweede studie gebarentaalwetenschap gedaan en raakte Kleurig doof Zwart was de dag dat de stilte mijn maatje werd Grijs waren de jaren dat somberheid mijn dagen vulde Bruin was de tijd dat het doen alsof mijn vluchtroute werd Groen kleurde mijn dagen toen lotgenotencontact inzicht en inspiratie gaf Rood gloeide mijn energie toen warme verbondenheid creatieve communicatie bracht Oranje versierde mijn geestdrift toen het anders genieten de stilte verjoeg Regenboogkleurig is mijn levensweg nu het doof zijn een deel is van groeiend leven Cor, uit Vergeten Geluiden

24

25 Opheffing FCDV Wees Getrouw FCDV betekent: Friese Christelijke Doven Vereniging. Langs deze weg laat ik u/ jullie weten, dat onze FCDV Wees Getrouw (WG) per 1 juni 2011 is opgeheven! Onze vereniging heeft eigenlijk vanaf het jaar 2008 de nieuwe naam FCDV Wees Getrouw en was vroeger vanaf 1953 de afdeling Leeuwarden Wees Getrouw van de Ned. Christelijke Bond van Doven te Ede Gelderland. De leden van WG vonden het in 2007 niet meer nodig om bij de NCBD te blijven behoren en wilden toen zelfstandig verder en zo ontstond die nieuwe naam! Wees Getrouw was op 17 januari 1953 opgericht ten behoeve van de christelijke doven in Friesland en bestaat tot dit jaar al 58 jaar!! In die jaren hielden we onze gezellige bijeenkomsten bijv. Sinterklaasfeest, Kerstfeest enz. en we maakten ook jaarlijkse uitstapjes. Betreft de kerkdiensten deed WG ook samen met de Friese IC. Op 1 juni dit jaar hield onze vereniging Wees Getrouw op te bestaan! Reden hiervan is dat het ledenaantal in de loop van de laatste jaren sterk is gedaald tot thans 9 leden en 1 erelid. Voor het jaar 2008 had WG nog 18 leden en 1 erelid. In de jaren 70 en 80 schommelde het ledenaantal steeds tussen 35 en 45 leden. Door het overlijden en bedanken van de leden is het ledenaantal gedaald en er kwamen nauwelijks nieuwe of jongere leden meer bij! Hierdoor was het al duidelijk te zien, dat WG zo op die manier aan het eind kwam. Doordat eind vorig jaar al 6 leden incl. een echtpaar en een stel hebben bedankt als lid, heeft dit het proces van de naderende opheffing wel versneld. Aan die echtpaar en die stel heb ik per mail gevraagd om reden van hun bedanken, dit evt. in onze vereniging te verbeteren en helaas wilden ze hun reden niet bekend maken. Hierdoor had ik geen zin meer om verder te gaan als bestuurslid van WG, dus geen motivatie meer! Al vanaf zomer 1975 was ik tot nu toe bestuurslid van WG (eerst secretaris, vanaf 1983 voorzitter en vanaf 2008 voorzitter en tegelijk secretaris). Er was niemand die mij wilde opvolgen. In februari dit jaar hadden we onze jaarvergadering en hierin was besloten over te gaan tot de opheffing van WG. We hadden eerst vanaf november vorig jaar wel bedenktijd hierover. Ook hebben enkele leden nu minder behoefte om op de bijeenkomsten WG bij elkaar te komen, omdat die leden al vaker elkaar ontmoeten bij het DDC de Schelp. Daarom hebben we ons allerlaatste uitstapje nog gemaakt en wel op do. 26 mei dit jaar naar het prachtige oude dorp Orvelte in Drenthe en het rijtuigenmuseum in Leek bij Groningen. Tot slot hadden we een heerlijk etentje in het hotel De Valk in Hardegarijp. Het was een geslaagde uitstapje! Wees Getrouw is echter niet de enige vereniging die in de loop van de laatste jaren haar leden heeft verloren. Overal in Nederland kampen vele verenigingen en ook de kerken met teruggang van leden en kerkgangers! FCDV Wees Getrouw is dus ten einde!! Berend Dekker (oud-voorzitter/ secretaris) Opheffing F.D.V. Hierbij delen we mee, dat F.D.V. (Friese Doven Vereniging) per 1 september 2011 opgeheven is. Reden is dat het aantal leden terugloopt. Wij danken U voor de samenwerking in de afgelopen jaren. Namens het bestuur van Friese Doven Vereniging. Secr: Dhr. H. v.d. Schaar.