moduleboek compleet juli 2013

Transcriptie

1 moduleboek compleet juli 2013

2 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Mutsaersstichting. 2

3 Inhoudsopgave Overzicht Modulen... 4 Modulegroep 0. Behandelcoördinatie... 8 Modulegroep 1. Preventie Modulegroep 2. Diagnostiek Modulegroep 3. Individuele behandeling Modulegroep 4. Ouder -, gezinsbegeleiding Modulegroep 5. Groepsbehandeling Modulegroep 6. Psychotherapie Modulegroep 7. Leefgroep Modulegroep 8. Onderwijs Modulegroep 9. GIA

4 Overzicht modulen en modulegroepen (vernieuwde versie juli 2013) 4

5 5

6 6

7 7

8 Modulegroep 0. Behandelcoördinatie 8

9 Module intake-, afstemmings-, advies- en eindgesprek Deze module is voor gezinnen met kinderen in de leeftijd van 0 tot 23 jaar en wordt uitgevoerd door de behandelcoördinator. De behandelcoördinator ziet erop toe dat de juiste hulp georganiseerd wordt en bewaakt het voortgangsproces van de cliënt gedurende de gehele behandeling. Aan de hand van vaste gespreksmomenten wordt deze voortgang gemonitord. Het intakegesprek is het eerste behandelcontact met kind en ouders en eventueel direct betrokkenen. Tijdens het gesprek wordt de start van de behandeling ingezet. In het afstemmings- en adviesgesprek wordt het advies en (concept) behandelplan besproken en eventueel ondertekend. In het eindgesprek wordt met de ouders evaluerend en waarderend teruggekeken op het gehele behandelproces. Ieder gesprek duurt gemiddeld 90 minuten. Deze module is voor gezinnen en kinderen in de leeftijd van 0 tot 23 jaar die een beroep doen op de zorg van de Mutsaersstichting. Het primaire doel is om contact te leggen met de cliënt, de problematiek in kaart te brengen, een behandelplan op te stellen en deze te evalueren. Het behandelplan komt tegemoet aan de problematiek en situatie van de cliënt en het cliëntsysteem. De behandelcoördinator ziet er op toe dat passende hulp en zorg gearrangeerd wordt, de voortgang en het effect van de hulp bewaakt wordt en de belangen van de cliënt behartigd worden. Deze benadering vloeit voort uit het werken met stepped care, ieder contact na het eerste intakegesprek maakt deel uit van de behandeling. Tijdens de behandeling kan daar waar nodig aanvullende diagnostiek worden gedaan. De voortgang, tevredenheid, verslaglegging en informatiebehoefte wordt bij ieder overleg besproken. De behandeling wordt pas afgesloten als alle modules zijn afgesloten. Indien na een evaluatie de behandeling wordt voortgezet zal dit in gesprek besproken en vastgelegd worden in een behandelovereenkomst. Deze module bestaat uit tenminste drie gesprekken van 90 minuten, met de mogelijkheid tot herhaling. Omvang: minuten Directe tijd: 270 minuten (inclusief 3 gesprekken van 90 minuten) Indirecte tijd: 810 minuten (inclusief: coördinerende taken, interne en externe contacten, evaluatieoverleg, registratie en verslaglegging) Duur: twaalf maanden Reistijd: afhankelijk van de locatie zijn outreachende contacten mogelijk Uitvoerend behandelaar: B t/m G, paramedicus, vaktherapeut, verpleegkundige Financiering: GGZ, JHV, AWBZ, WMO 9

10 Modulegroep 1. Preventie 10

11 Module Inloopspreekuur In het inloopspreekuur kunnen opvoeders met vragen over opvoeden en opgroeien terecht. Opvoeders kunnen ervaringen uitwisselen en vragen over opvoeding aan een professional of andere opvoeder stellen. Door samen met andere ouders en een professional in gesprek te gaan over alledaagse opvoedsituaties en bijbehorende problemen, kunnen zij laagdrempelig advies inwinnen. De spreekuren vinden plaats op een school, CJG of ander gezondheidscentrum in de regio. Deze module is geschikt voor alle opvoeders die vragen hebben op het gebied van opvoeden en opgroeien in de preventieve sfeer. De opvoeding wordt door deze opvoeders als een belasting ervaren. Er zijn opvoedingsvragen maar er is nog onvoldoende bekendheid en/of durf om hiermee naar buiten te treden. Tevens kunnen zij te maken hebben met dilemma s; zij willen de kinderen bijbrengen hoe ze kunnen omgaan met de normen en waarden van de samenleving. Tegelijkertijd kunnen deze normen, waarden verschillen van de eigen cultuur en opvattingen, die zij ook willen overdragen. Er wordt laagdrempelig advies gegeven bij alledaagse opvoedingsvragen, soms uitmondend in opvoedingsproblemen. Deze module heeft als doel de ontmoeting en uitwisseling van ervaringen tussen (allochtone) opvoeders te bevorderen. Tevens worden opvoedingsondersteuning en licht pedagogisch advies laagdrempelig aangereikt. Deze preventieve aanpak draagt bij aan gezinsgerichte vroegsignalering, het vergroten van de signaalgevoeligheid, het versterken van zelfsturing en autonomie en het vereenvoudigen (indien nodig) van toeleiding naar andere zorg. In de behandeling staat preventie via empowerment, pedagogische ondersteuning vanuit netwerkpartners en kennisdeling en netwerkversterking van zowel vragers als netwerkpartners centraal. Omvang: 270 minuten Directe tijd: 135 minuten (maximaal drie gesprekken van 45 minuten) Indirecte tijd: maximaal 135 minuten (inclusief: intern overleg, extern ketenoverleg, registratie en verslaglegging) Duur: maximaal drie maanden Reistijd: outreachende contacten Uitvoerend behandelaar: D en E Verwijzer: hulpverlenende instanties zoals BJZ, CJG, school of huisarts Financiering: WMO 11

12 Module Plezier op school Plezier op school is een zomercursus voor jongeren die naar de brugklas gaan en problemen hebben in de omgang met leeftijdsgenoten. Na afloop van de cursus zijn de jongeren in staat om nieuw geleerde (sociale) vaardigheden toe te passen in toekomstige situaties. Zij worden hierdoor minder sociaal angstig en kunnen daardoor beter met anderen omgaan. Ouders worden betrokken door middel van een informatieve avond en evaluatief gesprek. De cursus vindt plaats op twee aaneengesloten dagen in de laatste week van de zomervakantie en zes weken na afloop vindt een terugkombijeenkomst plaats. De cursus wordt gegeven op de locatie van de Mutsaersstichting of een van de scholen voor voortgezet onderwijs in de buurt. Voor aanstaande brugklassers, tussen de 12 en 15 jaar, die gepest worden, moeite hebben met het maken van vriendjes of andere problemen hebben in de omgang met leeftijdgenoten. Voor kinderen met ernstige psychische problemen (psychose, angst) is deze cursus niet geschikt. De cursus heeft als doel de (sociale) vaardigheden en competenties van de aanstaande brugklassers te vergroten, zodat zij een goede start kunnen maken op de nieuwe school en psychische problematiek verminderd of voorkomen kan worden. Een goede start kan voorkomen dat jongeren opnieuw slachtoffer van pesterijen worden en kan het plezier op school in de omgang met anderen vergroten. Jongeren die meedoen aan deze zomercursus zijn op het voortgezet onderwijs beter in staat om binnen een groep te functioneren, assertiever en leggen beter contact met anderen. Deze cursus is ontwikkeld op basis van verschillende bestaande trainingen en technieken, zoals elementen uit de cognitieve gedragstherapie, Goldsteinmethode en Rationeel Emotieve Therapie. In de groepsbijeenkomsten wordt geoefend in het contact leggen met anderen en opkomen voor jezelf. Er wordt aandacht besteed aan positief denken, houding, oogcontact en stemgebruik. Aan de cursus doen gemiddeld zes tot tien aanstaande brugklassers mee die door twee trainers worden begeleid. Omvang. Directe tijd: o Inzet minuten behandelaars: minuten (inclusief kennismakingsgesprek van 60 minuten, informatieve ouderavond van 90 minuten, twee trainingsdagen van 360 minuten, terugkomdag van 90 minuten en evaluatief oudergesprek van 60 minuten) o Declarabele minuten per cliënt: 420 minuten Indirecte tijd: o Inzet minuten behandelaars: minuten (inclusief: lezen dossier, voorbereiding, overleg met derden, evaluatieoverleg, registratie en verslaglegging) o Declarabele minuten per cliënt: 420 minuten Totale tijd: o Inzet minuten behandelaars: minuten o Declarabele minuten per cliënt: 840 minuten Duur: drie maanden, inclusief terugkombijeenkomst Reistijd: afhankelijk van de locatie zijn outreachende contacten mogelijk Uitvoerend behandelaar: twee behandelaars C, D of E Verwijzer: hulpverlenende instanties zoals BJZ, CJG, school of huisarts Financiering: 12

13 Module Opkomen voor jezelf (g)een kunst Deze sociale vaardigheidstraining is bedoeld voor kinderen en jongeren (cliënt) tussen de 9 en 23 jaar die problemen hebben in de omgang met andere leeftijdsgenoten. Na afloop van de cursus zijn cliënten beter in staat om nieuw geleerde (sociale)vaardigheden toe te passen waardoor zij minder sociaal angstig zijn, minder gepest worden en beter met anderen om kunnen gaan. Ouders worden indien gewenst betrokken door middel van oudergesprek. De cursus wordt verspreid over 12 weken aangeboden. De cursus wordt gegeven op één van de locaties van de Mutsaersstichting. Voor cliënten die dagelijks problemen ervaren in de (sociale)omgang met leeftijdgenootjes. Ze worden gepest of hebben ongewild conflicten met anderen. Deze cliënten hebben weinig zelfvertrouwen, moeite met het maken van vriendjes of andere problemen in de omgang met leeftijdgenoten. Voor kinderen met ernstige psychische problemen (psychose, angst) is deze cursus niet geschikt. De cursus heeft als doel de (sociale) vaardigheden en competenties van de deelnemers te vergroten, zodat meer zelfvertrouwen ontstaat en meer plezier ervaren wordt in de dagelijkse omgang met andere leeftijdsgenoten. Uit onderzoek komt naar voren dat problemen in de omgang met leeftijdgenoten (bijvoorbeeld gepest worden) een goede voorspeller zijn voor (toekomstige) problemen in het voortgezet onderwijs, relatieproblemen en psychische problemen. Door het vergroten van het eigen inzicht in denken en doen ontstaat er ruimte voor nieuwe positieve ervaringen in diverse (sociale) situaties. Deelnemers ervaren na afloop van de cursus minder problemen in de omgang met anderen en voelen zich beter op hun gemak bij leeftijdgenootjes. Deze cursus is gebaseerd op cognitief gedragstherapeutische principes. Voorafgaand aan de training vindt een kennismakingsgesprek plaats. In zeven groepsbijeenkomsten wordt geoefend in het contact leggen met anderen, positief denken, houdingsaspecten en omgaan met moeilijke situaties zoals kritiek krijgen. Aan de training nemen gemiddeld zes tot acht deelnemers deel. Elke groep wordt door twee trainers begeleid. Na afloop van de training vindt een terugkombijeenkomst en evaluatief oudergesprek plaats. Omvang. Directe tijd: o Inzet minuten behandelaars: minuten (Inclusief: kennismakingsgesprek van 60 minuten, zes bijeenkomsten van 120 minuten, terugkomdag van 90 minuten en indien gewenst evaluatief oudergesprek van 60 minuten) o Declarabele minuten per cliënt: 390 minuten Indirecte tijd: o Inzet minuten behandelaars: minuten (inclusief: lezen dossier, scoren en interpreteren van de vragenlijsten, evaluatieoverleg, in- en extern overleg, registratie en verslaglegging) o Declarabele minuten per cliënt: 390 minuten Totale tijd: o Inzet minuten behandelaars: minuten o Declarabele minuten per cliënt: 780 minuten Duur: 20 weken, inclusief terugkombijeenkomst Reistijd: afhankelijk van de locatie zijn outreachende contacten mogelijk Uitvoerend behandelaar: twee behandelaars D of E Verwijzer: hulpverlenende instanties zoals BJZ, CJG, school of huisarts Financiering: 13

14 Module Psycho-educatieve gezinsinterventie KOPP Deze kortdurende gezinsinterventie is bedoeld voor gezinnen met kind(eren) in de leeftijd van 9 tot 14 jaar waar één of beide ouders een psychiatrische stoornis heeft. De module is bedoeld om alle gezinsleden de invloed van de psychische stoornis beter te laten begrijpen. Door het vergroten van wederzijds begrip en verbeteren van de communicatie, zowel tussen de afzonderlijke gezinsleden als het gezin in zijn geheel, kan psychische problematiek bij de kind(eren) verminderd of voorkomen worden. In maximaal acht gesprekken, afwisselend met ouders en kinderen worden de belangrijkste thema s rondom de psychische problematiek gesproken. Kind(eren) in de leeftijd van 9 tot 14 jaar ervaren problemen door de psychiatrische stoornis van de ouder(s). De psychische problematiek van de ouder(s) heeft (ongemerkt) grote invloed op het gezinssysteem, de problemen blijven onbesproken en emoties zoals schaamte en schuld krijgen onvoldoende een plaats. Voor gezinnen in crisis of onvoldoende communicatieve of cognitieve mogelijkheden van de betrokkenen is deze interventie niet geschikt. Openheid en informatie over wat er speelt is voor alle gezinsleden en met name de kinderen van groot belang. Het (gezamenlijk) praten over ziekte heeft een positieve invloed op het versterken van de communicatie onderling en het opbrengen van wederzijds begrip en erkenning. Het functioneren en de veerkracht van de gezinsleden neemt toe en psychische problemen bij de kinderen worden verminderd of voorkomen. De aanpak is gebaseerd op onderzoek van Beardsley (1997) om de effecten van een depressie of angststoornis op gezinsleden afzonderlijk en het gezin als geheel beter te begrijpen en te bespreken. De vorm van de interventie is kortdurend (acht gesprekken ) en intensief. Door middel van psycho- educatie, communicatietechnieken en exploratie van verschillende thema s rondom de ziekte zoals onder woorden brengen van emoties, geven van erkenning, identificeren van hulpbronnen en toekomstplannen. Gesprekken worden afwisselend gevoerd met ouders afzonderlijk, met beide ouders, met (het) kind(eren) en met het gehele gezin. Zes maanden na afloop van de behandeling vindt er een terugkombijeenkomst plaats. Omvang: minuten Directe tijd: 720 minuten (inclusief: zeven gesprekken van 90 minuten en één terugkombijeenkomst van 90 minuten) Indirecte tijd: maximaal 360 minuten (inclusief:lezen dossier, in- en extern overleg, voorbereiding en terugrapportage van bevindingen, registratie en verslaglegging) Duur: acht maanden, inclusief terugkombijeenkomst Reistijd: afhankelijk van de locatie zijn outreachende contacten mogelijk Uitvoerend behandelaar: D of E Verwijzer: hulpverlenende instanties zoals BJZ, CJG, school of huisarts Financiering: 14

15 Module bemoeizorg at RISK Bemoeizorg at Risk is een outreachende werkwijze en biedt hulp aan gezinnen (zowel volwassenen als jongeren) die in eerste instantie geen hulp willen of kunnen aanvaarden. De omgeving signaleert echter wel complexe problematiek op meerdere levensgebieden en acht hulpverlening noodzakelijk. De verbetering van de kwaliteit van leven en het verminderen van overlast staan centraal in deze module. De hulpverlening is actief, outreachend en laagdrempelig. In drie tot vijftien gesprekken, gedurende maximaal drie maanden wordt contact met het gezin opgebouwd en passende vervolghulp gezocht. Bij deze gezinnen worden problemen door de omgeving gesignaleerd, echter hulp, ondersteuning wordt structureel geweigerd. De omgeving maakt zich ernstige zorgen, vooral ten aanzien van de betrokken kinderen. Deze zorgwekkende zorgmijders hebben vaak ernstige problemen op verschillende terreinen zoals financiën, sociaal netwerk, werk- of schoolsituatie, psychisch welzijn en gezinsfunctioneren. Zij lopen een verhoogd risico op geweld in (afhankelijkheid) relaties en ernstige verwaarlozing. Tevens kan er sprake zijn van sociaal isolement, ziet de omgeving ze als lastig en ongewenst en in de meeste gevallen willen of kunnen ze geen gebruik maken van de reguliere zorg. Deze module heeft als doel om contact te zoeken en te maken met deze zorgmijdende gezinnen en betrokkenen. Tegelijkertijd kan er geprobeerd worden om zicht te krijgen op de aard en ernst van de problematiek, om het vertrouwen te winnen en praktische ondersteuning te bieden. Met als uiteindelijk resultaat de problemen beter te reguleren, de kwaliteit van leven te verbeteren en de toeleiding naar passende (reguliere) zorg te realiseren. Bemoeizorg onderscheidt zich van reguliere zorg dat doordat de hulpverlener het grootste gedeelte van de tijd outeachend in het werkveld actief is; de contacten met zowel de netwerkpartners als de cliënt zijn daarbij belangrijk. Er wordt veelal een driefase methodiek gehanteerd. Deze bestaat uit de voorbereidingsfase waar het eerste contact met de cliënt gezocht wordt, de contactfase waar een laagdrempelig motiverend contact opgebouwd wordt en communicatie met dienstverlenende instantie tot stand komt en tenslotte de afrondingsfase waarbij de cliënt het aanbod naar passende hulp geaccepteerd heeft en verdere hulpverlening overgedragen wordt. Omvang: 360 minuten Directe tijd: 180 minuten (drie gesprekken van 60 minuten met de mogelijkheid tot herhaling) Indirecte tijd: maximaal 180 minuten (inclusief:interne en externe netwerkcontacten, evaluatieoverleg, registratie en verslaglegging) Duur: maximaal drie maanden Reistijd: ja Uitvoerend behandelaar: E Verwijzer: partners veiligheidshuis (politie, gemeente) en hulpverlenende instanties zoals BJZ, CJG, school of huisarts Financiering: WMO 15

16 Modulegroep 2. Diagnostiek 16

17 Module anamnestisch onderzoek De levensloop, ontwikkelings- en ziektegeschiedenis van kinderen en jeugdigen (cliënt) wordt gedurende een anamnestisch onderzoek in kaart gebracht. Het onderzoek richt zich op alle mogelijke factoren die van invloed kunnen zijn op het ontstaan van de klachten. Het doel is een beeld te krijgen van de feiten en de beleving van de cliënt en daar handvaten uit te halen voor verdere behandeling. Het onderzoek bestaat in ieder geval uit één of twee gesprekken met de cliënt. Cliënten in de leeftijd van 0 tot 23 jaar waarbij verheldering van vragen rondom de levensloop, ontwikkelingsen ziektegeschiedenis nodig wordt geacht komen in aanmerking voor dit onderzoek. Deze vorm van onderzoek is minder geschikt wanneer er weerstand bestaat tegen het onderzoek vanuit de cliënt en zijn systeem, het onderzoek te belastend is of wanneer er vanwege een ernstige verstandelijke beperking onvoldoende mogelijkheden zijn om inzicht te krijgen in de levensloop, ontwikkelings- en ziektegeschiedenis. Het doel van de module is het verkrijgen van een context waarbinnen de klachten van de cliënt en zijn systeem beter begrepen kunnen worden. Bijvoorbeeld door het toetsen van hypotheses, klachten goed te analyseren, de opvoedsituatie beter te begrijpen of de klacht te zien in relatie tot de ontwikkeling van de ouders zelf. Een hypothesetoetsend onderzoek of analyse van de klacht dient een bijdrage te leveren aan een integratief totaalbeeld van de cliënt. Op basis hiervan wordt de verdere behandeling en begeleiding vorm gegeven. Het onderzoek wordt afgestemd op de gestelde onderzoekvraag, verblijfssetting en mogelijkheden van de cliënt. Mogelijke onderdelen zijn een ontwikkelingsanamnese en een sociale anamnese, eventueel aangevuld met vragenlijsten zoals het cultureel interview. Benodigde empirische gegevens over de ontwikkeling en levensloop van het kind worden via (gestandaardiseerde) meetmethoden, eventuele observatiedata en interpretatie van eerdere onderzoekgegevens verkregen. Omvang: 180 minuten Directe tijd: 90 minuten (inclusief één gesprek van 90 minuten) Indirecte tijd: maximaal minuten 90 (inclusief: lezen dossier, opvragen en lezen eerder onderzoek, evaluatieoverleg, registratie en verslaglegging). Duur: één maand Reistijd: afhankelijk van de locatie vinden mogelijk outreachende contacten plaats Uitvoerend behandelaar: B tot en met F, paramedicus en vaktherapeut Financiering: GGZ 17

18 Module kinder- en jeugdpsychiatrisch onderzoek Kinderen en jeugdigen (cliënt) waarbij het vermoeden is dat de medische of gedrags klachten voortkomen uit een psychiatrische stoornis komen in aanmerking voor het kinder- en jeugd psychiatrischonderzoek. Gedurende het onderzoek wordt de aard en achtergrond van mogelijke oorzaken van het probleemgedrag geïnventariseerd om zo te komen tot een passende (psychiatrische) diagnose. Na afloop van het onderzoek zijn de klachten en symptomen in kaart gebracht, bestaat er meer duidelijkheid vanuit welk perspectief de klachten gezien dienen te worden en wordt indien mogelijk behandeling ingezet. Het onderzoek bestaat uit één gesprek met de cliënt en het cliëntensysteem. Alle cliënten waarbij de behandelcoördinator en/of opvoeders vermoeden dat er mogelijk sprake is van psychiatrische problematiek komen in aanmerking voor deze module. De klachten belemmeren het welzijn en de verdere ontwikkeling van de cliënt. Er kan sprake zijn van (toenemende) klachten die het functioneren van de cliënt belemmeren en waarbij het onduidelijk is of een psychiatrische aandoening de oorzaak is. Dit onderzoek kan tevens noodzakelijk zijn wanneer een cliënt zich in een levenbedreigende of acute situatie bevindt. Het doel van deze module is het stellen van een passende (psychiatrische) diagnose. Ouders van cliënten verwachten of hopen vaak dat de inzet van kinder- en jeugd psychiatrisch onderzoek leidt tot een eenvoudig en verklarend antwoord op de aanwezige klachten en dat volledig herstel mogelijk is.het antwoord is echter vaak niet zo eenduidig als gehoopt en heeft mogelijk een ander perspectief dan dat van ouders. Het is dan belangrijk om de context te kennen waarin de hulpvraag gesteld wordt om zo het perspectief op het antwoord te verbreden. Integrale zorg is nodig om aan deze vraag tegemoet te komen en uiteindelijk de best passende behandeling in te kunnen zetten. Kinder- en jeugd psychiatrisch onderzoek vindt meestal plaats aan het begin van de behandeling en maakt deel uit van de integrale diagnostiek. Afhankelijk van de onderzoeksvraag en de beschikbare voorinformatie wordt er geïnventariseerd welke methodiek het psychiatrisch onderzoek nodig heeft. Mogelijkheden zijn een screenend onderzoek, een multidisciplinair onderzoek om de aard en ernst vast te stellen of een onderzoek naar het psychiatrisch beeld in engere zin. Omvang: 120 minuten Directe tijd: maximaal 60 minuten Indirecte tijd: maximaal 60 minuten (inclusief: lezen dossier en eerder onderzoek, intern overleg, registratie en verslaglegging) Duur: één maand Reistijd: niet van toepassing Uitvoerend behandelaar: A Financiering: GGZ 18

19 Module somatisch onderzoek Kinderen en jeugdigen (cliënt) waarbij de behandelaar en/of opvoeder medische vragen hebben komen in aanmerking voor het somatisch onderzoek. Gedurende het onderzoek wordt vastgesteld of er sprake is van somatische aspecten die van invloed zijn op de problematiek van de cliënt. Vervolgens wordt uitleg en advies gegeven met betrekking tot de hulpvragen. Na afloop van het onderzoek zijn de klachten en symptomen in kaart gebracht, bestaat meer helderheid over het perspectief de klachten gezien dienen te worden en wordt indien mogelijk behandeling ingezet. Wanneer er vragen spelen over eventueel aanwezige somatische problematiek bij een cliënt dan komt deze in aanmerking voor somatisch onderzoek. Er kan sprake zijn van (toenemende) klachten die het functioneren van de cliënt belemmeren en waarbij het onduidelijk is of een medische of somatische aandoening de oorzaak is. Dit onderzoek kan noodzakelijk zijn wanneer een cliënt zich in een levenbedreigende of acute situatie bevindt. Het doel van deze module is het in kaart brengen van mogelijk aanwezige lichamelijke problematiek. Ouders van cliënten hopen vaak dat de inzet van medisch en somatisch onderzoek een eenvoudig en verklarend antwoord geeft op de aanwezige klachten en dat herstel naar het normale mogelijk is. Het antwoord is echter vaak niet zo eenduidig als gehoopt en heeft mogelijk een ander perspectief dan dat van ouders. Het is dan belangrijk om de context te kennen waarin de hulpvraag gesteld wordt en zo het perspectief op het antwoord te verbreden. Integrale zorg is nodig om aan deze vraag tegemoet te komen en uiteindelijk de best passende behandeling in te zetten. Het somatisch onderzoek vindt meestal plaats aan het begin van de behandeling en maakt deel uit van integrale diagnostiek. Afhankelijk van de onderzoeksvraag en beschikbare voorinformatie wordt geïnventariseerd welke methodiek het onderzoek nodig heeft. Mogelijkheden zijn screenend onderzoek (lichamelijk en/of neurologisch en/of genetisch) al dan niet aangevuld met aanvullend medisch onderzoek. Het onderzoek wordt door de kinderarts geïndiceerd. Aanvullend specifiek medisch specialistisch onderzoek zal door een specialist van het ziekenhuis uitgevoerd moeten worden, onder verwijzing en coördinatie van de uitvoerend kinderarts. Omvang: 120 minuten Directe tijd: maximaal 60 minuten Indirecte tijd: maximaal 60 minuten (inclusief: lezen dossier en eerder onderzoek, intern overleg, registratie en verslaglegging) Duur: één maand Reistijd: niet van toepassing Uitvoerend behandelaar: A Financiering: GGZ 19

20 Module fysio- en ergotherapeutischonderzoek Kinderen en jeugdigen (cliënt) waarbij vragen spelen over de (on)mogelijkheden van motorische vaardigheden of het bewegingsapparaat komen in aanmerking voor dit onderzoek. Bij fysio- en ergotherapeutischonderzoek wordt lichamelijke problematiek in kaart gebracht en uitleg gegeven over de bestaande hulpvragen. Na afloop van het onderzoek zijn de klachten en symptomen in kaart gebracht, bestaat er meer helderheid vanuit welk perspectief de klachten gezien dienen te worden en wordt indien mogelijk behandeling ingezet. Wanneer er vragen spelen bij een cliënt over de (on)mogelijkheden van motorische vaardigheden of het bewegingsapparaat in relatie tot de aanmeldingsklacht komt deze in aanmerking voor fysio- en ergotherapeutischonderzoek onderzoek. Er zijn (toenemende) klachten die het functioneren van de cliënt belemmeren en het is onduidelijk of er sprake is van een medische of somatische aandoening. Fysiotherapeutisch onderzoek heeft tot doel zicht te krijgen op de grof- en fijn motorische ontwikkelingsvaardigheden van de cliënt. Ergotherapeutisch onderzoek heeft tot doel zicht te krijgen op de mogelijkheden en beperkingen van de cliënt bij het uivoeren van praktische handelingen op het gebied van spel, zelfredzaamheid en schoolse vaardigheden. Het doel van de module is het vaststellen of er sprake is van aspecten die van invloed zijn op de problematiek van de cliënt. Het onderzoek vindt meestal plaats aan het begin van de behandeling en is onderdeel van integrale diagnostiek. Benodigde empirische gegevens over de medisch- somatische aspecten van de cliënt worden via (gestandaardiseerde) meetmethoden, gerichte observatiedata, onderzoek van het bewegingsapparaat en activiteitenanalyse uitgevoerd. Omvang: 120 minuten Directe tijd: maximaal 60 minuten Indirecte tijd: maximaal 60 minuten (inclusief: lezen dossier en eerder onderzoek, intern overleg, registratie en verslaglegging) Duur: één maand Reistijd: niet van toepassing Uitvoerend behandelaar: Paramedicus Financiering: GGZ 20

21 Module neuropsychologisch onderzoek Bij een neuropsychologisch onderzoek wordt de (gestoorde) ontwikkeling van kinderen of jongeren (cliënt) in kaart gebracht, waarbij het specifiek gaat om de relatie tussen (gestoord) gedrag en het functioneren van de hersenen. Het doel is om door middel van gestandaardiseerde tests een beeld te krijgen van een eventueel gestoorde functieontwikkeling en op basis daarvan adviezen voor verdere behandeling en begeleiding te geven. Het onderzoek bestaat minimaal uit één onderzoek met de cliënt. Cliënten tussen de 0 en 23 jaar bij wie vragen en/of problemen spelen rondom de functieontwikkeling, persoonlijkheidsontwikkeling en/of sociaal- emotionele ontwikkeling komen in aanmerking voor neuropsychologisch onderzoek. Een heldere vraagstelling, in de vorm van een hypothese of vraag over een gespecificeerd ontwikkeldomein, is een voorwaarde. De belangrijkste gebieden waar het onderzoek zich op richt zijn: executieve functies, aandacht, waarneming, ruimtelijke en oriëntatie, geheugen, spraak, taal, rekenen en (psycho)motoriek. Deze vorm van onderzoek kan minder geschikt zijn voor de cliënt en zijn systeem wanneer er weerstand bestaat tegen het onderzoek of het onderzoek te belastend is. Het doel van deze module is het identificeren, meten en beschrijven van veranderingen in gedrag die gerelateerd zijn aan hersenstoornissen. Meer specifiek voor: het beoordelen van de intacte en gestoorde gedragsfuncties, de mogelijkheden en beperkingen in het functioneren en de ernst van gedragsstoornissen. Het onderzoek draagt bij aan een integratief totaalbeeld van de cliënt, op basis hiervan wordt de verdere behandeling en begeleiding vorm gegeven. De benodigde empirische gegevens over de ontwikkeling van neuropsychologische functies, vaardigheden, gedragingen en belevingen worden via (gestandaardiseerde) meetmethoden, observatiedata en interpretatie van (eerdere) onderzoekgegevens verkregen. Deze module wordt meestal ingezet in combinatie met aanvullend psychologisch onderzoek en omvat in ieder geval één onderzoek van 120 minuten. Omvang: 240 minuten Directe tijd: 120 minuten Indirecte tijd: 120 maximaal minuten (inclusief: lezen dossier, evaluatieoverleg, registratie en verslaglegging) Duur: één maand Reistijd: niet van toepassing Uitvoerend behandelaar: C of D Financiering: GGZ 21

22 Module intelligentie- en niveauonderzoek De verstandelijke vermogens en algemene ontwikkeling van kinderen en jeugdigen (cliënt) worden gedurende een intelligentieonderzoek in kaart gebracht. Het doel is om een beeld te krijgen van deze vermogens, de sterke en zwakke kanten van een cliënt en adviezen voor verdere behandeling en begeleiding te geven. Het onderzoek bestaat in ieder geval uit één testonderzoek met de cliënt. Cliënten tussen de 0 en 23 jaar bij wie vragen en/of problemen spelen rondom de verstandelijke vermogens en functieontwikkeling komen in aanmerking voor intelligentie onderzoek. Een heldere vraagstelling, in de vorm van een hypothese of vraag om informatie over een gespecificeerd ontwikkeldomein, is een voorwaarde. De belangrijkste gebieden in de intelligentieopbouw zijn, verbale en performale vermogens, gekoppeld aan de algemene ontwikkeling en sociaal- emotionele ontwikkeling. Deze vorm van onderzoek kan minder geschikt zijn voor de cliënt en zijn/haar systeem wanneer er weerstand bestaat tegen het onderzoek, het onderzoek te belastend is of de Nederlandse taal onvoldoende beheerst wordt. Het doel van intelligentieonderzoek is om zicht te krijgen op het intellectuele en/of cognitief ontwikkelingniveau van de cliënt. Wanneer het onduidelijk is wat een cliënt wel of niet kan op verstandelijk gebied kan dit leiden tot over- en ondervraging. Duidelijkheid over wat je precies van een kind kan en mag verwachten en de eisen daarop aan te passen is dan ook erg belangrijk. Het onderzoek levert een bijdrage aan de toetsing van hypothesen over de gestoorde ontwikkeling en levert een bijdrage aan een integratief totaalbeeld van de cliënt. Op basis hiervan wordt de verdere behandeling en begeleiding vorm gegeven. De benodigde empirische gegevens over de ontwikkeling van neuropsychologische functies, vaardigheden, gedragingen en belevingen worden via (gestandaardiseerde) meetmethoden, observatiedata en interpretatie van (eerdere) onderzoekgegevens verkregen. Het onderzoek maakt deel uit van integraal neuropsychologisch onderzoek, maar kan ook apart worden ingezet en omvat één onderzoek van 120 minuten. Omvang: 210 minuten Directe tijd: 120 minuten (inclusief één onderzoek van 120 minuten) Indirecte tijd: 90 minuten (inclusief: lezen dossier, evaluatieoverleg, registratie en verslaglegging) Duur: één maand Reistijd: niet van toepassing Uitvoerend behandelaar: C of D Financiering: GGZ 22

23 Module logopedisch onderzoek De spraak- en taalontwikkeling van kinderen en jeugdigen (cliënt) wordt gedurende een logopedisch onderzoek in kaart gebracht. Waarbij het gaat om taal en spraak in brede zin, zoals mondmotoriek, de stem, het gehoor en communicatiepatronen. Het doel van het onderzoek is om een beeld te krijgen van deze (gestoorde) ontwikkeling en adviezen voor verdere behandeling en begeleiding te geven. Het onderzoek bestaat uit één contact met de cliënt. Cliënten tussen de 0 en 23 jaar bij wie vragen en/of problemen spelen rondom de taal- en communicatie ontwikkeling en/of sociaal- emotionele ontwikkeling komen in aanmerking voor logopedisch onderzoek. Een heldere vraagstelling, in de vorm van een hypothese of vraag om informatie over een gespecificeerd ontwikkeldomein, is een voorwaarde. De belangrijkste onderzoeksdomeinen zijn de volgende: mondmotoriek, stem, gehoor, (spontane)spraak, taalbegrip, taalproductie en uitspraak, communicatiepatronen, communicatie tussen ouder en kind en luistervaardigheden. Deze vorm van onderzoek kan minder geschikt zijn voor de cliënt en zijn/haar systeem wanneer er weerstand bestaat tegen het onderzoek, het onderzoek te belastend is of de Nederlandse taal onvoldoende beheerst wordt. Het doel van logopedisch onderzoek is om zicht te krijgen op de ontwikkeling van de spraak- en taalvaardigheden en de mogelijkheden en beperkingen daarvan. Het onderzoek levert een bijdrage aan de toetsing van hypothesen over de gestoorde ontwikkeling van kinderen en jeugdigen en levert een bijdrage aan een integratief totaalbeeld van de cliënt. Op basis hiervan wordt de verdere behandeling en begeleiding vorm gegeven. De benodigde empirische gegevens over de ontwikkeling van neuropsychologische functies, vaardigheden, gedragingen en belevingen worden via (gestandaardiseerde) meetmethoden, observatiedata en interpretatie van (eerdere) onderzoekgegevens verkregen. Het onderzoek maakt deel uit van integraal neuropsychologisch onderzoek, maar kan ook apart worden ingezet en omvat één onderzoek van 90 minuten. Omvang: totaal 180 minuten Directe tijd: 90 minuten (inclusief één onderzoeksessie van 90 minuten) Indirecte tijd: 90 minuten (inclusief: lezen dossier, evaluatieoverleg, registratie en verslaglegging) Duur: één maand Reistijd: niet van toepassing Uitvoerend behandelaar: C of D Financiering: GGZ 23

24 Module didactisch onderzoek De schoolse vaardigheden van kinderen en jeugdigen (cliënt) worden gedurende een didactisch onderzoek in kaart gebracht. De waargenomen didactische niveaus worden gerelateerd aan het niveau dat verwacht mag worden. Het doel van het testonderzoek is om een beeld te krijgen van de didactische ontwikkeling zodat advisering voor verdere behandeling kan plaatsvinden. Het onderzoek bestaat in ieder geval uit één testonderzoek met de cliënt. Cliënten tussen de 0 en 23 jaar bij wie vragen en/of problemen spelen rondom het schoolse functioneren, de leerontwikkeling en leermogelijkheden komen in aanmerking voor didactisch onderzoek. Een heldere vraagstelling, in de vorm van een hypothese of vraag om informatie over een gespecificeerd ontwikkeldomein, is een voorwaarde. De belangrijkste onderzoeksgebieden zijn: de leermogelijkheden en vaardigheden zoals (meta)cognitie, houdingsaspecten, technisch lezen, spellen, begrijpend lezen en rekenen. Deze vorm van onderzoek kan minder geschikt zijn voor de cliënt en zijn/haar systeem wanneer er weerstand bestaat tegen het onderzoek of het onderzoek te belastend is. Het doel van didactisch onderzoek is om zicht te krijgen op de ontwikkeling van schoolse vaardigheden. Het levert een bijdrage aan de toetsing van hypothesen over de gestoorde ontwikkeling van cliënten en levert een bijdrage aan een integratief totaalbeeld van de cliënt. Op basis hiervan wordt de verdere behandeling en begeleiding vorm gegeven. De benodigde empirische gegevens over de ontwikkeling van neuropsychologische functies, vaardigheden, gedragingen en belevingen worden via (gestandaardiseerde) meetmethoden, observatiedata en interpretatie van (eerdere) onderzoekgegevens verkregen. Het onderzoek maakt deel uit van integraal neuropsychologisch onderzoek, maar kan ook apart worden ingezet en omvat één onderzoek van ongeveer 120 minuten. Omvang: totaal 240 minuten Directe tijd: 120 minuten Indirecte tijd: 120 maximaal minuten (inclusief: lezen dossier, evaluatieoverleg, registratie en verslaglegging) Duur: één maand Reistijd: niet van toepassing Uitvoerend behandelaar: C of D Financiering: GGZ 24

25 Module persoonlijkheidsonderzoek Bij persoonlijkheidsonderzoek wordt onderzoek gedaan naar het sociaal- emotioneel functioneren van kinderen of jeugdigen (cliënt). Daarbij gaat het om zicht te krijgen op persoonseigenschappen, stoornissen en structuren. Informatiegegevens worden verkregen door onderzoek, interviews of spelobservatie. Het doel is om een beeld te krijgen van de (gestoorde) ontwikkeling en adviezen voor verdere behandeling en begeleiding te geven. Het onderzoek bestaat uit één contact met de cliënt. Cliënten tussen de 0 en 23 jaar bij wie vragen en/of problemen spelen rondom de persoonlijkheidsontwikkeling en/of sociaal- emotionele ontwikkeling komen in aanmerking dit onderzoek. Een heldere vraagstelling, in de vorm van een hypothese of vraag om informatie over een gespecificeerd ontwikkeldomein, is een voorwaarde. De belangrijkste domeinen zijn: temperament, sociaal- emotioneel functioneren, copingvaardigheden, gewetensontwikkeling, agressieregulatie, verbeeldend en inlevend vermogen, kwaliteit en afstemmen van contact en seksuele ontwikkeling. Deze vorm van onderzoek kan minder geschikt zijn voor de cliënt en zijn/haar systeem wanneer er weerstand bestaat tegen het onderzoek of het onderzoek om wat voor reden dan ook te belastend is. Het doel van de module is inzicht te verkrijgen in de volgende persoonlijkheidsthema s: de gevoelens, de fantasieontwikkeling, de mogelijkheden tot contactgroei en de initiatiefmogelijkheden van een cliënt. Het onderzoek levert een bijdrage aan de toetsing van hypothesen over de gestoorde ontwikkeling van kinderen en jeugdigen. Het doel is het bijdragen aan een integratief totaalbeeld van de cliënt, op basis hiervan wordt de verdere behandeling en begeleiding vorm gegeven. De benodigde empirische gegevens over de persoonlijkheidsontwikkeling worden via (gestandaardiseerde) meetmethoden, observatiedata, interviews, spelobservatie en interpretatie van eerdere onderzoekgegevens verkregen. Het onderzoek maakt deel uit van integraal neuropsychologisch onderzoek, maar kan ook apart worden ingezet en omvat één onderzoek van 90 minuten. Omvang: totaal 180 minuten Directe tijd: 90 minuten (inclusief: één onderzoekcontact van 90 minuten) Indirecte tijd: 90 minuten (inclusief: lezen dossier, evaluatieoverleg, registratie en verslaglegging) Duur: één maand Reistijd: niet van toepassing Uitvoerend behandelaar: C of D Financiering: GGZ 25

26 Module vaktherapeutisch onderzoek Vaktherapeutisch onderzoek is een non-verbale onderzoeksvorm om zicht te krijgen op persoonseigenschappen van een kind of jongere (cliënt). Met behulp van verschillende media 1 wordt onder andere gekeken naar de het functioneren en reguleren van prikkels, gevoelens, spanningen, angst en stemming. Het proces geeft informatie over de cliënt, de omgang met zichzelf en anderen en levert aanknopingspunten voor verdere behandeling op. Het onderzoek bestaat uit drie contacten met de cliënt. Het onderzoek is voor cliënten in de leeftijd van 0 tot 23 jaar bij wie verheldering van vragen rondom de persoonlijkheids- of psychomotorische ontwikkeling nodig worden geacht. Een heldere vraagstelling, in de vorm van een hypothese of vraag om informatie over een gespecificeerd ontwikkeldomein, is een voorwaarde. Deze vorm van onderzoek kan minder geschikt zijn voor de cliënt wanneer er weerstand of afkeer bestaat tegen het onderzoeksmiddel. Het doel van vaktherapeutisch onderzoek is om inzicht te krijgen op houding en gedrag ten aanzien van aangeboden methode, lichaamsbeleving, de therapeut en groepsgenootjes, expressie, vaardigheden, belevingsniveau en indicatie over (eventuele) vervolgbehandeling en behandeldoelen. Het accent ligt op het ervaren en het doen. Het onderzoek levert een bijdrage aan de toetsing van hypothesen over de (gestoorde) ontwikkeling van kinderen en jeugdigen en levert een bijdrage aan een integratief totaalbeeld van de cliënt. De benodigde empirische gegevens over de persoonlijkheidsontwikkeling worden liefst via (gestandaardiseerde) meetmethoden verkregen. Bij non-verbaal creatief/beeldend onderzoek wordt geen gebruik gemaakt van gestandaardiseerde tests. Het richt zich op diagnostisch onderzoek waarbij gedurende drie sessies het werken met de verschillende media centraal staan. Afhankelijk van de onderzoeksvraag worden ook gezinsleden bij het onderzoek betrokken. Omvang: 270 minuten Directe tijd: 135 minuten (inclusief drie contacten van 45 minuten) Indirecte tijd: maximaal 135 minuten (inclusief: lezen dossier, intakeoverleg, evaluatieoverleg, registratie en verslaglegging) Duur: twee maanden Reistijd: niet van toepassing Uitvoerend behandelaar: vaktherapeut Financiering: GGZ 1 Hierbij kan gebruik worden gemaakt van creatief/ beeldend-, muzische of psychomotorische media. 26

27 Module ouder- kind- interactie Deze module kan worden ingezet bij kinderen en jeugdigen (cliënt) waarbij vragen en/of problemen spelen rondom de opvoedkundige (gezins)situatie. Er wordt geobserveerd en geanalyseerd op welke manier ouder en kind met elkaar omgaan. Er ontstaat daardoor inzicht over wat het kind nodig heeft in de gezinssituatie. Het onderzoek bestaat uit één observatieperiode van 90 minuten. Dit onderzoek is geschikt voor cliënten tussen de 0 en 23 jaar bij wie vragen en/of problemen spelen in de opvoedkundige gezinssetting. Een heldere vraagstelling is een voorwaarde, deze vragen komen vanuit multidisciplinair overleg. Het gaat altijd om een hypothesetoetsend onderzoek of analyse van een gespecificeerd domein, bijvoorbeeld ouder- kind relatieproblemen of de kwaliteit van het contact. Deze vorm van onderzoek is niet geschikt voor de cliënt en zijn/haar systeem wanneer er weerstand bestaat tegen het onderzoek of het onderzoek te belastend is. In de eerste levensjaren krijgt de manier waarop ouder en kind met elkaar omgaan vorm, hetgeen in grote mate bepalend is voor de verdere ontwikkeling van het kind. Het doel van de module is het analyseren van hoe de cliënt en ouder met elkaar omgaan en hoe zich dit verhoudt tot de waargenomen gedragingen en emoties. Hierdoor ontstaat inzicht in wat het kind nodig heeft in de opvoedsituatie. Er wordt gelet op de gevoelens van veiligheid, de emotieregulatie, de taal en de relatiepatronen. Het onderzoek draagt bij aan een integratief totaalbeeld van de cliënt, op basis hiervan wordt de verdere behandeling en begeleiding vorm gegeven. De methode van observatie wordt afgestemd op de gestelde onderzoekvraag, verblijfssetting en mogelijkheden van de cliënt. De observatie vindt plaats in een vrije of gestructureerde setting, waarbij de onderzoeker zich afzijdig houdt van ouder en kind. Indien nodig worden aanvullende vragenlijsten afgenomen of video-opnamen gemaakt. Benodigde empirische gegevens over de ontwikkeling en opvoedsituatie van het kind worden via (gestandaardiseerde) meetmethoden, observatiedata en interpretatie van (eerdere) onderzoekgegevens verkregen. De Mutsaersstichting werkt met het gedragsclassificatiesysteem. Omvang: totaal 180 minuten Directe tijd: 90 minuten Indirecte tijd: 90 maximaal minuten (inclusief: lezen dossier, evaluatieoverleg, registratie en verslaglegging) Duur: één maand Reistijd: niet van toepassing Uitvoerend behandelaar: C of D Financiering: GGZ, JHV 27

28 Module klassenobservatie Deze module kan worden ingezet bij kinderen en jeugdigen (cliënt) waarbij vragen en/of problemen spelen rondom het schoolse functioneren van de cliënt. Er wordt een analyse gemaakt van de setting waarin het kind zich bevindt waardoor inzicht ontstaat over wat het kind nodig heeft in de opvoedkundige (klassen)situatie. Het onderzoek bestaat uit één observatieperiode van 90 minuten. Kinderen en jeugdigen (cliënt) tussen de 0 en 23 jaar bij wie vragen en/of problemen spelen in de opvoedkundige schoolse setting komen in aanmerking voor orthopedagogische klassenobservatie. Een heldere vraagstelling is een voorwaarde, deze vragen komen vanuit multidisciplinair overleg. Het gaat altijd om een hypothesetoetsend onderzoek of analyse van een gespecificeerd domein. Bijvoorbeeld problemen in de klas, interactiepatronen met leerkracht en leerlingen, sociaal- emotioneel gedrag en leerhouding. Deze vorm van onderzoek is niet geschikt voor de cliënt en zijn/haar systeem wanneer er weerstand bestaat tegen het onderzoek of het onderzoek te belastend is. Het doel van de module is het verkrijgen van duidelijkheid over de aard ernst en complexiteit van de problematiek in het schoolse functioneren. Het draagt bij aan gedragsclassificerende, beschrijvende en handelingsgerichte diagnostiek en vormt een wezenlijk onderdeel van het diagnostisch proces op het gebied van alle domeinen van functioneren. Na afloop van de module is helder wat het kind nodig heeft in de klassensituatie én in de omgevingsdriehoek gezin, school, vrije tijd. Het onderzoek draagt bij aan een integratief totaalbeeld van de cliënt, op basis hiervan wordt de verdere behandeling en begeleiding vorm gegeven. De methode van observatie wordt afgestemd op de gestelde onderzoekvraag, de verblijfssetting en mogelijkheden van de cliënt. De observatie kan plaatsvinden in de klas of op het schoolplein, bij voorkeur zonder dat het kind dit weet. De duur is 90 minuten, inclusief gesprek met de leerkracht. Benodigde empirische gegevens over de ontwikkeling en opvoedsituatie van het kind worden via (gestandaardiseerde) meetmethoden, observatiedata en interpretatie van (eerdere) onderzoekgegevens verkregen. De Mutsaersstichting werkt met het gedragsclassificatiesysteem. Omvang: totaal 180 minuten Directe tijd: 90 minuten Indirecte tijd: 90 maximaal minuten (inclusief: lezen dossier, evaluatieoverleg, registratie en verslaglegging) Duur: één maand Reistijd: afhankelijk van de locatie zijn outreachende contacten mogelijk Uitvoerend behandelaar: C of D Financiering: GGZ, JHV 28

29 Module observatie leefgroep Deze module kan worden ingezet bij kinderen en jeugdigen (cliënt) waarbij vragen en/of problemen spelen rondom het functioneren in de leefgroep. Er wordt geobserveerd op welke manier ouder, groepsleider en kind met elkaar omgaan. Er wordt een analyse gemaakt van de setting waarin de cliënt zich bevindt waardoor inzicht ontstaat over wat de cliënt nodig heeft. Het onderzoek bestaat uit één observatieperiode van 90 minuten. Cliënten tussen de 0 en 23 jaar bij wie vragen en/of problemen spelen in de opvoedkundige leefgroepsetting komen in aanmerking voor dit onderzoek. Een heldere vraagstelling is een voorwaarde, deze vragen komen vanuit multidisciplinair overleg. Het gaat altijd om een hypothesetoetsend onderzoek of analyse van een gespecificeerd domein, bijvoorbeeld interactiepatronen tussen cliënt en groepsleiding en/of ouder. Deze vorm van onderzoek is niet geschikt voor de cliënt en zijn systeem wanneer er weerstand bestaat tegen het onderzoek of het onderzoek te belastend is. Het doel van de module is het verrichten van procesdiagnostisch (ortho)pedagogisch onderzoek in brede zin. Na de inzet van de module is meer helderheid over hoe ouders, groepsleiders en kind in relatie tot elkaar staan en hoe zij elkaar kunnen stimuleren om tot verdere ontwikkeling te komen. Het vormt een onderdeel van het diagnostisch proces en draagt bij aan gedragsclassificerende, beschrijvende en handelingsgerichte diagnostiek, op basis hiervan wordt de verdere behandeling en begeleiding vorm gegeven. De methode van observatie wordt afgestemd op de gestelde onderzoekvraag, verblijfssetting en mogelijkheden van de cliënt. De observatiegegevens worden verspreid over een tijdspad van tenminste zes weken verzameld. Er vindt één gerichte observatie plaats. De observatie kan zich richten op diverse ontwikkelingsgebieden afhankelijk van de onderzoeksvraag. Benodigde empirische gegevens over de ontwikkeling en opvoedsituatie van het kind worden via (gestandaardiseerde) meetmethoden, observatiedata en interpretatie van (eerdere) onderzoekgegevens verkregen. De Mutsaersstichting werkt met het gedragsclassificatiesysteem. Omvang: totaal 180 minuten Directe tijd: 90 minuten Indirecte tijd: 90 minuten (inclusief: lezen dossier, in- extern overleg, registratie en verslaglegging) Duur: één maand Reistijd: niet van toepassing Uitvoerend behandelaar: F of G onder leiding van C Financiering: GGZ, JHV 29

30 Module onderzoek pedagogische kwaliteiten ouders Deze module kan worden ingezet bij kinderen en jeugdigen (cliënt) waarbij vragen en/of problemen spelen rondom de pedagogische mogelijkheden van ouders en de manier waarop de opvoedsituatie ingevuld wordt. Er wordt geobserveerd op welke manier ouder en kind met elkaar omgaan. Na afloop van de module is er zicht op de mogelijkheden van ouders om de ontwikkeling van het kind in pedagogische zin te stimuleren. Het onderzoek bestaat uit één observatieperiode van 90 minuten. Cliënten tussen de 0 en 23 jaar bij wie vragen en/of problemen spelen in de opvoedkundige mogelijkheden van ouders komen in aanmerking voor dit onderzoek. Een heldere vraagstelling is een voorwaarde, deze vragen komen vanuit multidisciplinair overleg. Het gaat altijd om een hypothesetoetsend onderzoek of analyse van een gespecificeerd domein, bijvoorbeeld pedagogische kwaliteiten van ouders. Deze vorm van onderzoek is niet geschikt voor de cliënt en zijn systeem wanneer er weerstand bestaat tegen het onderzoek of het onderzoek, om wat voor reden dan ook, te belastend is. Het doel van de module is het verkrijgen van inzicht in enerzijds hoe ouders de ontwikkeling van het kind in opvoedkundige zin vormgeven en anderzijds hoe dit zich verhoudt tot de waargenomen gedragingen en emoties. Hierdoor wordt inzicht verkregen in wat het kind nodig heeft, in de opvoedsituatie, op het gebied van gevoelens van veiligheid, emotieregulatie, taal en relatiepatronen. Het onderzoek draagt bij aan een integratief totaalbeeld van de cliënt, op basis hiervan wordt de verdere behandeling en begeleiding vorm gegeven. De methode van observatie wordt afgestemd op de gestelde onderzoekvraag, verblijfssetting en mogelijkheden van de cliënt. De observatie kan plaatsvinden in (dag)klinische setting, in een spelkamer, onderzoeksruimte met one-way screen of in de thuissituatie, de onderzoeker houdt zich altijd afzijdig van ouders en kind. Indien nodig worden aanvullende vragenlijsten afgenomen of video- opnamen gemaakt. Benodigde empirische gegevens over de ontwikkeling en opvoedsituatie van het kind worden via (gestandaardiseerde) meetmethoden, observatiedata en interpretatie van (eerdere) onderzoekgegevens verkregen. De Mutsaersstichting werkt met het gedragsclassificatiesysteem. Omvang: totaal 180 minuten Directe tijd: 90 minuten Indirecte tijd: 90 maximaal minuten (inclusief: lezen dossier, evaluatieoverleg, registratie en verslaglegging) Duur: één maand Reistijd: afhankelijk van de locatie zijn outreachende contacten mogelijk Uitvoerend behandelaar: C of D Financiering: GGZ, JHV 30