PERSDIENST BIËNNALE ART NOUVEAU ART DÉCO BE CULTURE

Transcriptie

1 PERSDOSSIER PERSDIENST BIËNNALE ART NOUVEAU ART DÉCO BE CULTURE General Manager: Séverine Provost Project Coordinators: Sophie Verhulst (NL) - sophie@beculture.be (0) Coralie Jacquemin (FR) - coralie@beculture.be (0) T: +32 (0) info@beculture.be -

2 INHOUDT 1. PERSBERICHT INTENTIEVERKLARING ; PROGRAMMA Weekend 1 : 3 & 4 oktober Weekend 2 : 10 & 11 oktober Weekend 3 : 17 & 18oktober Weekend 4: 24 & 25 oktober PRAKTISCHE INFORMATIE PARTNERS

3 1. PERSBERICHT ONTDEK DE BRUSSELSE ART NOUVEAU EN ART DECO TE VOET OF PER FIETS! In oktober vindt de 8e editie van de Biënnale Art nouveau en Art Deco plaats. Een twintigtal gebouwen in Brussel stelt voor de gelegenheid zijn deuren open voor een publiek dat heel nieuwsgierig is naar hun architecturale geschiedenis! De Biënnale Art nouveau en Art Déco biedt ook een unieke kans om binnen te treden in bewoonde huizen of om typische plaatsen in een ander daglicht te ontdekken. Maar het plaatst eerst en vooral de rijkdom en de diversiteit van de architectuur van 1893 tot het einde van het interbellum op een ludieke manier in de kijker. Privéwoningen, feest- en ontmoetingsplaatsen, winkels, culturele ruimtes of cafés en brasserieën Dit jaar is initiatiefnemer van het project Voir et Dire Bruxelles aanwezig op verschillende private en publieke plaatsen teneinde deze twee belangrijke architecturale stijlen in Brussel in de verf te zetten. In oktober 2015 wordt elk weekend een twintigtal plaatsen voorgesteld aan het publiek. De bezoeken zijn ingedeeld per wijk en worden aangeboden in het Frans, Nederlands en Engels. Aan de hand van rondleidingen te voet, met de fiets of met een bus worden de verschillende facetten van de Art nouveau en Art deco in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voorgesteld. Op het programma van deze editie in 2015 staan zowel vaste waarden als exclusieve nieuwigheden, alsook de tweede beurs met Art nouveau- en Art deco-objecten, die wordt gehouden in een schoolcomplex in Schaarbeek van de hand van Henri Jacobs. Er worden voor het eerst ook verschillende privéwoningen opengesteld voor het publiek. En u kunt een uniek bezoek brengen aan een reeks gebouwen die in het teken staan van ontspanning. Kortom, genoeg dus om de architecturale pareltjes van Brussel met een heel ander oog te ontdekken! 3

4 4

5 2. INTENTIEVERKLARING BIËNNALE ART NOUVEAU ET ART DECO 2015 Brusselse privéwoningen openen hun deuren voor het publiek! In oktober 2015 vindt de 8ste editie van de Biënnale Art Nouveau en Art Deco plaats. Initiatiefnemer Voir et Dire Bruxelles vestigt, door middel van interieurbezoeken en rondleidingen, vier weken lang de aandacht op de rijkdom en de diversiteit van de architectuur van 1893 tot het einde van het interbellum. Op die manier biedt de Biënnale een unieke kans om een kijkje te nemen in privéwoningen die door hun bewoners vertroeteld worden en waarvan het verhaal wordt verteld door professionele gidsen. Deze editie besteedt bijzondere aandacht aan feest- en ontmoetingsplaatsen die in de twee overheersende Brusselse bouwstijlen zijn opgetrokken. Sommige plekken bieden een inkijk in de feest- en vrijetijdscultuur van de Belle Epoque en de Années Folles, zoals brasserieën, bioscopen, theaters, de artistieke en literaire wereld, winkels, Een twintigtal plekken worden elk weekend voorgesteld aan het publiek. De bezoeken zijn per wijk ingedeeld en worden aangeboden in het Frans, het Nederlands en het Engels. Aan de hand van rondleidingen te voet, op de fiets of met een bus kan het publiek de veelzijdigheid ontdekken van de art nouveau en art deco in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In samenwerking met vzw Interbellum vindt op zondag 4 oktober de tweede beurs voor art nouveauen art deco-objecten plaats, in een Schaarbeeks scholencomplex dat ontworpen is door Henri Jacobs. Verscheidene ambachtslui delen er hun vakkennis met het publiek, en een expert in meubels en huisraad van het veilinghuis Tajan zal er het publiek te woord staan. Editie 2015: programmering, nieuwigheden en aanraders 3 en 4 oktober - Schaarbeek, Woluwe en de squares: Herwaardering en vergelijking van de Schellhorn-Grupp-verzameling van art nouveau en art deco vazen en van de verzameling waaiers van Mevr. Margaretha Mazura Openstelling van het privéhuis van Victor Taelemans, in Art -nouveaustijl (Filips de Goedestraat) voor het eerst toegankelijk voor het publiek Openstelling van een weinig gekend woonhuis in de modernistische art deco-stijl van architect Paul Aernaut uit 1932 (Reyerslaan) 5

6 10 en 11 oktober - Vijvers van Elsene, Koninklijk paleis en Warandepark, Jubelpark en Franklin Rooseveltlaan: De deelname van veilingzaal Lempertz 1845 voormalige Galerie Leroy Frères, een onlangs gerestaureerd pand dat sinds het allereerste begin dezelfde bestemming heeft Openstelling van het voormalige woonhuis-annex-atelier van de symbolistische schilder Émile Fabry, in 1902 gebouwd door architect Émile Lambot Een inleidende lezing voorafgaand aan de vrije bezoeken aan het Musée Fin-de-Siècle Museum (dat tijdens de andere weekends van de Biënnale overigens tegen een voorkeurstarief toegankelijk is). De bezoeker krijgt de gelegenheid de prestigieuze Gillion Crowet-collectie te ontdekken. Deze kunstverzameling, die getuigt van de kruisbestuiving tussen de beeldende en de sierkunst rond de overgang naar de 20ste eeuw, bevat meer dan tweehonderd dertig werken uit deze roemrijke periode van de Belgische kunst. Op zondag 11 oktober, worden bezoeken aan de Koninklijk Muziekkapel Koningin Elizabeth voorafgegaan of gevolgd door een concert. De Muziekkapel is in 1939 gebouwd en is enige tijd geleden uitgebreid met een nieuwe vleugel. Openstelling, na restauratiewerkzaamheden, van het Paviljoen der Menselijke Hartstochten, dat is ontworpen door Victor Horta (1890) en een bas-reliëf van Jef Lambeaux huisvest. 17 en 18 oktober - stadscentrum en Brussel-West: Openstelling op 17 oktober van het Riez-herenhuis, een prachtig art deco ensemble van architect Jean-Baptiste Dewin voor het eerst toegankelijk voor het publiek Openstelling van feest- en ontspanningsgelegenheden, zoals de voormalige Plaza-bioscoop, de Eldorado, de taveerne l'espérance... In de Archiduc vindt een concert plaats en in La Tentation een dansdemonstratie. 24 en 25 oktober - Ukkel, Vorst, Sint-Gillis en de Louizawijk Openstelling van enkele van de mooiste huizen van de meesters van de Brusselse Art nouveau: de Solvay-, Max Hallet- en Tassel-herenhuizen van Victor Horta, het Janssens - herenhuis van Paul Hankar et het Otlet-herenhuis van Octave Van Rysselberghe... Valorisatie van twee van de mooiste verwezenlijkingen van art deco-architect Antoine Courtens: het Haerens-herenhuis en het Palais de la Folle Chanson Openstelling van het Grégoire-herenhuis, een woning die getuigt van Henry van de Veldes beheersing van de architectuurtaal Interieurbezoeken aan een schattig modernistisch art deco-huisje in de Coghenwijk te Ukkel, van de hand van architect Louis Tenaerts In samenwerking met de gemeente Elsene wordt benadrukt hoe belangrijk het is om oude liften in stand te houden, aan de hand van de presentatie van twee appartementsgebouwen aan de Lepoutrestraat die over historische liften beschikt. 6

7 3. PROGRAMMA 3.1 WEEKEND 1 : 3 & 4 oktober Schaerbeek, Woluwe & de plantsoenen Op 3 en 4 oktober staan de gemeentes Schaarbeek en Woluwe in de kijker, samen met de wijk van de plantsoenen. Op het einde van de 19 e eeuw kende Brussel een snel groeiende verstedelijking, wat zich vertaalde in mooie architecturale gehelen omringd door fascinerende art nouveau- en art decocreaties. Voor de tweede maal vindt er op zondag 4 oktober een beurs met art nouveau- en art deco-objecten, een expetisedag en een salon van erfgoedrestaurateurs plaats, in samenwerking met de vzw Interbellum. 1. Stauven Huis 2. Quaker House 3. Smeekensstraat Huis 4. Autrique Huis 5. Clockarium 6. Lambin Huis 7. Van Eetvelde Herenhuis 8. Hemelsoet Huis 9. Langbehn Huis 10. Herrero Huis 11. The British International School of Brussels 12. Les Pavillons français 13. Cohn-Donay Herenhuis 14. Gemeenteschool 13 Atheneum F. Blum 15. Scholengroep Josaphat 16. Bureau van Eetvelde 17. Beurs voor Objecten en Erfgoedrestaurateurs 18. Taelemans Huis 19. Aernaut Huis 20. Les Années Folles B&B 21. Atelier Jespers 22. Van Ophem Huis 23. Govaerts Huis 24. Collecties vazen van Schellhorn-Grupp en waaiers van Margaretha Mazura 25. De Roy Huis 7

8 INTERIEURBEZOEKEN 1. STRAUVEN HUIS Lutherstraat Brussel Gustave Strauven blonk uit in de kunst om smalle huizen, in een vaak exuberante art-nouveaustijl, te bouwen op onregelmatige stukken grond. In 1902 bouwde hij een van zijn eigen woningen op een stuk grond met een gebogen stompe hoek van amper 3,75 meter breed! De binnenruimtes liggen aan weerszijden van een trappenhuis, dat de hoek van het terrein inpalmt. Bezoekers zullen vooral door de eigenaars worden ontvangen. 03 & 04/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:45 2. QUAKER HOUSE Ambiorixsquare Brussel Dit huis in cottagestijl, met binnenruimtes die zich door de art nouveau lieten inspireren, werd in 1899 gebouwd door George Hobé. De gevel strekt zich uit rond een erker die het binnenkomende licht laat schijnen op een elegant interieur met prachtig houtwerk en glas-in-loodramen. Deze architect, zoon van een schrijnwerker, wijdde de beginjaren van zijn carrière aan bemeubeling en is één van de eerste Belgische ontwerpers van art-nouveaumeubels. 03/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:40 04/10 14u-18u Duur: 0:40 3. SMEEKENSSTRAAT HUIS Aimé Smekensstraat Brusel Dit neoklassieke bouwwerk werd in 1853 opgetrokken te midden van een uitgestrekte eigendom die nu gedeeltelijk is verkaveld. Het was vroeger het tweede huis van Graaf Joseph-Albert de Lunden, een rijke Brusselaar uit de Wetstraat. Het huis herbergt een collectie art-nouveau- en artdecovoorwerpen. 03 & 04/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:50 4. AUTRIQUE HUIS Haachtsesteenweg Brussel Victor Horta bouwde het Autriquehuis in Het kondigde de art nouveau aan met zijn structurele en decoratieve vernieuwingen. Het huis werd prachtig gerestaureerd en gesierd met een scenografie van de hand van François Schuiten en Benoît Peeters. 03 & 04/10 13u-17u Duur: 0:45 8

9 5. CLOCKARIUM Auguste Reyerslaan Brussel Het Clockarium is gevestigd in een art-decohuis van de hand van architect Gustave Bossuyt (1935). Het is een verrassend privémuseum gewijd aan keramische klokken in art-decostijl. Vroeger sierden deze schouwaccessoires, de eerste betaalbare klokken voor de gewone man, trots elk Belgisch huis. Die onontkoombare rage leidde tot de productie van miljoenen fantasierijke klokken. Het museum telt er ruim 1.000! Bezoeken aan het huis en zijn verzameling worden vooral georganiseerd door de verzamelaars-eigenaars. 04/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:40 6. LAMBIN HUIS Slotlaan Brussel Dit huis, in 1926 gebouwd door architect Raphaël Lambin, maakt deel uit van een geheel van vijf woningen, waarvan dit huis het best bewaard is gebleven. De geometrie van de tuindeuren en portieken, met een keramisch decor in zwart en goud, onderscheiden deze art-decohuizen. We brengen vooral een bezoek aan het huis dat de architect voor zichzelf bouwde. 04/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:35 7. VAN EETVELDE HERENHUIS Palmerstonlaan Brussel Victor Horta bouwde dit meesterwerk tussen 1895 en 1897 voor Edmond van Eetvelde, raadgever van Leopold II, secretaris-generaal van Kongo-Vrijstaat. Het ligt rond een lichtschacht getooid met een schitterende glazen overkapping met een delicate metalen structuur. Dit verschillende keren verruimd herenhuis en zijn bijgebouwen vatten de evolutie van Victor Horta's stijl perfect samen. 03 & 04/10 13u-18u Duur: 1:00 8. HEMELSOET HUIS Prinses Elisabethlaan Brussel In 1902 tekende François Hemelsoet de plannen van zijn eerste privéwoning in een eclectische stijl met decoratieve elementen die resoluut art nouveau zijn. Bezoek in samenwerking met de vzw Erfgoed van Schaarbeek (PatriS) 03/10 13u-18u Duur: 0:30 04/10 12u-18u Duur: 0:30 9. LANGBEHN HUIS Renkinstraat Brussel Deze grote constructie werd rond 1905 gebouwd door architect Jean Van Hall. Het hele decor, in artnouveaustijl, vertoont een mooie mix van technieken en materialen: glas-in-loodramen en smeedijzer met libellen en vlinders als motieven, blokstenen van roze zandsteen, een houten erker... Het interieur omvat een indrukwekkend aantal kamers. Het huis biedt nu plaats aan de activiteiten van de vzw Roger Langbehn pour l éducation par les arts et le respect de la nature. 03 & 04/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:25 9

10 10. HERRERO HUIS Opaallaan Brussel Een werk dat in 1924 door een onbekende architect werd gebouwd voor een Spaanse dame die hier duidelijke verwijzingen naar de architectuur en decoratie van haar land wou terugzien. Achter een sobere gevel schuilt een verrassend interieur, georganiseerd rond een patio met een overkapping van gekleurd glas, versierd met keramiek en bezield door een fonteintje. Talloze structurele en decoratieve details verwijzen naar de Spaanse stijl en de art deco. Bezoek onder leiding van de eigenaars. 03 & 04/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0: THE BRITISH INTERNATIONAL SCHOOL OF BRUSSELS Emile Maxlaan Brussel Dit herenhuis in art-decostijl werd in 1930 voor een hoge ambtenaar gebouwd door de Luikse architect Jules Libois. De gevel, met een voor deze wijk nogal ongewone breedte, vertoont een verfijnde decoratie. Het interieur is nogal monumentaal en behield een rijke bloemversiering in zowel de gietijzeren roosters als de lichtkoepels met glas-in-loodramen die veel natuurlijk licht binnenlaten. Het gebouw wordt nu ingenomen door The British International School of Brussels. 04/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0: LES PAVILLONS FRANÇAIS Notelaarsstraat Brussel Dit geheel van drie appartementsgebouwen in art-decostijl, ontworpen door architect Marcel Peeters, werd gebouwd tussen 1930 en Het ligt op een hoog punt, strekt zich op tot een hoogte van bijna 60 meter en is alomtegenwoordig in het landschap van dit hoekje Brussel. Het bezoek spitst zich toe op de gemeenschappelijke ruimtes: de inkomhallen met eiken wanden, trappenhuizen en liften, de verdieping van het personeel... 04/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0: COHN-DONNAY HERENHUIS Koningsstraat Brussel In 1904 krijgt Paul Hamesse, voormalig medewerker van Paul Hankar, de opdracht van de familie Cohn-Donnay om een gebouw uit 1830 te verbouwen. Hij past de neoclassicistische gevel aan door een erkerraam toe te voegen aan de bestaande geometrische grafiek en brengt in het interieur verschillende tendenzen uit de art nouveau samen: de school van Glasgow, de Wiener Secession... Vandaag de dag huisvest het gebouw brasserie-restaurant "De Ultieme Hallucinatie" en is het merendeel van de decoratie uit 1904 bewaard gebleven. Ontdek op de eerste verdieping het MangaKat café, een café waar katten de ruimte met art nouveau-decoraties hebben ingepalmd. Op zaterdag is het vanaf 17 uur mogelijk om het bezoek verder te zetten met een consumptie in de brasserie. 03 & 04/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:40 10

11 14. GEMEENTESCHOOL 13 - ATHENEUM F. BLUM Roodebeeklaan Brussel Henri Jacobs ontwierp hier een functioneel scholencomplex met veel oog voor detail, zoals vaak het geval is in art-nouveaugebouwen. De eerste gebouwen werden ingewijd in 1913, de volgende in Het complex wordt omgeven door woonhuizen en heeft veelkleurige gevels, het resultaat van de combinatie van blauwe steen en rode en gele bakstenen. Privat Livemont en Maurice Langaskens mochten de grote, overdekte speelplaatsen decoreren. Het gebouw herbergt een beurs voor artnouveau- en art-decovoorwerpen en een beurs voor erfgoedrestaurateurs. 04/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0: JOSAPHAT SCHOLENGROEP Josafatstraat Brussel De grote bouwer van openbare scholen Henri Jacobs bouwde dit complex in Het mag uitpakken met enkele van de mooiste voorbeelden van de schoolarchitectuur in art-nouveaustijl. U kunt er trouwens prachtige sgraffito's van Privat Livemont bewonderen. 03/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0: BUREAU VAN EETVELDE Palmerstonlaan Brussel In 1899 vroeg baron van Eetvelde aan Victor Horta om zijn herenhuis te verruimen met een travee, en een opbrengsteigendom in art-nouveaustijl te bouwen op de hoek van de Palmerstonlaan en het Maria-Louizasquare. Vandaag zijn opbrengsteigendom en uitbreiding één en verwelkomen ze de activiteiten van de Kroatische Economische Kamer. 04/10 14u-18u Duur: 0: BEURS VOOR OBJECTEN EN ERFGOEDRESTAURATEURS Roodebeeklaan Brussel Op 4 oktober, in school 13 in de Roodebeeklaan, zullen een beurs met art-nouveau- en artdecovoorwerpen, gekoppeld aan een expertisedag, en een beurs voor erfgoedrestaurateurs worden georganiseerd. We organiseren deze beurs in samenwerking met Interbellum. 04/10 10u-18u Duur: 1: TAELEMANS HUIS Filips de Goedestraat Brussel In 1901 tekende Victor Taelemans wat later zijn woonhuis en kantoor zou worden, een bijzonder herenhuis in art nouveau-stijl. Voor dit hoekhuis haalde hij zijn inspiratie bij het hotel Otlet dat een aantal jaar daarvoor was gebouwd door Octave Van Rysselberghe. Het erg gevarieerde interieur brengt elementen samen uit de art nouveau, decoraties met invloeden uit de Vlaamse renaissance en herinterpretaties van art nouveau-motieven door de huidige eigenaars. 03 & 04/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:40 11

12 19. AERNAUT HUIS Auguste Reyerslaan Brussel Deze modernistische woning in 1932 door de architect Paul Aernaut werd gebouwd, is karakteristiek voor de stijl die zich in dat tijdperk ontwikkelt: een architectonische soberheid die ontstaat door de opbouw van verschillende modules. Het is een stijl die kan worden teruggevonden in een aantal bouwwerken in de naburige gemeente Sint-Lambrechts-Woluwe. 03 & 04/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0: LES ANNÉES FOLLES 3 & 4/10 B&B Huart Hamoirlaan Brussel Dit huis in eclectische stijl werd in 1915 gebouwd door Frantz Veldeman. Het beschikt over een grote gastenkamer met een verrassende evocatie van de zee in keramiek. 03 & 04/10 14u-18u Duur: 0: ATELIER JESPERS Erfprinslaan Brussel Dit atelier en deze tentoonstellingsruimte, gebouwd door Victor Bourgeois voor zijn vriend, de beeldhouwer Oscar Jespers in 1928, blijven in gebruik tot deze laatste in 1970 overlijdt. Deze modernistische ruimte van meer dan 400 m2 was eind de jaren 20 een belangrijke ontmoetingsplaats voor de Europese artistieke avant-garde. Om de ruimte nieuw leven in te blazen, worden er vanaf september 2015 een aantal tentoonstellingen georganiseerd. 03 & 04/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0: VAN OPHEM HUIS Renkinstraat Brussel In 1903 verbouwt Frans Van Ophem een klein huis dat hij als atelier gebruikte tot dit pittoreske en overdadig gedecoreerde bouwwerk. In de hall en de trap bleven erg originale decorative elementen bewaard. 03 & 04/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0: GOVAERTS HUIS de Liedekerkestraat Brussel Dit herenhuis, dat in 1894 gebouwd werd in een stijl met neoclassicistische invloeden, werd in 1899 verbouwd in art nouveau-stijl door de architect Léon J. J. Govaerts, de eigenaar van het huis. In het interieur zijn nog sporen zichtbaar van de vorige stijlen, vermengd met art nouveau-elementen. Vandaag huisvest het gebouw de organisatie La Maison de la famille, een dagopvangcentrum voor bejaarden. 04/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:40 12

13 24. COLLECTIES VAZEN VAN SCHELLHORN-GRUPP EN WAAIERS VAN MARGARETHA MAZURA Troonsafstandsstraat, Brussel In een eclectische woning uit 1901 (arch. J. Vranck) treft u een collectie parallel geplaatste vazen aan in art nouveau- en art deco-stijl, samen met de collectie waaiers van Mevrouw Margaretha Mazura. De Schellhorn-Grupp collectie brengt vazen samen van ontwerpers van verschillende origine: Daum, Georges de Feure, René Lalique, Emile Gallé, Charles Catteau... De gelijkenis van de inspiratiebron voor de vazen en de waaiers is treffend, ze zullen trouwens naast elkaar worden tentoongesteld om dit verband te illustreren. U wordt door de verzamelaars in het Frans en het Engels onthaald. 03 & 04/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0: DE ROY HUIS Albert Jonnartlaan Brussel Deze woning in art deco-stijl die in 1929 werd gebouwd door de architect Fernand De Roy heeft een uiterst eclectisch interieur, waarbij verschillende art deco-elementen met elkaar worden gecombineerd, zoals de glasramen met originele motieven. 04/10 14u-18u Duur: 0:35 13

14 RONDLEIDINGEN Zaterdag 3/10 : SCHAARBEEK,1900 (te voet) In de Middeleeuwen was Schaarbeek een tuinbouwgemeente en een plaats waar men s zomers zijn buitenverblijf bezocht. Heden ten dage een parel van uitgelezen Art Nouveau architektuur, een uitstekend voorbeeld van de stedenbouw in de 19e eeuw. Vertrek: Colignonplein, voor het Gemeentehuis, 1030 Brussel Taal: NL Duur: 2:30' Org.: Bus Bavard Toeslag: 9 Zondag 4/10 : ART NOUVEAU IN SCHAARBEEK EN DE SQUARESWIJK (met de fiets) Tussen 1850 en 1900 barstte Schaarbeek letterlijk uit zijn voegen door een bevolkingsexplosie. Volledig nieuwe wijken worden in korte tijd aangelegd langs statige lanen, bezet met chique gebouwen. Wedstrijden zetten architecten ertoe aan om elkaar te overtroeven in originaliteit en durf. Allerlei gebouwen (van o.a. Strauven, Jacobs, Horta en Taelemans) komen aan bod in de charmante Squareswijk, waar de bourgeoisie zich rond de eeuwwisseling kwam vestigen. Vertrek Fietsershuis, Londenstraat 15, 1050 Brussel Taal: NL Duur: 3:30' 15 km Org.: Pro Velo Toeslag: 10 Huur fiets: 8 Volgende rondleidingen in het Frans, Engels en Duits staan gepland : Frans BRUXELLES 1900 ART NOUVEAU (met de bus) 3.10 > 10u00 LE SQUARE COGHEN, AU SOMMET DE L'ART DÉCO (te voet) 3.10 > 14u00 ART NOUVEAU À SCHAERBEEK ET DANS LE QUARTIER DES SQUARES (per fiets) 3.10 > 14u00 LES MILLE FACETTES DE DIAMANT (te voet) 3.10 > 14u30 14

15 SCHAERBEEK, FLEURON DE L ARCHITECTURE AU 19E SIÈCLE (te voet) 4.10 > 10u30 ART NOUVEAU À SCHAERBEEK (te voet) 4.10 > 14u00 L'ART NOUVEAU AU SQUARE AMBIORIX (te voet) 4.10 > 14u00 SCHAERBEEK, DE L ART NOUVEAU A L ART DECO (per fiets) 4.10 > 14u00 LE QUARTIER DES SQUARES : LÀ TOUT N EST QU ORDRE ET BEAUTÉ, LUXE, CALME (te voet) 4.10 > 14u30 Engels BRUSSELS 1900 ART NOUVEAU (bus) 3.10 > 9u45 ART NOUVEAU IN SCHAERBEEK (te voet) 4.10 > 14u00 ART NOUVEAU IN THE HORTA AREA (te voet) 4.10 > 14u00 Duits JUGENDSTILL IN SCHAERBEEK (te voet) 4.10 > 14u00 15

16 3.2 WEEKEND 2 : 10 & 11 oktobre Elsenevijvers, Jubelpark & de Rooseveltlaan Op 10 & 11 oktober laten we u kennismaken met Elsene en zijn vijvers, waar art nouveau en art deco een harmonieus geheel vormen. Op een boogscheut hiervandaan light het Leopoldpark en het Jubelpark. Van daar gaat het verder naar de Franklin Rooseveltlaan, de villa Empain en de koninklijke wijk tot aan het Paleis voor Schone Kunsten, Lempretz 1845 en de oude Bank Outremer. Het Fin-de- Siècle Museum, dat onder meer de collectie Gillion Crowet huisvest, is het hele weekend toegankelijk. Op zondag 11 oktober vergast de Muziekkapel Koningin Elisabeth, die er onlangs een nieuwe vleugel blijkreeg, bezoekers op een concert. 1. Atelier Majerus -Versicolore 2. Flagey NIR 3. Coppe Huis 4. Solvay Bibliotheek 5. Max Hallet Herenhuis 6. Kerkhof van Elsene 7. Blérot Huis 8. Cauchie Huis 9. Hotel Le Berger 10. Villa Empain 11. Solvay Herenhuis 12. Tassel Herenhuis 13. Concert Noble 14. Maison Flagey 15. Villa Leopoldine 16. Fabry Huis 17. Lembertz Bozar 19. Fin-de-Siècle Museum 20. Muziekkapel Koningin Elisabeth 21. Horta-Lambeaux Paviljoen 22. Ludwig Huis 23. Banque d Outremer 24. Frison Huis 25. Flagey Piano concert 16

17 INTERIEURBEZOEKEN 1. ATELIER MAJERUS-VERSICOLORE Jachtlaan Brussel Dit atelier in een oude schoensmeerfabriek onthult het universum van een restaurateur van glas-inloodramen. De plek lijkt wel een bizarre glasbibliotheek. De meester-glasmakers leiden u hier rond. 10 & 11/10 10u-13u & 14u-16u Duur: 0:40 2. FLAGEY NIR Heilig-Kruisplein 1050 Brussel Het 'Flagey-schip' - in 1935 gebouwd door Joseph Diongre - is een van de Brusselse pareltjes van de art-decoarchitectuur en wordt geroemd om zowel zijn onmiskenbare esthetische als akoestische kwaliteiten. Het gebouw werd opgevat als een totaalconcept, want de architect ontwierp ook het meubilair. In het kader van het thema van het feest kunnen er voor het quatre-mainspianoconcert van Marielle en Katia Labêque op zondag 11 oktober om u. Plaatsen kunnen worden gereserveerd tegen het voordeeltarief van 35 (categorie 2) 11/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:45 3. COPPE HUIS Nieuwelaan Brussel Dit interessante hoekhuis in modernistische stijl van de hand van architect Vital Coppe (1931) heeft een originele binnenorganisatie en behield diverse originele elementen, getuigen van een misschien minder pronkzuchtige, maar wel charmante architectuur. 10 & 11/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:40 4. SOLVAY BIBLIOTHEEK Leopoldpark, Belliardstraat Brussel Dit bouwwerk werd in 1902 op initiatief van de industrieel Ernest Solvay gebouwd als Instituut voor Sociologie, maar staat vandaag bekend als de Solvay-bibliotheek. Dit eclectische werk, doorspekt met art-nouveau-elementen, van de hand van architecten Constant Bosmans en Henri van de Velde, herbergde een grote leeszaal die overvloedig werd verlicht door grote vensters, en studiekamers met een decor van houtwerk en schilderwerken van Adolphe Crespin. Het in de jaren 1990 gerestaureerde gebouw opent nu haar deuren voor evenementen. 10 & 11/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:40 17

18 5. MAX HALLET HERENHUIS Louizalaan Brussel Victor Horta bouwde dit gebouw in voor de advocaat Max Hallet. In de carrière van de architect staat het voor de overgang naar een gekalmeerde art-nouveaustijl. Het interieur is een magische ruimte waar krommingen en tegenbogen harmonieus worden weerspiegeld in schitterende glaspartijen en glas-in-loodramen. De eretrap vormt het hart van de woning. Hij vouwt zich uit over twee imposante trapdelen van wit marmer en baadt in het licht afkomstig van de veranda, op de eerste overloop, en de grote lichtkoepel. 10 & 11/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 1:00 6. KERKHOF VAN ELSENE Boondaalsesteenweg Brussel Het in 1877 geopende kerkhof maakte de komst en de ontwikkeling van art nouveau en vervolgens art deco door. En dat is duidelijk te zien aan de grafmonumenten. Dit kerkhof is kenmerkend omdat het een mooi geheel van graven uit het interbellum omvat, in de verschillende varianten die de architectuur in die tijd tentoonspreidde: art deco, schone kunsten, modernisme... Ontdek er het graf van Victor Horta en dat van de familie Solvay, zelf een werk van Victor Horta. 10 & 11/10 10u-13u & 14u-16u Duur: 1:00 7. BLÉROT HUIS Belle-Vuestraat Brussel Ernest Blérot, de bijzonder productieve art-nouveau-ontwerper, bouwde zijn huizen vaak in reeksen. In een periode van 7 jaar, tussen het einde van de 19de eeuw en het begin van de 20ste eeuw, zette hij in Brussel een zestigtal huizen neer. Zijn originele, door bloemen geïnspireerde stijl combineert verschillende decoratieve elementen: sgraffito's, smeedijzerwerk, houtwerk, mozaïeken, Dit in 1897 gebouwde huis vertoont enkele meubelelementen uit die tijd (Victor Horta, Gustave Serrurier-Bovy). 10 & 11/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:40 8. CAUCHIE HUIS Frankenstraat Brussel Dit huis-atelier dat Paul Cauchie voor zichzelf bouwde, is een van de meest originele werken van de Brusselse art nouveau. Bijna de hele gevel en sommige binnenmuren zijn bekleed met sgraffito's. Het met afbraak bedreigde huis werd in 1975 geklasseerd en dankzij de huidige eigenaars gerestaureerd. De restauratie van de sgraffito's, in een tijd waarin men amper nog met die techniek vertrouwd was, vormde een model. 10 & 11/10 10u-13u & 14u-17u Duur: 0:50 9. HOTEL LE BERGER Herdersstraat Brussel Dit voormalige rendez-voushotel dat in 1935 in art-decostijl werd gebouwd, werd in 2009 gered van de sloophamer. Ondertussen is het een nieuw hotel geworden. Tijdens het bezoek krijgt u enkele kamers en hun badkamer te zien.ook de bar van het hotel is toegankelijk. 10 & 11/10 12u-18u Duur: 0:40 18

19 10. VILLA EMPAIN Franklin Rooseveltlaan Brussel Deze mythische en lange tijd leegstaande art-decovilla werd tot in de puntjes gerestaureerd onder leiding van architect Francis Metzger (Ma2). Het huis werd van 1931 tot 1934 gebouwd door Michel Polak voor Louis Empain. Het strekt zich uit rond een grote, gemarmerde hal met glaspartijen en loopt achteraan uit in een schitterend buitenzwembad. De villa wordt nu in gebruik genomen door de Boghossian Foundation, een centrum voor kunst en dialoog tussen de oosterse en westerse cultuur. 10 & 11/10 13u30-18u Duur: 0: SOLVAY HERENHUIS Louizalaan Brussel Van 1894 tot 1898 bouwde Victor Horta voor Armand Solvay, zoon van de beroemde industrieel, de meest prestigieuze herenwoning in art-nouveaustijl, naast een laan die in die tijd grandioos was. Hiervoor kreeg hij een onbeperkt budget. In het huis barst een heus visueel vuurwerk los. De architect gebruikte edele en waardevolle materialen. De rood-oranje kleurenpaletten versterken de sfeer van luxe en comfort. Het huis prijkt op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. 10/10 10u-16u Duur: 1: TASSEL HERENHUIS Paul Emile Jansonstraat Brussel Dit herenhuis, dat Victor Horta in 1893 bouwde, bekleedt een voorname plaats in de geschiedenis van de architectuur. Dit is immers de eerste uiting van de Brusselse art nouveau. Alle kenmerken die Horta daarna zal ontwikkelen, zijn verenigd in dit werk: een zichtbare ijzeren structuur, de integratie van het decor in de structuur, vloeiende ruimtes, opening naar natuurlijk licht, een serre in het midden van het huis,... Herenhuis Tassel wordt nu ingenomen door The European Food Information Council (EUFIC). 10 & 11/10 9u-13u & 14u-18u Duur: 0: CONCERT NOBLE Aarlenstraat Brussel In 1873 bouwt de Société du Concert Noble onder impuls van koning Leopold II, dé nieuwe chique locatie van Brussel in het Leopoldkwartier. De architect Henri Beyaert bedenkt een opeenvolging van weelderige salons in Lodewijk XVI-stijl die telkens groter worden, tot uiteindelijk de balzaal wordt bereikt. Zo wordt het Concert Noble vanaf 1900 een belangrijke sociale onmoetingsplek in de hoofdstad! Het bezoek wordt vervolgd door een tentoonstelling van waaiers die worden voorgesteld door Mevrouw Margaretha Mazura, verzamelaarster en experte. Het thema van haar tentoonstelling is Veren & pailletten, waaiers voor de bals en grote feesten uit het art nouveau en art deco-tijdperk. Naast deze collectie krijgt het publiek voor het eerst unieke stukken gemaakt van veren te zien uit de verzameling van H.S, een Belgische verzamelaar. 10 & 11/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:45 19

20 14. MAISON FLAGEY Generaal de Gaullelaan Brussel Deze burgerwoning maakt deel uit van een tweewoonst getekend door de architect Ernest Blérot in Een aantal details onderscheiden beide art nouveau-gevels in witte steen. Op nummer 39 verschaft een gebogen trap met een kronkelende, gietijzeren trapleuning toegang tot een portiek dat bescherming biedt aan de voordeur. Het interieur is opgebouwd rond een opmerkelijke traphal die bekroond wordt met een glasraam. De vloer van de hal is bedekt met een mozaïek. Sinds kort zijn er in het gebouw enkele uiterst comfortabele gastenkamers met een opmerkelijk art nouveau-interieur. 10 & 11/10 13u-17u Duur: 0: VILLA LEOPOLDINE Renbaanlaan Brussel Villa Léopoldine is een burgerwoning gebouwd door Jean Segers in 1892, die tussen een aaneenschakeling van gebouwen met eclectische stijlen staat die samen een mooie architectonische eenheid vormen. De gevel met wit geglazuurde bakstenen herbergt een trapeziumvormige loggia versierd met panelen met sgraffito van planten. Het interieur dat recent werd verbouwd tot gastenkamers bestaat uit mooie ruimtes die op de benedenverdieping uit drie opeenvolgende vertrekken bestaan. De laatste kamer met een oriëntaliserende decoratie geeft uit op een prachtige diepe tuin. 10 & 11/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0: FABRY HUIS Sint-Michielskollegestraat Brussel De architect Émile Lambot heeft deze atelierwoning met eclectische stijl en art nouveau-invloeden bedacht voor de symbolistische schilder Émile Fabry ( ). De gevel is opgebouwd uit bakstenen met een breukstenen onderbouw in blauwe steen. De houten deur is versierd met sculpturen van Pierre Braecke. De bovenverdieping, die het atelier van de schilder herbergde, wordt doorbroken door een grote raampartij. In het huis bevinden zich ontelbare werken van kunstenaars die er opeenvolgend hebben gewerkt en gewoond. 10/10 10u-13u & 14u-17u Duur: 0: LEMPERTZ 1845 Grotehertstraat Brussel Op twee stappen van het Gerechtsgebouw heeft de architect Jules Barbier in 1901 in opdracht van twee kunsthandelaars, de gebroeders J. en A. Leroy, een kunstgalerij gebouwd. Het veilinghuis Lempertz 1845 uit Keulen heeft het in 2010 gekocht om te gebruiken als Brusselse veilingzaal. De gevel, in eclectische art nouveau-stijl, wordt gekenmerkt door de lambriseringen van het grote raam en de prachtige sgraffito die het geheel opluistert. De indeling van het interieur van de Galerie des Frères Leroy onthult een gigantische veilingzaal waarbij de lichtinval verzekerd wordt door een groot glasraam. Het gebouw werd in 1995 geklasseerd en werd onlangs grondig verbouwd. 10/10 14u-18u Duur: 0:30 11/10 14u-17u Duur: 0:30 20

21 18. BOZAR Ravensteinstraat Brussel Aan de bouw van dit belangrijk werk van Victor Horta in art deco-stijl, van 1922 tot 1928, werden veel beperkingen opgelegd. Het Paleis voor Schone Kunsten is opgebouwd rond de Henry Le Bœuf-zaal en beslaat meer dan een hectare. De oude sculpturenhal verwelkomt de bezoeker die zich naar de tentoonstellingsruimtes begeeft waarvan de lichtinval wordt verzekerd door de glasramen en lichtschachten die Horta heeft voorzien. De kamermuziekzaal, Terarken en de vroegere recitalzaal vullen de ruimtes aan die voorbehouden zijn voor diverse culturele manifestaties. 10 & 11/10 10u30-15u00 Duur: 1: FIN-DE-SIÈCLE MUSEUM Regentschapsstraat Brussel Ensor, Khnopff, Spilliaert, Horta, Rodin, Gauguin, Mucha, Bonnard : meer dan 30 grote kunstenaars wachten je op in het Fin-de-Siècle Museum! Duik in het hart van het fascinerende Brussel van de jaren 1900, tussen acht kunststromingen van impressionisme tot art nouveau en zes disciplines: schilderkunst, beeldhouwkunst, opera, fotografie, architectuur en literatuur. 10 & 11/10 10u30-15u00 Duur: 0: MUZIEKKAPPEL KONINGIN ELISABETH Tervuursesteenweg Waterloo 1410 Brussel Het ontwerp voor deze muziekkapel kwam voort uit de visie van Eugène Ysaÿe over de muzikale opleiding. Deze visie viel in de smaak bij zijn leerlinge, Koningin Elisabeth. Zo werd op 12 juli 1939 het project geconcretiseerd in het bos van Argenteuil, waar een schitterend wit gebouw werd opgericht, dat art deco combineerde met de moderne architectuur en werd gebouwd door de architect Yvan Renchon in opdracht van de baron van Launoit. Het herbergde toen een twaalftal jonge muzikanten en componisten. Vijfenzeventig jaar na de opening van de Muziekkapel Koningin Elisabeth, werd op 27 januari 2015 de Launoit-vleugel geopend (arch. Sébastien Cruyt en Olivier Bastin)! Het bezoek aan de kapel wordt gecombineerd met een concert dat plaatsvindt om 11.30u. 11/10 10u-14u Duur: 0: HORTA-LAMBEAUX PAVILJOEN Jubelpark 1000 Brussel Dit kleine paviljoen in het Jubelpark dat eruit ziet als een Griekse tempel was de eerste openbare opdracht voor de jonge Victor Horta. Binnenin troont het monumentale reliëf van de Menselijke Driften, uitgevoerd door beeldhouwer Jef Lambeaux. Dit werk in Carrara-marmer is een weergave van de geneugten en het onheil van de mensheid. 10 & 11/10 10u-13u & 14u-16u30 Duur: 0:50 21

22 22. LUDWIG HUIS Elyzeese Veldenstraat Brussel De architect Paul Hamesse heeft deze art nouveau-woning gebouwd voor de kunstenaar Ludwig. De constructiedatum, 1908, is in sgraffito aangebracht boven de voordeur. Bij deze gevel, die onlangs werd gerestaureerd, werd zo veel mogelijk oorspronkelijk schrijnwerk bewaard, zoals de erker met hellend dak en een klein balkon. Op de benedenverdieping geeft de organisatie GERPM-SC een kleine tentoonstelling over de belangrijkste realisaties van de architect. Een erkenning van de vele sgraffito die in Elsene te vinden is, wordt aangevuld met een demonstratie van deze techniek. 10 & 11/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0: BANQUE D OUTREMER Brederodestraat 13A 1000 Brussel Dit imposantekantoorgebouw herbergt tegenwoordig de advocatenassociatie Linklaters. Het werd in drie fasen opgetrokken door Jules Brunfaut (1909,1916 en ) in monumentale klassieke stijl. Binnenin in een rijke en verzorgde versiering terug te vinden met muurschilderingen van Constant Montald. U vindt er ook het luxueuzebureau van Adolphe Stoclet, in de zuivere geest van de Wiener Werkstätte ontworpen. 10 & 11/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0: FRISON HUIS Lebeaustraat Brussel Victor Horta bouwde dit huis in art-nouveaustijl tussen 1894 en 1895 voor zijn vriend, de advocaat Frison. U kunt er prachtige decorelementen ontdekken die typisch zijn voor de meester, waaronder een glazen gaanderij waardoor het licht tot in het hart van het gebouw kan doordringen. 10 & 11/10 10u-13u & 14u-17u Duur: 0: FLAGEY PIANO CONCERT Heilig-Kruisplein 1050 Brussel Het befaamde pianoduo Katia en Marielle Labèque komt naar Flagey en gooit zich in 2015 voor de eerste maal in hun rijke carrière op de versie voor twee piano's van de «Sacre du Printemps» van Igor Stravinsky. Samen met de grootse «Rapsodie espagnole» van Maurice Ravel en de jarenlange synergie van de twee zussen, belooft dit een concert te worden om nooit te vergeten. In het kader van het thema van het feest kunnen er voor het quatre-mainspianoconcert van Marielle en Katia Labêque op zondag 11 oktober om u. plaatsen gereserveerd worden tegen de voordeelprijs van 35 (categorie 2). 10/10 20u15 Duur: 1:30 22

23 RONDLEIDINGEN ZATURDAG 10/10 : ART NOUVEAU IN DE VIJFHOEK : OVERAL EN NERGENS (te voet) Dimanche 11/10 : ART NOUVEAU IN ELSENE EN SINT-GILLIS (per fiets) Rondleindingen in het Frans, Engels en Duits staan ingepland : Frans BRUSSELS ART NOUVEAU (met de bus) > 10u00 ART NOUVEAU ET ART DÉCO AUX ÉTANGS D'IXELLES (te voet) > 13u00 ART NOUVEAU À IXELLES ET À SAINT-GILLES (per fiets) > 14u00 QUAND LES ESTAMINETS RACONTENT L ART NOUVEAU ET L ART DÉCO (te voet) > 20u00 CLAIR DELUNE À IXELLES (te voet) > 10u30 LES ÉTANGS D'IXELLES, DE LA MAISON BOURGEOISE À L'IMMEUBLE À APPARTEMENTS (te voet) > 14u00 IXELLES, DE L'ART NOUVEAU À L'ART DÉCO (fiets) > 14u00 TOUT L'ART NOUVEAU À BRUXELLES (bus) > 14u30 Engels BRUSSELS 1900 (bus) > 9u45 THE IXELLES PONDS, FROM TOWN HOUSE TO APARTMENT BUILDING (te voet) > 14u00 Duits DIE TEICHE VON IXELLES, VOM BÜRGERHAUS ZUM WOHNBLOCK (te voet) > 14u00 23

24 3.3 WEEKEND 3 : 17 & 18 oktober Het centrum & het westen van Brussel Op 17 en 18 oktober kunt u gebouwen ontdekken in het centrum, maar ook in verschillende westelijke gemeetes van Brussel zoals Anderlecht, Koekelberg, Sint-Jans-Molenbeek en Laken. Deze miskende gemeentes bezitten een opmerkelijk patrimonium, onder meer uit het interbellum. Meerdere privéwoningen stellen voor het eerst hun deuren openin het kader van de Biënnale art nouveau en art Deco. In het centrum zijn er ook verschillende plaatsen toegankelijk die in het teken staan van ontspanning. We zullen het dan ook hebben over feest en ontspanning tijdens de Belle Epoque en de Années Folles : brasserieën, cinema s, theater, artistieke en literaire kringen, handelzaken 1. Besse Wijnpakhuis 2. Leman Huis 3. Maison Noble 4. NIMIFI Oude drukkerij 5. Wolfers Winkels 6. Sociale Voorzorg 7. Gebouw Constantia 8. Geneeskundige Stichting Koningin Elisabeth 9. Basiliek van het Heilig Hart 10. School P21 en wijk Het Rad 11. L Esperance Taverne 12. Espace Herkoliers 13. Bioscoop Le Plaza 14. Sint-Jan-Baptistkerk 15. Catteau-Horta Kleuterschool 16. Museum Charlier 17. Riez Herenhuis 18. Voormalige hemdenzaak Niguet 19. Draps Huis 20. Théâtre Royal du Parc 21. Cercle Gaulois 22. Moreaustraat Huis 23. Eldorado Bioscoop 24. Oude winkel La Tentation 25. Oude papierfabriek Haseldonckx 26. Concert in de Archiduc 24

25 INTERIEURBEZOEKEN 1. BESSE WIJNPAKHUIS Scheldestraat Brussel We betreden dit oude, in 1908 gebouwde pakhuis voor wijn en sterkedrank via een monumentale koetspoort met erboven een imposant glazen dak met rondboog. De binnenkant, in eclectische stijl met art-nouveau-elementen, behield zijn grote, overdekte centrale binnenplaats en kleine, ouderwetse kantoor-loketten. Het gebouw wordt nu gebruikt door communicatiebureau BBDO en werd gerestaureerd/omgevormd door architect Jo Crepain. 18/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:35 2. LEMAN HUIS Richard Neyberghlaan Brussel Dit huis dat architect Eugène Leman in 1910 bouwde, draagt - naast een door de art nouveau geïnspireerde gevel met een grote sgraffito, binnendecors die verschillende decoratieve technieken combineren. Hieruit blijkt de vakkennis van de eerste eigenaar, een ambachtsman die verwant is met Salu van Laken, de beroemde familie van grafsteenhouwers. 17/10 14u-18u Duur: 0:30 18/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:30 3. NOBLE MAISON Rue Marcq Bruxelles Dit huis werd in 1826 gebouwd tijdens de herinrichting van het oude Groot Begijnhof. Het getuigt van de neoklassieke smaak die toen zo in zwang was. In 1900 werd het gemoderniseerd om komaf te maken met de soberheid van het begin van de 19de eeuw. Het was toen dat de wintertuin met het prachtige art-nouveauglas-in-loodraam werd aangelegd. Ondertussen werd het gebouw omgevormd tot een luxueus gastenhuis: Maison Noble. 17 & 18/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:25 4. NIMIFI OUDE DRUKKERIJ Marcqstraat Brussel Dit oude complex waar de «Écho de la Bourse» van de pers rolde, werd in 1930 gebouwd door architecten Chambon en Collin voor «l'imprimerie industrielle et financière». Het werd collectief aangekocht en omgebouwd tot woningen. Het bezoek aan deze plek, dat een licht werpt op de erfgoedbelangen van het gebouw, schept meer inzicht in deze originele aankoop- en herbestemmingsformule die kadert in een duurzame en harmonieuze ontwikkeling van de stad. 18/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:40 25

26 5. WOLFERS WINKELS Hopstraat Brussel In 1909 klopten de gebroeders Wolfers, goudsmeden en juweliers, bij Victor Horta aan met de vraag hun nieuwe winkels in art-nouveaustijl te ontwerpen. De architect tekent een groot geheel bestaande uit onder meer het goudsmidatelier, administratieve verdiepingen en winkels. Het gebouw, nu eigendom van de KBC, behield zijn oorspronkelijke, monumentale trap. 17 & 18/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:40 6. SOCIALE VOORZORG Luchtvaartsquare Brussel In 1930 gaf de Sociale Voorzorg, een coöperatieve verzekeringsmaatschappij, architecten Fernand en Maxime Brunfaut de opdracht om zijn kantoren, die in 1911 door Richard Pringiers werden gebouwd, te verruimen en te moderniseren. Het is toen dat de loketzaal, over twee niveaus, de kantoren en de vergaderzaal in een resoluut moderne stijl werden ingericht. Deze ruimtes bieden nu plaats aan CEGESOMA, het studie- en documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij. 17 & 18/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:40 7. CONSTANTIA GEBOUW Poincarélaan Brussel In 1930 overdekten de Parijse architecten Pradier en Deprez een oud binnenplein van dit gebouw uit 1912 met een licht doorlatende betonnen koepel. Er zitten talloze gekleurde glazen stenen in, gemaakt in de ateliers van Val Saint-Lambert. Het ondertussen gerenoveerde gebouw wordt nu gebruikt door de «Centrale générale des Syndicats libéraux de Belgique» (CGSLB). 18/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:30 8. GENEESKUNDIGE STICHTING KONINGIN ELISABETH J-J. Crocqlaan Brussel De Geneeskundige Stichting Koningin Elisabeth werd van 1927 tot 1933 gebouwd door architect Henry Lacoste, op een onafhankelijk stuk grond van het Brugmann-ziekenhuis. Het interieur in artdecostijl vertoont een streng geometrisch decor voor de deurlijsten, de muren en zuilen. De architect gebruikte hiervoor marbrite, een ondoorschijnend, massief gekleurd glas dat in het interbellum bijzonder gegeerd was omwille van zijn gelijkenis met marmer. Bezoeken in samenwerking met de vzw Laeken Découvertes. 17 & 18/10 13u -17u Duur: 0:40 26

27 9. BASILIEK VAN HET HEILIG HART Voorplein van de Basiliek 1 (toegang via deur 6) 1083 Brussel De bouw van de Basiliek zoals we die vandaag kennen, werd al aan het begin van de 20ste eeuw gepland door Leopold II, maar in 1926 uiteindelijk ondernomen door architect Albert Van huffel. De werken gaan maar traag vooruit. In 1930 gaat hij samenwerken met Paul Rome, die het gebouw in 1970 voltooit. Dit gebouw met zijn opmerkelijke volumes, de op vier na grootste kerk ter wereld, is een heus manifest van de religieuze art deco. Het bezoek omvat de toegang tot de panoramische uitkijkpost van de Basiliek, met een uniek uitzicht over Brussel. 17 & 18/10 13u-17u Duur: 1: SCHOOL P21 EN WIJK HET RAD Van Winghenstraat Brussel In het hart van tuinwijk Het Rad, een werk van onder meer Jean-Jules Eggericx, bouwde architect Henri Wildenblanck in 1938 een basisschool in modernistische stijl. Binnen verlicht een prachtige glaspartij met spelende kinderen als tafereel de overdekte binnenplaats waarboven een imposante luster in art-decostijl hangt. 18/10 14u-18u Duur: 0: L'ESPÉRANCE TAVERNE Finistèrestraat Brussel Dit gerenoveerde hotel heeft nog altijd een kamer met art-decolambriseringen en een prachtige brasserie, een magische plek waar we u uitnodigen even halt te houden. Het was in 1930 dat architect Léon J. J. Govaerts een eclectisch gebouw uit 1874 ombouwde tot een hotel en taverne in een zuivere art-decostijl. De taverne bevat voor het grootste deel het meubilair uit die tijd, met banken, bloembakken, lambriseringen, lampen en een bar-toonbank... Kortom, hier maakt u een reis terug in de tijd! 17 & 18/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0: ESPACE HERKOLIERS Herkoliersstraat Brussel Deze oude gemeenteschool, in 1907 gebouwd door Henri Jacobs, ligt rond een centrale overdekte speelplaats. Adolphe Crespin tooide de plek met sgraffito's met onder meer groepen dieren die de vijf continenten symboliseren. 17 & 18/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:30 27

28 13. BIOSCOOP LE PLAZA Adolphe Maxlaan Brussel Van 1928 tot 1931 bouwde Michel Polak een complex met daarin een heel luxueus hotel en een bioscoopzaal met 1300 plaatsen. Het decor van de zaal bleef gelukkig bewaard en werd gerestaureerd. De stijl is art deco met Spaans-Arabisch-Moorse invloeden en uniek in zijn genre. De absolute wens om de oorspronkelijke loges, de wandlampen uit die tijd, het podium en de rijkelijk gebeeldhouwde, Andalusisch geïnspireerde muurversieringen te bewaren, geeft deze nu polyvalente zaal een uniek cachet. 18/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:30 (sous réserve) 14. SINT-JAN-BAPTISTKERK Sint-Jan-Baptistvoorplein 1080 Brussel Deze art-decokerk werd in 1932 voltooid onder leiding van Joseph Diongre. Haar structuur van gewapend beton bestaat uit zes parabolische booggewelven die het schip wijdte geven. Het schip baadt in een zacht, gekleurd licht afkomstig van een uniek geheel van veelkleurige glas-in-loodramen die in 604 pregefabriceerde claustra's werden gelegd. Diongre liet zich hier vooral inspireren door architect Auguste Perret, die in Le Raincy een kerk van gewapend beton bouwde. 17/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0:30 18/10 14u-18u Duur: 0: CATTEAU- HORTA KLEUTERSCHOOL Sint-Gisleinsstraat Brussel Victor Horta kreeg in 1895 de opdracht om deze kleuterschool te bouwen. De stenen gevel wordt gesierd door lichte en donkere stroken. Ondanks enkele verwijzingen naar de gotische architectuur behoort het gebouw zonder twijfel tot de art nouveau. Binnen ondersteunt een dunne metalen structuur de glazen overkapping van de speelplaats. Het licht is er alomtegenwoordig. De nauwkeurige renovatie van de school in 1999 door architecte Barbara Van der Wee maakte er een van de art-nouveaublikvangers in de Marollen van. 18/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0: MUSEUM CHARLIER Kunstlaan Brussel In 1890 vroeg kunstliefhebber en verzamelaar Henri Van Cutsem, eigenaar van een neoklassiek herenhuis, aan Victor Horta om zijn collecties schilderijen en beeldhouwwerken in de kijker te zetten met lange, beglaasde galerijen met vol daglicht. Vitrines, ook van de hand van Victor Horta, deden dienst als wand om het perspectief minder zwaar te maken. In 1904 liet Van Cutsem zijn huis na aan de beeldhouwer Guillaume Charlier, die het op zijn beurt doorgaf in 1925 aan de gemeente Sint-Joost. 17 & 18/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0: RIEZ HERENHUIS Jubelfeestlaan Brussel Dit herenhuis in art deco-stijl dat in 1927 werd gebouwd door Jean-Baptiste Dewin in opdracht van de industrieel Joachim Riez, wordt nu goed bewaard door de verzekeringsmaatschappij CDA. De 28

29 oorspronkelijke decoratie en meubelelementen van de firma De Coene in Kortrijk, met wie de architect regelmatig samenwerkte, is er nog steeds. Tijdens het bezoek ontdekt u de inkomhal, de trappenhal en de ontvangstruimtes op de verdieping, evenals een keuken met oorspronkelijke decoraties. 17 & 17/10 10u-13u & 14u-17u Duur: 0: VOORMALIGE HEMDENZAAK NIGUET Koningsstraat Brussel De benedenverdieping van dit gebouw dat in het begin van de 19e eeuw werd opgericht, werd in 1895 door Paul Hankar en Adolphe Crespin heringericht tot handelshuis. Het wordt momenteel gebruikt door de bloemenkunstenaar Daniel Ost. 17/10 10u-14u Duur: 0: DRAPS HUIS Prudent Bolslaan Brussel Dit art deco-huis, dat in 1931 gebouwd werd door en voor de Lakense architect Henri Draps, bevat nog een gedeelte van zijn oorspronkelijke interieur dat zorgvuldig wordt bewaard door de huidige eigenaars: ramen, tegelvloeren, glas-in-loodramen, bepaalde meubelen, tapisserieën en een muurdecoratie met florale inslag die de muren van de inkomhal en de keldertrap siert, van op de benedenverdieping tot helemaal boven. 17/10 14u-18u Duur: 0:40 18/10 10u-13u & 14u-18u Duur: 0: THÉÂTRE ROYAL DU PARC Wetstraat Brussel Het Théâtre royal du Parc (Parktheater) werd in 1782 volgens de plannen van de architect Montoyer gebouwd in de Franse classicistische stijl. Het werd in het park van Brussel gebouwd door de gebroeders Bultos als evenbeeld van de theaters in Parijs en Londen en wordt nog steeds gebruikt voor het vertier van het Brusselse publiek. De spektakelzaal, afgewerkt in rode en gouden tinten, werd ingericht volgens Lodewijk XVI-stijl met kariatiden, medaillons, rankversiering en florale motieven. We halen er de stukken voor de geest die werden gespeeld ten tijde van de art nouveau en art deco. 17/10 10u-13u & 14u-16u Duur: 0: CERCLE GAULOIS Wetstraat Brussel In 1782 werkt de architect Louis Montoyer de plannen uit voor een geheel in Lodewijk XVI-stijl dat bestaat uit een theater en een gebouw met balzaal en receptiezalen. Enige jaren later bouwt de architect Charles Van der Straeten een prestigieuze balzaal die vanaf 1871 wordt verhuurd aan de Cercle Artistique et Littéraire, die later, in 1951 zal samensmelten met de Cercle Gaulois. Dit patrimonium uit de XVIIIe eeuw beschikt over verschillende salons en een intact gebleven balzaal met vier kariatiden, decoratief stucwerk en kroonluchters van Murano-glas. 17/10 10u-13u & 14u-17u Duur: 0:40 29