Leergang. Effectief Leiderschap

Transcriptie

1 LEIDO Academy THEMA-NETWERK LEVEN LANG LEREN Leergang Effectief Leiderschap Voor degenen die betrokken (zullen) zijn bij de verdere invoering van de Associate degree (Ad) in ons land November 2014 juni 2015 In het kort Vorig jaar hebben we informatie verspreid over onze landelijke leergang voor degenen die op een of andere wijze betrokken zijn, worden dan wel willen worden bij de verdere invoering van de Associate degree binnen hun onderwijsinstelling. Dat zal kunnen zijn via het management van Ad-trajecten, maar ook door een rol te spelen bij de verdere ontwikkelingen van Ad s, de borging van het niveau, de kwaliteit en de leeruitkomsten, enz. De eerste fase van de leergang hebben we achter de rug, zijnde de studiereis naar de Verenigde Staten, met bezoeken aan Washington DC en de staat Ohio. De tweede fase gaat van start per november en loopt tot en met juni volgend jaar. Deze tweede fase bestaat uit: Algemene start-bijeenkomst, in november Zes bijeenkomsten, steeds gekoppeld aan een thema, de maanden erna Studieweek (bezoeken, studiedag, seminar) eind juni Daarnaast is er een optie voor deelname aan een studiereis naar Brussel, Antwerpen en Parijs, in de week voor die studieweek. De leergang is bedoeld voor teams van een hogeschool, bestaande uit 2 of 3 personen. In deze nieuwsbrief worden de achtergronden van de leergang geschetst zodat u zich een beeld kunt vormen van de opzet, invulling en mogelijkheden om daarin te participeren. Er is een voorlichtingsbijeenkomst gepland op donderdag 25 september, om uur, in Amersfoort-Schothorst. De leergang wordt verzorgd in een samenwerkingsverband van Leido Academy en adviesbureau ProcessCoach. IN HET ALGEMEEN In 2006 is de Associate degree (Ad) in ons land opgenomen als formeel erkende graad binnen het hoger beroepsonderwijs (hbo). Na een pilotperiode die op verzoek van de overheid stevig is gemonitord, is per 1 september 2013 de Ad volledig verankerd in de wet voor het hoger onderwijs. Dat heeft ertoe geleid dat een flink aantal hogescholen de keuze heeft gemaakt de Ad volledig in het onderwijsaanbod op te nemen op basis van de relevantie van de onderliggende programma s voor de arbeidsmarkt. Andere hogescholen voelen zich gedwongen nader te bezien hoe de Ad in het geheel aan opleidingen kan worden opgenomen. Uiteraard zijn er ook bekostigde hogescholen die juist door de invoering van de Ad opteren voor het neerzetten van een onderwijsinstelling voor Bachelors en waar mogelijk Masters, maar deze 1

2 hogescholen krijgen dan zonder meer te maken met het regionale aanbod van Ad s vanuit andere (veelal private) aanbieders en op termijn met zij-instromers die elders een Ad hebben afgerond. De niet-bekostigde hogescholen zien de Ad als een kans, in de draai van het al jarenlang functionerende aanbodmodel naar een meer vraaggestuurd systeem. De overheid zal de scholing voor volwassenen meer dan nu het geval is, gaan enten op flexibel vorm te geven leerwegen, waarbij het studeren in grote brokken zoals een hbo-bachelor van vier jaar, verleden tijd is. Het kan gaan om een eerste stap via de Ad, om na een volgende periode met (werk)ervaring via validering van verworven competenties en gevolgde scholing op te gaan voor de bachelor. Het zijn leerwegen waar het hbo-onderwijs niet meer omheen kan. Kortom, het onderwijslandschap krijgt mede door de Ad een ander gezicht. Hogescholen en de opleidingen zullen altijd op een of andere wijze rekening dienen te houden met een onderwijssysteem en een arbeidsmarkt waarvan de Ad deel uitmaakt en waarbij er studenten zijn die na een Ad op korte dan wel langere termijn een Bachelor willen afronden. Dat alles vraagt om managers binnen hogescholen die op deze ontwikkelingen moeten, kunnen en mogen inspelen. Op basis van de ruime ervaring die vanaf de eerste plannen om met een Ad in ons land te starten en de vele projecten die nationaal en internationaal zijn uitgevoerd, wordt een leergang met een duur van acht maanden aangeboden voor managers die nu, straks of op middellange termijn met de Ad te maken hebben. Bij die projecten is een stevige samenwerking opgebouwd met Universiteiten, Colleges en organisaties in de VS. De belangrijkste universitaire partner is de University of Toledo en er zijn inhoudelijke samenwerkingsverbanden ontstaan met de American Association of Community Colleges (AACC) en het netwerk voor Community Colleges in Ohio. Tevens is Leido lid van de World Federation of Colleges and Polytechnics (WFCP) waarin naast de AACC de Engelse Association of Colleges een drijvende kracht is. De WFCP heeft daarna leden in alle werelddelen, met allerlei landen die ook de Associate degree kennen en opleidingsinstituten hebben zoals de Community Colleges in de VS. In deze nieuwsbrief wordt in grote lijnen de opzet van deze leergang geschetst, gebaseerd op Competencies for Community Leaders 1 en Recommendations for Reimaging the Community Colleges: The three Rs 2. Deze zaken worden elk jaar in de USA aangeboden in een training van een aantal dagen en vervolgens aangevuld met projecten, studiedagen en opdrachten aan de high potentials binnen de onderwijsinstellingen alsmede aan mensen die opteren voor een managementfunctie bij een Community College. Naast de PhD-opleidingen van universiteiten, gericht op Management and Education, wordt dit trainingsaanbod als zeer effectief gewaardeerd. Vanuit Leido is met de AACC afgesproken dat deze aanpak in ons land kan worden gebruikt, waarna is besloten om met de University of Toledo (Ohio) de twee study trips die deel uitmaken van de leergang, samen uit te voeren. De eerste is afgelopen mei geweest, met groot succes. Aan de studiereis en studieweek van juni 2015 zal van Amerikaanse zijde worden deelgenomen door rond de 15 studenten die in 2013 of 0124 zijn gestart met hun PhD traject rond Management and Education. Er is al eerder sprake geweest van een dergelijke samenwerking. Participanten uit de VS en uit Nederland hebben in 2012 (Washington / Ohio) en 2013 (Brussel / Amsterdam / Londen) succesvol deelgenomen aan reizen met een vergelijkbare opzet. Deze is zeer vruchtbaar gebleken. Op basis van de ervaringen en evaluatie van deze reizen is in 2013 besloten deze leergang te ontwikkelen teneinde de vertaling naar de meer Europese situatie te borgen Report from the 21 e century commission on the future of community colleges 2

3 KEUZE VOOR MODEL Er is bij deze leergang gekozen om het Amerikaanse management-model voor leiders binnen de Community Colleges te hanteren. Dat is niet zomaar gedaan. We denken dat in veel Europese landen (nu al) en ons land (op niet al te lange termijn) een trend valt te signaleren waarbij de opleidingen die leiden naar een diploma op niveau 5, een speerpunt van veel instellingen vormt. In de VS studeert meer dan 50% van alle studenten in het hoger onderwijs aan een Community College, Belangrijkste reden hiervoor zijn: Veel beter kunnen inspelen op de arbeidsmarktrelevantie, het leven lang leren en de mogelijkheden voor studenten en werkenden om in de pas met hun carrièreontwikkeling bewustere keuzes voor een volgende stap te kunnen maken. Dit speelt ook bij ons maar het zal in Europa niet zo snel leiden tot het inrichten van Community Colleges, aangezien daarvoor de systemen een sterk traditioneel verleden kennen, met daaraan gekoppelde positioneringen van de instellingen die hoger onderwijs aanbieden Wel zal de stap naar het opzetten van samenwerkingsverbanden tussen Ad-trajecten binnen eenzelfde hogeschool, mogelijk ook in een eigen afdeling, leiden tot het gaan ontstaan van Community Hogescholen (Community Universities of Applied Sciences) en als het mbo erbij betrokken is Regionale Associate Colleges. Met deze leergang willen we de managers die hieraan leiding kunnen gaan geven, de handvatten aanreiken zoals die in de VS voor College-managers gelden. De Community Colleges gaan terug tot 1909 en hebben veel respect opgebouwd in de Amerikaanse samenleving. De Ad in ons land is ook daarvoor bedoeld: een opleiding die scholen, werkenden, werkgevers en regionale overheden bij elkaar brengt, en kan houden. COMPETENTIES EN OPBOUW De leergang is opgehangen aan zes management-competenties: 1. Strategie ontwikkelen 2. Resources managen 3. Communiceren 4. Samenwerken 5. Uitdragen missie 6. Professioneel handelen. Deze competenties worden vervolgens geplaatst in het licht van een drietal ontwikkelstadia die te maken hebben met studeren in de 21 e eeuw en de wijze waarop een onderwijsinstelling dat zou moeten ondersteunen. Deze stadia zijn afgeleid uit een onderzoek en aanbevelingen met betrekking tot het herpositioneren van Community Colleges in de VS. 1. Re-design 2. Re-invest 3. Re-set. In onderstaande matrix worden de onderdelen van de leergang zoals ze aan de orde zullen gaan komen, kort toegelicht: RE-DESIGN onderwijsbeleving door studenten RE-INVEST institutionele rol RE-SET institutionele systemen Strategie ontwikkelen Hoe in de 21 e eeuw studenten voorbereiden op bestaande en toekomstige beroepskwalificaties op het niveau 5 Focus de missie van het Ad instituut op 21 e eeuw onderwijs- en werkgelegenheid behoeftes in het Addomein Het doen van strategische investeringen om studievooruitgang van Ad studenten en de transparantie van het Ad onderwijsproces te bevorderen Effectief team leiderschap verbetert vanuit een strategische benadering; de kwaliteit van het Ad-instituut, bewaakt lange termijn doelen en bevordert het succes voor studenten. 3

4 Resources managen Communiceren Samenwerken Uitdragen Professioneel handelen Effectief team leiderschap heeft tot gevolg dat mensen, processen en informatie als ook fysieke en financiële middelen de missie, visie en doelstelling van het Ad-instituut bewerkstelligt. Effectief team leiderschap gebruikt alle denkbare middelen om in een open dialoog betrokken te zijn met alle niveaus binnen het instituut en haar omgeving om het studiesucces van de studenten te bevorderen en de missie van het Ad-intituut te bevorderen. Effectief team leiderschap ontwikkelt en onderhoudt verantwoordelijke, coöperatieve, wederzijds winstgevende interne en externe relaties die het studiesucces van de studenten bevorderen en de missie van het Adinstituut voeden Effectief team leiderschap begrijpt en is gecommitteerd aan de missie, visie en doelstellingen van het Ad-instituut en draagt deze zodanig uit dat dit het studiesucces van de studenten bevorderen Effectief team leiderschap zet hoge standaarden voor zich zelf en voor anderen gericht op de ontwikkeling van het Ad, legt intern en extern verantwoording af en draagt zorg voor lange termijn levensvatbaarheid van het Ad-instituut. TEAM-WERK Het uitgangspunt voor de leergang is zoals hierboven toegelicht, om met een Community College invalhoek te kijken naar onze Ad-ontwikkelingen en misschien wel, als we durven, met een Regionaal Associate College in het achterhoofd. Dat houdt naar onze mening in dat het noodzakelijk is bij deze leergang te werken met een team van 2 of 3 personen van een hogeschool of een opleiding (kunnen dus meerdere teams vanuit een hogeschool zijn). Deze teamleden maken in principe deel uit van het managementteam van een of meer huidige of toekomstige Ad-programma s, denkend aan zaken die te maken hebben met de aansturing van de ontwikkeling, implementatie, vormgeving, kwaliteitsborging, actualisering en het (door)ontwikkelen ervan. Binnen de leergang hebben we de opbouw zodanig vormgegeven dat ook de deelname aan de onderdelen ervan kunnen worden verdeeld over de teamleden, in het geval van een team van drie personen. We gaan ervan uit dat: er bij de zes studiebijeenkomsten in ieder geval twee personen van het team aanwezig zijn het gehele team deelneemt aan de startbijeenkomst en de studieweek aan het eind. Deze aanpak is van belang omdat als team ervaringen die binnen de leergang worden opgedaan, voortdurend worden gedeeld en met elkaar worden besproken om het leereffect te versterken en tevens zo effectief mogelijk met de investering in tijd om te gaan. Hieronder wordt de opbouw van de leergang beschreven. Het is aan het team (als het om drie personen gaat) om onderling afspraken te maken wie aan welke studiebijeenkomsten deelneemt. INFORMATIE LEERGANG De leergang wordt hierop hoofdlijnen beschreven. Eind oktober zal een uitgebreid studieprogramma verschijnen, maar we zullen uiteraard steeds streven naar de meest actuele aanpak en invulling op de genoemde onderdelen. Bijeenkomsten De bijeenkomsten van de leergang worden gehouden in Amersfoort-Schothorst, in het gebouw van Ecabo. Dit gebouw is op loopafstand van het station aldaar. Er is voldoende gratis parkeergelegenheid. De bijeenkomsten zijn steeds op een vrijdag en beginnen om uur en eindigen om uur. Er is naast pauzes gedurende het ochtend- en middagdeel - een lunch van tot

5 uur. Mocht blijken dat in samenspraak met de deelnemers andere dagen dan nu gepland, beter uitkomen, dan zullen we daarop zo mogelijk inspelen. Startbijeenkomst Vrijdag 14 november 2014 Aan deze startbijeenkomst doen alle leden van het team mee. Studiebijeenkomsten (steeds op vrijdag) Strategie ontwikkelen 12 december 2014 Resources managen 16 januari 2015 Communiceren 13 februari 2015 Samenwerken 13 maart 2015 Uitdragen visie 24 april 2015 Professioneel handelen 15 mei 2015 Er is sprake van deelname van minimaal twee teamleden per bijeenkomst. Bij een team van drie personen kan zelf worden bepaald wie deelnemen, op basis van de positie binnen de opleiding en de portefeuille die een ieder heeft. Opzet van een studiebijeenkomst Een studiebijeenkomst heeft in principe de volgende opzet: Algemene introductie thema Bespreking voorbereide opdracht Inleiding expert op het thema Behandeling casus Ingebrachte casussen vanuit de opleidingen inclusief korte inleidingen per team Afronding thema Voorbereiding op de volgende bijeenkomst. Studieweek in Nederland Van maandag 22 tot en met vrijdag 26 juni is er een studieweek die voor alle teamleden tot de leergang behoort. Maar deze week maakt tevens deel uit van de studiereis van twee weken, die een groep Amerikaanse PhD-studenten van de University of Toledo, Ohio, maakt naar Europa. Naast Nederland zijn er bezoeken aan Brussel, Antwerpen en Parijs, in de week daarvoor zie verderop. Overigens kunnen ook mensen uit Nederland op vrijwillige basis hieraan meedoen. Deze studieweek behoort dus tot de leergang. Deelname aan het programma ervan willen we echter straks ook open stellen voor een beperkte groep anderen. Te zijner tijd volgt daar nadere informatie over. De opzet van de studieweek is als volgt: Startbijeenkomst gehele groep in Amsterdam: maandagmorgen 22 juni Bijeenkomst met inleidingen over het Nederlandse systeem voor HO (wetgeving, accreditatie, privaat onderwijs, doelmatigheid e.d.), in Amsterdam, maandagmiddag en -avond 22 juni Bezoeken van kleine groepjes bestaande uit Amerikaanse deelnemers aan de hogescholen van degenen die aan de leergang deelnemen, bestemd voor een dagprogramma van zo n groepje om kennis te maken met hetgeen er in een hogeschool gebeurt, in het algemeen en met de Ad in het bijzonder (waarbij dan ook mensen vanuit die hogeschool kunnen meedoen 5

6 aan een zelf door de deelnemers aan de leergang op te zetten programma, om aldus ook meer te leren van hetgeen in de VS speelt): dinsdag 23 juni Bijeenkomst met een aantal casussen over actuele ontwikkelingen in Nederland, in Amsterdam: woensdagmorgen 24 juni Voorbereiding internationale tweedaagse (workshops en inleidingen), in Amsterdam: woensdagmiddag 24 juni Internationale conferentie, in Amsterdam: donderdag 25 (vanaf 12 uur) en vrijdag 26 juni (tot 15 uur) diner op donderdagavond - zie hieronder. Afscheidsdiner, in Amsterdam - vrijdagavond 26 juni Vertrek groep Amerikanen naar de VS: zaterdag 27 juni. Internationale conferentie In de studieweek wordt er dus een internationale conferentie van twee dagen gepland in Amsterdam. Het onderwerp ervan is: Ontwikkelingen rond level 5 in Europa gelet op ervaringen in de rest van de wereld. Daarbij zal ook nadrukkelijk worden ingegaan op de samenwerking tussen aanbieders van VET (Vocational Education and Training, ons mbo, maar in andere landen zijn die instellingen ook betrokken bij kwalificaties op niveau 5) en HE (higher education, en dan vooral kijkend naar het professioneel gerichte onderwijs) en de mogelijkheden om zich te richten op organisatorische eenheden zoals een Regionaal Associate College (RAC in Rotterdam) en een vorm als de Community College in de VS en de Further Education College in Engeland. Deze conferentie staat open voor experts en professionals uit het hoger onderwijs in Europa. Tijdens de conferentie zullen onder andere workshops worden gegeven door groepen die samengesteld zijn uit de deelnemers vanuit de USA en vanuit Nederland (dus uit de teams die aan deze leergang meedoen). De deelnemende teams aan de leergang hebben derhalve een actieve rol bij deze conferentie. In de aanloop naar de conferentie worden er (gebruikmakend van , Skype en andere communicatiemiddelen) al NL-USA groepen gevormd en bepalen de leden ervan welke van de zes managementcompetenties wordt geadopteerd en op welke wijze tijdens de workshop de presentatie plaatsvindt van een aantal good practices en/of uitkomsten van een zelf geformuleerde onderzoeksopdracht (gelet op het feit, zoals al gemeld, dat de Amerikanen deze studiereis maken als keuzemodule van hun Phd-programma). Studiereis Brussel-Antwerpen-Parijs Zoals in mei van dit jaar een groep van onze kant voor twee weken naar de VS is geweest, komt in juni 2015 een aantal studenten (gedacht wordt aan 15 personen) uit Ohio naar Europa voor een programma van twee weken. In de eerste week zijn er bezoeken gepland aan Brussel, Antwerpen en Parijs, gericht op Europese ontwikkelingen rond het hoger onderwijs, met specifieke voorbeelden uit Vlaanderen en Frankrijk. De tweede week wordt doorgebracht in Nederland, zoals hierboven beschreven. Evenals bij de studiereis naar de USA is het programma in z n algemeenheid gericht op bestuur en beheer van onderwijsinstellingen in het hoger onderwijs, gelet op de betrokkenheid en invloed van de internationale (Europese), nationale en lokale politiek op de mogelijkheden om als management te kunnen functioneren. Daarbij wordt ook gekeken naar de bijpassende wet- en regelgeving, de rol van stakeholders en de wijze waarop onderwijsinstellingen binnen netwerken met hun partners kunnen samenwerken aan goed, passend en doelgericht onderwijs voor de doelgroepen. Er zal in dat kader aandacht besteed aan onder andere volgende zaken en ontwikkelingen: Rol van de Europese Commissie t.a.v. het onderwijs Bolognaproces / European Higher Education Area Betrokkenheid van Europese Associaties voor het hoger onderwijs 6

7 Invloed van Cedefop, als adviesorganisatie Nationale invloed van de EU-lidstaten op het EU-beleid Lifelong Learning (non-formal en informal leren) Erasmus+ Hoger onderwijs in Vlaanderen (professioneel en volwassenenonderwijs) bezoek aan een Vlaamse Hogeschool en een daaraan gelieerd Centrum voor Volwassenenonderwijs (HBO5) Inrichting van het hoger onderwijs in Frankrijk overleggen met het ministerie en de Franse associatie voor het HO, bezoek aan een universiteit, workshop over level 5 kwalificaties inn het Franse systeem. De planning voor deze week is als volgt: Aankomst groep Amerikanen in Brussel: zaterdag 13 juni Startbijeenkomst: zondagmiddag en -avond 14 juni Programma in Brussel en Antwerpen: maandag 15, dinsdag 16 en woensdag 17 juni Treinreis van Brussel naar Parijs: eind woensdagmiddag 17 juni Programma in Parijs: donderdag 18, vrijdag 19 en zaterdagmorgen 20 juni Treinreis van Parijs naar Amsterdam: zondagmorgen 21 juni. Deelname vanuit Nederland aan deze studiereis is mogelijk, buiten de leergang. Zie verderop voor de zakelijke aspecten. Opmerking: Mogelijk dat er voor de Amerikanen naast het deel in Parijs een tweedaagse training wordt georganiseerd in Nederland, over ontwikkelingen rond het hoger beroepsonderwijs, met de focus op flexibilisering (denk aan de aanbevelingen van de Commissie Rinnooy Kan). DOELGROEPEN De leergang richt zich op degenen die binnen onderwijsinstellingen betrokken zijn bij de Ad, in de meest brede zin. Te denken valt aan Ad-managers, opleidingsmanagers, onderwijsmanagers, kwaliteitszorgmedewerkers en anderen die in een managementteam werken aan de instroom, interne vormgeving en doorstroom (arbeidsmarkt, Bachelor) met betrekking tot de Ad. Maar dat kunnen ook medewerkers van mbo-instellingen zijn die samenwerken met hogescholen rond de vormgeving van Ad-programma s, de doorstroom vanuit het mbo naar het hbo op basis van doorlopende leerwegen, de samenwerking met het regionale bedrijfsleven, enz. AANTAL TEAMS Gelet op ons streven naar kleinschaligheid om zo effectief met de tijd, energie en menskracht om te gaan, is het aantal deelnemende teams beperkt tot zeven. CERTIFICAAT Aan het eind van de leergang ontvangen de teamleden een certificaat waarop wordt aangegeven aan welke onderdelen zij hebben meegedaan. ZAKELIJKE ASPECTEN VAN DEZE LEERGANG Hier de zakelijke kanten van deze leergang op een rijtje: Leergang op zich De leergang omvat: startbijeenkomst, zes studiebijeenkomsten en de studieweek. Een team bestaat uit twee of drie personen. De leergang kost voor een team van twee personen: 3000 euro, en voor een team van drie personen: 3900 euro. Deze bedragen zijn excl. btw. In het geval door de hogeschool wordt gewerkt met een scholingsbudget per kalenderjaar kan door ons ook de factuur aan het begin van 2015 worden verstuurd. Bij deze bedragen zijn de volgende kosten inbegrepen: 7

8 Organisatie, begeleiding en ondersteuning, accommodatie bijeenkomsten in Amersfoort- Schothorst, koffie/thee, lunch, materialen en andere zaken die gekoppeld zijn aan die bijeenkomsten. Deelname aan de studieweek inclusief catering, lunches en diner op de maandagavond. Deelname aan de internationale conferentie, inclusief catering, lunches e.d. (maar exclusief het diner op donderdagavond). Afscheidsdiner op vrijdagavond 26 juni. Reiskosten binnen Nederland voor het deelnemen aan de bijeenkomsten en de conferentie in Nederland, zoals in het programma genoemd, zijn niet inbegrepen. Ook zijn de eventuele kosten voor een hotel in Amsterdam voor eigen rekening. Studiereis Deelname aan de studiereis naar Brussel, Antwerpen en Parijs staat open voor degenen die de leergang volgen, op vrijwillige basis. Het voordeel is wel dat er mogelijkheden zijn om al een week als Amerikanen en Nederlanders met elkaar op te trekken, naast uiteraard het kennismaken met de ontwikkelingen op Europees niveau ten aanzien van het hoger onderwijs en de kwalificaties op niveau 5, met voorbeelden uit Vlaanderen en Frankrijk. Het is lastig om al een exact bedrag te noemen betreffende de kosten voor deze reis. Op basis van eerdere reizen kan evenwel worden gedacht aan met de start op zondag en de terugreis op vrijdagavond, waarbij uiteraard ook op eigen kosten het weekend daar kan worden doorgebracht zoals de Amerikanen graag willen een bedrag van rond de 1400 euro excl. btw. Het gaat dan om de hotels incl. ontbijt, lunches, diners, reizen buiten Nederland, huur accommodaties, materialen, begeleiding e.d. Nadere informatie volgt, mede na overleg met de organisatie in de VS over de onderdelen van het exacte programma. ORGANISATIE, CONTACT EN VOORLICHTINGSBIJEENKOMST De leergang is een initiatief van Leido Academy, dat de organisatorische zaken voor haar rekening zal nemen. In samenwerking met Herman den Heeten van ProcessCoach wordt verdere invulling gegeven aan de opzet en uitvoering van het programma. Herman heeft in de afgelopen jaren nationaal en internationaal brede ervaring opgedaan met de zaken die in de leergang aan de orde komen. Daarnaast zullen er per managementcompetentie experts worden ingeschakeld, vaak ook omdat ze ervaring hebben opgedaan in internationale projecten en trainingen met onderwijsorganisaties in de USA en Europa. Er is een voorlichtingsbijeenkomsten in Amersfoort-Schothorst (gebouw Ecabo, Disketteweg 6, zaal 2.07) op donderdag 25 september, om uur. Aanmelding voor deze bijeenkomst is mogelijk door uiterlijk drie dagen van tevoren een te sturen naar Nadere informatie over de leergang is te verkrijgen door contact op te nemen met: Hans Daale / info@leido.nl / of Herman den Heeten / herman@processcoach.eu /