Framework voor een nieuwe economie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Framework voor een nieuwe economie"

Transcriptie

1 6 Framework voor een nieuwe economie

2 85 In het marktonderzoek van 2012 werd geconcludeerd dat maatschappelijk verantwoord Bij een circulaire economie gaat het om het sluiten van kringlopen met een lage of zelfs zero footprint als resultaat. de noodzaak tot het reduceren van kosten. Tegelijkertijd werd voorspeld dat MVO op dit moment de belangrijkste facilitaire trend en Bij een inclusieve economie participeert iedereen naar vermogen en staat betekenisvol werken en leven centraal. Op dat vlak zet Nederland grote stappen. Dat bleek onlangs al uit de resultaten van de Dow Jones Sustainability Index ontwikkeling zou zijn. Dat blijkt niet het geval. Enerzijds omdat kostenmanagement nog altijd de facilitaire agenda domineert. Anderzijds (DJSI). De meest langlopende wereldwijde duurzaamheidsindex waarin jaarlijks de meest duurzame bedrijven per sector worden benoemd op basis van hun milieu-, sociale en economische prestaties. Nederland is daar goed in omdat MVO net als bijvoorbeeld Het Nieuwe Werken (HNW) in Nederland niet meer als trend wordt herkend. MVO is een blijvend fenomeen, een onomkeerbare ontwikkeling die vertegenwoordigd met zowel ING Groep, Akzo Nobel, Unilever en de Frans-Nederlandse luchtvaartmaatschappij Air France-KLM als wereldwijde marktleiders voor sustainability in hun sectoren. En in de sector consumer services werd Sodexo voor het tiende opeenvolgende jaar benoemd tot wereldwijd marktleider voor sustainability. Geen Nederlands het toekomstige ondernemersklimaat bepaalt en daarmee een grote invloed uitoefent op het bedrijf maar binnen het facilitaire vakgebied natuurlijk een bekende speler. facilitaire vakgebied. MVO is het framework voor een nieuwe economie, een circulaire en inclusieve economie. In het vorige marktonderzoek is vooral gekeken naar duurzame maatregelen die facilitaire organisaties treffen en het succes daarvan. Met een sterke planet focus. Dit jaar is ervoor gekozen om te kijken naar MVO vanuit het perspectief van ambities en de keuzes die daarin worden gemaakt. In het hier en nu én de stip die facility management op gebied van MVO op de horizon zet voor het jaar Daarbij is intensief samengewerkt met MVO Nederland, vanuit de kaders en het thema van Ambitie 2020 met Nederland als wereldvoorbeeld van een circulaire en inclusieve economie. Nederland wereldvoorbeeld van een circulaire en inclusieve economie. MVO Nederland wil samen met bedrijven deze ambitie waarmaken in het project Ambitie

3 86 Een ambitie waar facility management een aanzienlijke bijdrage aan kan leveren. Het kader van Ambitie 2020 bestaat uit acht inhoudelijke thema s (zie infographic) waarop organisaties concrete acties en doelen kunnen formuleren gericht maatregelen, energieneutraal bouwen of toepassen van duurzame energietechnieken, door energie te besparen werken bedrijven aan een groener imago en kunnen kosten tegelijkertijd aanzienlijk worden gereduceerd. op een circulaire en inclusieve economie. Daarnaast zijn er zes procesthema s, waaronder ICT en financiering herkend Groener imago en kosten besparen met energie in 2014 Aan facilitaire organisaties en aanbieders is gevraagd op welke inhoudelijke thema s zij concrete acties en doelen hebben geformuleerd in 2014 (zie figuur 1) gericht op een circulaire en inclusieve economie. Energie en klimaat is hierbij voor zowel facilitaire organisaties als aanbieders het belangrijkste thema. Niet alleen door dit toe te passen op de huidige of toekomstige gebouwen en dienstverlening, Uit de Energie Enquête 2014 van EnergieMedia blijkt dat energiezuinige verlichting verreweg de meest populaire maatregel is om energie te besparen, gevolgd door isolatie en energiemanagement. Op gebied van het duurzaam opwekken van energie geldt dit voor zonnepanelen, vanuit milieuoverwegingen maar zeker ook vanuit het positieve financiële rendement. maar ook door vanuit een ketenbenadering duurzaam ondernemen te stimuleren bij opdrachtgevers en leveranciers. De Energie Enquête Geen verrassing want of het nu gaat om laagdrempelige 72% 68% 59% 46% 39% 38% 39% 27% 29% 34% 32% 32% 27% 32% 29% 29% 27% 20% 19% 22% 17% 24% 9% 10% Energie en klimaat Werken Mobiliteit Voedsel Materialen en ecosystemen Gezondheid Water Basisbehoeften en menselijke ontwikkelingen Totaal (facilitaire professionals) Facilitaire organisatie Facilitaire aanbieder Figuur 1. Thema s waar in 2014 acties en doelen op zijn geformuleerd op weg naar een circulaire en inclusieve economie

4 87 zullen naar verwachting na de zomer van 2015 formeel van kracht zijn en conform het Energieakkoord strikter worden nageleefd. Iets waar facility managers alert op moeten zijn want een groot gedeelte blijkt niet bekend met deze verplichting. Daarnaast is het energielabel verplicht bij verkoop of verhuur van bestaande utiliteitsbouw en geldt dit sinds 1 juli 2014 ook voor nieuwe utiliteitsbouw. De overheid heeft daar een belangrijk belang en aandeel in. In het Nationaal Energieakkoord is afgesproken dat Nederland ieder jaar anderhalf procent extra energie bespaart. En dat het aandeel duurzame energie moet stijgen naar veertien procent in 2020 en zestien procent in In dat kader biedt de overheid onder meer advies, subsidies en fiscale aftrekmogelijkheden om (financiële) investeringsdrempels te verlagen. Via bijvoorbeeld de Milieu Investeringsaftrek (MIA), de Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil), de Energie Investeringsaftrek (EIA) en de Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+). Daarnaast zijn er een aantal verplichtingen. Zo moeten bedrijven die jaarlijks meer dan kwh aan elektriciteit of meer dan m³ gas verbruiken sinds 2008 energiebesparende maatregelen nemen. Hiertoe ontwikkelde het Ministerie van Infrastructuur en Milieu recent samen met het bedrijfsleven en lokale overheden voor meerdere sectoren een overzicht met energiebesparende maatregelen. Deze verduidelijken enerzijds de besparingsverplichting en bieden tegelijkertijd een hulpmiddel om aan de wet te voldoen. De maatregelen 6.2. Communiceren en gedragsbeïnvloeding om versneld te verduurzamen Om versneld te kunnen verduurzamen op de gekozen thema s kiezen facilitaire organisaties en aanbieders voor communicatie en gedragsbeïnvloeding (zie figuur 2) als belangrijkste aanjager. Niet alleen voor energie en klimaat, maar voor ieder inhoudelijk thema. Niet verwonderlijk want zoals bij veel veranderingen is betrokkenheid en commitment vanaf de top van een organisatie tot op de werkvloer noodzakelijk om maatregelen structureel door te voeren. MVO is in die zin een cultuurverandering. 52% 53% 46% 44% 46% 33% 37% 36% 37% 29% 25% 25% 21% 21% 22% 20% 17% 12% Communiceren en Transparantie Innovaties en Kennis en Financiering ICT gedragsbeïnvloe- nieuwe busines onderzoek ding modellen Totaal (facilitaire professionals) Facilitaire organisatie Facilitaire aanbieder Figuur 2. Aanjagers die in 2014 zijn of worden gebruikt om versneld te verduurzamen

5 88 Betrek dus alle partijen bij het traject, organiseer voorlichting en zorg ervoor dat er acties en doelen worden gekozen waarvan iedereen zowel nut als noodzaak inziet. Dat zorgt ervoor dat mensen ook zelf een bijdrage willen leveren en ingesleten gewoonten veranderen. Daarbij dient de voortgang continu te worden gemonitord. Niet alleen om resultaten terug te koppelen, maar ook om te beoordelen of er aanvullende acties nodig zijn om de effecten te behouden of versterken. Een tweede aanjager waarvan zowel facilitaire organisaties als aanbieders het belang erkennen is transparantie over MVO-inspanningen en resultaten. Door middel van verslaggeving, al dan niet geïntegreerd met het jaarverslag. De internationale standaardrichtlijn hiervoor is die van het Global Reporting Initiative (GRI). Een richtlijn die is ontwikkeld om zowel governance, strategie en financiële prestaties BMA Ergonomics wil de levensduur van zijn bureaustoelen verdubbelen. In 2020 moeten die twintig jaar meegaan in plaats van tien. Hergebruik van materialen is enerzijds en de maatschappelijke, duurzame context anderzijds te rapporteren is The International Integrated Reporting Council (IRRC). de sleutel tot succes. Hoofd Productontwikkeling Harmen Leskens zette die ambitie voor MVO Nederland zwart op wit. Wij geven stoelen een tweede leven. Facilitaire aanbieders investeren daarnaast aanzienlijk in zowel kennis en onderzoek als innovatie en nieuwe busines modellen. Aanjagers die goed aansluiten (zie hoofdstuk 7) op de concurrentiestrategie van bijvoorbeeld BMA Ergonomics in het volgende artikel.

6 89 Artikel BMA Ergonomics: In 2020 gaan onze stoelen 20 jaar mee Onze ambitie voor 2020 is het verdubbelen van de levensduur van onze stoelen, van 10 naar 20 jaar. vertelt Leskens. We zijn al lang bezig met duurzaamheid en focussen ons daarbij vooral op hergebruik. We maken stoelen per jaar, die elk zo n 20 kilo wegen. Recyclen van al dat materiaal is dus zeker de moeite waard. Dat is niet alleen goed voor het milieu, maar ook erg lucratief. centraal staat. Dankzij de hoogwaardige materialen kunnen we dat blijven doen, zonder dat ze aan waarde verliezen. En helpen we bijvoorbeeld zelfstandigen, het kleinbedrijf of thuisgebruikers voor relatief weinig geld aan een goede stoel. Overigens kopen we ook na de tweede of derde levensfase de stoelen terug zodat we zoveel mogelijk materiaal kunnen hergebruiken. Wij willen de technische kringloop sluiten. We kopen de stoelen van onze klanten terug na de eerste gebruiksfase, nu nog zo n tien jaar. Die knappen we op en verkopen we weer. Het terugkopen is wel makkelijker gezegd dan gedaan. Per jaar halen we nog maar 10 tot 15 procent terug van de stoelen die 10 jaar geleden verkocht zijn. Dat vinden we te weinig, we willen naar 80 tot 90 procent. We moeten daarom zorgen voor meer tussentijds contact met de klanten en onze boodschap goed overbrengen. Om de circulaire kantoorinrichting aan te jagen is BMA in januari 2014 begonnen met Re:Able, een coöperatie van verschillende fabrikanten. Samen hebben ze de eerste klant al voorzien van circulaire werkplekken. De volgende stap is om Re:Able op te schalen en te verbeteren. Leskens: Ik denk echt dat we een aardverschuiving kunnen realiseren in de kantoormeubelbranche door samen te werken, nieuwe business modellen te implementeren en zo heel competitief te zijn. Onze stoelen bestaan nu voor 70 procent uit gerecycled materiaal. Het streven is 75 procent, dat is vooralsnog het hoogst haalbare zonder concessies te doen in kwaliteit. Zo dragen we bij aan de circulaire economie, waar het blijven hergebruiken van materialen Ik zou iedereen op willen roepen om zijn kennis met elkaar te delen en samen aan de slag te gaan. Het is de hoogste tijd. Maak de mensen slim, want als we allemaal slimme mensen hebben, gaan we vanzelf slimme dingen doen.

7 Focus op energie en werken richting 2020 Aan facilitaire organisaties en aanbieders is tenslotte gevraagd aan welke inhoudelijke thema s zij richting 2020 (zie figuur 3) verwachten een belangrijke bijdrage te leveren op weg naar een circulaire en inclusieve economie. Energie en klimaat staan daarbij voor facilitaire organisaties bovenaan gevolgd door materialen en ecosystemen. Aanbieders daarentegen stellen werken centraal gevolgd door het thema gezondheid. Energie en klimaat staan voor facilitaire organisaties bovenaan gevolgd door Over die keuzes op weg naar een circulaire en inclusieve materialen en ecosystemen. economie in 2020, de conclusies die daaraan verbonden kunnen worden en de kansen die er liggen voor facility management vertelt José van der Klauw van MVO Nederland in het volgende artikel. 57% 48% 44% 29% 31% 29% 20% 22% 26% 21% 22% 20% 24% 17% 15% 13% 15% 7% 7% 7% 5% 7% 11% 9% Energie en klimaat Werken Materialen en Gezondheid Mobiliteit Basisbehoeften Voedsel Water ecosystemen en menselijke ontwikkelingen Totaal (facilitaire professionals) Facilitaire organisatie Facilitaire aanbieder Figuur 3. Thema s waar richting 2020 aan wordt bijgedragen op weg naar een circulaire en inclusieve economie

8 91 Thema s circulaire en inclusieve economie Thema s» Water door water te recyclen, minder water te gebruiken en watervervuiling te verminderen» Energie en klimaat door slimmer om te gaan met energie, klimaatneutraal te opereren en te investeren in groene energie» Voedsel door verspilling en verliezen te verminderen, bewuster te produceren en gezond en duurzaam voedsel te bieden» Materialen en ecosystemen door efficiënter te produceren, levensduren te verlengen en alternatieven te ontwikkelen voor bewuster gebruik van grondstoffen» Werken door te investeren in gezondheid en vitaliteit, sociaal te innoveren, duurzaam inzetbare medewerkers, mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen en een FINANCIERING divers personeelsbestand COMMU NICEREN EN GEDRAGSBEÏN VLOEDING KENNIS EN ONDERZOEK» Gezondheid door gezondere voeding en een gezondere levensstijl, betekenisvol leven en zorg als verantwoordelijkheid van de werkgever» Mobiliteit door vervoerskilometers te reduceren, minder milieubelastend te vervoeren, van bezit naar gebruik te gaan en alternatieve brandstoffen te gebruiken WATER MOBILITEIT ENERGIE EN KLIMAAT MATERIALEN EN ECOSYSTEMEN BASISBEHOEFTEN &» Basisbehoeften en menselijke ontwikkeling door te investeren in de (lokale) gemeenschap, mensenrechten te borgen in de hele keten en een bijdrage te leveren aan welzijn en geluk MENSELIJKE ONTWIKKELING GEZONDHEID VOEDSEL WERKEN Aanjagers» Transparantie door, zichtbaar en toegankelijk te handelen naar ICT TRANSPARANTIE alle stakeholders, inzicht te geven in dilemma s en maatschappelijke verslaglegging» Financiering door te streven naar lange termijn waardecreatie en groei in plaats van financieel rendement op de korte termijn SOCIALE INNOVATIES EN NIEUWE BUSINESS MODELLEN» ICT door innovatie te versterken, ontwikkelingen en risico s te monitoren en transparantie te bieden» Communiceren en gedragsbeïnvloeding door te investeren in draagvlak, voor te lichten, duurzame goederen en diensten te vermarkten en geen hogere prijzen voor duurzame goederen te hanteren» Kennis en onderzoek door het delen en stimuleren van onderzoek op gebied van duurzaamheid, door samen te werken met onderwijs en wetenschap» Sociale innovaties en nieuwe business modellen door te investeren of gebruik te maken van technologische en sociale innovaties, samen te werken door sociaal te innoveren en te durven delen

9 92 Artikel Groeiende focus op circulair en inclusief ondernemen De duurzame ambities van facility managers en aanbieders Er blijkt een groot draagvlak te zijn bij Nederlandse bedrijven voor een nationale ambitie van Nederland als wereldvoorbeeld van een circulaire en inclusieve economie. En daar liggen kansen voor facility management. Facilitaire organisaties zijn bepalend voor de fysieke omgeving van medewerkers en bedrijven. Facility managers en aanbieders nemen daarmee een cruciale plek in om bij te dragen aan de verandering van business modellen en organisatiecultuur die nodig is voor een duurzamer economie. Auteur: José van der Klauw De transitie naar een duurzamer economie betekent een grote omslag in het denken en doen van bedrijven. Nieuwe verdienmodellen zijn nodig waarbij circulair en inclusief ondernemen voorop staat. Bedrijven zetten daarbij schaarse grondstoffen efficiënter in en hebben een grotere positieve sociale impact. Bij een inclusieve economie participeert iedereen naar vermogen en staat betekenisvol werken centraal. Bij een circulaire economie worden producten en materialen hergebruikt en behouden grondstoffen hun waarde. Aan het woord is José van der Klauw van het MVO Netwerk Brancheorganisaties.

10 93 Energie met stip op één Zowel facilitaire aanbieders als facilitaire organisaties noemen energie, werken, gezondheid en mobiliteit als belangrijkste thema s voor hun sector. De respondenten zien de thema s energie en materialen en ecosystemen waarbij je ook kunt gebruik van hernieuwbare bronnen. Bedrijven ontwikkelen producten en diensten die het anderen mogelijk maken om energie te besparen en zuinig met grondstoffen om te gaan. Ze werken waar mogelijk met biobased materialen en zorgen dat materialen zo lang mogelijk in de kringloop blijven. denken aan het gebruik van (duurzaam) papier en het verwerken van afval - als belangrijke zaken om aan te pakken om te komen tot een circulaire en inclusieve economie. Energie staat met stip op één en dat is niet zo vreemd. Energie heeft duidelijk meetbare componenten waar heldere doelstellingen en acties aan gekoppeld kunnen worden. Energiegebruik speelt bovendien een belangrijke rol in de CO -uitstoot van 2 een organisatie. In Nederland is facility management verantwoordelijk voor zo n 17 megaton CO -uitstoot. Dat is bijna 9 2 procent van de totale nationale CO -uitstoot. 2 Werken staat centraal Facilitaire aanbieders zetten de komende jaren vooral werken centraal. Dat sluit weer mooi aan bij de inclusieve economie. De maatschappij vergrijst en ontgroent, dus is het zaak om voor de langere termijn in te zetten op het behouden en duurzaam inzetten van mensen. Ook de mensen die nu op een afstand staan van de arbeidsmarkt. Richting 2020 zullen we iedereen hard nodig hebben: de inclusieve economie. In een inclusieve economie neemt iedereen naar vermogen deel aan werk en maatschappij, zowel binnen Nederland als daarbuiten. Materialen en ecosystemen In de jaren tot 2020 zien facilitaire organisaties een toenemende focus op materialen en ecosystemen. Op korte termijn gaat de aandacht nog naar mobiliteit. De ontwikkeling naar materialen en ecosystemen komt overeen met de overgang die MVO Nederland signaleert naar een meer circulaire economie. In een circulaire economie gaan bedrijven verantwoord om met energie, water en grondstoffen, creëren geen onbruikbaar afval tijdens het productieproces en zorgen ervoor dat het product of de grondstoffen na gebruik terug kunnen keren in de waardeketen. Al bij de ontwerpfase van producten wordt er nagedacht over de hele levenscyclus van grondstoffen, materialen en producten. Gebruik en functionaliteit worden belangrijker dan bezit. Bedrijven en bedrijfsketens verspillen geen energie en grondstoffen en maken zoveel mogelijk Hoe duurzaam is Facility Management in Nederland. Uitgevoerd door Corporate Facility Partners (CFP) en de Academie voor Facility Management van de Haagse Hogeschool i.o.v. FMN

11 94 Mensen worden uitgedaagd en in de gelegenheid gesteld het beste uit zichzelf te halen. Participatie is het sleutelwoord. Werkgevers dragen door training en ontplooiing van medewerkers bij aan een creatievere beroepsbevolking. Scholing zorgt ook voor een voldoende aanbod van getalenteerde mensen die nodig zijn om maatschappelijke vraagstukken op te lossen. Groepen die momenteel moeilijk aan het werk komen vinden makkelijker een plek op de arbeidsmarkt. Medewerkers hebben de competenties om succesvol te zijn in een flexibele arbeidsmarkt en zijn in staat om in hun werk praktisch invulling te geven aan duurzaamheid. Betrokkenheid en werkgeluk staan centraal en iedereen in de samenleving doet mee, niet alleen binnen de muren van het eigen bedrijf, maar ook in de (internationale) ketens van Nederlandse bedrijven. Wat betekenen deze uitkomsten voor facilitaire organisaties en aanbieders? Welke stappen kunnen zij extra zetten om daadwerkelijk tot resultaten te komen? Facilitaire organisaties zullen scherper moeten kijken naar de gebouwde omgeving. Het energiegebruik speelt een belangrijke rol en levert voordelen op voor de korte en langere termijn. Energiezuinige verlichting, apparatuur en installaties zijn een goede eerste stap. Ook bij het onderhoud van het gebouw kunnen facility managers kijken waar slimme oplossingen gerealiseerd kunnen worden zodat het een bijdrage levert aan de verduurzaming van het gebouw. Wil je een stap verder zetten naar circulair, dan kun je de inkoop eens goed onder de loep nemen. Door circulair in te kopen verdeel je de verantwoordelijkheid voor bijvoorbeeld productkwaliteit en energieverbruik over de partijen

12 95 die deze het best kunnen dragen. Meestal is dit de producent. Die creëert op zijn beurt ook meerwaarde, onder andere door een hechtere klantrelatie en het behoud van zijn producten en grondstoffen. Leasen is hiervoor een veelgebruikte methode, centrale plek met echt goede koffie. Het resultaat: medewerkers bewegen meer. En dat is goed voor hun gezondheid, voor de productiviteit, en voor de kruisbestuiving en cultuur binnen de organisatie. En laat nu de fysieke werkomgeving bij uitstek het domein zijn van facility management. maar ook terugkoopafspraken. Zulke afspraken zie je al steeds vaker terugkomen in contracten. MVO Nederland inspireert, verbindt en versterkt Belangrijk daarbij is om in te zetten op een andere marktvraag. Dat kun je stimuleren door opdrachten te formuleren als: Ik zoek het beste duurzame klimaatsysteem voor mijn gebouw. Vul dus niet meteen de opdracht al in door aan te sturen op een specifieke duurzame oplossing zoals de installatie van een HR-verwarmingsketel. Door de vraag open te stellen, stimuleer je innovatieve oplossingen die mogelijk tot nieuwe samenwerkingsverbanden leiden, die op hun beurt weer systeeminnovaties bevorderen. MVO Nederland ondersteunt deze beweging van harte, en biedt op de website een handige wegwijzer voor circulair inkopen. bedrijven en sectoren om steeds verdergaande stappen te zetten op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Samen veranderen is het motto van deze nationale kennis- en netwerkorganisatie. Haar ambitie is dat het Nederlandse bedrijfsleven wereldwijd wordt gezien als een inspirerend voorbeeld van MVO en duurzaamheid. Met meer dan bedrijven en organisaties - uit alle sectoren variërend van MKB tot multinational - is MVO Nederland het grootste nationale MVO-bedrijvennetwerk in Europa. In 2014 bestaat MVO Nederland tien jaar. In die tijd is de organisatie uitgegroeid tot hét startpunt Een belangrijk onderdeel van een geslaagd circulair business model is de dienstverlening door medewerkers. De tendens is om van product naar dienst te verschuiven. Als je naar een circulair business model wilt, moet een bedrijf sociaal innovatief zijn om de transformatie te kunnen maken. Een bedrijf kan alleen uitmuntende service bieden als de omstandigheden zijn gecreëerd waaronder dat mogelijk is. Dan heb je het over cultuur van de organisatie. Het aanpassen van de omgeving voor alle ondernemers die hun bedrijfsvoering willen verduurzamen. MVO Nederland ondersteunt hen met praktische tips, kennisdossiers, praktijkvoorbeelden, trainingen en branchespecifieke of themagerelateerde netwerken. In Ambitie 2020 verenigt MVO Nederland de gezamenlijke ambities van vooruitstrevende Nederlandse bedrijven op weg naar een circulaire en inclusieve economie. is een goede manier om een organisatiecultuur te veranderen. Zo kun je bijvoorbeeld denken aan het vervangen van koffiemachines op meerdere plekken in een kantoor naar een Een handige wegwijzer voor circulair inkopen

13 96 Ook uw bedrijf kan meedoen met Ambitie U kunt uw ambitie plaatsen op het platform Wilt u meer doen en zoekt u daarbij samenwerking met anderen? Dan kunt u zich aansluiten bij een ambitiecoalitie. In deze coalities trekt u samen met andere bedrijven en kennisinstellingen op om concrete acties en doelen te behalen. MVO Nederland organiseert regelmatig ambitiecafés waar u inspiratie op kunt doen en ideeën kunt uitwisselen. Meer informatie en data van bijeenkomsten vindt u op Voor vragen kunt u contact opnemen met Marije Klomp, Kennismanager bij MVO Nederland op m.klomp@mvonederland.nl of Wilt u een ambitie opstellen voor uw organisatie? Met onderstaande tips kunt u zelf al aan de slag. Impact Op welke MVO-thema s heeft uw bedrijf de grootste invloed? Stel uzelf kritische vragen: Ligt uw ambitie hoog genoeg? Is de ambitie inspirerend? Maar ook: is hij haalbaar en realistisch? Toekomstgericht Formuleer een ambitie voor de langere termijn. Waar staat u nu, en waar wilt u naartoe richting 2020? Het helpt om uw ambitie te starten met In Concreet en meetbaar Gebruik Key Performance Indicators (KPI s). Inspiratie Laat u inspireren door de ambities van anderen op Helder en begrijpelijk Zorg dat de kop van uw ambitie in een keer duidelijk is voor mensen binnen en buiten uw bedrijf.

14

Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Klimaat voor Verandering

Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Klimaat voor Verandering Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Klimaat voor Verandering Amsterdam, 26 januari 2016 1 Inhoud Introductie 3 Zij waren er bij! 4 Circulaire economie 5 Waarom circulair? 6 Nederland Circulair! 7

Nadere informatie

De toegevoegde waarde van een duurzame werkplek

De toegevoegde waarde van een duurzame werkplek De toegevoegde waarde van een duurzame werkplek Zó maakt u automatisering onderdeel van uw duurzaamheids-doelstelling Dat duurzaamheid een belangrijke kernwaarde is binnen het bedrijfsleven spreekt voor

Nadere informatie

Manifest Circulair Onderwijs

Manifest Circulair Onderwijs Manifest Circulair Onderwijs de rol van onderwijs in verantwoord innoveren 2 Waarom urgentie De jeugd heeft de toekomst. Wij maken de toekomst. Wij brengen kinderen en jong volwassenen het gedachtengoed

Nadere informatie

Manifest Circulair Onderwijs

Manifest Circulair Onderwijs Manifest Circulair Onderwijs de rol van onderwijs in verantwoord innoveren 2 Waarom urgentie De jeugd heeft de toekomst. Wij maken de toekomst. Wij brengen kinderen en jong volwassenen het gedachtengoed

Nadere informatie

Startbijeenkomst keten innovatieprogramma. Kunststof & Rubber in de Ondergrondse Infrastructuur

Startbijeenkomst keten innovatieprogramma. Kunststof & Rubber in de Ondergrondse Infrastructuur Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Kunststof & Rubber in de Ondergrondse Infrastructuur Utrecht, 21 oktober 2015 Inhoud Introductie 3 Zij waren er bij! 4 Circulaire economie 5 RACE programma 6 Sectoranalyse

Nadere informatie

Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen. Groningen geeft het goede voorbeeld

Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen. Groningen geeft het goede voorbeeld Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen Groningen geeft het goede voorbeeld Waarom Maatschappelijk Verantwoord Inkopen? Onze ambities zijn groot. Zo willen we in 2035 klimaatneutraal zijn en in 2025

Nadere informatie

UTS REALISEERT 75% REDUCTIE IN 11 JAAR MEDE DOOR SLIMME LOGISTIEK UTS DUURZAAMHEIDSVERSLAG UTS op weg naar een circulaire & inclusieve economie

UTS REALISEERT 75% REDUCTIE IN 11 JAAR MEDE DOOR SLIMME LOGISTIEK UTS DUURZAAMHEIDSVERSLAG UTS op weg naar een circulaire & inclusieve economie UTS REALISEERT 75% REDUCTIE IN 11 JAAR MEDE DOOR SLIMME LOGISTIEK UTS DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2018 UTS op weg naar een circulaire & inclusieve economie DE ONTWIKKELING NAAR EEN STEVIGE BASIS VOOR EEN CIRCULAIRE

Nadere informatie

MVI Verklaring Leverancier - Alliander

MVI Verklaring Leverancier - Alliander MVI Verklaring Leverancier - Alliander Subtitel Eventueel logo leverancier en/of ketenpartners Datum Auteurs: Doel: Duidelijke omschrijving van het doel van deze MVI Verklaring. Onderstaande tekst kan

Nadere informatie

Alles van waarde beschermen en behouden

Alles van waarde beschermen en behouden Alles van waarde beschermen en behouden Rond 2050 wonen er zo n 9 miljard mensen op onze aarde. De vraag naar water, mais, olie en metaal zal dan ook drastisch toenemen. Onze aarde is niet onuitputtelijk,

Nadere informatie

CO2 prestatieladder Actieve Deelname Initiatief 2015

CO2 prestatieladder Actieve Deelname Initiatief 2015 CO2 prestatieladder Actieve Deelname Initiatief 2015 Projectgegevens Opsteller TAJ van Deijzen Versie 2015-1 Status Definitief Datum CO2 verantwoordelijke TAJ van Deijzen 6-8-2015 Directievertegenwoordiger

Nadere informatie

Uitnodiging Werkconferentie Logistiek in een Circulaire Economie 31 oktober :00-17:30

Uitnodiging Werkconferentie Logistiek in een Circulaire Economie 31 oktober :00-17:30 Uitnodiging Werkconferentie Logistiek in een Circulaire Economie 31 oktober 2018 13:00-17:30 Beste genodigde, Een urgenter vraagstuk dan de toekomst van onze planeet is er niet. Daarom is er ook geen urgentere

Nadere informatie

Doel van deze presentatie is : Akkoord op het energiemanagement actieplan voor 2017

Doel van deze presentatie is : Akkoord op het energiemanagement actieplan voor 2017 1 Doel van deze presentatie is : Akkoord op het energiemanagement actieplan voor 2017 Inhoud Samenvatting 1. Inleiding 2. Footprint 2016 3. Gerealiseerde reductie 4. Trends en ontwikkelingen 5. KPI 2017

Nadere informatie

Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid

Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid In 2013 zijn we van start gegaan met de implementatie van ons duurzaamheidsbeleid en onderstaand ziet u de doelstellingen uit onze duurzaamheidsverklaring en de behaalde

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Vóór dat u beleid ontwikkelt is het van belang om de vraag: Waaròm zou ik MVO beleid ontwikkelen? te beantwoorden. Het antwoord op deze vraag bepaalt hóe u het MVO

Nadere informatie

AKB Bert Muller. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

AKB Bert Muller. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen AKB Bert Muller Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 1 van 9 16-5-2012 Profiel als Partner MVO Nederland Wat zijn voor uw bedrijf de belangrijkste redenen om met MVO bezig te zijn? Tweeërlei: Enerzijds

Nadere informatie

Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen

Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen 2018-2020 1 Inleiding De gemeenten Aa en Hunze, Assen, Noordenveld en Tynaarlo hebben het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen ondertekend. Met deelname

Nadere informatie

Sámen werken aan. Voor gemeenten en MKB. erduurzaming

Sámen werken aan. Voor gemeenten en MKB. erduurzaming Sámen werken aan verduurzaming Voor gemeenten en MKB erduurzaming Sámen werken aan verduurzaming Voor gemeenten en MKB Gemeenten hebben forse ambities op het gebied van duurzaamheid, innovatie en lokale

Nadere informatie

Samen vooruit. in de circulaire economie. CIRCLES inspireert en ondersteunt u met tools en praktische kennis. Re-creating (y)our environment

Samen vooruit. in de circulaire economie. CIRCLES inspireert en ondersteunt u met tools en praktische kennis. Re-creating (y)our environment Samen vooruit in de circulaire economie Re-creating (y)our environment CIRCLES inspireert en ondersteunt u met tools en praktische kennis Circulaire economie wat moet ik ermee? Circulaire economie: u hoort

Nadere informatie

Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming

Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming 26-06-2018 Wouter Schouwenberg Lieuwe Leijstra DE HISTORIE VAN ENNATUURLIJK Essent Local Energy Solutions (ELES); Een business

Nadere informatie

MVO IN DE VERSNELLING TRENDS VOOR GROENE & SOCIALE ECONOMIE WORD OOK KLIMAATNEUTRAAL MAAK KANS OP CLIMATE MAKE OVER

MVO IN DE VERSNELLING TRENDS VOOR GROENE & SOCIALE ECONOMIE WORD OOK KLIMAATNEUTRAAL MAAK KANS OP CLIMATE MAKE OVER MVO IN DE VERSNELLING TRENDS VOOR GROENE & SOCIALE ECONOMIE WORD OOK KLIMAATNEUTRAAL MAAK KANS OP CLIMATE MAKE OVER IE Motoren Event Karin Jansens MVO Nederland 15 sept 2015 MVO GAAT OVER URGENTIE EN OPTIMISME

Nadere informatie

Paragraaf duurzaamheid

Paragraaf duurzaamheid Paragraaf duurzaamheid Paragraaf duurzaamheid Wij hebben als gemeentelijke organisatie een voorbeeldfunctie en zorgen ervoor dat de gemeentelijke organisatie energieneutraal wordt voor 2030. Voor de gemeente

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven

Sector- en keteninitiatieven Sector- en keteninitiatieven Conform 1.D.1, 1.D.2 en 3.D.1 Onderzoek naar initiatieven en toelichting op de actieve deelname aan het initiatief van A van Ooijen Woerden B.V. Auteur(s): Mevr. G.A.W. Mielke-van

Nadere informatie

Verslag VNCI stakeholderdialoog 2013

Verslag VNCI stakeholderdialoog 2013 Verslag VNCI stakeholderdialoog 2013 Stakeholderdialoog VNCI Pieterstraat 11 3512 JT Utrecht T +31 (0) 30 234 00 31 info@vbdo.nl www.vbdo.nl Samenvatting Op 14 oktober 2013 heeft de Vereniging van de Nederlandse

Nadere informatie

Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016

Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Mensen en kapitaal In ons dagelijks werk maken onze mensen het verschil en daarom willen we goed voor onze mensen zorgen. Opleiding en ontwikkeling vormen

Nadere informatie

Energieneutraal keten sluisdeur Goese Sas

Energieneutraal keten sluisdeur Goese Sas Energieneutraal keten sluisdeur Goese Sas Door de vastgestelde energie- en klimaatdoelstelling binnen Europa om in 2050 energieneutraal te zijn, is het voor de hele samenleving maar met name voor bedrijven

Nadere informatie

E V E R B I N D I N G, N I E

E V E R B I N D I N G, N I E innovatie Syntens N I E U W E V E R B I N D I N G, N I E U W E B U S I N E S S Het veld waarin bedrijven opereren is voortdurend in beweging. Om een bedrijf gezond en succesvol te houden, is het belangrijk

Nadere informatie

Hoe krijgen innovaties een kans?...

Hoe krijgen innovaties een kans?... Hoe krijgen innovaties een kans?... Inkoop Innovatie Urgent Meer doen met minder geld. De prestatiedruk van de Nederlandse overheid is groot en de verwachtingen zijn hoog. Het kabinet spant zich in om

Nadere informatie

6 TIPS DIE HET PRESTEREN VAN UW WERKOMGEVING VERBETEREN

6 TIPS DIE HET PRESTEREN VAN UW WERKOMGEVING VERBETEREN 6 TIPS DIE HET PRESTEREN VAN UW WERKOMGEVING VERBETEREN INLEIDING Het Nieuwe Werken is in de afgelopen jaren op vele plekken geïntroduceerd om slimmer om te gaan met de beschikbare middelen binnen organisaties

Nadere informatie

Samen aan de slag met CO 2 -reductie

Samen aan de slag met CO 2 -reductie Samen aan de slag met CO 2 -reductie CO 2 CO 2 CO 2 Versie 1 mrt 2018 Inleiding De Koninklijke Ginkel Groep is een allround groenbedrijf en is actief met het duurzaam vergroenen van de leefomgeving en

Nadere informatie

Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen De Meeuw Nederland Industrieweg 8 Postbus 18 5688 ZG Oirschot T +31 (0)499 57 20 24 F +31 (0)499 57 46 05 info@demeeuw.com www.demeeuw.com De Meeuw en MVO Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord

Nadere informatie

Laat uw medewerkers excelleren

Laat uw medewerkers excelleren Laat uw medewerkers excelleren LivingFacility realiseert en regisseert integraal facilitair management in grote kantooromgevingen en voor organisaties die actief zijn op meerdere locaties. Wij combineren

Nadere informatie

Duurzaamheid. Syllabus. Een inspirerende bundeling van theorie en praktijk, tips en ervaringen, kansen en bedreigingen.

Duurzaamheid. Syllabus. Een inspirerende bundeling van theorie en praktijk, tips en ervaringen, kansen en bedreigingen. Syllabus Duurzaamheid Een inspirerende bundeling van theorie en praktijk, tips en ervaringen, kansen en bedreigingen. Inclusief best practices bij onder meer waterschap Hollandse Delta, Sanoma Uitgevers

Nadere informatie

Eerder verschenen cases: Case opvragen? www.kadenza.nl/cases. www.kadenza.nl. Eemnesserweg 55 1251 NB Laren +31 (0)35 539 44 90

Eerder verschenen cases: Case opvragen? www.kadenza.nl/cases. www.kadenza.nl. Eemnesserweg 55 1251 NB Laren +31 (0)35 539 44 90 case closed Eerder verschenen cases: Case opvragen? www.kadenza.nl/cases www.kadenza.nl Eemnesserweg 55 1251 NB Laren +31 (0)35 539 44 90 Athlon Car Lease Nederland is een krachtige en onderscheidende

Nadere informatie

Alles van waarde beschermen en behouden

Alles van waarde beschermen en behouden Alles van waarde beschermen en behouden Rond 2050 wonen er zo n 9 miljard mensen op onze aarde. De vraag naar water, mais, olie en metaal zal dan ook drastisch toenemen. Onze aarde is niet onuitputtelijk,

Nadere informatie

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE WATER- SCHAPPEN & ENERGIE Resultaten Klimaatmonitor Waterschappen 2014 Waterschappen willen een bijdrage leveren aan een duurzame economie en samenleving. Hiervoor hebben zij zichzelf hoge ambities gesteld

Nadere informatie

TOOLKIT VOOR DE ONTDEKKINGSTOCHT NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING

TOOLKIT VOOR DE ONTDEKKINGSTOCHT NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING TOOLKIT VOOR DE ONTDEKKINGSTOCHT NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING Een Toolkit met de waarom, wat en hoe aanpak voor slim, sociaal en duurzaam organiseren Met de toolkit kunnen organisaties hun missie opnieuw

Nadere informatie

Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei

Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Burgers, bedrijven, milieu-organisaties en overheden hebben vandaag op initiatief van minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en

Nadere informatie

Afdeling Inkoop Januari 2017

Afdeling Inkoop Januari 2017 Maatschappelijk Verantwoord Inkopen MVI-beleid in de praktijk Afdeling Inkoop Januari 2017 MVI-beleid Doel Waarom MVI-beleid? Als netbeheerder willen wij in de transitie naar een duurzame samenleving onze

Nadere informatie

MVO Programma

MVO Programma 2017-2020 Inleiding Jan Bakker heeft zich de afgelopen jaren sterk ontwikkeld in de agrarische sector en de grond-, wegen waterbouw. We zijn gegroeid en geprofessionaliseerd, maar met behoud van onze eigen

Nadere informatie

Smart Industry. KvK Ondernemerspanel onderzoek

Smart Industry. KvK Ondernemerspanel onderzoek KvK Ondernemerspanel onderzoek Smart Industry Algemene gegevens: Start- en einddatum onderzoek: 02-07-2014 tot 22-07-2014 Aantal deelnemende ondernemers: 484 (doelgroep mkb-topsectoren) In dit document

Nadere informatie

ENERGIE ENQUÊTE VOORJAAR 2012

ENERGIE ENQUÊTE VOORJAAR 2012 ENERGIE ENQUÊTE VOORJAAR 2012 2 INHOUD Management samenvatting... 3 Respondenten... 3 Conclusies... 4 1. Inleiding... 6 2. Uitkomsten per vraag... 6 2.1 Energie en energiebesparing binnen de organisatie...

Nadere informatie

Winst met Waarde. In 3 stappen de unieke waarde van je bedrijf vergroten

Winst met Waarde. In 3 stappen de unieke waarde van je bedrijf vergroten Winst met Waarde In 3 stappen de unieke waarde van je bedrijf vergroten Erwin Meijboom Je hebt de stap genomen om deze e-paper te downloaden! Ben je startend ondernemer, wil je je startup gaan ontwikkelen,

Nadere informatie

Beleidsplan MVO 2015-2017

Beleidsplan MVO 2015-2017 Beleidsplan MVO 2015-2017 CB Concreet Duurzaam April 2015 Inleiding Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) speelt een belangrijke rol binnen de prestatie- en groeistrategie van Cementbouw. Als een

Nadere informatie

Cluster Bedrijfsvoering rve ICT

Cluster Bedrijfsvoering rve ICT Cluster Bedrijfsvoering rve ICT ACTIEPLAN 2017-2020 Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) 30 juni 2017 Pagina 1 van 10 Inhoud 1 INLEIDING... 3 2 AMBITIE RVE ICT MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD INKOPEN...

Nadere informatie

KETENINITIATIEVEN. Contactpersoon. Edith Sweep. RPS advies- en ingenieursbureau bv Referentienummer Auteur Datum Versie

KETENINITIATIEVEN. Contactpersoon. Edith Sweep. RPS advies- en ingenieursbureau bv Referentienummer Auteur Datum Versie KETENINITIATIEVEN Contactpersoon Edith Sweep RPS advies- en ingenieursbureau bv Referentienummer Auteur Datum Versie 1800161A00-R18-477 Heike Gaasbeek/Anouk Voorn 9 maart 2018 Definitief Pagina: 2 van

Nadere informatie

Licht als dienst: LAAS, Pay per lux, Philips Lighting Capital en circulaire verlichting.

Licht als dienst: LAAS, Pay per lux, Philips Lighting Capital en circulaire verlichting. Licht als dienst: LAAS, Pay per lux, Philips Lighting Capital en circulaire verlichting. Jody Paulus Key Accountmanager Philips Lighting Belux 14-02-2017 1 De klant Ik ben niet geïnteresseerd in het product

Nadere informatie

Samen aan de slag met CO 2 -reductie

Samen aan de slag met CO 2 -reductie Samen aan de slag met CO 2 -reductie CO 2 CO 2 CO 2 Versie 2 jun 2018 Inleiding De Koninklijke Ginkel Groep is een allround groenbedrijf en is actief met het duurzaam vergroenen van de leefomgeving en

Nadere informatie

BLOG: 25 redenen Waarom MVO belangrijk is voor jou organisatie

BLOG: 25 redenen Waarom MVO belangrijk is voor jou organisatie mvoconsultants.nl BLOG: 25 redenen Waarom MVO belangrijk is voor jou organisatie Waarom MVO? Dat is een vraag die wij altijd stellen voordat bedrijven een begin maken met hun beleid op het gebied van maatschappelijk

Nadere informatie

GRUNDFOS pump audit HOE EFFICIËNT EN DUURZAAM ZIJN UW POMPEN?

GRUNDFOS pump audit HOE EFFICIËNT EN DUURZAAM ZIJN UW POMPEN? GRUNDFOS pump audit HOE EFFICIËNT EN DUURZAAM ZIJN UW POMPEN? Een Grundfos pump audit creëert duidelijkheid Is duurzaamheid één van de doelstellingen in uw organisatie? Steeds meer bedrijven en (semi-)

Nadere informatie

1.0 Inleiding 2.0 Verantwoordelijk 3.0 Communicatie 3.1 Website

1.0 Inleiding 2.0 Verantwoordelijk 3.0 Communicatie 3.1 Website Communicatie plan Inhoud 1.0 Inleiding... 3 2.0 Verantwoordelijk... 3 3.0 Communicatie... 3 3.1... 3 4.0 Duurzaamheid Beleid... 4 5.0 Stuurcyclus... 5 6.0 Betrokken doelgroepen... 8 6.1 Ketenanalyse...

Nadere informatie

Duurzame innovatie met de natuur als mentor - de circulaire economie in de praktijk - Rijks Innovatie Lab 2013

Duurzame innovatie met de natuur als mentor - de circulaire economie in de praktijk - Rijks Innovatie Lab 2013 Duurzame innovatie met de natuur als mentor - de circulaire economie in de praktijk - Rijks Innovatie Lab 2013 Introductie van het bedrijf Uitvinder van de Heuga tapijttegel Omzet $ 1 miljard 3500 medewerkers

Nadere informatie

Stilstaan bij vooruitgang

Stilstaan bij vooruitgang Stilstaan bij vooruitgang Thuis in duurzaam organiseren Duurzaam rendement is geld verdienen... en meer... Onze visie op duurzaamheid Duurzaamheid is een modewoord geworden. Om mee te gaan met de trend

Nadere informatie

MISSIE, VISIE EN STRATEGISCHE DOELEN

MISSIE, VISIE EN STRATEGISCHE DOELEN MISSIE, VISIE EN STRATEGISCHE DOELEN Inleiding FMN is dé beroepsvereniging in het facilitaire domein. Dit document geeft weer in welk speelveld de vereniging zich bevindt en wat haar missie, visie en strategie

Nadere informatie

Samen, duurzaam doen!

Samen, duurzaam doen! Samen, duurzaam doen! Een online platform voor duurzaamheid in de Kromme Rijn en Utrechtse Heuvelrug Transitie: We leven niet in een tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperken Jan

Nadere informatie

[MISSION SUSTAINABLE] Praktisch innoveren in bestaande gebouwen

[MISSION SUSTAINABLE] Praktisch innoveren in bestaande gebouwen [MISSION SUSTAINABLE] Praktisch innoveren in bestaande gebouwen Bert van Renselaar Manager Operations @ CFP Green Buildings Expertgroep Circulaire en Inclusieve Economie @ FMN Groeiende wereldbevolking

Nadere informatie

Professionele en persoonlijke groei?

Professionele en persoonlijke groei? + Professionele en persoonlijke groei? Samen naar meer resultaat, meer gemak en meer plezier! Han Oei Oei voor Groei - www.oeivoorgroei.nl info@oeivoorgroei.nl 0633794681 + Meer resultaat, meer gemak en

Nadere informatie

Duurzaam contractmanagement

Duurzaam contractmanagement Duurzaam contractmanagement Samenvatting Hoe wordt de duurzaamheid van de ingekochte producten en diensten ondergebracht in facilitaire contracten en wat betekent dat voor het contractmanagement? Inleiding

Nadere informatie

Achtergrond informatie Eemstroom - Energiecoöperatie Amersfoort

Achtergrond informatie Eemstroom - Energiecoöperatie Amersfoort Achtergrond informatie Eemstroom - Energiecoöperatie Amersfoort Doel van dit document is het bieden van achtergrond informatie over het principe van Eemstroom -Energiecoöperatie Amersfoort. Eemstroom One

Nadere informatie

De Amsterdamse ziekenhuizen werken samen aan goede zorg voor een gezond milieu.

De Amsterdamse ziekenhuizen werken samen aan goede zorg voor een gezond milieu. De Amsterdamse ziekenhuizen werken samen aan goede zorg voor een gezond milieu. De Amsterdamse ziekenhuizen werken samen aan goede zorg voor een gezond milieu. Amsterdamse ziekenhuizen zetten in op de

Nadere informatie

Duurzame op bedrijventerreinen: Naar een gebiedsgerichte aanpak

Duurzame op bedrijventerreinen: Naar een gebiedsgerichte aanpak Duurzame op bedrijventerreinen: Naar een gebiedsgerichte aanpak KIvI Jaarcongres Sustainable Mobility,6 november 2013 Pieter Tanja Leefbaarheid en gezondheid in stad en regio verkeersveiligheid geluidoverlast

Nadere informatie

MVO Kwartaalbericht Juli 2017

MVO Kwartaalbericht Juli 2017 MVO Kwartaalbericht Juli 2017 1 Iedereen levert een bijdrage pagina 4 Samen werken aan een betere toekomst pagina 6 Ik zie bij BRAND al vele mooie initiatieven ontstaan pagina 8 MVO helpt mij om normen

Nadere informatie

CO2-Prestatieladder. Actieve deelname initiatieven Schilderwerken De Boer Obdam B.V.

CO2-Prestatieladder. Actieve deelname initiatieven Schilderwerken De Boer Obdam B.V. CO2-Prestatieladder Actieve deelname initiatieven Schilderwerken De Boer Obdam B.V. Auteurs: De heer R.J.M. de Boer (Schilderwerken De Boer Obdam B.V.) De heer R.J. van Stralen (Schilderwerken De Boer

Nadere informatie

CO2-Prestatieladder. Actieve deelname initiatieven Schilderwerken De Boer Obdam B.V.

CO2-Prestatieladder. Actieve deelname initiatieven Schilderwerken De Boer Obdam B.V. CO2-Prestatieladder Actieve deelname initiatieven Schilderwerken De Boer Obdam B.V. 3.D. Actieve deelname initiatieven (2016.001)website.docx Pagina 1 van 9 Inhoudsopgave 1 Actieve deelname initiatief...

Nadere informatie

Naar een schoner wagenpark. Auto voor Auto

Naar een schoner wagenpark. Auto voor Auto Naar een schoner wagenpark Auto voor Auto Gestart in 2010 234.000 auto s in 2013 besparen 258.000 ton CO 2 -emissie, 82 mio liters brandstof en 129 mio euro Die wij niet hoeven te betalen Cleaner Car Contracts

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2014 Van verbruik naar gebruik Pagina 1 van 6 Inleiding: Voor u ligt het MVO beleid van Hef & Hijs Nederland. Maatschappelijk Verantwoord en Duurzaam Ondernemen is

Nadere informatie

Supplier Code of Conduct. Samen op weg naar een succesvolle, uitdagende en duurzame toekomst

Supplier Code of Conduct. Samen op weg naar een succesvolle, uitdagende en duurzame toekomst Supplier Code of Conduct Samen op weg naar een succesvolle, uitdagende en duurzame toekomst Bij Kramp gaan we voor zakelijk succes op de lange termijn. Daarbij voelen we een sterke verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Het grondstofpaspoort

Het grondstofpaspoort Het grondstofpaspoort Samen werken aan een circulaire economie Alliander & Duurzaam ondernemen In de transitie naar een duurzame samenleving is het van belang om samen te zoeken naar houdbare oplossingen,

Nadere informatie

EEN VAN ONZE EXPERTS. For every situation, there is a suitable line from a song

EEN VAN ONZE EXPERTS. For every situation, there is a suitable line from a song EEN VAN ONZE EXPERTS For every situation, there is a suitable line from a song Een netwerk van hoog opgeleide, ervaren zelfstandig FM-professionals. Wij zijn gepassioneerd bezig met ons vakgebied, zijn

Nadere informatie

Communicatieplan EMS (Energie Management Systeem)

Communicatieplan EMS (Energie Management Systeem) plan EMS (Energie Management Systeem) CO 2 -Prestatieladder Agmi Group september 2012 (mei 2013 aangepast) Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 1.1 Rapportage & reductiedoelstelling... 4 1.2... 4 2. - Interne

Nadere informatie

Zo gaan we om met de maatschappij. Deelcode 4

Zo gaan we om met de maatschappij. Deelcode 4 Zo gaan we om met de maatschappij Deelcode 4 x Zo gaan we om met de maatschappij We helpen de maatschappij door mensen te verbinden We gaan verantwoord om met mensen, middelen en milieu Inhoud: 1. Algemeen

Nadere informatie

Samen geven we richting aan de koers van de NKC

Samen geven we richting aan de koers van de NKC Samen geven we richting aan de koers van de NKC ₀ ₀ ₀ In de aanloop naar de klimaattop in Parijs is eind 2014 de Nederlandse Klimaatcoalitie van start gegaan om CO2 reductie bij bedrijven en andere organisaties

Nadere informatie

Maatschappelijk Jaarverslag 2012

Maatschappelijk Jaarverslag 2012 Maatschappelijk Jaarverslag 2012 Inhoudsopgave Blad Voorwoord 2 1. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) 3 2. MVO en Prins Bouw 3 3. Beleid 4 4. Speerpunten 5 5. Duurzaam bouwen 9 6. Toekomst 10

Nadere informatie

Zonne-energie voor ondernemers. Een zonnige en zuinige toekomst?

Zonne-energie voor ondernemers. Een zonnige en zuinige toekomst? Zonne-energie voor ondernemers Een zonnige en zuinige toekomst? Sjoerd Bootsma LTO Noord Advies Zonne-energie Onderwerpen Energie en duurzaamheid Ontwikkeling elektriciteitsprijs Aandeel groene stroom

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2015-2016

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2015-2016 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2015-2016 Van verbruik naar gebruik Pagina 1 van 5 Inleiding: Voor u ligt het MVO beleid van ABIRD Industrial Rental Services. Maatschappelijk Verantwoord en Duurzaam

Nadere informatie

Waarom inzicht in de energieketen noodzakelijk is.

Waarom inzicht in de energieketen noodzakelijk is. Energieverbruik binnen de voedingen drankensector. Waarom inzicht in de energieketen noodzakelijk is. Deze whitepaper licht toe waarom het voor organisaties binnen de belangrijk is om inzicht te hebben

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen MVO prestatieladder Niveau 3 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Jaarverslag 2015 Tredin behaalde in januari 2014 Niveau 3 van de MVO Prestatieladder. In dit jaarverslag nemen we u mee in onze ervaringen

Nadere informatie

ZUINIGE ENERGIE EN KPN

ZUINIGE ENERGIE EN KPN ZUINIGE ENERGIE EN KPN KPN start op 30 oktober 2012 met nieuwe corporate campagne Het netwerk dat geeft om Nederland. Hierbij worden relevante maatschappelijke thema s belicht. In de eerste uiting, We

Nadere informatie

5 CRUCIALE COMPETENTIES VOOR EEN DUURZAAM HRM/L&D DIMITRI MAENHOUDT

5 CRUCIALE COMPETENTIES VOOR EEN DUURZAAM HRM/L&D DIMITRI MAENHOUDT 5 CRUCIALE COMPETENTIES VOOR EEN DUURZAAM HRM/L&D DIMITRI MAENHOUDT WAT BETEKENT DUURZAAM? Duurzaam betekent aansluiten op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in

Nadere informatie

Circulaire economie en de bouw & vastgoed sector

Circulaire economie en de bouw & vastgoed sector Circulaire economie en de bouw & vastgoed sector Cradle2Cradle Café Geert Dirkse & Irene Samwel 12 april 2018 Irene Samwel Den Haag 6 april 2017 2 2 Circulariteit in de praktijk 1 Circulaire economie:

Nadere informatie

Antwoord op uw opgave. Circulair aanbesteden

Antwoord op uw opgave. Circulair aanbesteden Antwoord op uw opgave Circulair aanbesteden Inhoudsopgave Inleiding: over ons Korte enquête Waarom? Ambities Circulair aanbesteden hoe doe je dat Aan de slag! Afsluiting en vragen Over ons 10 jaar 115

Nadere informatie

CO 2. -Ketenanalyse. Duurzaamheidsprestaties in de waardeketen. Het slimme duurzame bouwconcept. Van VolkerWessels

CO 2. -Ketenanalyse. Duurzaamheidsprestaties in de waardeketen. Het slimme duurzame bouwconcept. Van VolkerWessels -Ketenanalyse Duurzaamheidsprestaties in de waardeketen Het slimme duurzame bouwconcept. Van VolkerWessels Een slimmer concept door inzicht in de keten Met PlusWonen streeft VolkerWessels naar het minimaliseren

Nadere informatie

Philips Lighting Nederland Levens verbeteren middels licht als een service. Philips Lighting

Philips Lighting Nederland Levens verbeteren middels licht als een service. Philips Lighting Philips Lighting Nederland Levens verbeteren middels licht als een service Thomas Leenders @leenders82 Philips Lighting - @philipslight Testing the audience DE AARDE GEZOND HOUDEN VOOR DE TOEKOMST, ZONDER

Nadere informatie

Verpakken in de circulaire economie. Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017

Verpakken in de circulaire economie. Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017 Verpakken in de circulaire economie Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017 2 Copyright 2016 KIDV 8 november 2016 3 Copyright 2017 KIDV 12-4-2017 Verpakkingen In Europa openen we ongeveer 7 verpakkingen

Nadere informatie

AMBITIE 2020 AMBITIE 2020

AMBITIE 2020 AMBITIE 2020 José van de Klauw AMBITIE 2020 AMBITIE 2020 AMBITIE 2020 CIRCULAIR EN INCLUSIEF Innovatieve kringloopeconomie waarin mensen en materialen slim en duurzaam worden ingezet, en iedereen naar vermogen participeert.

Nadere informatie

Rob Boers CSU John Bos CSU

Rob Boers CSU John Bos CSU Rob Boers CSU John Bos CSU ... 3... 4... 4... 4... 5... 5... 5... 5... 6... 6... 7 2 CSU staat met zijn activiteiten midden in de maatschappij. Onze diensten bevorderen de gezondheid, het welzijn en daarmee

Nadere informatie

Een toelichting op Circular IQ

Een toelichting op Circular IQ Een toelichting op Circular IQ Vereniging Circulair Friesland Roy Vercoulen & Claire Teurlings Founders Circular IQ 14 Februari 2017 Een slim interactief platform dat duurzaamheidsinformatie verandert

Nadere informatie

MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD INKOPEN

MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD INKOPEN PLAN VAN AANPAK MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD INKOPEN Inleiding Op 8 december 2016 heeft Zoetermeer het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) ondertekend. Zoetermeer heeft hiermee aangegeven

Nadere informatie

Communicatieplan CO2-prestatieladder

Communicatieplan CO2-prestatieladder Communicatieplan CO2-prestatieladder certificering CO2-prestatieladder 2018 / 2019 versie 1.2 23 mei 2019 SUEZ Nederland Holding B.V. - SUEZ Recycling and Recovery Netherlands Mr. E.N. van Kleffensstraat

Nadere informatie

ICT-sector. Inhoud. Interviews. Algemeen. MEE-sectoren. MJA Industrie MJA VGI. MJA Diensten. MJA Vervoer. Begrippenlijst.

ICT-sector. Inhoud. Interviews. Algemeen. MEE-sectoren. MJA Industrie MJA VGI. MJA Diensten. MJA Vervoer. Begrippenlijst. ICT-sector Deelnemende bedrijven: 38 Beschouwde bedrijven in dit rapport: 38 Toetreders: 5 Uittreders: 0 Energiegebruik 2013: 16.164 TJ Procesefficiëntieverbetering 2013 t.o.v. 2012: 5% (17% t.o.v. basisjaar

Nadere informatie

Naar een klimaatneutrale sportvereniging

Naar een klimaatneutrale sportvereniging Naar een klimaatneutrale sportvereniging Leidraad voor het maken van een eigen projectplan of Plan van Aanpak Inleiding Steeds meer sportverenigingen met een eigen accommodatie komen in actie om energie

Nadere informatie

Deelname initiatieven. Conform 3D.1 & 3.D.2. Arie Arts Boomverzorging BV Dodenberg XN St. Agatha

Deelname initiatieven. Conform 3D.1 & 3.D.2. Arie Arts Boomverzorging BV Dodenberg XN St. Agatha Conform 3D.1 & 3.D.2 Arie Arts Boomverzorging BV Dodenberg 1 5435 XN St. Agatha versie 12-11-2018 Inhoud 1 Inleiding... 3 1.1 Woord vooraf... 3 1.2 Deelname volgens de handleiding... 4 1.3 Budget ten behoeve

Nadere informatie

Een herstellende bijdrage leveren aan milieu en maatschappij. - met de natuur als mentor -

Een herstellende bijdrage leveren aan milieu en maatschappij. - met de natuur als mentor - Een herstellende bijdrage leveren aan milieu en maatschappij - met de natuur als mentor - KIVI 23 september 2014 Inclusief en circulair innoveren en co-creëren door te inspireren Geanne van Arkel Sustainable

Nadere informatie

Regionale duurzaamheidsprojecten.

Regionale duurzaamheidsprojecten. Regionale duurzaamheidsprojecten. Piotrek Swiatkowski Docent Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, Academie voor Financieel Management, Den Bosch, Avans Hogeschool Lid kenniskring Finance & Sustainability

Nadere informatie

Dutch Spirit: Passie voor duurzame maatpakken

Dutch Spirit: Passie voor duurzame maatpakken Dutch Spirit: Passie voor duurzame maatpakken DutchSpirit vervaardigt duurzame maatpakken en richt zich op de doorontwikkeling van circulaire stoffen voor werkkleding. Met een vernieuwend businessconcept

Nadere informatie

Deelname Initiatieven

Deelname Initiatieven Deelname Initiatieven Conform 3.D.1 & 3.D.2 Versie 02: 31 januari 2016 Gebr. Janssen Beheer BV Hagelkruisstraat 6 5835 BD Beugen INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING DEELNAME INITIATIEVEN... 3 1.1 Een woord vooraf...

Nadere informatie

Wij brengen energie. Waar mensen licht en warmte nodig hebben

Wij brengen energie. Waar mensen licht en warmte nodig hebben Wij brengen energie Waar mensen licht en warmte nodig hebben Energie in goede banen De beschikbaarheid van energie bepaalt in grote mate hoe we leven: hoe we wonen, werken, produceren en ons verplaatsen.

Nadere informatie

inspireren en innoveren in MVO

inspireren en innoveren in MVO inspireren en innoveren in MVO Inleiding Gert Van Eeckhout Beleidsondersteuner MVO - Departement WSE Wat is MVO? Waarom MVO? Beleidslijnen Vlaamse overheid MVO? een proces waarbij ondernemingen vrijwillig

Nadere informatie

Sociaal ondernemen: een alternatief voor onze roofbouw-economie FTM

Sociaal ondernemen: een alternatief voor onze roofbouw-economie FTM 1 van 7 08-05-17 11:08 ftm.nl Sociaal ondernemen: een alternatief voor onze roofbouw-economie FTM Nadine Maarhuis 9-11 minuten In ons huidige economische systeem staat het creëren van waarde voor mens

Nadere informatie

Nut en noodzaak van (sturen op) duurzame zorg

Nut en noodzaak van (sturen op) duurzame zorg Nut en noodzaak van (sturen op) duurzame zorg Prof.dr. Robbert Huijsman MBA, Hoogleraar Management & Organisatie Ouderenzorg Senior manager Kwaliteit & Innovatie, Achmea .... Wat bedoelen we met duurzaamheid?

Nadere informatie

Helmonds Energieconvenant

Helmonds Energieconvenant Helmonds Energieconvenant Helmondse bedrijven slaan de handen ineen voor een duurzame en betrouwbare energievoorziening. Waarom een energieconvenant? Energie is de drijvende kracht Energie is de drijvende

Nadere informatie