Jaarverslag Energiefonds Overijssel I B.V.

Transcriptie

1 Jaarverslag 2014 Energiefonds Overijssel I B.V.

2 Inhoudsopgave De missie van Energiefonds Overijssel 3 Verslag van de raad van commissarissen 4 Verslag van de directie 6 Geconsolideerde jaarcijfers 2014 Energiefonds Overijssel I B.V. 15 Geconsolideerde balans 16 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening 17 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 18 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 19 Toelichting op de geconsolideerde balans 28 Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening 35 Enkelvoudige jaarrekening Energiefonds Overijssel I B.V. 37 Balans 38 Enkelvoudige winst-en-verliesrekening 39 Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening 40 Toelichting op de enkelvoudige balans 41 Toelichting op de enkelvoudige winst-en-verliesrekening 44 Overige gegevens 45 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 46 Bijlage 1: Overzicht portefeuille per 31 december Bijlage 2: Personalia 49 2 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

3 De missie van Energiefonds Overijssel In 2020 is 20% nieuwe energie in Overijssel beschikbaar. Dat is de ambitie die de Provincie Overijssel zichzelf heeft gesteld. Een van de acties om deze ambitie waar te maken is de oprichting van Energiefonds Overijssel via Energiefonds Overijssel I B.V. en Energiefonds Overijssel II B.V. Energiefonds Overijssel levert een financiële bijdrage aan ondernemingen, woningcorporaties en projecten die energie besparen of energie opwekken uit hernieuwbare bronnen. Zo draagt het fonds bij aan werkgelegenheid, ondernemerschap en innovatie, en aan de ambitie van Overijssel: 20% nieuwe energie in De Provincie Overijssel heeft voor het fonds maximaal 250 miljoen beschikbaar gesteld. 3 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

4 Verslag van de raad van commissarissen Aan de algemene vergadering van aandeelhouders van Energiefonds Overijssel Hierbij bieden wij u de door de directie opgemaakte jaarrekening van de vennootschap over het boekjaar 2014 aan, alsmede het verslag van de directie. Bij de jaarrekening heeft KPMG Accountants N.V. een goedkeurende controleverklaring afgegeven. De raad van commissarissen kwam in de verslagperiode vier maal bijeen. Er is tevens twee maal overleg geweest met de adviescommissie. Op de agenda stonden onder andere zaken die betrekking hebben op de status en voortgang van het fonds, verantwoording van de directie, bijvoorbeeld voor toepassing van het provinciale beloningsbeleid en het gerealiseerde maatschappelijke rendement. Uiteraard besteedden we veel aandacht aan de voortgang van de aanvragen. We constateerden dat het fonds in een nieuwe fase terecht is gekomen. In deze fase zijn veel inspanningen nodig om nieuwe aanvragen binnen te krijgen en om projecten die zich in de pijplijn bevinden, sneller te laten doorstromen. Daarbij hoort een actievere benadering van de markt dan bij de start van Energiefonds Overijssel werd voorzien. Er zijn stappen gemaakt om gericht de meest kansrijke mogelijkheden in de markt te benaderen. Met dezelfde doelstelling is bekeken hoe het investeringsreglement en het uitvoeringsbesluit subsidies beter afgestemd kunnen worden op de behoeften van de markt. Begin 2015 verwachten we dat enkele belangrijke aanpassingen zijn doorgevoerd. We zijn ons ervan bewust dat projecten op het gebied van biomassa belangrijk zijn om maatschappelijk rendement te realiseren. We zien echter ook de aanzienlijke knelpunten en risico s van deze projecten. We onderschrijven daarom de benadering van de directie om meer aandacht te besteden aan betere afstemming van vraag en aanbod in de keten van biomassaprojecten. Daarnaast vinden we het positief om op een ander terrein de energiemarkt te faciliteren met het ontwikkelen van nieuwe producten, zoals bij het opzetten van een Energy Service Company (Esco) gericht op de publieke sector, of de ontwikkeling van een standaardcontract voor sectorale aanvragen. Dit waren de belangrijkste aandachtspunten voor We verwachten dat hier ook in 2015 veel aandacht naar zal uitgaan. In 2013 is een goede start gemaakt met de opbouw van de portefeuille. In 2014 vond een nieuwe ronde met woningcorporaties plaats. Doordat de marktrente daalde, is het rente-aanbod van het fonds onvoldoende aantrekkelijk geworden. Het is uiteindelijk niet gelukt om het volledige bedrag uit te zetten. Dit deel van de portefeuille is hiermee afgerond. Daarnaast is steviger ingezet op het benaderen van ondernemingen. Deze activiteiten moeten in 2015 zeker worden voortgezet. Voor 2014 resulteerden de inspanningen in twee nieuwe participaties, twee leningen en enkele kansrijke projecten in de pijplijn. Dat is minder dan verwacht. 4 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

5 De raad adviseert u, met inachtneming van wat hierover is bepaald in de statuten van de vennootschap, de jaarstukken ongewijzigd vast te stellen. Wij adviseren u tevens de directie decharge te verlenen voor het bestuur dat zij heeft gevoerd, en de commissarissen voor het toezicht dat zij over het afgelopen jaar hebben gehouden. Zwolle, 2 april 2015 De raad van commissarissen Pieter van Geel (voorzitter) Jan Paul van Soest Roeland van Straten 5 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

6 Verslag van de directie Opzet en opdracht van het fonds Energiefonds Overijssel is op 7 november 2012 opgericht door de Provincie Overijssel. In 2009 verkocht de provincie haar aandeel in Essent. Via Energiefonds Overijssel laat de provincie een deel van de opbrengst weer terugstromen naar de samenleving. Hiervoor is een bedrag van maximaal 250 miljoen gereserveerd. Het fonds levert financiële bijdragen aan ondernemingen, woningcorporaties en projecten die energie besparen of energie opwekken uit hernieuwbare bronnen. Dit laatste is energie afkomstig van natuurlijke bronnen die constant worden aangevuld, zoals energie uit wind, waterkracht, zon, bodem, buitenluchtwarmte en biomassa. Zo draagt het fonds bij aan werkgelegenheid, ondernemerschap en innovatie, en aan de ambitie van de Provincie Overijssel: 20% nieuwe energie in Energiefonds Overijssel komt in beeld als reguliere financiering geen (volledige) dekking van het energieproject kan leveren. Afhankelijk van de plannen en van de omvang en aard van de aanvragende onderneming of organisatie verschaft het fonds een lening of garantie, en/of neemt deel via participaties. Het fonds investeert de 250 miljoen euro in projecten en ondernemingen in de Provincie Overijssel in de volgende verdeling: 100 miljoen in energiebesparende en nieuwe-energieprojecten in de (sociale) woningbouw; 125 miljoen in projecten van ondernemingen en organisaties die nieuwe energie opwekken of energie besparen; 25 miljoen in hoogwaardige technologische innovatie op het gebied van de opwekking van nieuwe energie en besparing van energie. Het fonds is onderverdeeld in Energiefonds Overijssel I B.V., waarin de participaties zijn ondergebracht, en Energiefonds Overijssel II B.V., waar de leningen en garanties onder vallen. De ASN Bank was over de verslagperiode de beheerder en tevens directie van Energiefonds Overijssel. De ASN Bank werkt hierbij samen met ASN Bank Duurzame Financieringen (de afdeling van de ASN Bank die verantwoordelijk is voor zakelijke financieringen), Royal HaskoningDHV en StartGreen Capital. Tot 24 november 2014 was ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. (ABB), een dochtervennootschap van de ASN Bank, de formele beheerder. Vanwege aangepaste Europese regelgeving heeft ASN Bank N.V. besloten de activiteiten van Energiefonds Overijssel onder de vergunning van de ASN Bank te laten vallen. De ASN Bank is hierop vanaf 24 november 2014 in de plaats getreden van ABB. Financieringsaanvragen In 2014 zijn er 53 nieuwe financieringsaanvragen binnengekomen. In totaal zijn er vanaf de start van het fonds 222 financieringsaanvragen ontvangen. Daarvan zijn er 139 afgewezen, ingetrokken of vervallen, en 27 gefiatteerd (waarvan 21 aanvragen van woningcorporaties). Dat betekent dat er nog 56 dossiers in behandeling zijn. 6 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

7 Empyro, s werelds eerste pyrolyse-oliefabriek. Empyro kan 20 miljoen liter groene pyrolyse-olie per jaar produceren op basis van bosen landbouwafval BRON: EMPYRO BV 222 financieringsaanvragen 139 afgewezen of ingetrokken 27 goedgekeurd 56 in behandeling: 43 intakefase 13 aanvraagfase Voor de behandeling wordt een onderscheid gemaakt tussen de intakefase en de aanvraagfase. In de intakefase worden de voorstellen eerst getoetst, doorgelicht en besproken met de aanvrager. Vervolgens doet deze een definitieve aanvraag. De gemiddelde doorlooptijd bedraagt 37 weken. De definitieve aanvraag wordt gemiddeld tussen de 16 en 18 weken afgehandeld. In de intakefase bevinden zich 43 financieringsaanvragen. Daarvan zijn er 10 van ondernemingen waarmee regelmatig gesprekken worden gevoerd. Voor de overige aanvragen in de intakefase geldt dat er meer informatie nodig is om de financieringsmogelijkheden verder te kunnen beoordelen. Met deze partijen wordt wel actief contact onderhouden, maar met een lagere frequentie. In de aanvraagfase bevonden zich eind aanvragen. Daarvan hebben 5 een grote kans dat zij begin 2015 worden gefinancierd, en 8 een mogelijke kans van slagen, afhankelijk van de snelheid waarmee de afhandeling van de knelpunten, tekortkomingen van de business case en discussies over voorwaarden van deze dossiers plaatsvindt. Bijna tweederde van de ingediende projecten is afgewezen of gestopt in de intakefase. Dit heeft diverse oorzaken. In veel gevallen voldoet de aanvraag niet aan de voorwaarden van het fonds en is duidelijk dat dit niet zal verbeteren. Dit is bijvoorbeeld het geval als er geen co-financier is gevonden, het project te kleinschalig is of betrekking heeft op fossiele brandstoffen. Bovendien moeten de 7 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

8 1548 Zonnepanelen op het dak van De Scheg in Deventer wekken jaarlijks circa kwh op. Dit is gelijk aan het stroomverbruik van 90 tot 100 gezinnen in één jaar. BRON: REMCO VAN BUSSEL, WOLTERS B.V. productie of activiteiten in de Provincie Overijssel plaatsvinden. Verschillende potentiële voorstellen voldeden niet aan deze laatste eis. Daarnaast zijn veel voorstellen van matige kwaliteit, bijvoorbeeld doordat een goed businessplan ontbreekt. Dat maakt de behandeling arbeidsintensief; dit geldt zeker voor de participaties. Extra inspanningen zijn nodig om co-financiers te vinden en de voorstellen op te waarderen tot volwaardige financieringsaanvragen. Verstrekte financieringen In de eerste helft van 2014 is het eind 2013 gecommitteerde bedrag voor de participatie Empyro uitbetaald. De lening aan Empyro is in de tweede helft van 2014 uitbetaald. De fabriek is eind 2014 opgeleverd en de apparatuur geïnstalleerd. In de eerste helft van 2014 is eveneens het eind 2013 gecommitteerde bedrag voor de participatie OrangeGas uitbetaald. Voor OrangeGas was een aanpassing nodig omdat de fiscale ruling van de financieringspartners onverwacht werd afgewezen. Energiefonds Overijssel financiert nu een groter aandeel in de participatie, terwijl de lening licht naar beneden is bijgesteld. De lening wordt begin 2015 uitbetaald. Samen met A2 participatie nam Energiefonds Overijssel een participatie in Holland Eco Finance. De eerste tranche werd uitbetaald voor het realiseren van de nieuwe ledverlichting van het IJsseldelta Stadion van PEC Zwolle. PEC Zwolle verduurzaamt zijn stadion door de huidige verlichting te vervangen door hoogwaardige ledlampen met een gezamenlijke waarde van meer dan euro. Deze kosten betaalt PEC Zwolle uit de energie die het in vijf jaar bespaart. Ook de Adelaarshorst, het stadion van Go Ahead Eagles, zal worden verduurzaamd met een bijdrage van Holland Eco Finance. De eerste stap is dat de verlichting in kantoorgebouw Larenstein wordt vervangen door hoogwaardige ledlampen. Dat bespaart de voetbalclub circa kilowattuur per jaar. 8 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

9 Energiefonds Overijssel verstrekte een lening aan Sportbedrijf Deventer voor een grote verduurzaming van het Sport- en Belevingscentrum De Scheg en het Borgelerbad in Deventer. De Scheg en het Borgelerbad, met m2 kunstijsbanen en verschillende verwarmde zwembassins, verbruiken veel stroom en gas. Sportbedrijf Deventer heeft een omvangrijk pakket maatregelen samengesteld. Als dit pakket is uitgevoerd, besparen beide accomodaties samen ruim 80% op hun gasverbruik. Hun jaarlijkse CO2-uitstoot wordt met maar liefst ton gereduceerd. Zo laat Sportbedrijf Deventer zien dat maatschappelijke organisaties heel goed het voortouw kunnen nemen in het bewerkstelligen van een aanzienlijke energiebesparing. De tweede tender voor woningcorporaties leverde twee leningen op. Begin 2015 wordt de tender afgerond met mogelijk nog enkele leningen. Eind 2014 committeerde Energiefonds Overijssel zich aan een participatie in BeGreen. BeGreen ontwikkelt en exploiteert houtgestookte verbrandingsinstallaties voor lokale warmtevoorziening voor nabijgelegen utiliteitsgebouwen en woonwijken. Eind 2014 committeerde Energiefonds Overijssel zich eveneens aan een lening aan Triple Groen voor de realisatie van zonnepanelen in de agrarische sector. Maatschappelijk rendement Het maatschappelijke rendement van Energiefonds Overijssel is tweeledig: het fonds draagt bij aan de doelstelling van de Provincie Overijssel van 20% nieuwe energie in 2020, en zorgt voor werkgelegenheid. De financieringen van het fonds in 2014 waren verantwoordelijk voor het volgende maatschappelijke rendement. Energie Energiefonds Overijssel behaalde in 2014 in totaal een maatschappelijk rendement van 75,1 terajoule per jaar per geïnvesteerd miljoen (TJ/jaar/mln). Daarmee voldoet het fonds aan de provinciale doelstelling van 70 TJ/jr/mln. Het maatschappelijke rendement van de gehele portefeuille bedraagt 998 TJ per jaar. Dit komt overeen met het energieverbruik (gas en elektriciteit) van ruim huishoudens. De doelstelling voor het maatschappelijke rendement van de volle portefeuille bedraagt TJ per jaar. Wij hebben voorzien dat de opbouw van maatschappelijk rendement in de beginperiode beperkt is, en toeneemt in het vervolg van de volloopfase. In de beginperiode investeert het fonds namelijk veel meer in energiebesparing, terwijl in de vervolgfase energieopwekking een groter aandeel krijgt. Het maatschappelijke rendement van projecten met energieopwekking is veel hoger dan van projecten gericht op energiebesparing. Met de uitstaande investeringen draagt Energiefonds Overijssel bij benadering bij aan een vermindering van de CO 2 -uitstoot met ton in totaal. Dit komt overeen met de uitstoot van huishoudens. Omdat de CO 2 -uitstoot veel ruimer is gedefinieerd dan het directe energieverbruik en bijvoorbeeld ook mobiliteit bevat, komt de omrekening naar huishoudens lager uit dan bij de berekeningen aan de hand van het energieverbruik. 9 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

10 Het installeren van led lampen wordt betaald uit de energiebesparing voor een periode van vijf jaar. BRON: MARTIJN KLEINGEERTS FOTOGRAFIE Werkgelegenheid De investeringen resulteren in een groei van de werkgelegenheid met tijdelijke arbeidsplaatsen binnen vijf jaar en 35 structurele arbeidsplaatsen tot en met Ontwikkeling portefeuille De beoogde portefeuille van 250 miljoen is onderverdeeld in 100 miljoen voor leningen aan woningcorporaties, 25 miljoen voor participaties en leningen aan innovatieve activiteiten en 125 miljoen voor participaties en leningen aan bedrijven. Het gedeelte voor woningcorporaties is nu gevuld tot 77 miljoen. Er is één participatie in een innovatieve onderneming. De 125 miljoen voor participaties in en leningen aan bedrijven was eind 2014 als volgt verdeeld: 73% biomassa, 15% energiebesparing en 12% zonne-energie. De portefeuille is nog niet omvangrijk genoeg om hier vergaande conclusies uit te trekken. Voor 2015 zitten projecten in de pijplijn die gebruikmaken van andere energiebronnen. Zo ontstaat geleidelijk de gewenste mix van energietechnieken. Eind 2014 had het fonds 83 miljoen uitgezet en 4 miljoen gecommitteerd. De financieringsronde voor woningcorporaties is vrijwel afgerond. Daar komen begin 2015 waarschijnlijk geen financieringen meer uit voort. Het aantal leningen aan bedrijven en participaties dat is gerealiseerd, is nog beperkt. We hebben onze marktbenadering daarom aangepast. Een nieuwe benadering Halverwege 2013 is de eerste stroom intakes van het fonds verwerkt. Vervolgens nam het aantal nieuwe aanvragen af. Dat vroeg om een actievere benadering van de markt. Eind 2013 heeft de fondsbeheerder daar een start mee gemaakt. Kernelementen voor 2014 waren vergroting van de instroom en versnelling van de doorstroom. Het laatste betekent dat de aanvragers ondersteuning wordt aangeboden bij het opwaarderen van hun aanvraag. Dit kan hulp zijn om de business case te verbeteren of bemiddeling bij het aantrekken van co-financiers. 10 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

11 Om de instroom te vergroten werken we er enerzijds aan de voorwaarden van Energiefonds Overijssel beter af te stemmen op de markt en op de wensen van de (potentiële) klanten. Anderzijds bewerken we proactief de markt. Aandachtspunten bij de fondsvoorwaarden zijn de minimale hoogte van het financieringsbedrag, de hoogte van de rente, het risicoprofiel en de eis van cofinanciering. Met de provincie bespreken we de mogelijkheden om de voorwaarden aan te passen via het Uitvoeringsbesluit en Investeringsreglement. Om naast de reguliere acquisitie actief de markt te kunnen bewerken, is een analyse gemaakt van de verschillende marktsegmenten en de partijen die daarin opereren. In eerste instantie zijn de meest kansrijke sectoren en potentiële klanten benaderd. Om de doelstellingen op het gebied van maatschappelijk rendement te behalen is de realisatie van projecten op het gebied van biomassa van groot belang. In die sector zijn de risico s echter hoog, terwijl vraag en aanbod slecht op elkaar zijn afgestemd. We onderzoeken intensief hoe we verbeteringen in de keten kunnen aanbrengen om ook in deze sector succesvol te kunnen financieren en investeren. We denken dat we de markt beter en vooral efficiënter kunnen faciliteren door meer gestandaardiseerde producten aan te bieden. Daarom zijn we begonnen een standaard te ontwikkelen voor het opzetten van een Publieke Energy Service Company (P-Esco). We hopen dat bundeling in een P-Esco de schaal van projecten vergroot en tevens de risico s spreidt, zodat co-financiers gemakkelijker zullen instappen. Vooralsnog reageert de markt enthousiast. In 2015 moet dit tot resultaten gaan leiden. Risicobeleid De beheerder houdt toezicht op de financiële en operationele risico s. Deze zijn tevens beschreven in het jaarplan. Alle operationele processen zijn beschreven en de verantwoordelijkheden zijn belegd. Het risicobeleid van de beheerder wordt gevolgd en is geoperationaliseerd met behulp van een risico-selfassessment. Dit wordt jaarlijks geactualiseerd. Risico s en bijbehorende maatregelen zijn opgenomen in een matrix. De risico s van de portefeuille worden regulier beoordeeld, bijvoorbeeld via revisies, het beoordelen van de jaarstukken en/of via deelname aan de aandeelhoudervergaderingen. Voor Energiefonds Overijssel zijn diverse risico s geïdentificeerd: marktrisico, renterisico, kredietrisico, liquiditeitsrisico, verhandelbaarheidsrisico en uitbestedingsrisico: Marktrisico Het marktrisico is hoog doordat de activiteiten van Energiefonds Overijssel zijn beperkt tot de Provincie Overijssel en doordat de portefeuille nog niet gespreid is. Naarmate de portefeuille voller wordt, neemt dit risico iets af, maar blijft hoog. Renterisico Het renterisico is het risico dat de marktwaarde van de uitstaande leningen wijzigt door een verandering van de marktrente. Voor Energiefonds Overijssel geldt echter niet de marktrente als referentie, maar het streefrendement van 2% gedurende de looptijd van het fonds. Het renterisico is beperkt door de lange rentevaste periode van de bestaande leningen. Kredietrisico Het totale kredietrisico op de portefeuille is laag. Het kredietrisico vergt aandacht omdat het doel van het fonds is om juist innovatieve projecten te financieren. Deze projecten hebben vaak een hoger risicoprofiel. Het risico wordt beperkt door de kredietwaardigheid van de tegenpartij zorgvuldig te beoordelen, door de hoogte van de kredieten te maximeren en garanties te vragen. Alle financieringen aan woningcorporaties zijn gegarandeerd. 11 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

12 25 Overijsselse woningcorporaties en de Provincie Overijssel hebben een Convenant Energiebesparing Woningcorporaties Overijssel ondertekend. Deze corporaties vertegenwoordigen 90% van de sociale huurwoningvoorraad in Overijssel. Liquiditeitsrisico Het liquiditeitsrisico is klein door een langlopende lening en garantie van de Provincie Overijssel, en door een lening voor werkkapitaal van de ASN Bank. Verhandelbaarheidsrisico Het verhandelbaarheidsrisico is groot doordat de leningen en participaties beperkt verhandelbaar zijn. De impact hiervan is gering omdat het niet de intentie is om de leningen en participaties te verhandelen. Uitbestedingsrisico Het uitbestedingsrisico is het risico ten aanzien van de continuïteit van de bedrijfsvoering, integriteit en/of kwaliteit van de dienstverlening. Dit risico wordt beperkt door te werken met mandaten en dienstverleningsovereenkomsten, periodieke overleggen, periodieke verslaggeving en monitoring. Het is niet alleen essentieel om de risico s te mitigeren, maar ook om adequaat te reageren als de risico s zich in de praktijk voordoen. Een grote rol hierbij spelen ervaring, de inrichting van de organisatie, goede en constante monitoring en het vermogen om snel te reageren en aanpassingen te doen. Klanttevredenheid Energiefonds Overijssel wil de (potentiële) klanten zo goed mogelijk bedienen. Het is daarom belangrijk om tijdig knelpunten te signaleren en verbeteringen aan te brengen in het proces of in de klantrelatie. Dit is een voortdurend aandachtspunt voor de accountmanagers. Feedback gedurende de intakefase heeft reeds geleid tot aanpassingen in de procedures. In 2014 is deze aanpak daarom voortgezet. Uit ervaringen, contacten en feedback zijn de belangrijkste observaties gedestilleerd. Dit heeft geleid tot aanpassingen in de procedures, intakefase, aanvraagfase en ook in de operationele fase. 12 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

13 In het vierde kwartaal kwam verdere input uit de Evaluatie Energiefonds Overijssel, die in opdracht van de Provincie Overijssel is uitgevoerd. Omdat we via directe contacten al veel gegevens hebben verzameld en bovendien nog een beperkte groep klanten met financieringen hebben, is er geen enquête onder de klanten gehouden. In overleg met de provincie hebben we deze enquête nu voorzien in de eerste helft van We zullen ons dan niet beperken tot de klanten, maar er ook potentiële klanten bij betrekken. De gegevens en ervaringen hebben geresulteerd in een voorstel voor verbeteringen in het Uitvoeringsbesluit Subsidies (Ubs) en het Investeringsreglement (IR). Doel van het voorstel is om het fonds beter af te stemmen op de behoeften van de initiatiefnemers en de realiteit van de markt. De aanpassingen, waarin ook de gewijzigde Europese regelgeving is opgenomen, zijn cruciaal om in 2015 een volgende stap met Energiefonds Overijssel te kunnen maken. Markt De prijs van energie daalt, terwijl de economie stagneert. Daardoor ontwikkelt de duurzame-energiemarkt zich uiterst traag. Dit raakt zowel bedrijven als woningcorporaties. De woningcorporaties in Overijssel handhaven hun vooruitstrevende doelstellingen voor verduurzaming van hun woningbestand. Het verwezenlijken van deze doelstellingen wordt negatief beïnvloed door de landelijke politiek. Die stelt dat corporaties vooral de kale huur moeten beheersen en zich minder mogen richten op beheersing van de woonlasten inclusief energie. Positief werkt de nationaal afgekondigde subsidie voor verduurzaming van bestaande bouw (STEP) op verdere verduurzaming door woningcorporaties. Deze subsidie vergroot ook de mogelijkheden van het fonds. Een algemeen belemmerende factor in deze branche is echter, vanuit het fonds gezien, de zeer lage marktrente. Energiefonds Overijssel hanteert een minimum leningbedrag van 1 miljoen. Daarmee richt het zich voornamelijk op grote energieprojecten. Helaas worden deze in Overijssel slechts in beperkte mate ontwikkeld. Energiefonds Overijssel staat proactief in de markt om deze projecten verder te stimuleren. De SDE+-subsidie in het laatste kwartaal van 2014 was vooral voor zonne-energieprojecten erg gunstig. In de komende jaren verwachten we door deze subsidie een aantal grotere zonneenergieprojecten te financieren. Innovatieve ondernemingen en energieprojecten die een aanvraag doen voor een participatie bij Energiefonds Overijssel, tonen vaak veelbelovende perspectieven. Doorgaans kloppen zij ook in een zeer vroege fase aan bij het fonds. Dit vraagt om veel ondersteuning, met langere doorlooptijden als gevolg. We zien kansen in de bundeling van kleinere, decentrale projecten. Daartoe ontwikkelen we structuren en vehikels waarmee innovatieve ondernemingen en energieprojecten met eigen vermogen een bundeling tot stand kunnen brengen. Uiteindelijk moet dit ook leiden tot voldoende schaalgrootte om in aanmerking te komen voor vreemd vermogen van Energiefonds Overijssel. Initiatiefnemers van duurzame energieprojecten ervaren vaak de klassieke kip-ei-problematiek bij het aantrekken van financiering en het zekerstellen van projecten (launching). Bij nagenoeg alle duurzame-energietechnologieën zien we de tendens deze problematiek te doorbreken door gefinancierde vehikels op te zetten. Deze stellen ondernemers in staat projecten te realiseren binnen duidelijk overeengekomen kaders en afspraken. 13 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

14 Vooruitzichten 2015 Het aanbod in de markt van projecten voor duurzame energie en energiebesparing blijft zich in 2015 gestaag ontwikkelen. We verwachten in 2015 veel inspanningen te verrichten om uiteindelijk te eindigen op 150 miljoen uitgezette middelen. De portefeuille zal met deze toevoegingen renteinkomsten van ongeveer 2 miljoen genereren. De geraamde kosten voor 2015 zijn 4,2 miljoen. Ondanks de geplande verhoogde inspanningen op het gebied van acquisitie en communicatie verwachten we binnen het budget te blijven. Zwolle, 2 april 2015 Directie Energiefonds Overijssel I B.V. 14 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

15 Geconsolideerde jaarcijfers 2014 Energiefonds Overijssel I B.V. 15 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

16 Geconsolideerde balans (voor winstbestemming en in 1.000) Toelichting Activa Financiële vaste activa Participaties (A) Leningen (B) Vlottende activa Vorderingen (C) Liquide middelen (D) Totale activa Passiva Eigen vermogen (E) Geplaatst kapitaal Overige reserves (4.341) Onverdeeld resultaat (1.882) (4.341) (6.223) (4.341) Langlopende schulden Lening Provincie Overijssel (F) Lening ASN Bank N.V. (G) Kortlopende schulden Overige schulden (H) Totale passiva Jaarverslag Energiefonds Overijssel

17 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening (alle bedragen in EUR 1.000) Toelichting t/m t/m Opbrengsten uit beleggingen Rente leningen Kosten Beheervergoeding (I) (2.338) (3.611) Overige kosten (J) (510) (851) (2.848) (4.462) Rentelasten (137) (51) Resultaat voor belasting (1.882) (4.341) Belasting Nettoresultaat (1.882) (4.341) 17 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

18 Geconsolideerd kasstroomoverzicht (alle bedragen in EUR 1.000) Toelichting t/m t/m Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat (1.882) (4.341) Aanpassingen om resultaat aan te sluiten op de door de beleggingsactiviteiten gegenereerde kasstroom: Mutatie vorderingen 13 (478) Mutatie kortlopende schulden (388) Nettokasstroom uit operationale activiteiten (2.257) (3.603) Kasstroom uit investeringsactiviteiten Verstrekte leningen (15.825) (65.692) Aankoop participaties (1.955) Nettokasstroom uit investeringsactiviteiten (17.780) (65.692) Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangsten uit leningen Nettokasstroom uit financieringsactiviteiten Nettokasstroom gedurende de periode Liquide middelen aan het begin van de periode Liquide middelen aan het einde van de periode (K) Samenstelling liquide middelen Banktegoeden Totaal liquide middelen (k) Jaarverslag Energiefonds Overijssel

19 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 1. Algemeen Energiefonds Overijssel I B.V. en haar groepsmaatschappij Energiefonds Overijssel II B.V. (samen het fonds) zijn opgericht op 7 november 2012 en gevestigd te Luttenbergstraat 2, Zwolle. Energiefonds Overijssel I B.V. is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer en Energiefonds Overijssel II B.V. onder nummer Het fonds levert een financiële bijdrage aan ondernemingen, woningcorporaties en projecten in de Provincie Overijssel die energie besparen of opwekken uit hernieuwbare bronnen. Energiefonds Overijssel I B.V. doet dit via investeringen in eigen vermogensinstrumenten (participaties) en Energiefonds Overijssel II B.V. door leningen en garanties te verstrekken aan ondernemingen, woningcorporaties en projecten. In de geconsolideerde jaarrekening zijn de financiële gegevens van Energiefonds Overijssel I B.V. en haar 100% dochtermaatschappij Energiefonds Overijssel II B.V. opgenomen. De tweede verslagperiode van het fonds heeft betrekking op de periode van 1 januari 2014 tot en met 31 december Deze jaarrekening is opgemaakt op 2 april Deze geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met Titel 9, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. 2. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Algemeen De geconsolideerde jaarrekening wordt gepresenteerd in de euro, de functionele valuta van het fonds. De gehanteerde grondslagen voor waardering en resultaatbepaling zijn gebaseerd op de continuïteitsveronderstelling van de onderneming. Tenzij anders vermeld zijn alle bedragen in duizenden euro s en worden de in de balans opgenomen posten gewaardeerd tegen nominale waarde. De omschrijvingen van financiële stromen en posities zijn aangepast in lijn met de activiteiten van het fonds. Daarom wijken deze omschrijvingen in enkele gevallen af van de voorschriften conform Besluit Modellen Jaarrekening. 19 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

20 Gebruik van schattingen De opstelling van de geconsolideerde jaarrekening vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen doet die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarden van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft. Belangrijke schattingen en veronderstellingen hebben voornamelijk betrekking op de kredietwaardigheid van de tegenpartijen en de berekeningen van de reële waarde van leningen en participaties die daaraan zijn gekoppeld, zoals opgenomen in paragraaf 5, Financiële risico s. Grondslagen voor consolidatie Deze geconsolideerde jaarrekening omvat de financiële gegevens van de onderneming en haar groepsmaatschappij Energiefonds Overijssel II B.V (100% belang). Groepsmaatschappijen zijn deelnemingen waarin de onderneming een meerderheidsbelang heeft, of waarop de onderneming op een andere wijze een beleidsbepalende invloed kan uitoefenen. Bij de bepaling of de onderneming beleidsbepalende invloed kan uitoefenen, worden financiële instrumenten betrokken die potentiële stemrechten bevatten en direct kunnen worden uitgeoefend. In de geconsolideerde jaarrekening zijn de onderlinge schulden, vorderingen en transacties geëlimineerd, evenals de winsten die in de groep zijn gemaakt. De groepsmaatschappijen zijn integraal geconsolideerd. Criteria opname in de balans Een financieel instrument wordt in de balans opgenomen zodra het waarschijnlijk is dat toekomstige economische voordelen van het financiële instrument naar het fonds zullen vloeien. De reële waarde van een financieel instrument bij eerste opname is gelijk aan de kostprijs van het financiële instrument. Een financieel instrument wordt niet langer in de balans opgenomen als een transactie ertoe leidt dat alle of nagenoeg alle toekomstige rechten op economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico s met betrekking tot het financiële instrument aan een derde worden overgedragen. Saldering van een actief en een verplichting Een financieel actief en een financiële verplichting worden gesaldeerd als nettobedrag in de balans opgenomen als er sprake is van een wettelijke of contractuele bevoegdheid om het actief en de verplichting gesaldeerd en gelijktijdig af te wikkelen, en als bovendien de intentie bestaat om de posten op deze wijze af te wikkelen. De rentebaten en -lasten die samenhangen met de gesaldeerd opgenomen financiële activa en financiële verplichtingen worden eveneens gesaldeerd opgenomen. 20 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

21 Participaties Onder participaties worden verstaan belangen in aandelenkapitaal van ondernemingen, waarbij geen invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid van de onderneming. Zij worden gewaardeerd tegen kostprijs of lagere marktwaarde. Het innovatieve karakter van de ondernemingen beperkt het gebruik van algemeen aanvaarde waarderingsmodellen en technieken. Waardering tegen reële waarde is nagenoeg niet mogelijk en vaak zeer arbeidsintensief. Daarom is besloten de participaties in eerste instantie te waarderen tegen kostprijs. Deze keuze impliceert dat alleen gerealiseerde waardeveranderingen in de verlies-en-winstrekening worden verwerkt, evenals eventuele bijzondere waardeverminderingen. Leningen Verstrekte leningen en overige vorderingen worden na eerste opname gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode, eventueel verminderd met bijzondere waardeverminderingen. Bijzondere waardeverminderingen De financiële vaste activa worden op iedere verslagdatum beoordeeld om te bepalen of er objectieve aanwijzingen bestaan dat een actief een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. Een financieel actief wordt geacht onderhevig te zijn aan een bijzondere waardevermindering als er objectieve aanwijzingen zijn dat na de eerste opname van het actief zich een gebeurtenis heeft voorgedaan die een negatief effect heeft gehad op de verwachte toekomstige nettokasstromen van dat actief, en als hiervan een betrouwbare schatting kan worden gemaakt. Objectieve aanwijzingen dat financiële activa onderhevig zijn aan een bijzondere waardevermindering omvatten onder meer het niet nakomen van betalingsverplichtingen en achterstallige betalingen door een tegenpartij, herstructurering van een bedrag dat aan de onderneming toekomt onder voorwaarden die de onderneming anders niet zou hebben overwogen, aanwijzingen dat een tegenpartij failliet zal gaan, en het verdwijnen van een actieve markt voor een bepaald effect. Aanwijzingen voor bijzondere waardeverminderingen van vorderingen en beleggingen die de onderneming waardeert tegen geamortiseerde kostprijs, worden in aanmerking genomen op zowel het niveau van specifieke activa als op collectief niveau. Van alle individueel significante vorderingen en beleggingen wordt beoordeeld of deze specifiek onderhevig zijn aan bijzondere waardevermindering. Alle individueel significante vorderingen en beleggingen waarvan is vastgesteld dat deze niet specifiek onderhevig zijn aan bijzondere waardevermindering, worden vervolgens collectief beoordeeld op een eventuele waardevermindering die zich al heeft voorgedaan, maar nog niet is vastgesteld. Van individueel niet-significante vorderingen wordt collectief beoordeeld of deze onderhevig zijn aan bijzondere waardevermindering door samenvoeging van vorderingen met vergelijkbare risicokenmerken. Bij de beoordeling van de collectieve waardevermindering gebruikt de onderneming historische trends van de waarschijnlijkheid van het niet-nakomen van betalingsverplichtingen, het tijdsbestek waarbinnen incassering plaatsvindt en de hoogte van gemaakte verliezen. De uitkomsten worden bijgesteld als de beheerder van het fonds van oordeel is dat de huidige economische en kredietomstandigheden zodanig zijn dat het waarschijnlijk is dat de daadwerkelijke verliezen hoger dan wel lager zullen zijn dan historische trends suggereren. 21 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

22 Een bijzondere waardevermindering van een financieel actief dat tegen geamortiseerde kostprijs wordt gewaardeerd, wordt berekend als het verschil tussen de boekwaarde en de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen, verdisconteerd tegen de oorspronkelijke effectieve rente van het actief. Verliezen worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening. Rente op het actief dat aan een bijzondere waardevermindering onderhevig is, blijft verantwoord worden via oprenting van het actief. Als in een latere periode het actief dat onderhevig is aan een bijzondere waardevermindering, stijgt en het herstel objectief in verband kan worden gebracht met een gebeurtenis die plaatsvond na de opname van de bijzondere waardevermindering, wordt het bedrag uit hoofde van het herstel verantwoord in de winst-en-verliesrekening. Overige activa en passiva De overige activa en passiva worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs. De waardering is nagenoeg gelijk aan de marktwaarde als gevolg van de korte looptijden van de betreffende posten. Reële waarde De reële waarde van in de balans opgenomen financiële instrumenten die zijn verantwoord onder liquide middelen, kortlopende vorderingen en schulden e.d., benadert de balanswaarde daarvan. Voor financiële instrumenten die zijn verantwoord onder beleggingen, is in de paragrafen 7 en 8 (Participaties en Leningen) in de Toelichting op de geconsolideerde balans informatie opgenomen over de reële waarde en de belangrijkste uitgangspunten die zijn gebruikt bij de berekening daarvan. 3. Grondslagen van resultaatbepaling Het resultaat betreft de inkomsten uit belegde middelen (dividend en rente) over de verslagperiode onder aftrek van de aan de verslagperiode toe te rekenen kosten. Het dividend is het verdiende bruto contante dividend onder aftrek van provisie en niet-terugvorderbare dividendbelasting. De opbrengsten in de vorm van stockdividend worden als aankoop tegen nihil in de balans verwerkt. Dividenden worden in de winst-en-verliesrekening verantwoord op het moment dat deze betaalbaar zijn gesteld. De interestbaten betreft de bruto ontvangen rente op leningen onder aftrek van een eventuele provisie. De rente wordt verantwoord in de periode waarop zij betrekking heeft. Verantwoording van baten en lasten Baten worden in de winst-en-verliesrekening en lasten opgenomen wanneer een vermeerdering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermeerdering van een actief of een vermindering van een verplichting, heeft plaatsgevonden waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Lasten worden verwerkt wanneer een vermindering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermindering van een actief of een vermeerdering van een verplichting heeft plaatsgevonden waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. 22 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

23 4. Grondslagen voor het opstellen van het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht geeft inzicht in de herkomst van de liquide middelen die gedurende de periode beschikbaar zijn gekomen en de wijze waarop deze zijn aangewend. De kasstromen worden gesplitst in operationele activiteiten, investeringsactiviteiten en financieringsactiviteiten. Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. 5. Financiële risico s De activiteiten van het fonds kunnen financiële risico s van verscheidene aard met zich meebrengen. Deze risico s kunnen bestaan uit marktrisico, renterisico, kredietrisico, liquiditeitsrisico, verhandelbaarheidsrisico, uitbestedingsrisico en valutarisico. Gezien de opstartfase van het fonds zijn per balansdatum niet alle risico s relevant. Niet relevant zijn met name valutarisico s omdat het fonds geen posities heeft of heeft gehad in vreemde valuta. De overige risico s worden hieronder nader toegelicht en gekwantificeerd. Marktrisico De participaties en leningen zijn blootgesteld aan marktschommelingen en risico s die inherent zijn aan participaties en leningen. De reële waarde van participaties en verstrekte leningen kan fluctueren vanwege vele factoren, zoals de verwachtingen ten aanzien van economische groei, inflatie en prijsontwikkeling op goederen- en valutamarkten. Het fonds verstrekt alleen leningen aan en neemt participaties in projecten in de Provincie Overijssel. Deze beperking tot de Provincie Overijssel vergroot het marktrisico van de leningenportefeuille. Investeren in meerdere sectoren of thema s kan het risico spreiden. Per 31 december 2014 is de spreiding beperkt doordat een aanzienlijk deel van de uitbetaalde leningen aan één sector is verstrekt, de sector woningcorporaties. De participaties zijn over meerdere sectoren verspreid. Renterisico Renterisico is het risico dat de waarde van een financieel instrument wijzigt als gevolg van veranderingen in de marktrente. De referentie voor Energiefonds Overijssel is niet de marktrente, maar het streefrendement van 2% gedurende de looptijd van het fonds. De looptijd van leningen aan woningcorporaties is maximaal vijftien jaar; de looptijd van overige leningen is maximaal tien jaar. Aangezien het fonds de intentie heeft de leningen gedurende de gehele looptijd te behouden, worden alle leningen op geamortiseerde kostprijs gewaardeerd. Bovendien geldt voor de meeste leningen een rentevaste periode die gelijk is aan de looptijd van de lening. Hierdoor is het renterisico gering. 23 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

24 Onderstaande tabel geeft inzicht in het renterisico. Het renterisico wordt niet afgedekt. De modified duration geeft een indicatie wat de procentuele mutatie van de reële waarde van de portefeuille zou zijn bij een wijziging van de marktrente van één procent. Bedragen in Effectief rendement 1,7 1,5 Gemiddelde resterende looptijd 13,8 jaar 14,8 jaar Modified duration 12,04 13,17 Kredietrisico Bij het verstrekken van leningen bestaat het risico dat de tegenpartij niet aan de rente- en/of aflossingsverplichtingen kan voldoen. Het fonds beheerst dit risico door bij de selectie van aanvragen voor een lening de kredietwaardigheid van de tegenpartij te beoordelen, evenals de kwaliteit van het management van de entiteit waaraan het fonds een lening verstrekt. De meeste uitbetaalde leningen zijn verstrekt aan woningbouwcorporaties. Het kredietrisico op deze leningen is zeer laag, omdat deze leningen onder garantie van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) vallen. Verder wordt het risico op leningen aan woningbouwcorporaties beperkt doordat de hoogte van de lening is gemaximeerd. De lening is gerelateerd aan de omvang van het te financieren project en bedraagt maximaal per woning waarvoor energiebesparende maatregelen worden getroffen. Leningen anders dan aan woningcorporaties zijn ook aan een maximum gebonden. De voorwaarden hiervoor zijn vastgelegd in het Uitvoeringsbesluit subsidies (Ubs) van de Provincie Overijssel. Het fonds bepaalt voor iedere leningnemer een risicocategorie. Dit gebeurt op basis van een risicoanalyse. In de tabel hierna is per risicocategorie het volume van de leningenportefeuille weergegeven als percentage van de totale portefeuille. Leningen waarvan de kans op wanbetaling (probability of default of PD) hoog is (PD-rating lager dan B) worden niet verstrekt. Bedragen in Volume Probability of default in % PD-rating Kans op wanbetaling AAA Zeer laag 0,00 0,15 AA Laag ,00 0,30 A Gemiddeld 0,00 0,62 BBB Gemiddeld 0,00 1,24 BB Gemiddeld 0,00 2,49 B Hoog ,00 4,99 Totaal Jaarverslag Energiefonds Overijssel

25 Het maximale kredietrisico wordt bepaald door de som van de liquide middelen, de vorderingen en de waarde van de leningenportefeuille. Het maximale kredietrisico bedraagt 93,4 miljoen. Liquiditeitsrisico De Provincie Overijssel stelt de financiering van de portefeuille van het fonds renteloos ter beschikking voor de looptijd van de participaties en leningen. ASN Bank N.V. stelt de financiering van het werkkapitaal ter beschikking in de vorm van een kredietfaciliteit van in totaal 12,0 miljoen. Daarvan is per balansdatum 8,1 miljoen in liquiditeiten verstrekt. Beide financieringen hebben een langlopend karakter, wat het liquiditeitsrisico voor het fonds beperkt. Zie hierna een overzicht van het liquiditeitsrisico per 31 december (alle bedragen in EUR 1.000) Tot jaar 1 jaar jaar en langer Totaal Activa Participaties Leningen U/G Vorderingen Liquide middelen Passiva Lening Provincie Overijssel (92.611) (92.611) Lening ASN Bank N.V. (8.130) (8.130) Overige schulden (828) (828) Liquiditeitsgap (17.269) (6.223) Op korte termijn heeft het fonds voldoende middelen om aan zijn kortetermijnverplichtingen te kunnen voldoen. Zoals aangegeven is de langetermijnfinanciering van het werkkapitaal gedekt door de financiering van ASN Bank N.V. Het resterende bedrag van 6,2 miljoen is het negatieve eigen vermogen. De Provincie Overijssel heeft een garantie afgegeven voor de financiering die ASN Bank N.V. heeft verstrekt, tot een bedrag van 12,0 miljoen. Zie voor verdere informatie paragraaf 13. Verhandelbaarheidsrisico De participaties waarin het fonds belegt zijn niet beursgenoteerd, waardoor de verhandelbaarheid gering is. Het risico bestaat dat een participatie niet of tegen een lagere koers kan worden verkocht. Het verhandelbaarheidsrisico van de portefeuille participaties is dan ook hoog. Het maximale aandeel van de portefeuille participaties in Energiefonds Overijssel is beperkt tot 50 miljoen. 25 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

26 De leningenportefeuille van het fonds bestaat uit onderhandse leningen. Er bestaat geen actieve markt voor dergelijke leningen. Daardoor is het verhandelbaarheidsrisico van deze leningen hoog. Overigens heeft het fonds de intentie om de leningen tot aan het einde van de looptijd te houden. De financiering van het fonds is hier ook op ingericht. Uitbestedingsrisico Het uitbestedingsrisico is het risico ten aanzien van de continuïteit van de bedrijfsvoering, integriteit en/of kwaliteit van de dienstverlening. Het fonds heeft bij oprichting ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. (ABB) aangesteld als beheerder. Per 24 november 2014 is de ASN Bank in de plaats getreden van ABB. De managementovereenkomst tussen het fonds en de beheerder is tot stand gekomen in een niet-openbare Europese aanbesteding, nadat ABB in een samenwerkingsverband geselecteerd is als gegadigde. De beheerder dient te voldoen aan de eisen van de managementovereenkomst, waarin de opdracht is vastgelegd in samenhang met Uitvoeringsbesluit, IR, GS-mandaat, Financieringsregeling, Directiereglement, statuten en Aanbestedingsdocumenten. Indien de beheerder hieraan niet voldoet, worden de opdracht en managementovereenkomst beëindigd en volgen de consequenties als opgenomen in deze overeenkomst. ABB respectievelijk de ASN Bank volgen hun eigen AO/IC ten aanzien van het beheer van een fonds en de regels uit de managementovereenkomst. Op het niveau van het fonds wordt toezicht gehouden door de RvC en de AvA (Gedeputeerde Staten). Per 24 november 2014 is via een contractovername het beheer van Energiefonds Overijssel I B.V. overgedragen aan ASN Bank N.V. Onderaannemers zijn StartGreen Capital en Royal Haskoning DHV. Met deze partijen en ASN Bank N.V. is een Term Sheet en een SLA aangegaan. De verplichtingen en verantwoordelijkheden die voortvloeien uit de managementovereenkomst, gelden voor zover van toepassing ook voor StartGreen Capital en Royal HaskoningDHV. Op basis van rapportages van de betrokken partijen wordt getoetst of wordt voldaan aan de onderlinge afspraken. Er vinden periodiek overleg en jaarlijkse evaluatie plaats. ASN Bank N.V. legt door middel van de kwartaalrapportages periodiek verantwoording af over het uitgevoerde beheer. De administratie van het fonds is sinds de oprichting uitbesteed aan ACTIAM N.V. (voorheen SNS Asset Management N.V.). Valutarisico De participaties en leningen noteren in euro s. Het fonds heeft geen valutarisico. 6. Fiscale positie Vennootschapsbelasting Energiefonds Overijssel I B.V. en Energiefonds Overijssel II B.V. vallen onder de vrijstelling voor de VPB voor overheidsbedrijven ex art. 2 lid 7 Wet VPB Belasting toegevoegde waarde Het fonds verricht voor de btw vrijgestelde prestaties en kan geen voorheffing terugvorderen over de kosten die in rekening zijn gebracht. 26 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

27 Energiefonds Overijssel I B.V. kan de betaalde btw jaarlijks terugvorderen van het btw-compensatiefonds. De mogelijkheid voor terugvordering bij het btw-compensatiefonds geldt voor vennootschappen waarin de Provincie Overijssel een direct belang heeft, zoals Energiefonds Overijssel I B.V. In Energiefonds Overijssel II B.V. heeft de Provincie Overijssel geen direct belang en voor dit fonds bestaat deze mogelijkheid niet. De aan Energiefonds Overijssel II B.V. in rekening gebrachte btw is verantwoord in de winst-en-verliesrekening. 27 Jaarverslag Energiefonds Overijssel

28 Toelichting op de geconsolideerde balans 7. Participaties (A) Het verloop van de post Participaties gedurende de verslagperiode is als volgt: Bedragen in t/m t/m Stand aan het begin van de periode Aankopen Stand ultimo periode Het fonds heeft in de verslagperiode de volgende participaties aangekocht, die zijn gewaardeerd tegen de kostprijs. Per verslagdatum zijn er geen aanwijzingen dat participaties dienen te worden gewaardeerd tegen een lagere marktwaarde. Bedragen in Kostprijs % van de portefeuille Naam Empyro B.V ,1 BTG Bioliquids B.V ,4 OrangeGas Overijssel B.V ,4 Holland Eco Finance B.V. 60 3,1 Totaal ,0 Prioriteitsaandelen EFO I heeft prioriteitsaandelen in BTG Bioliquids B.V. ( 1), Holland Eco Finance B.V. ( 1) en OrangeGas Overijssel B.V. ( 1.000), alsmede een preferent aandeel in BTG Bioliquids B.V. ( 1). Deze prioriteitsaandelen geven extra rechten en zeggenschap die te maken hebben met dividenduitkering, besluitvorming en bedrijfsvoering van de ondernemingen. 28 Jaarverslag Energiefonds Overijssel