Mantel Mail. Winter onderdeel van Maatschappelijke Dienstverlening Nieuwe Waterweg

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Mantel Mail. Winter 2013. onderdeel van Maatschappelijke Dienstverlening Nieuwe Waterweg"

Transcriptie

1 Mantel Mail Winter 2013 onderdeel van Maatschappelijke Dienstverlening Nieuwe Waterweg

2 Steunpunt Mantelzorg Nieuwe Waterweg Noord, Parallelweg 2, 3131 DG Vlaardingen Telefoon: (010) Website: Vestiging Schiedam, Stationsplein 2, 3112 HJ Schiedam, telefoon: Mantelzorgcafé Schiedam, Land van Ris 6, laatste dinsdag van de maand van uur. Vestiging Vlaardingen, Parallelweg 2, 3131 DG Vlaardingen, telefoon: Mantelzorg-Inn Vlaardingen, Oosthavenkade 8, tweede dinsdag van de maand van uur. Vestiging Maassluis is opgeheven. Voor een afspraak kunt u bellen met: maassluis@mantelzorgnwn.nl Mantelzorg-Inn Maassluis, De Vloot 72, eerste donderdag van de maand van uur. Op de inhoud van Mantel Mail berust copyright. Voor het gebruik ervan voor commerciële en openbare doeleinden is vooraf schriftelijke toestemming van Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Nieuwe Waterweg nodig Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Nieuwe Waterweg. Hebt u een adres of is het veranderd? Geef het door aan kantoor@mantelzorgnwn.nl. Colofon Mantel Mail is een uitgave van Het Steunpunt Mantelzorg Nieuwe Waterweg Noord. Redactie: Ineke Bransen Maryke Drost Joke Gerkema Carla Heijboer Joke van Meeteren Marineke van Slagmaat Lidyan Valkenburg-Arts Illustraties: Marga Tammes Foto s omslag: Mezzo redactie: maassluis@mantelzorgnwn.nl In dit nummer: 1. Beste mantelzorger, 2. Even voorstellen 4. Nieuws vanuit de vestigingen 5. Onze website is geactualiseerd 6. Mantelzorgcontacten 8. Een mantelzorger vertelt 9. Hoe vul ik mijn (wacht)tijd? 10. Wilt u de zorg delen én verdelen? 12. Zorgsite in de praktijk 13. Anekdote 14. Welverdiende verwenactiviteit 15. Wat is een dementiekoffer? Wat is een Zichtbare Schakel? 16. Vrijwilliger belicht 18. De fabel van de mier 19. Overpeinzingen van een mantelzorger 20. Kennismaking met MAC Brandersstad 22. Column mantelzorgconsulent 23. Uittip Jongeren In The Picture! 24. Films

3 Mantel Mail 11e jaargang nr 4 Beste mantelzorger, Op de valreep van een jaar kijken we altijd terug op wat geweest is. Naar de mooie en minder mooie gebeurtenissen van de afgelopen periode. De decembermaand is een feestmaand en staat voor gezelligheid, hoewel sommige mensen zich juist erg eenzaam voelen in deze tijd. Dan is het hebben van vertrouwde mensen om je heen belangrijk, het geeft steun. Daarom besteden we in deze Mantel Mail opnieuw aandacht aan het belang van het opbouwen en onderhouden van een sociaal netwerk. Iedereen die de moeite genomen heeft de enquête in te vullen en op te sturen die bij de vorige Mantel Mail zat, danken we hartelijk. We wensen u goede feestdagen. De redactie 1

4 Even voorstellen Tjerk Bruinsma Gemeenten komen steeds dichter bij hun inwoners te staan Het overheidsbeleid is erop gericht de verantwoordelijkheid die de gemeenten hebben voor de maatschappelijke ondersteuning van inwoners die dat nodig hebben uit te breiden. Daarnaast moeten de gemeenten ervoor zorgen dat de aanspraken op de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) worden beperkt. Hoe pakt de gemeente Vlaardingen dat aan? Hoe denkt het gemeentebestuur over de participatiesamenleving? Daarover hadden wij een geanimeerd gesprek met burgemeester Tjerk Bruinsma. Op Prinsjesdag maakte koning Willem-Alexander duidelijk dat de verzorgingsstaat is vervangen door de participatiesamenleving. Mantelzorg en vrijwilligerswerk moeten minder vrijblijvend worden en zoveel mogelijk mensen moeten hun handen uit de mouwen steken in familiekring, wijk of buurt, sportclubs en verenigingen. Eigen kracht In 2007 werd de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) van kracht. Deze wet functioneert in veel gemeenten goed. Samen met maatschappelijke, zorg- en welzijnsorganisaties (zoals Maatschappelijke Dienstverlening Nieuwe Waterweg, waarvan het Steunpunt Mantelzorg NWN onderdeel is) en met behulp van programma s als De Kanteling 1 en Welzijn Nieuwe Stijl 2, proberen de gemeenten de eigen kracht van de burgers te versterken en stimuleren zij het dat mensen zoveel mogelijk zelf de regie voeren over hun leven ook als zij ouder worden of gezondheidsproblemen hebben. In 2015 wordt de Wmo verder aangescherpt. Burgemeester Bruinsma: Wie zorg via de gemeente wil ontvangen, vragen wij nu al om eerst eens te kijken wat de familie, vrienden en buren kunnen doen. Wij nodigen alle hulpverlenende personen en instanties die bij een gezin betrokken zijn uit om langs elkaar heen werken te voor komen. Wij willen één casemanager die de gezamenlijke zorg- en dienstverlening organiseert en de vinger aan de pols houdt. Uiteraard in samenspraak met het gezin. Foto s: Ron van Rossum. Grote bezuinigingen Bruinsma: Wij worden en zijn al geconfronteerd met grote bezuinigingen. Enerzijds ontvangen we geld om deze omslag te maken, anderzijds wordt er veel meer geld ingehouden. Om concreet te zijn: onze gemeente heeft al 35 miljoen moeten bezuinigen en er komt nog veel meer op ons af. We moeten dus echt met de participatie-samenleving aan de slag. En ik realiseer me dat ambtelijke organisaties, wat gemeenten nu eenmaal zijn, daarvoor nog niet voldoende klaar zijn. Toch gebeuren er al veel goede dingen. 1 Bij De Kanteling, een project van de Vereniging Nederlandse Gemeenten, gaat het erom dat mensen met een beperking (lichamelijk en/of verstandelijk) volwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving. Daarvoor is een andere, een gekantelde, manier van werken nodig die bevordert dat zij vooraleerst gebruikmaken van hun eigen mogelijkheden (en die van hun omgeving) om optimaal te kunnen functioneren in de samenleving. 2 Het landelijke programma Welzijn Nieuwe Stijl richt zich op meer overeenstemming tussen gemeenten, instellingen en burgers en op meer professionaliteit en effectiviteit in de aansturing door gemeenten. Burgers worden door professionals op het gebied van maatschappelijke dienstverlening gestimuleerd de regie (weer) in eigen handen te nemen. Hiervoor wordt ook wel de term 'burgerkracht' gebruikt. 2

5 Mantel Mail 11e jaargang nr 4 Zo functioneert in de regio NWN de uitvoeringsinstantie ROGplus 3 al heel goed. Wat vindt de burgemeester van de komende bezuinigingen op huishoudelijke hulp? Die vind ik lastig uit te leggen. Maar gelukkig blijft huishoudelijke hulp in 2014 beschikbaar in de Wmo. Ook dagbesteding blijft beschikbaar in Maar al deze bewegingen van de overheid zijn zonder de ruim 3 miljoen mantelzorgers en vrijwilligers niet mogelijk. Sterker nog: kinderen zullen meer en langer voor hun ouders moeten zorgen. Het keukentafelgesprek en de kwaliteit daarvan Zorgvragers en zorgverleners moeten dus nadrukkelijk met elkaar praten, in concrete situaties doen we dat bij het zogenoemde keukentafelgesprek om te bespreken wat mensen zelf kunnen en waarbij zij ondersteuning nodig hebben. Ook aan de bij het gesprek aanwezige mantelzorger(s) stellen we die vraag. Want met overbelaste mantelzorgers komen we van de regen in de drup. Heel belangrijk hierbij zijn de deskundigheid en vakbekwaamheid van de mensen die deze gesprekken aan de keukentafel voeren. Immers, met de uitvoering staat of valt het hele systeem. Met de Wmo zoals die tot nu toe functioneert, hebben we al heel wat ervaring opgedaan. De eerder genoemde ROGplus is daarvan een voorbeeld. Uiteraard onderzoeken wij geregeld of het geld wel daar terechtkomt waar we het willen hebben, en dat lukt behoorlijk. Sociale dienstplicht Wat de burgemeester betreft is het jammer dat er in ons land geen sociale dienstplicht is. Ik vind het dan ook betreurenswaardig dat de maatschappelijke stage in het voortgezet onderwijs niet langer verplicht is. Je om elkaar bekommeren en elkaar zo nodig helpen, zijn onmisbare waarden in de participatiesamenleving. Daarom vind ik initiatieven zoals het Repair Café Vlaardingen fantas - tisch. Elektriciens, naaisters, timmerlieden en bijvoorbeeld fietsenmakers helpen mensen met kapotte spullen deze te repareren onder het genot van een goed gesprek en een kop koffie of thee. In het wijkcentrum West is er maandelijks, op zaterdagochtend, een Repair Café. Er is van alles te bedenken om elkaar in buurt of wijk te ondersteunen. Ik roep iedereen op zo nu en dan eens mee te doen aan een activiteit. Het levert veel op, ook contacten. Je leert mensen kennen en op elkaar bouwen en vertrouwen. En dat zijn belangrijke pijlers van de participatiesamenleving. Afscheid In 2002 had Vlaardingen de landelijke primeur met het organiseren van een burgemeestersreferendum. Onder het motto Kies een burgemeester naar je hart kon er uit twee kandidaten worden gekozen. Op overtuigende wijze won Tjerk Bruinsma deze verkiezing en zo werd hij de eerste gekozen burgemeester van ons land. Op 20 december neemt hij afscheid van Vlaardingen. Maryke Drost 3 ROGplus voert in opdracht van de gemeenten Schiedam, Vlaardingen en Maassluis werkzaamheden uit in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). 3

6 Nieuws vanuit de vestigingen Schiedam De afgelopen periode is er veel gebeurd op mantelzorggebied, maar ook de komende tijd zitten we niet stil. In september heb ik met velen van u kennisgemaakt. In oktober hebben we met elkaar gesproken over sociale netwerken en de betekenis daarvan. Het is heel belangrijk dat mantelzorgers de regie over hun eigen leven blijven behouden en dat deze niet door professionals wordt overgenomen. Over de geslaagde verwenactiviteit in de Stadsgehoorzaal in Vlaardingen op woensdag 6 november, leest u op pagina 14 in dit blad meer. Eind november hebben we de maand december feestelijk ingeluid. Wat was het gezellig en druk in het Mantelzorgcafé. In december is er geen Mantelzorgcafé! U bent weer van harte welkom op 28 januari. Nu staan de feestdagen weer voor de deur. Ik wens iedereen fijne dagen en een goede jaarwisseling. Antoinette Eilering Vlaardingen In het afgelopen jaar zijn er veel thema s en sprekers in de Mantelzorg-Inn in de Groene Luiken geweest. Zo hebben we onder meer huiselijk geweld, onze sociale netwerken en het thuis inzetten van vrijwilligers besproken. Het varen met de Andante zorgde voor een plezierige en ontspannen ochtend. Op 10 december hebben we 2013 in de Groene Luiken afgesloten met een gezellige bijeenkomst en een hapje en een drankje. Welke thema s in het nieuwe jaar aan bod komen, ligt ook aan u. Aan welke informatie heeft u als mantelzorger behoefte? Waarover wilt u van gedachten wisselen? Laat het mij weten en wij gaan er mee aan de slag. Ik hoop dat u gezellige feestdagen heeft en dat u met voldoende energie aan het nieuwe jaar begint. Carin de Leede 4

7 Mantel Mail 11e jaargang nr 4 Maassluis Een druk kwartaal ligt achter ons, boordevol activiteiten. In oktober de Mantelzorglunch, in november de Verwenactiviteit èn de eerste Mantelzorg-Inn op de nieuwe locatie in De Vloot, en in december nogmaals een Inn precies op 5 december, dus met een feestelijk Sinterklaastintje. De nieuwe behuizing van de Mantelzorg-Inn bevalt goed. Geen lastige trap meer te beklimmen en alles een beetje nieuwer en netter dan in de Veerstraat. Het is gezellig om te gast te zijn bij Seniorenwelzijn. Inmiddels staan de feestdagen voor de deur en komt 2014 eraan. Ik wens iedereen gezellige kerstdagen en een goede jaarwisseling. Op 2 januari hopen we met veel bezoekers het nieuwe jaar in te luiden in De Vloot, waar u van tot uur van harte welkom bent. Daarnaast zullen we in het eerste kwartaal praten over de betekenis van sociale netwerken en gaan we op 6 maart, net voor de gemeenteraadsverkiezingen, met wethouder Kromdijk in gesprek over mantelzorg. Marineke van Slagmaat Onze website is geactualiseerd Nieuwe beelden, een aparte nieuwspagina, een complete agenda Hebt u het gezien? Onze website heeft een nieuwe look gekregen. Wat het meeste opvalt, zijn de nieuwe beelden. Het zijn met de computer bewerkte foto s van mantelzorgsituaties. Dergelijke beelden zijn tevens te zien op de website van Maatschappelijke Dienstverlening Nieuwe Waterweg ( waar het steunpunt nu toe behoort. Ook de website van een ander onderdeel van MDNW, het Steunpunt Huiselijk Geweld NWN ( maakt gebruik van dit beeldmateriaal. Nieuw op onze website is de nieuwspagina. Hierop plaatsten we nieuwsberichten, waarvan we verwachten dat u en andere bezoekers van onze site deze interessant vinden. Meestal bevat zo n bericht een donderblauwe link waarop u kunt klikken voor meer informatie. Op de agendapagina staan op datum gerangschikt alle bijeenkomsten, cursussen en andere activiteiten in de regio die voor u van belang kunnen zijn. Wij nodigen u van harte uit onze website waarmee wij u zo goed mogelijk van dienst willen zijn geregeld te bezoeken. Maryke Drost 5

8 Mantelzorgcontacten Parkinsoncafé Het Parkinsoncafé is een ontmoetingsplaats voor mensen met de ziekte van Parkinson, hun partners, familieleden en vrienden. Ook is het een plek die gezelligheid biedt en gelegenheid geeft voor een goed gesprek. U kunt er met anderen praten die dezelfde ervaringen hebben of kunnen begrijpen. U krijgt er voorlichting over de ziekte en antwoord op uw vragen. Ook zijn er regelmatig interviews met deskundigen, zodat u op de hoogte blijft van de ontwikkelingen en mogelijkheden rondom de ziekte van Parkinson. In onze regio vindt het café eenmaal per twee maanden plaats op de tweede woensdag van de maand van tot uur. De toegang en de koffie/thee zijn gratis. De locatie is de Havenzaal in Frankeland, Sint Liduinastraat 10 in Schiedam. Kijk voor het thema tijdens het Parkinsoncafé op of of bel met mantelzorgconsulent Antoinette Eilering via Alzheimercafé In het Alzheimercafé kunnen mensen met dementie, hun partners, familieleden en vrienden elkaar ontmoeten. Het biedt u de gelegenheid voor een goed gesprek in een gezellige omgeving. Een team van deskundigen staat voor u klaar om antwoord te geven op uw vragen en u kunt informatie vergaren bij de foldertafel. Alzheimercafé Schiedam Het café in Schiedam vindt plaats elke tweede dinsdag van de maand in de Havenzaal in Frankeland, Sint Liduinastraat 10. Alzheimercafé Vlaardingen Het café in Vlaardingen vindt plaats elke eerste dinsdag van de maand in de Brasserie van verpleeghuis Zonnehuis, Dillenburghsingel 5. Alzheimercafé Maassluis Het café in Maassluis vindt plaats elke derde dinsdag van de maand in de recreatiezaal van zorgcentrum de Tweemaster, Vondelpark 2. In alle drie de steden is de zaal open vanaf uur. Het programma begint om uur en eindigt om uur. De toegang en koffie/ thee zijn gratis. Kijk voor het thema in uw Alzheimercafé op of bel met mantelzorgconsulent Antoinette Eilering via

9 Mantel Mail 11e jaargang nr 4 Wandel- en fietsgroepen in Schiedam Wandelgroep Schiedam Een groepje trouwe mantelzorgers wandelt elke tweede dinsdag van de maand vanaf uur een uurtje ergens in Schiedam. Aansluitend wordt er een kopje koffie/thee gedronken. Lijkt het u wat om mee te gaan? Stuur dan een naar Els Fontijn via teurl082@planet.nl of bel met mantelzorgconsulent Antoinette Eilering via Fietsgroep Schiedam Eén keer in de maand stapt een groepje mantelzorgers op de fiets om een mooie en/of leuke route door onze regio te rijden. Na het fietsen is er tijd voor koffie/thee. Wilt u meefietsen? Stuur dan een naar Piet de Jager via dejagerpiet0@gmail.com of bel met mantelzorgconsulent Antoinette Eilering via Inloophuis 'de Boei' in Schiedam De dependance van Inloophuis 'de Boei' heeft een nieuw onderkomen gekregen in Galerie Ilias aan de Hoogstraat 169. Inloophuis 'de Boei' ( is een ontmoetingscentrum voor mensen met kanker en hun naasten, georganiseerd door de Stichting Inloophuis Rotterdam. In het woord ontmoeting, dus zonder moeten, zitten de kracht en de vrijheid te kunnen en mogen zijn wie je bent met alle mogelijkheden of onmogelijkheden. Elke maand staan er andere activiteiten op het programma zoals sieraden maken, mandala tekenen, mediteren, muziek maken en nog veel meer! Deelname kost 1,50 per keer, tenzij anders vermeld. Wilt u niet deelnemen aan een activiteit, maar heeft u wel behoefte aan een luisterend oor of een stevige schouder dan bent u ook van harte welkom. Elke dinsdag en donderdag van tot uur kunt u binnenlopen voor een kopje koffie of thee. Verder kunt u op deze dagen gebruikmaken van de lunch. De lunch start om uur en kost 2,- per keer. Mocht u mee willen lunchen dan horen wij dit graag. U bent van harte welkom! Bezoekadres: Hoogstraat 169 te Schiedam Telefoon: (010) adres: deboeischiedam@gmail.com Coördinator: Jiska van der Stoep 7

10 Een mantelzorger vertelt Mantelzorgers zijn er in elke leeftijdscategorie. Deze keer vertelt een echtgenoot hoe hij, samen met zijn kinderen en hun partners, zijn jong-dementerende vrouw verzorgt en wat dat voor het gezin betekent. Wij hadden in 2002 een druk en actief leven. Ik werkte in volcontinudienst op een olieraffinaderij in de Botlek en mijn vrouw was na achttien jaar voor ons gezin te hebben gezorgd, we hebben drie zonen en een dochter, weer voor drie dagen per week gaan werken als analiste. Daarnaast deed ze veel vrijwilligerswerk zoals het secretariaat van de F-jes bij het voetbal, ze was ouderling, actief bij het diaconaat, ze was bezoekdame en begeleidde verschillende gespreksgroepen. Ook was ze betrokken bij de oprichting van Stichting Present, een organisatie van vrijwilligers die klusjes doen bij mensen die daarvoor in aanmerking komen. In 2009 werd duidelijk dat er steeds meer dingen niet goed gingen bij mijn vrouw, die dan vijftig jaar is. Op haar werk moest ze steeds vaker vragen aan collega s hoe iets gedaan moest worden, terwijl ze een ervaren laborante was. Bij vergaderingen was ze halverwege de draad van het verhaal kwijt. Dat was heel frustrerend. Ze is toen gestopt met al haar vrijwilligerswerk. Ze was moe en dan denk je algauw aan overspannenheid of een burn-out. In de zomervakantie, met twee zonen en vriendinnen, merkten we dat er heel veel niet goed ging. Kaartlezen kon ze niet meer. Een boek lezen, wat ze altijd graag deed, ging niet meer en meerdere keren stelde ze steeds dezelfde vragen. Ze was erg onrustig en verdrietig. Na de vakantie zijn we naar de huisarts gegaan en na een paar testjes ging het vermoeden richting dementie. We werden direct verwezen naar de geheugenpoli in Schiedam. Na diverse uitgebreide onderzoeken werd de Riagg, gespecialiseerd in jong-dementerenden, toegewezen voor de begeleiding van ons gezin en als aanspreekpunt. We zijn altijd open geweest over de ziekte (Alzheimer) van mijn vrouw en hebben de werkgevers en collega s, zowel die van mij als die van mijn vrouw, ingelicht. Mijn vrouw deed aanvankelijk alleen nog eenvoudig laboratoriumwerk, maar al gauw is ze korter gaan werken. Na een rijvaardigheidstest van het CBR mocht ze weer een jaar autorijden. Nadat ze met de auto een paar keer de weg is kwijtgeraakt en het werk steeds moeizamer ging, hebben we besloten met beide te stoppen. Vooraf was al met de Riagg-casemanager en Dagcentrum Parkhof (in Maassluis) afgesproken dat ze dan een dag naar de dagopvang zou gaan. Al snel werden dat twee dagen en nu gaat ze drie dagen in de week. s Morgens breng ik haar weg en s middags komt ze met de taxi naar huis. Mijn werkgever maakt het me mogelijk minder te gaan werken en ik kan mijn rooster aanpassen aan de zorgbehoefte. Tot voor kort werkte ik 80 procent, maar omdat de zorg intensiever is geworden is dat nu 60 procent. Wel moet ik loon inleveren. Daar zou ik als mantelzorger wel meer aandacht van de overheid voor willen hebben. Ik werk nu in de weekenden en het is fijn dat onze kinderen, schoondochter, aanstaande schoondochters en schoonzoon dan de zorgtaken overnemen. Samen maken zij een rooster en daar mag ik me niet mee bemoeien. Een van onze zoons heeft met medewerking van zijn werkgever kortdurend zorgverlof en mijn dochter is een dag minder gaan werken. 8

11 Mantel Mail 11e jaargang nr 4 Hulp krijgen we ook van vriendinnen van mijn vrouw. In het begin van haar ziekte namen zij haar mee voor een boodschap of een leuk uitje. Nu het slechter gaat, zijn alleen een bezoekje en een korte wandeling nog mogelijk. De thuiszorg helpt met wassen en aankleden. De ziekte heeft impact op het hele gezin. We moeten (leren) omgaan met Alzheimer en dat is heel moeilijk. Er is veel onmacht, zowel aan de kant van mijn vrouw omdat ze niet duidelijk kan maken wat ze bedoelt, als van ons, als wij haar niet begrijpen. De relatie man-vrouw bestaat eigenlijk niet meer en ook niet de relatie van moeder en kinderen. Je kunt niet meer samen genieten van je kleinkind of van het huwelijk van je zoon. Ze was er deels wel bij, maar weet het niet meer. De casemanager komt maandelijks bij ons thuis om alle vragen of moeilijkheden te bespreken. Een keer in de maand neem ik deel aan een gespreksgroep voor jongdementerenden in Parkhof. Dat is soms best heftig, maar er wordt ook veel gelachen. De zorg wordt steeds intensiever. Ze heeft een-op-een begeleiding nodig. Parkhof is daar eigenlijk niet op berekend. Ook krijgt ze lichamelijke problemen. Met de kinderen en alle hulpverleners is gesproken hoe nu verder. Uiteindelijk zal een verpleeghuisopname nog de enige oplossing zijn. Het is een heel moeilijke beslissing, maar we denken en hopen allemaal dat het de juiste beslissing is. We wachten nu op een goede plek voor haar, liefst in Maassluis. Je moet accepteren dat de dingen anders lopen dan je gedacht had. Opgetekend door Ineke Bransen Hoe vul ik mijn (wacht)tijd? Het is me een doorn in het oog: wachttijd. Vast herkenbaar, vooral als je langer moet wachten op een plaats waar je liever niet bent. Ik zat laatst te wachten in een wachtkamer en voelde me zo alleen en verloren. Ik wil me verbonden voelen met iets of iemand. Op zo n moment, als ik niet weg kan uit een ruimte, wil ik me ergens op kunnen concentreren. Tijdens een telefoongesprek gedachteloos streepjes en cirkeltjes zetten op de rand van de krant. Gedachteloos tekenen en er later een figuur in zien. Dat lukt me thuis wel. Een andere mantelzorger bracht me toen op het idee van een klein notitieboekje, formaat ansichtkaart, zonder lijntjes dat in mijn jaszak of tasje past. Wel kijken of het papier wat stevig aanvoelt. En een pen of een paar (kleur)potloden erbij. Ik heb prima boekjes voor 90 cent ontdekt, en duurdere natuurlijk. Ik ben nu in mijn derde boekje aan het tekenen. Afhankelijk van mijn stemming teken ik of kleur ik wat. Maar af en toe hoor ik een mooie opmerking of spreuk en die zet ik er ook in. Het tekenen is ook een alternatief om thuis mijn gedachten op iets anders dan zorgen te richten. Als ik zo wat streepjes of cirkeltjes zet, schieten mij nieuwe mogelijkheden te binnen. En het kan dan zomaar een uur later zijn. Willemien Frederiks 9

12 Wilt u de zorg delen én verdelen? Dan is de Zorgsite een handig hulpmiddel! Je kunt de mantelzorg die je geeft verlichten door alles wat er moet gebeuren met een groep mensen af te stemmen en het geheel te coördineren via de Zorgsite, zegt drs. Saskia Vermeulen, de grondlegger van de ShareCare Zorgsite. Centraal staat een slimme, gedeelde agenda met taken waarop anderen kunnen inschrijven. Eromheen staan diverse communicatiemogelijkheden, variërend van een fotoalbum voor iedereen tot persoonlijke informatie die uitsluitend door de naaste familie kan worden ingezien. De ShareCare Zorgsite ( is ruim zeven jaar geleden door Saskia Vermeulen gemaakt om mensen te ondersteunen die de regie willen houden over hun eigen gezondheidssituatie of die van degene voor wie zij mantelzorgen. Vaak blijkt met elkaar samenwerken de oplossing. Met de Zorgsite wordt het samen plannen en communiceren heel gemakkelijk, waardoor de bereidheid om iemand te helpen aanzienlijk toeneemt. Via deze site kunt u het zorgproces efficiënt en gemakkelijk organiseren, zodat er veel tijd overblijft voor het échte werk: er zíjn voor degene die u nodig heeft. Meer mensen gaan meehelpen Saskia: Met de Zorgsite gaan meer mensen meehelpen, iets wat voor mantelzorgers van groot belang is. Iedereen die meedoet, heeft een actueel inzicht in wat er gebeurt en wat er moet gebeuren. En dat kan ook het eenmalig verwisselen van een lamp zijn of het wekelijks buiten zetten van de vuilnisbak. Juist doordat je dit soort taken ziet staan in het zorgrooster, kun je eenvoudig een bijdrage leveren. Als beheerder van de Zorgsite plan je geen mensen in, want dat doen zij zelf en dat is een grote succesfactor. Hoe werkt het? Om van de Zorgsite gebruik te kunnen maken, heb je een computer (of een ipad of tablet) met een internetverbinding nodig. Op kun je zelf een zorgsite aanmaken en deze twee weken gratis uitproberen. Mijn advies is: bespreek dit eens met je partner en/of familie en/of vrienden en/of buren. Als zij ook zorgtaken op zich willen nemen en dat willen de meeste mensen wel als ze maar zelf mogen invullen wat èn wanneer dan kun je snel en simpel aan de slag. Met een nodig je familie, vrienden en buren uit om lid te worden van de zorggroep. Je hebt geen technische kennis nodig! Als je wat wilt vragen, kunt je daarmee terecht bij onze helpdesk, vertelt Saskia. Slideshow en filmpje Het is aan te bevelen om de slideshow (een soort diavoorstelling) te bekijken die op de website staat. Saskia: Daarmee krijg je een goed beeld van wat er allemaal mogelijk is, en zie je tevens hoe eenvoudig het is. Je kunt ook even naar het filmpje kijken. Daarin komt een gebruiker van de Zorgsite aan het woord. We hebben ook een gebruiker gevonden in Maassluis, Anja Slier. Zij vertelt wat de Zorgsite betekent voor haarzelf en voor haar vriendin met de ziekte van Alzheimer (zie aansluitend artikel). Hoe is de Zorgsite opgebouwd? Het rooster is het hart van de Zorgsite. In deze agenda geef je als beheerder aan wat er moet gebeuren en kunnen de anderen (de leden) intekenen op bepaalde taken. Blijven er taken over, dan kun je in een groepsmail vragen wie er nog een taak bij wil doen. Saskia: De ervaring leert, dat dit snel geregeld wordt. De persoon die zorg nodig heeft kan, als hij of zij daartoe in staat is, zelf ook berichten plaatsen. Kinderen of kleinkinderen kunnen tekeningen sturen en er is ook ruimte om foto s in een fotoalbum te zetten. Ook gedichten en zelfs filmpjes kunnen via de Zorgsite worden vertoond. Er zijn voorbeelden va n mensen die in een andere stad of zelfs in een ander land wonen en meedoen op de Zorgsite en dan bijvoorbeeld in het rooster aangeven wanneer zij de zieke bellen, al dan niet via Skype! Ook dat is vaak zeer gewenste zorg. Er is op de site een gedeelte met handige adressen, waar natuurlijk de bereikbaarheidsgegevens van de huisarts en de thuis- of buurtzorg staan, maar waar bijvoorbeeld ook het ( )adres van het Steunpunt Mantelzorg NWN een plaats zou kunnen krijgen. 10

13 Mantel Mail 11e jaargang nr 4 Op de forumpagina kunnen de leden bijvoorbeeld een onderwerp naar voren brengen waarover gesproken moet worden, en er is een persoonlijke pagina waarop persoonlijke informatie kan worden gedeeld met een beperkt aantal leden. Wie dat zijn, bepaalt de beheerder. Ook professionals kunnen aan dit gedeelte toegevoegd worden, zodat de intiemere of medische informatie niet met de hele groep gedeeld hoeft te worden en de familiecommunicatie niet bij de professional terechtkomt. Op de profielpagina ten slotte, staat degene voor wie de zorg bedoeld is centraal. Zijn veiligheid en privacy gewaarborgd? Ja, inloggen op de Zorgsite vindt plaats in een extra beveiligde omgeving. Verder kan een beheerder bepalen wie wel en wie niet de persoonlijke en ook medische informatie mag inzien. De beheerder bepaalt ook per taak wie deze wel en wie deze niet mag uitvoeren. Uiteraard gebeurt dit in overleg met de zieke en/of zijn partner of naaste familielid. De informatie op de Zorgsite wordt op beveiligde servers bewaard en niet gedeeld met derden. Wat kost het? U kunt de Zorgsite twee weken gratis uitproberen. Daarna kan er een abonnement voor 1, 4 of 12 maanden (een jaarabonnement kost 65) worden genomen. ShareCare werkt voor het aanbieden van de Zorgsite samen met verschillende ziekenhuizen, gemeenten, zorgorganisaties en verzekeraars. Bent u een inwoner of klant van een van deze partners? Dan wordt de site u gratis aangeboden. ShareCare biedt de inwoners van Vlaardingen, Schiedam en Maassluis een korting van 20%. Deze aanbieding geldt tot 1 mei Maryke Drost Andere aanbieders van digitale ondersteuning WeHelpen is opgezet als een marktplaats met slimme functies voor het vinden en verbinden, organiseren en delen van hulp, aangevuld met gerichte informatie aan hulpverleners en hulpbehoevenden. Wilt u de zorg voor een naaste delen en afstemmen met familie en bekenden? MantelPlan verbindt mensen die elkaar willen helpen! Een online familieagenda om samen de zorg te regelen. In deze agenda kunt u afspraken invoeren zoals wandelen, het helpen met de boodschappen of de boekhouding. 11

14 Zorgsite in de praktijk De hele ledenlijst ontvangt elke week automatisch een mailtje met de agenda, vertelt Zorgsite-gebruiker Anja Slier Mijn buurvrouw en ik zijn nu dertig jaar goede vriendinnen, zegt Anja Slier (64) in haar woonkamer in Maassluis, al sinds we samen op het hockeyveld onze zoons stonden aan te moedigen. Helaas heeft ze een paar jaar geleden de ziekte van Alzheimer gekregen. Ze is weduwe en haar zoons hebben een jong gezin en een drukke baan. Met de Zorgsite kunnen we de zorg voor mijn vriendin geweldig goed organiseren. Toen duidelijk werd dat het geheugen van mijn vriendin haar steeds vaker in de steek liet, en het voeren van gesprekken haar steeds meer moeite kostte, hebben we de koppen bij elkaar gestoken. En met we bedoel ik Hans, mijn andere buurman, en de twee zoons. We hebben eerst de Google - agenda uitgeprobeerd, maar dat werkte niet. Toen hebben we de Zorgsite gevonden e n die eerst twee weken uitgeprobeerd. Dat kost niets. Het was precies wat we nodig hadden! Met zijn vieren hebben we de taken verdeeld. Hans en ik zijn beiden beheerder; ik verzorg vooral de agenda en hij neemt de andere taken op zich zoals het contact met de helpdesk en hij vervangt mij als ik met vakantie ben. We hebben familie, vrienden, buren en kennissen uitgenodigd dat doe je door ze toe te voegen aan de ledenlijst en inmiddels is er een flinke groep van ongeveer vijfentwintig mensen om mijn vriendin heen. Iedereen draagt bij naar vermogen en vele handen maken licht werk. Zo werkt het echt! Samen eten Bij toerbeurt met een andere vriendin gaat Anja elke week een of twee dagen bij haar vriendin eten. Ik kook thuis en dan neem ik alles mee en eten we samen. In de weekenden is er geregeld een vriend en natuurlijk komen ook de zoons bij hun moeder. Ook andere vrienden en vriendinnen nemen taken groot en klein op zich en we weten van elkaar wie wat doet en wanneer. Voor mijn vriendin is het fijn om te weten wie er komt, ook al onthoudt ze dat niet meer zo lang. Ze heeft de print die ik elke week van de agenda maak altijd binnen handbereik. De hele ledenlijst ontvangt die agenda wekelijks, en zo zien we ook waar de gaten vallen en kunnen we ingrijpe n, door even een groepsmail te verzenden. Er is altijd wel iemand die een vervangende taak wil doen. Zorgprofessionals doen ook mee Ook Buurtzorg Maasdijk, die vier keer per week de persoonlijke verzorging en de medicijnverstrekking van mijn vriendin op zich neemt, is lid van de ledenlijst. De medewerkers communiceren ook via de Zorgsite met ons. Mijn vriendin gaat twee dagen per week naar de dag-behandeling. Ze krijgt soms een briefje mee, bijvoorbeeld dat ze de volgende keer zwemspullen mee moet nemen. Maar zo n briefje blijft nogal eens ongezien in haar jaszak zitten. Nu hebben we ook de dagbehandeling uitgenodigd deel te nemen aan de Zorgsite. Dit soort mededelingen kunnen ze dan gewoon op de Zorgsite zetten. En ook de logopedist staat op de ledenlijst. Zij vindt het heel praktisch dat ze de afspraken op de Zorgsite kan plaatsen, zodat wij weten wanneer mijn vriendin er weer naartoe moet. De Zorgsite is voor ons onmisbaar geworden. Maryke Drost 12

15 Mantel Mail 11e jaargang nr 4 Anekdote De lamme en de blinde Mijn moeder en ik gingen graag samen op stap. Maar als je, zoals ik, last hebt van staar en daardoor weleens stoepjes niet zo goed ziet, kunnen er bijzondere dingen gebeuren. Samen met mijn hoogbejaarde moeder was ik vorig jaar in zo n enorm tuincentrum. Heerlijk vond ze dat. Er is veel te zien, het is er droog en je kunt er prima eten. En, niet onbelangrijk, er staan voldoende rolstoelen. Als een koningin liet ze zich rondrijden. Tassen en jassen op schoot en daarbovenop een winkelmandje met plantjes, potjes en kaarsen. Wij sloten ons uitje af met een kopje koffie en een gebakje. Wat gebruiken noemde mijn moeder dat. Toen wij, na de koffie, bepakt en bezakt uit het restaurant naar de kassa liepen, zag ik het afstapje niet. Met een enorme plof viel mijn moeder voorover uit de rolstoel. Plantjes, potjes, kaarsen, jassen en tassen, alles lag verspreid over de grond. Mensen kwamen toegesneld en hielpen haar weer in de rolstoel. En mijn moeder? Mijn moeder kon niet meer stoppen met lachen. Onderweg naar huis zaten we nog te lachen in de auto. Helaas is mijn moeder een paar maanden geleden op 99-jarige leeftijd overleden. Die uitstapjes kunnen we niet meer maken maar ik heb heel veel mooie, vrolijke herinneringen aan haar. En een staaroperatie doet wonderen! Jeannette Ladage 13

16 Welverdiende verwenactiviteit Op 6 november was het weer zover. Onze jaarlijkse activiteit voor mantelzorgers vond dit keer plaats in de Stadsgehoorzaal in Vlaardingen. De Vlaardingse wethouder Oosterom was aanwezig om de verwenactiviteit officieel te openen. Daarmee startte de informatiemarkt waar tien organisaties waren vertegenwoordigd, waaronder alle thuiszorgorganisaties uit onze regio, de Oproepcentrale, Seniorenwelzijn, MEE en Hospice De Margriet. Natuurlijk stond MDNW er ook met een kraam, want sinds 1 januari 2013 zijn wij onderdeel van deze organisatie. Hopelijk hebt u ook de dementiekoffer gezien en de informatie over de Zichtbare Schakel (zie pag. 15). Allemaal mogelijkheden om u als mantelzorger te ondersteunen bij het zorgen voor uw naaste. Waardering Rond uur opende Franc. Bongaerts, onze directeur, het uitgebreide buffet. Na een kopje koffie of thee hield wethouder Grijzen uit Schiedam een korte speech. Hij benadrukte het belang van mantelzorg en sprak zijn waardering uit voor alle mantelzorgers. De aanwezigheid van de twee wethouders laat zien dat de gemeenten in onze regio de ondersteuning aan mantelzorgers belangrijk vinden. Margrietje De voorstelling Over de Kopzorg was indrukwekkend. Slechts twee dames waren er nodig om ons mee te nemen naar voor mantelzorgers herkenbare situaties. Het was theater met humor, dat diverse emoties losmaakte. De melodie van Ach Margrietje zal bij velen nog lang in het hoofd hebben gezeten. Hopelijk hebben alle aanwezigen van deze activiteit genoten. En voelt iedereen zich ook weer even in het zonnetje gezet. Yes, We Care Onze verwenactiviteit is altijd in de week van de landelijke Dag van de Mantelzorg. Het thema was: Yes, We Care en draaide om de samenwerking tussen de mantelzorger en professionele organisaties. Die samenwerking kan volgens ons stukken beter. Professionals zien mantelzorgers nog niet altijd als een belangrijke deskundige of iemand die ondersteuning kan gebruiken! Carin de Leede 14

17 Mantel Mail 11e jaargang nr 4 Wat is een dementiekoffer? Deze koffer (Koffer voor Eerste Hulp bij Dementie) bevat boeken, dvd s en brochures over dementie. Het is een hulpmiddel voor zorgprofessionals om mensen met dementie en hun naasten informatie te geven over dementie, zodat zij het ziekteproces beter begrijpen en er op een voor hen aanvaardbare manier mee leren omgaan. Meer weten? Neem dan contact op met de mantelzorgconsulent in uw woonplaats. Website: Wat is een Zichtbare Schakel? Een Zichtbare Schakel is een wijkverpleegkundige die de bewoners van de kwetsbare wijken in Vlaardingen, Schiedam en Maassluis kan helpen. Zij kunnen bij haar terecht met vragen over hun gezondheid, welzijn, veiligheid en wonen. De Zichtbare Schakels kunnen de inwoners die ondersteuning nodig hebben koppelen aan de juiste hulpverleners en/of instanties. Ook is de Zichtbare Schakel er voor mensen die denken dat iemand in hun omgeving hulp kan gebruiken. Om contact te leggen met de Zichtbare Schakels hebt u geen indicatie of verwijzing nodig. Meer weten? Neem dan contact op met de mantelzorgconsulent in uw woonplaats. Website: 15

18 Vrijwilliger belicht Op deze plaats zetten we onze vrijwilligers in de schijnwerpers. Dit keer is de beurt aan Rika van Zundert-Mulder. Rika wil je iets over jezelf vertellen? Ik ben Rika, geboren in Schiedam in Ik kom uit een groot gezin. Mijn ouders kregen tien kinderen, van wie ik de oudste ben. Ik heb thuis altijd veel geholpen. Ik was getrouwd met Joop, hij is in oktober 2010 overleden. Samen kregen wij een zoon en een dochter. Toen ik in verwachting was van mijn dochter, kreeg mijn moeder mijn jongste zus. Ik heb mijn hele leven in Schiedam gewoond. Jarenlang in West, maar vanwege het achteruitgaan van de gezondheid van mijn man, zijn we een jaar of vijf geleden naar een benedenetage in Zuid verhuisd. Ik heb hier een mooie flat, maar nu Joop dood is, zou ik wel weer terug willen naar West. Daar heb ik per slot van rekening vijfendertig jaar gewoond en ken ik veel mensen. Toen de kinderen klein waren, werkte ik als vrijwilligster bij een peuterspeelzaal. Dit heb ik uiteindelijk tien jaar gedaan. Daarna ben ik overgestapt naar een betaalde baan in de thuiszorg. Hier heb ik achttien jaar gewerkt. Ik moest er mee stoppen toen mijn man ziek werd en ik voor hem wilde zorgen. Na het overlijden van mijn man ben ik al gauw op zoek gegaan naar vrijwilligerswerk en kwam ik terecht bij Huize Frankeland. Ik werk hier nu vier dagdelen in de week en ik ben actief bij de dierenclub op maandag en dinsdag. Tijdens deze activiteit komen er dieren in de huiskamer, om de bewoners te activeren. Dit kunnen allerlei dieren zijn. Binnenkort komt er een hagedis! Soms gaan we met de groep naar Blijdorp. Daarnaast help ik bewoners met geheugentraining op de computer. Ik begeleid ook bij het koken. Eens per week verzorg ik de lunch na een activiteit. Ik puzzel graag, zowel legpuzzels als kruiswoordpuzzels, en ik ben altijd creatief bezig geweest, van handwerken tot mozaïeken. Ook klusjes in huis zoals behangen of verven, doe ik meestal zelf. Als familieleden een beroep op me doen, sta ik voor ze klaar. Maar dat geldt ook andersom. Ik hou van dieren en ben blij met mijn twee katten, parkiet, cavia en vissen. Zo blijf ik iets te zorgen hebben in huis en het geeft gezelligheid. 16

19 Mantel Mail 11e jaargang nr 4 Hoe ben je verzeild geraakt bij het Steunpunt Mantelzorg NWN en wanneer? In februari 2010 overleed mijn moeder na jaren van ziek zijn, waarin ik veel voor haar heb gezorgd. Kort daarna kreeg mijn man te horen dat hij longkanker had. Hij was al vanaf 1993 ziek, had MS, maar kon zich altijd goed redden. Wel moest hij in 1994 stoppen met zijn werk. Gelukkig had hij een grote passie voor vissen en kon hij daar heel wat uren mee doorbrengen. Toen ik het bericht van mijn mans ziekte kreeg, knapte er iets in mij en zag ik het even niet meer zitten. Na het intensieve zorgen voor mijn moeder en haar dood, ging het zorgen door, maar nu voor mijn man. Via via kwam ik in contact met het Steunpunt Mantelzorg in Schiedam. Voorheen wist ik niet van het bestaan af. Mijn man ging snel achteruit en in oktober is hij overleden. De gesprekken met Marineke van Slagmaat (mantelzorgconsulent, red.) waren voor mij ondersteunend. Ik kon mijn verhaal vertellen en ging heel af en toe naar het Mantelzorgcafé voor lotgenotencontact en afleiding. Via het steunpunt ben ik in contact gekomen met Andes Coaching, waar ik wat gesprekken heb gehad nadat mijn man was overleden. Al met al heb ik goede ervaringen met het steunpunt. Wat zijn je werkzaamheden bij onze organisatie? Kort nadat ik weduwe was geworden, werd ik door Marineke gevraagd om gast - vrouw in het Mantelzorgcafé te worden. Een van de gastvrouwen moest afhaken en ze was op zoek naar een nieuwe. Ze dacht aan mij omdat ze wist dat ik graag bezig was en ook wel afleiding kon gebruiken na alle intensieve zorg van de voorgaande jaren. Zo begon ik als ex-mantelzorgster in december 2010 als gastvrouw en dat doe ik tot op heden nog steeds met veel plezier. Ik vind het leuk om een praatje te maken met mensen en kan zo iets betekenen voor een ander. Dat Rika een mensenmens is blijkt wel uit alle taken die ze op zich heeft genomen bij Frankeland, elke keer weer met een andere groep bewoners, zodat ze velen daar kent. Ook in haar wijk en binnen haar familie draagt ze haar steentje bij als dat nodig is. Maar bovenal heeft ze al vele kopjes koffie en thee ingeschonken in het Mantelzorgcafé en we spreken de wens uit dat ze dit nog lang mag blijven doen. Rika, bedankt voor je gastvrijheid! Lidyan Valkenburg-Arts 17

20 De fabel van de mier Een fabel die me raakte doordat het in onze mensenwereld helaas niet altijd een fabel is. Een kleine mier kwam altijd te vroeg op het werk en ging dan onmiddellijk aan de slag. Zij was productief en zeer tevreden. Haar baas, een leeuw, was verbaasd dat de mier zonder toezicht zo hard werkte. Hij dacht: als zij zoveel presteert zonder supervisie, zou ze dan niet nog meer presteren onder permanent toezicht? Hij wees een kakkerlak aan die veel ervaring had in het superviseren en die prachtige rapporten kon opstellen. De eerste maatregel die de kakkerlak nam, was een prikklok plaatsen om het komen en gaan van de mier te registreren. Vervolgens had de kakkerlak een secretaresse nodig om hem te helpen met het opstellen van de rapporten en hij stelde ook een spin aan om het archief te beheren en de telefoongesprekken te controleren. De leeuw was zeer tevreden over de rapporten van de kakkerlak en vroeg hem bovendien de productie en de tendens-analyse in grafiek te zetten. Het was toen dat de kakkerlak een computer en een laserprinter aankocht en een vlieg benoemde om de informatica te beheren. De mier, tot voor kort nog productief en stralend, werd wanhopig van die berg papier en van al die vergaderingen die haar tijd opslorpten! De leeuw vond dat het tijd werd om op de werkplaats van de mier een sectorverantwoordelijke aan te stellen. Deze post werd toevertrouwd aan een krekel die, om te beginnen, een ergonomische stoel aankocht voor zijn kantoor en vast tapijt liet leggen. De krekel had ook een computer nodig en een assistent om een strategisch plan uit te werken om het werk te optimaliseren en het budget betreffende de dienst van de mier te controleren. Vanaf dat moment kon de mier er niet meer om lachen; zij maakte zich kwader en kwader. Het was toen dat de krekel de leeuw er van overtuigde dat een studie naar de werksfeer absoluut noodzakelijk werd. Na bestudering van de werklasten, concludeerde de leeuw dat de dienst waar de mier werkte niet meer zo productief was als vroeger. Hij wees de uil aan, die bekendstond als een vermaard en eersteklas raadgever, om een audit te doen en een oplossing voor te stellen. De uil liep drie maanden rond in de kantoren en stelde een enorm dik rapport op met als conclusie dat deze onderneming veel te veel personeel in dienst heeft. En raad eens wie de leeuw als eerste ontsloeg? De mier natuurlijk, want zij gaf blijk van een tekort aan motivatie en had een houding die tot conflicten leidde. Lydia de Groot 18

21 Mantel Mail 11e jaargang nr 4 Overpeinzingen van een mantelzorger Als ik zo mijn Overpeinzingen van een mantelzorger in de Mantel Mail van deze herfst doorlees, kost het me veel moeite om nu iets op papier te zetten over hoe het verder is verlopen. In augustus heb ik met onze zonen, na een intensieve zoektocht, een keuze gemaakt voor een verpleeghuis voor mijn man. De wachtlijst was niet lang. De kans dat er snel een plek zou komen was reëel, maar voelde vreselijk. Het bleef aan mij knagen. Naarmate de tijd vorderde, leek het met mijn man minder goed te gaan; ons contact was natuurlijk al zeer beperkt, maar ik kreeg de indruk dat hij zich bewust afsloot. Halverwege september bleek hij een longontsteking te hebben, de antibiotica gaven weinig verbetering en er kwam een gesprek met de arts van het revalidatiecentrum. De vraag aan ons was tot hoever er moest worden behandeld. Het zou dan een terughoudend beleid worden. Dat is een bijna onmenselijke, maar wel noodzakelijke vraag. Ik kan niet goed verwoorden wat er dan door je heen gaat en een ieder die hier mee te maken krijgt, zal dat op eigen wijze ervaren. Maar wat voelt dat zwaar, niet alleen dat gesprek, maar nog meer het feit dat ik een beslissing moest nemen waarover ik niet met hem kon praten, maar die wel van grote invloed op hem zou zijn. En ik had al zo vaak belangrijke keuzes buiten hem om moeten maken. Mijn man leek hiermee weer verder van mij af komen te staan. Hij had zijn conclusie al getrokken. Toch leek het een tijdje beter met hem te gaan. Wel moest hij in bed blijven, omdat de longontsteking veel van hem gevergd had. In oktober stond hij bovenaan de wachtlijst van het verpleeghuis, maar zijn conditie was inmiddels zo zwak, dat hij niet vervoerd kon worden als er een plaatsje voor hem vrijkwam. Het is hem bespaard gebleven. Op 10 oktober is mijn man overleden, rustig en in mijn armen. Ondanks dat hij al een half jaar niet meer thuis was, mis ik hem nu pas echt. Voor alle duidelijkheid: dit is de afsluiting van mijn Overpeinzingen van een mantelzorger. Ik ben nu geen mantelzorger meer, ik had het graag nog jaren willen zijn. Joke Gerkema 19

22 Kennismaking met MAC Brandersstad MAC Brandersstad is een cliëntgestuurd Multifunctioneel Activiteiten Centrum (MAC) in de Schiedamse wijk Nieuwland. Het is een ontmoetingsplek voor mensen met een psychiatrische achtergrond en voor andere bewoners van Schiedam. U kunt er terecht voor gezellige activiteiten (kosteloos) en voor maaltijden en handige services en voor computerles. Er is ook een lijstenmakerij. Wat bieden wij gratis aan? Elke vrijdagmiddag van tot uur is er een inloopactiviteit, zoals bingo, film en spelletjes. Het aanbod varieert per week. Voor het actuele aanbod kunt u zich aanmelden voor onze digitale nieuwsbrief Te doen. Geef daartoe uw adres door aan macbrandersstad@gmail.com en u bent meteen op de hoogte! Een papieren versie van de nieuwsbrief is verkrijgbaar bij de balie van het MAC. Wat bieden wij aan tegen een kleine vergoeding? heerlijk verse lunches; smakelijke diners; was- en strijkservice; reparatieservice; computerles. Heerlijk verse lunches Van maandag tot en met vrijdag verzorgen wij een warme lunch tussen en uur met altijd verse soep, broodjes, een warm hapje en een toetje. U plaatst uw bestelling en uw lunch wordt opgediend, maar u kunt de lunchgerechten ook meenemen. Op zaterdag zijn er luxe broodjes. Smakelijke diners Elke maandag en woensdag is er van tot uur een verse warme maaltijd verkrijgbaar. Elke eerste donderdag van de maand is er van tot uur de wereldkeuken: u kunt dan genieten van een warm werelds gerecht. Op zaterdag serveren wij vanaf uur een driegangenmenu voor 4,-. Meldt u zich hiervoor uiterlijk om uur aan. Dat kan telefonisch (010) of bij de counter/balie. Was- en strijkservice U kunt bij MAC Brandersstad ook uw was laten doen. Is uw wasmachine kapot of heeft u geen tijd om te strijken? Breng uw was dan bij ons. Voor prijzen en overige informatie kunt u terecht bij de balie. Reparatieservice Is uw magnetron, mixer, computer of een ander elektronisch apparaat (niet ouder dan 5 jaar) kapot? Wij kijken deze graag voor u na. Dan krijgt u een advies over 20

23 Mantel Mail 11e jaargang nr 4 de reparatie en u hoort van tevoren wat de kosten zijn. U kunt uw apparaat aanbieden op maandag, donderdag- en vrijdagmiddag bij Rien. Op dinsdagmiddag van tot uur is onze reparateur Fred aanwezig. Computerles Wilt u leren omgaan met de computer? Wij maken u wegwijs op internet en social media zoals Facebook en YouTube. Als u wilt werken met programma s als Word, Excel en PowerPoint, kunt u bij ons lessen volgen. Verder kunt u terecht met al uw computervragen. Computerles wordt gegeven op maandag en donderdag van tot uur en op dinsdag van tot uur. De kosten bedragen 5,- per keer en 20,- voor 5 lessen. U kunt afrekenen bij de balie. Wat kunt u bij ons kopen? In de professionele lijstenmakerij van MAC Brandersstad kunt u uw schilderijen, tekeningen en foto s laten inlijsten. De lijstenmakerij heeft een groot assortiment lijsten. U krijgt advies bij de keuze van een geschikte lijst. De lijstenmakerij levert aan particulieren, bedrijven en galerieën. Openingstijden: dinsdag en donderdag van 9.00 tot uur en op woensdag van tot uur. Bereikbaarheidsgegevens MAC Brandersstad Spinhuispad PX Schiedam Telefoon (010) macbrandersstad@gmail.com Website: Loop gerust eens binnen voor een bakje koffie of een lekkere lunch! 21

24 Column mantelzorgconsulent In oktober was de landelijke Week Tegen Eenzaamheid met onder meer De Langste Tafel van Nederland. Ook de gemeente Maassluis deed mee. De bedoeling was dat zoveel mogelijk eenzame mensen konden aanschuiven aan de eettafels die door verschillende organisaties gedekt werden. We weten dat veel mantelzorgers misschien niet eenzaam zijn, maar zich regelmatig wel eenzaam voelen. En dat met elkaar eten een goed moment is om andere mensen te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen. Daarom werd voor de Maassluise mantelzorgers een mantelzorglunch georganiseerd in de ontmoetingsruimte van Seniorenwelzijn in De Vloot. Het werd een gezellige bijeenkomst waaraan een kleine dertig mantelzorgers deelnamen. Sommigen kenden elkaar, anderen hadden zich net als mantelzorger aangemeld. Van het begin af aan vulde de ruimte zich met geroezemoes en was er volop contact tussen de etenden, en niet alleen over het doorgeven van de boter en het beleg Gastvrouwen Ineke en Jeannette, vrijwilligers van het eerste uur en beide mantelzorger, zorgden ervoor dat alles op rolletjes liep. Het is duidelijk dat lotgenotencontact op meerdere manieren voor veel mensen een goede gelegenheid kan zijn om hun sociale contacten te onderhouden en uit te breiden. Voor mij was het nuttig en leuk om nog meer Maassluise mantelzorgers te ontmoeten. Marineke van Slagmaat 22

Ontmoetingscentrum Houtstroom Voor mensen met geheugenproblemen en/of dementie en hun mantelzorgers

Ontmoetingscentrum Houtstroom Voor mensen met geheugenproblemen en/of dementie en hun mantelzorgers Ontmoetingscentrum Houtstroom Voor mensen met geheugenproblemen en/of dementie en hun mantelzorgers Soms merk ik dat ik dingen die ik graag deed, zoals fietsen en koken, niet meer kan doen. Daardoor heb

Nadere informatie

Nieuwsbrief Odensehuis Hoeksche Waard no.3. 1 e kwartaal 2015. Inleiding

Nieuwsbrief Odensehuis Hoeksche Waard no.3. 1 e kwartaal 2015. Inleiding Nieuwsbrief Odensehuis Hoeksche Waard no.3. 1 e kwartaal 2015 Inleiding Over 3 maanden is het Odensehuis al weer een jaar open. We beginnen goed op gang te komen. Het is duidelijk dat er behoefte is aan

Nadere informatie

Nieuwsbrief nr. 3, september 2013. Hoge opkomst ontbijtbijeenkomsten Aalsmeer en Amstelveen

Nieuwsbrief nr. 3, september 2013. Hoge opkomst ontbijtbijeenkomsten Aalsmeer en Amstelveen Nieuwsbrief nr. 3, september 2013 Hoge opkomst ontbijtbijeenkomsten Aalsmeer en Amstelveen Amstelveen, donderdagochtend 29 augustus om 7.45 uur s ochtends op het plein voor het raadhuis. Een vriendelijk

Nadere informatie

HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER

HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein Zorgen voor een ander, dan doe je gewoon.. Maar soms is een beetje hulp en steun meer dan welkom! In Nieuwegein

Nadere informatie

Mantelzorg & mantelzorgondersteuning

Mantelzorg & mantelzorgondersteuning Welzijn Ouderen Thuisadministratie Mantelzorg & mantelzorgondersteuning Voor iedereen in Amsterdam-Noord. Dus ook voor u! Doras Maatschappelijke dienstverlening Amsterdam-Noord Zorgt u voor een naaste

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk bij Carintreggeland

Vrijwilligerswerk bij Carintreggeland Vrijwilligerswerk bij Carintreggeland Meld u ook aan als vrijwilliger! 2 Het waarom van vrijwilligerswerk De één doet het om een zinvolle bijdrage te leveren aan de maatschappij. De ander doet het om andere

Nadere informatie

Minters Mantelzorg. Kenniscentrum voor mantelzorgers én professionals. Voor mantelzorgers. Voor professionals. Over mantelzorg

Minters Mantelzorg. Kenniscentrum voor mantelzorgers én professionals. Voor mantelzorgers. Voor professionals. Over mantelzorg Voor mantelzorgers Voor professionals Over mantelzorg Minters Mantelzorg Kenniscentrum voor mantelzorgers én professionals Zorgt u meer dan acht uur per week en/of langer dan drie maanden voor uw partner,

Nadere informatie

Producten- en Dienstencatalogus 2017

Producten- en Dienstencatalogus 2017 Producten- en Dienstencatalogus 2017 Voor thuiswonenden December 2016 Inhoud Voorwoord blz. 3 Thuiszorg blz. 5 Huishoudelijke zorg blz. 6 Dagbesteding blz. 7 Behandeling blz. 8 Maaltijd aan huis blz. 9

Nadere informatie

ONDERSTEUNING VAN MENSEN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL

ONDERSTEUNING VAN MENSEN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL Ondersteuning bij wonen ONDERSTEUNING VAN MENSEN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL Voorpagina: Kjerke de Vries: Ik heb niet erg veel hulp nodig. Daarom verhuis ik van een

Nadere informatie

De mantelzorg DER LIEFDE

De mantelzorg DER LIEFDE De mantelzorg DER LIEFDE Ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders zorgen onbetaald en langdurig voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner of familielid. Ook op de HAN zijn veel medewerkers

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Mantelzorg en mantelzorgondersteuning

Mantelzorg en mantelzorgondersteuning Welzijn Ouderen Thuisadministratie Mantelzorg en mantelzorgondersteuning Voor iedereen in Amsterdam-Noord. Dus ook voor u! Doras Maatschappelijke dienstverlening Amsterdam-Noord Mantelzorg en mantelzorgondersteuning

Nadere informatie

Onderzoek naar wensen en behoeften op het gebied van dagbesteding van (kwetsbare) ouderen en hun mantelzorgers in het Schilderskwartier in Woerden

Onderzoek naar wensen en behoeften op het gebied van dagbesteding van (kwetsbare) ouderen en hun mantelzorgers in het Schilderskwartier in Woerden Onderzoek naar wensen en behoeften op het gebied van dagbesteding van (kwetsbare) ouderen en hun mantelzorgers in het Schilderskwartier in Woerden Voor wie is dit onderzoek? 1) Zelfstandig wonende ouderen

Nadere informatie

Enquêtevragen Zorg en Welzijn Dirkshorn e.o. april 2014

Enquêtevragen Zorg en Welzijn Dirkshorn e.o. april 2014 Dit is het begin van de enquête. De eerste 4 vragen gaan over uw persoonlijke kenmerken. Aankruisen wat van toepassing is. 1. Wat is uw gezinssamenstelling? Alleenstaand zonder kind(eren) Samenwonend /

Nadere informatie

Dagbehandeling De Horst

Dagbehandeling De Horst Dagbehandeling De Horst U wilt graag zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen, maar zonder extra ondersteuning lukt dat niet meer. U wordt ouder en krijgt geheugenproblemen. Het is niet meer zo gemakkelijk

Nadere informatie

Nieuwsbrief september 2015

Nieuwsbrief september 2015 Nieuwsbrief september 2015 Dit is de nieuwsbrief van Praktijk de Regenboog. Via regelmatige nieuwsbrieven willen wij u als ouder, collega of andere geïnteresseerde op de hoogte houden van het laatste nieuws.

Nadere informatie

Vrijwilligers maken het verschil. Word ook vrijwilliger bij Zorggroep Almere!

Vrijwilligers maken het verschil. Word ook vrijwilliger bij Zorggroep Almere! Vrijwilligers maken het verschil Word ook vrijwilliger bij Zorggroep Almere! Mark, Hanneke en Carola zijn drie enthousiaste vrijwilligers van Zorggroep Almere. Mark is lid van de Cliëntenraad, Hanneke

Nadere informatie

VRAGENLIJST. Zorgvrager, vervolgmeting

VRAGENLIJST. Zorgvrager, vervolgmeting VRAGENLIJST pagina 2 Uw ervaringen als zorgvrager zijn waardevol U ontvangt zorg. In deze lijst staan vragen over wat die zorg betekent voor u als zorgvrager. Uw antwoorden worden gebruikt in onderzoek

Nadere informatie

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden

Nadere informatie

Ons kent ons in De Spiker

Ons kent ons in De Spiker Ons kent ons in De Spiker DE SPIKER EEN KEER PER WEEK HELP IK DEZE CLIËNT MEE MET ZIJN GROTE HOBBY: BOUWEN MET LEGO. DAT GAAT HEEL GOED ZO SAMEN. In De Spiker is altijd wat te doen. Het is een plek van

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Wonen bij Berkenhove. Wonen, welzijn en zorg onder één dak. Wat biedt Berkenhove u? Waar vindt u Berkenhove? Hoe meldt u zich aan?

Wonen bij Berkenhove. Wonen, welzijn en zorg onder één dak. Wat biedt Berkenhove u? Waar vindt u Berkenhove? Hoe meldt u zich aan? Wonen, welzijn en zorg onder één dak Wat biedt u? Waar vindt u? Hoe meldt u zich aan? Wekelijks verse bloemen bij Eens per week is er een bloemenkraam in de hal. Verder vindt u vlakbij appartementencomplex

Nadere informatie

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten?

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten? Ik heb een vraag...... over zorg, huiselijk geweld en kindermishandeling, hulp en ondersteuning, opvoeding en jeugdhulp, ziekenhuisopname, beschermd wonen, schulden, werkloosheid, mijn arbeidsbeperking

Nadere informatie

VRAGENLIJST. Mantelzorger

VRAGENLIJST. Mantelzorger VRAGENLIJST pagina 2 Uw ervaringen als mantelzorger zijn waardevol U zorgt voor uw partner, een familielid, een vriend of andere naaste. In deze lijst staan vragen over wat die zorg betekent voor u als

Nadere informatie

Cliëntgroep 1. Cliëntgroep 1. Cliëntportretten. Cliëntportretten 16,5 % 16,5 % 4 % 4 % 11 % 11 % 31,5 % 31,5 % 9 % 9 % 16,5 % 16,5 % 2 % 2 % 9,5 %

Cliëntgroep 1. Cliëntgroep 1. Cliëntportretten. Cliëntportretten 16,5 % 16,5 % 4 % 4 % 11 % 11 % 31,5 % 31,5 % 9 % 9 % 16,5 % 16,5 % 2 % 2 % 9,5 % Cliëntgroep 1 Cliëntgroep 1 4 % 16, 11, 4 % 16, 11, 31, 34, 31, 34, 1 16, 1 16, 9, 9, Somatische aandoening (65+) Mevrouw Jansen is 81 en heeft vorig jaar een hersenbloeding gehad. Ze is hierdoor aan de

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk bij Doras

Vrijwilligerswerk bij Doras Welzijn Ouderen Thuisadministratie Vrijwilligerswerk bij Doras Voor iedereen in Amsterdam-Noord. Dus ook voor u! Doras Maatschappelijke dienstverlening Amsterdam-Noord Vrijwilligerswerk bij Doras Doras

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Gewoon meedoen! www.estinea.nl

Gewoon meedoen! www.estinea.nl Gewoon meedoen! Hoe wil jij meedoen? Dat vragen we aan iedereen die bij Estinea komt voor ondersteuning bij wonen, werken of leren. Meedoen in de samenleving - op je eigen niveau en je eigen manier - levert

Nadere informatie

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving Een eigen huis.. Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving M.H. Kwekkeboom (red.) A.H. de Boer (SCP) C.van Campen

Nadere informatie

werkt voor en met bewoners in wijken en buurten

werkt voor en met bewoners in wijken en buurten werkt voor en met bewoners in wijken en buurten Oma Geertje vertelt. 2 Welbions: we werken er allemaal. Wij zijn dé woningcorporatie van Hengelo en verhuren meer dan 13.000 woningen aan in totaal 25.000

Nadere informatie

Vragenlijst mantelzorg

Vragenlijst mantelzorg Vragenlijst mantelzorg Aanwijzingen bij de vragenlijst Het invullen van de vragenlijst kost u ongeveer twintig minuten Als u leest uw naaste, dan gaat de vraag over de persoon voor wie u mantelzorger bent.

Nadere informatie

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL CHATTEN verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL Stotteren Kom op, Roy. Het is allang tijd. De leraar informatica legt een hand op Roys schouder. Maar Roy kijkt niet op of om. Hij zit achter de fijnste computer

Nadere informatie

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS Huisartsenpraktijk Dalfsen ARGO BV 2014 Rapportage wachtkamerinterview Inleiding Onder de cliënten van huisartsenpraktijk Dalfsen zijn de afgelopen 2 jaren tevredenheidsonderzoeken

Nadere informatie

Dit boekje is van:..

Dit boekje is van:.. Ik en mijn plan Dit boekje is van:.. Hallo, Jij bent cliënt bij SOVAK. Je hebt bij SOVAK een persoonlijk begeleider. Samen maak je afspraken over wat jij zelf doet en wat SOVAK doet. Die afspraken staan

Nadere informatie

Wat staat er in zorgblad Het manteltje?

Wat staat er in zorgblad Het manteltje? Het zorgblad voor mantelzorgers en zorgvragers Hoe kunnen mantelzorgers ontlast worden? Alle mantelzorgers zouden zich minder belast voelen als ze eens op vakantie zouden kunnen gaan. Ze zouden er dan

Nadere informatie

Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken

Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken (in)formatieblad - eenvoudig verteld Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken november 2014 2 De Wet maatschappelijke ondersteuning 13 Ben je ouder dan 18 jaar? Woon je in je eigen

Nadere informatie

Maandagmorgen gymnastiek van 10.00 10.45 uur door de SWON

Maandagmorgen gymnastiek van 10.00 10.45 uur door de SWON Voorwoord Samen met de Stichting Welzijn Ouderen Nunspeet (SWON) en Het Venster worden er al jarenlang activiteiten georganiseerd in de recreatiezaal van de Brem, van Hallstraat 1. Het aantal mensen dat

Nadere informatie

Zingeving op MAAT. Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat?

Zingeving op MAAT. Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat? Zingeving op MAAT Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat? Hoe maken we het hard? Aandacht voor levensvragen en ouderen in zorg en welzijn Expertisenetwerk Levensvragen en

Nadere informatie

met de wmo doet iedereen gewoon mee

met de wmo doet iedereen gewoon mee De Wet maatschappelijke ondersteuning eenvoudig verteld Dit boekje met informatie over de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) legt de belangrijkste onderdelen van de Wmo uit. Wilt u meer weten over

Nadere informatie

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen zorgwijzer 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Toen mijn vriendin

Nadere informatie

Nieuwsbrief ik zorg voor jou

Nieuwsbrief ik zorg voor jou Nieuwsbrief ik zorg voor jou Inleiding Voor je ligt de eerste nieuwsbrief speciaal ontwikkeld ter informatie voor iedereen die zorgt voor een naaste. Middels deze nieuwsbrief willen wij je informeren,

Nadere informatie

29 november 2014. Onderzoek: Veranderingen in de zorg en mantelzorg

29 november 2014. Onderzoek: Veranderingen in de zorg en mantelzorg 29 november 2014 Onderzoek: Veranderingen in de zorg en mantelzorg Veranderingen in de zorg en mantelzorg 29 november 2014 Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit 40.000

Nadere informatie

We gaan weer beginnen!

We gaan weer beginnen! Nieuwsbrief van CNS-basisschool Juliana Halderweg 43-45 6721 ZJ Bennekom info@juliana.cnsede.nl www.juliana.cnsede.nl 21 augustus 2015 We gaan weer beginnen! Komende maandag ontvangen we als team van CNS-basisschool

Nadere informatie

Enquête Mantelzorgcentrum. Graag ontvangen wij uw reactie vóór 3 februari. Zijn de afbeeldingen in dit bericht niet zichtbaar? Klik dan hier.

Enquête Mantelzorgcentrum. Graag ontvangen wij uw reactie vóór 3 februari. Zijn de afbeeldingen in dit bericht niet zichtbaar? Klik dan hier. Digitale nieuwsbrief Mantelzorgcentrum met nieuws en activiteiten voor mantelzorgers en organisaties. Inschrijven voor de nieuwsbrief Zijn de afbeeldingen in dit bericht niet zichtbaar? Klik dan hier.

Nadere informatie

ZOMERPROGRAMMA OOK SAMEN:

ZOMERPROGRAMMA OOK SAMEN: Nieuwsbrief OOK Zandvoort Zomer 2015 Inhoud: OOK samen Koffie-in Breiclub Kom je OOK eten Medische gym Herstel het Samen Burendag Alzheimercafé Mantelzorg Toon Hermansgroep Gezelligheid en ontmoeting staan

Nadere informatie

September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders. Oktober 2015 Woensdag 7 oktober Start kinderboekenweek

September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders. Oktober 2015 Woensdag 7 oktober Start kinderboekenweek Schoolnieuws schooljaar 2015-2016 Vrijdag 18 September 2015 September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders Donderdag 24 September Start gesprek ouders Maandag 28 September Algemene

Nadere informatie

Daarvoor gaat u naar Minters

Daarvoor gaat u naar Minters Opvoeden & Opgroeien Eigen functioneren & Relaties Een leefbare buurt Daarvoor gaat u naar Minters U weet zelf vaak het beste wat goed is voor uzelf of uw gezin. En u gaat voor goede raad of praktische

Nadere informatie

De Driestroom Begeleiding bij zelfstandig wonen

De Driestroom Begeleiding bij zelfstandig wonen De Driestroom voor mensen met een verstandelijke beperking Begeleiding bij zelfstandig wonen Begeleiding bij zelfstandig wonen Woont u zelfstandig of wilt u zelfstandig gaan wonen? Heeft u daar begeleiding

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Bennema State: geniet van rust en natuur

Bennema State: geniet van rust en natuur Bennema State: geniet van rust en natuur BENNEMA STATE IK LUISTER MIJN FAVORIETE MUZIEK VIA MIJN LAPTOP OF TABLET. Een prachtige landelijke omgeving, met weidse natuur en een gezellige dierenweide. Een

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Nieuwsbrief CliëntAanZet

Nieuwsbrief CliëntAanZet Nummer 4 April 2015 Van de redactie Hallo, Hier weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. Heb je een leuk idee voor deze nieuwsbrief? Of wil je misschien zelf iets schrijven? Stuur een bericht naar: Cliëntzeggenschap,

Nadere informatie

Kleinschalig wonen Het Zonnehof Bovenkerk

Kleinschalig wonen Het Zonnehof Bovenkerk zonnehuisgroep amstelland Kleinschalig wonen Mijn man voelt zich echt thuis. Hij heeft zijn eigen kamer, maar brengt veel tijd door in de gezellige huiskamer met de andere bewoners. Elke dag helpt hij

Nadere informatie

beekbergen van zalige zondag tot aparte aandacht

beekbergen van zalige zondag tot aparte aandacht beekbergen van zalige zondag tot aparte aandacht Over OMA OMA beekbergen ondersteunt werkende ouders om de balans tussen de eisen van het privéleven en die van het werk te behouden of te herstellen. Bij

Nadere informatie

Wonen bij Markenhof. Wonen, welzijn en zorg onder één dak. Wat biedt Markenhof u? Waar vindt u Markenhof? Hoe meldt u zich aan?

Wonen bij Markenhof. Wonen, welzijn en zorg onder één dak. Wat biedt Markenhof u? Waar vindt u Markenhof? Hoe meldt u zich aan? Wonen, welzijn en zorg onder één dak Wat biedt u? Waar vindt u? Hoe meldt u zich aan? Een rustige plek in een bosrijke omgeving Verpleeghuis ligt midden in de bosrijke omgeving van Beekbergen. De dennenbomen

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk in Veenendaal Vacatures, scholing en ondersteuning

Vrijwilligerswerk in Veenendaal Vacatures, scholing en ondersteuning Vrijwilligerswerk in Veenendaal Vacatures, scholing en ondersteuning 1 Nuttig bezig zijn, iets voor een ander betekenen, sociale contacten of werkervaring opdoen. Er zijn talloze redenen waarom mensen

Nadere informatie

Familie- en vriendenzorg. Informatie voor mantelzorgers. Zorgbalans Omdat goede zorg heel persoonlijk is

Familie- en vriendenzorg. Informatie voor mantelzorgers. Zorgbalans Omdat goede zorg heel persoonlijk is Familie- en vriendenzorg Informatie voor mantelzorgers Zorgbalans Omdat goede zorg heel persoonlijk is Familie- en vriendenzorg Uw partner, familielid, vriend of andere naaste krijgt zorg bij Zorgbalans.

Nadere informatie

c A R i N T R E G G E L A N D H u i s T GERBRAND H E N G E LO

c A R i N T R E G G E L A N D H u i s T GERBRAND H E N G E LO carintreggeland huis T GERBRAND HENGELO Een warme sfeer in een modern jasje. Van harte welkom! Wilt u graag wonen in een mooi en comfortabel appartement? Vindt u een gezellige en veilige woonomgeving belangrijk?

Nadere informatie

HOE U DE SAMENWERKING MET THUISZORGMEDEWERKERS VERBETERT

HOE U DE SAMENWERKING MET THUISZORGMEDEWERKERS VERBETERT HOE U DE SAMENWERKING MET THUISZORGMEDEWERKERS VERBETERT Tips voor mantelzorgers die voor thuiswonende ouderen zorgen ZORGNETWERK VAN EEN KWETSBARE OUDERE Team van verpleegkundigen en verzorgenden Partner

Nadere informatie

Wonen bij Sprengenhof

Wonen bij Sprengenhof Wonen, welzijn en zorg onder één dak Wat biedt u? Waar vindt u? Hoe meldt u zich aan? Dorps karakter en winkels op loopafstand Aan de rand van het dorp Ugchelen vindt u in een kleinschalige woonwijk woonzorgcentrum.

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang Thema Kinderen en school. Demet TV Lesbrief 9. De kinderopvang zoekt opvang voor haar kind. belt naar een kinderdagverblijf. Is er plaats? Is de peuterspeelzaal misschien een oplossing? Gaat inschrijven

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Leren & Werken Steeds opnieuw raak ik mijn baan kwijt. Waar ligt dat nou aan? Welke vervolgopleiding zou iets voor mij zijn? Is er voor mij extra ondersteuning

Nadere informatie

Algemene informatie Wmo

Algemene informatie Wmo Algemene informatie Wmo Informatie over de Wmo Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de Wmo. Wmo betekent Wet maatschappelijke ondersteuning. Veel mensen met een beperking krijgen daar mee te maken. Het

Nadere informatie

Steunpunt Mantelzorg Veenendaal

Steunpunt Mantelzorg Veenendaal Steunpunt Mantelzorg Veenendaal Omdat u belangrijk bent! Omdat jij belangrijk bent! 1 Zorgt u langdurig en onbetaald voor een naaste die extra hulp nodig heeft? Zorgt u bijvoorbeeld voor een ouder, partner,

Nadere informatie

En.donderdag is het dan ook nog Hoeksteenfeestdag! De weersvoorspelling is goed en dat belooft dus ook weer een topdag te worden.

En.donderdag is het dan ook nog Hoeksteenfeestdag! De weersvoorspelling is goed en dat belooft dus ook weer een topdag te worden. CALKOENSTRAAT 15 1121XA LANDSMEER INFO-BULLETIN 19 2 juli JAARGANG 2013-2014 Vanuit de directie Op het moment dat ik mijn aandeel voor de INFO schrijf, is de vakantie echt in het vooruitzicht. Wat een

Nadere informatie

Steunpunt Mantelzorg Dokkumer-Walden Het bieden van: Informatie (brochures, website, speciale gelegenheden) Advies en begeleiding (individueel) Emotionele steun: Luisterend oor Weg naar steunpunt soms

Nadere informatie

Nieuwsbrief 14, september 2010

Nieuwsbrief 14, september 2010 Stichting WoonMere Nieuwsbrief 14, september 2010 Redactie: Mariska Elfrink Hallo allemaal, Eindelijk is het dan gebeurt: we zijn verhuist naar ons eigen appartement! Inmiddels wonen we hier alweer een

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Zorg, begeleiding, werk en inkomen. Hulp bij het Huishouden

Zorg, begeleiding, werk en inkomen. Hulp bij het Huishouden Zorg, begeleiding, werk en inkomen Hulp bij het Huishouden Wmo, Hulp bij het Huishouden Toch hulp nodig via de gemeente? Heeft u geprobeerd om zelf hulp te regelen maar lukt het niet om uw probleem zelf

Nadere informatie

Ambthuis. Wonen Welzijn Zorg en behandeling. Woonzorgcentrum. Appartementen te huur. Groepswonen

Ambthuis. Wonen Welzijn Zorg en behandeling. Woonzorgcentrum. Appartementen te huur. Groepswonen Ambthuis Woonzorgcentrum Appartementen te huur Groepswonen Wonen Welzijn Zorg en behandeling Welkom in het Ambthuis In het centrum van het stadje Bredevoort staat het Ambthuis. Wonen in het Ambthuis betekent

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk bij Carintreggeland

Vrijwilligerswerk bij Carintreggeland Vrijwilligerswerk bij Carintreggeland Meld u ook aan als vrijwilliger! Het waarom van vrijwilligerswerk De één doet het om een zinvolle bijdrage te leveren aan de maatschappij. De ander doet het om andere

Nadere informatie

Herema State. Dienstverlening voor senioren

Herema State. Dienstverlening voor senioren Herema State Dienstverlening voor senioren Uw welzijn......daar draait het om! Iedereen geeft een eigen invulling aan plezierig wonen. Voor de één heeft dat te maken met een bepaald woonoppervlak en leefruimte,

Nadere informatie

2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1

2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1 2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1! " #$% & #& '$' '& + ()" *% $, $ -% 1 H. Jagersma en M. Vervenne, Inleiding in het Oude Testament, Kampen, 1992. J. Bowker, Het verhaal

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

Links op de foto mijn moeder, Greet van. Woudenberg-Brink met haar man, kinderen en. kleinkinderen tijdens een laatste vakantie op

Links op de foto mijn moeder, Greet van. Woudenberg-Brink met haar man, kinderen en. kleinkinderen tijdens een laatste vakantie op Kwaliteit van leven en hoogwaardige kwaliteit van zorg voor mensen met dementie: dat is voor Alzheimer Nederland een belangrijke drijfveer. Zeker nu de hervormingen in de langdurige zorg aan de orde van

Nadere informatie

ditie E Markenhof www.atlant.nl

ditie E Markenhof www.atlant.nl Wonen in Markenhof Markenhof ligt op een prachtige locatie Verpleeghuis Markenhof ligt midden in de bosrijke omgeving van Beekbergen. De geur van dennenbomen maakt deze locatie tot een bijzonder rustige

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk in Veenendaal Vacatures, scholing en ondersteuning

Vrijwilligerswerk in Veenendaal Vacatures, scholing en ondersteuning Vrijwilligerswerk in Veenendaal Vacatures, scholing en ondersteuning 1 Nuttig bezig zijn, iets voor een ander betekenen, sociale contacten of werkervaring opdoen. Er zijn talloze redenen waarom mensen

Nadere informatie

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm

Nadere informatie

Deze maand hebben we weer tal van activiteiten voor u, o.a.: Zaterdag 15 april Paasbrunch met medewerking van de Donjongens. foto

Deze maand hebben we weer tal van activiteiten voor u, o.a.: Zaterdag 15 april Paasbrunch met medewerking van de Donjongens. foto April 2017 Deze maand hebben we weer tal van activiteiten voor u, o.a.: l Koningsfilm l Spelletjesmiddag l Bingo l Dansavond Zaterdag 15 april Paasbrunch met medewerking van de Donjongens foto Aanvang:

Nadere informatie

WELKOM BIJ VERPLEEGHUIS DE LINGEHOF

WELKOM BIJ VERPLEEGHUIS DE LINGEHOF WELKOM BIJ VERPLEEGHUIS DE LINGEHOF VOOR EEN LEVEN MET KLEUR Welkom bij De Lingehof het huis in het hart van het Over-Betuwse Bemmel In De Lingehof kunt u aangenaam wonen met gespecialiseerde verzorging

Nadere informatie

iedereen kan meedoen aan de maatschappij en zelfstandig kan blijven wonen. Het gaat bijvoorbeeld om mensen met beperkingen

iedereen kan meedoen aan de maatschappij en zelfstandig kan blijven wonen. Het gaat bijvoorbeeld om mensen met beperkingen Gemeente Almelo Gemeente Almelo De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) zorgt ervoor dat iedereen kan meedoen aan de maatschappij en zelfstandig kan blijven wonen. Het gaat bijvoorbeeld om mensen met

Nadere informatie

Laurens in t Slag. Ontmoetingscentrum voor mensen met dementie en hun mantelzorgers LAURENS IN T SLAG

Laurens in t Slag. Ontmoetingscentrum voor mensen met dementie en hun mantelzorgers LAURENS IN T SLAG Laurens in t Slag Ontmoetingscentrum voor mensen met dementie en hun mantelzorgers LAURENS IN T SLAG Laurens in t Slag opent haar deuren in september 2012 Wat is een ontmoetingscentrum? Een ontmoetingscentrum

Nadere informatie

Uitslag enquête Wmo-beleid gemeente Heumen

Uitslag enquête Wmo-beleid gemeente Heumen Uitslag enquête Wmo-beleid gemeente Heumen Hieronder staan de antwoorden op de digitale enquête van de Burger Advies Raad (BAR) over het Wmo-beleid in de gemeente Heumen. Dit zijn alleen de antwoorden

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN KATRIN

HET VERHAAL VAN KATRIN HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds

Nadere informatie

Persoonlijk plan voor PGB-houders

Persoonlijk plan voor PGB-houders Persoonlijk plan voor PGB-houders Versie 1.0 Datum: 17 juli 2014 Status: Definitieve versie 1 Ontwikkeld door: Janneke Haan, Sabine Timmer, Marjolein Herps 1 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Algemene gegevens...

Nadere informatie

Voorbereiden op het keukentafelgesprek?

Voorbereiden op het keukentafelgesprek? Voorbereiden op het keukentafelgesprek? Deze brochure helpt u daarbij! 2015 een coproductie van: Voor kinderen, partners, verwanten, vrijwilligers die mantelzorgtaken vervullen voor hen die hun dierbaar

Nadere informatie

Vrijwillige hulp Maatjes Ontmoeten Mantelzorg

Vrijwillige hulp Maatjes Ontmoeten Mantelzorg Met elkaar, voor elkaar! Vrijwillige hulp Vrijwilligers zijn mannen en vrouwen die om een ander denken. Zij voelen zich betrokken bij hun medemens. Vrijwilligerswerk is voor hen een keuze. Ze zijn blij

Nadere informatie

Nieuwsbrief CliëntAanZet

Nieuwsbrief CliëntAanZet Nummer 4 Mei 2014 Van de redactie Kort nieuws Hallo, Hier weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. Heb je een leuk idee voor deze nieuwsbrief? Of wil je misschien zelf iets schrijven? Stuur een bericht

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Een thuisgevoel in Ymedam YMEDAM

Een thuisgevoel in Ymedam YMEDAM Een thuisgevoel in Ymedam YMEDAM IK VIND HET LEUK OM MEE TE HELPEN MET HET ETEN. In woonzorgcentrum Ymedam zijn het vaak de kleine dingen die zorgen voor een echt thuisgevoel. Oude plaatjes draaien. Gezellig

Nadere informatie

I N H O U D. Hoe regelt u respijtzorg? Verzekeringen voor Mantelzorgers. Hulp nodig bij uw administratie? Arrangementen OpKracht

I N H O U D. Hoe regelt u respijtzorg? Verzekeringen voor Mantelzorgers. Hulp nodig bij uw administratie? Arrangementen OpKracht I N H O U D Een zomer vol respijt Hoe regelt u respijtzorg? Verzekeringen voor Mantelzorgers Hulp nodig bij uw administratie? Arrangementen OpKracht Activiteiten Steunpunt Mantelzorg Mantelzorgers Binnenboord

Nadere informatie

eigen thuis eigen kracht eigen leven

eigen thuis eigen kracht eigen leven eigen thuis eigen kracht eigen leven Visie van mosae zorggroep Eigen thuis, eigen kracht, eigen leven Wij geloven in de eigen kracht van mensen, ongeacht hun leeftijd. Door de regie van cliënten en de

Nadere informatie

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat?

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U wilt zorg die betaald wordt uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). U kunt daar altijd een aanvraag voor doen. Het CIZ (Centrum indicatiestelling zorg)

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk in een hospice. Iets voor u?

Vrijwilligerswerk in een hospice. Iets voor u? Vrijwilligerswerk in een hospice. Iets voor u? Hospice De Vier Vogels is een sfeervol en kleinschalig bijna-thuis huis aan de Mathenesserlaan in Rotterdam Delfshaven waar terminaal zieken hun laatste levensfase

Nadere informatie

Activiteitenkrant december 2016 Zondag 11 december Kerstdiner bij Van der Valk

Activiteitenkrant december 2016 Zondag 11 december Kerstdiner bij Van der Valk Activiteitenkrant december 2016 Zondag 11 december Kerstdiner bij Van der Valk Aanvang: 16:00 uur Einde: 20:30 uur Zaal open vanaf 15:30 uur. Uw bijdrage: 15,00. Deze uitnodiging is alléén voor onze vaste

Nadere informatie

Mantelzorgbeleid AYA Thuiszorg B.V.

Mantelzorgbeleid AYA Thuiszorg B.V. 1 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 : Visie op werken met mantelzorgers Hoofdstuk 2 : Wat kunnen mantelzorgers doen bij AYA Thuiszorg? Hoofdstuk 3 : Ondersteuning van mantelzorgers Hoofdstuk 4 : Mantelzorg en

Nadere informatie