SSST, HIER SLAAPT EEN NACHTRAAF RADIOPRESENTATRICE FREDERIKA DEL NERO VOLGT HAAR BIORITME SPECIAL 7 OP 10 WORDT GEPEST OPGEPAST: PEUTERS IN ACTIE!

Transcriptie

1 DOE MEE! HET MAGAZINE DAT DEUGD DOET NAJAAR SPECIAL 7 OP 10 WORDT GEPEST OPGEPAST: PEUTERS IN ACTIE! v + ENQUÊTE HEB JIJ NOG VRIJE TIJD? EEN UITGAVE VAN CM MIDDEN-VLAANDEREN EDITIE 26 SSST, HIER SLAAPT EEN NACHTRAAF RADIOPRESENTATRICE FREDERIKA DEL NERO VOLGT HAAR BIORITME

2 30 jaar uw slaapkwaliteit Sleepy slaapcomfort op maat van elke slaper Iedereen heeft een andere lichaamsbouw. Daarom biedt Sleepy u een persoonlijke slaapoplossing: Een Ergosleep boxspring, helemaal in lijn met uw SLAAP-DNA. Niet alleen mooi, maar vooral ook uniek en in een handomdraai afgestemd op uw lichaamsprofiel. KOM LANGS EN ONTDEK GRATIS UW SLAAP-DNA Uw slaapkwaliteit is uw levenskwaliteit Beleef het bij: Sleepy AALST Gentsesteenweg 329 T Sleepy GENT Rooigemlaan 563 T Sleepy GENT-OOSTAKKER Antwerpsesteenweg 1124 T Sleepy SINT-NIKLAAS Heidebaan 9/19 T Sleepy ZINGEM Gentsesteenweg 56 T

3 EDITO PESTMAAT- SCHAPPIJ We hielden onlangs een enquête rond pestgedrag. Ik schrok wel wat toen ik las dat 7 op de 10 mensen al eens gepest werd in het leven. Dat is veel en je kunt je natuurlijk afvragen hoe ruim je het begrip pesten moet opvatten. De kans is overigens groot dat ik vroeger op school ook wel eens iemand plaagde om de kleur van zijn haar of zijn lichaamsgewicht. Eerlijk gezegd weet ik het niet meer. Pesten zou ik het toen in elk geval zeker niet genoemd hebben. Maar als je achteraf ontdekt dat kinderen (en volwassenen trouwens ook) heel veel behoefte aan bevestiging hebben, dan besef je dat het zogenaamde plagen wel eens de hel voor de ander geweest kan zijn. Het heeft natuurlijk veel met groepsgedrag te maken. Wie buiten de groep valt, heeft pech. En als ik deze gedachte even doortrek dan merk ik met stijgende verbazing op dat er steeds meer mensen niet meer deelnemen aan onze welvaartsmaatschappij. Wegens te arm, te ziek, te oud, te buitenlands Zullen we dat in het vervolg ook pesten noemen? Inhoud 04,19,54 GESPOT Cijfers & weetjes 07 BIORITMES Van ochtendmens tot nachtraaf 10 RESULTATEN PESTENQUÊTE Pesten is een pest 18 MIJN GEDACHT Annelies Verbeke 20 TUUT TUUT Daar is taxi mama 24 ZEG EENS AAA Ik heb de milt 26 SAY CHEESE Feest in de straat 30 DARMKANKER- SCREENING Poepsimpel? 36 VRAAG AAN DE STRAAT Op de schoolbanken 37 HALLO! CM-medewerker in de kijker 38 PEUTERS IN ACTIE Samen bewegen en samen spelen 42 DELIEVING Opvangplek voor broertjes en zusjes van kankerpatiëntjes 47 STELLING De pedagogische tik moet verboden worden 48 CM DEALS Korting voor CM-leden & çava?-lezers! 50 MEDICATIEGEBRUIK Een bittere pil 55 CM-AGENDA Plan je activiteiten! + Enquête blz. 17 HEB JIJ NOG VRIJE TIJD? PAUL DE BRUYCKERE BLADMANAGER Benieuwd naar de making of van onze covershoot met Frederika Del Nero? Ga dan snel naar Verantwoordelijke uitgever Jean-Paul Corin, Martelaarslaan 17, 9000 Gent Bladmanagement Paul De Bruyckere Redactie Peter Lambert, Jeroen Bruggeman, Katelijne Duerinck, Paul Van Roy, Het Salon Concept, fotografie en vormgeving Het Salon, met dank aan: Uitleendienst Lochristi Advertenties Publicarto , com@publicarto.be Contact CM Midden- Vlaanderen, Martelaarslaan 17, 9000 Gent, , comma.mvl@cm.be çava? is een uitgave van CM Midden-Vlaanderen en verschijnt in een oplage van exemplaren huis aan huis in de arrondissementen Aalst, Eeklo, Gent en Oudenaarde. De CM-diensten en -voordelen die in çava? vermeld worden zijn informatief. Bij twijfel of betwisting gelden enkel de statuten en huishoudelijke reglementen. CM Midden-Vlaanderen is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de çava?-advertenties.

4 4 GESPOT WIN TICKETS 60 TENTOONSTELLING STAD ONDER VUUR Het MOU in Oudenaarde opende amper twee jaar geleden de deuren. Je ontdekt er de geschiedenis van de stad en van de Vlaamse Ardennen. De vaste collectie van het museum wordt op geregelde tijdstippen aangevuld met tijdelijke tentoonstellingen. Zo kan je nog tot 30 november 2014 naar Stad onder vuur, de menselijke WETENSCHAP ZOMER MAAKT ONS MINDER PRODUCTIEF verhalen die de geschiedenis van Oudenaarde tijdens de Eerste Wereldoorlog uit de doeken doen. De toenmalige burgemeester, de commandant van de Duitse troepen, moedige burgers en Amerikaanse soldaten vertellen er allemaal hun verhaal. De tenoonstelling wordt gecombineerd met een stadswandeling door het historische Oudenaarde. Ontdek zelf hoe Oudenaarde uit de Eerste Wereldoorlog is gekomen. Dat kan nog tot en met 30 november 2014 in het MOU Museum van Oudenaarde en de Vlaamse Ardennen. Dankzij çava? kan jij gratis naar deze tentoonstelling. Stuur een mailtje met je naam en adres naar en maak kans op een van de 10 tickets, inclusief wandelbrochure, waarmee je zelf de oorlogsgeschiedenis van de stad kan ontdekken. Meer info op De zomer zorgt ervoor dat we minder productief zijn. Een van de belangrijkste redenen is het gebrek aan motivatie in de zomer. Als het is slecht weer is, wil niemand naar buiten gaan. Maar als het goed weer is en de vogeltjes fluiten, zal je sneller verlangen naar vrije tijd. Die gedachte zorgt ervoor dat mensen zich minder goed kunnen concentreren. In 2008 werd een onderzoek gepubliceerd met cijfers van The American Time Use Survey, waarin stond dat mannen op een regenachtige dag gemiddeld dertig minuten langer op het werk waren dan op zonnige dagen. In 2012 voerden onderzoekers van Harvard University en University of North Carolina een onderzoek bij Japanse bankmedewerkers. Daaruit bleek dat de medewerkers productiever waren bij slecht weer. Toen het beter weer werd, daalde ook de productiviteit. CIJFER Dokter Donald Unger heeft meer dan zestig jaar de kootjes in zijn linkerhand gekraakt en die in zijn rechterhand niet. Hij kreeg geen artritis of andere klachten in zijn handen. Dat experiment leverde hem in 2009 de IG Nobelprijs voor de Geneeskunde op. De IG Nobelprijs wordt uitgereikt voor experimenten die mensen eerst doen lachen en erna aanzetten tot nadenken.

5 nazareth verwenavond vrijdag 3 oktober Drapstraat 111A, nazareth BEAUTY- NAZARETH.BE prothesen, badmode & care lingerie: infostands 15% korting * make-up stand kleurenconsulent huidanalyse exclusieve gratis verwenavond voor dames die geconfronteerd worden met borstkanker. *korting enkel geldig tijdens de verwenavond en koopdag. Niet cumuleerbaar met andere kortingen en/of acties. Ben je op zoek naar dat tikkeltje meer? Heb je zin om jezelf eens extra te verwennen? In Beauty-Nazareth zit je dan helemaal goed! VrIjDAg 3 oktober VAN 19u tot 22u exclusieve verwenavond in samenwerking met thuiszorgwinkel, Instituut Ann en Beauty Hairconcept. Aantal deelnemers beperkt. Inschrijven via of info@tzwmvl.be. 15% korting * op alle badmode, care lingerie, homewear en sportswear. gratis goodiebag voor elke deelnemer. zaterdag 4 oktober VAN 9u30 tot 16u exclusieve koopdag in de thuiszorgwinkel met 15% * korting op alle badmode, care lingerie, homewear en sportswear. info

6 6 XXX FREDERIKA: Als je doet wat je graag doet, kan je lichaam veel aan.

7 BIORITMES 7 VAN OCHTENDMENS... Postbode zijn, lijkt haar verschrikkelijk en zonder koffie komt ze de voormiddag niet door. Laat radiopresentatrice Frederika del Nero maar doorwerken tot vier uur s nachts. Bioritmes: wat zijn ze en wat doen ze met ons? TOT NACHTRAAF TEKST: Lien Lammar FOTOGRAFIE: Filip Naudts De ene bruist 's morgens van de energie, de andere komt pas s avonds op dreef. Radiopresentatrice Frederika del Nero (28) behoort duidelijk tot de tweede categorie. Voor het programma Nightcall op Studio Brussel kroop ze maandenlang tussen middernacht en twee achter de microfoon. Onmenselijke uren, zou je denken, maar niet voor Frederika. Ik ben een nachtraaf, absoluut, zegt ze. In de ochtend functioneer ik gewoon niet. Tenzij er liters koffie aan te pas komen. (lacht) Als kind was ik s avonds al veel actiever dan s morgens. Mensen verwarren dat soms met een ochtendhumeur, maar zo mag je het niet bekijken. Ik heb gewoon een lange aanloop nodig voor ik aan de dag kan beginnen. Dat ik theater gestudeerd heb, is niet zo toevallig. Acteurs zijn echte avondmensen. Overdag repeteer je, s avonds ga je nog naar voorstellingen kijken. Een ritme dat me bijzonder goed ligt. Adrenaline aub Toen ze me vroegen om Nightcall te presenteren, heb ik geen seconde getwijfeld. Ik dacht dat mijn bioritme de eerste weken misschien wat in de war zou zijn, maar dat viel heel goed mee. De adrenaline die ik krijg als ik achter de microfoon kruip, zit daar zeker voor iets tussen. Ik babbel graag en kan mijn creativiteit kwijt in de radiostudio. Als je doet wat je graag doet, kan je lichaam veel aan. Ik weet niet of ik dit ook zou kunnen opbrengen voor een kantoorjob. Als ik in een creatieve flow zit, kan ik eindeloos doorgaan. Soms moet ik mezelf echt verplichten om in bed te kruipen. Na Nightcall kon ik nooit meteen gaan slapen. Ook al was ik pas om vier uur thuis, ik moest eerst nog even ontspannen. Ik las nog een hoofdstuk in een boek, keek nog een aflevering van een serie... Voor vijf uur lag ik niet in mijn bed. Dat is laat, maar ik stond dan ook niet op voor twaalf uur s middags.

8 8 BIORITMES Opstaan om 7.30u: de hel Nu Nightcall door de zomerprogrammatie op Studio Brussel even stil ligt, heeft Frederika haar ritme weer moeten omgooien. Ik ben bezig met repetities voor een toneelstuk. Om tien uur s morgens moet ik in Brugge zijn, dus dat wil zeggen dat ik om half acht in Brussel moet vertrekken. De hel. (lacht) Voor andere mensen zijn dit misschien fantastische uren, maar ik vind het verschrikkelijk. Ik heb er echt moeite mee om direct actief te zijn. Ik heb véél koffie nodig om de ochtend door te komen. Pas na de middag begin ik écht wakker te worden. Ik probeer wel om vroeger te gaan slapen, maar om tien of elf uur al in je bed kruipen klinkt een beetje absurd in mijn oren. Mijn lichaam heeft gewoon geen zin om dan al te gaan slapen. Ik doe mijn best om voor één uur in bed te liggen, maar meestal is het toch weer later. Dat beklaag ik me dan s morgens natuurlijk. Het klinkt misschien raar, maar eigenlijk heb ik best veel slaap nodig. Slechte bioritmes bestaan niet. Ons bioritme is de klok in onze hersenen die ons slaap-waakritme regelt, zegt professor Elke de Valck, slaapdeskundige en docent biologische psychologie aan de VUB. Het bepaalt wanneer we goed wakker zijn en wanneer we willen slapen. Eén cyclus duurt normaal 24 uur, maar die kan ook korter of langer zijn. Bij ochtendmensen bijvoorbeeld is die cyclus korter. Zij zijn s morgens sneller actief en hebben minder problemen om vroeg op te staan. Bij avondmensen zie je net het omgekeerde: hun klok tikt trager, dus kunnen ze gemakkelijker langer opblijven. In de genen? Je bioritme is voor een stuk aangeboren en voor een stuk bepaald door je omgeving en ontwikkeling. Dat tieners liever laat gaan slapen en laat opstaan, is heel normaal. Dat maakt deel uit van hun ontwikkelingsproces. Hoe ouder we worden, hoe meer ons bioritme weer in de omgekeerde richting begint te verschuiven. Daarnaast zorgen genetische kenmerken er voor dat slechts 10 % van de mensen een uitgesproken ochtendtype is: zij zijn heel gevoelig aan slaaptekort en zullen er snel last van hebben als ze later zijn gaan slapen. Nog eens 10 % is dan weer een uitgesproken avondtype. De overige 80 % heeft geen uitgesproken voorkeur. De meeste mensen hebben er dus niet echt problemen mee om eens wat vroeger op te staan of later te gaan slapen dan ze gewoon zijn. De vuistregel is: het is doenbaar om twee uur af te wijken OEI, WIST JE DAT grote rampen en verkeersongelukken vaak s nachts gebeuren, en dat ons bioritme daar voor iets tussen zit? Na middernacht produceert ons lichaam volop melatonine, een hormoon dat je slaperig maakt. De hoeveelheid stresshormonen in ons bloed is dan weer op zijn laagste punt, waardoor we minder alert zijn en niet goed helder kunnen nadenken. Kijk maar naar de kernramp in Tsjernobyl: die gebeurde in 1986 om half twee 's nachts nadat uitgeputte werknemers een veiligheidstest uitvoerden.... een 17-jarige student uit Californië in 1965 maar liefst elf dagen niet geslapen heeft? Het World Guinnes Book of Records houdt geen nieuwe pogingen meer bij, uit angst voor de schadelijke gevolgen ervan.... ontbijten helpt om je 's morgens sneller wakker te voelen? Als het even kan, eet je ontbijt dan voor het raam of bij een heldere lamp: licht stopt de productie van melatonine en maakt je beter wakker. Meteen ook de reden waarom je s avonds beter niet te lang meer achter je computerscherm zit. als je je bioritme negeert, je lichaam zich de volgende nacht herstelt door dieper te slapen? Als je dus vaker onregelmatig slaapt, raakt je lichaam in de knoop. je bioritme heel gevoelig is voor veranderingen? Zelfs de omschakeling naar de zomertijd kan problemen geven. Zo gebeuren er de eerste dagen na de ingang van de zomertijd meer verkeersongelukken.

9 9 Elke de Valck: DAT TIENERS LIEVER LAAT GAAN SLAPEN EN LAAT OPSTAAN, IS HEEL NORMAAL. DAT MAAKT DEEL UIT VAN HUN ONTWIKKELINGSPROCES. HOE OUDER WE WORDEN, HOE MEER ONS BIORITME WEER IN DE OMGEKEERDE RICHTING BEGINT TE VERSCHUIVEN. van je voorkeursritme. Stel dat je in jouw ideale patroon elke dag om acht uur opstaat, zal het ook lukken om vanaf zes uur actief te zijn. Maar heb je een uitgesproken voorkeur om pas om elf uur op te staan en moet je om zes uur uit je bed, dan wordt het moeilijk. Volg je bioritme Of je nu graag vroeg opstaat of liever laat in je bed kruipt, het aantal uren slaap dat je nodig hebt om je s morgens fris te voelen is heel persoonlijk. Dat we allemaal acht uur zouden moeten slapen, klopt absoluut niet. Sommige mensen hebben wel degelijk genoeg aan zes uur slaap, daar is niks mis mee. Je hebt ook echte langslapers die meer dan negen uur slaap nodig hebben, maar de meeste mensen slapen gemiddeld tussen de zes en negen uur per nacht. Hét perfecte bioritme? Dat bestaat niet. Wat voor jou een goed ritme is, is dat misschien niet voor iemand anders. Een ochtendmens zijn, is niet beter of slechter dan een avondmens zijn. Wat je wel best doet, is je levensstijl zo goed mogelijk afstemmen op je bioritme. Stel dat je een vroege vogel bent maar altijd late shifts moet draaien, dan kan dat na een tijd zijn tol eisen. Maar als je rekening houdt met wat goed is voor je lichaam, doe je je gezondheid weinig kwaad. Vayamundo in Houffalize: Ol Fosse d Outh Genieten aan de oevers van de Ourthe In alle rust genieten van de prachtige natuur in de Ardennen vergezeld van een culinaire ontdekking? Vayamundo Ol Fosse d Outh heeft alles in huis om aan uw verwachtingen te voldoen; aarzel niet en reserveer uw gastronomisch verblijf. De ideale formule voor liefhebbers van een lekkere keuken. TAFELEN LANGS DE OURTHE in de Ardennen arrangement vanaf 153 half pension 3 dagen/2 nachten INBEGREPEN Gastronomisch menu aan tafel bediend op vrijdag en zaterdag, wijn inbegrepen Onbeperkte toegang tot het zwembad Animatieprogramma Meer weten over onze arrangementen en mogelijkheden? Contacteer Vayamundo Ol Fosse d Outh Ol Fosse d Outh 1, 6660 Houffalize T F olfossedouth@vayamundo.be Bekijk dit arrangement op

10 10 RESULTAAT ENQUÊTE

11 11 PESTEN IS EEN PEST TEKST: Anneleen De Leyn FOTOGRAFIE: Edelweiss Iedereen kent het fenomeen pesten, of het nu als stille getuige is, als slachtoffer of als pestkop. De çava?-enquête* ging dit keer over pesten en 70 % van de deelnemers beweert ooit al eens gepest te zijn. In 7 op de 10 gevallen was dat op school. Maar ook de werkplek blijkt voor een derde van de deelnemers een mogelijke pestplek te zijn. Sommigen pesten zelfs de klok rond in de vorm van cyberpesten. De resultaten checkten we bij 3 experten. *1.897 mensen vulden de online çava?-enquête over pesten in, waarvan 76 % vrouwen en 24 % mannen. 80 % is tussen 25 en 65 jaar. De grote helft (57 %) heeft kinderen.

12 12 RESULTATEN ENQUÊTE 86 % 86 % van de Vlamingen heeft zelf nog nooit gepest. JONGENS PESTEN VAKER, MEISJES EERDER ONDERHUIDS. OOK PESTEN MANNEN MEER DAN VROUWEN. 94 % We worden vooral (94 %) gepest onder de 16 jaar. De grootste pest-piek ligt tussen de 10 en 14 jaar. Gie Deboutte: We spreken van pesten als het de bedoeling is om iemand te kwetsen of pijn te doen. Het blijft ook niet bij één keer maar herhaalt zich. Pestkoppen willen een belangrijke positie innemen in de groep. Een pester gebruikt iemand die zwakker is of zich zwakker opstelt om zo zelf meer te betekenen in de groep. Je krijgt dus altijd een machtsonevenwicht tussen de pester en z n kliek, en de gepeste. Niet (alleen) voor watjes Uit de enquête blijkt dat pesten op school vooral gebeurt in de vorm van verbaal pesten zoals schelden, dreigen, vernederen of spotten (47,5 %). Daarna wordt het meest gepest door uit te sluiten of te negeren (31 %). Jongeren pesten vooral om uiterlijke kenmerken, daarna om persoonlijkheidskenmerken je bent dom/slim of je hebt ADHD. Deboutte: Toch vind ik dat je heel erg moet opletten door te zeggen dat pesten meestal gebeurt door iemands uiterlijk. Onder slachtoffers zie je inderdaad de zogezegde watjes : jongeren die stiller, minder weerbaar of minder sociaal vaardig zijn. Maar er zijn evengoed slachtoffers die gewoon niet zo goed in de groep passen doordat ze wat excentriek zijn. Ze springen eruit door al op relatief vroege leeftijd zichzelf te zijn. Denk maar aan voorbeelden als Erika Van Tielen, Bent Van Looy of Bruno Vanden Broecke. Slachtoffer verdedigen of niet? Twee derde van de slachtoffers kruipt in z n schelp wanneer ze gepest worden, één derde slaagt erin om het pestgedrag te negeren of om op te komen voor zichzelf. Logisch, want voor dat laatste moet je al heel sterk in je schoenen staan. De meerderheid houdt zich er buiten wanneer ze pestgedrag zien. Deboutte: Uit schrik om ook gepest te worden of uit schrik dat de pester agressief zou reageren. Toch vindt de helft dat niet reageren even erg is als zelf pesten. Door niet te reageren steun en versterk je eigenlijk het pestgedrag. Wat gaat er om in de (pest)kop? Wat bezielt een kind of jongere om een leeftijdsgenoot constant het leven zuur te maken? Deboutte: De kans is groot dat wie pest, een probleem heeft met z n eigen kwetsbaarheid. Veel pestkoppen kunnen niet omgaan met schuld of schaamte. Een simpel voorbeeld: een kind komt thuis en heeft z n broek gescheurd. Als moeder hier altijd erg boos en streng op reageert, leert het kind af om zich kwetsbaar op te stellen en zal het leren liegen of manipuleren. Het kind verhardt geleidelijk

13 VOLGENDE EXPERTS KOMEN AAN BOD GIE DEBOUTTE onderzoeker pesten Universiteit Antwerpen HEIDI VANDEBOSCH onderzoeker cyberpesten Universiteit Antwerpen PETER DECAVELE preventieadviseur psychosociale aspecten IDEWE aan. Daarom blijken heel wat pestkoppen zich minder te kunnen inleven in de emoties van een ander. Van minder goed functioneren tot trauma Wie gepest wordt, zal meestal minder goed functioneren op school. Dat merk je bijvoorbeeld aan te laat komen, punten die zakken of agressief reageren. Ook problemen zoals stotteren of faalangst zullen verergeren. Maar er kunnen ook psychosomatische klachten opduiken zoals buik- of hoofdpijn, depressies en angsten. Vooral slachtoffers die hun negatieve ervaringen niet kwijt kunnen, die er niet over kunnen of durven praten, kampen hiermee. Ze raken de spanning niet kwijt en die stapelt zich op in hun lichaam. Gaat pesten vanzelf over? 85 % vindt van niet. Het is maar wanneer de hele groepsdynamiek van het pesten in elkaar zakt, dat het tij kan keren. Van het moment dat er een of meerdere omstaanders het pestgedrag duidelijk gaan afkeuren, ontstaat er twijfel 13 en zien we dat veel pestkoppen inbinden. Het keerpunt kan ook komen vanuit de hoek van het slachtoffer. Wanneer een slachtoffer nadrukkelijk steun krijgt van iemand, neemt het pesten af. Dat kan van een vriend of vriendin zijn maar er moet zeker ook steun van een volwassene komen. Gevraagd: krachtig antipestbeleid Pestproblemen kan je maar oplossen als de hele (school) omgeving erbij betrokken is, anders lukt het niet. KiVa, een wetenschappelijk onderbouwd antipestprogramma uit Finland, heeft al z n nut bewezen. Het wil in de eerste plaats leerkrachten heel goed informeren zodat ze alerter zijn en dus ook eerder tussenkomen. Ook wil het kinderen aanleren om zelf (goed) te reageren op pestincidenten: Dit vind ik niet OK, ik wil dat je daarmee stopt. Leerkrachten krijgen ook training op het voeren van interventiegesprekken. Deboutte: Hoe deskundiger je hierin bent, hoe beter het werkt. Bij ons in Vlaanderen komt er wel meer en meer GETUIGENIS BIANCA (43) Gelukkig is m n zelfvertrouwen helemaal hersteld maar toch kan dat onzekere gevoel nog eens opduiken als ik mij ergens bij wil aansluiten op een feestje of op café bijvoorbeeld. Toen ik 12 was ging ik op internaat. Ik kwam van iets verder in de regio, en dat hoorde je aan m n accent. M n leeftijdsgenootjes vonden mij hierdoor al een beetje vreemd. Die eerste weken van het schooljaar had ik een verkoudheid. Mijn moeder had wel 20 zakdoeken in mijn kast gelegd maar die waren binnen de kortste tijd allemaal vuil. Ik had er niet beter op gevonden om ze met water en zeep uit te wassen in mijn lavabo. Rad van tong als ik was, had ik dat verteld aan een paar meisjes. Daarna liep het fout voor zeker 2,5 jaar. Plots was ik niemands vriendin meer, mocht ik bij geen enkel kliekje meer staan en mocht ik niet meer meespelen. Ze kwamen me vragen of ik ook mijn onderbroeken uitwaste, en of ik al mijn was in de lavabo deed. Ik ben in die periode heel onzeker geworden. In het derde jaar werd ik plots wel opgenomen in een kliekje. En vanaf dan ging het weer goed met mij. Gelukkig is m n zelfvertrouwen helemaal hersteld, maar toch kan dat onzekere gevoel nog opduiken als ik mij ergens bij wil aansluiten op een feestje of op café bijvoorbeeld.

14 14 RESULTATEN ENQUÊTE GETUIGENIS LISA (29) Wat ze precies allemaal naar m n hoofd slingerden, weet ik niet meer, dat heb ik wellicht verdrongen. Ik weet vooral nog dat ik altijd schrik had dat het erger zou worden of zou escaleren. Ik werd gepest in de eerste jaren van het middelbaar. Er zat altijd een groepje jongeren van op school achteraan op de bus. Die pestten mij elke morgen en elke avond van en naar school. Ik stapte nog maar op en hoorde al: Lisa is daar, Lisaatje is daar. Ik probeerde altijd zo veel mogelijk vooraan op de bus te blijven, ver van het groepje en dicht bij de chauffeur. Maar dat lukte natuurlijk niet altijd. Toen ik moest doorschuiven, werd het roepen en uitlachen almaar erger. Wat ze precies allemaal naar m n hoofd slingerden, weet ik niet meer, dat heb ik wellicht verdrongen. Ik weet vooral nog dat ik altijd schrik had dat het erger zou worden of dat het zou escaleren. Eens de bus wegreed, hield het pesten op. Meestal bleef het bij verbaal geweld, soms begon er iemand met propjes of stukken appel te gooien. Eén keer kreeg ik kauwgom in m n haar. Het keerpunt was pas toen ik in het 3e jaar zat. Ik leerde een meisje kennen naast me op de bus. Ze was spontaan en ook veel mondiger dan mij. Toen ze doorhad dat ik gepest werd, nam ze het voor me op. Ik ben haar ontzettend dankbaar. Het is nog altijd een goede vriendin van me. Of het alleen aan haar te danken was dat het pesten afnam? Het was een combinatie van m n vriendin, de vele steun van een paar leerkrachten en het altijd luisterende oor van m n ouders. En het feit dat Lisa op een bepaald moment wist dat ze aan het aspergersyndroom leed: Van zodra ik dat wist, kon ik mezelf beter aanvaarden en kreeg ik meer zelfvertrouwen. Ouders Lisa Mama Lisa: Wij vonden het natuurlijk vreselijk te horen dat ons kind zo gepest werd. Papa Lisa: Ik had het zien aankomen van in de lagere school. We wisten dat Lisa een mogelijk doelwit was omdat ze stil en teruggetrokken was als kind. Ze had dyslexie waardoor ze veel extra zorg nodig had op school. Wij hebben hier al altijd een winkel en dus zat Lisa lang in een vrij beschermde omgeving: iedereen uit de buurt kende ons. Maar op weg naar de middelbare school liep het fout. Het ontaardde meteen in pesterijen. Bij momenten werd ik echt kwaad. Ik had soms zin om mee op die bus te springen en die gasten eens vast te nemen. Toch doe je dat niet want je weet dat dat geen oplossing is. Mama: Soms probeerden we tips te geven, bijvoorbeeld dat ze altijd moest proberen bij iemand te staan of met iemand te praten. Want wie alleen staat, is een makkelijke prooi. Maar veel meer kan je niet doen als ouder. aandacht voor pesten, maar van een echt doorgedreven beleid zoals in de Scandinavische landen of in Nederland is zeker nog geen sprake. Ook in de lerarenopleidingen komt de aanpak hierrond nog maar mondjesmaat of niet aan bod. Ik apprecieer de inspanningen die elke school of organisatie doet, maar iedereen werkt bij ons vanuit zijn of haar intuïtie, elk op z n eigen manier. Soms kan dat zelfs tot een averechts effect leiden. Beeld je maar eens in hoe geviseerd je je als slachtoffer moet voelen tijdens de Week tegen Pesten. Ik pleit er dus voor om ook bij ons een krachtig antipestbeleid in te voeren. Pesten in space: cyberpesten Een uitloper van klassiek pesten is cyberpesten. Voorbeelden zijn iemand beledigen, bedreigen of uitlachen via internet of sms, iemand een virus bezorgen, met spam belasten of massaal defrienden. Het kan ook subtieler door bijvoorbeeld een fake profiel aan te maken en roddels te verspreiden in iemands naam, een haatpagina te creëren of gênante filmpjes of foto s te posten. Heidi

15 Vandebosch: Dit is een vorm van pesten van de laatste 10 jaar. Het gebeurt vooral bij 12- tot 14-jarigen want zij zijn constant online met elkaar. Toch zien we dat het aantal gevallen van cyberpesten niet toeneemt. Dat komt wellicht doordat scholen, de overheid en de media hier veel rond sensibiliseren. Cyberpesten gebeurt nu wel op een iets vroegere leeftijd dan in het begin. Schade veel groter Uit onze enquête blijkt bijna 6 % ooit gepest te zijn via internet, en bijna 10 % via gsm. Cyberpesten komt nog relatief weinig voor als je t vergelijkt met klassiek pesten, maar de impact of de schade die je ervan kan oplopen is veel groter. Vandebosch: Je kan iemand 24 u op 24 u online pesten. Klassiek pesten houdt op na school of toch eens je thuis bent. Het publiek dat een online pester kan bereiken, is ook veel groter. Bovendien blijft iets wat op internet komt lang of voor altijd staan. Beeld je maar eens in wat voor een impact een denigrerend filmpje kan hebben, zeker als dat nog eens een eigen leven gaat leiden op internet. Het gevoel van machteloosheid is bij online pesten veel groter dan bij klassiek pesten. Open communicatie Cyberpesten kan je maar voorkomen of tegengaan door op veel verschillende fronten in te zetten, in de eerste plaats thuis. Vandebosch: Ouders houden best een oogje in het zeil als zoon- of dochterlief op internet zit. Niet letterlijk meelezen over de schouder natuurlijk de kans op succes lijkt me dan niet erg groot maar alert zijn voor signalen. Het is belangrijk dat ouders betrokken zijn en interesse tonen in de leefwereld

16 16 RESULTATEN ENQUÊTE van hun kind, en dat ze open communiceren met elkaar. Ook kan je jongere kinderen best begeleiden bij hun eerste stappen op Facebook. Daarnaast is het ook maar best dat er geen vind ik niet leuk-knoppen bestaan en dat je meestal niet anoniem kan reageren. Het zou online pesten alleen maar in de hand kunnen werken. Pesten als je groot bent : op het werk Ruim een derde van wie onze enquête heeft ingevuld, zegt dat ze gepest worden of werden op het werk, niet te onderschatten dus. Ook op de werkvloer uit zich dat voor 80 % vooral in verbaal pesten, uitsluiten of negeren. Groep IDEWE biedt preventie en steun aan werkgevers en werknemers voor een veilige werkomgeving. De laatste jaren krijgen ze meer meldingen rond pestgedrag op het werk, voor 2013 waren dat er bijna 500. Peter Decavele van IDEWE relativeert: Vaak gaat het hier meer om onopgeloste, verziekte of uit de hand gelopen conflicten in plaats van om echt pestgedrag. Echt zware pesterijen zullen de meeste bedrijven wel aanpakken. Het zijn de verziekte relaties tussen mensen die het meest voorkomen en het meest hardnekkig zijn. We krijgen wellicht ook TOP 3 VERTROUWENSPERSOON Partner 23 % Vrienden 18 % Ouders 13 % Hulplijnen krijgen maar weinig vertrouwen (1,8 %). Een derde tot een vierde van de slachtoffers praat er met niemand over. steeds meer meldingen omdat het fenomeen meer bespreekbaar wordt. Onderzoek naar psychosociale risico s Decavele: IDEWE gaat op zoek naar de psychosociale risico s op het werk, de mate van welzijn bij de werknemers. Hoge werkdruk, jobonzekerheid en conflicten demotiveren en vreten energie. Mensen krijgen dan stress of een burn-out, of er ontstaan pesterijen. Omgekeerd, werknemers die veel autonomie en inspraak krijgen, die zich kunnen ontplooien en die elkaar steunen, raken gemotiveerd en krijgen energie van hun werk. Dan krijg je een organisatie waar mensen graag werken, betrokken zijn en er willen blijven. Wij vinden het belangrijk om de focus te leggen op wat goed gaat, op het positieve binnen een organisatie. Dat proberen we te versterken. Soort organisatie is bepalend Pestgedrag op het werk hangt niet zozeer af van conflicten tussen individuen maar wel van het soort organisatie en het soort leiderschap. Decavele: Is de leidinggevende autoritair of democratisch? Wil hij of zij constructief meewerken aan een open bedrijfscultuur waar open communicatie is en waar conflicten worden uitgepraat? Is alles voor iedereen duidelijk of zijn er verborgen agenda s? Allemaal zaken die bepalen of pesten een kans krijgt of niet. Ik heb niets gezien. 72 % van de mensen die onze enquête invulden, vindt dat ze op hun werk niet streng genoeg optreden tegen pestgedrag. Decavele: Bij een conflict reageert een leidinggevende vaak met Ik heb niets gezien, ik weet niet wie ik moet geloven. Wij leren leidinggevenden aan om stelling te nemen tegen mogelijk gedrag: Als het waar is dat persoon x dat gedaan heeft, dan tolereren wij dat soort gedrag niet in ons bedrijf. Met zo n aanpak zou in de helft van de gevallen het ongewenst gedrag ophouden. VOND JE DIT INTERESSANT? DOE DAN MEE AAN DE NIEUWE ENQUÊTE EN LEES HET RESULTAAT IN DE VOLGENDE ÇAVA! PESTEN, GEDAAN ERMEE! Infoavond op 24 november in De Centrale te Gent Gie Deboutte is voorzitter van het Vlaams Netwerk Kies Kleur tegen Pesten en leidt een pilootproject dat gericht is op pestpreventie in het basis- en secundair onderwijs. Zijn laatste publicatie Leven met een pestverleden geeft inzicht in de ervaringen van daders en slachtoffers van pestgedrag op school. Zijn voordracht is bedoeld voor: (groot)ouders, (zorg)leerkrachten en iedereen die zorgt voor kinderen en jongeren. Meer info? Agenda p.56 of gezondheidspromotie.mvl@cm.be of

17 17 DOE MEE! OPROEP ENQUÊTE EN MAAK KANS OP EEN GASTRONOMISCH DINER HEB JIJ NOG VRIJE TIJD? Het leven wordt steeds drukker, onze dagen steeds korter en de agenda steeds meer gevuld. We worden telkens weer geconfronteerd met dat ene woord: stress. Je zou haast vergeten dat je ook nog tijd moet maken om weer even tot jezelf te komen. Hebben we te weinig vrije tijd? Of willen we teveel doen? Ben jij na een lange werkdag helemaal uitgeteld of sta je te springen om nog wat extra energie te verbranden in de sportclub? Vul snel onze vragenlijst in en misschien word je wel beloond met een Bongobon Gastronomisch dineren t.w.v. 89,90. Deelnemen kan tot 26 september 2014 op

18 18 MIJN GEDACHT EMMA Annelies Verbeke, schrijfster Of ik het in de çava? eens over pesten wilde hebben? Ja, waarom niet, het blijft een relevant thema, met al die jonge levens die via sociale media ravijnen in worden gedreven, de filmpjes over door grijnzende collega's gemartelde werknemers, het woord 'negers' op de gevel van een niet-blank gezin. En zou ik dan eventueel over mijn eigen ervaringen daaromtrent kunnen vertellen, mochten die er zijn? Hmm. Niemand staat ervoor te springen de demonen uit zijn kindertijd voor een groep onbekenden te gooien, voor een potentiële roedel leeuwen. Maar goed, het oud zeer is inmiddels geplaatst en overstegen, en wie weet verschaffen mijn zinnen een enkeling iets als troost. Ik herinner me mijn lagere schooltijd als een periode waarin ik door klasgenoten ofwel op handen werd gedragen, ofwel gepest. Al was het tegelijk ook allemaal vrij gewoon, en heb ik veel gelachen. Goede cijfers zorgden er wel eens voor dat ik werd aangepakt, maar in de eerste plaats was mijn huid de reden. Die heeft twee kleuren, dat is uitzonderlijk. Het pesten ging in mijn geval nooit verder dan woorden. Die werden weliswaar vaak uitgesproken van veel te kortbij, maar fysiek contact kwam er nooit aan te pas. Het moet vreselijk zijn als dat wel het geval is. Ik zou mijn ervaringen dus zeker niet als extreem, of heel talrijk typeren. Het kan veel erger, helaas. Maar zeker kunnen woorden kwetsen, en verdomd lang bijblijven. In de eerste jaren van de middelbare school gebeurde het ook een tijdje. Ik maakte er een einde aan in een vol AAN HET WOORD ANNELIES VERBEKE JE KENT HAAR VAN... HAAR DEBUUTROMAN SLAAP! WAARMEE ZE VERSCHILLENDE PRIJZEN WON, TIROLER INFERNO: EEN GRAPPIGE NOVELLE OVER WAT ER GEBEURT ALS VEERTIG MENSEN SAMEN OPGESLOTEN ZITTEN IN EEN SKILIFT klaslokaal, in afwachting van de komst van de leraar. Het was een ingeving van het moment. Ik richtte me tot de zwakste van de aanvallende groep en zei: Jij gaat mij pesten? Jij? Jij die hier geen enkele vriend hebt gaat mij pesten? Denk je dat ze iets om je geven? Jij hebt niemand. Als je vrienden had zou er nu toch iemand iets zeggen? Het bleef muisstil. De jongen brak. Dat was geen mooi tafereel. Enkele weken later veranderde hij van school. Ik ben me altijd blijven afvragen of ik daar iets mee te maken had. Sommigen noemden mijn optreden een succes. Niemand heeft me daarna nog getreiterd. Maar ik kon wel kotsen van mezelf, en ik wist wat ik nooit meer wilde zijn: een tot dader verworden slachtoffer. Een ordinair roofdier. Wie gedurende een periode tot dergelijke nachtmerrie gedwongen wordt, kan daar namelijk ook iets uit leren. Dat het pijn doet aangevallen of uitgesloten te worden. Dat dat voor andere mensen ook zo is. Dat deze pijn ons verbindt. Met dat inzicht kunnen we beginnen, het is de basis voor plezier. In februari was ik in Jakarta. In een schooltje zag ik een standbeeld van een kleine Obama met een vlinder op zijn vinger. Als kind woonde hij in de buurt met zijn Indonesische stiefvader, als president keerde hij ernaar terug, een vriendschappelijke missie. Een medewerkster van de Belgische ambassade vertelde me over haar gesprek met iemand die bij de president in de klas had gezeten. Obama werd hevig gepest om hoe hij eruit zag, om de kleur van zijn huid. If only we had known, had de gewezen klasgenoot gezegd. Fotografie Koen Broos

19 GESPOT 19 LIEFDE VLINDERS IN DE BUIK? Ken je dat tintelend gevoel in je buik wanneer de persoon op wie je verliefd bent recht naar je kijkt? Die vlinders in je buik zijn een gevolg van stress. Wanneer mensen onverwacht in een situatie terechtkomen die stress veroorzaakt, krijgen ze een vecht of vlucht -neiging. De adrenaline die dan vrijkomt zorgt ervoor dat je hart sneller gaat slaan en dat je bloeddruk stijgt, waardoor je aandachtiger bent en je lichaam klaar is om te reageren. Aangezien al het bloed op dat moment naar je longen en spieren stroomt, krijgen andere organen zoals de maag minder bloed. Dus of je nu voor je geliefde staat of voor een leeuw in de savanne, je zal in beide situaties de vlinders voelen in je buik. CM-MEDIKO PLAN* Extra bescherming tegen hoge medische kosten buiten het ziekenhuis. Net zoals bij de CM-hospitalisatieverzekeringen, biedt deze nieuwe verzekering een aanvullende dekking bovenop die van de wettelijke ziekteverzekering. Er zijn tegemoetkomingen voorzien voor: Remgelden Tandzorg Hoorapparaten Oogzorg Bevalling Voedings-en dieetadvies Reisvaccins Meer info over tegemoetkomingen en premies: of tel *CM-Midden-Vlaanderen is erkend als verzekeringsagent onder het nummer 1016c TRAPLIFTEN, HUISLIFTEN & PLATEAULIFTEN VRIJBLIJVENDE OFFERTE / BEZOEK BEL GRATIS : SERVICE 24/24-7/7 Mannebeekstraat 3 B-8790 Waregem info@comfortlift.be BEZOEK ONZE WEBSITE : Wij verhogen uw comfort! CAVA_160x115_nieuw.indd 1 30/06/14 11:03

20

21 TAXI MAMA 21 TUUT TUUT, DAAR IS TAXI MAMA Maandag notenleer, dinsdag zwemles, woensdag voetballen... In september begint het naschoolse heen-en-weer rijden weer. We willen onze kinderen zoveel mogelijk hobbys laten doen, maar hoe krijgen we het toch allemaal voor mekaar? TEKST: Lien Lammar FOTOGRAFIE: Studio 37 Cora (39) vraagt het zich soms ook af. In haar thuisstad Hasselt speelt ze taxi voor haar zonen Ben (14), Nick (12), Vince (10) en Jens (9). Om de twee weken komen daar tijdens het weekend ook nog stiefzoon Pieter (18) en stiefdochter Ineke (15) bij, de kinderen van haar man Walter, ook een ervaren taxichauffeur trouwens. Voor çava? hield ze een week lang een dagboek bij. MAANDAG Met vijf naar de tandarts De ochtendshift is voor taxi Wally: Walter ontbijt samen met de kinderen en brengt ze naar school. Omdat ik al om 7.30u begin te werken, kan ik om 16u stoppen en de jongens van school halen. Vandaag geen hobby's, maar een andere activiteit op de agenda: om 17u worden we bij de tandarts verwacht. Ik probeer het zo te regelen dat we met

22 22 REPORTER DOET DE TEST zoveel mogelijk tegelijkertijd mogen komen. Bandwerk voor de tandarts, gemakkelijk voor ons! DINSDAG Operatie Propere Taxi Ben gaat op uitstap en moet vroeger op school zijn. Walter brengt hem om 8u weg, om dan thuis de drie anderen op te pikken. Om 16.10u ga ik Nick, Vince en Jens ophalen in de studie. Ben komt pas om 17u terug van schoolreis. Het is niet de moeite om naar huis te rijden, dus gaan we even naar de carwash. Weer een klus uitgespaard, de jongens vinden het nog leuk ook. WOENSDAG Allemaal het zwembad in Vandaag is het de beurt aan Vince, Jens en Nick. Probleem: ze komen niet op hetzelfde uur thuis. Hoe gaan we dat doen? Omdat ik nu pas mijn ouderschapsverlof opneem, ben ik op woensdagnamiddag vrij. Om 12.15u heeft Ben gedaan met school. Om 15.30u ga ik Vince en Jens ophalen, een uurtje later rijd ik terug om Nick op te pikken. Het wordt haasten, want om 17u gaan we met het hele gezin zwemmen, ook Walter en ik. We hebben bewust gekozen voor een gezamenlijke hobby. Het is gewoon onmogelijk om én naar de muziekschool én de tekenacademie én de voetballes te rijden. DONDERDAG Extra ritje voor het slapengaan Vince is gestart met een nieuwe hobby: streetdance. Hij wilde al langer op dansles, maar met onze agenda's zagen we het niet zitten om nog méér taxi te spelen. Omdat we zien dat hij talent heeft, gaven we toch toe. Ik breng Vince weg om 17u, Walter gaat hem om 18.30u weer oppikken. Een halfuur voor bedtijd bedenkt Nick dat hij morgen naar de bibliotheek moet, maar dat de boeken nog op zijn kamer bij zijn papa liggen. Hup, wéér de auto in... VRIJDAG To skate or not to skate Vince wil naar het skatepark, dat aan de andere kant van de stad ligt. Hij is nog te jong om alleen te fietsen, dus... Ik moet nog koken, wassen, opruimen,... Vandaag zie ik het echt niet zitten. We kunnen niet op alles ja zeggen. Ben moet naar de orthodontist, maar neemt vandaag zn fiets. Intussen rijdt Walter heen en weer naar Brussel om Pieter en Ineke te gaan halen, die tijdens de week bij hun mama wonen. Daarna zit het rijden er weer even op. ZATERDAG Boodschappen doen-zwemmenboodschappen doen Van 10.30u tot 11.30u moeten de jongens gaan zwemmen. Terwijl zij in het water zitten, gaan Walter en ik boodschappen doen in de supermarkt vlakbij het zwembad. Van 11.30u tot 12.30u is het onze beurt. Terwijl Walter en ik zwemmen, spelen de kinderen nog even verder in het bad ernaast. Met ons volgeladen busje rijden we weer naar huis. ZONDAG Taxi aan de kant Zondag is gezinsdag: dan proberen we het rondrijden TIPS VOOR TAXI MAMA'S SCHRIJF JE WEEKPLANNING DAG PER DAG UIT OP PAPIER Kijk waar de knelpunten zitten en waar je eventueel nog wat moet schrappen in de activiteiten. GEEN SPORTIEVE HOBBY'S ZONDER VUILE WAS Win tijd en bespaar jezelf stress door sommige spullen dubbel aan te kopen en door je kinderen te leren om zelf hun sporttas te maken. Steek er desnoods een lijstje bij met spullen die ze moeten wegsteken. GENIET VAN DE RUST Een uurtje wachten in de auto terwijl je kinderen aan het sporten zijn of in de notenleer zitten? Neem een goed boek mee en geniet van de rust. HOBBY S HOEVEN NIET ALTIJD BUITENSHUIS TE ZIJN Met het hele gezin samen een gezelschapsspel spelen kan een leuk alternatief zijn.

23 23 zoveel mogelijk te beperken en tijd te laten om ongepland leuke dingen te doen. Het is vaak de enige dag waarop we met alle zes kinderen thuis zijn. Walter brengt Pieter en Ineke s avonds weer naar Brussel terwijl ik met de kinderen hun boekentas klaarmaak voor een nieuwe schoolweek. Want morgen rijden taxi Wally en taxi mama weer uit... Overal rijden taxi mama's en taxi papas rond. Met één, twee of meer kinderen op de achterbank, maar nog vaker met een pak organiseerstress. Een ziekte van deze tijd waar we mee moeten leren leven, of een probleem dat we onszelf aandoen? We willen allemaal rustig in het groen gaan wonen, maar blijven massaal naar de stad trekken voor werk en vrije tijd. We vreten kilometers met onze wagen om dan onze kinderen van hun fiets te houden, want er rijden te veel auto's op de baan. Stof genoeg om over na te denken. De expert aan het woord De hobby's van de kinderen beperken is een slimme keuze van Cora, zegt professional Sara Van Wesbeeck: WE VINDEN HET BELANGRIJK OM ONZE KINDEREN ALLE KANSEN TE GEVEN, MAAR VERGETEN DAT OP TIJD STOPPEN EN PAUZEREN DAAR OOK BIJ HOORT. EEN KIND LEERT OOK BIJ DOOR GEWOON EENS LEKKER TE NIKSEN. organizer Sara van Wesenbeeck. Ze stelt duidelijk haar grenzen. De start van het schooljaar is een goed moment om even stil te staan bij de naschoolse agenda van je kinderen. We vinden het belangrijk om onze kinderen alle kansen te geven, maar vergeten dat 'op tijd stoppen en pauzeren' daar ook bij hoort. Een kind leert ook bij door gewoon eens lekker te niksen. Maar het probleem ligt niet alleen bij te veel hobby's. Ook het toenemende verkeer zorgt ervoor dat ouders taxi blijven spelen. Voor kinderen tussen zes en veertien jaar is fietsen een groot risico, zo berichtte het Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid onlangs nog. We zijn echte autorijdende ouders, geeft ook Cora toe. Ik wil niet overbeschermen, maar ik laat mijn kinderen niet graag alleen fietsen. In onze straat bijvoorbeeld is er geen fietspad én wordt er vaak hard gereden. Een beurtrol met andere ouders kan helpen, tipt professional organizer Sara. Maak aan het begin van het schooljaar een planning op tot aan de kerstvakantie en zet die op papier: zo is ze minder vrijblijvend en heb je meer kans op een succesvolle beurtrol. Sara van Wesenbeeck is life & business coach en professional organizer. In haar nieuwste boek Het handboek voor de spitsuurvrouw (Uitgeverij Lannoo ) leert ze je hoe je de verschillende spitsuurmomenten in je leven en werk beter kunt managen. Zin om even uit te blazen in volle natuur? Vind je tweede adem tijdens een weekendje weg op eigen ritme. Laat de kinderen het beest uithangen en onze ervaren wandelgids je op sleeptouw nemen! De kleintjes kunnen slingeren aan touwen, plonzen in de waterplaza en uitrusten tussen de everzwijnen. Laat de regio je bekoren. Tem de wilde golven van de Lesse met de kajak, ga railbiken of neem de mountainbike. INFO & RESERVATIE reception@massembre.com (tweetalig) Massembre, 5543 Heer, provincie Namen. Ook Massembre blaast uit! De kaarsjes op de taart tellen dit jaar een bijzonder aantal. Blader door naar CM-deals en win een feestweekend in het groen.

24 24 ZEG EENS AAA TEKST: Mathieu De Smedt Dokter, dokter! Ik heb de milt! Veel mensen klagen weleens over de milt wanneer ze een stekende pijn in de zij voelen tijdens het sporten. Maar is het wel de milt die de steken veroorzaakt? We gingen te rade bij onze huisarts Tom Jacobs voor meer informatie VOL BLOED LAST? BUIKADEMHALING VUIST De milt bevindt zich net onder het linkerribbenrooster. Binnenin krioelt er heel veel bloed doorheen vaatbedjes die eruitzien als een delta aan de monding van een grote rivier. Dat reservoir vol bloed kan ingezet worden tijdens een inspanning. Daarnaast beschermt de milt ons ook tegen bepaalde infecties. Hoewel we zonder milt kunnen leven, weten we nu in tegenstelling tot vroeger dat we het orgaan beter behouden. Onze milt is namelijk ook het belangrijkste reservoir van een groep witte bloedcellen, die uitrukken en schade repareren wanneer ons lichaam slachtoffer wordt van een groot trauma of infarct. Steken in de milt tijdens het sporten hebben eigenlijk niets te zien met dat orgaan. Het gaat eerder om een prikkeling in het buikvlies. Dat is een groot gevoelig vlies dat net onder de buikspieren ligt en onze buikorganen bedekt, weet huisarts Jacobs. Een prikkeling van het buikvlies ontstaat sneller bij een volle maag of wanneer we onze rug naar achter hellen. Eet geen zware maaltijden één tot twee uur voor het sporten. Je kunt best ook geconcentreerde of calorierijke dranken vermijden. Oefen ook je buikademhaling om de prikkeling tegen te gaan. Ga daarvoor liggen en leg je handen op je buik. Een goede buikademhaling heb je wanneer je handen tijdens het ademen op en neer gaan. Als je tijdens het sporten last ondervindt van steken, kan je een vuist maken. Daardoor zal je lichaam automatisch vooroverbuigen en zal een prikkeling van het buikvlies minder vlug voorkomen. Daarnaast helpt het ook om vaker te trainen en de inspanning gradueel op te drijven, raadt dokter Jacobs aan. Je kan ook gewoon wachten, want hoe ouder je wordt, hoe minder last je zal hebben van steken in je zij. (lacht) HEB JE ZELF TIPS? Deel ze dan op facebook.com/magazinecava!

25 Ah, shaddap you face... West-Vl fm Oost-Vl 103.5fm Vl-Brabant 98.1fm Antwerpen 102.9fm Limburg fm

26 26 SAY CHEESE TEKST: Timothy Puype, FOTOGRAFIE: Studio 37 FEEST IN DE STRAAT Wie deze zomer op stap ging langs Vlaamse steden kwam het vaak tegen; spelende kinderen, keuvelende volwassenen en feestelijke taferelen. De zomer is het moment bij uitstek om te verbroederen met de buren. çava? ging een kijkje nemen bij enkele buurtfeesten. WIL JE ZELF EEN FOTO DELEN? Ga dan naar facebook.com/magazinecava!

27 01 VZW EIMAN Wat: buurtfeest Nieuw Gent, Steenakker Waar: Rerum Novarumplein Gent XXX 27 Wij staan hier met Eiman vzw op het buurtfeest. Onze vzw is ontstaan toen vrienden van Eiman op haar sterfbed beloofden om haar werk voor mensen in Soedan verder te zetten. Wij zamelen onder andere geld in voor kinderkankerpatiënten. Hier op het buurtfeest willen we onze vzw meer kenbaar maken en creatief bezig zijn met kinderen van verschillende nationaliteiten. Maar we organiseren ook concerten, tentoonstellingen,

28 02 REHANA DE KEYE (10) Wat: speelstraat Waar: Mechelen Onze straat is voor de derde keer een speelstraat in de zomer. Er komt een speelteam van de stad om spelletjes te spelen. Ze brengen dan ballen en frisbees mee en vandaag hebben we een waterballonnengevecht gehouden. Iedereen uit de straat neemt vrienden mee uit de buurt. We zijn hier vaak met meer dan twintig. Zo leer je veel nieuwe vriendjes kennen!

29 03 MARIA HOOGERS Wat: buurtfeest Zomerzoet Waar: Sint- Jacobstraat, Mechelen Ik ben hier vandaag met Jenny, Jeanne, Angèle en Paula. We wonen in serviceflats hier in de straat. Normaal komen we altijd daar samen in de tuin, maar vandaag komen we eens kijken naar het buurtfeest dat Joke heeft georganiseerd. Ik had niet gedacht dat het haar zou lukken, maar kijk! Ze verdient een dikke chapeau. Er is een plek voor kinderen, met een ballenbad en er is plaats voor de volwassenen uit de buurt om gezellig bij te praten.

30 30 DARMKANKER DARMKANKERSCREENING POEPSIMPEL? De Vlaamse overheid wil meer dan 1,9 miljoen mensen screenen op dikkedarmkanker. De test is eenvoudig en als je er op tijd bij bent, kun je veel leed vermijden. En toch is niet iedereen gewonnen voor zo n grootschalige screening. TEKST: Femke Coopmans ILLUSTRATIE: Pieter Van Eenoge

31 Vlamingen krijgen jaarlijks de diagnose dikke darmkanker, er sterven elk jaar tot mensen of ook: 1 Vlaming op 20 krijgt, ooit in zijn leven, darmkanker. De aandoening doet daarmee niet onder voor borst-, prostaat- en longkanker. De overheid wil dat cijfer met 20 % zien dalen en organiseert daarom een grootschalige screening. Dat zijn de cijfers, dit is het plan: 1,9 miljoen mensen tussen 50 en 74 krijgen een uitnodiging in de bus om een staal stoelgang op te sturen. Voorlopig wordt de brief met stoelgangtest verstuurd naar iedereen vanaf 56 die een even verjaardag viert en rond de periode van zijn of haar verjaardag. Deze stoelgangtest heet ook ifobtest (immunochemische Fecaal Occult Bloed). Je krijgt een potje en iets wat lijkt op een mascaraborsteltje, handig om een staal te nemen. Je stuurt dat staal in een voorgefrankeerde enveloppe naar het labo en tien dagen later krijgen jij en je huisarts het resultaat. Zijn er bloedsporen gevonden die je met het blote oog niet kon zien, dan volgt een colonoscopie: met een flexibele minicamera onderzoekt een specialist de binnenwand van de darm op poliepen die kunnen uitgroeien tot kanker. PRO De screening bespaart ons veel leed en kosten Maag- en darmspecialist Luc Colemont moet in het Antwerpse Sint-Vincentiusziekenhuis zeven keer per maand nieuws brengen over een groot gezwel en een onvermijdelijke operatie. 90 % van zijn vrije tijd besteedt hij aan de strijd om dikkedarmkanker meer bekendheid te geven en de screening vindt hij broodnodig. Ik denk dat daar op dit moment geen discussies meer over zijn. Bij borst- en prostaatkankerscreening ligt het anders, maar over de dikkedarmkankerscreening zijn de wetenschappelijke literatuur en alle richtlijnen duidelijk. Drie zaken zijn glashelder: dankzij screening daalt de sterfte door darmkanker, er is minder leed door darmkanker en het is kostenbesparend. Voor de sterftecijfers verwijzen critici naar een studie die zegt dat de globale sterfte niet gedaald is. Natuurlijk niet, want we gaan allemaal dood. Maar als iemand niet sterft door darmkanker, maar vijf of tien jaar later door een hartinfarct, dan zijn er veel leed en kosten bespaard. Dat leed 1 OP 20 1 Vlaming op 20 krijgt, ooit in zijn leven, darmkanker. De aandoening doet daarmee niet onder voor borst-, prostaat- en longkanker. door darmkanker is natuurlijk moeilijk te meten. Ik zie het elke dag in het ziekenhuis, bij de patiënt, familie en geliefden. En wat de kosten betreft... Misschien niet morgen of volgende maand en wellicht ook nog niet volgend jaar, maar er bestaan genoeg economische modellen die zeggen dat je op langere termijn kosten bespaart voor de patiënt, de familie én de overheid. Vindt u het belangrijk dat iedereen meedoet? Je kunt mensen niet verplichten en dat is ook mijn ambitie niet. De eerste cijfers zeggen dat 43 % van de mensen heeft meegedaan. Een prima begin alvast. Volgens de Europese commissie zou 45 % beter zijn en minister Vandeurzen wil tegen 2020 naar 60 %. De lat ligt dus hoog en daar ben ik blij om. Communicatie speelt nu een cruciale rol. Ik geef al sinds 2004 voordrachten. Ik ben ook actief op sociale media, dankzij de hulp van een paar jonge gasten die mij wegwijs gemaakt hebben, en ik ga ook regelmatig spreken in het buitenland. Ik wil namelijk niet op mijn geweten hebben dat ik een hoop dingen wist en dat mensen toch darmkanker krijgen. Kennis delen kan levens redden. Ik moet in ons ziekenhuis 7 keer per maand slecht nieuws brengen en dan zijn er 6 die helemaal niets over darmkanker weten. Barack Obama schreef op 28 februari een prachtige brief bij