Vogelvereniging Noordwijkerhout en Omstreken. Opgericht 8 mei e JAARGANG

Transcriptie

1 Vogelvereniging en Omstreken. Opgericht 8 mei e JAARGANG Augustus/september 2012

2 LEDEN VAN VERDIENSTE Piet vd Berg Henk Haasnoot Ben Zwetsloot Con van der Ven Voorzitter B.J. Zwetsloot (Ben) Boekhorstlaan BD Voorhout BESTUURSPAGINA V.V. DE KOLIBRI Lidmaatschap Volwassenen 32euro AOW 27 euro Jeugd tot 17 j 16 euro Gastlid/jeugd 20/15 euro Secretaris / Redactie A.A. Ooms (Arno) Spoorlaan KN Voorhout secretaris@dekolibri.com KvK nummer; V Verenigingscode NbvV; N16 Bankrek nr Oplage maandblad 150 stuks Penningmeester O. Rinzema (Oege) Componistenlaan Voorhout penningmeester@dekolibri.com Algemeen Commissaris W. Anthonissen (Willem) Andellaan JV algemeencommissaris@dekolibri.com Materiaalcommissaris / PR Coördinator Vogelbestand H.J. Haasnoot (Henk) Guldemondvaart JA materiaalcommissaris@dekolibri.com Ledenadministratie H. Nederpel (Hennie) Leidsevaart WE ledenadministratie@dekolibri.com Prijzencommissie T. Zwetsloot (Toos) / M. Elstgeest (Mies) van Gendtlaan WW Bennebroek mies.elstgeest@ziggo.nl Ringencommissaris C.G.A. vd Ven (Con) Kievitshorn LJ ringencommissaris@dekolibri.com Contactpersoon Advertenties A.A.M. Weijers (André) Havendwarsstraat GG andreweijers@ziggo.nl Coördinator Unity teletekst 341 NENS teletekst 714 J.J. Duivenvoorden (Jan) van Iersellaan HG jjduivenvoorden@ziggo.nl Webbeheer Bas en Natasja den Elzen Lavendelweg VX Voorhout webmaster@dekolibri.com Coördinator Vogelmarkt P. vd Berg (Piet) Helmstraat PG geen Maandbladbezorgers; H. Haasnoot, A. Weijers, C. de Mooij, J. Floris, S. Rinzema en E. Hulsebosch. Vogelmarktwerkgroep Piet vd Berg O / M Gerrit Wesseling O Theo Hogervorst O Martien van Gent O / M Willem Anthonissen O Rob Westgeest O J. Floris M E Hulsebosch M In geval van overgenomen artikelen is de vereniging niet aansprakelijk. Alle ingezonden kopy blijft voor verantwoording van de auteurs. Uitgifte maandblad oktober medio 29 september

3 Het nieuwe seizoen Na een schitterende barbecue, braderie en natuurlijk niet te vergeten de vakantie voor vele is het weer tijd voor de start van het nieuwe seizoen van De Kolibri en Omstreken zoals je dat hoort te zeggen. De afgelopen dagen waren tropische warm, en zat mijn hoofd nog niet bij De Kolibri, maar een opmerking van Andre Weijers, zo van tot zaterdag maakte weer dat ik als de weerlicht aan het maandblad moest gaan werken. Wat dat betreft gaat de tijd vreselijk snel, zeker als je vrij bent. Wat is er de afgelopen tijd gebeurd met de vereniging, natuurlijk de uitgebreide barbecue bij de Fam. Lommerse, deze mocht er wezen. Een aantal leden hadden zich zeer verdienstelijk gemaakt door zelf de salades, fruithap en de barbecue te verzorgen. s Morgens hadden andere de binnen en buitenruimte omgetoverd tot een ware feest zaal. Het was er weer gezellig en goed verzorgt. Allen bedankt Aan de bekende braderie in is weer veel aandacht besteed. Vele bezoekers weten weer waar de vereniging voor staat. Vragen staat vrij en dat werd weer met verve gedaan. Het blijft nog steeds goed om op de braderie present te zijn. Heren bedankt. Als u dit leest is de eerste vogelmarkt alweer voorbij, ik hoop dat u het niet ontgaan is dat we ons houden aan de nieuwe aantallen vogels in de kooien. We gaan hier mee door en hopen ook dat u er aan werkt. Ons doel is een nog schonere en betere vogelmarkt te verwezenlijkten. Het nieuwe seizoen staat weer voor de deur en we beginnen gelijk goed. We hebben namelijk Nico van Wijk uitgenodigd met een lezing over water, siervogels en duiven.het is weer eens wat anders en zeker niet minder waard. Ik hoop u allen weer te ontmoeten op 13 september op onze bekende ledenavond samen met Nico van Wijk. Graag tot volgende keer, B. Zwetsloot vzr. 3

4 Agenda 2012 V.V. De Kolibri 13 september Sprekersavond: Nico van Wijk, Water-siervogels en duiven 15 september Braderie Voorhout 29 september Vogelmarkt Vriendelijke groeten namens het bestuur, Arno Ooms, secretaris 11 oktober TT-vergadering + Open Podium 18 oktober Bingoavond 27 oktober Vogelmarkt 31/10 Inbrengen vogels (leden) uur 01/11 TT Keuring (organisatie) 02/11 TT-opening uur 03/11 Tentoonstelling uur 04/11 Tentoonstelling uur 04/11 Uitkooien uur 8 november Sprekersavond 24 november Vogelmarkt 13 december Uitreiking prijzen TT 29 december Vogelmarkt v.v. De Kolibri Unity Teletekst pagina 341 4

5 Bekendste oehoe van Nederland dood Gezamenlijk persbericht van Staatsbosbeheer, Vogelbescherming Nederland en de Oehoewerkgroep Nederland Tijdens onderzoek in de steengroeve bij Winterswijk is een volwassen oehoe dood gevonden door de boswachter van Staatbosbeheer. Deze oehoe is een van de bekendste vogels van Nederland: de Winterswijkse oehoes zijn al jaren te volgen via de webcams van Vogelbescherming Nederland en Staatsbosbeheer via en en worden jaarlijks door honderdduizenden mensen bekeken. De gevonden oehoe was bij de vondst reeds enkele dagen dood. De doodsoorzaak is nog niet bekend, en daarom wordt de vogel door onderzoeksinstituut Alterra in Wageningen onderzocht om inzicht te krijgen in wat er is gebeurd. Hoe het momenteel met de twee in maart uit het ei gekropen jongen gaat is onzeker. Ze zijn afgelopen zondag in ieder geval nog gezien en gehoord. De boswachter van Staatsbosbeheer houdt de komende dagen de steengroeve extra in de gaten om te achterhalen hoe het met de twee jongen gaat. Onzekere toekomst De jongen hebben door de dood van een van de ouders een onzekere toekomst. Ze kunnen inmiddels kleine stukjes vliegen, maar nog niet zelfstandig prooien vangen. Hierdoor zijn ze nog volledig afhankelijk van de ouders. Toch hoeft de dood van een van de ouders niet fataal te zijn. Bij soortgelijke situaties is gebleken dat het mogelijk is dat de overgebleven ouder de jongen met succes alleen opvoedt. Hoe gaat het verder? Hoe het met deze bekende nestplek in de Achterhoek zal gaan in 2013 zal spannend worden. Kiest een nieuwe uil dezelfde nestholte uit of wordt er een andere plek gezocht? Trekt het overgebleven dier weg of blijft het hier? Net over de grens in Duitsland komt de oehoe ook voor, dus hopelijk zullen jonge dieren vanuit Duitsland de groeve ontdekken en kunnen we ook de komende jaren weer genieten van de oehoes. De dood van volwassen dieren is uiteraard een natuurlijk proces. De open gevallen plekken worden dan door andere (meestal jongere) dieren weer snel ingenomen. Vogelbescherming Nederland, 5

6 Staatsbosbeheer en de Oehoewerkgroep Nederland schatten dan ook de toekomst voor de oehoes in de Achterhoek positief in. Medewerkers van zowel Staatsbosbeheer als de Oehoewerkgroep Nederland houden ter plaatse de vinger aan de pols. Met zijn allen wachten we op uw pen Schrijf eens iets over uw hobby! Bonte vliegenvangers verleiden Oud loofbos en opgaand gemengd bos, maar ook boomgaarden, beboste parken en tuinen zijn geliefd bij de bonte vliegenvanger. In boomholtes of nestkasten vinden ze de ideale plek voor het nest. In het broedseizoen vormen rupsen het voornaamste voedsel. Daarnaast eten ze kevers en vliegen, in de late zomer en het najaar ook bessen en zaden. Geef een helpende hand Wie in een bosrijke omgeving woont, kan de soort plezieren met een structuurrijke tuin met enkele bomen, bij voorkeur eiken. Vergeet ook een nestkast niet, bonte vliegenvangers maken er graag gebruik van. Ze broeden in dezelfde kasten als koolmezen. Wanneer de vogels laat in het voorjaar terugkomen uit Afrika, zijn veel nestkasten al bezet. Ze laten zich daar niet door ontmoedigen en gaan graag de strijd aan met de koolmezen. Een (oude) hoogstam fruitboom of hoge struik die in het voorjaar bloeit en fruit of bessen draagt trekt insecten aan. De bonte vliegenvanger weet daar wel raad mee. Ledenmutaties Nieuwe leden (soort J=jeugd/N=normaal lid/g=gastlid) Naam Woonplaats lid per soort Ronald Vlietstra 1/8 Zebravinken, Japanse meeuwen, kanaries, Chinese en Japanse kwartels, parkieten en goudamadines. A vd Plas 1/8 Kanarie geel, roodmussen, zebravinken, diamantduifjes en japanse meeuwen 6

7 Hoge concentraties dioxine en sterfte van embryo's in eieren van Nederlandse zangvogels Uit een nieuw onderzoek van Stichting Bargerveen blijkt dat de eieren van graspiers en tapuiten hoge dioxinewaarden bevatten. Mogelijk veroorzaken deze gifstoffen de vastgestelde embryonale afwijkingen, maar daar is nog verder onderzoek voor nodig. Het onderzoek heeft zich toegespitst op twee Nederlandse natuurgebieden; het Noord-Hollands Duinreservaat en het Aekingerzand, een stuifzandgebied in Drenthe. De dioxines in de eieren zijn vermoedelijk afkomstig van insecten die deze gifstoffen opnemen uit de bodem. De eerste resultaten zijn deze week gepubliceerd in het Vakblad voor Natuur, Bos en Landschap. Omdat dioxines via de lucht verspreid worden, verwachten de onderzoekers dat zangvogels op veel meer plaatsen blootstaan aan de gevolgen van dioxinevergiftiging dan tot nu toe werd aangenomen. 7

8 Dioxines komen vooral vrij bij verbrandingsprocessen uit bijvoorbeeld industrie en verkeer. Eenmaal neergeslagen in de bodem binden dioxines sterk aan bodemdeeltjes en hopen daardoor op in de bovenste bodemlagen. Doordat dioxines zeer persistent zijn, kan een vervuiling die in het verleden is veroorzaakt nu nog steeds grote gevolgen hebben. De zorg bestaat dat zelfs bij een lage uitstoot van dioxines de concentraties in de bodem hoger worden. Het vermoeden is dat bodembewonende insecten veel dioxinen opnemen en vervolgens in hun vetweefsel ophopen. Zangvogels die van deze insecten eten worden op deze manier via het voedsel besmet. Vervolgonderzoek moet uitwijzen hoe de stapeling van dioxinen in natuurgebieden verloopt, welke diersoorten een hoge blootstelling ondervinden en welke oplossingsrichtingen er zijn. Vogelbescherming Nederland maakt zich naar aan leiding van de resultaten van het onderzoek naar dioxine vergiftiging bij graspiepers en tapuiten grote zorgen. Herstel van de populaties van deze zangvogels wordt door de aard van de bedreiging een zware opgave. Het onderzoek geeft eveneens aanleiding om te veronderstellen dat andere vogels ook door dioxines in de problemen komen. Voor de bescherming van vogels en natuur in Nederland pleit VBN dan ook voor grootschalig vervolgonderzoek. Dit vervolgonderzoek dient zich in ieder geval te richten op de mate waarin andere vogelsoorten bedreigd worden door de gesignaleerde vergiftiging. Ook wil VBN weten in hoeverre deze vervuiling zich verspreid heeft over Nederland en hoe we de historische vervuiling kunnen aanpakken, zodat de natuur niet meer in gevaar is. Vogelbescherming Nederland doet een dringend beroep op de overheid om dit vervolgonderzoek mogelijk te maken. Daarnaast moet er strenger toezicht zijn op potentiële vervuilers. Leden enquête filatelie en drukkosten. Ruim een derde van de leden hebben gereageerd. Oproep aan alle leden die geen reactie hebben gegeven om dat alsnog te doen. De enquête kunt u vinden op onze website. 8

9 SEKSEBEPALING VIA DNA UIT VEREN OF BLOED VAN KROMSNAVELS (PAPEGAAIEN, PARKIETEN, edg.), ROOFVOGELS EN UILEN VIA VEREN VIA BLOED 1-5 vogels: per vogel 6-9 vogels: per vogel 10 of meer vogels: per vogel DE PRIJZEN ZIJN INCLUSIEF BTW GRATIS MONSTERZAKJES EN CERTIFICATEN SNELLE AFHANDELING ADC-Holland Drs. Salim Volger Langedijk 15, 9071 XE Oude Leije Tel: Mobiel: website : 9

10 Gezenderde roerdompen duiken op in hersteld leefgebied Sinds 2010 volgt Landschap Noord- Holland enkele roerdompen met behulp van satellietzenders. Het onderzoek heeft al veel informatie opgeleverd over trek en actieradius van roerdompen in de broedtijd. Maar ook dat gebieden die zijn hersteld of aangelegd als leefgebied voor roerdompen in de smaak vallen bij de gezenderde roerdompen. De roerdomp is een verborgen levende reigersoort die in nat rietland leeft. De soort staat op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels omdat de aantallen broedparen ten opzichte van vijftig jaar geleden met meer dan vijftig procent achteruit zijn gegaan. Er broeden nu zo n 200 tot 250 paren in ons land. Diverse moerasgebieden in Nederland hebben mede voor de roerdomp een beschermde status gekregen als Natura 2000-gebied. Eén van deze gebieden is het Ilperveld, in beheer bij Landschap Noord-Holland. Om het leefgebied van de roerdomp te verbeteren en te zorgen dat de vogel in voldoende aantal blijft broeden in het Ilperveld, is meer kennis nodig over het terreingebruik en de trekbewegingen van de roerdompen. Dit maakt het nemen van goed onderbouwde beheer- en inrichtingsmaatregelen mogelijk. Daarom is Landschap Noord-Holland in 2010 met behulp van satellietzenders een onderzoek gestart, dat wordt uitgevoerd door Bureau Waardenburg. De zenders maken het mogelijk de roerdompen het hele jaar, zowel in als buiten de broedtijd, te kunnen volgen. Het onderzoek heeft al een schat van gegevens opgeleverd. Zo verplaatsen roerdompen zich in de broedtijd over veel grotere afstanden dan tot nu toe werd gedacht. Maar ook buiten de broedtijd leveren de gezenderde roerdompen verrassende resultaten op. Terwijl een van de gevolgde roerdompen in Friesland overwinterde, ging een ander echt op trek: naar Afrika. Uit het onderzoek blijkt ook dat de roerdompen gebieden opzoekt die door Landschap Noord-Holland speciaal zijn ingericht om roerdompen aan te trekken. Zo werden in die gebieden via de satellietzenders de nesten gevonden van enkele roerdompen, waaronder roerdomp Nicole. Ook een van de jongen van de gezenderde roerdompen werd buiten de broedtijd aangetroffen in een nieuw door Landschap Noord-Holland aangelegd moerasgebied. Eén van de 10

11 maatregelen om het leefgebied van roerdompen te herstellen is het uitgraven van nieuwe petgaten. Ook wordt verdroogd rietland afgegraven. Hier kunnen roerdompen veilig broeden en vinden ze veel voedsel, zoals vis en amfibieën. Wie zijn er jarig in deze maand? A.I.N. Dobbe De Zilk 25 augustus Natasja den Elzen Voorhout 16 augustus N.P.C.M. v Hage 14 augustus J. Witteman De Zilk 06 augustus J.H.M. Berkel Rijnsburg 20 september A. van Duijn Voorhout 08 september R.R. Houtman Sassenheim 24 september A. Mooij Warmond 04 september C.G. de Vos Noordwijk 17 september P. vd Zwart 07 september Allen van Harte Gefeliciteerd!! 11

12 Belgen hebben oudste albatros van de Noordzee BRUSSEL - In het Noordzeegebied blijken 30 miljoen jaar geleden albatrossen te hebben rondgevlogen. Wetenschappers ontdekten in de collectie van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen in Brussel een fossiel van de oudste albatros van het Noordzeegebied. Het fossiel bevindt zich al ruim een eeuw in de collectie, maar werd nu pas voor het eerst grondig onderzocht, meldde het instituut vrijdag. De vogelbeenderen waren gevonden in Terhagen bij Antwerpen. De botten vormen het oudste bewijs van de aanwezigheid van albatrossen in Europa. Zij zijn in deze regio uitgestorven. Dankzij een vleugelspanwijdte tot meer dan 3 meter kunnen albatrossen urenlang boven de zee vliegen zonder een keer met hun vleugels te slaan. Alweer slecht ijsvogeljaar HILVERSUM is een zeer slecht jaar voor de ijsvogels in Nederland, net als de drie voorgaande jaren. Door een korte maar hevige vorstperiode is het aantal broedparen met maar liefst ongeveer 75 procent afgenomen. Dat brengt het aantal paren op 100, terwijl dat er in 2008 nog zo'n 1000 waren. Dat berichtte zondag het VARA-radioprogramma Vroege Vogels. IJsvogeldeskundige Jelle Harder heeft het aantal ijsvogels in het Gooi en omstreken geïnventariseerd. Hij vond er slechts 8 broedparen. Ook uit andere delen van het land komen dergelijke signalen. Harder komt daarmee op een schatting van 100 paren in het hele land. De ijsvogel is een zogenaamde standvogel, die dus bij strenge vorst niet naar het zuiden trekt. Dit in tegenstelling tot zijn soortgenoot uit Oost-Europa, die in Nederland overwintert en bij strenge vorst verder trekt. Harder verwacht dan ook niet dat de ijsvogel op den duur uit Nederland zal verdwijnen, omdat de Oost-Europese vogels de strenge winters zeker zullen overleven. 12

13 SUDOKU nummer Ringen bestellen voor Bestelronde 2. Uitleverdatum na 15 december 2012 Inleverdatum bij de ringencommissaris uiterlijk 20 september Ringen voor het jaar 2012 alleen nog als spoedbestelling. Kijk voor informatie ook in het maartnummer Onze Vogels, of neem contact op met onze ringencommissaris Con van der Ven 13 september Sprekersavond Nico van Wijk, Water-siervogels en duiven 13

14 Zomer of winter, altijd taling Twee soorten die nauw aan elkaar verwant zijn; de wintertaling en de zomertaling. Beiden eenden zijn niet veel groter dan een waterhoen of een Turkse tortel. Alle twee houden ze zich graag op in moerassen en andere natte gebieden, hoewel de zomertaling eigenlijk meer een weidevogel is. In tegenstelling tot wat zijn naam doet vermoeden, kunnen we de wintertaling het gehele jaar door zien in ons land. Het mannetje heeft een kastanjebruine kop met groene oogvlek. De mannelijke zomertaling heeft een kenmerkende witte streep boven de ogen. Aan de hand van die oogstreep zijn de mannen het beste van elkaar te onderscheiden. De vrouwelijke talingen lijken griezelig veel op elkaar en zetten zelfs de doorgewinterde vogelaar soms op het verkeerde been. De zomertaling zien we hier alleen om te broeden of als doortrekker. Het is de enige eend die de winter in Afrika doorbrengt en in Noord-Europa broedt. Ze arriveren vanaf eind maart, begin april en keren tussen juli en oktober weer terug. Zomertalingen hebben ernstig te lijden van de verlaging van het grondwaterpeil in veel weidegebieden. De intensieve landbouw speelt de soort bepaald niet in de kaart. Een waarneming van een zomertaling maakt je dag goed, zo simpel is het! Wingtertaling Zomertaling 14

15 15

16 Leg een kleurrijk gazon aan! Een gazon geeft de tuin een ruime aanblik en zo n veldje is voor meerdere doeleinden te gebruiken. Met planten als madeliefje, witte en rode klaver, boterbloem, paardenbloem en mosjes wordt een gazon kleurrijk en gevarieerd. Daardoor is zo n veldje erg aantrekkelijk voor vogels. Insecteneters als merel en roodborst zoeken tussen het gras naar insecten, wormen en larven. De bloeiende kruiden en grassen leveren zaden voor mussen, putters en andere zaadeters. Aanleg Wie bij de aanleg van het gazon het graszaad mengt met een mix van kruidenzaad, weet zich verzekerd van een kleurrijk gazon. Plant ook verwilderingsbolletjes als krokus en sneeuwklokje. Onderhoud Maai het gazon minder frequent en minder kort dan gebruikelijk. De bodem blijft dan vochtiger waardoor er meer insecten zijn. Door niet te mesten verarmt de bodem. Het gras groeit dan minder hard en kruiden krijgen meer kans zich te ontwikkelen. De gedeelten waar de bolletjes staan maaien we pas wanneer het loof van de bollen is afgestorven. Tussen dit afgestorven loof komen kruiden en bloeiende grassen tot ontwikkeling. 29 september Kolibri Vogelmarkt, t Victorhuis 16

17 Vogelbeurzen in de regio Vogelvereniging Haarlemmermeer te Zwanenburg Iedere 2 e zaterdag vd maand september t/m mei van 9:00 tot 13:00 uur Marialaan 86, Zwanenburg Inlichtingen: W. Lemmers Vogelvereniging Zang en Kleur Boskoop Iedere 1 e zaterdag vd maand september t/m april van 09:00 tot 13:00 uur Het Plantariumgebouw, Italielaan 4, Hazerswoudedorp Inlichtingen: Vogelvereniging De Diamantvink te Oude Wetering Iedere 2 e zaterdag vd maand september t/m mei van 12:00 tot 16:00 uur Clubgebouw de Diamantvink te Oude Wetering Inlichtingen: Hans van Egmond Vogelvereniging De Rijsenvogel te Rijsenhout Iedere 2 e zondag vd maand september t/m mei van 9:00 tot 13:30 uur Clubgebouw SCW konnetlaantje, Rijssenhout Inlichtingen A. de Waal Vogelvereniging De Kolibri Iedere laatste zaterdag vd maand augustus t/m mei van 12:00 tot 16:00 uur t Victorhuis, Maandagsewetering te Inlichtingen Piet vd Berg Vogelvereniging van Vogelvrienden voor Aalsmeer e.o. Iedere 4 e zondag vd maand augustus t/m mei van 10:00 tot 13:30 uur Buurthuis Hornmeer, Roerdomplaan 3, Aalsmeer Inlichtingen Kent u nog een beurs in de buurt die het vermelden waard is, geef dan dat door aan de redactie via secretaris@dekolibri.com Artikelen of andere zaken voor het maandblad inleveren voor 20 september

18 Building Holland voor mensen én vogels Van 17 tot en met 19 april werd in de Amsterdamse RAI de beurs Building Holland gehouden. Ook Vogelbescherming Nederland was van de partij. Waar architecten en andere bouwprofessionals samenkomen, wilden wij graag onze boodschap uitdragen: natuur in de stad is van groot belang voor een prettige leefomgeving! Vogels zijn de perfecte ambassadeurs voor een fraaie en groene woonomgeving. Vaak blijkt het helemaal niet zo moeilijk om het vogels in de stad naar de zin te maken. Het is tegenwoordig mogelijk om beschermingsmaatregelen mee te nemen tijdens de bouw of renovatie zonder concessies te doen aan het uiterlijk, de kwaliteit en het wooncomfort van een gebouw. Bezoekers aan de stand van Vogelbescherming reageerden unaniem positief op producten als de Vogelvide en dakpannen met invliegopening. Ter plaatse werden ook diverse toepassingen bedacht voor de gierzwaluwsteen: een in een muur in te bouwen kunstmatige broedplek voor gierzwaluwen. 18

19 SUDOKU nummer Waarom mussen er als de kippen bij zijn Het voer ligt er nog maar net en de mussen komen van alle kanten aanzwermen. Hoe weten ze toch zo snel dat er iets voor ze is neergelegd? Het zicht is natuurlijk een belangrijk middel om voedsel te vinden. Zeker als u vaker voert, houden ze u en uw tuin in de gaten. Maar ook communicatie speelt een grote rol. Huismussen zijn erg sociale vogels. Wanneer een mus voedsel vindt, maakt hij dit door geluid kenbaar aan soortgenoten. Zo kan zich heel snel een groep huismussen verzamelen. Waarom eten mussen zo graag in groepen? Wanneer een mus zijn vondst voor zichzelf houdt, kan hij toch meer eten? Voedsel eten in een groep heeft echter als voordeel dat het veiliger is. Er zijn meer ogen die op vijanden kunnen letten. Een individuele vogel houdt zo meer tijd over om te eten. Er zijn ook vogels met een heel andere strategie; zij zoeken nooit in groepjes naar voedsel. Zo hebben roodborstjes het hele jaar door een territorium waar ze zelf hun kostje bij elkaar scharrelen. 19

20 Vogels in de Biesbosch De Biesbosch is een internationaal erkend watervogelgebied. Maar ook de doorgeschoten wilgenbossen vormen voor allerlei bosvogels, zoals roodborst, zwartkop, kleine en grote bonte specht, boomkruiper, boomvalk en sperwer een goed leefmilieu. Ook buizerd en havik broeden ieder jaar in de Biesbosch, net als wielewaal en nachtegaal. IJsvogel en blauwborst zijn belangrijke en aansprekende broedvogels van De Biesbosch. In goede jaren broeden er zo'n paar ijsvogels en ongeveer paar blauwborsten. De ijsvogel maakt vaak gebruik van omliggende wortelkluiten langs het water. Daar maakt hij zijn nestgang in. In de natuurontwikkelingsgebieden op en rond ondiepe (gegraven) waterpartijen worden regelmatig purperreiger, roerdomp, kleine- en grote zilverreiger gezien. De statige lepelaars ontbreken evenmin. Kleine plevier, kluut en visdief broeden op diverse, aangelegde zandplaten. Met het ontwikkelen van de vegetatie zal het aantal broedparen van deze dynamische kustvogels weer geleidelijk afnemen. Tijdens de trekperiode fourageren en pleisteren er talloze steltlopers zoals: groenpootruiters, bosruiters, watersnippen, tureluurs en grutto's. In de Noordwaard verblijven ook veel vogels die wij normaliter aan de kust aantreffen (kanoetstrandloper, rosse grutto, zilverplevier, kleine strandloper en drieteenstrandloper). Met het uitdijen van de Biesbosch komen er ook grotere roofvogels zoals de zeearend. Nog nooit werden de 'vliegende deuren' zo vroeg in het gebied gesignaleerd (augustus 2009). Ondertussen is de Zeearend een vaste gast in de Biesbosch: gedurende het hele jaar wordt hij maandelijks wel een keer gezien. In december 2011 ontdekten boswachters dat een paartje zeearenden een enorm nest aan het bouwen waren. In mei 2012 werd het eerst jong van dit koppeltje gesignaleerd. 20

21 VOGEL- EN DIERVOEDERS TEGEN SCHERPE PRIJZEN 25 kgr Kanariezaad 25,00 25 kgr Tropenzaad 21,75 25 kgr Parkietenzaad 19,00 25 kgr Gr. Parkietenzaad 21,50 25 kgr Volierezaad 21,00 25 kgr Wildzangzaad 30,00 25 kgr Postuurzaad 28,00 25 kgr Agapornidezaad 22,00 25 kgr Neophemazaad 21,00 25 kgr Schelpenzand kgr Beukensnips 7,50 25 kgr Witte snips 9,75 5 kgr Cede kan. of Parkiet 18,50 5 kgr Wittemolen eivoer 14,50 2 kgr Trosgierst Chinee 8,00 15 kgr Trosgierst Chinee doos 35,00 25 kgr Wittemolen eivoer 60,00 Ook Himbergen en Witte molen voerders Alle broed en nest materialen Cor van Schaik Eikenlaan 2 Harmelen Tel Standhouder op Vogelmarkt V.V. De Kolibri te. Schrijf ook eens een stukje over uw vogels. 21

22 Nog elk jaar minder grutto s in Nederland De grutto gaat nog steeds met gemiddeld 5% per jaar achteruit in Nederland. Vogelbescherming maakt zich grote zorgen over deze voortdurende achteruitgang omdat Nederland voor deze soort een sleutelrol vervult in Europa. Dankzij tellingen weten we nu dat er in 2011 maar de helft van het aantal jongen vliegvlug is geworden. Dit blijkt uit berekeningen van SOVON Vogelonderzoek in opdracht van Vogelbescherming Nederland. Voor het behoud van de huidige populatie is dat te weinig, daarvoor is minimaal 0.7 nodig. In 2011 is voor het eerst het totaal aantal jongen in Nederland geschat. In mei en juni werden onder coördinatie van de Rijksuniversiteit Groningen bijna 200 jonge grutto s van individuele kleurringcombinaties voorzien, zowel door professionals van de RUG als door vrijwillige vogelringers. Vervolgens werden tussen half juni en half augustus door enkele tientallen vrijwilligers op 40 verzamelplaatsen bijna 1500 jongen op kleurringen gecontroleerd. De grootste aantallen jongen werden aangetroffen bij IJdoorn, Zeevang, Eempolder, Waverhoek, Vreugderijkerwaard, Engewormer, Ezumakeeg, De Rijp en de Kop van Noord-Holland. Vervolgens werd via 2 statistische methodes een schatting van het totale aantal grutto jongen gemaakt. Deze kwam uit op 6500, terwijl er, uitgaande van een populatie van paren, circa jongen nodig waren om verdere achteruitgang te voorkomen. Deze uitkomst is voor Vogelbescherming weer een aanwijzing dat het weidevogelbeheer in Nederland snel een flinke kwaliteitsstap moet maken. Want als het aantal jongen niet toeneemt, zal de soort achteruit blijven gaan. 13 september Sprekersavond Nico van Wijk, Water-siervogels en duiven 22

23 Nieuwe Rode Lijst IUCN toont wereldwijde toename bedreigde vogels 100 vogelsoorten die dreigen uit te sterven door de boskap in het Amazone-gebied. Afrikaanse gieren die sterk in aantal achteruit gaan. Een miljoen ijseenden die uit de Oostzee zijn verdwenen. De nieuwe Rode Lijst van bedreigde vogelsoorten van IUCN (International Union for Conservation of Nature) en BirdLife International laat niets aan duidelijkheid over. Wereldwijd hebben veel vogelsoorten het moeilijk en is bescherming keihard nodig. Gelukkig laat de lijst ook zien dat natuurbeschermingsprojecten veel vogels van het randje van de afgrond redden. Elke vier jaar zet IUCN de meest bedreigde vogelsoorten op een rijtje en brengt samen met Birdlife International de stand van zaken rondom de meer dan vogelsoorten in kaart. Uit de lijst blijkt dat er inmiddels 130 vogelsoorten zijn uitgestorven, en 197 zo ernstig onder druk staan dat uitsterven dreigt. Ruim 2000 soorten, meer dan een kwart, zijn in meer of mindere mate bedreigd. Met deze Rode Lijst willen IUCN en BirdLife de urgentie van wereldwijde natuurbescherming laten zien. Amazone De nieuwe internationale Rode Lijst maakt schrijnend duidelijk dat de kap van het regenwoud in de Amazone een steeds grotere bedreiging vormt voor tropische vogels. De toestand voor meer dan honderd vogelsoorten uit de Amazone is sterk achteruit gegaan. Van grote papegaaien tot kleine kolibries. Van bijvoorbeeld een soort als de roodoorstekelstaart (Synallaxis Kollari) slinkt het leefgebied de komende jaren nog eens met zo n 80 procent. We hebben voorheen het risico van het uitsterven van vogelsoorten in de Amazone onderschat, aldus Leon Bennun, Directeur Science, Policy and Information van Birdlife International. Maar wellicht is de situatie de komende jaren zelfs nog ernstiger gezien de recente versoepeling van de Braziliaanse boskapwetgeving. De situatie kan daardoor wel eens veel slechter uitpakken dan zelfs de meest recente studies hebben voorspeld. 23

24 Gieren Niet alleen in het Amazonegebied dreigen er vogels te verdwijnen. Nadat de gieren in India de afgelopen decennia bijna van de kaart zijn geveegd, lijkt nu Afrika aan de beurt. Veel voorkomende gieren als de rüppels gier en de witruggier hebben in de nieuwe lijst de status van bedreigd gekregen. Een zorgelijke ontwikkeling omdat deze majestueuze dieren een sleutelrol in de voedselketen vervullen. Europa Ook in Europa vergaat het veel vogelsoorten slecht. Zo zijn de laatste twintig jaar meer dan één miljoen ijseenden uit de Oostzee verdwenen. De status van deze vogel is nu kwetsbaar. Met veel vogels van het platteland gaat het in Europa slecht. Sommige soorten zijn de afgelopen vijftig jaar met 80 tot 90 procent achteruit gegaan. In Nederland gaat het bijvoorbeeld slecht met de grutto en de veldleeuwerik. Maar ook moerasvogels als de roerdomp weten zich maar ternauwernood te handhaven. Bescherming werkt De Rode Lijst van IUCN laat ook zien dat intensieve bescherming van vogels werkt. Een sprekend voorbeeld is de rarotonga-monarch. Ooit stond deze soort op het punt van uitsterven en was het een van de meest zeldzame vogels op aarde. Ratten (meegelift met mensen) bedreigden de vogels op de Cookeilanden in de Stille Oceaan. Door de ratten te bestrijden, heeft de rarotonga-monarch zich sterk hersteld en vliegen er weer genoeg rond om de status van ernstig bedreigd te upgraden naar kwetsbaar. Ook in Nederland bestaan zulke succesverhalen met als bekendste voorbeelden de lepelaar en de ooievaar. Vogelbescherming Nederland is de Nederlandse partner van BirdLife International. BirdLife komt op voor de bescherming van vogels en hun leefgebieden en is actief in meer dan 100 landen, beheert meer dan 1 miljoen hectare natuurgebied en heeft ruim 10 miljoen leden en aanhangers. Daarmee behoort BirdLife tot de grootste natuurbeschermingsorganisaties ter wereld. De Rode lijst is te bekijken op 15 september Braderie Voorhout 24

25 Vogelbestand Soort Soortnaam Naam Telefoon Parkieten Australische Koningsparkiet J.G.M.v.d.Veek Parkieten Australische Koningsparkiet Th.H.J.Hogervorst Parkieten Aymara's H.Opdam Parkieten Aymara's R.H.Schoonderwoerd Parkieten Aymara's K.v.d.Niet Parkieten Bluebonnet Red vented J.G.M.v.d.Veek Parkieten Bourke's en kleurmutatie's E.C.Hulsebosch Parkieten Bourke's en kleurmutatie's J.H.M.van Berkel Parkieten Bourke's en kleurmutatie's P.C.v.d.Berg Parkieten Bourke's en kleurmutatie's R.Rotteveel Parkieten Bourke's en kleurmutatie's TH.Braggaar Parkieten Bourke's en kleurmutatie's G.P.M.Ruigrok Parkieten Catharina parkiet C.v.d.Steen Parkieten Citroen parkiet J.H.M.van Berkel Parkieten Citroen parkiet K.v.d.Niet Parkieten Citroienparkiet A.A. Ooms Parkieten Citroen parkiet P.v.d.Zwart Parkieten Elegant K.v.d.Niet Parkieten Elegant J.H.D.Witkamp Parkieten Engelse Grasparkieten J.J.Duivenvoorden Parkieten Engelse Grasparkieten W. Veerman Parkieten Engelse Grasparkieten C.v.d.Valk Parkieten Goudschouder A.T.M.Bierman Parkieten Halsband-parkieten G.C.Wesseling Parkieten Halsband-parkieten N.A.C.Duindam Parkieten Halsband-parkieten P.C.v.d.Berg Parkieten Halsband-parkieten R.Westgeest Parkieten Hooded K.v.d.Niet Parkieten Kakariki R.Rotteveel Parkieten Kakariki S.Nasveld Parkieten Kleine Grasparkieten C.v.d.Valk Parkieten Kleine Grasparkieten Natasja den Elzen Parkieten Kleine Grasparkieten P.Lommerse Parkieten Kleine Grasparkieten S.J.den Elzen Geef uw vogels op bij Henk Haasnoot. Dit betreft ook wijzigingen in uw bestand. 25

26 Spechten: koppijn van het hakken? Het is een van de meest gestelde vragen van kinderen aan Vogelbescherming: krijgen spechten die in een boom hakken geen hoofdpijn? Het antwoord is: Nee, de hersenen van spechten zijn ingebed in een soort schokdempers. Maar hoe zit het verder met dat hakken? Alle Nederlandse spechtensoorten hebben drie manieren van hakken. Eén is om zoveel mogelijk geluid te maken; roffelen tegen een dode tak is de spechtenmanier om een territorium te markeren. Het zoeken van voedsel gaat veel subtieler. Larven van insecten die onder de schors zitten maken een knagend geluid en de spechten kunnen dit goed horen. Eenmaal een knager gelokaliseerd, hakken ze die uit met welgerichte beitelslagen. Vroeg in het voorjaar hakken spechten een nestholte uit. Een enorme klus. Het is indrukwekkend te zien hoe de spaanders in het rond kunnen vliegen. In deze tijd van het jaar, de zomer, zijn de nestholten allang klaar. Dus wanneer je nu spechten hoort hakken, dan zijn ze op zoek naar voedsel voor de luid piepende jongen in hun nestkamer. SUDOKU nummer

27 Vogels hebben verschillende persoonlijkheden AMSTERDAM Het karakter van een vogel verschilt sterk per individu. Dat hebben Schotse wetenschappers ontdekt. Vogels hebben net als mensen uiteenlopende persoonlijkheden die van invloed zijn op hun gezondheid en overlevingskansen. Zo zijn vogels met een timide karakter over het algemeen nerveuzer, waardoor hun lichaam relatief vaak lijdt onder stressreacties. Aan de andere kant hebben deze vogels door hun verlegenheid minder kans om te worden aangevallen door roofdieren dan hun meer zelfverzekerde soortgenoten. Dat meldt nieuwssite ScienceDaily naar aanleiding van een studie van Schotse wetenschappers. Groenvinken De onderzoekers van de Universiteit van Glasgow brachten de persoonlijkheid van verschillende groenvinken in kaart door te testen hoe bang de dieren waren voor voorwerpen met vreemde vormen en kleuren. Vervolgens werd de stofwisseling van de vogels gemeten om te bepalen in hoeverre er sprake was van oxidatieve stress, een toestand waarbij er een te grote hoeveelheid zuurstofverbindingen ontstaan in lichaamscellen. Gevangenschap Uit het onderzoek bleek dat de timide vogels door hun nervositeit meer last hadden van oxidatieve stress en daardoor ook vaker beschadigde lichaamscellen hadden. De bestudeerde vogels leefden overigens in gevangenschap. De onderzoeksresultaten zijn gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Journal of Experimental Biology. De wetenschappers willen hun onderzoek binnenkort herhalen met wilde vogels om te onderzoeken wat de invloed van persoonlijkheid is op de levensduur van de dieren. Hoge prijs 27

28 Vogels die bang zijn voor nieuwe dingen zouden wel eens relatief vroeg kunnen sterven en dus een hoge prijs betalen voor oxidatieve stress, aldus hoofdonderzoekster Kathryn Arnold. Aan de andere kant worden ze door hun gedrag misschien minder snel opgegeten door roofdieren. Subsong; zachtjes zingen van genot Neuriën. Voor je plezier geluid maken, gewoon omdat je lekker in je vel zit. Dat is niet aan mensen voorbehouden; ook veel vogels doen het. Dan heet het subsong. Merels, maar ook spreeuwen, kauwen, eksters en andere kraaiachtigen, kunnen heel zacht maar melodieus zingen. Op meer dan tien meter afstand is het vaak al niet meer te horen. Bijna altijd gaat het om vogels die op dat moment (nog) niet bezig zijn met de belangrijke dingen in het leven: territoria verdedigen en jongen grootbrengen. Dat gaat met veel volume gepaard. Jonge vogels, of vogels die het broedseizoen achter de rug hebben, kunnen zich permitteren om zich te koesteren in het warme zonlicht en zachtjes te zingen. Subsong; let er eens op! Flamingo: tropische verrassing in de polder Denk je aan flamingo s, dan zit je al snel in Zuid- Europese sferen. Broedkolonies van honderden vogels, die onder de tropische zon hun ene ei uitbroeden of jong groot brengen. Hoogbenige ranke vogels, die met hun wonderlijke snavel kreeftjes, garnaaltjes en andere kleine waterdiertjes uit het water vissen. Maar je hoeft voor die schoonheden helemaal ons land niet uit; behalve de Europese flamingo worden in Nederland ook Chileense en kleine flamingo s waargenomen. Verschillen De Europese soort is herkenbaar aan het lichtroze tot bijna witte verenkleed met dieproze vleugels en zwarte punten. Ook de poten zijn geheel roze. De Chileense flamingo is veel kleuriger met een oranje tot rood verenkleed en 28

29 grijze poten met roze knieën. De kleine flamingo is, zoals de naam doet vermoeden, een stuk kleiner met geheel dieproze poten en knieën. De snavel van de kleine flamingo is roze-rood met een zwarte punt. Van de Europese flamingo is de snavel zachtroze met zwarte punt, terwijl die van de Chileense flamingo grotendeels zwart is. Broedplaatsen Alle drie de soorten worden jaarlijks in ons land gezien. De Europese broedt vooral in Zuid-Europa (onder andere in de Camargue in Zuid-Frankrijk) en Kazachstan. De waarnemingen van Chileense en kleine flamingo s betreffen ontsnapte exemplaren uit dierentuinen en collecties. Bij de Europese flamingo kan dit ook het geval zijn, maar er broeden ook flamingo s in het Zwillbrocker Venn in Duitsland, op minder dan één kilometer van de grens met Nederland. Net achter Groenlo broeden daar elk jaar enige aantallen; vooral Chileense, maar ook kleine en Europese flamingo s. Zie de kijktip over het Zwillbrocker Venn. Alle flamingo s die in het Zwillbrocker Venn broeden brengen een groot deel van het jaar door in Nederland. In de nazomer worden ze vaak aangetroffen op het IJsselmeer en het Lauwersmeer, in de winter vooral in het Deltagebied. Kijktip: Flamingo s van het Zwillbrocker Venn Net over de grens bij het Achterhoekse plaatsje Groenlo, ligt het Duitse dorpje Zwillbrock. Het Naturschutzgebiet Zwillbrocker Venn is vooral bekend om zijn flamingo s, maar er zijn veel meer soorten te bewonderen. De parkeerplaats bij het oude barokkerkje is een goede uitvalsbasis om het Venn te verkennen. Door het veen is een zes kilometer lange wandelroute uitgezet, die om een grote waterplas heen leidt. De berken- en eikenbossen zijn rijk aan zangvogels; met wat geluk hoor je hier ook de wielewaal en de zomertortel. Maar de grootste attractie is de waterplas met een kokmeeuwenkolonie van naar schatting vogels. In hun nabijheid broeden ook de flamingo s. Het is een verzameling van Chileense, kleine, Caribische én Europese flamingo s. Dit is de meest noordelijke broedlocatie van Europese flamingo s. 29

30 Vogelkijkhut De flamingo s in het Zwillbrocker Venn zijn uitstekend waar te nemen vanuit de observatiehut. De ongeveer veertig vogels zijn hier van maart tot en met juni te zien. Daarna zwerven ze uit, vooral naar het IJsselmeer, het Lauwersmeer en de Zeeuwse wateren. Vergelijk onze bonte plevieren Op het eerste gezicht lijken de bontbek-, de strand- en de kleine plevier erg op elkaar. De uitdaging voor de vogelaar zit erin de subtiele verschillen te zien. Deze kleine, compacte steltlopers hebben alle drie beige-bruine bovendelen en een witte onderzijde. Bontbekplevier en kleine plevier hebben beide een zwart masker en zwarte borstband, terwijl de strandplevier een meer wit gezicht heeft en geen borstband. De bontbekplevier heeft een oranje snavel met zwarte punt, maar zowel de strandplevier als de kleine plevier hebben een geheel donkere snavel. De kleur van de poten is bij alle drie verschillend: van de bontbekplevier oranje, van de kleine plevier vleeskleurig en van de strandplevier zwart. bontbekplevier strandplevier kleine plevier Leefgebieden Het leefgebied van de bontbek- en de strandplevier bestaat uit zand- en kiezelstranden langs de kust. Maar beide soorten broeden ook wel langs grote rivieren en meren met zandige, schaars begroeide oevers. Bontbekplevieren kun je ook bij afgravingen en op industrieterreinen verwachten. Voor beide soorten geldt dat ze erg verstoringsgevoelig zijn en dat er op onze stranden steeds minder ruimte voor ze is, vanwege de toegenomen recreatiedruk. De kleine plevier is meer een vogel van tijdelijke, kunstmatige habitats; je kunt hem aantreffen in baggerdepots, afgravingen en op bouwrijp gemaakte terreinen. 30

31 31

32 32