9e JAARGANG No. 48. AUGUSTUS ORGAAN VAN V. E. L. D. E. K. E. VEREENIGING TOT INSTANDHOUDING EN BEVORDERING DER LIMBURGSCHE DIALECTEN.

Transcriptie

1 VELDEKE 9e JAARGANG No. 48. AUGUSTUS ORGAAN VAN V. E. L. D. E. K. E. VEREENIGING TOT INSTANDHOUDING EN BEVORDERING DER LIMBURGSCHE DIALECTEN. REDACTIE-SECRETARIAAT : KAPELAAN F. SCHLEIDEN, HOOFDSTRAAT 19, HOENSBROEK DRUK EN UITGAVE VAN : DRUKKERIJ v.h. CL. GOFFIN, NIEUWSTRAAT 9, MAASTRICHT MEDEDEELINGEN : De prijsvraag door Veldeke uitgeschreven, ondervindt groote belangstelling. Wij kunnen nog mededeelen, dat prijzen worden verleend : 1 voor een wetenschappelijk werk in of over dialect ; 2 voor losse stukken proza en poezie ; 3 voor 't beste tooneelstuk. De inzendingen moeten worden opgestuurd aan den secretaris van Veldeke : Kap, F. Schleiden te Hoensbroek. Verder wordt een prijs verleend voor de beste tooneelavond in dialect. De periode van opvoering voor deze stukken in dialect is vastgesteld van October 1934 tot en met December HET BESTUUR. MAASTRICHTSCH. V.E.L.D.E.K.E.-DAAG IN SPAUBEEK. Veur ene good bezadden Opeloch-teater en met et sjoenste weer, dat ziech dinke lief, heet op Zondag 5 Augustus te opveuring plants gehad van et bekind stook van Kaplaon F. Schleiden, De Koel va Lutterendal", door et Zuid-Limburgs Tooneel" onder leiding van Jef Schillings. Dat is e groet sukses gewees! De touhuurders waore allemaol zier voldoon. Euver de kwaliteite van et stak zellef hoove veer heij neet mie in herhooling te valle ; die zien genôg bekind. Mer door de prachtige oetveuring kaome ze deze kier váäl mie tot hun rech es vreuger. Alle mêtwèrrekers heibbe zier good hun bes gedoon. Mer es veer heij apaart vermelde et boetegewoen sjoen speul van menier Schillings in de rol van et pastuurke, dat van Berbke-, pastoersmaog, en dat van d'r Hannes va Cottesse", daan is tat, umdat tie speulers 'n apaart pluimke verdeend habe. 425

2 Veur dat et stok begos heel Pastoer Beckers van Spaubeek geistige touspraok tot et publiek, boenao nog door de Hiere Loontjens in et Mastreechs en Reinard in et Kêrrekraods innige veurdrachte woorte gehauwe, die daonig in de smaak veele. Et dankwoord van Notaris van Wessem aon et ind waor wel verdeend. Mastreech, 9 Aug J. ECHTSCH. 00S BLIE GE MOOD. Weer gaon zengend door 't leven, os spraike is ei leed, oos taal is tank gebleve. Elck anger is det neet. Of noe de klank aug varjeert, nao streken noord of zuud, door al die toinen her fibreert ei melodieus geluud. En bie det zengend laive past aug het blie gemood, det God Os hait gegaive, det tinteljt in oos blood. Al zeen het donker tieje, en gaon de zake slech, bie alle zurg en lieje :,,Weer haojen de kop rech-. Want daoveur hait os Mooder, es kendj de waig geleirdj, nao 't kepake int loover, woo Sleefvruike weurd vereirdj. Huebe weer Zondaags same dao ei bezeuk gebrach, oos kênjer al bie name en ein-veur-ein bedach. 426 Denn baije weer aug veur zaige, veur oetkomst in de noid, veur sonneschien en raige, veur werk en aug veur broid.

3 Moosten weer ongervênje, waat Os hait pien gedaon, weer konnen gauw weer zengen en lachen door ein traon. Weer lichter is denn 't laive en wermer klopjt 't blood, det hait Os God gegaive, det is oos blie gemood. Mevr. Jos. VAN KEMPEN-CLERCX. RANSDAALSCH. DER KAOLDERJONG. - Ich bin 'nen erme kaolderjemg En nurges vabl getdd ; Mot sjlave, weulen i-gen aerd : Zjwaor werk vuer wiênig geld... Et iésjte waor ich Waal get bang Es 'ch aafvoêrt in der sjacht : Et waor zoé ing dao, zoê benawd, Et waor dao ummer nacht! Noe welt ich lang dao nieks miê van ; Aan al gewins-te dich... En ich mot lachen es ich dink Weer aan die iêsjte sjiech! Ver hobbe jao et wirke van Der berg zoê clêk gehoerd, En da gebiêre ver mer sjtil Es went zich nieks en roért. Der koempel riet ein wiets en lacht ; Dat makt der zin Os liecht ; Al loert der doêd iom eedren hook.6s vrech in et gezicht. Dao sjtont in dizzen duustren nacht Gein sjtarren as gen loch ; Oos lempken is ermzielig, zjwaak, Mer krek vuer 't werk geneg. 427

4 Ich kan neet zitten en neet sjtao, Mot lieggen op ein zie ; Zoê spppen en zoê sjar ver, dat Der zjweit 1,15pt fangs oos prie. Zoê dabben en zoê vreutle ver Dao Ongen i-gen aerd : Dae zjweit makt eeder zjwarte laog Iësj haär miljoêne waerd! Meh es ich sjrak weer baove lam, Zoe zjwart wie eine moêr, Da bin ich vroê, dat ich weer bin Vuer einen daag der doer. En es et da juus gelddaag is, Da maak ich joeks vuer drie ; Da zing' ver want ver laeve nog : Wae wier daovuer neet blie? Zoê menn'ge Owe kameraot Dae noets de zon mie zoog, Hob ich gezie, vol drek en blood, Wie men em heivesj droog. Daovuer, zoelang es laeven is, Hawt vier ze neet lang vas... Want es-te doéd of kroppel bis, Is 't oet mit al de sjpas! H. A. EUSSEN. STRAMPROYSCH. VAN MINSE DIE ICH KINDJE. III. JAN. Hae waas jonggezèl en hae haai 'n eige hoes. Hae waas ene broor van Mie en Kaat. Wie detter dao gunje nog allein zaat te boere en te potkerre voerder met 'ne koe. 't Waas 'n veering met groete heur, en opt lantj en oppe straot haai ze e moelnetje aan, angers lagt ze zich den hiêlen tied oppe knie-je veur te weije. Jan dae droog inne waek altied ene aoje hood, songer luif, met ene breije randj, e själlukske van dook, en ouch e paar blauw doke kemarse. Jan stêldje vol belank in 't noets vannen daag enne polletiek. Wie hae al roem tachetjig jaor waas gong 'r nog Sonnigs saovus e glaeske beer drinke nao Bos haer, neet veur det Onneuzel glaeske 428

5 beer, mer om 'ns e woord konne te kalle wie den tied metbracht. Zoe zaat hae dao ouch weer op ene wintjerse aovendj, wie detter zjust braaf belankriek noets, al and noets, woort besproke. Kee, zagt Jan, dao haai ich nog gaar niks van gehuertj. Och Jan, as eme good tachetjig is, dan welt eme alles neet mie, zagt dao-op ene angere, mie good gemeindj as sjoen! Jan dae haai daen aovendj voordes gezwege, en ich kreeg kompassie met hum, want ich kos mich veurstê1le det hae dao weet van haai : gezond en fris van geist zeen en dan op zie broed kriege wetste det nog neet? Mer, mer En 't waas neet gezagt veur Jan te trekke, mer eme maag altied veurzichtig zeen met z'ne kal... Jan zaag in z'n aoj daag slecht mie, en Om toch nao Bos haer konne te gaon, haai 'r zich e zaklempke aangesjaft. Det dingske waas zoe henjig! Mer doordat Jan zoe lansem Ong waas de batterie gauw verteerdj. Zie hebbe mich dao lieluk met bedroge, zagt Jan, ze hebbe mich gezagt : dit lempke bortj zus en zoe lang. Niks as aafzetterie, jao... En toch haai det lempke good z'n oore gebortj. As ich nog mer zoelang laef tot den oorlog gedaon is, heet Jan dek gezagt. Dae mer 'ns wost weem det det zal winne... Jan dae heet den oorlog euverlaefdj, mer e haai zich de Vrede hiel angers veurgesteldj, omdat hae zich partie haai gesteldj, wie in daen tied mekans eeder van os, veur zich allein die!! In Ein en twintjig is Jan gestorreve. De naobermaegtjes vlochte gauw e krenske en lagte det op zie graaf, want Jan waas toch Jongemins en ene brave mins... Al heur eigendomme van Mie, Kaat en Jan zeen nao de vreemdje gegange... LEN. De a in Jan uitspreken als de e in enfant-. (Neet naodrukke). VYLENSCH. BITTER LEIDE VAN OZZEN HERR JEZUS CHRISTLIS. Sc. 1 'T LITSTE OVVENDMAOL. Er staat eene tafel in hoefijzervorm. Bij een teeken met de gong, hoort men. orgelspel. Langzaam en plechtig komen engelen op, dragend 't Witte doek, 'n groote bokaal met win, brood, tvierookvaten, kaarsen, waterkruiken. Er staan enkele bakken gereed voor de voetwassing. Ze dekken de tafel en staande rondom zingen ze : (bewierokend) 429

6 1. Vêr hent der hil'ge deuisj gedikt, e blank dook druvver oetgesjtrikt, d'apostle koame allemaol mit Jesus nao t ovventmaol. 2. Gee zeuter broeed is op t erf Es dizze witte zaomerterf en och der wien, de is Goddank wie zonnelit, zoe klaor en blank. 3. Bewierokt hei die Goddesgaaf mit witte wolke al' genaaf, 1) die noe zal wéede aone ind t Alderhilligst Sacramint. 4. Doch wat der t mitste prieze moot. is Jesus hillig vleesj en blood. We sjravelentêre kumt en krank vingt hei de bitste sjpies en drank. 5. We, meu getaperd, nit mien wilt verlaote en versjtoeete vilt, va ieelend krank nit wieer kumt, trift hei ne allerbitste vrund. 6. Gelobt, geprêze aone ind, wet Jesus in t Sacramint. Alleluja. De engefen Haan af. Sc. 2 : Jesus met de apostelen komen op. Pertus : Judas... niiks wie broeed en wien! Judas : Ich lèég de buusj hei, Petrus, dat kun der zurge. Petrus : Went dat waor wuur! Judas : Dao is ginge de zich get verdint. Der zut visjer en Johannes och. I monde hat der ginge karper mien gevange. Nit dat ginge visj mien zow ziee! Integendeel! Der lopt der litste tied, der kop vol alderhande fantasies... va minister wêéde en kabninkrieke. t Is voor to laache. Christus : Och vrung, noe makt ging ruze uvver wat ve'r Bete, uvver sjpies en drank. De viabgel, die dao vleege durch gen loeet... ze zieene nit en i gen ogstied haole ze ) Op en aaf.

7 t koan nit in i vaorraodsjuure en kiekt : ze 6ete en drinke en sjpêele op de tek, gezond en vroee. En zit de lillejes op t veld... Ich zaan uch : Salomon in al zieng herlichheed waor nit gekleid zoe sjtodig en zoe sjtaats. Klinggleuvige, wat maat der uch bezurgd. In al die jaore dat der bei mich zit... Hat uch get gefelt? Petrus : Nee, Heer dat nit. Ich maak mich j,6 och nit bezurgd... mer ich ming nao zunne daag wie hi.ij. Judas : Da mot der mit Mattheus sjprêeke. De is riek. En mit Nathanael, Hei kumt 'Wks i en mus ich da mesjie va mie eege geld... Petrus : Ich vraog t nit \Task mich. Ich weet, wat ermood is en draag 'm went t mot... Ich han dat al va kink-op-aa gelieed, Mie vadder komt t Ovves dèk genog nao heem en houw ginge intzige visj. En eet dan mer... Der Judas zit gelieed... went ich, wie der, os geld mos wissele goa tege t Romeinsch... ich komp eminnigmaol bedraoge oet... jummich-nee : ich han va sikkels en talente gee versjtand. Went ich der visj gevange how en ich kreeg 'n handvol geld, da laat ich dat mit vruid heem op 'n deuisj. Johannes : Wr hent de litste jaore unbezurgd geleft. Ich han mél'eve nit a geld gedaat. Christus : Zukt ieesj t riek Goddes en al t andere zal uch toegeworpe wêede. Petrus zit dich dao... Johannes hei... Bartholomeus, Jacobus, Philippus... en de andere. Judas : Wao zal ich zitte? Christus : Judas der mot ieeder oet, zit uch op der hook. Judas : Hei is t water vaor de veut to weisje. Ich zal t umgieete in de bek. (Christus en Judas doopen samen de handen in 't water). Christus : Der Petrus ieesj. Petrus : Wat gut der clioa Weer? Wilt der mich? Christus : Wat ich cloa versjtut der noe noch nit! Petrus : Der zult mich in ivvigheed de veut nit weisje! Christus : Dan hat der och gee deel a mich, Petrus : liêer dat makt mich troerig. Wat zowwe vêr zonder uch. Komt en dan eel och de heng en och t gezich. Christus : Wee geweisje is, is gans ring... en noe de andere. Zoee mot der inge van der andere howwe. Ze zulle uch dao as kinne. Dat is mie groeet gebod, dat der der inge van der andere howt. Johannes: Zoee wie de modder van hdor kind. (Als alien klaar zijn :) 431

8 Christus : Mit e groeet verlange han ich oetgeziee dat ich dit Paosjmaol mit uch Bete zow. (Neemt de brooden op de schaal en heft ze omhoog). Nêêm aa, hillige vadder, almechtige ivvige God dis onbevlekte hostie, die vêr onwurdige deener dich aabeene vaiir os eege zung en belêêcliginge en naolissigheete, ezu dat t os zieel good deet vaor t ivvig léêve. Amen. (heft de kelk omhoog en bidt :) Ver offere dich och dizze kelk des heils. Laot 'm in dieng barmhertsigheed vabr die angezich ziee, wie t opsjtiege van der wierook, vaor os zilligheed en die van de ganse welt. Amen. (De oblata worden bewierookt). Vadder i gen himmel, laot os bêne wie der wierook opsjtiege v5or die angezich... laot t hêve van os heng ziee wie 'n Ovensoffer. Bewaak de lippe, dat t hats nit afwiekt i verkieede wdoad en zich verontsjuldigt in t begea va zung. Komt vrung, noe Nowt ur hats gereed vdor de grutste genaad van t ganse lééve. Ver zulle noe to hoop der Vadder i gen himmel mie vleesj en blood Oa aabeene, ummersj... (gongslagen). (Apostelen knielen neer). Hoc est enim corpus meum. (Christus heft de H. Hostie omhoog). (Petrus zet de kelk met wijn voor Christus neer). Hic est enim calix sanguinis mei, novi et aeterni testamenti, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Dit is t intzige offer van t nuj Verbond. Der zult mich offere onder de gesjtalt va broeed en wien, dit hillig t en onbevlekt t en ivvig offer, 'n sjpies t en drank t tot heil van lief en zieel. (Bij de kruisjes zegent Christus de oblata. By de laatste woorden maakt Hij 't kruisteeken). Apostelen samen : Héer, vêr verlange nao uch, mer... Flêer, vèr zunt nit wurdig dat der bei os komt, evvel sjprekt mer ee woad en os zieel zal gezond ziee. (drie keer, terwijl ze op de Borst kloppen). Christus : (geelt hun de H. Communie). Och ich han mit e groeet verlange oetgezeee nao dizze ouweblik noe komt : En mie vleesj en blood beware ur zieel vdor t ivvig kve. Allen : Amen. (Ontvangen de H. Communie onder beide gedaante). Johannes : 1--ker Jesus, laot mich an ur bros, kot bei ur hillig hats in ivvigheed row en vrêe vinge. 432

9 Pettus : (opgetogen) Zoee mot t manna ziee gewest, dat ins os vaorowwesj hent gêête in de wuuste. Barth. : Mieng zieel is vol geluk, wie noeets van aaf mieng kingerjaore. Math. : Ich gleuf in uch... Messias Christus mit al de kraft va mie besjtoa. Jacobus : Dit himlisj broeed, ur hillig vleesj en blood, deet benao mie hats in zilligheed vergea. Pettus : Ich veul mich sjterk mit uch te Oa bis in der doeed. Johannes : Ver zunt mit uch Heel' an der Vadder i gen himmel opgeof ferd. Wr zunt gans weggegéve en behuure-n-m-toe mit al os krefte en mit al os versjtand. Van noe as zulle ver ozze wil nit cite, mer der wil van der Vadder de i gen himmel is, Christus : Ich weer t kinger : ur hats is vol va vruid en loeter zon. Doch nit van allenei. Inge van uch hat e hats zoee sjwat en duuster wie de naat. De zal mich verraone. Petrus : 1-ker mingt der mich! Barth. : Marie deus nee! Jacobus : Ozze Hergot sjtand us bei. Johannes : 1-ker we is t...? Christus : De de hand mit mich in t water hat gedupt. Judas : (gaat zwijgend heen). Petrus : Hêer ver zulle mit de waopens néve-n-uch sjtao... Léever sjterve Hèer... Christus : Vurwoer, ich zaan uch Petrus, dizze naat nog, vair der haan zal krieene, zult der mich verl6ate han. Do sjteet gesjreve : Ich zal der hirt sj16a en de sjaop zulle oetee-goa. En der Perus, ins bekieet, zut de kraft van al de andere. Noe zut nit troerig, went ich zaan, dat ich uch verlaote mot ; der zult t Riek oetbreie... Ich geef uch daovaor de priesterlige mach. Kneit neer, dat ich uch vatir priester wei, (Allen knielen. neer). (Christus spreidt over hen de handen nit). Ich gêêf uch alle macht... der zut priester nao de orde van Melchisedech, draagt t hillig offer op. Zoee diks es der t zult d6a zal me an mich dinke. Laot ver noe de hymne zinge, die de drei jonge in der vuuroaven hent gezonge viior God te prieze. Alleluja. (Alternatief... in twee partijen reciteeren of zingen :) Laoft alle werke Goddes urre Hêer, priest hem en hot hem hoeeg in ivvigheed. Priest der ingele Goddes urre Hêer, laoft der himmele urre Hêer, Laoft der watere, die aove op de 433

10 wolke zut, urre Flèer, priest alle Hergotskrefte urre Fker. Priest der zon en mond urre Hêer, priest der stêêre urre Flèer, Laoft der rèên en dauw urre Hèer, laoft der geester Goddes urre lièer, Priest der vuur en gloed urre Héer, priest der kow en vroos urre Hêer, Priest der sjoederige nivvele urre Hêer, pries der kouwe sjniee dienge Héer. Laoft dér sjolle ies en sjnieesjturm urre Hêer, laoft der daag en naat urre Hêer. Priest dér lit en duuster urre Hêer, priest der blits en wolke urre Hêer. Laof doe êed dienge Hêer, laof 'm en hot 'm hoeeg in ivvigheed. Laoft der berg en huvvele urre Hêer, pries noe al t gewaase dienge Fker. Priest der kwelle urre Héer, Walvisje en al wat in t water zich bewegt, priest der ziee en sjtreum urre 1--Iêer. laoft urre Hëer, laoft hem alle vai5gel i gen loeet. Able wild en alle viee, priest urre Héer, laoft dér kinger Goddes urre Heel'. Laof doe Israel dienge Héer, en hot hem hoeeg in ivvigheed. Laoft dér priestere Goddes urre Hêer, laoft der deener. Goddes urre Hèer. Laoft alle zieele der gerechte urre liéer, priest der hillige, en tessense iiii urre liêer. Laoft der Ananias, Azarias, Misael urre Fker, laoft hem en hot hem hoeeg in ivvigheed. Laot vèr laove God der Vadder mit der Zoon en der hillige Geest. Priest hem en hot hem hoeeg in ivvigheed. Gepreze wet der Hëer bis hoeeg an t himmelsfirmament mit herlichheed en loof en ieer in ivvigheed. (Gaan alien been). (Wordt vervolg d ). F. SCHLEIDEN. 434

11 VALKENBURGSCH. FLOP EN ADRIAAN EIN VERTELLING VAN TWIEA VALKEBERGER SJNAKE OET DE VEURIGE IEV, van P. VISSCHERS. (Vervolg ). Wat moot dat? vroog dee minsj giftig. Loupe! zag Adriaan zonder um te zeen, want hee hoort Mie komme gevege. Adriaan leep e zoea allemachtig hel dat er Mie voertkaom. Mie veegde zich de zjweit aaf en zag in zien eige : Laot mich dee heimkomme! ich zal dee! en ging heiversj woe de andere nog al get mit Mie te sjtelle krege iea dat et get bie der ziene waor. Adriaan leep nog mer door, al voolter dat Mie em neet miea op de veersje zoot. Eine van zien kameraote dee em zoea zoog vietse heel em aan en vroog m woeveur dat er zoea leep. Zjwieg mich sjtil devan, zag Adriaan dao bin ich deze murge getrouwd en noe wilt mich Mie al vermaore! en hee vertelde de ganse historie aan deen auwe vrund. Mee dee dach et zient de van ; dee kant Adriaan en auch Flup en wis dat et ein koppel piepe waore. Adriaan ging zich hie en dao eint Belle, verkoch euveral get dom tuan en wie et tied waor dat er heiversj moes, ging er de berg in en lag zich doo te sjlaope umdat er neet nao heim dorsj gaon. Dat waor veur Mie de iearsjte broedsnach, Bie Kueb waor et ein allegasje dat Flup et auch neet langer oetheel. Dat gesjels en geensjels van Mie hing um al lang den hous oet en wie et zoea tege tiean oere waor trokke sjtillekes de deur oet en ging zie broor zeuke. Hee informeerde zich euveral, Ili& van wee dat er nieks zoog dat waor van Adriaan. Dan is er auch de berg in dach Flup, umdat ze zich dao allebei al dekser hadde versjtaoke. Hee maakde zich get leech in ein luch die er zich bie de boer Lambeer oet de sjtal tikde en ging de berg in zeuke, woe er eindelik ziene broor vong, dee op get sjtrue sjleep es went nieks gebeurd waor. Wie er heum wakker had gemaakt klaagde ze zich hun leid en besjlaote same heiversj te gaon en zich de baas te houte. Zoea gezag, zoea gedaon, Wie ze heem kaome en sjtillekes hun bed wollen opzeuke, woord Mie evels wakker, sjprong sjellenteere oet ziene kaoatsj, 435

12 sjnapde zich de mispeleere en... noe kreege ze ze allebei. Iearsj reikde Mie tersj Adriaan innige langs oere en ruksjtrank en doe kreeg Flup auch zien poorsje. E zoea ongenutig houwe hub ich mie leve neet ondervonge reep Flup. Me kan wal zeen das tich onder de verke hubs hoes gehoute, Sjei noe ens oet en laot oes ens op aom komme. 't Is das Bich zie broor bis en et neet gans sjoud bis zag Mie, andersj kreegste tersj nog miea. Adriaan kroop sjtillekes noa zie bed i n en Flup waor auch blie dat er onder de heng en de mispeleeren oet waor. Zoea zag Mie dat waor eur letste traktasje op de broelef, mee esder neet oppast, dan blieft et hie kirmes. En doe ging et wie 'ne generaal dee de euverwinning heet gehaold, sjlaope. VAN DRUPKES EN EIN ZERK. Op 'ne vreuge zomer-murge kaom Flup de nuje weeg aaf ; ongeveer wao noe de sjlaagbaom zeen kumper Hoebeerke de sjrienewirker tege. Ze zachte zich eine joojen daag en Hoebeerke informeerde lachenteere woo Flup al zoea vreug vandan kaom. Ich hub al get achter de ruk zag Flup en veegde zich de zjweit aaf, en onderwiel dat er mit twiea vingere in zie zjileetesjke zeukde, zach er, zoea langs de naas en mit ein aug 'ne cafêe beloerende, dee dao vlak bie loog : Zuug Hoebeer, es ich nog twiea cent haw, dan krege veer allebei dao eint... en wees nao de cafêe. Och, zag Hoebeerke, ich hub nog geine zin... jao... dat is te zigge... ja jao... nein... Pach! geine zin, gremelde Flup... He... jao... Doe vroogs mich wao ich al zoea vreug vandan kaom... W., ich kom al van Hulsberg en noe kumps tich wie geroope! Wie dat? vroog Hoebeerke. Zuug zag Flup... ich waor dao bie de Boer Kniepem, woo ich roete moes mete, en noe kump mich dee vraoge of ich auch get kin van zerke make. Zerke? zê1( ich, waoveur vraogt geer dat? ja zeet er, mienen awe nonk dee hie bie mich woont is dees nach in de ieawigheid gegange en noe moote veer em sjoean laote begrave en daoveur moote veer toch auch ein zerk hubbe. En noe meinde ich dat geer en eur broor auch sjrienewirkersj zee. ('t Kump nog miea ). 436 NIEUW LID. Mevr. J. van Kempen-Clerx, Peyerstraat 70 te Echt.

13 VELDEKE 9e JAARGANG No. 49. OCTOBER ORGAAN VAN V. E. L. D. E. K. E. VERENIGING TOT INSTANDHOUDING EN BEVORDERING DER LIMBURGSE D I A L E C T E N. REDACTIE-SECRETARIAAT : KAPELAAN F. SCHLEIDEN, HOOFDSTRAAT 19, HOENSBROEK DRUK EN UITGAVE VAN : DRUKKERIJ v.h. CL. GOFFIN, NIEUWSTRAAT 9, MAASTRICHT BERICHT. De jaarvergadering van Veldeke zal gehouden worden op 16 Nov. e.k, om half zeven in hotel Vos te Echt. Behalve 't jaarverslag bevat de agenda de verkiezing van 2 nieuwe leden voor 't bestuur. Verder zal in verschillende dialecten gelezen warden. De leden ontvangen van deze vergadering geen persoonlijke kennisgeving weer. DE SECRETARIS. De 16e September j.l. spraken onze voorzitter notaris van Wessem en Mr. Jaspar en nog enkele andere Limburgers voor de Phohi-zender. Wat 't Limburgs dialect en de Limburgse liedjes in verre Limburgse harten hebben wakker geroepen, vertelt ons een brief aan notaris van Wessem van 't Hoof d der School te Malang N.O.I. dhr. L. L'Ortije, MALANG, den 17 September Zeer geachte heer Notaris, Geer zeet natuurlik verwonjerd eine breif te kriege van mich oet Indie. Mer es deer effe tertikdenk aan de Phohi-aovend den 16den September, gistere, dan ken deer uch begriepe, dat ich neit angesch ken es uch te laote weite, wie veer alles geheurd hobbe. Mit aandach häbbe veer zitte loestere nao eur toespraok en die van Mr. Jaspar aan het begin en 't endj, nao Lieske Hauser, Jef Cornet, Hendrikx, enz. Ich waar op de heugde van de oetzending door het Phohi-gezejte, 437

14 dat ich alle 14 daag krieg. Alles is boetegewoon goud overgekomme, ongeveer K.M. en veural eur schti5m, die ich natuurlik nog van Zittard oet ken, hauw ich auch gekend, es ich neit van te veure hauw geweite, dat geer 't waart, eur Venloosch zou mich dat gezag hi513be. De zengesch waren auch goud mer wie dat mee geit, zonger teksbuikske verschteit me dr wenig van. Dao waar nog eine Limburger bie mich om te loestere, einen heer Houben, gebore in Vaosche (Vaesrade) dae hie leeraar aan de H.B.S. is. Allebei waore veer in de wolke over de Limburgschen aovend, 't Doug os goud oet oos schtreek ens luuj te heure kalle in oos moodertaal en eur opwekking om die taal noots te vergete is geluif ich veur de Limburgesch neit zoo neudig es voor angere. Dit ken ich uch waal zegge : es zich hie in Indie 2 Limburgesch tege komme dan häre veer daalik aan 't Holles dat veer neit oet het Naorde komme en dan doert 't gein minuut of 't Holles is weg en oos eige taal kump veur den daag. Dat ich noe al 21 jaor lank ongervonje. En es os de Hollanjes heure, dan denke ze deks, dat ()Tat veer Chineesch schpreke. Zinne wie : It 't 't kendj, of de zon scheint schoen Sjeng, of val doed, bis tiech tat, of kendj gaef de nonk ein hendje, nei de bêsch wilt 't neit hobbe (auwd Marotte-motto) zoo'n zinne motte ach waal raar klinke in de oore van de Baove-, Moerdijkesch. Dao zitte in Malang verscheidene Limburgesch. Toevallig woont naeve mich eine heer M. Egger, es kindj in Zitterd gewaes. He zag mich dat ze vreuger bie de schtaase häbbe gewoond in ein hoes van V. Laudy, Dan is Mr. Raven pas verplaatsch nao Midden Java. Hie is auch ei Cafe-restaurant met bekkerie : Maip., son Parren, dat is van twee gebruier Parren, oet Venloo die hun taal nog zuuver kenne, Es ich dao met Houben gaon biljarte, dan is t jus of veer in ein Limburgsche herberg zeen. Noe zal ich mer oetscheije mit uch van alles te brazele en eindige mit Uch meinen harteliken dank te betuuge voor de onvergeteliken aovend. Ich heur al daag Holland ( Phohi) Paries, Berlien, Londen enz. mer Limburg hob ich nog het schoonste gevonje. 't Anger jaor kom ich denkelik veur good terbk en dan haop ich uch perseunlik te kenne bedanke veur den 16de Sept Ich haop dat deer mie Zittesch kent laeze, ich heb 't zoo fonetisch" meugelijk geschreve en op ein Limburgsche toespraok moet auch ein Limb. dankbetuuging volge. Es deer wilt ken geer deze breif geboeke wooveur deer wilt. Adres : L. J. H. L'ORTYE Hoofd eener school Juliana-straat 3 Malang. (N.O.I.) 438 Hartelik gegroet, mit hoogachting, L'ORTYE,

15 SITTARDS. EDMOND KAUFMANN. Dao haet Oos' Leeven Hieer weer eine weg genaome, Dae, waat oos plat betruf, et aaide as 'ne schat. 't Is jaomer, mieer as det, et waas der eine, wao me Op raek'ne kos, dae hert en leefde der veur had. Wej haope det hae gunds, wao Pieetruus veur porteer speult, Ein plaats krieg, die urn pas en det, waat hae gedaon, De jeug as veurbeeld deent, det zej et mit plezeer veult Urn mit os, nog hieel lang, ouk door zal blieve gaon 1 JOS. VAN WESSEM, Veurzitter ZITTERD, 9 Oct van V.E.L.D.E.K.E. ECHT,S. DE EIGE TAAL. Ei Limburgsch hert en Limburgsch blood, de sjoonste paart van aojersgood, die wil aug ig, weer nao mie laive, op mien bärt aan mien kênjer gaive. VOr det mien hert ens aug geit braike : wil ig in leefdje tot hun spraike : in Limburgsch blood is Limburgs laive ein eige taal" is ug gegaive, bewaartj die taal, bewaartj ze good denn bewaartj geer 't hert en 't Limburgsch blood!" Ein Limburgsche Mooder. JOS. VAN KEMPEN-CLERCX. MAASTRICHT& AHASVERUS. E sta vaan elke straot bin ieg, die gans vol stiip es e bleik gries lint zieg deep en wiet verl,op. Ieg bob haor leef tie straot, ieg meuie wandeleer zat hoonderdmaol en daser op habre stop mieg neer. 439

16 Allein es 's nachs get leech in vinsters blink dat soms hiel leef, soms tergend op mieg wink, Of tot ieg opsjrik door 'ne kinderkriet, daan weur ieg te gedachte neet mie kwiet, die hat mieg taan mer vas, geboeid ; tot ins ieg mie gelak hob weggegoeid. kg moot mer wand'le tot boe d'iewigheid begint. leg bin e keend vaan alle straote zoonder ind. HARIE LOONTJENS. MESJIENESPEUL. Heer wêrrekenden aon 't betongmesjien En drajde de greep vaan de meule, Heer stoont in de stop vaan semint en vaan zand Dee de wind door z'n haore doog speule. Heer drajde de greep en 't gans mesjien Dat lag zieg 't understebove En mingde de stein, de semint en de zand Tot speessie es deig veur 'nen ove. Heer aot te semint, die knoorsjden in z'n tan En speulde z'ne moond met get water! Fel staok te zon en weer druug woort z'n keel... Heer winsde zieg e paar oore later. 440 De zon leet zieg veule, zie brande zie vel, Heer sufde! Pas op! Neet zoe stare, Draj um daan de greep I De zand is zoe druug I Draj um! Dao stoon wee e paar kare I Heer snapde zien twit tie neven 'm. stoont, 't Water waor law, neet te drinke... Dao kaom weer 'n kroukaar I Draj um noe de greep! Toen voolt 'r inein zieg zinke. 'ne Sjriew vaan de baas! Toen obbins alles stê1. De semint in de bak laog vol spatte Vaan blood. E raad had gegrejd In 't vleis vaan 'nen erm, met z'n jatte. Wie 'r beykaom Coen zaog 'r vakil wits um zieg heer, Heer had 't benajd, ao zoe werrem, Heer veulden 'n pijn die pitsden en staok En voolt in verband nog e klei stasken errem.

17 En in z'ne kop drajden en botsden 't mesjien, De siment en de stein vaan de meule, En 'r ijiden en reep tot de greep en 't raad Wet z'nen errem en ze blood wouwe speule. En later nao jaore, daan voolt 'r soms nog 'n Pijn op te plaots vaan d'n errem... En zag 'r dat taan ins aon 'ne vrund, Daan zag tee allein mer : Ocherrem I" HARIE LOONTJENS. MEERSSENS. ES D'N APPELBOUM BLEUJT... Sjniederke, sjniederke, Maak mich 'n brook, Sjterk moot ze zeen Van 't bëste zjwart lake, De booijem van binne Gevoord met sjtief dook. Sjniederke, za ins Die kins te jao make? Sjniederke, sjniederke, Daobiej e'ne jas, Breit in de ra, Van acht're met sjluppe, Wied in de sjouw're, Aan den hals good van pas, Veerkentig vêur Wet twiê rechte tuppe. Sjniederke, sjniederke, Ouch e kammezaol, Dobbel voor in de rook En ouch in de lessje, Twiê rieje knuip, 'n Gaspel van sjtaol, En dink veural dr'aan E paar deepe tessje. Jenneke, menneke, Wat bês te van zins, Da's, biej m'n zikl, 'n Broelofsmantoering. 441

18 't Is wie's te zêks, De raoijt's op ins, Me maak ze op tied, Of te kriegs 'n pandoering. Sjniederke, sjniederke, Zek, wos t' et nog neet Es d'n appelboum bluijt Dink ich te trouwe, De kieks mich zoi aan... De band weurd gesjmeed Veur noe en altied En 't is e'ne gouwe. Jenneke, menneke, Dat deis te van pas. Es 't vreugjaor is dao Vluug de biej nao de blomme. 'ch Keveer dich te veur Kammeraod, brook en jas Die hobs te op tied, Al kump wat maog komme. Sas van Gent. A. WEHRENS. RANSDAALS+ ET KAERTSKE. Ein kaerts sjteit op ein vinsterbank ; Dervuer ein aw gerdien, En ràndom op de moere sjpith Der zjwake sjiemersjien. Et vlemke flakkert en ein drop Vet van et kaertske vilt ; Der vale sjien maolt op de moer Ei bleik en ejpoek'rig bild. 442 Figure dansen op en neer Wie 't vlemke kiêrt en driêt, En sjlingre, krungle zich inei Wie op ein awt tapiët.

19 Zoe is et laeve van der miensj Get miê of minder bânt, Meh 't blieft ermzièlig siiêmersjpiè1 Op iêw'gen achtergrond. Et vlemke flikkert op en za I glans en glood de roet, Da wuert der trek opins to sjterk... En bleust et kaertsken oet. H. A. EUSSEN. VYLENS. BITTER LEIDE VAN OZZEN HEER JEZUS CHRISTUS. Sc. 3 : Engelen komen weer op met kaarsen en flambouwen. Sommigen knielen rondom de tafel neer, Anderen zoeken de partikels bijeen, gelijk de. priester dat in de H. Mis doet. Ondertusschen zingen ze 1. Wr ingle motte nao de mis verzaamle wat nog uvver is. De graiimele en de otse zint gans Jesus hillig Sacramint. 2. Wr drage ze, woee t ginge wit, woee roeeze en woee zonnelit, woee ketse sjtund en wièrook brent vaor Jesus in t Sacrament. I Die plaatsj is intsig os bekand, vêr ingle woeene in dat land, vêr zinge dao de sjunste wies in 't alderhilligst paradies. 4. Komt ingle landsem, sjrit vdor sjrit, vêr drage Jesus Christus mit en bênentêre oane ind bewierokt t hillig Sacramint. (Gaan af). 443

20 Sc. 4: In deze tusschensane wordt door een declamator 't volgende gereciteerd : En inge van de twelf, Judas van Iscarioth, de t ovvendmaol how verlaote, is nao de priestere gegange en hat gezaat : Wat wilt der mich geve, dan zal ich 'm uch verroane. En ze gaove-n-'m drissig zilverlinge, Dat is dr pries, de betald woat vaor de sjlave, ezu wie bei Zacharias, der propheet gesjreve sjteet : Ze hent mich 30 zilverlinge weed gesjetst. Der minsjezoon geet waal hin, wie van 'm gesjreve sjteet, wiee evvel de minsj, durch dem e uvvergelivverd weede zal. t Wuur 'm beeter, went e nit geboare wuur. Kneit neer, der alle vulker, alle natioene! Uvverdinkt dat jidder minsj 'n judasrol wal i zie leve hat gesjpeld. Bugt de kop, klopt op de bros, dat went t gerich zal koame, de sjtraof an uch vaorbei zal Oa. Gelukzillig we zich zent en bent. Gelukzillig we de zung beruit. Jesus is nit k6ame vai5r te verdamme, me vdtir zillig te make alles wat left. Ver volge noe t lam Goddes, dat gesjlacht zal wade vaor de ganse welt. Amen. (An. Sc. 5 : Hoof van Olive, Christus : t Groeet en bitter leide zal noe kaome, t Kumt mit jidder sjrit naoderbei. Ver gunt t entgege. Nit gidderinge geet dao-in eve wiet. t Leide is zoee wie e wild-vrem land. Me hat 'r, die t aafsjrikt, Me hat 'r och, die t leed aatrukt en t wie 'n of fergaaf aabeene an God der Vadder i gen himmel. Die hent vruid tsemidde van t grutste leed... Der zut sjwaach en meu, Blieft der hei, Komt Petrus, Jacobus en Johannes. Laot ver wieer goa. (Gaan verder). Petrus : Heer ver drei zulle mit uch Oa bis in der doeed. Christus : Lieje en sjterve... Der versjtut dat nit. Blieft hei... mieng zieel is doeedsbedrufd... Ich wil gans ailing mie leed goa drage. (Christus gaat alleen verder). Petrus : Wit der nog Jacobus, doew den &vend op de ziee. Doew veel der sjtorm gans pluslich wie 'n hoes os op t sjieep, Ver mingte te vergao. Ich how e vaärgeveul doew op t meer Tiberias. Noe is dat wer... Johannes : Der Hêer hat meets geklagd. E sjprikt van e bitter 444

21 leide, dat mit gidder sjrit get naoder kumt. Petrus ich han angs vaeir... Judas. Ondertusschen hoort men Christus bidden : Christus : Vadder i gen himmel, laot de kelk an mich vaorbej goa, dock nit mienge wil gesjeie. Jacobus spreekt met Petrus verder : Jacobus : Judas waor ne minsj mit vat51 talente, mit e groeet versjtand. Mer e how de sjrikkeliche feler, de wie ne vlook op Israel lief : t verlange nao geld en good. Christus : Vadder i gen himmel. t Leide is ne kelk vol va bittre myrrte en aloe. De minsje Kant mit al hun zung de kilk gereed gemakt. Went t makigelich is... laot de kelk a mich vatirbei goa... (Komi bij Petrus) : Petrus, Jacobus en Johannes, kun' der nit 'n sjtond mit mich wake in mieng troerigheed. Ich zieén der zit vermujd... sjlaopt en rust. Ich zal t leide dan in ene Goddes naam ailing Oa drage en t drinke bis der litste druppel. (Gaat weer verder). Christus alleen : Christus : Ich zieen vaor mienge gees de zung van de ganse welt : Adam en Eva in t paradies... Kahl... t bederf in Noees tied... Sjtee in spieeder tiette, die nog erger zunt wie Sodoma : famieliges, die bis in 't ruggemerk bedorve zunt. Ich sjterf... van angs... en walleging... Een engel verschijnt met den kelk2: Engel: Heer Jesus, komt en zut getruust. Ich bring uch Goddes kraf hei mit de kelk. Noe drinks... en zut gesjterkt. Christus : (omvat de kelk met beide handen en drink). Goddank... Vadder, hilleg e Gees... (engef weg). (tot Petrus) : Apostele komt : de mich verreane zal, kumt mit saldeate, Der minsjezoon zal uvvergelivverd wêede an de heidene. (Ze gaan de soldaten tegemoet). (Words vervolgd). F. SCHLEIDEN. VALKENBURGS. FLUP EN ADRIAAN. EIN VERTELLING VAN TWIEA VALKEBERGER SJNAKE OET DE VEURIGE IEV. van P. VISSCHERS. (Vervolg ). Ich waor sebiet de bie dat sjnapste Hoebeer I ich zag em dat veer auch zerke maakde en dat veer dat veur de fienste dao i Val- 445

22 keberg al dekser hadde gedaon en nog veul miea zach ich em. Doe besjtelde hee mich ein fien nuuj zerk, meé zach er, ich moos zurge dat er wurkelik get apaarts woord. Ich naom mich de maot hie is ze en hee haolde et geknoeveld papierke oet zien tesj woorop get hanepoeate mit potloead gekribbeld sjtinge en dink e zoea : dan geiste nao Hoebeerke en leus dee die zerk make en dan geuf er dich e paar frang de van en dan is dat dink alweer in orde, Kom, zach Hoebeer, dan gaon veer oes dao eine op kriege en same sjravelde ze de cafêe in woo ze zich ter maltig twiea oppe lamp sjotte veur rekening van Hoebeerke. Hoebeerke kreeg et papierke mit de maot veur de zerk en ging heiversj. Mee heim kaom Hoebeerke tot de ontdekking dat er veur ein fien zerk toch eigelik gei Boot hout hauw. Dan mer nao Giem, dach er ; dee heet alle soorte hout in veurraod, Hee nao Giem um zerkehout ; hee trof Giem in zie wirkes woo der baljoenenteere rond leep wie ne wille en zich de zjweit aafdruuagde. Goddendaag Giem zag Hubeerke. Zoste mich neet aan get karsjtaanjele hout konne helpe, ich mus ein fien zerk make... Wat zerk?! Zerk?! Nondemiljaar! vlookde Giem, auch alweer 'n zerk? Es ze dan mer veur dee wiear dee ich ze gunde. Huuj weer ich sjtapelrammenasse gek van de gif ; es ich eemes nog oeats euver ein zerk huar kalle, dan krieg ich ei besjlaag! Laot mich dat krapuul nog ins in de boed komme! Ich vereneweer em! Wach mer! Duvelsmoor! Nondepie! Hee kaom neet oetgeraosd. Mee, vroog Hoebeerke wat maakste toch veur sjandaal? Tege wee hubstet? Och raosde Giem, doo kump mich deze murge Flup in ge. kroepe en zeet mich, dao woor in Hulsberg de nonk van Kniepem gesjtorve en noe hei Kniepem woo hee ummer veur wirkt heum de zerk veur nonk besjteld ; ein fien zerk mus et weere en noe hei er zich zoea gedach dat er mich die zerk leet make en dan mus ich em ei paar frang devan geve. Hee zuupt zich hie nog veer drup. kes, zeker op die twiea frang van de zerk want hee heet mich nieks betaald en geit. lech gaon mich et hout ens bie ein zeuke en begin te meete. Hee heet mich ei papierke gegeve woo op de maot sjting. Mee wie ich aan et meete bin tunks mich dat et ein verdä. ling moot zeen mit de maote, want dat koes neet kloppe. Doe dink ich zoea : laot ich noe gein sjtommigheite make en zelf de maot nog ens gao numme veur de sekuriteit, doe bis gauw in Hulsberg gewee, en ich de heer. Nondemiljaor de batalje. Ao wat crapuul. Wie ich dao bie Kniepem kom en zèl( em wooveur, doe begint dee te baljoene en sjmiet mich de paort aaf. Ziene nonk waor gaar neet doead! Das sjandalig zoeaget zag Hoebeerke en in dat er weer 446

23 heiversj ging zeet er tege Giem. Giem ich hoof dat bout neet, veur zoeane loeskeel wie dee Flup wirk ich gaor neet. ONDER DE PREEK. Et waor missie in Valkeberg. In deen tied woorte de missies nog gehoute door patersj die geweldig koste baljaene en preeke dat et de luuj sjoeverde. Die gonge van et idee oet dat et vouk zoea noe en dan al ins good mit de haore mos krege weerde en es ze allemaol zoean parochiane hauwe wie Flup en Adriaan is et good te begriepe dat et neet hel genoeg koes gaon es et drop aan kaom de luuj ens get angs in de ziele te jape. Flup en Adriaan ginge natuurlik auch de preedige heuare... umdat ze veul klan. diesje aan de kirke hauwe mit Witte en glaas in zette. Zoea zoote ze nevenein in de aovespreek. Eine groeate pater van Wettem heel ein preek euver de verdorvenheid van de luuj en de hil e zoea geweldig en mit zoean sjtum wie ein oordeil dat de luuj zoote te sjoevere en te pazele. Onder de preek zoote Flup en Adriaan zich get te vertelle en ensjelde dreum woo ze murge et iearsjte zouwe gaon beginne. Laote veer bie de Baron goon zag Flup, dao vilt auch e zoea wie zoea get aaf as drank! Nein, zag Adriaan, veer moote nao Sup, dat hubbe veer al veul te fang oetgesjteld. De pater predigde euver de ongerechtiegheid van de luuj en woo ze dan terech kaome es ze zoea bleve doorleve. En wie forsjer dat er de veurbeelde sjtelde wie helder dat er beukde. Ein oor. deil! Dat waor Flup en Adriaan hieal lestig in hun conversasje.n dwong hun onder hun disput auch ummer helder te kalle. Nein zag Flup, nao de baron weurd gegange. Murge hub ich doorsj van et hel kalle en op Sup vilt nieks aaf. Dao weurd nao Sup gegange zag Adriaan en dan kons &le doon watste wils. Neu, zag Flup nao de baron. De pater waor in de krach van zien rede en bulderde mit de erm in de loch. Waar gaan ze heen, de nietsnutsers die het loon achterhouden van hun werklieden, en zij die het geld niet afgeven om vrouw en kinderen te onderhouden, maar het verbrassen en dan wachde hee ein augenblik um miea indruk te make en begoes dan weer mit ein sjtum wie 'n oordeil naar de hel! Waar gaan ze heen de losbandige die de kerkelijke plichten verzuimen, met alles den spot drijven, vloeken en tieren en zich bed.rinken..., weer ein klein paus, woein et zoea sjtil waor dat m`n. ein sjpang hei kuine huare valle, want geine dorsj bauw aomhaole... Flup zoote zich nog ummer te ensjele euver de baron of Vilt 447

24 en moeste wie gezach hel kalle um zich te kinne versjtaon. En wie de pater weer gevraogd had wao die vlegele heenginge die ummer vlookde en zich bedronke en weer de klein paus heel reep Flup tege Adriaan in ein gif, Nao Sup! (Et kump nog miea). DE VOLKSDANS IN LIMBURG. In den laatsten tijd wordt de volksdans ook in ons land meer en meer beoefend, speciaal in onze Noordelijke provincies. Ook in Limburg heeft het vorig jaar reeds een cursus van contradansen plaats gehad bij de R. K. School voor Maatschappelijk Werk te Sittard. Een tweede cursus wordt dit jaar weer gegeven. Het voornemen bestaat om bij voldoende deelname tevens een cursus te organiseeren te Terwinselen in zwaard-., morris- en contradansen. Waar veronderstelt mag worden, dat bij vele leden van de vereeniging V.E.L.D.E.K.E.- zeer zeker groote animo zal bestaan voor den volksdans en deze weer de plaats te geven, die hem toi_ komt, hebben de organisators een beroep gedaan op het Bestuur van V.E.L.D.E.K.E.- om hieraan door middel van het orgaan grootere bekendheid te geven. Voor dames en heeren van het onderwijzend personeel, leiders ( sters) van Gymnastiek-vereenigingen en Jeugdorganisaties is hier een goedkoope en gemakkelijke kans geboden om zich den yolksdans eigen te maken en deze dan later in eigen vereeniging of organisatie te beoefenen. De cursus wordt eventueel gegeven 's Zaterdagsnamiddags om de veertiendagen, beginnende in de maand October. Verdere inlichtingen worden verstrekt te Heistraat 23, Terwinselen. 448 NIEUWE LEDEN. J. C. Boumans, Bodemsplein 27, Rumpen. Jos, Cornet, Venlo. K. D. Koning, Burg's Jacoblaan 36, Bussum. Dr, E. M. Kruytzer, professor, Bisschoppelijk College, Roermond.

25 VELDEKE 9e JAARGANG No. 50. DECEMBER ORGAAN VAN V. E. L. D. E. K. E. VERENIGING TOT INSTANDHOUDING EN BEVORDERING DER LIMBURGSE D I A L E C T E N. REDACTIE-SECRETARIAAT : KAPELAAN F. SCHLEIDEN, HOOFDSTRAAT 19, HOENSBROEK DRUK EN UITGAVE VAN : DRUKKERIJ v.h. CL. GOFFIN, NIEUWSTRAAT 9, MAASTRICHT ONZE ALGEMENE VERGADERING IN ECHT. Op 16 November vergaderde V.E.L.D.E.K.E in Echt. De voorzitter opende met een woord van welkom de algemeene vergadering, waarna de secretaris het verslag over 't afgelopen jaar voorlas. Aangezien de penningmeester wegens ongesteldheid verhinderd was, kon geen verslag uitgebracht worden over de finantieele toestand van onze vereniging. Als leden van 't bestuur werden gekozen : de Zeer Eerw. Hooggel. Heer Jacq. Janssen, professor van 't Groot Seminarie, de Weleerw. Heer A. Welters. kapelaan te Maastricht en de heer H. Loontjens te Roermond. Daarna began de propagandavergadering. De ruime zaal was goed gevuld. We merkten op burgemeester Meeuwissen van Echt, pastoor Drummen van Pey en diverse verslaggevers van de pers. Deze vergadering was uitstekend voorbereid. De voorzitter notaris van Wessem bracht daarvoor een hartelijk woord van hulde aan mevr. J. van Kempen-Clerx. Achtereenvolgens kwamen aan 't woord R. Geurts, H. Eussen, Jos. Reinards, kap. Schleiden, mevr, van Kempen, J Francken en J. Bouman. We hoorden Echts, Ransdaals, Kerkraads, Vylens en Roermonds. We mochten 18 nieuwe leden voor V.E.L.D.E.K.E noteeren. De aanwezigen waren uiterst tevreden. Mevr. van Kempen mocht behalve de dank van den voorzitter, een hartelijk applaus van de vergadering in ontvangst nemen voor de schitterende propaganda, bier verricht. DE SECRETARIS. VERSLAG OVER 'T AFGELOPEN JAAR. De crisis heeft voor onze vereniging enkel dit effect, dat in. 't afgelopen jaar enkele van onze leden hebben bedankt. Daartegenover heeft het bestuur eene propaganda-actie op touw gezet, die reeds het beoogde resultaat begint te bereiken. We molten 449

26 ondanks alles dit jaar als een goede periode aanmerken. Er werden twee bestuursvergaderingen gehouden. Hoofdzakelijk werden daar besluiten genomen met betrekking tot de Veldeke-prijsvraag, 'tgeen de leden is bekend gemaakt in ons tijdschrift. Twee keer hielden we eene algem. vergadering : op 7 April te Maastricht, waar dhr Drs Roukens sprak over de verhouding der dialecten tot onze landstaal ; op 1 Aug. te Spaubeek, waar 't Z. L. tooneel de Koel va Lutterendar opvoerde. We zagen twee plaatselijke afdeelingen van Veldeke ontstaan te Kerkrade en Valkenburg, die in nauwe aansluiting en in de geest van Veldeke beoogen 't pl. dialect te bevorderen. Dat deze onderafdeelingen actief zijn, moge hieruit blijken, dat zij in een periode van lets meer dan een jaar 't volgende aantal opvoeringen in dialect hebben gehouden. Onze afdeling in Valkenburg speelde 4 keer in Heerlen, 1 keer in Heerlerheide, 1 keer in Meerssen, 1 keer in Cadier en Keer, 2 keer te Valkenburg. Het tooneelstuk 't Groet Loaf' van dhr P. Visschers beleefde deze winter zijn 25e opvoering. Elke tooneelavond bestond daarenboven uit 3 stukken in dialect. Onze onderafdeeling Kerkrade speelde 12 keer en wel 3 keer in Kerkrade, 1 in Valkenburg, 1 in Spekholzerheide, 4 in Bleyerheide, 1 in Rimburg, 1 in Heerlen (Huskens Kolonie), 1 in Hulsberg. We brengen hier hulde aan de ofd. Kerkrade en Valkenburg en zeer zeker op de eerste plaats aan de heeren P. Visschers en Jos. Reinards voor hun schitterend werk in 't belang van onze dialecten. Ook willen wij er op wijzen, dat in de laatste jaren de belangstelling voor 't dialect overal zeer is toegenomen, De Limb. pers toont herhaaldelijk, dat ze het werk van Veldeke waardeert, door hare uitvoerige verslagen van onze algem. vergaderingen en opvoeringen en de bespreking van de publicaties in Veldeke. Op meerdere plaatsen, waar men er vroeger niet aan dacht, brengt men stukken in dialect op 't tooneel. Het tijdschrift Veldeke heeft geen last van gebrek aan copie. Er verschenen bijdragen in de dialecten van Gulpen, Hoensbroek, Kerkrade, Maastricht, Montfort, Ransdaal, Tegelen, Valkenburg, Venlo, Vylen en Weert. Hierbij is ook Echt zich op waardige wijze komen aansluiten. Onze vereniging waardeert dit ten zeerste. Zodoende bestrijkt ons orgaan onze heele provincie en vinden we er de meest uiteenloopende dialecten. Dit jaar werden bijdragen geplaatst van 17 verschillende schrijvers. We moesten tot onze voldoening herhaaldelijk vernemen, dat men de inhoud van Veldeke prees ; eene lofprijzing, die we gaarne ter eere van onze medewerkers bekend maken. We zullen in 't komende jaar in de gelegenheid zijn van tijd tot tijd een wetenschappelijk artikel te plaatsen. 450

27 Dat ook buiten de grenzen onzer provincie ons werk wordt gewaardeerd, blijkt uit onze nauwe relaties met Oecher Platt en 't abonnement, dat werd genomen door de Koninklijke Universiteitsbibliotheek van Upsala en de Academie v. Kunsten en Wetenschappen in ons land. We zien de toekomst niet zo donker in. Wel roepen we de leden op met ons er naar te streven, dat we ons ledenaantal kunnen uitbreiden, om aldus, met Gods hulp, nog in breder kring, ons doel na te streven, het behoud en 't bevorderen der Limb. dialecten in ons gewest. DE SECRETARIS. MAASTRICHTS. DE HERDERS. De nach waor geliek aon eedere nach, Diech bestaard, en gei zochske me hoort. De herders tie sleepe gerös, zoonder wach, Wie jezus gebore woort. Ze wiste neet tot 'r koume ging, Ze druimden 'ne rostigen droum, Ze leefden hun leven es inkeling Wiet weg vaan de werelse stroum. De teye die waore die nach toen vervold, De loch waor zoe klaor en zoe puur. De herders tie sleepen in dekes gehöld In 'ne krink urn hun sterrevend vuur. En sloepenteer euver de wereld kroop D'n tied nao 't hiemelse oor Boe op oonbewus had te wereld zien hoop, Al iewen en iewe door. Obbins waor eweg toen d'n droum en de slaop En angstig keek eeder zieg aon. 'nen Hoond blafde kort nao e wegvluchtend sjaop. Hun bangheid woort vrãög, en 'n traon Die bloonk in de ierlikke ouge die dao Gezeen hadde hiemelse sjien, En spojend goong me zieg ein veur ein nao Um gaw mer in 't st,dike te zien. HARIE LOONTJENS. 451

28 ROERMONDS. REMUNJ. Ich zeen dich Remunj es ein deftige daam, Zo'n apaarte, wo waird op gelet, Die deftig is door haiire sjtandj, haiire naam, HaOre gank, hdor postuur, haor twalet. Ich haaj van dien kalmte, dien deftige ros Mit zo noe en dan ein klein verzet, Doe bliefs waasse waars, en bliefs waasse bos : De plaats mit 't sjtummig kasjet. Maar ich zeen dich nog leever es euver dich hair 'n Feesgedoons lik in ei vol zomerwair. Dan wilt ouch de deftige daam waal get sjans En noojt toet plezeer en 'ne Limburgsen dans, En ich dreij mit haor rondj op te maot van meziek... Dan Remunj, mien gooi sjtad, dan veul ich mich riek. TLTUR OPPEGAAM. MAASTRICHT& Veur A. DE WETS NEET MIE. De wets neet mie, dat iech t'ch droog, Tech waor toen al tien,... en groet! Diech waors zoe e pupke en iech legit Tiech danse op m'ne sjoet. Tech puunde d'ch op te munneke En iech kaorde d'ch langs ten Wang, Ich streek ten ierste hatirkes glad En keek in d in uigskes, lang. Daan bleujde de snuutske tot 'n roes En de lachdes en krejdes blij En de trommeldes op m'ne stroevelekop Met ten hennekes allebei. 452 Dat wets te neet mie en evemin Wie de snik in m'n keel sprong tri5k, En de traone achter m'n auge daan Versjroke bij die geliik!

29 Ao 't vreemp geheim van e kinderhart Met z'n stê1 verborge pijn! Aoch 't is zoe das met ze klei-groet leid Zoe bitter, zoe bitter allein! 't Is veurbij, wie alles vergeit, Al waor 't auch nog zoe sjoen! Nlê 'ch daank t'ch noe nog veur d in truus D'n oongewete van toen! HUBEER. KERKRAADS. GABRIEL GRUPELLO. Nao e diitsj jediech oet zinger tziet. Et sjteet e bild jejose ; i julde zonnesjien Tze midse op de maatplaatsj, i DiisseldOrp aan d' Rien Der koe'rfiirs Joe'han Willem tze pee'd zoe' sjtoots en keun ; Hea zitst als wente le'vet wul uvver alle beum. En wit uur wea et jemaat? dea jos, on'jliech zoe' sjun ; Der Gabriel Grupello jelêê'ft op E'resjting. En wilt uur ooch nog wiejer, wat doa passeet is bij Wilt uur et kot ahiire, iech zaan et frank en vrij, Der opdraach hauwe krdje, e bild vuur op der maat, In ie'vig e'tz tze jisse et woar ooch jot jemaat. Jelonge noa et betste, zoe' forsj als wente vlooch Et woar ooch vuur tze sjtaune, der meester me drazoo'ch. Doe koam der Furs Jan Willem, ins kiekke noa die prach, Mit knee'd en jroe's jevolg, ne hoof va deenerschaf. Hea lobes kons en meester en jof em trui de hank, E' riimet jroe's zie wonger intzich i stad en lank. Dat hoe'te as zieng sjrantze, ze sjtinge bijjenee Die sjlappe sjrievesjzie'le stjooche hon kop binee. Misjunnete dat lobe, beniedete zieng kons Bij alle sjrieve kriet'ler is jidder kons, mar dons. Dat woar e kritizeere, en naazle, flauwe kal, Ins, hei jet aan der riitter, dan aan et pee'd vuural ; E kuure en e laache, um hei jet dan umdat, Hea vrooget wol et wisse, ze wosse jaarnit wat. 453

30 Der koerfiirs dea anhoe't et ze sjprooje wie ne jek, Woe't koo'd en ooch bedinkliech. Aan et werk doa wuurne vlek. Her Gabriel! zaat, zaat zelver, mankeet jet aan uur werk?" Iech wil et besser maache- iech zin et, en iech merk." En trek drum losse maache, ing dichte plankewank, Jans hoe'g doodrum jesjlaje, et woar wie voet jebant. Doe losse vuur asjtdache va buu'desjtruu' en ries, Dat brank mit sjwatze kwallem, de loe't woar vaal en jries. Au kesle losse kloppe, mit hemmer daag en naat, En ummer vrisjwech drop sjloa, wat woe'd daobij jelaacht, Zes daag en ooch zes nate. Van al'moal dat sjandaal, Konks ummetum jee sjloffe van 't kloppe en der sjwaam. De sjtatoe woe'd noen duchtig, jesjroebt va reuch en ros, Ding blinke en ooch jlietzze wie nui woe'd wirm der jos, Wie oes de vorm jesjronge, i zie jehie'l en jans In ongerepde sjunheed, i joode sjtroo'le Pans. Moen endlich'', zaat der meester : is vee'dig mienne jos. Iech meen, noen kiekt ins heere, noen uur miech lobe most." Der Koerfiirs ; et verdroos em, zoe'e ee jeduu'ns al lang, Van al die sjmaichelleker. Wie wo're ze noen umjang? De krintezeerer zate : Wie ring der nuije jos, Dat is ins jet jans angesj, dat hant vier wal jewos. Uur hat bij daag en naate, wal bij e h011isjvuur, Ne propre jos jesjaffe kavveere vier iich vuur." Ze sjtuutete nog wiejer : Wie jot doch, datne man, Noa jouwe road deed loest're, en ooch bevolje kan. Is et nit woar! her meester ; zaat, hauwe vier nit reed?" Grupello dea en zaat nuus, winkt op jezel en knee't. Die kanne et betruuje jaar niiks is dra jedoa, Struu' sjantze, los iech brenne, de janse tziet akoo'd ; Dat is et zelsde josbild, onb'reurd va jidder hank.- Iech sjlooch mar au kesle op miensje onversjtank. Gabriel Grupello is i Kirchroa, op Eresjting jesjtorve, 1630, en likt in de kirch bejrave. Hea woar als bildhouwer en sjtatoe'jisser zie'r jeruumd. 454 J. R.

31 VIJLENS. DER SJUPPER BEN ISSACHAR VA BETHLEHEM. Nog jaore de-nao vertilled der sjupper Ben Issachar van die naat : Vêr looge te sjlaope. Ich waor meu van t loope der ganse ivvige daag aater de sjaop op 'n gewande. En da mit dat bee. t Is nog gaar nit!dater mit de gich. Diej kriet gidder sjupper i ge veld. Nat of druug, in de nape loeet, en da va kink-op-aa! Dat blieft nit i gen kleier zitte. Dat gees dich durch gen knabk en dat riet dich de peeze kapot, datste de teng op-ee péesj... morjuts nog e-weg! Ja kinger, laach' der mer! Dat gunt me gingen hond. Wie ich zaan : ve'r looge te sjlaope, ich en der Simeon en de andere en dao... op ins... ene sjrei! Ich sjpring op en sjnap nao der sjtek en roop : Watte... wat is! en dao sjteet mich der Simeon es went-e de begof fed hei krége... der mond op en gans blao en vaal in 't gezich. E kos gonge aom miee krieje en ich reep : morloot, da sjpréek! En e zaat : kiek dao... ene ingel. En dê... t waor es went mich inge mit e hoot tège der kop hei gehowwe. Ich kos gee woad oetbringe en veel op 'n knee... dao i ge veld in de netsde... i gen drek. Ich mingt, dat ich sjterve mos. Doew zaat de ingel... e sjtong dao... nee, de... ezoee get has-te noeets geziee... wie der sjniee... wat zaan ich?... wie der sjniee, nee, wie 'n zon en dan in alle kleure en e zaat : Sjuppere, zaat-e, verviert uch nit..., gut nao Bethlehem... dao in de sjtal is der Messias geboare... der zult 'in vinge... e kink i get wingele... en e zaat nog get, me doe kuns mich gleuve... ich waor nei droet. Ich sjtong op en vêget mich der drek van de boks en t sjweet oet mie gezich. En der Simeon zaat : jong, nee, dat is mich te fosj. Twientig meter wiejer sjtonge de andere. Ze sjtonge dao mit gezichter wie kalk... Ich reep : Wat sjtut d'r dao... sjamt uch get!" En ze komte gewaggele wie kranke kij en zaate : Morjiits, zaat-e ze ; wat noe? V& gonge allenei nao der sjtal. V'r naome get heu en sjtruue mit, get broeed en hotter en e paar eppel. Wr gonge en went inge get Keller leep, da leepe v'r allenei en da reep ich : landsem gem, dink a mie bee. Me ze belachete mich en ich woad giftig en sjweg. Der sjtal sjteet noe nog dao! Doezend maol, zoee good wiej ins, bin ich dri gewest. Ene sjtal, ja, wat zal ich zage... zoe get, wiej de va dich. 'n Ouw dao-! Doe mos dich bukke. 'n Krub va blauwe sjtee, dats-te razels van de kouw. Doew die naat joog dich de kouw durch gen zieel. En dao waor t : der Messias, ozze Hergot in 'n krub! Nee, de, ezu get sjuns! Ich bin ene vrund va kinger... me ezoee get, nee! Hendjes... zoee fie! Ich heel mieng sjwoeer heng uvver 'm heen! Ze heie-n-'m allenei will-n opnéme, och der Simeon. Me, ich zaat : Simeon", zaat ich, jong, dink ins nao 455

32 wats-te dees... t Alderhilligste... ozze Hergot! En doe, Simeon... en ich en ver allenei!"en ze sjrokke bei de gedanke. En ver veelenallenei op 'n knee... En der Simeon houw de traone i gen keel en zaat : Dat mich ezoee get uvverkumt!'' Ich hoeet 'm in zieng traone sjnappe nao aom en e benet : Heer... ene urme sjupper,... Heer erbarm dich uvver os." En wiej der Simeon ezu gods-erbermlich kreeesj, komt der hillige Sint Joeezep naoder um 'm te truuste, mer der hillige Sint Joeezep blef sjtoa en sjot mit der kop en zaat niiks! En ich zaat : Der hat reet, Sint Joeezep, lot 'm mer geweede! De Modder Goddes doog niiks andesj wiej nao t kindje kiekke... Ich ha meleve ging vrouw ezu vol vruid geziee... En dan,... wie zal ich zage?... ich han ins van 'n kunnigin gehoeed... ich hei kunne bene : Hillige Maria, Modder Goddes, been vaor os, zunder, noe en in de sjtond van ozzen doeed, Amen! Ich zoot dao... wie e kink... richtig wie e kink en sjamet mich en kos gee woad oetbringe. 'Doew op eemaol... e moziek... wie van ene urgel, me ezoee fie! Doe hoeets t naoder keame en aasjwille en dao zonge-ter's in die moziek... druvver heen en dronger durch, noe hel, en da fie! En da sjwillet de móziek wir aa, wie t broeze van der wink, de sjtoeventere sjwilt. En ingele roesjete der sjtal i mit vlaogele va ziej... en t waor ezu sjtaats en sjtaodig wiej 'n hoeemis! Zoe beugete ze en zonge ze : Gloria in excelsis Deo... zonge ze... et in terra pax hominibus. Ich versjtea gee latien, me dat versjtong ich doch : Fes i gen himmel en vruid op 'n eed!" Ver zunt nao heem gegange, zoee wie-s-te t zondes oet gen hoeemis kums. Me dat vergeet ich nit, al weet ich honderd jaor dat is t sjunste wat t gift op 'n weld. Der Simeon is kot dao-nao gestorve... va leed. E houw e kink van nog ging twei jaor. Dat hent ze 'm doeed gestoake... En da maogs-te nit ins klage... kinger Deus... wat zunt de tiette sjiêét! Me i mie hats zingt jiddes jaor mit Krismes wie va zelf dat lieed : Gloria in excelsis Deo" en doe zuls ziee, dao kumt ene andere tied... ne gans angere tied. F. SCHLEIDEN. RANSDAALS. 456 DE HoMMELSJOEL. Dat waor ein sjoel! Mit guitsje veel Wie piepesjteel Et water oet gen loch! Wae boete waor, zich i galop, Haws uever kop, Ei plaetsjke vuer te sjoele zoch.