Woningventilatie. Uitvoering systemen. Bas Knoll

Transcriptie

1 Uitvoering systemen

2 1 Programma Inventarisatie kennisvragen Praktijkvoorbeelden Geluidsarme ventilatiesystemen die zorgen voor een goede luchtkwaliteit, Piet Jacobs (TNO) Pauze Praktische wenken voor bestekfase, uitvoering en oplevering. Hoe zorgen we ervoor dat goede ventilatiesystemen worden opgeleverd? (TNO)

3 2 Historie: Ventilatievoorzieningen waren taak van de aannemer

4 3 Taakverschuiving: aannemer ramen en roosters installateur luchtkanalen en toestellen (ruimten)

5 4 Taakverschuiving: Luchtdichting

6 Windinvloed 5

7 6 Voorbeeld gebrekkige luchtverdeling

8 7 Verbetering door zelfregelende roosters: Gelijke toestroming aan loef- en lijzijde

9 8 Invloed luchtlek bij gevelroosters met afzuigbox Systeemstroom 16 dm 3 /s Systeemstroom 34 dm 3 /s Lekstroom 24 dm 3 /s Bij gemiddelde bezettingsgraad Lekstroom 19 dm 3 /s Gemiddelde landelijke inventarisatie

10 9 Invloed luchtlek bij balansventilatie

11 10 Een tochtig huis? Altijd genoeg frisse lucht

12 11 of een potdicht huis? Leven in een benauwde plastic zak?

13 12 Beleid luchtdichtheid Luchtlek zoveel mogelijk terugdringen, omdat: Luchtstroom onbeheersbaar, dus niet af te stemmen op de ventilatiebehoefte Ongewenste verhoging energiegebruik Ongewenste stromingsomkering (aantasting van de constructie en verhoging gezondheidsrisico door inwendige condensatie van woonvocht in de constructie) Verstoring van de bewuste (systeem)ventilatie Toelichting

14 13 Dwarsventilatie (omkering) en micro-organismen

15 14 Schimmel en vuil in spouw

16 qv10 15 Trend luchtdichtheid NL woningen Ontwikkeling luchtdichtheid NL woningen bouw jaar

17 16 Ontwikkeling globale lekverdeling % 50% % % % 30 30%

18 17 Luchtdichting verder verbeteren q v10;spec van 1,0 à 2,0 naar 0,3 dm 3 /s.m²@10pa door: Verbeteren detaillering materiaalovergangen (bijv. dak op muurplaten en op kopgevels, kozijnen op muren, enz.) Afdichting naden dak- en bouwdelen Kierdichting ramen en deuren Afdichting leidingdoorvoeren (keuken en meterkast naar kruipruimte) en elektra doorvoeren Ondergrens ca 7 dm 3 /s@10pa i.v.m. risico op CO 2 -vergiftiging of O 2 -tekort Verzekerde systeemstromen verzorgen

19 18 Evaluatie bestaande bouw In circa 60% van de woningen voor kortere of langere tijd CO 2 > 1200 ppm Totale woningventilatie ruim boven wettelijk minimum Verdeling over vertrekken vooral probleem luchtverdeling verbeteren, o.a. door vermindering lekken Gezondheidskundige kwaliteit is duidelijk verbeterd en het wooncomfort is verhoogd (geluidhinder, vocht en schimmels minder) ondanks slechte kwaliteit ventilatie en dankzij CV, bouwkundige verbeteringen en minder lekken

20 19 Evaluatie recente nieuwbouw Ventilatievoorzieningen voldoen in ca 70% van de nieuwbouwwoningen niet aan minimum capaciteitseisen Bouwbesluit Instellen van afdoende mechanische ventilatie veroorzaakt in 90% van de nieuwbouwwoningen een onacceptabel geluidsniveau systeemventilatie nog onvoldoende betrouwbaar; basisventilatie door luchtlekken helaas nog relevant als achtervanger, in combinatie met oneigenlijk gebruik spuivoorzieningen

21 20 Tocht door: Onvoldoende anticiperen op wisselende wind Beperkt verwarmen van intredende lucht, vanwege goede isolatie

22 Koudeval 21

23 22 Energiezuinig ventileren: - luchtstroom beperken tot hoognodige vraagsturing - warmte terugwinnen uit afvoerlucht naar toevoerlucht WTW - luchtlekken minimaliseren - koelbehoefte beperken door natuurlijke luchting - inbraakvrij (nacht) - automatisch op basis van temperatuur - ventilatie benutten voor temperatuurzonering (slaapkamers koel bij woonkamer behaaglijk warm)

24 23 Bereik EPC-maatregelen bereik EPC-scores van verschillende ventilatiemaatregelen zelf regelend efficiënte afzuiging luchtdicht vraag gestuurd WTW combi

25 24 Gevelroosters en afzuigbox met vraagsturing Ventilatie aanpassen aan het aantal personen en/of vochtbelasting

26 25 Balansventilatie met WTW

27 26 Temperatuurzonering (koele slaapkamers) In de slaapkamer is de gewenste temperatuur enkele graden lager dan in de woonkamer. Door de toegenomen isolatiegraad van woningen wordt de temperatuur in woningen steeds homogener. 15 ºC 19 ºC 17 ºC 17 ºC 21 ºC 21 ºC 21 ºC 21 ºC vroeger EPC = 0,8 EPC =? gezoneerd

28 27 Hybride ventilatie 2 mode systeem natuurlijk mechanisch gebruik zoveel mogelijk de natuurlijke krachten: wind thermiek gebruik alleen ventilatoren als de natuurlijke krachten tekortschieten om het vereiste ventilatieniveau te handhaven

29 28 Ventilatie springt er uit qua klachten Uit: Schatgraven in de bestaande woningbouw, AgentschapNL

30 29 Probleemstelling Ventilatiesystemen springen er negatief uit t.a.v. klachtenscores 98% van ventilatiesystemen voldoet niet aan specificaties (onderzoek BBA ) Type gebruiker en gebruikswijze in hoge mate bepalend voor optredende ventilatie (landelijke monitoring) Gebruikers ventileren om moderne systemen heen energieprestatie valt tegen Streven naar minimum: Positieve prestatie wordt niet opgemerkt, dus loont niet Ruimte om te rommelen: Iets minder dan minimum merkt men toch niet Klachten ontstaan pas indien niveau < 70% van criterium Ketenaansprakelijkheid: als 10 betrokkenen allemaal 95% presteren is het eindresultaat niet 95% maar 0,95 10 = 60% Omdat de ander (ook) iets fout heeft gedaan, ligt het (vooral) aan de ander

31 30 Presteren in ventileren

32 31 Procesgang ventilatiesysteem en betrokkenen

33 32 Integrale kwaliteit = product van afzonderlijke stappen + 1.eisen 2.ontwerp 3.componenten 4.installatie 5.gebruik Resulterende kwaliteit - eisen ontwerp componenten installatie bijstelling gebruik

34 33 Toetsaspecten Acceptabele: Veiligheid / gezondheid Hinder Comfort Dimensionering Risico / betrouwbaarheid Verstoringsgevoeligheid (omgevingscondities, gebruikers) Gebruiksvriendelijkheid (bediening en instructie) Onderhoudsgevoeligheid Levensduur Kosten (investering en gebruik)

35 34 Te ontwikkelen toetsinstrument wat doet het? Toetsing van ontwerp, uitvoering en gebruik Voorstellen van verbeteringen belang van verbeteringen Consequenties / risico s van huidige keuzen inzicht in verbeteringen door aanpassing keuzen Doel: Gevolgen van beslissingen door de hele bouwketen inzichtelijk maken Aanpassen keuzen tot optimum Identificatie mogelijke knelpunten en beheersmogelijkheden

36 35 Te ontwikkelen toetsinstrument - uitkomsten Aangeven van gevoeligheden risicoanalyse Aanbevelingen voor aanpassing systeem ondersteuning voor keuze van een robuust ontwerp met bijbehorende specificaties Aanbevelingen voor onderdelenspecificaties ondersteuning voor keuze van betrouwbare componenten Belangrijke punten voor controle / inspectie bewaking van de juiste uitvoering Aanbevelingen voor gebruik / bedieningsmogelijkheden automatiseren versus persoonlijke instelmogelijkheden gebruikersondersteuning bij de bediening aandachtspunten voor gebruiksinstructie

37 36 Werking instrument - toetsing in drie stappen 1. Gevoeligheid van het ontwerp BB toets vanuit reële plattegrond Gevoeligheidsanalyse bij ontwerp drukverschil Vertaling naar werkelijke druksituatie (beschutting en thermiek) 2. Gevoeligheid voor componentkeuze en uitvoering installatie Werkelijke specificaties componenten inclusief foutmarges Afwijkingen in uitvoering van de installatie 3. Gevoeligheid voor gebruiker Afwijkingen in gezinssamenstelling, activiteit en aanwezigheid (bronplaatsen en -sterkte) Afwijkingen in deurgebruik en bediening ventilatievoorzieningen

38 37 Kop-staart aanpak Kop = PvE en ontwerp: Specificeer het gewenste kwaliteitsniveau, benoem dit in toetsbare grootheden, zeg controles toe en koppel hieraan garantiebepalingen Eis een integraal installatieontwerp, afgestemd op het bouwkundig ontwerp Kies voor installaties die de eisen kunnen realiseren Laat kwaliteits- en uitvoeringscontroles specificeren Staart = controle en (gebruiks)instructie: Zie toe op correcte inregeling Eis controlemetingen met rapportages Verzorg goede handleidingen voor gebruik en onderhoud, draag deze over aan gebruikers en licht toe wat men kan verwachten Koppel na 1 tot 3 jaar terug via enquête en energiegegevens

39 38 ISSO leergang woningventilatie

40 39 BRL 8010 Ventilatie-Prestatie-Keuring (VPK) Voorgeschreven specificaties opvragen (toetskader) Juiste type ventilatievoorziening en componenten in juiste vertrekken Capaciteiten toe- en afvoer Elektraverbruik (energiegebruik ventilatoren) Thermisch comfort (tocht snelheid in leefzone) Regelstanden Stromingsrichting (instroming verblijfsruimten / uitstroming natte ruimten) Luchtkwaliteit (aanzuig- en uitworpposities, aandeel overstroom) Geluid van de installatie Onderhoud (bereikbaarheid en staat)

41 Ontwikkelingen 40

42 41 Trends ventilatietechnisch Beter behoefte-afhankelijk Meer onafhankelijk van wind Hoger systeemrendement Hybride (het beste van natuurlijk en mechanisch) Plaatselijk (verhoogde ventilatie-efficiëntie)

43 42 Trends installatietechnisch HR zonnecollectoren (PV en thermisch) Warmtepompen Mini warmte-kracht WKK HR opwekking Lange-termijnopslag Lage-temperatuur verwarming/koeling Zuinige huishoudelijke apparaten

44 43 Trends bouwkundig Luchtdichting Passieve koeling (gebouwbuffers en bodem) Benutten omgevingswarmte/-koelte Hergebruik restwarmte Terugwinnen transmissieverlies Schakelbare gebouwschil Integratie gebouw installatie

45 44 Dank voor uw aandacht