INHOUD. Inleiding 9. Woordenlijst 76

Transcriptie

1 Roemenie 2008 deel :08 Pagina 5 INHOUD Inleiding 9 ACHTERGRONDEN 11 Het land 11 Klimaat 15 Geschiedenis 18 De oudste tijden 18 Daciërs en Romeinen 18 Walachijers, Magyaren, Saksen en Turken 20 Habsburgers en revoluties 24 De eerste helft van de 20e eeuw 25 Opkomst en val van Ceausescu 27 Roemenië na De Roemeense bevolking 31 Minderheden 32 Religies 36 Kunst onder het communisme 38 Bouwkunst 38 Taal 42 Politiek 43 Economie 43 Gezondheid en sociale problemen 44 Milieu 46 Natuur 49 Winkelen en souvenirs 50 De Roemeense keuken 51 Drinken 51 Caleidoscoop van Roemeense personen 52 PRAKTISCHE INFORMATIE 55 Algemene informatie 55 Alarmnummers 55 Toerisme en activiteiten 56 Reisorganisaties 60 Reizen naar en in Roemenië 61 Naar Roemenië met de auto 61 Reizen binnen Roemenië 62 Verkeersregels 64 Openbaar vervoer 64 Accommodatie 66 Boeken en kaarten 70 Praktische zaken van A tot Z 71 Beste reistijd 71 Douane 71 Feestdagen 72 Geld 72 Gevaren 73 Huisdieren 75 Medische hulp 75 Politie 75 Post 75 Reisdocumenten 75 Telefoon en internet 75 Tijdverschil 76 Wereldomroep en ANWBoproepen 76 Woordenlijst 76 BEZIENSWAARDIGHEDEN 81 Crisana en de Banat 81 Oradea 83 Arad 84 Timisoara 85 Resiña en de Semenic bergen 87 Richting de Nerakloof 88 Transsylvanië 90 Cluj Napoca 92 De Apuseni bergen 95 Kalotaszeg 97 Tussen Stei en Vârtop 99 Het Aries dal en Ñara Moñilor (Moñ-land) 100 Rimetea en de Turda kloof 101 Alba Iulia 102 Richting Deva 104 Het Retezat Nationaal Park 105 Noordelijk Transsylvanië: richting Bistriña en de Bârgau pas 106 Bistriña 107 De Bârgau pas 108

2 Roemenie 2008 deel :08 Pagina 6 6 ROEMENIË De Rodnei bergen 108 Târgu Mures en het Mures dal 109 Székelyland 111 Lacu Rosul en de Bicaz kloof vanuit Transsylvanië 112 Miercurea Ciuc en omgeving 112 Rond Odorheiu Secuiesc 114 Sibiu en omgeving 116 De Fagaras bergen 120 Sighisoara 121 De weerkerken in Saksenland 124 Brasov 128 De bergen ten zuiden van Brasov en de Prahova-vallei 132 Bran en omgeving 132 De Prahova-vallei 134 Maramures 137 Satu Mare en Baia Mare 137 De Mara-vallei 140 Sighetu Marmañiei en Sapânña 142 De Iza-vallei 142 De Viseu-vallei en de Maramures bergen 143 Borsa en de Prislop pas 143 Moldavië 145 De kloosters van zuidelijk Bucovina 147 Vatra Dornei 150 Câmpulung Moldovenesc, Vama en Gura Humorului 152 Suceava 153 Het Bicaz stuwmeer en Ceahlau 154 De kloosters in de omgeving van Târgu Neamñ en Piatra Neamñ 156 De weg door de Bicaz kloof 157 Iasi 158 Boekarest 163 Geschiedenis 163 Oriëntatie 165 Rondwandelen in het centrum 167 Musea 172 Begraafplaatsen en parken 175 Veiligheid en ongemakken 176 Sociale kwesties 176 Dagtochten rond Boekarest 177 Walachije 182 De noordelijke Olt-vallei 182 Târgu Jiu 183 Râmnicu Vâlcea en Calimanesti-Caciulata 187 Curtea de Arges 187 De Transfagarasanul autoweg 188 Câmpulung 190 Pitesti, Târgoviste en Ploiesti 190 Craiova 193 De IJzeren Poort, Drobeta Turnu Severin en Bâile Herculane 193 De IJzeren Poort 193 Drobeta Turnu Severin 194 Baile Herculane 195 Routes vanuit Walachije naar Moldavië en de Zwarte- Zeekust 196 Routes vanuit Walachije naar Bulgarije 197 Dobrogea 198 De Donaudelta 198 Tulcea 202 Langs de Brañul Chilia 203 Langs de Brañul Sulina 204 Langs de Brañul Sf. Gheorghe 205 De meren en lagunes ten zuiden van de Donaudelta 206 Constanña en Mamaia 207 Centraal-Dobrogea en de zuidelijke Zwarte-Zeekust 209 Register 212

3 Roemenie 2008 deel :08 Pagina ACHTERGRONDEN HET LAND Roemenië is met vierkante kilometer (meer dan vijf keer de oppervlakte van Nederland) en 23 miljoen inwoners een van de grotere landen van Europa. In het oosten vormt de rivier de Prut de grens met de zelfstandige republiek Moldavië, in het noorden grenst Roemenië aan Oekraïne, in het westen aan Hongarije en in het zuidwesten en zuiden vormt de Donau de grens met respectievelijk Servië en Bulgarije. Roemenië ligt ook nog aan de Zwarte Zee en heeft een kustlijn van ongeveer 200 kilometer. Dwars door het land lopen de Karpatische bergen die het land in geografische en historisch sterk afwijkende gebieden delen. Transsylvanië ligt in het hart van Roemenië in het bekken van de Karpatische bocht. Samen met de aangrenzende regio s Maramures, Crisana en de Banat is dit deel van Roemenië sterk beïnvloed door de Centraal- Europese geschiedenis, met een belangrijke rol voor de Romeinen, de Hongaren en de Habsburgers. De naam Transsylvanië is te herleiden tot achter de bossen, waarmee het land werd aangeduid dat (uit een westers oogpunt) achter de wouden van de Apuseni bergen zou liggen. Transsylvanië is na Boekarest het meest welvarende deel van Roemenië, met historisch belangrijke naties als de Saksische stadstaten en de aan de Hongaren verwante Székely regio in het uiterste oosten van het bekken. De westelijke grensregio s Crisana en de Banat hebben lange tijd onder directe Hongaarse invloed verkeerd, wat tot op de dag van vandaag een bonte mengeling van minderheden oplevert. Maramures, het rustige noordelijke heuvel- en bergland, is historisch een eenheid met het Oekraïense Maramures-regio, maar is in de Roemeense staatsinrichting uitgebreid met de van oorsprong meer Hongaarse westelijke vlakte rond de steden Satu Mare en Baia Mare. Doordat de Karpaten de regio Moldavië aan westelijke zijde afschermen lag dit vorstendom van oudsher meer open richting het Russische Rijk en het Zwarte-Zeegebied. Het Moldavische Rijk speelde in de Middeleeuwen een belangrijke rol als buffer tussen de Turkse en Tataarse invallers en het christelijke Europa. Moldavië omvatte in die tijd ook het huidige Moldava, dat echter in 1812 door de Russen werd geannexeerd. Van 1918 tot WO II behoorde die streek opnieuw tot Roemenië, om na de oorlog weer op te gaan in de sovjetrepubliek Moldava. De tegenwoordige Roemeense regio Moldavië is bij bezoekers vooral in trek vanwege de prachtige kloosters die voornamelijk tijdens het bewind van Stefan cel Mare (eind 15e eeuw) werden gesticht. Verschillende van deze kloosters

4 Roemenie 2008 deel :08 Pagina ACHTERGRONDEN N TISA OEKRAÏNE TISA HONGARIJE BOEDAPEST BORS MISKOLC VALEA LUI MIHAI ORADEA PETEA BAIA MARE SATU MARE SOMES ZALAU SAPÂNTA SIGHETU MARMATIEI, MOISEI BORSA SACEL DEJ GHERLA SÂNGEORZ-BAI NASAUD BISTRITA, P CÂ MO V DO TO NADLAC CENAD SÂNNICOLAU MARE JIMBOLIA BEOGRAD BEOGRAD MORAVITA, DONAU TURNU ARAD TIMISOARA SALONTA CHISINEU-CRIS MURES STÂNA DE VALE HUEDIN BEIUS BRAD CÂMPENI CLUJ-NAPOCA ALBA IULIA SEBES DEVA LUGOJ HUNEDOARA ORASTIE DROBETA TURNU SEVERIN REGHIN TÂRGU MURES SOVATA MIERCUREA SIBIU CISNADIE SIGHISOARA MEDIAS CARANSEBES PETROSANI SARMIZEGETUSA CALIMANESTI CÂMPULUNG RESITA, HOREZU RÂMNICU ANINA TISMANA TÂRGU JIU VÂLCEA BAILE GOVORA NAIDAS B. HERCULANE ORSOVA STEI MURES RÂ PITESTI SERVIË CALAFAT VIDIN SOFIA CRAIOVA DONAU BALS SLATINA BECHET CARACAL

5 Roemenie 2008 deel :08 Pagina 13 HET LAND 13 N NEDERLAND PRUT BELGIË ROEMENIË DARABANI A SIRET PUTNA RADAUTI, BOTOSANI CÂMPULUNG MOLDOVENESC SUCEAVA GURA HUMORULUI PASCANI VATRA TÂRGU NEAMT, DORNEI BICAZ PIATRA TOPLITA, NEAMȚ ROMAN BORSEC SIRET PRUT IASI MOLDAVIË REPUBLIEK CHISINAU ATA GHEORGHENI BACAU VASLUI CHISINAU MIERCUREA CIUC BAILE TUSNAD SIRET ODESSA SF. GHEORGHE COVASNA RÂSNOV BRASOV PREDEAL BRAN NG SINAIA TÂRGOVISTE PLOIESTI BOEKAREST ALEXANDRIA GIURGIU RUSE PLEVEN, SOFIA FOCSANI BUZAU DONAU BRAILA SLOBOZIA CALARASI BULGARIJE GALATI, HÂRSOVA FETESTI CERNA VODA PRUT OEKRAÏNE DONAU TULCEA DONAU DELTA MURIGHIOL BABADAG SULINA CONSTANTA, MEDGIDIA ZWARTE NEGRU VODA MANGALIA ZEE VARNA km ROEMENIË, OVERZICHT EN LIGGING IN EUROPA

6 Roemenie 2008 deel :08 Pagina ACHTERGRONDEN De Hasmas bergen bij Gheorgheni foto: László Szabó zijn vandaag de dag wereldberoemd en minutieus gerestaureerd, andere kloosters liggen in hun eigen waarde verscholen in de bossen. Walachije, ook wel Terra Romanica genoemd, wordt gezien als de wieg van het Roemeense volk. In dit gebied hebben de Walachijers, de latere etnische Roemenen, vrijwel altijd de meerderheid uitgemaakt, terwijl de adellijke stand de bojaren door de eeuwen heen ook uit etnische Roemenen bestond. Walachije is eveneens een oud vorstendom waarvan Boekarest pas sinds 1860 de hoofdstad is. Ook hier werd de geschiedenis gedomineerd door de strijd tegen de Turken, met als meest beroemde vertegenwoordiger Vlad Ñepes alias Dracula, de laatmiddeleeuwse prins die zowel met zijn successen als zijn wreedheid veel opzien baarde. De steden van Walachije geven over het algemeen minder historische bouwwerken te zien dan Transsylvanië en Moldavië de oorzaak is meestal de ingrijpende stadsvernieuwingen onder het communisme maar de geïnteresseerden vinden in de regio nog verschillende aantrekkelijke kloosters, bezienswaardige kastelen en historisch belangrijke steden. Dobrogea, ten slotte, is de uiterst oostelijke landstrook die direct aan de Zwarte Zee ligt. De bijna 200 kilometer lange kuststrook kent een rijk verleden met Griekse en Romeinse kolonies. In de Middeleeuwen behoorde de regio lange tijd tot het Turkse Rijk, maar na de oorlog in 1878 kwam noordelijk Dobrogea bij Roemenië (zuidelijk Dobrogea ligt in Bulgarije). De regio is etnisch erg divers: behalve Roemenen wonen er Bulgaren, Turken, Tataren, Oekraïners en Lipovani-Russen; de laatste twee bevol-

7 Roemenie 2008 deel :57 Pagina PRAKTISCHE INFORMATIE ALGEMENE INFORMATIE Alarmnummers Deze nummers zijn directe verbindingen, overal in Roemenië te gebruiken. Bij de alarmcentrale is de kans wat groter dat er Engels-, Duits- of Franssprekende functionarissen aanwezig zijn. Alarmnummer 112 Politie 955 Ambulance 961 Brandweer 981 De Roemeense automobielclub is een partnerorganisatie van de ANWB en kan buitenlandse reizigers bijstaan bij problemen: Automobil Clubului Român (ACR) Alarmcentrale, 9 021/ en / De reddingorganisatie Salvamont heeft een centraal noodnummer voor het inroepen van hulp in de bergen / De consulaire dienst van de Nederlandse en Belgische ambassade in Boekarest staan reizigers bij die in serieuze problemen zijn gekomen, bij verlies of diefstal van het reisdocument of bijvoorbeeld omdat ze in een strafrechtelijke procedure verwikkeld zijn geraakt. Nederlandse ambassade in Boekarest: Aleea Alexandru 20, sector 1, Boekarest, 9 021/ , j 021/ , bkr@minbuza.nl, noodnummer: / Nederlands consulaat in Timisoara: Str. Prot. George Popovici Nr. 8A, Timisoara, /221501, /401639, j 0256/ Belgische ambassade in Boekarest: Boulevard Dacia, 58, sector 2, Boekarest, 9 021/ , j 021/ , Bucharest@diplobel.org, org/romania, noodnummer: / Voor informatie omtrent speciale aangelegenheden zoals het verstrekken van visa Bellen Binnen Roemenië (zelfde stad): alleen abonneenummer Binnen Roemenië (ander kengetal): kengetal (incl. 0 ), nummer Van Nederland/België naar Roemenië: 0040, kengetal (zonder 0 ), nummer Van Roemenië naar Nederland: 0031, kengetal (zonder 0 ), nummer Van Roemenië naar België: 0032, kengetal (zonder 0 ), nummer Een Nederlandse of Belgische mobiele telefoon in Roemenië gedraagt zich (meestal) als een buitenlandse aansluiting, zodat 0040 moet worden gedraaid.

8 Roemenie 2008 deel :57 Pagina P R A K T I S C H E I N F O R M AT I E voor studeren, werken of anderszins dient u contact op te nemen met de Roemeense ambassade in Nederland of België. Ambassade van Roemenië in Nederland: Catsheuvel 55, 2517 KA, Den Haag, 9 070/ , j 070/ Ambassade van Roemenië in België: Rue Gabrielle 105, 1180 Ukkel, 9 02/ , j 02/ , secretariat@ roumanieamb.be. SOS-Romania is het vrijwilligersnetwerk van in Roemenië woonachtige Belgen en Nederlanders die in geval van problemen of nood Nederlandstaligen in Roemenië bij kunnen staan met hulp en advies. Mobiel nummer in Roemenië: , voor regionale contactpersonen: De UNESCO heeft in Roemenië een flinke klus in de eerste plaats omdat er zoveel culturele en natuurlijke waarden te vinden zijn en in de tweede plaats omdat veel van deze objecten erg veel zorg behoeven vanwege achterstallig onderhoud. De meest bekende culturele schatten zijn de geschilderde kloosters van Bucovina (Moldavië). Dit gaat om een groep van ongeveer acht beroemde en een aantal minder beroemde 15e-eeuwse kloosters met waardevolle, originele fresco s op zowel de binnen- als de buitenmuren. De eeuwenoude houten kerkjes van verschillende dorpen in Maramures zijn ook aan de zorg van de UNESCO toevertrouwd. De andere werelderfgoederen liggen in Transsylvanië. De stads- Toerisme en activiteiten De meeste westerse toeristen die naar Roemenië komen zoeken het heuvel- en bergland van Transsylvanië, Maramures en Moldavië (kloosters van Bucovina) op. Veel mensen komen voor het prachtige landschap, de rijke natuur, het plattelandsleven en de uitzonderlijke middeleeuwse steden en kloosters. Verder zoeken steeds meer mensen de hoofdstad Boekarest op en langzaamaan komt ook de kuststrook met de Donaudelta weer in de belangstelling te staan. De vlakten van Moldavië en Walachije hebben veel minder te bieden, terwijl veel van de steden hier zwaar hebben geleden onder industrialisatie en stadsvernieuwing. Buiten de grootste steden is ook moeilijk om geschikte accommodatie te vinden. Een aantal steden van de vlakten komt in dit boek wel aan bod vanwege specifieke bezienswaardigheden of omdat zij liggen op doorgaande routes naar Bulgarije of de Roemeense Zwarte-Zeekust. In de kathedraal van St.-Michael in Cluj

9 Roemenie 2008 deel :01 Pagina 95 T R A N S S Y LVA N I Ë St.-Michael kathedraal Ongeveer honderd kilometer ten noordwesten van Cluj ligt de provinciestad Zalau, omgeven door de Meses heuvels. In deze heuvels bevindt zich een van de interessantere opgravingen uit de Romeinse tijd. De garnizoensplaats en burgerstad Porolissum (vlak bij het tegenwoordige Moigrad-Porolissum) verdedigde in de eerste eeuwen na Christus de noordelijke grens van het Romeinse Rijk. Tegenwoordig zijn er nog redelijk interessante, deels herbouwde ruïnes te bekijken, onder meer de indrukwekkende overblijfselen van het grote amfitheater. In het historisch museum van Zalau (Muzeul judetan de Istorie si Arta, Str. Pietei 9) staan verschillende van de hier gedane vondsten tentoongesteld. Een redelijk hotel in Zalau is het Meses Hotel in het centrum (Piaña 1 Decembrie 1918, nummer 11/A, /661050, 50 euro). DE APUSENI BERGEN Apuseni of de westelijke Karpaten is de benaming voor de bergmassieven Bihor, Vladeasa en Gilau gezamenlijk. De oostelijke helft behoort tot Transsylvanië, de westelijke bergen behoren eigenlijk tot Crisana en de Banat (inclusief Bihor en het Padis Plateau) maar worden voor de overzichtelijkheid hier behandeld. Hoewel dit eilandgebergte niet spectaculair is als het om de hoogste top gaat (1800 meter) is het voor wandelen uitermate geschikt dankzij het mooie 95

10 Roemenie 2008 deel :01 Pagina BEZIENSWAARDIGHEDEN L. LESU BUCEA BRATCA BEIUS PIETROASA CHISCAU PEST. URSILOR STEI NUCET 968 m STÂNA DE VALE ALESD, ORADEA 1691 m PADIS 1418 m VLADEASA 1750 m 918 m CIUCEA VALEA POIENI DRAGANULUI 1834 m BERGEN VLADEASA RACHITELE, BELIS MEER IC PONOR CABANA PADIS CABANA POIANA HOREA PLATEAU 1160 m VÂRTOP PAS HOREA IJSGROT van ARIESENI SCARISOARA SCARISOARA 1843 m GÂRDA DE SUS ALBAC N FILDU DE JOS HUEDIN SÂNCRAIU IZVORU CRISULUI MANASTIRENI VALENI CALATELE, 1404 m BELIS GILAU, CLUJ-NAPOCA GILAU VÂRFURILE 1485 m CÂMPENI TURDA HALMAGIU ABRUD VATA, DE JOS 805 m DEVA BRAD N BOEKAREST APUSENI BERGEN