Werkstuk Aardrijkskunde Roemeni

Transcriptie

1 Werkstuk Aardrijkskunde Roemeni Werkstuk door een scholier 2054 woorden 18 mei ,3 166 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Algemeen Roemenië (Roemeens: România), is een republiek in Zuidoost-Europa. De totale oppervlakte is vierkante kilometer (waarvan km2 land, 7160 km2 water) en Roemenië is daarmee bijna zes keer zo groot als Nederland. Roemenië grenst in het noorden (362 km) en zuiden (169 km) aan de Oekraïne, in het noordoosten aan Moldavië (450 km), in het zuiden aan Bulgarije (608 km), en in het zuidwesten aan Servië (476 km) en Hongarije (443 km). Tweederde van de 3182 kilometer lange grenslijn bestaat uit water: de Donau als natuurlijke begrenzing met Bulgarije, de Prut met Moldavië, de Tisza met de Oekraïne en de Zwarte Zee (225 km) in het oosten. Landschap Roemenië bestaat voor ongeveer even grote delen uit bergland, hoogvlakten en laagvlakten. Ondanks het bergachtige karakter van Roemenië is de gemiddelde hoogte slechts 350 meter. Het hoogste punt van Roemenië is de Moldoveanu in het Fagarasgebergte (Munţii Fagarasului) in de Transsylvaanse Alpen, 2548 meter. In het westen ligt het Bihorgebergte met als hoogste top de Curcubata, 1848 meter. De Karpaten zijn minder hoog dan in de Alpen, maar stammen uit ongeveer hetzelfde geologische tijdperk. De Karpaten worden vaak onderverdeeld in de Oostelijke Karpaten (Carpaţii Orientali), de Zuidelijke Karpaten (Carpaţii Meridionali) en de Westelijke Karpaten (Carpaţii Occidentali). Het Karpatengebergte sluit de hoogvlakte van Transsylvanië (Roemeens: Transilvania)in. In het westen van Walachije (Romeens: Walachia of Ţara Romaneasca) gaan de Transsylvaanse Alpen of Zuid-Karpaten over in de vlakte van Oltenië (Roemeens: Oltenia). Het oostelijke deel van de Walachijse vlakte wordt ingenomen door de in cultuur gebrachte Baragansteppe. In Moldavië gaat het centrale deel van de Oost-Karpaten over in het Bîrladplateau. Ten noorden van dit plateau ligt de golvende vlakte van Iasi uit, ten zuiden ervan de vlakte van Focsani, die weer aansluit bij de Donauvlakte met het plateau van Dobroedsja (Roemeens: Dobrogea), een betrekkelijk hoge, heuvelachtige kuststreek bestaande uit een oeroude geërodeerde rotsmassa. In de bosrijke Oostelijke Karpaten liggen enkele vulkanische berggebieden, zoals de Munţii Calimanului en de Munţii Harghitei. Roemenië kent verschillende soorten bodems. In de gebergten overheersen podzolbodems, op de Pagina 1 van 6

2 hoogvlakten veenbodems en in de verschillende laagten van Transsylvanië bruine bosbodems. In de vlakten ontwikkelden zich de voor Oost-Europa kenmerkende kastanjebruine bodems en zwarte aarde. Roemenië is een land met veel druipsteengrotten en andere karstverschijnselen. Rivieren en meren De waterhuishouding in Roemenië wordt sterk bepaald door de Karpaten en de Donau (Roemeens: Dunǎrea), waarvan het stroomgebied geheel Roemenië omvat. De Donau komt bij Bazias het land binnen en stroomt in eerste instantie als een snel stromende bergrivier in een 150 meter breed kloofdal de IJzeren Poort of Porţile de Fier tussen het Banatergebergte en het Balkangebergte. In Walachije verbreedt de rivierbedding zich en neemt de stroomsnelheid sterk af. De delta van de Donau (ca km2), het grootste deltagebied van Europa, ligt bijna geheel op Roemeens grondgebied (de rest ligt in de Oekraïne) en stroomt over 1075 km op Roemeens grondgebied. De overige rivieren in Roemenië zijn in drie groepen te verdelen, naar herkomst en richting van afwatering. Ze hebben gemeenschappelijk dat ze uiteindelijk allemaal hun weg vinden naar de Donau. De eerste groep ontspringt op de westelijke hellingen van de Karpaten en stroomt naar de Tisa (Theiss) of naar het Servische deel van de Donau. Een daarvan is Mureş, waarvan de lengte in Roemenië 716 kilometer bedraagt en die van oost naar west stroomt. De tweede groep zijn de rivieren (o.a. Jiu, Argeş, Dîmboviţa en Ialomiţa) die in de Zuid-Karpaten ontspringen en door Walachije in zuidoostelijke tot oostelijke richting naar de Donau stromen. De Olt (670 km) ontspringt in de Oostelijke Karpaten, stroomt door de Transsylvanische Hoogvlakte, doorsnijdt de Zuidelijke Karpaten en zoekt dan haar weg naar de Donau. De derde groep bestaat uit rivieren die ontspringen in de Oost-Karpaten en in Moldavië en in zuidoostelijke richting naar de Donau afwateren. De belangrijkste zijrivier van de Donau is de Prut, die in de Oekraïne ontspringt, 950 km lang is en over 716 km de grens met de Oekraïne vormt. De ca meren komen voornamelijk voor in het Donaudal, de Donaudelta, hoog in de Karpaten en de kustvlakte van Dobrogea. De grootste meren zijn in feite lagunes die vlak achter de kustlijn liggen: de Lacul Razelm (394 km2), Lacul Sinoe (166 km2) en Lacul Goloviţa (119 km2). Een andere veel voorkomende groep meren is die van de limans (verdronken rivierdalen), die zowel aan de kust als langs de Donau in Walachije voorkomen en meer dan 30 km2 groot zijn. Grote stuwmeren zijn Lacul Vidraru en Lacul Bicaz. Klimaat Roemenië heeft een gematigd landklimaat met zeer warme zomers, koude winters, een kort voorjaar en een langere, meestal milde herfst. Duidelijke regionale verschillen kenmerken echter het kustgebied, de laagvlaktes en de bergen. In het zuiden en aan de Zwarte-Zeekust is de jaarlijkse gemiddelde temperatuur 11 C, in de bergen maar 2 C. Pagina 2 van 6

3 In de zomermaanden juli en augustus kan het in de laagvlakten erg heet worden; dagtemperaturen van boven de 35 C zijn dan geen uitzondering. Dit is bijvoorbeeld het geval in de Donauvlakte waar ook de hoofdstad Boekarest ligt. Aan de kust en in de bergen is het in de zomer veel aangenamer met gemiddelde dagtemperaturen van 22 C. Het aantal zonnige dagen is aan de Zwarte-Zeekust ongeveer evenveel als aan de Franse Middellandse-Zeekust. s Winters, vanaf ongeveer november, waait meestal de koude noordoostelijke crivǎţ. In de Karpaten is de gemiddelde wintertemperatuur -3 C, en er ligt van december tot maart een dik pak sneeuw. De neerslag kan in de Karpaten oplopen tot ca mm per jaar, voor Boekarest bedraagt deze 580 mm per jaar. De minste regen valt aan de Zwarte-Zeekust. De natste maand is over het algemeen juni. De gemiddelde maandtemperatuur in Boekarest is 2,8 C in januari en 22,9 C in juli; voor Cluj in het noordelijke Transsylvanië is dit respectievelijk 4,4 en 18,9 C. In het noorden overwegen oostenwinden, in het zuiden winden uit het westen. Planten en dieren Planten De voetheuvels vormen een overgangszone tussen twee sterk contrasterende vegetatiegebieden: de dichtbeboste Karpaten en Transsylvaanse Alpen en de steppen van de vlaktes, die echter grotendeels ontgonnen zijn tot akkerland. Vooral Walachije, de Banaat, en delen van Moldavië, Transsylvanië en de Dobroedsja zijn kaal en uitgestrekt. Bos bedekt meer dan 25% van het Roemeense landoppervlak, met name in de heuvels en de bergen. Naaldhout overheerst in de oostelijke Karpaten, in de zuidelijke Karpaten komen ook veel loofbomen voor. Tot 1200 à 1440 meter komen berken, verschillende soorten eiken, esdoorns en populieren voor; tot 1800 meter dennen, sparren en lariksen; tussen 1700 en 1900 meter hoogte zijn typisch varens, haargras en bosbes; boven 1900 meter liggen alpenweiden met lage vegetatie, bijvoorbeeld gentianen en klok- en teunisbloemen.` In totaal zijn er ca plantensoorten geteld in de Karpaten. Alpine soorten zijn gele papaver, steenbreek, Transsilvaanse akelei en edelweiss. De Donau is omzoomd door wilgen en populieren, behalve in de wijde delta, waar uiteenlopende soorten riet wijdverspreid zijn, soms in de vorm van drijvende rieteilanden. De plantengroei in de Donau-delta is zeer divers met o.a. gele en witte waterlelie, lisdodde, drijfvaren, kikkerbeet, moerasdistel en watermint. Het in de delta liggende Letea-woud ziet er wat tropisch uit met Grikekse liaan, klimop en wilde wingerd. Dieren De dierenwereld is een typische fauna van de Balkan: een mengsel van Centraal-, Zuid- en Oost-Europese elementen met vanuit het oosten opdringende Aziatische soorten als bijvoorbeeld steppeadder, zeearend, gevlekte en steppebunzing. Het grote nationale park in de zuidelijke Karpaten (West-Roemenië) huisvest o.a. nog gems, bruine beer Pagina 3 van 6

4 (ca exemplaren), karpatenhert, marter, lynx (2000), wolf (3500), steenarend en notenkraker, en is daardoor uniek voor Europa. Op de vlakten en in de heuvels zijn patrijzen, hazen, vossen, reeën, everzwijnen en dassen te vinden. In de beukenbossen komen ca. 100 vogelsoorten voor, waaronder de groene specht, ringduif, grijze uil en Vlaamse gaai. In sparrenbossen leven o.a. berghaan, hazelhoen, zwarte specht en goudfazant. Het grote reservaat in de Donaudelta aan de Zwarte Zee is terecht beroemd door de rijke vogelwereld met o.a. aalscholvers, ibissen, ooievaars, lepelaar, reigers, eenden (o.a. de witkopeend), zeearend, hop, scharrelaar en ijsvogel. Het is tevens de enige plek in Europa waar pelikaankolonies voorkomen. De Donau-delta is verder een kruispunt van vijf vogeltrekroutes en ca. 300 vogelsoorten maken gebruik van deze plek om uit te rusten en te eten, o.a. de zwarte kormoraan. De delta is zeer visrijk en omvat ca. 100 soorten, waaronder 6 steurachtigen, karpers, meervallen, baarzen en snoeken. In de Zwarte Zee wordt op tarbot, harder en haring gevist en er komen ook dolfijnen voor. Natuurparken Roemenië heeft elf nationale parken met een totale oppervlakte van bijna 4000 km2. Het oudste is het Retezat-prak ( ha), dat al in 1935 tot nationaal perk werd uitgeroepen. In het ha groet park groeien ca. 900 plantensoorten. De hoogste top is de Peleaga, 2509 meter. Verder zijn er nog bijna 600 beschermde gebieden, waarvan de meeste in de Karpaten liggen. Enkele bekende natuurgebieden zijn: Bucegi natuurreservaat, Piatra Craiului, Ceahlǎu massief, Apuseni-bergen, Slǎtioara reservaat en Todirescu bloemenreservaat. In dit laatste reservaat is het in juli een ware kleurenpracht met o.a. tulpen, wilde hyacint, gele narcis, madeliefje, chrysant en de giftige omagul (Aconitum anthora). Toerisme De grote massa blijft nog steeds weg door de slechte toeristische infrastructuur, ook al zijn er pogingen geweest van de Roemeense overheid om dit te verbeteren. Ook zijn er achttien toeristische bureaus in belangrijke buitenlandse steden gevestigd die proberen om het toerisme naar Roemenië te verbeteren. De eerste resultaten waren goed, want in de eerste helft van 2000 steeg het aantal buitenlandse bezoekers met 7,4% vergeleken met dezelfde periode in Er kwamen in ,36 miljoen bezoekers, voornamelijk uit West-Europese landen. Roemenië is interessant voor het zakentoerisme in Boekarest en andere zakelijke centra, het bergtoerisme, geneeskrachtige bronnen en cultuur. Roemenië is een erg gevarieerd land. Het Karpatengebergte beslaat ongeveer eenderde van het land. In het plateau van Transsylvanië, dat aan drie kanten door de Karpaten wordt omsloten, bevinden zich nog tal van pittoreske middeleeuwse stadjes. De bergen en heuvels van Roemenië zijn geschikt voor wintersportvakanties en trektochten met overnachtingen in berghutten, de zogenaamde cabanǎ s. Bekende wintersportplaatsen zijn Predeal, Baie Borsa, Sinaia en vooral Poiana Brasov. Op veel plaatsen vindt men druipsteengrotten en andere interessante karstverschijnselen. Pagina 4 van 6

5 De Dobrogea, de strook tussen de Donau en de Zwarte Zee, wordt gekenmerkt door een glooiend landschap met vele wijngaarden. Roemenië is ook bekend om de badplaatsen aan de Zwarte Zee met vele hotelfaciliteiten, zoals Mamaia, Eforie en Constinestie. De Zwarte Zeekust heeft brede zandstranden en een rustige zee. Bijzonder zijn de ruïnes van Histria, de belangrijkste Oudgriekse stad in Roemenië. Bezienswaardige gebouwen en kastelen vindt men in Boekarest, Alba Iulia, Bran, Brasov, Cluj-Napoca, Curtea de Arges, Iasi, Orodea, Ploiesti, Sibiu, Sighişoara (met ommuurd hooggelegen centrum), Suceava, Timisoara, Tîrgoviste en Ulpia Trajanus. Met name Centraal-Roemenië, ofwel Transsylvanië, is cultureel-historisch van groot belang. Bijzonder in deze streek zijn de weerkerken, kerken waar soms wel drie muren ter verdediging omheen gebouwd zijn. Adamklissi heeft een beroemd Romeins oorlogsmonument. In Tirgu Jiu is veel werk van de beeldhouwer Constatin Brancusi te zien. Suceava is het uitgangspunt voor een rondreis langs de beroemde kerken van Boekovina, zoals die te vinden zijn in de plaatsen Sucevita, Moldivita, Voronet, Humor, Arbore, Putna en Agapia. Deze kloosterkerken zijn gebouwd in een gemengd Byzantijns-gotische stijl, versterkt en versierd met goed bewaard gebleven wandschilderingen uit de 16de eeuw, die niet alleen aan de binnenkant maar ook aan de buitenkant beschilderd zijn. Roemenië telt ongeveer 160 kuuroorden, vooral aan de kust, ten zuiden van Constanţa. Ook in het binnenland zijn kuuroorden te vinden, o.a. in Slanic Moldova en Bǎle Herculane. Bezienswaardig zijn de Romaanse houten kerken in o.a. Radauti en Babadag, en verder de oude havenstad Braila, de burcht Prejmer bij Brasov, het centrum van Sibiu en Sighişoara en de houten huizen in de Maramures. Mooie landschappen zijn behalve in de Karpaten vooral te vinden in het Prahovadal en in de Donaudelta, dat beschermd gebied is. Op het gebied van de volkscultuur is Roemenië een van de rijkste landen van Europa. Op veel plaatsen lopen de mensen nog regelmatig in klederdracht door de straten en ook wat volksdansen en volksmuziek betreft heeft Roemenië een reputatie hoog te houden. Extra informatie Werken: Werkloosheid: 7,8% Landbouw: 29% Industrie: 43% Diensten: 28% Economie: Bnp: fl per inw Milieu/Toerisme: Zwavelproductie: 39,9 kg/inw. Import luchtvervuiling: 66% uit ander land Pagina 5 van 6

6 Vakanties Nederlanders: Oppervlak/inwoners: Oppervlakte: km² Oppervlakte x NL: 5,7 keer zo groot als NL. Inwoners: (1998) Bevolkingsdichtheid: 94 inw/km² Bevolking: Kindersterfte: 20 1e jaars per 1000 inw. Migratiesaldo: -0,9 per 1000 inw. Bevolkingsexplosie: >1000 verdubbeltijd in jaren Levensomstandigheden: Analfabetisme: 3,1% van bevolking >15jr Personenauto s: 107 per 1000 inw. Pagina 6 van 6