Maatschappelijk Jaarverslag. Advies- en Ingenieursbureau Oranjewoud en Oranjewoud Realisatie

Transcriptie

1 Maatschappelijk Jaarverslag Advies- en Ingenieursbureau Oranjewoud en Oranjewoud Realisatie 2011

2 1 Advies- en Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. Maatschappelijk Jaarverslag 2011 Inhoudsopgave Duurzaamheid zit in ons DNA 1. Investeren in de wereld van morgen 2. Toelichting op dit nieuwe verslag 3. Oranjewoud in vogelvlucht 4. De pijlers van ons duurzame beleid 5. Volhoudbaar intern 6. Volhoudbaar extern Bijlagen Pagina Colofon 65

3

4 3 Duurzaamheid zit in ons DNA Duurzaamheid is diep geworteld in Oranjewoud. Als advies- en ingenieursbureau zetten we onze kennis al zestig jaar in voor de ontwikkeling van een duurzame leefomgeving. Ooit begonnen we met het in cultuur brengen van heidegronden. Zes decennia later zijn we actief op een breed palet aan thema s: veiligheid, milieu, beheer, ruimte en infrastructuur. Onderwerpen die essentieel zijn voor de balans tussen bewust omgaan met onze aarde, oog hebben voor de mens en ruimte geven aan economische vooruitgang. We kunnen met onze kennis bijdragen aan een toekomstbestendige wereld. We zijn ons bewust van onze verantwoordelijkheid. Het begint bij onze mensen. Met uiteenlopende specialismen en kwaliteiten zijn ze weliswaar actief in veel verschillende werkgebieden, toch hebben ze één gezamenlijke drijfveer: positief bijdragen aan onze leefomgeving. Dit doen ze vaak niet alleen op het werk, maar ook daarbuiten. Onze medewerkers zijn belangrijke ambassadeurs. Zij zijn onze duurzame ondernemers. Daarom is voor hen een prominente rol weggelegd in deze rapportage. Rob van Dongen Onze medewerkers zijn de belangrijkste ambassadeurs Dit duurzaamheidsdenken is vanzelfsprekend in het werk dat we doen. Soms zo vanzelfsprekend dat we ons er niet meer van bewust zijn. Daarom hebben we duurzaamheid verankerd in onze bedrijfsmissie. Als Oranjewoud willen we een toonaangevend partner zijn bij het ontwikkelen en toepassen van duurzame oplossingen voor onze leefomgeving. Vol trots en met plezier. Een missie die wordt vertaald in onze projecten die medewerkers helpen vormgeven. En in de oplossingen die we aandragen voor de wereld van morgen. Menno Smits In onze bedrijfsvoering streven we onder meer naar duurzame werkmethoden en mensgericht beleid. Een speerpunt is reductie van CO₂ uitstoot. Mobiliteit en huisvesting krijgen hierbij veel aandacht. Ook op andere gebieden wordt het milieu gespaard, via recycling en minder papierverbruik. Door onze positie in de maatschappij kunnen we ook andere partijen betrekken en stimuleren. Daarom brengen we richting ketenpartners en toeleveranciers duurzaamheid breed onder de aandacht. Wij nemen graag het voortouw en willen medewerkers, ketenpartners en opdrachtgevers inspireren om de wereld van nu leefbaar te maken en te houden voor toekomstige generaties. In dit maatschappelijk jaarverslag geven we inzicht in de resultaten, projecten en stappen die we als organisatie hebben gezet in Ontwikkelingen waar we volhoudbaar trots op zijn. Rob van Dongen - Menno Smits

5 4 Investeren in de wereld van morgen

6 5 Investeren in de wereld van morgen 1 Volhoudbaar ondernemen; het is voor ons dus geen keuze maar een vanzelfsprekendheid. Een goed evenwicht tussen profit, people en planet is dé basis voor een toekomstbestendige samenleving. We nemen onze verantwoordelijkheid en realiseren houdbare oplossingen voor onze leefomgeving. Wat betekent dit voor onze werkwijze, relaties, producten en diensten? Hoe maken we duurzaam ondernemen concreet? Het begint heel klein, bij elke individuele medewerker. Duurzaamheid moet je als het ware ademen, het moet zoals gezegd in je DNA zitten. In dit jaarverslag brengen medewerkers letterlijk in beeld, hoe zij bezig zijn met volhoudbaarheid. Niet per se op het werk, juist ook in de eigen woonomgeving. En dat inspireert! Het begint heel klein, bij iedere medewerker. Volhoudbaarheid krijgt steeds meer waarde en inhoud bij Oranjewoud. Het is veel meer geworden dan alleen een intern proces. Natuurlijk werken we volop aan de verduurzaming van onze eigen bedrijfsvoering. Dat mogen klanten ook van ons verwachten. Daarnaast helpen we opdrachtgevers bij het vinden van een goede balans tussen profit, people en planet. Bovendien participeren we in vele duurzame netwerken, dialogen en initiatieven, samen met opdrachtgevers en partners. Een kwestie van volhouden; dat is het zeker! Want duurzaam ondernemen is een uitdaging van formaat. Volhoudbare keuzes maken vraagt om lef en doorzettingsvermogen. Dit eerste maatschappelijk jaarverslag presenteert onze belangrijkste initiatieven en resultaten in Transparante communicatie is immers onlosmakelijk verbonden met duurzaam ondernemen. Alleen in open verbinding met onze omgeving, kunnen we daadwerkelijk investeren in de wereld van morgen.

7 6 Korte toelichting op dit nieuwe verslag

8 7 Toelichting op dit nieuwe verslag 2 Met dit eerste maatschappelijk jaarverslag 2011 wordt zichtbaar hoe Oranjewoud concreet invulling geeft aan volhoudbaar duurzaam ondernemen. Het betreft een nulmeting, als basis om verder te groeien naar een zeer duurzaam advies- en ingenieursbureau. Dit verslag is een vertaling van de ingezette koers om transparant te communiceren over onze inspanningen op het gebied van volhoudbaarheid: intern en extern. We zoeken continu verbinding met de wereld om ons heen, willen helder communiceren over doelen en resultaten. En aanspreekbaar zijn op onze missie en te realiseren ambities! 2.1 Basis van de verslaglegging Dit jaarverslag 2011 is gebaseerd op de GRI-systematiek. Het Global Reporting Initiative is een internationale organisatie die richtlijnen voor duurzaamheidsverslaggeving opstelt. In de bijlage van dit verslag is de GRI-index met indicatoren opgenomen. In deze index wordt aangegeven op welke pagina een specifieke indicator (indien gerapporteerd) is te vinden. Het verslag omvat informatie uit onze CO₂ footprint, het interne Arbo & Veiligheidsjaarverslag, de nulmeting milieu- en biodiversiteit én consultaties met stakeholders. 2.2 Afbakening en reikwijdte Het maatschappelijk jaarverslag 2011 heeft betrekking op Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. inclusief dochterondernemingen en Oranjewoud Realisatie B.V. In dit verslag regelmatig samen aangeduid als Advies- en Ingenieursbureau Oranjewoud. Eind 2011 werden de activiteiten van Croonen B.V. uit Rosmalen en Buro 5 uit Maastricht overgenomen. Vanaf januari 2012 worden deze activiteiten ook meegenomen in de verslaglegging. Alle overige zusterbedrijven vallen in 2011 niet onder de operational control van Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. In afwijking van het financieel jaarverslag, zijn de overige dochterondernemingen van Oranjewoud Realisatie Holding B.V. en HMVT B.V. dan ook niet meegenomen. De volledige juridische structuur is opgenomen in het jaarverslag Oranjewoud N.V

9 8

10 9 2.3 Systematiek voor berekeningen Berekeningen van onze CO₂ uitstoot en -reductie gebeuren conform de systematiek van de CO₂ prestatieladder (beheerd door de Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen (SKAO) en de onderliggende normen. Berekeningen ten aanzien van veiligheid gebeuren conform de VCA (Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist Aannemers). Het VCA systeem wordt beheerd door de Stichting Samenwerken Voor Veiligheid (SSVV). Onze financiële gegevens worden gerapporteerd conform de IFRS (International Financial Reporting Standards). 2.4 Verificatie We brengen nu voor het eerst een maatschappelijk jaarverslag uit over Op termijn streven we naar externe verificatie van het gehele jaarverslag (het streefjaar is 2015). Onze CO₂ uitstoot wordt al wel geverifieerd door KEMA, op basis van de CO₂ prestatieladder. 2.5 Opbouw en leeswijzer Het profiel en bestuur van ons bedrijf staan centraal in hoofdstuk 3: Oranjewoud in vogelvlucht. We geven een kijkje in onze corebusiness en organisatie. Daarnaast introduceren we onze kernwaarden, gedrags- en bedrijfscode, de belangrijkste stakeholders én de interactie met hen. Wat zijn de pijlers van ons volhoudbare beleid? Deze vraag staat centraal in hoofdstuk 4. We laten zien op welke wijze we duurzaam ondernemen vertalen in doelstellingen en ambities. Binnen de eigen organisatie én in de dienstverlening en contacten met onze omgeving. We noemen dit onze interne en externe volhoudbare doelstellingen. Hoofdstuk 5 presenteert vervolgens onze inspanningen wat betreft een duurzame bedrijfsvoering. Want duurzaam ondernemen begint met een vertaling in eigen huis. Naast de eigen bedrijfsvoering maken we duurzaam ondernemen ook concreet in onze omgeving. Hoofdstuk 6 presenteert de initiatieven in relatie tot opdrachtgevers en partners: volhoudbaarheid vertaald in dienstverlening en de contacten met de omgeving. De bijlagen omvatten de geïntegreerde beleidsverklaring van onze directie, het overzicht van maatregelen voor CO₂ reductie en de GRI-index.

11 10 Respect

12 11 > Tijmen den Oudendammer Zee en surfen zijn mijn passies! Ik help graag mee om de zee mooi en gezond te houden. Als bestuurslid van een stichting voor schone zeeën & stranden en duurzame kustontwikkeling, kan ik mijn passie en kennis van water prachtig combineren.

13 12 Oranjewoud in vogelvlucht Duurzaam ondernemen is verankerd in onze missie: Oranjewoud wil een toonaangevend partner zijn bij het ontwikkelen en toepassen van duurzame en integrale oplossingen in onze leefomgeving. Wij nemen onze verantwoordelijkheid, door onze kennis in te zetten voor een volhoudbare toekomst. Vol trots en met plezier.

14 13 Oranjewoud in vogelvlucht Onze core business Prettig wonen, werken, reizen en recreëren; het kan alleen als we grip krijgen op de ruimte. Oranjewoud is daarom actief op het gebied van stedelijke ontwikkeling, mobiliteit, bouw en vastgoedzaken tot landelijk gebied, water, milieu, veiligheid, sport en recreatie. Dit doen we in Nederland én internationaal. Onder aansturing van een Friese ondernemer werd Oranjewoud zestig jaar geleden groot in landinrichting. Inmiddels heeft ons bedrijf zich ontwikkeld tot een allround partner die veel meer is dan een ingenieursbureau. 3.2 Onze businessgroepen en werkmaatschappij Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. bestaat uit acht businessgroepen. De werkmaatschappij Oranjewoud Realisatie B.V. werkt nauw samen met het Ingenieursbureau. De businessgroepen en werkmaatschappij bewegen zich in verschillende markten en bedienen een breed scala aan klanten in de publieke en private sector. Een korte kennismaking: Infrastructuur zet haar kennis en expertise in om kostbare infrastructuur waaronder bruggen, wegen, viaducten en waterwerken in stand te houden en te verbeteren. Ruimtelijke Ontwikkeling bouwt mee aan het verwezenlijken van ambities in de openbare ruimte. Of het nu gaat om stadsvernieuwing, herontwikkeling van terreinen of complete gebiedsvisies: samenwerking met stakeholders en samenspel tussen inhoud, proces en procedures staan altijd centraal. Beheer adviseert partijen bij beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Dit leidt tot innovatieve, doelgerichte oplossingen en transparante beheersystemen. (Geo)Informatie speelt een toonaangevende rol bij het inwinnen, beheren en ontsluiten van ruimtelijke data. Deze data is cruciaal voor ontwerp, realisatie en beheer van de leefomgeving. Ze biedt state of the art oplossingen, wat betreft techniek, proces én organisatie. Water focust op waterveiligheid en beperking van overlast en economische schade door overstroming of droogte. Daarbij is meerlaagse veiligheid het uitgangspunt. Bodem zet haar expertise in voor vraagstukken rondom bodem en de diepe ondergrond. Ze levert meerwaarde in de totale bodemketen; van milieukundig bodemonderzoek en saneringsopgaven tot procesbegeleiding en uitvoering.

15 14 Milieu & Veiligheid biedt brede dienstverlening op het gebied van milieu-, veiligheid- en duurzaamheidsvraagstukken. Dit betreft milieu wet- en regelgeving, maar bijvoorbeeld ook brandveiligheid en externe veiligheid. Milieu Realisatie verzorgt in de gehele keten het opruimen van verontreinigingen. Voorbeelden zijn bodemsaneringen en de realisatie van bodembeschermende voorzieningen. Klanten worden volledig ontzorgd; van het vaststellen van een verontreiniging tot vergunning en sanering. Oranjewoud Realisatie B.V. realiseert de (her)ontwikkeling van woon- en werkgebieden en sportaccommodaties én de bouw van kades, oevers en kunstwerken. Projecten worden planmatig geleid en uitgevoerd door vaklieden met kennis van zaken. 3.3 Vier kernwaarden als basis We hebben allemaal hetzelfde doel voor ogen, ongeacht de businessgroep of werkmaatschappij van waaruit we opereren: werken aan een volhoudbare toekomst. Elke medewerker draagt hieraan bij, met de eigen kennis en expertise. We zijn ook verbonden door onze vier kernwaarden, die altijd centraal staan in de dienstverlening van Oranjewoud. De volgende waarden vormen de basis van ons handelen en geven richting aan hoe we ons dagelijks werk uitvoeren: Ondernemend Ondernemend In een wereld vol mogelijkheden benutten we kansen en nemen we weloverwogen risico s. Ons uitgangspunt: niet vastroesten in gebaande paden, maar zoeken naar andere oplossingen, innovatieve ideeën of een efficiëntere methode. Ondernemen doen we met elkaar. Als medewerkers onderling én samen met opdrachtgevers en partners. Karakteristiek Meer dan zestig jaar ervaring en een no-nonsense mentaliteit maken dat we stevig met beide benen op de grond staan. We zijn onafhankelijk, deskundig en werken altijd met respect voor de omgeving. Onze grondhouding? Staan voor wie je bent! Karakteristiek zijn. Als bedrijf, als medewerker en als mens. Mensgericht De mens staat centraal in de leefomgeving waaraan wij werken. We zijn dus niet alleen resultaatgericht, maar letten óók op maatschappelijke belangen, milieu, de (financiële) speelruimte en de mens achter het werk. Investeren in duurzame relaties is voor ons heel vanzelfsprekend. Gericht op ontwikkeling Wij creëren ruimte voor groei. Binnen Oranjewoud vertalen we dit in voldoende aandacht voor persoonlijke ontwikkeling. We zoeken ruimte in denken en doen. Bijvoorbeeld door over landsgrenzen te kijken en door het laten groeien van ideeën en plannen. Vraagstukken daadwerkelijk oplossen, dát is ons streven. Dat vraagt om een combinatie van kennis, ervaring, innovatie en creativiteit. Maar bovenal: om ruimte.

16 Dit is onze organisatiestructuur Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. en Oranjewoud Realisatie B.V. maken deel uit van het beursgenoteerde Oranjewoud N.V. Het hoofdkantoor van Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. is gevestigd in Heerenveen, het hoofdkantoor van Oranjewoud Realisatie B.V. is gevestigd in Oosterhout. Daarnaast zijn er vestigingen in Almere, Capelle aan den IJssel, Deventer, Geleen, Goes, Assen, Schoonebeek en Heerhugowaard. De acht businessgroepen van Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. en werkmaatschappij Realisatie B.V. hadden in 2011 samen 1234 medewerkers in dienst (exclusief 60 weekloners in 2011). Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. maakt deel uit van de Antea Group. Deze groep van advies- en ingenieursbureaus binnen Oranjewoud N.V. is naast Nederland ook actief in België, Colombia, Frankrijk en de Verenigde Staten. Oranjewoud NV Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. Oranjewoud Realisatie Holding B.V. overige bedrijven die buiten scope verslag vallen Groenland Beheer B.V. Oranjewoud Realisatie B.V. Croonen B.V. Situatie De omrande onderdelen zijn onderdeel van dit maatschappelijk jaarverslag. 3.5 Een sterk financieel resultaat De marktomstandigheden waarin we opereerden, waren zeer uitdagend in Vanwege de economische terugval was de markt moeilijk en onvoorspelbaar. Meebewegen en aanpassen is dan noodzakelijk, net als intensieve samenwerking en innovatief vermogen. Ondanks een lichte omzetdaling ten opzichte van 2010, is ons resultaat na belastingen juist sterk verbeterd in Onder meer door kostenreductie, investeringen in sales en optimalisatie van de (interne) samenwerking. Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. en Oranjewoud Realisatie B.V. realiseerden een resultaat na belastingen van 11 miljoen euro; een verbetering van 2,1 miljoen ten opzichte van En daar zijn we trots op! Want ook profit is een belangrijk aspect van duurzaam ondernemen.

17 16 Financiële omvang 2011 (x mln.) Netto omzet , ,1 Resultaat: EBIT Operationeel resultaat in % van netto omzet Resultaat na belastingen 15,6 5,9 11,0 13,4 5,0 8,9 Vermogen: Balanstotaal Eigen Vermogen Solvabiliteit in % 151,1 39,9 26,4 165,2 50,7 30,7 3.6 Bestuur, gedragscode en stakeholders De bestuursstructuur De statutair directeur van Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. is Oranjewoud N.V. De dagelijkse leiding ligt volledig in handen van de directie, bestaande uit R.A.M van Dongen en M. Smits. De statutair directeur van Oranjewoud Realisatie B.V. is J.A. Meulman. De dagelijkse leiding ligt in handen van de directie, bestaande uit S. van der Wal en J.A.M.M. van de Riet. Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. en Oranjewoud Realisatie B.V. hebben geen onafhankelijke leden, de moederorganisatie Oranjewoud N.V. heeft een onafhankelijke Raad van Commissarissen. De aandeelhouder kan rechtstreeks (of in het geval van Oranjewoud Realisatie B.V. indirect via Oranjewoud Realisatie Holding B.V.) via de moederorganisatie Oranjewoud N.V. aanbevelingen doen. Daarnaast is in beide organisatie een Ondernemingsraad actief. De Ondernemingsraden overleggen met de directie over alle zaken die van belang zijn voor het personeel. De ondernemingsraden stemmen indien gewenst hun inbreng en aanpak op elkaar af. Tenminste jaarlijks wordt in het managementteam op aangeven van de managers Finance en Control, HR en Duurzaamheid gerapporteerd over de kwantitatieve doelen en resultaten. In de maandelijkse managementteam overleggen zijn de onderwerpen financiën, personeel, kwaliteit, veiligheid & duurzaamheid standaard agendapunten. Er wordt ook op kwalitatieve wijze gerapporteerd over de voortgang en relevante ontwikkelingen rond deze thema s.

18 17 Onze gedragscode en bedrijfscode Integriteit en integer handelen; ze vormen de basis van goed bestuur. Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. heeft een bedrijfscode, die ingaat op belangenverstrengeling en het aspect integriteit (de code staat op Ieder jaar wijzen we medewerkers actief op deze code en vragen we om eventuele inbreuken te melden. Binnen de organisatie is een meldpunt integriteit en vanuit Oranjewoud N.V. is een klokkenluidersregeling beschikbaar. Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. heeft zich gecommitteerd aan de gedragscode van de branchevereniging NL Ingenieurs. Bovendien onderschrijven we het koplopersprogramma van Provincie Utrecht. Daarnaast is specifiek beleid in ontwikkeling om belangenverstrengeling bij aanbestedingen te voorkomen en de belangen van de opdrachtgever en overige aanbesteders te borgen. Actief lidmaatschap verenigingen We zijn actief lid van de branchevereniging NL Ingenieurs en leveren medewerkers voor diverse commissies en expertnetwerken. Vanuit businessperspectief is Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. lid van diverse verengingen en belangenorganisaties. Daarnaast zijn medewerkers van onze verschillende vestigingen actief in de lokale gemeenschap. In gesprek met stakeholders Wie zijn onze belangrijkste stakeholders? Om hier goed zicht op te krijgen, zijn we in 2011 gestart met een stakeholderanalyse. En dat heeft geleid tot een helder beeld: - Opdrachtgevers - Medewerkers - Aandeelhouders - Onderaannemers en leveranciers - Omwonenden van onze vestigingen - Lokale overheden - Algemene natuur & milieuorganisaties Met verschillende opdrachtgevers, lokale overheden en natuur & milieuorganisaties voeren we sinds 2011 een dialoog over onze duurzaamheidsperformance. De belangrijkste onderwerpen die werden besproken, zijn opgenomen in dit jaarverslag (zie ook paragraaf 6.4). Het betreft enerzijds de mate waarin Oranjewoud energieverbruik en CO₂ uitstoot probeert te verminderen en overschakelt op duurzame energiebronnen. Vooral de belangrijke bijdrage van autoverkeer en de wijze waarop we de uitstoot van CO₂ en fijnstof willen beperken, is een centraal thema. Daarnaast komen de wederzijdse kruisbestuiving/dialoog en continue verbetering van onze dienstverlening aan de orde. Opdrachtgevers zien de grote invloed van onze dienstverlening op hun eigen duurzaamheidperformance. Behaalde certificaten Begin 2011 was Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. door KIWA gecertificeerd op niveau 3 van het ProRail CO₂ bewust certificaat. In februari 2012 heeft onze organisatie niveau 5 behaald, de hoogste trede van de CO₂ prestatieladder. Ons zorgsysteem voor arbeidsomstandigheden, veiligheid en gezondheid is door Lloyd s gecertificeerd conform het hoogste niveau (**) van de VGM-checklist Aannemers (VCA).

19 18 Verantwoordelijk

20 19 > Hans van Mook Het is relatief eenvoudig om de zon te benutten voor je eigen energieverbruik. Voor mij was het wel vanzelfsprekend om dit te doen. De gedachte dat ik nu op zonnestralen rondrijd, blijf ik leuk vinden!

21 20 De pijlers van ons duurzame beleid We kunnen alleen een continue factor in de samenleving zijn, als we verbinding creëren tussen profit, people en planet. Dat is onze overtuiging. Naast onze interne zorgsystemen voor kwaliteit (Werk Wijzer!) en arbeidsomstandigheden/ veiligheid (Werk Veilig!) is daarom in 2011 een derde zorgsysteem opgestart voor duurzaamheid: Werk Bewust! Dit alles vanuit een geïntegreerde beleidsverklaring omtrent kwaliteit, arbeidsomstandigheden, veiligheid en duurzaamheid. Gebaseerd op de overtuiging dat een geïntegreerde aanpak van deze aspecten essentieel is voor daadwerkelijk volhoudbaar ondernemen.

22 21 De pijlers van ons duurzame beleid Duurzaamheid: een kwestie van volhouden Volhoudbaarheid; onder deze noemer geven we sinds 2009 invulling aan duurzaam ondernemen en onze maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het gaat daarbij om totale duurzaamheid, dus het werken aan continue verbetering van het evenwicht tussen profit, people en planet. We streven naar verbinding tussen duurzaamheid van onze eigen bedrijfsvoering en externe duurzaamheid in dienstverlening en contacten met opdrachtgevers/partners. Kiezen voor volhoudbaarheid; deze stap is duidelijk gezet. Maar wat betekent dit nu voor onze organisatie? We hebben vijf uitgangspunten geformuleerd. 1. Toonaangevend zijn en voorop lopen in relatie tot duurzaam ondernemen. Dat betekent kansen zien én benutten. We durven verantwoorde risico s te nemen, om onze organisatie en de markt verder te brengen. 2. Verantwoordelijkheid nemen in eigen huis. Niet alleen in woorden, ook in daden. Dus duurzaam ondernemen goed verankeren in de eigen strategie en bedrijfsvoering. 3. Partner zijn in de keten. We hebben elkaar nodig, kunnen samen veel meer bereiken. In gesprek met elkaar ontstaan nieuwe inzichten en ideeën wat betreft een volhoudbare toekomst. Het betekent ook: onze leveranciers helpen om duurzaam te werk te gaan. 4. Met onze kennis en expertise kunnen we klanten ondersteunen om in hun projecten balans te vinden tussen profit, people en planet. Samen zoeken we duurzame wegen en oplossingen. 5. Last but not least: medewerkers die trots en met plezier duurzaam ondernemen. Dat is een cruciale voorwaarde. Want een volhoudbare toekomst begint altijd dicht bij jezelf. Medewerkers moeten veilig en onder goede arbeidsomstandigheden kunnen werken én de mogelijkheid krijgen om een levenlang te leren. En dat vereist: goed werkgeverschap!

23 22

24 Onze duurzame doelstellingen We hebben deze uitgangspunten vertaald naar interne en externe doelstellingen: Intern = Volhoudbaarheid in de eigen bedrijfsvoering: een financieel gezonde business in combinatie met duurzame inkoop (volgens duurzaamheidscriteria Agentschap NL) en sponsoring/ondersteuning van maatschappelijke projecten. goed werkgeverschap, zodat medewerkers trots, veilig en met plezier volhoudbaar kunnen ondernemen. Dit betreft aantoonbare initiatieven op het gebied van opleiding, arbeidsomstandigheden, gezondheid en veiligheid. CO₂ reductie volgens de CO₂ prestatieladder. Oranjewoud wil haar totale CO₂ emissie in 2015 hebben gereduceerd met 25% per fte ten opzichte van 2009, gemiddeld 4% per jaar We streven in 2011 naar niveau 5 op de CO₂ prestatieladder. Extern = Volhoudbaarheid in onze dienstverlening en externe contacten: ondersteuning van opdrachtgevers bij het concretiseren van de aspecten profit, people en planet in hun projecten en het vinden van een juiste balans. feitelijke deelname aan relevante duurzame netwerken en duurzame dialogen met stakeholders over onder meer CO₂ reductie. duurzame initiatieven starten, die leveranciers en andere partijen helpen bij het vormgeven van duurzaam ondernemen. De hoofdstukken 5 (Volhoudbaarheid Intern) en 6 (Volhoudbaarheid Extern) laten zien welke inspanningen we hebben geleverd in 2011, om invulling te geven aan de genoemde doelstellingen.

25 24 Betrokken

26 25 > Jeanette van der Hor Met een microkrediet financieren kleine ondernemers bijvoorbeeld een koe, naaimachine of winkelruimte. Het doel: een betere financiële positie én een beter bestaan. Zo kunnen mensen zichzelf echt ontwikkelen. Daarom lever ik graag een structurele financiële bijdrage.

27 26 Volhoudbaar intern Verduurzaming van onze bedrijfsvoering

28 27 Volhoudbaar intern Een mooie combi: gezonde business en gerichte duurzame investeringen Een gezonde financiële positie, oftewel economische winst, is een belangrijke voorwaarde voor de realisatie van duurzaam ondernemerschap. Ondanks de moeilijke economische situatie hebben we een goed operationeel resultaat behaald in 2011 (zie ook paragraaf 3.5). Onze netto omzet daalde licht ten opzichte van 2010, maar we wisten het resultaat na belastingen sterk te verbeteren. Dit is het gevolg van kostenreductie, investeringen in sales, optimalisatie van de onderlinge samenwerking en het flexibel inspelen op de veranderingen in de markt. Tegelijkertijd hebben we flinke stappen gezet op het gebied van duurzaamheid, kwaliteit en ontwikkeling van medewerkers. Naast economische winst boekten we ook maatschappelijke winst in De opbrengst van ons Goede Doelenfonds investeerden we in maatschappelijke projecten die er toe doen. We startten een sponsorcontract met de Nederlandse Roeibond. Bovendien was duurzame inkoop een belangrijk aandachtspunt. Sportieve sponsoring Ambities, hard werken, teamspirit en inzetten op duurzame relaties; het typeert ons bedrijf. En het typeert ook de Koninklijke Nederlandsche Roeibond (KNRB). In 2011 is daarom een mooie samenwerking ontstaan. We zijn de nieuwe ploegsponsor geworden van de sectie zware mannen én het Eerstejaarsklassement, waarin talenten van studentenroeiverenigingen het tegen elkaar opnemen. Sportieve sponsoring dus; want daarmee investeren we in een volhoudbare toekomst. Zes doelen die er toe doen Stichting Kinderen Kanker Vrij ontving als eerste een bijdrage uit het Goede Doelen Fonds. Het geld gaat naar onderzoeken in zeven academische centra waar kinderen met kanker onder behandeling zijn ( Stichting Koninklijk Nederlands Geleidehonden Fonds ontving ook een bijdrage. Deze stichting bevordert de mobiliteit en zelfstandigheid van visueel gehandicapten middels geleidehonden ( Oranjewoud voor Haïti leverde geld op voor de wederopbouw van Haïti, na de aardbeving in Via Serious Request van 3 FM is een bedrag overgemaakt aan het Rode Kruis, voor hulp aan weeskinderen met aids. KWF Kankerbestrijding ontving in 2011 ook een bijdrage uit het fonds. In het kader van ons 60-jarig bestaan, deden 60 Oranjewouders mee aan de Ride of the Roses; een wielerevenement om geld op te halen voor KWF (via sponsoring). Oranjewoud zorgde voor de fietsoutfit en het inschrijfgeld van alle medewerkers. Daarnaast deed een collega in 2011 mee aan de Alpe D huzes en haalde hiermee ook extra geld op voor KWF Kankerbestrijding. Natuurmomenten kreeg een bijdrage, waarmee ze bankjes kon plaatsen in het herstelde parkbos van Landgoed Voorstonden. < In 2010 is ons Goede Doelen Fonds opgericht. Medewerkers kunnen maandelijks een bedrag aan het fonds doneren, dat door Oranjewoud wordt verdubbeld. Eens per kwartaal kiezen deelnemers via een stemmingsronde welk goed doel een bijdrage ontvangt. We hebben criteria opgesteld, voor de doelen die in aanmerking komen. In 2010 en 2011 ontvingen zes doelen een bijdrage.

29 28 Inkopen? Dat kan duurzaam! Alle producten en diensten die we afnemen, toetsen we aan de duurzaamheidscriteria van Agentschap.nl. Waar mogelijk gaan we nog een stap verder. Onze bedrijfsvoering mag het milieu zo weinig mogelijk belasten. Ook leveranciers hebben invloed op onze interne duurzaamheid. Samen werken we aan vergroening van de facilitaire keten, we kiezen bewust voor duurzame inkoop bij leveranciers. Enkele voorbeelden van duurzame inkoop in 2011: koffie met Utz Kapeh keurmerk biologisch afbreekbare bekers 100% hergebruikt Satino Black toiletpapier biologische-, duurzame- en streekproducten in onze restaurants schoonmaak met microvezel, dus geen gebruik van chemicaliën duurzaam assortiment kantoorartikelen. Paragraaf 5.3 gaat verder in op onze doelstellingen en maatregelen wat betreft CO₂ reductie. 5.2 Goed werkgeverschap Zorg dragen voor de mensen die bij en voor ons werken; ook dát is volhoudbaar ondernemen. Wij verwachten dat onze mensen het beste van zichzelf geven. Zij mogen op hun beurt verwachten, dat de beste condities worden gerealiseerd om duurzaam te kunnen werken. Invulling geven aan goed werkgeverschap, betekent volgens ons continu investeren in opleiding & ontwikkeling, arbeidsomstandigheden, gezondheid en veiligheid van onze people. Zodat we vandaag de mensen in huis hebben, voor de vragen van morgen. Advies- en Ingenieursbureau Oranjewoud respecteert de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens van de Verenigde Naties en de internationale arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden, zoals geformuleerd door de International Labour Organisation. We respecteren alle nationale wet- en regelgeving die van toepassing is om onder meer kinderarbeid, dwangarbeid en discriminatie tegen te gaan Personeel = ons belangrijkste kapitaal De kennis en talenten van medewerkers vormen ons belangrijkste kapitaal. In 2011 hadden Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. en Oranjewoud Realisatie B.V. samen 1234 mensen in dienst. De voorwaarden en regelingen voor arbeidsovereenkomsten zijn vastgelegd in een arbeidsvoorwaardenregeling. De ondernemingsraad is een belangrijke gesprekspartner wat betreft arbeidsvoorwaardelijke zaken. De spelregels voor dit overleg zijn vastgelegd in een convenant. Creëer je eigen wereld We willen graag dat onze personeelssamenstelling een goede afspiegeling is van de maatschappij. Geen gemakkelijke opgave voor een ingenieursbureau, maar een diverse samenstelling leidt volgens ons tot meer creativiteit en innovatie. In 2011 hebben we ons actief geprofileerd als aantrekkelijke werkgever voor verschillende doelgroepen. Met de pay off Creëer je eigen wereld en sponsoring van de Koninklijke Nederlandse Roeibond is onze naamsbekendheid vergroot. We werkten ook weer intensief samen met hogescholen en universiteiten. Een voorbeeld is het project Duurzame Waddenzee, waarin we samenwerkten met studenten van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden. Meerdere medewerkers hebben in 2011 een rol als docent vervuld. Daarnaast boden we 46 jonge mensen een stageplek.

30 29 Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. Aantal medewerkers Aantal businessgroepen Verdeling man-vrouw Aantal medewerkers met vast dienstverband Gemiddelde leeftijd Gemiddelde diensttijd Verloop businessgroepen en Business Support 74% man, 26% vrouw 94% 40,4 jaar 9,6 jaar 8% Oranjewoud Realisatie B.V. Aantal medewerkers Aantal businessgroepen Verdeling man-vrouw Aantal medewerkers met vast dienstverband Gemiddelde leeftijd Gemiddelde diensttijd Verloop 88 2 businessgroepen 78% man, 22% vrouw 98% 45,5 jaar 15 jaar 19% Een uitdagende werkomgeving Trotse medewerkers die met plezier duurzaam ondernemen; voor ons is het een cruciaal uitgangspunt. We investeren daarom in een uitdagende en leuke werkomgeving, met voldoende ruimte voor persoonlijke ontwikkeling, opleiding en eigen initiatief. We willen talent tot bloei laten komen, mensen ondersteunen om het beste uit zichzelf te halen. Een helder functiesysteem, jaarlijkse beoordelings- en ontwikkelingsgesprekken en vele opleidingsmogelijkheden helpen hierbij. In 2011 namen we specifieke initiatieven, om medewerkers nog meer in hun kracht te zetten. De highlights op een rij. Managen van talent Talentmanagement kreeg bij Oranjewoud veel aandacht in Met onze ontwikkeltrajecten hebben we nadrukkelijk verbinding gezocht met de markt en de vragen die daar leven. Daarnaast is de leergang Kunst van mentorschap gestart. Deze stimuleert senior medewerkers om hun talenten en kennis te delen met jongere collega s én als mentor de ontwikkeling van jonge mensen te begeleiden. Medewerkers tot 35 jaar konden via ons platform Jong Oranje weer uitgebreid netwerken, kennis uitwisselen en hun vaardigheden en talenten versterken. Hier is in 2011 volop gebruik van gemaakt. Verder volgden 16 jonge ambitieuze medewerkers in 2011 ons Jonge Helden programma; een uitdagend leertraject, waardoor deelnemers zich versneld kunnen ontwikkelen binnen Oranjewoud. Female leadership Vrouwen met ambities; hoe kan de organisatie hen stimuleren om door te groeien naar advies- en managementfuncties? Deze en andere vragen stonden centraal tijdens de training Female Leadership in 2008 en Vrouwen in schaal 11 en hoger konden de training volgen. Met een mooi vervolg eind 2011: twee deelneemsters namen het initiatief tot de oprichting van een netwerk vrouwelijk leiderschap, Athena. Het doel: ontmoeting, uitwisseling van ervaringen en vooral meer vrouwen in advies- en managementfuncties. Zodat een betere

31 30 balans ontstaat tussen mannen en vrouwen in alle lagen van de organisatie. In 2012 volgen de eerste bijeenkomsten en activiteiten. Eigen opleidingscentrum focust op klantvraag Ons eigen opleidingscentrum had in 2011 weer een actueel en vraaggericht aanbod van opleidingen en trainingen. Tijdens de maandelijkse introductiedagen in 2011 konden alle nieuwe medewerkers direct kennismaken met dit aanbod. Daarnaast is tijdens alle beoordelings- en ontwikkelgesprekken met medewerkers besproken welke opleidingswensen en passende mogelijkheden er zijn. Het opleidingscentrum presenteert via intranet continu haar actuele aanbod. De klantvraag wordt steeds meer het uitgangspunt voor ons opleidingsbeleid. Klanten vragen meer kwaliteit en een hoger kennisniveau. Om onze medewerkers goed toe te rusten, vragen we vaker feedback van klanten. Een voorbeeld is de nieuwe opleiding System Engineering, die in 2011 samen met de business is ontwikkeld. Ook bij onze commerciële leergang en het Management Development traject, vragen we uitdrukkelijk feedback van de klant. Dit leidt tot maatwerk, partnerschap en vergroting van ons lerend vermogen Gezond aan het werk Hoe kunnen we ervoor zorgen dat onze medewerkers fit zijn en lekker in hun vel zitten, zodat ze optimaal kunnen ondernemen? Naast opleiding en ontwikkeling zijn een gezonde leefstijl, goede arbeidsomstandigheden en veiligheid belangrijke randvoorwaarden voor duurzame inzetbaarheid. Daarom hebben we een intern zorgsysteem op het gebied van arbeidsomstandigheden, gezondheid en veiligheid: Werk Veilig! Dit systeem is gecertificeerd voor het hoogste niveau van de Veiligheidschecklist Aannemers van Lloyd s. Het systeem hangt direct samen met de systemen voor kwaliteit (Werk Wijzer!) en duurzame bedrijfsvoering (Werk Bewust!). De stafactiviteiten op het gebied van kwaliteit, gezondheid, veiligheid en milieu zijn in 2011 gebundeld in de nieuwe stafgroep Quality, Health, Safety & Environment. We geven een overzicht van de highlights en initiatieven in 2011 wat betreft gezondheid, arbeidsomstandigheden en veiligheid op de werkvloer. Aandacht voor ziekteverzuim en begeleiding Een laag ziekteverzuim is goed voor de medewerkers en de organisatie. We hebben een helder doel: Ons streven voor de komende jaren is dat het ziekteverzuimpercentage lager blijft dan 3,5%. Daar zijn we nu nog niet. Het ziekteverzuimpercentage van Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. was 4,53% in Het percentage van Oranjewoud Realisatie B.V. was 4,3% in Bij de ondersteunende afdelingen was het percentage 4.09%. Dit betekent een gemiddelde van 4,3%.

32 31 Sinds april 2011 heeft Oranjewoud een samenwerkingsovereenkomst voor verzuimbegeleiding met Vechtstad Consultancy. Twee bedrijfsartsen houden eens per vier weken spreekuur op onze vestigingen. Oranjewoud heeft ook interne werkplekadviseurs, die advies geven over een juiste inrichting van de werkplek. Als specifieke gezondheidsproblemen worden gesignaleerd, volgt een werkplekonderzoek op maat door de arbodienst. gratis fruit en stoelmassages Om actief en preventief te investeren in de gezondheid van onze medewerkers, lanceerden we in 2011 samen met de ondernemingsraad Via een speciale website zijn alle regelingen op het gebied van gezondheid, arbo en veiligheid eenvoudig te vinden. Verder krijgen medewerkers allerlei gezonde tips en worden faciliteiten geboden om gezond te leven. Voorbeelden zijn stoelmassage, roeiclinics, gratis fruit in de wintermaanden, een tweejaarlijkse healthcheck, een jaarlijkse griepprik en een fietsplan. Het beleid omtrent medische keuringen is in 2010 volledig geïmplementeerd en in 2011 onderdeel geworden van Work. Medewerkers die in aanraking kunnen komen met vervuilde grond, worden jaarlijks uitgenodigd voor een bodemsaneringskeuring. In 2011 lieten de keuringen geen bijzondere uitkomsten zien. Aandacht voor ieders welzijn Het welzijn van onze medewerkers staat voorop. Discriminatie, pesterijen of intimidatie worden niet getolereerd. Iedere vestiging van Oranjewoud heeft twee vertrouwenspersonen, waar medewerkers terecht kunnen die te maken hebben met ongewenste intimiteiten of pesten. Jaarlijks vindt een overleg plaats tussen alle vertrouwenspersonen. Landelijk is een klachtencommissie ingesteld. In 2011 hebben twee medewerkers zich gemeld, met een verzoek om bemiddeling Veiligheid voorop We besteden veel aandacht aan veiligheid op de werkvloer, met name in de buitendienst. Onze medewerkers moeten hun werk in veilige omstandigheden kunnen uitvoeren. Binnen de eerdergenoemde stafgroep QHSE zijn nu twee hogere veiligheidsdeskundigen actief, zodat extra veiligheidskennis beschikbaar is in de organisatie. Het onderwerp veiligheid staat hoog op de agenda van onze directie en wordt nauw gevolgd en geëvalueerd in verschillende overleggen. In het overleg Veiligheid & Gezondheid worden arbo- en veiligheidsaspecten voor Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. besproken. Bij Oranjewoud Realisatie B.V. worden veiligheidsaspecten behandeld in het landelijk overleg van business- en teammanagers. In de buitendiensten van de vakgroepen Bodem, Ruimtelijke Informatie, Milieu Realisatie en Realisatie vinden zeer frequent veiligheidsinspecties plaats. Er wordt een trendanalyse gemaakt van de uitkomsten én van incidenten en meldingen van bijna-ongevallen en gevaarlijke situaties. Een belangrijk aandachtspunt blijkt de interactie tussen de projectvoorbereiding op kantoor en het werk buiten. Deze kan intensiever en verdient meer aandacht. In het kader van de VCA-certificering van onze buitendienst, moet de Risico-inventarisatie & Evaluatie (RIE) van de buitendienst minstens eens per drie jaar volledig worden geëvalueerd (dit gebeurt weer in 2012) en jaarlijks naar aanleiding van meldingen, incidenten en ongevallen. De laatstgenoemde evaluatie gaf in 2011 geen aanleiding om onze bestaande RIE aan te passen.

33 32 Bewust

34 33 > Iris Draaijer Besparen is een sport geworden in ons gezin. Het apparaatje de Wattcher toont aan dat energie besparen simpel en leuk is. Je ziet bijvoorbeeld direct resultaat van een lampje uitdoen. Onder Oranjewouders zijn dertig Wattchers continu in omloop.

35 34 Voorkómen is beter.. Elk ongeval is er één teveel. Ons doel is om het aantal ongevallen met verzuim te reduceren tot maximaal twee per jaar. De ongevallenindex laat de verhouding zien tussen het aantal medewerkers (inclusief weekloners; in 2011 waren dit er 60) en het aantal ongevallen (bedrijfsongevallen met 1 of meer dagen verzuim en dodelijke bedrijfsongevallen). Deze index is gebaseerd op NEN 3047 (IF). Er wordt rekening gehouden met de effectieve personeelssterkte verminderd met ziekteverzuim. Hier volgt de gezamenlijke index voor Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. en Oranjewoud Realisatie B.V. Aantal ongevallen 2009/2010/2011 Jaar Personeels- Ziekte- Miljoen Totaal IF ongevallenindex sterkte * verzuim gewerkte uren ** ,9 % 2,34 3 1, ,7 % 2, , ,3 % 2,18 7 3,2 * Totaal van het aantal maandloners zijnde het jaargemiddelde januari en december, omgerekend naar fulltime equivalent (deeltijd e.d.) vermeerderd met het aantal weekloners van Oranjewoud Realisatie B.V. zijnde het aantal weekloners per maand getotaliseerd per jaar gedeeld door 12. ** totaal personeelssterkte x 220 dagen x 8 uur, dit totaal verminderd met het percentage voor ziekteverzuim. Veiligheidsbewustzijn Gelukkig waren er geen ongelukken met dodelijke afloop. Het aantal ongelukken bij het Ingenieursbureau is gelijk gebleven ten opzichte van 2011 (4), het aantal bij Realisatie is gedaald naar 3 (was 5 in 2010). In 2011 is een onderzoek gestart naar de sterke stijging van ongevallen bij het Ingenieursbureau in 2010: van 1 in 2009 naar 4 in De belangrijkste conclusie was dat het veiligheidsbewustzijn van onze medewerkers meer aandacht vraagt. Daarom zijn we in 2011 gestart met Observaties Onbewust Gedrag. Hiermee wordt het veiligheidsgedrag geanalyseerd, de situatie veiliger gemaakt en veilig gedrag van medewerkers versterkt. Deze observaties lopen door in Zodat we het aantal ongelukken in 2012 hopelijk verder kunnen terugdringen en ons doel behalen. Noodzakelijk! Melding van (bijna)ongevallen en gevaarlijke situaties We vragen onze medewerkers om (bijna)ongevallen en gevaarlijke situaties altijd te melden. Opdrachtgevers vinden dit ook noodzakelijk. Waarom? Door analyse van meldingen en een doeltreffende reactie, kunnen we herhaling en daadwerkelijke ongelukken voorkomen. Het melden verdient nóg meer aandacht in de organisatie. Alle medewerkers van Oranjewoud Realisatie B.V. ontvingen in 2011 een brief over het nut en de noodzaak van meldingen. Dit heeft tot verbetering geleid. Bijnaongevallen en gevaarlijke situaties komen ook aan de orde tijdens zogenoemde toolboxmeetings en worden gesignaleerd bij veiligheidsinspecties. Uit de trendanalyses van 2011 blijkt dat uitglijden en vallen van medewerkers én schade aan kabels en leidingen vooral onveilige situaties opleverden. Verder blijkt dat de meeste incidenten te maken hadden met onoplettendheid van medewerkers. Er zijn in 2011 geen gevallen van beroepsziekten gerapporteerd.

36 35 Geslaagd voor veiligheidsopleidingen In 2011 volgden 7 medewerkers de opleiding Basisveiligheid-VCA. Daarnaast hebben 46 medewerkers de opleiding Veiligheid voor Operationeel Leidinggevenden (VOL-VCA) gevolgd. Ze zijn allen geslaagd. Verder zijn medewerkers opgeleid in specifieke veiligheidsonderwerpen, zoals Gasmeten en Veiligheid langs het spoor. Toolboxmeetings veiligheid Tijdens toolboxmeetings bij onze verschillende vestigingen, is voorlichting gegeven over diverse veiligheidsonderwerpen. Voorbeelden zijn melding van ongevallen, gehoorschade, struikelen/uitglijden en nieuwe verkeersregels. Via het intranet zijn alle medewerkers geïnformeerd over de geïntegreerde beleidsverklaring Werk Wijzer, Werk Veilig en Werk Bewust!, de campagnes Week van het oor, Rijd voorbereid en Bellen? Houd het kort! De vakgroep Infrastructuur is specifiek voorgelicht over de veiligheids- en gezondheidsrisico s voor deze vakgroep. Bedrijfshulpverlening > goed geregeld! De bedrijfshulpverlening is goed op orde bij al onze vestigingen. Dit blijkt uit de jaarlijkse inventarisatie van De voorzieningen voor bedrijfshulpverlening zijn goed en voldoende beschikbaar. In 2011 is Nerve Centre in alle vestigingen geïmplementeerd. Met dit systeem kunnen groepen mensen snel worden opgeroepen bij calamiteiten en incidenten. Bedrijfshulpverleners en ploegleiders BHV hebben in-company cursussen gevolgd. Daarnaast konden medewerkers een basiscursus of herhalingscursus EHBO volgen. In 2011 is besloten om vanaf 2012 met een nieuwe opleider te werken: BTB fire en medical support. Op drie vestigingen is in 2011 een ontruimingsoefening uitgevoerd. Deze verliepen goed, wel zijn enkele aandachtspunten geformuleerd. Niet alle receptiemedewerkers waren bijvoorbeeld voldoende bekend met het systeem Nerve Centre en de snelste vluchtroutes werden niet altijd gebruikt. Deze punten zijn omgezet in concrete verbeteracties. Meepraten & meebeslissen Veiligheid en arbeidsomstandigheden waren in 2011 belangrijke bespreekpunten voor de ondernemingsraden van Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. en Oranjewoud Realisatie B.V. De OR projectgroep Arbo en veiligheid (Ingenieursbureau) heeft in 2011 ook drie ervaringsbezoeken gebracht aan buitendienstwerkzaamheden. Een van de bezoeken betrof een bodemsanering in Leeuwarden. Een OR-lid over dit bezoek: Hier wordt een oude wasserij afgebroken, grond gesaneerd en daarna gestart met de bouw van woningen. Alle medewerkers zijn zichtbaar goed beschermd en tussen de diverse werkruimtes zijn portocabins geplaatst. Hier moeten medewerkers zich verschonen, zodat eventuele vervuiling niet wordt verspreid. Het project kan zonder medische keuring vooraf worden bezocht, maar alleen onder begeleiding. De OR heeft tijdens de verschillende bezoeken gesproken met betrokkenen, enkele aandachtspunten zijn teruggekoppeld naar de directie. De OR heeft geconstateerd dat het niveau van arbo- en veiligheidszaken bij Oranjewoud sterk is verbeterd. Daarom is besloten om de speciale projectgroep op te heffen. Een OR-lid sluit zich nu aan bij het QHSE-overleg. Binnen de OR van Realisatie B.V. is veel aandacht besteed aan melding van bijna-ongevallen, toolboxmeetings en inspecties.

37 36 Beschermen

38 37 > Esther van den Nouwelant Ik ben met liefde voor de zee grootgebracht. Voeg hierbij mijn liefde voor dieren en een zeedierenspotter is geboren! Ik help enkele keren per jaar mee om dieren te spotten in de Noordzee. De verzamelde informatie is belangrijk voor bescherming van de bruinvis en andere walvisachtigen.

39 Topprioriteit: reductie van CO 2 uitstoot (planet) We belasten het milieu met onze werkzaamheden; dat is een feit. Vooral het energieverbruik in onze kantoren en de vervoersbewegingen veroorzaken CO₂ emissie. We leggen ons daar niet zomaar bij neer. Het is de kunst om deze milieubelasting zoveel mogelijk te beperken en dat is ook ons streven. Om dit planmatig aan te pakken, zochten we aansluiting bij de CO₂ prestatieladder, het beoordelingssysteem voor CO₂ reductie van SKAO. Medio 2011 is niveau 3 van deze ladder bereikt. Ons doel: stijgen naar de hoogste trede 5. En dat is begin 2012 gelukt! De certificatie is uitgevoerd door KIWA Nederland B.V. We hebben een heldere reductiedoelstelling geformuleerd: Oranjewoud wil dat haar CO₂ emissie in 2015 met 25% per fte is gereduceerd ten opzichte van basisjaar 2009, met een gemiddelde van 4% per jaar. Het gaat hierbij om de zogenoemde scope 1 (directe) en scope 2 (indirecte) emissies. Scope 1 emissies zijn directe emissies, veroorzaakt door bijvoorbeeld het verbranden van aardgas voor verwarming van de eigen kantoren en zakelijk verkeer. Scope 2 emissies zijn indirecte emissies. Een voorbeeld is elektriciteitsverbruik, waarbij een energiecentrale (elders) CO₂ uitstoot. We hebben ook een subdoelstelling voor ons wagenpark geformuleerd: Auto s die vanaf 2011 worden toegevoegd aan het wagenpark, hebben een CO₂ emissie lager dan 120 gram per kilometer. Ook is een reductiedoelstelling geformuleerd voor scope 3 emissies: Oranjewoud wil de CO₂ emissies door woon-werkverkeer en papierverbruik in 2015 beide hebben gereduceerd met 6% ten opzichte van het jaar 2010, met een gemiddelde van 1% per jaar. SKAO rekent Business Travel en Person cars for business travel tot Scope 2 Scope 3 emissies zijn overige indirecte emissies, die ergens anders worden uitgestoten, maar wel worden veroorzaakt door onze activiteiten.

40 Tijd voor actie > onze maatregelen Ambitieuze doelstellingen vragen om concrete maatregelen. Want CO₂ reductie gaat natuurlijk niet vanzelf. We hebben allerlei acties in gang gezet, om onze reductiedoelstellingen in 2015 te kunnen behalen. Het gaat om maatregelen voor scope 1, 2 en 3 emissies. Welke dit zijn? We geven enkele highlights, een compleet overzicht van de maatregelen per scope, de beoogde reductie én of de reductie wel, deels of nog niet is behaald, is te vinden in de bijlage. Optimale stook- en koellijnen We stemmen de watertemperatuur beter af op de warmte- en koelvraag. Dit gebeurt volgens ISSO publicatie 68 Energetisch optimale stook- en koellijnen voor klimaatinstallaties in kantoorgebouwen. We maken meer gebruik van vrije koeling en proberen gelijktijdige koeling en verwarming te voorkomen. Het nieuwe rijden Alle medewerkers kunnen de cursus Het nieuwe rijden volgen. Het belangrijkste doel: brandstof besparen, door op een andere manier te rijden. Aangepaste leaseregeling We beschikken over een aparte categorie met zeer zuinige auto s. Behoudens strikte uitzonderingen kunnen medewerkers alleen nog kiezen voor een leaseauto s met brandstoflabel A of B Op koers: voortgang reductie scope 1 en 2 emissies Twee keer jaar stellen we een carbon footprint op, om de voortgang wat betreft CO₂ reductie zichtbaar te maken. De footprints van 2011 laten zien dat we goed op koers zijn met onze reductiedoelstelling. De CO₂ emissie-inventarisatie is uitgevoerd conform ISO ; 2006 en is door KEMA Emission Verification Services geverifieerd. Voor de scope 1 en 2 emissies is in 2011 een reductie van 680 ton CO₂ behaald. Onze totale CO₂ emissie in 2011 was ton (zie tabel 1), dat is 3,87 ton per fte in De grootste veroorzaker van CO₂ emissie is de brandstof van ons zakelijk verkeer. In onderstaand figuur zijn de resultaten afgezet tegen de reductiedoelstelling. Doelstelling CO 2 emissie scope 1 en 2 totaal CO ₂ -emissie (ton/jaar/fte) Slimme laadpaal We plaatsen een slimme laadpaal bij al onze vestigingen. Hiermee stimuleren we het gebruik van elektrische auto s. Videoconferencing Via videoconferencing kunnen medewerkers van verschillende vestigingen eenvoudig met elkaar communiceren. Dit scheelt reistijd, brandstof en dus CO₂ uitstoot. We gaan de capaciteit van videoconferencing verhogen. Led-verlichting We zijn een grootschalige proef gestart met led-verlichting in ons kantoor te Heerenveen. Sluimertijd koffieautomaten Onze koffieautomaten gaan na kantoortijd in de sluimerstand. Hiermee besparen we elektriciteit, de watertemperatuur van de boiler blijft namelijk lager in de sluimerstand. Het nieuwe werken We stimuleren medewerkers tot het nieuwe werken. Het gaat om plaats- en tijdonafhankelijk uitvoeren van kantoorwerkzaamheden. Er is een Telewerkenreglement opgesteld, beschikbaar via onze interne HR-site. Lichter papier We gebruiken nu 75 grams in plaats van 80 grams papier voor printen en kopiëren. 5 4,5 4 4,49 4,30 4,25 4,12 3,93 3,5 3,87 3,74 3,55 3,37 3, Doelstelling scope 1 en 2 Daadwerkelijke emissies scope 1 en 2