Jaarverslag 2013 Algemene Nederlandse Gehandicapten Organisatie

Transcriptie

1 Jaarverslag 2013 Algemene Nederlandse Gehandicapten Organisatie

2 Inhoud pagina JAARVERSLAG Voorwoord 3 De vereniging 4 Ledenadministratie 7 Samenvatting verantwoordingsverklaring 8 Lotgenotencontact 12 Voorlichting 13 Fondsenwerving Collecte 15 Individuele financiële hulpverlening 17 Belangenbehartiging 19 Toelichting op de financiële gegevens 24 JAARREKENING Samengestelde jaarrekening Verslaggevende eenheid 27 Samengevoegde balans 28 Samengevoegde Staat van baten en lasten 30 Toelichting op de jaarrekening 31 Specficiatie cijfers hoofdkantoor Balans van ANGO Amersfoort 42 Staat van baten en lasten ANGO Amersfoort 44 Overige gegevens Overige gegevens 45 Specificatie 1: Organisatie 46 Specificatie 2: Samengevoegde organisaties 49 Controleverklaring 50 2

3 Voorwoord 2013 was alweer het vijftiende jaar in het bestaan van de Algemene Nederlandse Gehandicapten Organisatie. Een kroonjaar! Ook in dit kroonjaar is ontzettend veel werk verzet door de leden, vrijwilligers en de medewerkers van de Ango. En het was nodiger dan ooit want vele mensen met een beperking verkeren in steeds grotere onzekerheid. Al dit werk is verricht door de mensen in de afdelingen en de districten allemaal vrijwilligers voor de goede zaak. Voor al dit werk zijn we deze mensen zeer veel dank verschuldigd en kan onze dank niet groot genoeg zijn! Alleen door gezamenlijk zo hard aan en voor de Ango te werken zullen we kunnen blijven voortbestaan. De verrichte werkzaamheden zijn per afdeling en district zeer divers zo zijn er vele districten waar ontzettend veel advieswerk verricht wordt. Ook zijn er vele afdelingen welke erg veel doen aan lotgenotencontact. Deze lotgenotencontacten kunnen uiteenlopen van spelmiddagen tot één of méér daagse uitstapjes. Ook wordt voorlichting gegeven over hoe gebruik te maken van allerlei hulpmiddelen en hoe deze hulpmiddelen verkregen kunnen worden. En natuurlijk zijn er ook afdelingen binnen de Ango welke de bovengenoemde activiteiten allemaal uitvoeren. Ook was de Ango het afgelopen jaar vertegenwoordigd in vele lokale en regionale platforms welke opkomen voor de belangen van mensen met een functiebeperking. Zoals U in dit jaarverslag kunt lezen hebben twee belangrijke Ango activiteiten, het Adviespunt Handicap en Recht en het Ango fonds voor individuele financiële hulp hun waarde weer bewezen. Aan beiden is ook het afgelopen jaar weer een groot aantal zaken voorgelegd of aanvragen voor hulpverlening gedaan. Dit bewijst nogmaals dat een organisatie als de Ango broodnodig is en blijft! Landelijk heeft de Ango individueel of samen met andere organisaties weer vele zaken opgepakt of aangekaart bij de daarvoor verantwoordelijke gremia om ook op deze manier de positie van mensen met een functiebeperking in onze maatschappij te verbeteren. Toch heeft het afgelopen boekjaar ook weer redenen tot grote zorg gegeven en wel de opbrengst van onze jaarlijkse collecte. Evenals vorig jaar is de opbrengst, ondanks de grote inspanningen, teruggelopen. Door deze terugloop zijn we ook minder in staat om mensen voor wie dat nodig is financieel te ondersteunen. Door het teruglopen van de collecteopbrengst en het wegvallen van betekenende fondsen welke ons werkkapitaal verschaffen zorgt er voor dat we steeds meer moeten woekeren met de beschikbare middelen voor de financiële hulpverlening. Een van de speerpunten voor 2014 is de collecte een belangrijke duw voorwaarts te geven en uit de neergaande spiraal proberen te komen voor wat betreft de opbrengsten! Ook hier zullen we als vereniging samen hard voor moeten werken! De Ango moet volop in beweging blijven en zorgen dat mensen met een beperking mee kunnen blijven doen! Fini de Paauw voorzitter 3

4 De vereniging De Algemene Nederlandse Gehandicapten Organisatie (Ango) is een algemene landelijke vereniging Van, Voor en Door mensen met een fysieke functiebeperking en somatisch chronisch zieken. De Ango komt op voor hun belangen en bevordert dat zij volwaardig en als gelijken kunnen deelnemen aan het leven van alledag. De Ango staat voor een samenleving zonder barrières of obstakels, waarin mensen met een functiebeperking en chronisch zieken letterlijk en figuurlijk uit de voeten kunnen. Een samenleving waarin zij tot hun recht komen als mensen met mogelijkheden, als mensen die iets te bieden hebben, als mensen die meetellen. Alle activiteiten van de Ango dienen direct van nut te zijn. De Ango doet dit vanuit de praktijkervaring van de leden door: het bevorderen van onderlinge contacten (lotgenotencontact), het informeren (voorlichting), het adviseren (individuele belangenbehartiging), het ondersteunen (individuele financiële hulpverlening) en het beïnvloeden van de politiek, zorgverzekeraars en zorguitvoerders (collectieve belangenbehartiging) De Ango is actief onder de namen Ango en Handicap.nl. Handicap.nl is de fondsenwervingsorganisatie (collecte) van de Ango. De Ango werkt aan het verbeteren van de levensomstandigheden van mensen zoals die zijn ontstaan, als gevolg van een functiebeperking of chronische ziekte. Ze doet dit met name door de inzet van ervaringsdeskundige leden, die als vrijwilliger binnen de belangenbehartiging actief zijn op alle niveaus. De verenigingsstructuur De vereniging is georganiseerd in Ango afdelingen. Deze 49 afdelingen (peil ) werken vooral op lokaal niveau aan met name het lotgenotencontact. Dit lotgenotencontact kent vele verschijningsvormen, die variëren van ontspanningsactiviteiten, zoals bingo e.d. tot aan cursussen en busreisjes. Vele vrijwilligers zetten zich binnen de vereniging op dit niveau in. Zij maken het mogelijk, dat het isolement van veel leden wordt doorbroken. Ook leveren veel van de afdelingen bijdragen aan de collectieve belangenbehartiging door deel te nemen aan WMO-raden, Gehandicaptenraden en allerlei adviesgroepen van de lokale overheid. Daarnaast mag de inzet en betrokkenheid bij de collecte niet vergeten worden. De afdelingen worden bestuurd door een afdelingsbestuur, dat binnen de statutaire structuur van de vereniging een eigen verantwoordelijkheid kent binnen de goedgekeurde begroting. 4

5 De afdelingen vormen (meestal per provincie) een district. Het district kent als voornaamste verantwoordelijkheid het advieswerk Handicap en Recht. Daarnaast zijn zij een spil binnen de collecte. Ook ondersteunen zij de afdelingen. De districtsvoorzitter is tevens lid van het Algemeen Bestuur. Het Algemeen Bestuur is het toezichthoudende orgaan op het Dagelijks Bestuur. De leden van het Dagelijks Bestuur worden op voordracht van het Algemeen Bestuur door de Algemene Ledenvergadering voor 4 jaar benoemd en zijn periodiek aftredend. Alle binnen de vereniging actieve bestuursleden ontvangen geen bezoldiging voor hun activiteiten. Zij ontvangen een vergoeding van gemaakte kosten in verband met hun functie. Het hoogste orgaan binnen de vereniging is de Algemene Ledenvergadering, die regulier tweemaal per jaar vergadert. De afdeling- en district afgevaardigden stellen in deze vergaderingen het beleid van de vereniging alsmede de begroting en jaarrekening vast. Binnen de vereniging wordt aandacht besteed aan het realiseren van sterke afdelingen, die de lokale invulling van de werkzaamheden van de Ango voor hun rekening kunnen nemen en die voldoende bestuurskracht hebben om de gedecentraliseerde taken in hun gemeente te kunnen beïnvloeden. In 2012 zijn er herindelingen geweest in de districten Noord, Zuid Holland en Limburg. Tegelijkertijd wordt een herindeling in Noord Holland voorbereid en zijn verschillende slapende afdelingen opgeheven. Het bestuur in 2013 Het bestuur van de vereniging berust bij de Algemene Ledenvergadering, die tweemaal per jaar vergadert. In 2013 hebben deze vergaderingen plaatsgevonden op 29 juni en 23 november in Nieuwegein. Tijdens de opstelling van dit jaarverslag werden we geconfronteerd met het overlijden van oud voorzitter Theo Heijne, oud secretaris Cees van Homberg en AB-lid Ardo Mengers. Wij denken met respect terug aan hun inspanningen ten behoeve van onze vereniging. 5

6 Het hoofdkantoor In het verslagjaar zijn enkele medewerkers verhuisd naar de locatie van de Bosk in Utrecht. Hiermede is een eerste stap gezet op het pad van samenwerking in de back-office van Bosk en Ango. De integratie van de telefooncentrale zal in 2014 zijn beslag moeten krijgen en op andere punten zullen de benefits van de samenwerking zichtbaar en merkbaar moeten worden. De leden van het Dagelijks Bestuur besteden veel tijd aan het managen van de organisatie, waardoor er bijna altijd een bestuurslid aanwezig is in de locatie Amersfoort. 6

7 Ledenadministratie Het ledenaantal eind 2012 bedroeg leden. De integratie van het ledenbestand begin 2013 in de nieuwe software heeft voor de nodige problemen in verwerking van de contributies in de boekhouding gezorgd. Problemen, die eerst bij de opstelling van de jaarrekening duidelijk aan het licht kwamen en die een uitstel van de vaststellingsprocedure van deze jaarrekening tot gevolg hebben gehad. Uiteindelijk geeft de ontwikkeling van de leden het volgende beeld te zien Startsaldo leden Ontdubbeling bij integratie 390 Opzeggingen 1015 Overlijden 203 Financiële redenen 72 Contributieschuld 53 Beëindiging om andere redenen 687 o.a. verhuisd met onbekende bestemming, geen opgaaf redenen geen contact meer mee te krijgen Bij nieuwe leden 424 Eindsaldo leden 2013 :

8 Samenvatting verantwoordingsverklaring Los van de elders in dit jaarverslag reeds integraal opgenomen passages, die een onderdeel vormen van de zgn. verantwoordingsverklaring in het kader van de certificering en de verplichtingen in het kader van het Centraal Bureau Fondsverwerving willen wij hier kort nadrukkelijk aandacht besteden aan de belangrijkste onderdelen van de genoemde verklaring. Allereerst onderschrijven wij de principes van de Code goed Bestuur in het Reglement CBF-keur, zoals die sedert 1 juli 2008 van kracht zijn, te weten: Toezicht houden Toezicht houden Besturen en uitvoeren Optimale besteding van middelen Omgaan met belanghebbenden Binnen de Ango-vereniging is de Ledenraad het hoogste toezichthoudende orgaan. Aangezien dit orgaan slechts twee keer per jaar vergadert en op het allerhoogste niveau met betrekking tot beleidsplannen, begroting en jaarrekening haar toezichthoudende functie inhoud geeft, wordt binnen de reguliere werksituatie het toezicht uitgeoefend door het Algemeen Bestuur. Hierin wordt het Algemeen Bestuur ten aanzien van de directe financiële hulpverlening terzijde gestaan de Landelijke beoordelingscommissie, waarin naast de Ango vertegenwoordigers ook vertegenwoordigers van andere deelnemende fondsen zitting hebben. Het Algemeen Bestuur heeft daarnaast ten aanzien van het Dagelijks Bestuur, als eindverantwoordelijke voor de uitvoering, een ondersteunende en adviserende taak. Voor de samenstelling van deze organen wordt kortheidshalve verwezen naar de betreffende overzichten. Besturen en uitvoeren Binnen de Ango-vereniging kenmerkt de bestuurs- en uitvoeringsstructuur zich door een sterk gedecentraliseerde structuur ten aanzien van de verschillende verantwoordelijkheden. De afdelingsbesturen zijn binnen de algemene beleidskaders autonoom verantwoordelijk voor de uitvoering van het lotgenotencontact, de lokale collectieve belangenbehartiging en lokale voorlichtingsactiviteiten richting de leden en andere belanghebbenden. De districtsbesturen zijn binnen de algemene beleidskaders autonoom verantwoordelijk voor de uitvoering van de individuele belangbehartiging ofwel het advieswerk en de ondersteuning van de afdelingsbesturen. 8

9 Het Dagelijks Bestuur is binnen de algemene beleidskaders verantwoordelijk voor de uitvoering van de individuele hulpverlening en de collecte, de landelijke collectieve belangenbehartiging (die vooral gestalte krijgt door participatie binnen de CG-raad) en voorlichting naar leden en belanghebbenden. De leden van het Dagelijks Bestuur hebben elk een portefeuille, waarop zij zowel intern als extern aanspreekbaar zijn. Dit wel binnen het kader van collegiaal bestuur. Voorzitter: Algemene vertegenwoordiging, Ango districten en afdelingen Fondsenwervende organisatie Handicap.nl Verenigingsvoorlichting Secretaris: Personeelszaken incl. Personeelsvertegenwoordiging Centraal Bureau en automatisering Advieswerk, incl. collectieve belangbehartiging Studie en Training P.R. en beurspresentaties Penningmeester: Financiën Ledenadministratie Individuele hulpverlening incl. de deelname aan de Landelijke Beoordelingscommissie De drie leden van het Dagelijks Bestuur verrichten een substantieel deel van hun werkzaamheden op het kantoor van de Ango in Amersfoort. Zij vergaderen wekelijks. Vrijwilligers Onder verantwoordelijkheid van de genoemde organen worden de activiteiten uitgevoerd. Dit geschiedt binnen de afdelingen en districten door vrijwilligers in allerlei vormen. Op lokaal niveau zijn er leden bereid voor anderen het lotgenotencontact in al zijn verscheidenheid te organiseren en daar de nodige middelen voor te generen. Op districtsniveau zijn de adviseurs bezig om de vele informatie en adviesverzoeken van leden en overige belanghebbenden te beantwoorden. Daarbij geldt, dat iedereen informatie kan krijgen, maar dat op het moment, dat we een pen moeten gaan vasthouden voor het schrijven van een beroeps- of bezwaarschrift, we mensen vragen lid te worden. De vrijwilligers worden ondersteund doordat er een landelijk verzekeringspakket voor hen is afgesloten en doordat er binnen de verschillende begrotingen een onkostenvergoeding beschikbaar is voor gemaakte kosten. Daarnaast wordt er op verschillende wijze gewerkt aan vormen van waardering voor hun inzet. 9

10 Belangrijk is zeker voor de adviseurs en bestuurders de mogelijkheid om zowel initiële scholing te krijgen als bij- en nascholing. De verantwoordelijkheid voor de initiële scholing berust bij het Dagelijks Bestuur en voor de na- en bijscholing bij de districtsbesturen. Professionals De betaalde medewerkers werken allen onder directe verantwoordelijkheid van het Dagelijks Bestuur. Hierbij moet een onderscheid worden gemaakt tussen de bureaumedewerkers en de regiocoördinatoren Handicap.nl. De bureaumedewerkers houden zich vooral bezig met de verschillende ondersteunende taken alsmede de individuele hulpverlening. Het bureau wordt daarbij ondersteund door een vrijwilliger. De regiocoördinatoren zijn deels actief binnen de collecte-organisatie in hun regio. Zij doen dit in nauwe samenwerking met de districtsbesturen en een 31 tal actief participerende afdelingen. Optimale besteding van middelen In zijn algemeenheid is voor een vrijwilligersorganisatie als de Ango een optimale besteding van middelen absoluut noodzakelijk. Immers zeer veel opbrengsten worden nagenoeg direct verkregen van leden en/of particulieren. Slechts een deel is afkomstig van de overheid (subsidies) of externe fondsen. Het bestuur heeft vastgelegd, dat de kosten van eigen fondsverwerving in principe niet meer dan 20% van de baten uit eigen fondsverwerving mogen bedragen. Eveneens heeft zij uitgesproken, dat minimaal 75% van de baten dient te worden aangewend ten behoeve van de doelstelling. Als bijdrage aan de doelstelling het zo zelfstandig mogelijk functioneren in de samenleving wordt de individuele financiële hulpverlening uitgevoerd. Dit wordt mede mogelijk gemaakt, door verschillende fondsen, die hiervoor eveneens middelen beschikbaar stellen aan de Ango. Mensen met een functiebeperking kunnen een bijdrage in een voorziening aanvragen als zij die niet of niet volledig vergoed kunnen krijgen vanuit het reguliere verstrekkingenbeleid van de zorgverzekering, de A.W.B.Z. of de W.M.O. Er geldt voor de tegemoetkoming wel een inkomenstoets. De aanvragen kunnen ingediend worden door hulpverleners in het veld. Het kan daarbij gaan om hulpverleners van MEE, astmaverpleegkundigen of Sociaal adviseurs van de Ango. Voor een ieder die aan de genoemde eisen voldoet kan een aanvraag worden ingediend. De aanvragen worden op basis van een geprotocolleerde procedure behandeld door de bureaumedewerker, de Bureau Beoordelingscommissie en de Landelijke Beoordelingscommissie. Hierbij wordt er dus ook extern op toegezien, dat een zo optimaal mogelijke inzet van middelen naar de directe cliënten plaatsvindt. 10

11 Vanuit teruglopende inkomsten, uit subsidies, contributies en collecte is in 2010 een reorganisatie gestart, die wederom een systematische doorlichting van de kosten op centraal niveau noodzakelijk maakte en die tot bijstelling en zelfs gedwongen ontslagen heeft geleid. Hierbij wordt steeds nadrukkelijker ook uitbesteding en samenwerken als een mogelijkheid tot kostenreductie gezien. Omgaan en communicatie met belanghebbenden De aandacht voor het omgaan en communiceren met de direct belanghebbenden is voor de Ango van het allergrootste belang. Dit krijgt allereerst gestalte door de ledenwerving, die plaats vindt op basis van de activiteiten en de voorlichting. De activiteiten op lokale niveau inzake lotgenotencontact en advieswerk hebben een eerste leden wervende impact. Het zijn vaak de personen, die het contact maken. Binnen de cursus voor adviseurs komen houdingsaspecten dan ook aan de orde. Deze basiscontacten worden ondersteund door de verschillende media. In de eerste plaats het periodiek Aanzet, dat gratis aan de leden wordt toegezonden. Dit periodiek wordt ondersteund door de website, waarbij ruim aandacht is voor het toegankelijkheidscertificaat voor allerlei auditief en visuele functiebeperkingen. Daarnaast is er allerlei specifiek foldermateriaal ten aanzien van de collecte, de individuele financiële hulpverlening en algemene verenigingsinformatie e.d. Ook de verschillende afdelingsperiodieken mogen in dit kader niet onvermeld blijven. Het belangrijkste zijn echter ook in dit verband de mensen die voorlichting geven. De regiocoördinatoren, die voorlichting over de collecte koppelen aan verenigingsinformatie en de Ango op tal van activiteiten promoten en onder de aandacht brengen. De medewerker Individuele financiële hulpverlening, die zich vooral richt op de intermediairs, die hulpvragen kunnen indienen en de individuele hulpvragers bij de Ango. Maar zeer belangrijk zijn ook de adviseurs, die themagerichte voorlichtingsavonden verzorgen voor belanghebbenden via MEE, de Federatie van Ouderverenigingen, via Mezzo, via andere patiëntenverenigingen e.d. Dit alles laat onverlet, dat de Ango zich continu nog nadrukkelijker met de vraag zal moeten bezighouden: Hoe communiceer ik zo optimaal mogelijk met alle belanghebbenden met de beperkte mogelijkheden in tijd en geld voor een vrijwilligersorganisatie als de Ango. 11

12 Lotgenotencontact Het lotgenotencontact binnen de Ango kent vele verschijningsvormen en wordt uitgevoerd binnen de Ango-afdelingen. Een activiteit, die het verdient ook in het landelijk verslag van onze vereniging, duidelijk en prominent aan de orde te komen. Dit, omdat voor veel van onze leden het lotgenotencontact de basis is, die hun sociaal isolement kan voorkomen en die bijdraagt aan een leuke en zinvolle tijdsbesteding. In onze landelijke samenwerking binnen de Coalitie Erbij vragen wij met elkaar aandacht voor de toenemende problematiek van vereenzaming van grote groepen binnen onze samenleving. Een probleem, waaraan wij met ons lotgenotencontact dagelijks werken. Daarom verdient deze activiteit onze aandacht. Maar ook omdat het duidelijk maakt, dat binnen onze vereniging veel leden actief zijn als vrijwilliger om hun medeleden een gezellige middag of avond te bezorgen en zo een onderdeel vormen van de inzet, die we met zijn allen plegen om de positie van onze leden en anderen met een beperking te verbeteren. Ook voor hen past onze waardering. Zonder de pretentie te hebben een volledig beeld te schetsen met de navolgende opsomming willen we de verscheidenheid van deze activiteiten onderstrepen: Koffie/ontmoetingsbijeenkomsten Bingoactiviteiten Handwerken Kaarten Biljarten Oud Hollandse spelen Bloemschikken Cursus PC-gebruik Uitstapjes naar b.v. de Keukenhof of andere toeristische plaatsen Uitgaven van een afdelingsperiodiek Voorlichtingsbijeenkomsten over allerlei onderwerpen Enzovoort Verderop in dit jaarverslag treft u voor het eerst ook een overzicht aan van de district- en afdelingsactiviteiten. Naast de bijdrage van 7,50 per lid en 35% van de collecte, als de afdeling zelf collecteert, worden er tal van inkomsten gegenereerd om de activiteiten mogelijk te maken. Het financiële overzicht geeft inzicht in de inspanningen en creativiteit van de afdelingsbestuurders en hun vrijwilligers. 12

13 Voorlichting Onderscheid wordt gemaakt tussen algemene voorlichting en inhoudelijke voorlichting. Inhoudelijke voorlichting over regelgeving werd op tal van bijeenkomsten gegeven door de Ango-adviseurs en materiedeskundigen. De adviseurs kregen zelf informatie op bijscholingsdagen. De algemene voorlichting over de Ango en haar activiteiten werd verzorgd door vele vertegenwoordigers van de vereniging. Op plaatselijke beurzen en braderieën e.d. vertelden afdelingsvertegenwoordigers over de Ango en Handicap.nl. Daarnaast geven de Angoperiodiek AanZet en de website veel informatie over de vereniging en actueel nieuws. De regiocoördinatoren fondsenwerving van Handicap.nl verzorgden de voorlichting over de collecte in hun eigen regio bij verschillende contacten. Deze werkzaamheden worden ondersteund door een medewerkster die tevens het landelijk secretariaat behartigt. Daarnaast is een medewerker belast met de redactie van het tijdschrift AanZet. De uitgave van het tijdschrift AanZet en het beheer van de website zijn ondergebracht bij de Stichting Important Message. Aan Zet Aan Zet is een kritisch tijdschrift voor mensen met een beperking dat wordt uitgegeven in opdracht van de Ango. Ango-leden ontvangen het blad gratis. AanZet verscheen in 2013 zes keer als regulier tijdschrift en één keer als Vakantiespecial. Beurzen en festivals Onder het motto De Ango komt naar u toe was de Ango in 2013 te vinden op een aantal grote evenementen. Dit om de mensen in het land kennis te laten maken met de activiteiten van de Ango voor mensen met een beperking in Nederland en met de nationale collecte Handicap.nl. Voor dit doel werd een speciale (gesponsorde) opblaastent ontwikkeld. Op de volgende evenementen was de Ango vertegenwoordigd met een stand of tent. 5 april Seniorenbeurs Enschede mei Libelle Zomerweek Almere 1 juni EO Jongerendag Arnhem juni Sail / Marinedagen Den Helder juli Vierdaagse Nijmegen juli Zwarte Cross Achterhoek aug Huntenpop Ulft 13

14 De Ango op internet De website bevat uitgebreide informatie over de activiteiten van de Ango. Onder de kop In de regio zijn de contactgegevens van de districten, afdelingen, adviseurs en regio coördinatoren collecte te vinden. Op de homepage staan directe links naar de accounts van de Ango op: Twitter Facebook ( en sinds februari 2014 Linkedin ( Bijna elke dag werden actuele nieuwsberichten op de site geplaatst. De contactgegevens van adviseurs, afdelingen en districten werden wekelijks geactualiseerd. Waar nodig werden teksten geactualiseerd. Bezoeken Website Unieke bezoekers Vanaf P.C. Vanaf Mobiel Vanaf Tablet Collecte Handicap.nl De collectematerialen werden waar nodig herzien en herdrukt. In de collecteweek werden radiospots en een Socutera film uitgezonden. Ook werd een kleurwedstrijd uitgeschreven met door sponsors beschikbaar gestelde prijzen. Nieuws over de collecte werd opgenomen in het tijdschrift AanZet. Persberichten werden zowel landelijk als lokaal verspreid. Overig De nieuwe huisstijl, zoals die in 2011 werd geïntroduceerd, werd dit jaar verder doorgevoerd. De vermelding van Ango in diverse gemeentegidsen werd gecontroleerd. Ook werd informatie over de Ango opgenomen in een aantal notarisagenda s, goede doelen gidsen en andere gidsen. Wekelijks werden tientallen vragen en verzoeken om informatie behandeld, zowel telefonisch als schriftelijk en steeds meer via , Facebook en Twitter. 14

15 Individuele financiële hulpverlening Per 1 januari 2013 heeft het Dagelijks Bestuur besloten de financiële hulpverlening te herstructureren. Er is besloten om de Bureau Beoordelings Commissie op te heffen. Hier werden de aanvragen die niet op het bureau beoordeeld konden worden, besproken. Mocht er geen beslissing genomen kunnen worden door de Bureau Beoordelings Commissie, dan schuift de aanvraag op naar de Landelijke Beoordelings Commissie. In 2013 zijn er ongeveer 1300 primaire verzoeken om financiële hulp ontvangen Dit zijn zowel verzoeken per post die niet direct leiden tot een aanvraag, maar ook compleet ingediende aanvragen. Het aantal aanvragen was rond de 800. Hiervan wordt ongeveer 70 % toegekend, 25 % afgewezen en 5 % geannuleerd of doorverwezen. Van de 500 verzoeken, leiden er 100 tot een aanvraag. De overige 400 verzoeken zijn vragen, doorverwijzingen, of directe afwijzingen. Er zijn in aanvragen geannuleerd. Dat zijn aanvragen die uiteindelijk niet (kunnen) worden afgehandeld. Dit heeft uiteenlopende redenen. Het kan zijn dat de begroting uiteindelijk niet rond komt, dat er elders (al dan niet via fondsen) middelen worden gevonden of zelfs doordat de cliënt overleden is. Soms wordt er geen reden opgegeven, maar wordt er niet meer gereageerd op een toekenningsbrief.. De verzoeken voor subsidie voor projecten, of voor groepsvoorzieningen nemen af. Het geschatte aantal ligt rond de 400, inclusief mails. Per maand worden er ongeveer 175 mails ontvangen. Fondsen Het Brauw van Lynden Fonds heeft in 2013 besloten geen werkkapitaal meer via Ango aan cliënten te doneren. Ook Fonds verstandelijk gehandicapten en Collectefonds Zwakzinnigenzorg Utrecht besluiten medio 2013 geen bijdrage meer ter beschikking te stellen. De samenwerking is echter niet officieel opgezegd. De druk die al op de zgn algemene fondsen lag (fondsen die niet kijken naar handicap of voorziening en dus breed inzetbaar zijn) wordt hoger doordat er steeds meer een beroep op wordt gedaan. Er zijn geen nieuwe fondsen bijgekomen. Deelnemende fondsen De fondsen die nog bij Ango zijn aangesloten zijn Fundatie van den Santheuvel Sobbe Dr. W.M. Phelpsstichting voor Spastici M.O.A.C. Gravin van Bylandtstichting Longfonds Nederlands Studentenorkest Nederlandse Kankerbestrijding Sint Hubertusstichting 15

16 Sic Semper Loge no. 43 Stichting Hulp na Onderzoek Stichting Kinderfonds van Dusseldorp FondsDBL Stinafo Stichting Vrienden van de STEA Budgetten De budgetten van de deelnemende fondsen zijn met een enkele uitzondering ingezet en worden jaarlijks afgestemd. Landelijke beoordelingscommissie (LBC) De Landelijke Beoordelings Commissie is uitgebreid met één lid, die per 1 januari vanuit de achterban van Ango de LBC komt versterken. De LBC vergadert een extra keer. De reden hiervan is dat het bestuur van Ango in een overleg met de Landelijke Beoordelings Commissie wil bekijken hoe de fondsen er voor staan, en wat voor contracten er getekend zijn in het verleden. Naar aanleiding hiervan kan beleid worden gemaakt. Misschien kunnen er fondsen bij komen, of fondsen die ooit een samenwerking met Ango hadden opnieuw een samenwerking opstarten. Cijfers In 2013 zijn de volgende voorzieningen aangevraagd: Komt nieuwe staat Jeanette Soort voorziening Aantal aangevraagd Aantal toegezegd ADL hulpmiddelen/extra kosten 7 1 handicap Auto-aanpassingen 2 1 Rijbewijs 2 1 Communicatie 9 3 Computer Diverse kosten Duurzame gebruiksgoederen (Witgoed) Auto s Hobbykosten 3 1 Huurauto 3 1 Bedden/matrassen Medische kosten 14 2 Fietsen met hulpmotor Reis/vervoer/verblijf 9 4 Sanering Studie (dyslexieverklaring) Tuinaanpassing 1 0 Verhuis/ inrichtingskosten Woningaanpassing 21 4 Stoelen (relaxstoel, sta-op stoel)

17 Belangenbehartiging De werkzaamheden van zowel de sociaal adviseurs als de belastingadviseurs (vrijwilligers) van het Adviespunt Handicap & Recht zijn in dit verslagjaar in omvang in grote mate gelijk gebleven en verschillen, evenals voorgaande jaren, per district. Het Adviespunt Handicap & Recht van de Ango (hierna: Adviespunt) geeft informatie, advies en hulp als het gaat om vragen over regelingen en voorzieningen die direct te maken hebben met handicap en ziekte, voornamelijk op het gebied van de Sociale Zekerheid en belastingen. Men kan bij het Adviespunt terecht met vragen over arbeidsongeschiktheid, vervoersvoorzieningen, woningaanpassingen, thuiszorg en rolstoelen (onder andere de WMO), de verstrekking van hulpmiddelen, bijzondere bijstand (in verband met de handicap), belastingzaken (aftrek buitengewone uitgaven in verband met handicap of ziekte), gehandicaptenparkeerkaarten en gehandicaptenparkeerplaatsen en rapportages voor fondsen bij de aanvraag van bijzondere voorzieningen. Het doel van het Adviespunt is de individuele belangen van mensen met een functiebeperking te behartigen. In zijn totaliteit heeft het Adviespunt in 2013 ruim hulpvragen bestaande uit: hulp, informatie, advies, bemiddeling en begeleiding tijdens procedures behandeld. In december 2012 waren landelijk 152 sociaal- en/of belastingadviseurs (hierna: adviseurs) en in december adviseurs. Door het grote aantal deelnemers aan de verschillende cursussen, heeft er een vernieuwing plaatsgevonden binnen het adviseursbestand. Het actief werven, onder andere door het plaatsen van vrijwilligersvacatures op websites van plaatselijke vrijwilligersbanken en het deelnemen aan plaatselijke vrijwilligersmarkten, kan de groei van het aantal deelnemers aan de cursussen verklaren. Met betrekking tot het advieswerk zijn er in het verleden door reorganisaties, aanpassingen c.q. wijzigingen van het reglement meer verantwoordelijkheden op het districtsniveau komen te liggen in plaats van het hoofdkantoor. Deze verandering heeft er onder andere voor gezorgd dat er geen beroep- en hoger beroepsprocedures meer gevoerd worden door het Adviespunt. Het Adviespunt functioneert als facilitair bureau onder leiding van de Landelijk Coördinator. Belasting invulservice De eerste maanden van dit verslagjaar hebben de belastingadviseurs werkzaam in de Ango districten belastingaangiften voor de leden en anderen, kunnen verzorgen. Daarvan hebben zij in totaal aangiften verzorgd voor overige financiële zaken zoals zorgtoeslag, huurtoeslag, gemeentelijke belastingen en studiefinanciering. In december 2013 waren er 72 belastingadviseurs actief voor de Ango, verdeeld over 10 districten. 17

18 De verzorging van de belastingaangiften heeft tot resultaat dat de Ango-leden tientallen of honderden euro`s retour ontvingen van de Belastingdienst. In totaal gaat het, landelijk gezien, om miljoenen. Voor mensen met een handicap en/of chronische ziekte is deze belasting invulservice een uitkomst te meer omdat zij te maken hebben met specifieke meerkosten voor hun handicap of chronische ziekte en omdat de kosten voor het consulteren van een belastingconsulent in vele gevallen te hoog zijn. Belastingaangiften ingevuld met of door de belastingadviseurs van de Ango hebben tot resultaat dat de Angoleden tientallen of honderden euro's ontvangen van de Belastingdienst. Sociaal Advies Het doel van het Adviespunt is de individuele belangen van mensen met een functiebeperking te behartigen. Dit verslagjaar hebben de sociaal adviseurs werkzaam in de Ango districten hulpvragen (bestaande uit: hulp, informatie, advies, bemiddeling en begeleiding tijdens procedures) behandeld. In december 2013 waren er 120 sociaal adviseurs actief voor de Ango, verdeeld over 10 districten. Hoofdkantoor In dit verslagjaar hebben de medewerkers en vrijwilligers van het hoofdkantoor in Amersfoort 84 belastingzaken en 312 zaken op het gebied van sociaal-juridisch advies. Het betreft voornamelijk doorverwijzing naar de adviseurs in de districten in het land. Adviseurscursus Alle vrijwilligers, zowel de bestuurders van de afdelingen en districten als de adviseurs, worden door de Ango opgeleid. Zij krijgen een gedegen opleiding en worden daarna bij de Ango geregistreerd. Het primaire doel van de cursus is dat de deelnemers, na het behalen van het certificaat, actief zullen zijn als sociaal adviseur voor de Ango. In 2013 hebben er twee landelijke cursussen voor belasting adviseurs plaatsgevonden. Deze heeft totaal 13 belasting adviseurs opgeleverd. Tevens heeft er in januari een terugkomdag voor de belastingadviseurs plaatsgevonden. Collectieve Voorlichting De Ango werkt actief mee aan voorlichtingsbijeenkomsten, die door derden worden georganiseerd. Deze bijeenkomsten gaan o.a. over de toekomstige ontwikkelingen binnen de zorg en decentralisaties AWBZ, Jeugdzorg alsook de Participatiewet. Daarnaast wordt rond de belastinginvulperiode ook voorlichtingen over dit thema verzorgd. In samenwerking met MEE, Platform VG, Zorgkans en anderen vinden deze bijeenkomsten door het hele land plaats. 18

19 Collectieve belangenbehartiging De Ango participeert actief binnen de belangbehartiging op het niveau van de Ieder-in. Steeds meer en duidelijker wordt ook het specifieke Ango geluid naar buiten gebracht en krijgt dat in de media aandacht. Wij richten ons o.a. op de inkomenspositie van de doelgroep, de gevolgen van de bezuinigingen voor cliënten en mantelzorgers, maar ook op de problemen rond invalidenparkeerplaatsen en eigen bijdragen WMO en AWBZ. Actief participeren we in de Hulp bij belastingaangifte, in de belastinggids van de Ieder-in en in de adviesgroep pakketomvang basisverzekering. Eind 2013 is actief actie gevoerd met een petitie tegen de bezuinigingen op de inkomensondersteuning voor mensen met een beperking en chronisch zieken. Onder het motto Wij willen blijven meedoen is een petitie gestart, waarvan de uitkomst meer dan 8000 ondertekenaars aan de Tweede Kamer commissie is aangeboden voor het debat over dit onderwerp. Nu richten wij ons op de gemeenten, die een deel van pijn kunnen verzachten. Belangrijke cijfers Adviespunt Handicap & Recht Aantal hulpvragen en adviseurs - totalen Aantal Hulpvragen Hulpvragen Belastingen Hulpvragen Sociaal / Totaal adviseurs Sociaal adviseurs Belastingadviseurs Aantal adviseurs per district District Adviseurs Adviseurs Noord-Nederland Overijssel Gelderland Utrecht Limburg Noord-Brabant Zeeland 2 1 Zuid-Holland 8 8 Noord Holland/Flevoland Totaal *Het aantal adviseurs is inclusief de deelnemers aan de verschillende cursussen in

20 Toelichting op bladzijde 21 Het financiële jaarverslag dat u op de volgende bladzijde aantreft is het financiële jaar verslag van het hoofdkantoor hierin zijn niet de afdelingen in opgenomen deze zijn opgenomen in de samengevoegde jaarrekening op bladzijde De posten 14 en 27 geven een afwijking ten opzichte van de begroting, nadat de begroting 2013 was opgesteld en vastgesteld hebben wij van enkele fondsen bericht ontvangen dat zij stoppen met financiële hulpverlening en de gelden gaan inzetten voor onderzoek. Post 30 is verbonden met de posten 14 en 27 daar wij een vergoeding van 16% ontvangen voor het verstrekken van financiële middelen voor toegekende aanvragen 20

21 Toelichting op de financiële gegevens In dit jaarverslag willen wij in de eerste plaats graag tegemoetkomen aan de vraag om de financiële gegevens ook op een zelfde wijze te presenteren als de begroting, die jaarlijks door de Ledenraad wordt vastgesteld. Navolgend treft u derhalve de financiële resultaten over het boekjaar 2013 van het hoofdkantoor aan op kosten- en opbrengstenniveau voor samenvoeging. Uitgaven Realisatie Begroting Realisatie 1 personeelskosten reis- en verblijfskosten huisvestingskosten bureaukosten algemene kosten tijdschrift Aanzet belangenbehartiging h&r overige belangenbehartiging belangenbehartiging afd en distr directe verwervingskosten collecte contributie-inning ledenwerf acties Rayonleiders financiële hulpverlening met externe middelen hulpverlening uit eigen. middelen 25% bijdragen aan afdelingen bijdragen aan districten bijdragen districten. Inzake adviseurs bijdragen aan overige organisaties voorlichting Totaal uitgaven Inkomsten 22 giften collecte handicap.nl contributie nalatenschappen donateurs externe fondsen rente opbrengsten handicap en recht vergoeding fin. hulpverlening opbrengsten via derden subsidies abonnementen tijdschrift overige opbrengsten Totaal inkomsten Bijzondere lasten 36 Generaal resultaat

22 Districten, Afdelingen en overige organisaties Om het inzicht in het functioneren van onze vereniging verder te vergroten worden de gezamenlijke exploitatieresultaten van de districten en afdelingen apart voor u zichtbaar gemaakt. Het betreft de resultaten voor samenvoeging.: Districten Afdelingen Overige Baten Giften Contributies Loterijen Overige opbrengsten Overige opbrengsten Bijdrage van de vereniging Bijdrage 25%-regeling Bijdrage van het district Bijdrage van een andere afd Aandeel in acties van derden Opbrengst eigen activiteiten Opbrengst advieswerk Opbrengsten afdelingsblad Subsidies Overige opbrengsten Rente-opbrengsten Totaal baten Lasten Personeelskosten Huisvestingskosten Bureaukosten Bestuurskosten Algemene kosten Kosten afdelingsblad Kosten eigen activiteiten Kosten advieswerk Kosten cursussen Kosten hulpverlening Kosten voorlichting Afdracht aan de vereniging Afdracht aan het district Afdracht aan een andere afd Overige kosten Totaal lasten Incidentele lasten Resultaat (15.660) (96.271) (244) 22

23 Samengevoegde resultaten 2013 De samenvoeging in deze jaarrekening is geschied overeenkomstig RJ 650 (Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen). Hierbij worden alle entiteiten, die naar buiten treden onder dezelfde naam gezamenlijk gepresenteerd. Het betreft hierbij de afdelingen met een eigen rechtspersoonlijkheid (verenigingen en/of stichtingen), de afdelingen, districten en het hoofdkantoor. De samengevoegde exploitatierekening 2013 vertoont een negatief saldo van waar een positief saldo van was begroot. Dit tekort ligt bij de afdelingen. De voornaamste posten die het verschil tussen begroting en jaarrekening veroorzaakten zijn: De baten uit eigen fondsverwerving zijn lager dan begroot. o Collecteopbrengst Begroot was een bedrag van De feitelijke opbrengst was Een verschil van afgerond De contributieopbrengsten zijn in 2013 lager uitgevallen, door de oorzaken, die eerder in dit jaarverslag al zijn beschreven. De financiële hulpverlening blijft voor ruim achter op de begroting. Er zijn minder en lagere bijdragen van fondsen ontvangen. Het aantal aanvragen van financiële hulpverlening is echter ook afgenomen evenals het aantal toekenningen. De resultaten van de afdelingen werken in de resultaten negatief door. Er is uiteindelijk een negatief saldo van ruim op de overige organisaties. Dit wordt veroorzaakt door twee hoofdelementen: o De effecten van de opheffing van een aantal slapende afdelingen Dit zorgt voor een tekort bij de afdelingen en een overschot bij het hoofdkantoor. o De negatieve resultaten van een aantal afdelingen. Met name dit punt heeft de aandacht van het Algemeen Bestuur en de eerste gesprekken met afdelingen hebben al plaatsgevonden om tot een bijsturing te komen. Een van de onderdelen is de exploitatie van de bungalows door de afdeling Haaglanden. Fondsenwerving en overige activiteiten. Verwijzend naar de toelichting Fondsenwerving heeft de collecte minder opgebracht dan begroot. Ten aanzien van de kosten van fondsenwerving heeft het bestuur uitgesproken dat de kosten van eigen fondsenwerving in principe niet meer dan 20% van de baten uit eigen fondsenwerving mogen bedragen. In dit jaarverslag is dat niet het geval. Door het niet invullen van een vacature zijn kosten in 2014 in de gewenste richting bijgestuurd. Bestedingen aan de doelstelling Voorlichting De kosten van voorlichting zijn ten gevolge van extra inspanningen in het kader van naamsbekendheid van de Ango en de sterkt wijzigende regelgeving vanuit de rijksoverheid hoger dan begroot. Echter gezien de verdere ontwikkelingen worden deze extra inspanningen ook de komende jaren noodzakelijk geacht. 23

24 Financiële hulpverlening Voor 2013 bestond de verwachting van een toename in financiële hulpaanvragen, wat zou moeten voortvloeien uit een actiever beleid ten aanzien van de financiële hulpverlening. Het aantal aanvragen is niet toegenomen. Het Dagelijks Bestuur heeft inmiddels alle nog deelnemende fondsen bezocht en is in samenspraak met de LBC nadere acties aan het voorbereiden om de mogelijkheden en bekendheid te verbeteren. Belangenbehartiging De bestedingen in het kader van de belangenbehartiging zijn achter gebleven bij begroting. De redenen hiervoor is gelegen in het begroten van afdelingen op hoog ambitie niveau. Nu nagenoeg alle afdelingen tijdig hun jaarverslag indienen is de focus van het Algemeen Bestuur gericht op het begrotingsproces. In de navolgende toekomstparagraaf wordt hierop nader ingegaan Ten aanzien van de doelbestedingen heeft het bestuur uitgesproken dat minimaal 75% van de baten dient te worden aangewend ten behoeve van de doelstelling. In deze rekening bedraagt dat percentage 74%. Investeringen In 2013 zijn verdere investeringen gedaan in de website ten behoeve van de Ango. Er is een intranet gerealiseerd en de koppelingen met sociale media zijn geactiveerd. Facebook, Twitter e.d. nemen een steeds prominentere plaats in. Daarnaast is geïnvesteerd in het centrale systeem voor de ledenadministratie en verdere verbetering van de administratieve processen. Vermogen en continuïteitsreserve Het vermogen is het saldo van de bezittingen verminderd met de schulden en de voorzieningen. Het dient als buffer om daarmee dalen aan de inkomstenkant op te vangen. In dit kader dient er een continuïteitsreserve aangehouden te worden van circa (overeenkomend met ongeveer een half jaar aan vaste kosten). Momenteel is het beschikbaar vermogen van de vereniging niet voldoende om hieraan te voldoen, hetgeen betekent dat er geen overige reserves zijn. Het tekort over 2013 heeft het samengevoegd vermogen met circa doen afnemen tot ruim voor de organisatie als geheel. Het bestuur merkt hierbij op dat het noodzakelijk is dat in de komende jaren een stijgende lijn wordt ingezet. Dit geldt zowel voor het hoofdkantoor als voor de afdelingen. Hierdoor kan enerzijds de continuïteitsreserve worden vergroot tot en anderzijds kunnen overige reserves worden opgebouwd. 24

25 Toekomstparagraaf De Ango beweegt zich in een turbulente omgeving. Voor de doelgroep verandert er veel in regelgeving en uitvoering. Gemeenten worden belangrijker. Ango heeft de potentie door de koppeling van de centrale en decentrale activiteiten binnen haar organisatie. Uit dit jaarverslag en de ontwikkelingen van de laatste jaren wordt duidelijk, dat de grootste bedreiging voor Ango wordt gevormd door de financiële positie. Afname van het samengevoegde vermogen en negatieve resultaten van onderdelen maken een grondige herbezinning en oriëntatie noodzakelijk. Hierbij moeten weeffouten vanuit de fusie begin deze eeuw worden hersteld en de inzet van beroepskrachten op verschillende uitvoerende taken worden heroverwogen. Een van de belangrijkste onderdelen in dit verband is een verdere formalisatie van de interne organisatie. In dit kader heeft het Algemeen Bestuur besloten de deelname van zelfstandige entiteiten binnen de vereniging te beëindigen. In gezamenlijkheid met de besturen van deze zelfstandige afdelingen zal een oplossingstraject worden gestart. Daarnaast zullen de formele bevoegdheden voor decentrale besturen zoals het kunnen beschikken over decentrale middelen worden gecentraliseerd en geformaliseerd. Ook zullen ten aanzien van de dalende inkomsten uit verschillende bronnen (collecte, externe fondsen, contributie e.d.), aanpassingen in de uitvoering moeten plaatsvinden, zodat de resultaten van alle onderdelen een positieve bijdrage gaan leveren aan stabilisering dan wel toename van het eigen vermogen. Hierdoor moet de continuïteit van de organisatie en haar dienstverlening worden gewaarborgd. Tegelijkertijd dragen de effecten van deze activiteiten bij aan verbetering van de soms beperkte liquiditeit. Een reorganisatieplan, waarin deze onderdelen zijn opgenomen is in voorbereiding en zal eind 2014 worden vastgesteld. 25

26 Samengevoegde begroting 2014 BATEN begroting realisatie begroting Uit eigen fondsenwerving Uit acties van derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen Overige baten Som der baten (1) LASTEN Besteed aan doelstelling - Voorlichting Financiële hulpverlening Belangenbehartiging Werving baten - Kosten eigen fondsenwerving Beheer en administratie - Kosten beheer en administratie Som der lasten (2) Resultaat (1-2) ( ) Toevoeging/onttrekking aan: Continuïteitsreserve ( ) Bestemmingsreserves Overige reserves Bestemmingsfondsen ( ) Meerjarenoverzicht percentages Werkelijk Begroot Werkelijk Begroot Kosten Fondsenwerving 1) 25% 19% 20% 19% Bestedingen doelstelling baten 2) 74% 75% 77% 77% Bestedingen doelstelling lasten 3) 71% 76% 75% 77% Percentage beheer en administratie 4) 10% 10% 1) kosten eigen fondsenwerving ten opzichte van de baten eigen fondsenwerving 2) totaal besteed aan de doelstelling ten opzichte van het totaal van de baten 3) totaal besteed aan de doelstelling ten opzichte van het totaal van de lasten 4) totaal beheer en administratie ten opzichte van het totaal van de kosten 26

27 Jaarrekening Verslaggevende eenheid Vereniging Algemene Nederlandse Gehandicapten Organisatie Deze samengevoegde jaarrekening is opgesteld op basis van de verslaggevingeisen van het Centraal Bureau Fondsenwerving. In deze jaarrekening zijn mede opgenomen zelfstandige rechtspersonen waar op de Vereniging Ango geen invloed van betekenis kan uitoefenen, respectievelijk aanwijzingen kan geven betreffende de bestedingen. Voor deze organisaties geldt dat de samenvoeging uitsluitend heeft plaatsgevonden op grond van het feit dat er gezamenlijk en/of onder één naam in de publiciteit wordt getreden. Voor een goed inzicht dient tevens kennis te worden genomen van de cijfers van Ango Hoofdkantoor (pagina s 45 tot en met 49). Hierbij moet worden opgemerkt, dat de opstelling alleen van het Hoofdkantoor geen volledig beeld geeft van alle tot de Ango behorende onderdelen. De afdelingen/districten, die geen zelfstandige entiteit bezitten, maar onder mandaat van het Algemeen en Dagelijks bestuur werken, behoren immers ook tot de Ango. In dat verband bedraagt het eigen vermogen van de Ango voor samenvoeging ultimo ,-- negatief. Het negatief eigen vermogen is niet negatief van invloed op de positieve continuïteitsveronderstelling in deze jaarrekening Het bestuur gaat uit van een positieve continuïteitsveronderstelling. Zoals in de toekomstparagraaf beschreven, zal de organisatie van de verschillende entiteiten de komende periode veranderen. Hierdoor zal ook de presentatie van de gegevens in de jaarrekening het komende jaar veranderen. Dit alles om de transparantie te vergroten en de duidelijk van de verstrekte informatie te verhogen. 27

28 Samengevoegde balans per 31 december 2013 (na resultaatbestemming) ACTIVA 31 december december 2012 VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Financiële vaste activa VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen

29 PASSIVA 31 december december 2012 RESERVES EN FONDSEN Reserves Continuïteitsreserve Bestemmingsreserves Overige reserves Fondsen Bestemmingsfondsen VOORZIENINGEN 0 0 LANGLOPENDE SCHULDEN KORTLOPENDE SCHULDEN