Project Doorvaarbaarheid Maasland

Transcriptie

1 Project Doorvaarbaarheid Maasland BIJLAGEN Concept Schipluiden, juni 2008

2 Bijlagen Bijlage 1: Bronnen Bijlage 2: Passage over kern Maasland (Ligplaatsenbeleid Midden-Delfland) Bijlage 3: Overzicht gegevens bruggen Bijlage 4: Kort Ramingsoverzicht beweegbare bruggen Bijlage 5: Plankaarten met aangegeven breedtes Bijlage 6: Commandeurskade

3 Bijlage 1: Bronnen Documenten Watersportactieplan, Recreatieschap Midden-Delfland Recreantenonderzoek, Recreatieschap Midden-Delfland Beleidsnota Ligplaatsen, gemeente Midden-Delfland Rapport inspecties bruggen, gemeente Midden-Delfland Concept rapport doorvaarthoogte bruggen, gemeente Midden-Delfland Gebiedsvisie Midden-Delfland 2025, gemeente Midden-Delfland Streefbeeld Vitale Dorpen, gemeente Midden-Delfland Visie Watersportbelangenvereniging Midden-Delfland Keur Hoogheemraadschap van Delfland, Hoogheemraadschap van Delfland Leggers Hoogheemraadschap van Delfland Waterplan Midden-Delfland, gemeente Midden-Delfland & Hoogheemraadschap van Delfland Concept Waterstructuurplan, gemeente Midden-Delfland De betekenis van water voor recreatie en toerisme in Nederland, Min. v. V&W Algemene APV, gemeente Midden-Delfland Externe contacten: Dhr. W. van Dijk, Watersportbelangenvereniging Midden-Delfland Dhr. B. Steenhoek, Watersportbelangenvereniging Midden-Delfland Dhr. Bruyns, Roboot Rondvaarten. Ingenieursbureau Westenberg b.v. Ingenieursbureau Langezaal en Inniger Mevr. J. Horst, Recreatieschap Midden-Delfland Mevr. J. Burger, Hoogheemraadschap van Delfland Mevr. van Maanen, Hoogheemraadschap van Delfland Dhr. J. Willems, Hoogheemraadschap van Delfland Dhr. R. van Driel, Hoogheemraadschap van Delfland Dhr. E. Carnier, Hoogheemraadschap van Delfland Dhr. J. van Wensveen, Provincie Zuid-Holland H. Welle Donker, Voorzitter regionaal samenwerkingsverband Water-Stad-Land

4 Bijlage 2: Passage over kern Maasland uit beleidsdocument Ligplaatsenbeleid Midden-Delfland Maasland In de omgeving van het dorp Maasland zijn door de aanwezigheid van lage en niet te openen bruggen en de verkeersonveilige situatie aan de Kerkweg weinig mogelijkheden aanwezig om passanten in het dorp te laten afmeren. In samenwerking met het recreatieschap is gekeken naar mogelijkheden om openbare afmeermogelijkheden aan te brengen aan de rand van het dorp aan de Trekkade. Dit zijn voorzieningen waar passanten van 08.00uur tot mogen afmeren en het dorp kunnen bezoeken. Door het Recreatieschap wordt de mogelijkheid tot realisatie van deze voorzieningen verder uitgewerkt. Zuidgaag In de Zuidgaag geldt volgens de Keur een motorvaartverbod. Bij de vergunningverlening voor boten dient het, behoudens een ontheffing van het Hoogheemraadschap, te gaan om ongemotoriseerde boten, of boten die na het uitzetten van de motor op andere wijze naar de ligplaats kunnen varen. In het gedeelte tussen de Noordvliet en de kruising met de Burgemeester Groot Enzerinksingel is al vele jaren een aanlegsteiger aanwezig die historisch gezien ooit gebruikt werd voor het vervoer van goederen van de achterliggende tuinderijen. Er is geen bezwaar tegen het verlenen van een ligplaatsvergunning aan aanwonende. Langs de Kerkweg is het gezien de verkeersveiligheid en de staat van de kade ongewenst om ligplaatsvergunningen toe te staan aan de Kerkwegzijde. Aan de zijde van de Kluiskade is het water en de oever grotendeels in particulier bezit. Gezien de doorvaartbreedte van het water (doorvaartbreedte en aanwezige natuurlijke oevers) is het slechts op enkele plaatsen aan de Kluiskadezijde mogelijk aan de eigenaren toe te staan om met een vergunning een ligplaats in te nemen. De afmeting van de boot en de mogelijkheid van een steiger is afhankelijk van de doorvaartfunctie van het water en de breedte van de watergang. Op de doorlopende gedeelte mogen de boten slechts een afname van het doorstroomprofiel van 20% veroorzaken hierdoor mogen boten in de smalle gedeelten slechts een maximale diepgang hebben van 20 cm. In breder water kan dit iets dieper zijn. Aan de natuurlijke oevers van de vlietlanden mag niet worden afgemeerd. Vlak voor de kruising met de Hofsingel bevind zich aan de Kluiskadezijde een gedeelte openbare kade met een toegankelijke oever. Gezien de ligging, nabij het toekomstig winkelcentrum, is deze kade bij uitstek geschikt voor het tijdelijk afmeren van passanten van kleine boten zoals roeiboten en kano s en is door de beperkte omvang minder geschikt voor het innemen van enkele vaste ligplaatsen. De boten mogen de doorgang richting brug niet blokkeren. In het aanwijzingbesluit is aangegeven dat het binnen het beschermd dorpsgezicht verboden is om een vaste ligplaats in te nemen. Mogelijkheid is wel tijdelijk afmeren tussen uur en uur en het afmeren tijdens een evenement na een verkregen ontheffing. Ter bescherming van het uiterlijk aanzien van het dorpsgezicht geldt het verbod voor het innemen van een ligplaats vanaf de Hofsingel tot aan de grens met de Molenweg. Ook buiten de bebouwde kom geldt dat men op dit water mag men niet met een motor varen. Hierdoor mogen alleen ligplaatsen worden ingenomen met boten zonder motor. Omdat dit water voor het landelijk aanzien zoveel mogelijk moet worden opengehouden is deze mogelijkheid voorbehouden aan aanwonenden en alleen op die locaties waar geen bijzonder oevervegetatie aanwezig is. Aan de zijde van de Molenweg is in verband met de verkeersveiligheid afmeren niet toegestaan.

5 Noordvliet De Noordvliet biedt voor passanten een eerste aanblik op het dorp Maasland. Het is dan ook van belang om naast de vorming van openbare aanlegplaatsen verloedering van het aanzien van de gemeente op deze locatie te voorkomen. Vanuit de historie waren er op de locatie aan de Noordvliet ter hoogte van de oude bebouwingsgrens afmeergelegenheden aanwezig voor de trekschuiten van de daar gevestigde tuinders. Na de realisatie van de woningbouw zijn meerdere bewoners van het Kluishofcomplex er toe overgegaan om met vergunning van het Hoogheemraadschap aanlegsteigers voor pleziervaartuigen aan te brengen. Bij de vorming van dit beleid is gekeken naar de wenselijkheid om op deze locatie aanlegsteigers en ligplaatsen toe te staan. Bij de toegang tot het dorp vindt veel vaarverkeer plaats vanuit de gemeente Maassluis richting het Midden-Delfland gebied. Om een maximale doorvaart van de Noordvliet te garanderen is het van belang om bij het verlenen van vergunningen voor ligplaatsen rekening te houden met een maximale doorgang voor de pleziervaart waarbij een vernauwing wel een gunstig effect heeft op de snelheid van de vaartuigen. Om echter beschadiging en botsingen te voorkomen is besloten om de breedte die de boten (inclusief eventuele steiger) innemen te maximaliseren op 3 meter. Aan de zijde van Huis ter Lucht is de kade in particulier eigendom. Zowel aan de voor als de achterzijde kan met inachtneming van de doorvaartbreedte en diepgang een ligplaats door aanwonende worden ingenomen. Dit met een maximum van 1 pleziervaartuig per woning. Ter hoogte van partycentrum de Oude Veiling is een locatie gereserveerd voor de rondvaartboot, richting Maassluis is het gezien de natuurlijke oevers ongewenst ligplaatsen toe te staan. Aan de zijde van de Maassluiseweg is het gezien de verkeersveiligheid en de belemmering van het uitzicht op de natuurlijke oevers ongewenst om ligplaatsen langs het fietspad toe te staan. Middelvliet Ter hoogte van de bebouwing is het innemen van een ligplaats met vergunning door aanwonende toe gestaan. Het gedeelte vanaf de brug Oude Veiling richting Maassluis langs de Wipperskade is gedeeltelijk in particulier eigendom. Tegen het innemen van ligplaatsen met vergunning door aanwonenden/eigenaren is geen bezwaar.

6 Bijlage 3: Overzicht gegevens bruggen * Vaarroute project Doorvaarbaarheid Maasland * De gegev ens zijn afkomstig van gemeentelijke documenten (Rapport inspecties bruggen, inventarisatie doorv aarthoogte) en een schouw v an de Watersportbelangenvereniging Westland en Midden-Delf land. Deze schouw is v rijwillig uitgev oerd en was noodzakelijk omdat de gemeente Midden-Delfland niet gewenste gegevens tot haar beschikking heeft, aangezien het enkel gegevens heeft over bruggen die in haar eigendom/beheer zijn. De schouw bev at echter wel geschatte gegevens, maar komt in principe goed overeen met de al beschikbare gegev ens.

7 Locatie 1: Overspant de Middelw atering w aar deze uitmondt in de Noordvliet Gemeente Midden-Delfland 122 in cm Doorvaartbreedte +/- 700 in cm 0 Bew eegbare brug:

8 Locatie 2: Overspant de Middelw atering ter hoogte van het Kerkepad (Codering: M97Bbg / M48) Gemeente Midden-Delfland 154 in cm Doorvaartbreedte +/- 450 in cm 0 Bew eegbare brug:

9 Locatie 3: Overspant de Middelw atering vanaf de Kw akelw eg Privaat eigendom Doorvaartbreedte +/- 350 in cm 0 Beweegbare brug: Opmerkingen: Bediening dient verbeterd te w orden. Aan w eerszijden ontbreekt een remmingw erk en uitstapplaatsen.

10 Locatie 4: Overspant de Middelw atering vanaf de Kw akelw eg Privaat eigendom Doorvaartbreedte +/- 350 in cm 0 Beweegbare brug: Bediening dient verbeterd te w orden.. Aan w eerszijden ontbreekt een remmingw erk en uitstapplaatsen.

11 Locatie 5: Overspant de Middelw atering vanaf de Kw akelw eg Privaat eigendom Doorvaartbreedte +/- 350 in cm 0 Beweegbare brug: Een omgebouwde ophaalbrug. Deze brug heeft een bijzonder ophaalmechanisme dat bestaat uit twee hydraulische armen die door een schakelaar worden bediend. Het kastje is voor iedereen bereikbaar en te bedienen. De bediening van deze brug is de ideale v orm van alle ophaalbruggen. Er zijn veel voordelen: de bediening v raagt geen lichamelijke inspanningen of het v oldoen aan een bepaald gewicht om de brug te kunnen ophalen. De bedieningsschakeling kan vrij eenvoudig op een paal in het water worden aangebracht. Die is dan door de watersporter v anaf het water te bedienen wat omslachtig in- en uitstappen ov erbodig maakt. Tev ens spaart het per brug een vierv oudig remmingwerk uit.

12 Locatie 6: Overspant de Middelw atering vanaf de Kw akelw eg Privaat eigendom Doorvaartbreedte +/- 350 cm 0 Beweegbare brug: Wordt bediend door een gespaakt rad dat is vastgezet of vastgeroest. Is door de passant niet te bew egen. Bediening moet w orden verbeterd en remmingsw erk ontbreekt.

13 Locatie 7: Overspant de Middelw atering vanaf de Kw akelw eg Privaat eigendom Doorvaartbreedte +/- 350 cm 0 Beweegbare brug: De brug is te bew egen door de passant, echter is de balans niet zo goed, waardoor er veel gew icht wordt gevraagd. Bij de brug ontbreekt remmingsw erk en een looppad naar de w al.

14 Locatie 8: Overspant de Middelw atering vanaf de Kw akelw eg (Codering: M42Bbg /M56) Gemeente Midden-Delfland 157 in cm Doorvaartbreedte 790 in cm 0 Bew eegbare brug:

15 Locatie 9: Overspant de Middelw atering vanaf de Kw akelw eg, op het kruispunt met de Oostgaag (Codering: M58) Gemeente Midden-Delfland 155 in cm Doorvaartbreedte +/- 500 in cm 0 Bew eegbare brug:

16 Locatie 10: Overspant de Oostgaag vanaf de N468 Privaat eigendom Doorvaartbreedte +/-300 in cm 0 Beweegbare brug: De bruggen 10, 11, 12 en 13 zijn alle bew eegbare ophaalbruggen die leiden naar w oonhuizen. De gemiddelde doorvaartbreedte is overal +/- 3 meter. Alle bruggen zijn in principe bew eegbaar, maar zijn niet even goed te bedienen. De meeste hebben geen trekkettingen of touw en en gaan vermoedelijk zelden open. Tevens ontbreken in alle gevallen de remmingw erken.

17 Locatie 11: Overspant de Oostgaag vanaf de N468 Privaat eigendom Doorvaartbreedte +/-300 in cm 0 Beweegbare brug: Zie 10.

18 Locatie 12: Overspant de Oostgaag vanaf de N468 Privaat eigendom Doorvaartbreedte +/-300 in cm 0 Beweegbare brug: Zie 10.

19 Locatie 13: Overspant de Oostgaag vanaf de N468 Privaat eigendom Doorvaartbreedte +/-300 in cm 0 Beweegbare brug: Zie 10.

20 Locatie 14: Overspant de Oostgaag vanaf de N468 Privaat eigendom +/- 150 in cm Doorvaartbreedte +/- 400 in cm 0 Bew eegbare brug:

21 Locatie 15: Overspant de Oostgaag vanaf de N468 Privaat eigendom Doorvaartbreedte 300 in cm 0 Beweegbare brug: Brug is zw aar verwaarloosd en verzakt. Het brugdek ligt in het w ater en moet w orden gerenoveerd of worden vervangen. Tevens ontbreekt er remmingw erk.

22 Locatie 16: Overspant de Zuidgaag vanaf de Molenw eg Volgens inspectierapport niet in eigendom van de gemeente Midden- Delfland 130 in cm. Doorvaartbreedte +/- 400 in cm. 0 Bew eegbare brug: Vaste brug met een doorvaartbreedte die w ordt gesperd door een ondersteuningsconstructie, w at directe gevolgen heeft voor de doorvaarthoogte. Zonder deze ondersteuning heeft deze brug een doorvaarthoogte van Tevens moet er aandacht w orden besteedt aan de naast de brug afhangende leiding.

23 Locatie 17: Overspant de Zuidgaag vanaf de Molenw eg (Codering: M 034B dg) Gemeente Midden-Delfland 144 in cm Doorvaartbreedte +/- 700 in cm 0 Bew eegbare brug: In het inspectierapport van de bruggen w ordt deze brug in verband gebracht met diverse grote betonschades, w ijkende vleugelw anden en schade aan metselw erk.

24 Locatie 18: Overspant de Zuidgaag vanaf de Molenw eg Volgens inspectierapport niet in eigendom van de gemeente Midden- Delfland +/- 110 in cm Doorvaartbreedte +/- 500 in cm 0 Bew eegbare brug:

25 Locatie 19: Overspant de Zuidgaag vanaf de Molenw eg Volgens inspectierapport niet in eigendom van de gemeente Midden- Delfland +/- 143 in cm Doorvaartbreedte +/- 500 in cm 0 Bew eegbare brug:

26 Locatie 20: Overspant de Zuidgaag vanaf de Molenw eg (Codering: M 013B dg) Gemeente Midden-Delfland 104 in cm Doorvaartbreedte +/- 750 in cm 0 Bew eegbare brug:

27 Locatie 21: Overspant de Zuidgaag vanaf de s-herenstraat (Codering: M 012B dg) Gemeente Midden-Delfland 144 in cm Doorvaartbreedte 490 in cm 0 Bew eegbare brug:

28 Locatie 22: Overspant de Zuidgaag vanaf de s-herenstraat Volgens inspectierapport niet in eigendom van de gemeente Midden- Delfland +/- 155 in cm Doorvaartbreedte +/- 500 in cm 0 Bew eegbare brug:

29 Locatie 23: Overspant de Zuidgaag vanaf de s-herenstraat (Codering: M 011B dg) Gemeente Midden-Delfland 154 in cm Doorvaartbreedte 580 in cm 0 Bew eegbare brug: Onder de brug hangt een pijp die de mogelijke doorvaarthoogte beperkt.

30 Locatie 24: Overspant de Zuidgaag vanaf de s-herenstraat (Codering: M 010B dg) Gemeente Midden-Delfland 77 in cm Doorvaartbreedte +/- 280 in cm (de lengte van de brug is 3.60 meter, maar de brug steekt nog uit w aardoor de breedte met ongeveer een kleine meter w ordt verminderd. 0 Beweegbare brug: Deze brug is van het type horizontale draaibrug. Het openen gebeurd handmatig. De buitendienst opent deze brug op aanvraag.

31 Locatie 25: Overspant de Zuidgaag vanaf de s-herenstraat (Codering: M 09B dg) Gemeente Midden-Delfland Doorvaartbreedte +/- 350 in cm 0 Beweegbare brug: mits kettingen aanw ezig In principe kan de brug vanaf de w al w orden bediend, mits de kettingen daarvoor aanw ezig zijn. Aan beide zijden van de brug ontbreekt er een aanmeerfaciliteit. Er moet rekening gehouden w orden met een uitstekende balkon-steiger en een kooirooster uit de kademuur.

32 Locatie 26: Overspant de Zuidgaag vanaf de Kerkw eg (Codering: M 08B dg) Gemeente Midden-Delfland N.v.t. Doorvaartbreedte +/- 680 in cm 0 Beweegbare brug: Ophaalbrug met balanspriemen. Dw ars op de rijrichting loopt de doorvaartbreedte (klaplengte) af. 6,8 meter is de gemiddelde overspanning

33 Locatie 27: Overspant de Zuidgaag vanaf de Kerkw eg (Codering: M 06B dg) Gemeente Midden-Delfland 155 in cm Doorvaartbreedte +/- 320 in cm 0 Bew eegbare brug: De overspanning van de brug bedraagt 6 meter 70 maar w ordt beperkt door ondersteunende elementen in het w ater. Bovenbouw is gerenoveerd in 2006.

34 Locatie 28: Overspant de Zuidgaag vanaf de Kerkw eg (Codering: M 05B dg) Gemeente Midden-Delfland 105 in cm Doorvaartbreedte 670 in cm 0 Bew eegbare brug:

35 Locatie 29: Overspant de Zuidgaag vanaf de Kerkw eg (Codering: M 04B bk) Gemeente Midden-Delfland 170 in cm Doorvaartbreedte +/- 900 in cm 0 Bew eegbare brug: 0 Zeer goed

36 Samenvatting afmetingen bruggen Brug (BB = beweegbaar) (VB = vast) Hoogte in cm. Breedte in cm. 1 (VB) 122 > (VB) 154 > (BB) - > (BB) - > (BB) - > (BB) - > (BB) - > (VB) 157 > (VB) 155 > (BB) - > (BB) - > (BB) - > (BB) - > (VB) 153 > (BB) - > (VB) 130 > (VB) 144 > (VB) 110 > (VB) 143 > (VB) 104 > (VB) 144 > (VB) 155 > (VB) 154 > (BB) - +/ (BB) > (BB) > (VB) 155 > (VB) 105 > (VB) 170 > 900

37 Bijlage 4: Kort Ramingsoverzicht beweegbare bruggen Ramingsoverzicht opgesteld door Langezaal & Inniger met de volgende uitgangspunten: Kosten voor het NUON zijn niet inbegrepen. De raming is qua kosten gebaseerd op het feit dat alle bruggen geautomatiseerd worden, waardoor er kosten bespaard kan worden op diverse items. Alle bruggen lokaal worden bediend. Er géén PLC's aanwezig zullen zijn. Er zijn géén kosten opgenomen voor het eventueel moeten aanpassen van de doorgaande wegen langs de bruggen. Dit heeft de volgende raming tot gevolg: Mechanische aanpassing aan brug : euro excl. BTW. Buitenopstellingskast met besturingsinstallatie: euro excl. BTW. Bekabeling inclusief zinker : euro excl. BTW. Meubilair op de brug zoals afsluitbomen, en landverkeerseinen: euro excl. BTW. Monteursuren en engineeringsuren : euro excl. BTW. Totale ramingskosten: euro excl. BTW. Door Las- en Installatiebedrijf C.P. Zegwaard uit Maasland/Maassluis is echter een andere prijs opgegeven. Voor het installeren van een hydraulische cilinder met hydraulische pomp aan elke ophaalbrug, om zo de bruggen elektrisch te kunnen openen en te sluiten vanaf het water. De hydraulische cilinder wordt geïnstalleerd aan een van beide kolommen van de brug en aan de balans. Bij het uitschuiven van de cilinder wordt de balans omhoog gedrukt en gaat dus ook het brugdek mee. Zo n 10 a 15 meter voor en na de brug wordt een RVS paal ca. 1 meter uit de kant in het water geplaatst met daarop 2 bedienknoppen voor de bediening brug open en brug dicht. Ook zou een bedienknop op beide brughoofden gerealiseerd kunnen worden, beide met alleen de functie brug dicht. Ook zou eventueel een rood licht aan de onderzijde van het brugdek gerealiseerd kunnen worden, welke dan brand wanneer de brug geopend is, zodat in het donker duidelijk is voor het verkeer dat de brug open is. De hydraulische pomp werkt op een spanning van 230 volt. De stuurspanning welke de hydraulische pomp aanstuurt middels de bedienknoppen is 24 volt. Alle 4 e bedienknoppen en het plaatsen van de 2 RVS palen in het water, het aanbrengen van de hydraukische cilinder met pomp, het plaatsen van de elektrakast, het plaatsen van het rode licht en het elektrisch bedraden van deze installatie vallen in deze prijsopgave. Het verzorgen van een voedingskabel naar de elektrakast is niet meegenomen. De prijs van genoemde zaken bedraagt ,-. Dit is natuurlijk een groot verschil met de eerdere schatting. Verder onderzoek naar wat een dergelijke aanpak precies zou kosten is hierdoor in principe gewenst mits de ambitie wordt ondersteund.

38 Bijlage 5: Plankaarten met aangegeven breedtes Project Doorvaarbaarheid Maasland

39 Bijlage 6: Commandeurskade Het Hoogheemraadschap van Delfland en de gemeente Midden-Delfland willen met bewoners en belangenorganisaties samenwerken om de Commandeurspolder weer veilig te maken én mooi te houden. Veiligheid staat voorop. De landschappelijke, natuur- en cultuurhistorische waarden van dit gebied worden waar mogelijk versterkt. Dit past in Midden-Delfland Aanleiding project Delen van de boezemkaden van de Commandeurspolder voldoen niet aan de vastgestelde veiligheidseisen. Het is de taak van het Hoogheemraadschap van Delfland om er voor te zorgen dat de boezemkaden weer aan de veiligheidseisen voldoen. Hiervoor wordt een kadeverbeteringsplan opgesteld. Enkele jaren geleden is Delfland begonnen met de voorbereiding van kadeverbeterings-maatregelen. Tot op heden zijn op diverse locaties (nood)maatregelen uitgevoerd. Maatregelen voor de veiligheid hebben effect op de landschappelijke en cultuurhistorische waarden en daarmee op de ontwikkeling van een gebied. Om die reden werken gemeente en het hoogheemraadschap, sinds 2007, samen aan het project Commandeurspolder Veilig & Mooi. Een kadeverbeteringsproject met een integrale aanpak. Doel v an het project Het doel van de samenwerking is het opstellen van een verbeteringsplan waarmee de Commandeurspolder weer voldoet aan de veiligheidseisen. En waarmee bestaande functies en landschappelijke, natuur- en cultuurhistorische waarden zo min mogelijk worden aangetast en waar mogelijk versterkt. Relatie met andere projecten Door de samenwerking tussen de gemeente Midden-Delfland en het Hoogheemraadschap van Delfland is de informatievoorziening en de relatie met andere ruimtelijke projecten en plannen geregeld. Denk aan Midden-Delfland 2025, het Landschapsontwikkelingsplan, het Waterplan en het Urgentie Programma Randstad. Samenwerking en inspraak De besluitvormingsprocedure voldoet aan de provinciale Verordening waterkering West-Nederland uit Dat betekent dat bij aanleg, versterking of verlegging van regionale keringen de beheerder een plan moet opstellen, waarbij de inspraak procedure van de Algemene wet bestuursrecht van toepassing is. Het Hoogheemraadschap van Delfland en de gemeente Midden-Delfland willen, naast de wettelijk verplichte inspraak procedures, intensieve inter-actie met de omgeving. De eerste stap is een omgevingsanalyse op basis van interviews met verschillende betrokkenen: bewoners, ondernemers en belangengroepen. In januari 2008 volgt een startbijeenkomst waar betrokkenen de ruimte krijgen om visies, belangen en bezwaren te uiten. Daarna zijn er tijdens iedere fase informatieavonden. Vanaf de inventarisatie-fase werken deskundigen en een representatieve groep betrokkenen nauw samen om tot een definitief kadeverbeteringsplan te komen. Plangebied De kaden van de Commandeurspolder: Middelwatering, Zuid- en Oostgaag en de Noordvliet.