JAARVERSLAG LAMPION 2015

Transcriptie

1 LAMPION Landelijk Informatie- en adviespunt Medische Procedure Illegalen Ongedocumenteerden Niet toegelaten asielzoekers JAARVERSLAG LAMPION 2015 Mei 2016

2 1. Inleiding Het Landelijk Informatie- en adviespunt voor de gezondheidszorg voor illegalen en niet-toegelaten asielzoekers ging op 1 april 2004 van start. Het jaarverslag van 2015 geeft de gegevens weer van het elfde volledige jaar van het bestaan van Lampion. Waar in het jaarverslag gesproken wordt over illegalen, worden ook ongedocumenteerden en niet toegelaten asielzoekers bedoeld. In de eerste helft van dit jaar stond de opvang van niet-toegelaten, uitgeprocedeerde asielzoekers in de publieke en politieke belangstelling. Bed, bad en brood is inmiddels een algemeen bekend begrip. In de tweede helft van het jaar raakte de bed, bad en brood-discussie op de achtergrond vanwege de zeer grote instroom van vluchtelingen. Hierdoor moesten ook de deelnemers aan Lampion toen hun prioriteiten enigszins gaan verleggen. 1

3 2. De organisatie van Lampion De stuurgroep van Lampion, bestaande uit vertegenwoordigers van landelijke organisaties (zie bijlage 1) kwam in 2015 viermaal bijeen, namelijk op 15 januari, 12 maart, 11 juni en 1 oktober. Halverwege het jaar nam mevrouw A. Wils van de KNOV afscheid van Lampion en werd mevrouw J van Capelleveen op 1 oktober in haar plaats verwelkomd. Aan het eind van het jaar kwam het bericht dat de heer L. Boomsma wegens vertrek bij de LHV zijn deelname moest beëindigen. De stuurgroep overlegde in 2015 over de volgende onderwerpen: Analyse van de gegevens van ZiN. Feedback aan de Johannes Wierstichting op het concept van de e- learningcursus zorg voor ongedocumenteerden. TBC-screening. Overdracht regeling ZiN aan CAK. Project illegale vreemdelingen Veldzicht. Voortgang van het pilotproject van het Rode Kruis, het achterstandsfonds van de KNMT en de Zorgbus van Dokters van de Wereld. Vaste agendapunten zijn de kwartaaloverzichten van het gebruik van de website en het landelijk informatie- en adviespunt en het uitwisselen van informatie tussen de deelnemers aan Lampion Externe contacten vanuit Lampion De voorzitter woonde op 10 april een bijeenkomst bij van de netwerkpartners van het Rode Kruisproject ondersteuning ongedocumenteerden. De voorzitter nam op 16 april deel aan de door Pharos en de VNG georganiseerde themabijeenkomst Gemeenten en de zorg voor illegalen. Een aantal leden van Lampion woonde op 16 juni een bijeenkomst bij over knelpunten in de toegang tot medische zorg aan mensen zonder geldige verblijfstitel, georganiseerd door het College voor de Rechten van de Mens, de Nationale Ombudsman en de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken. Op 17 december woonde de voorzitter de conferentie bij van Dokters van de Wereld ter gelegenheid van de presentatie van de zorgbus. De secretaris heeft tijdens verschillende trainingen die zij gaf aan huisartsenpraktijken, justitieonderdelen en een ggz-instelling aandacht besteed aan de (toegang tot de) zorg aan illegalen. Het Breed Medisch Overleg is in 2015 niet bijeengekomen; Lampion heeft de gedachtewisseling met de verschillende steunorganisaties gemist. 2

4 3. Financiën Kosten Bedrag Loonkosten secretaris ,00 Loonkosten administratieve ondersteuning 1.820,00 Materiële kosten: website 1.052,70 Lidmaatschap Picum 50,00 Totaal ,70 Deze kosten betreffen de kosten die Pharos, als Lampion faciliterende instelling, maakt. De werkelijke kosten liggen hoger. De uren die de deelnemers van de aan Lampion deelnemende organisaties ten behoeve van de activiteiten voor Lampion besteden, nemen deze organisaties voor eigen rekening. De kosten, zoals reiskosten, worden niet aan Lampion doorberekend. Daarnaast beschikt Lampion één dag per week over een vrijwilliger. 3

5 4. De uitvoering Voor de voorlichting over de zorg aan illegalen beschikt Lampion over de website Vragenstellers kunnen hun vraag op het vragenformulier stellen en worden dan terug g d. Ook kunnen ze op het formulier aangeven dat ze terug gebeld willen worden. Het afgelopen jaar lukte het een aantal keer niet om contact te krijgen met een vragensteller omdat het mailadres niet klopte. In een geval was het niet mogelijk door de voic heen te komen. 4.1 De website In 2015 zijn pagina's opgevraagd, dit zijn er meer dan in 2014 toen er pagina's werden opgevraagd. Tabel 1: Overzicht frequentie bezoek website-pagina s van hoog naar laag Pagina Aantal in Aantal in Aantal in Vreemdelingenwetgeving Te verlenen zorg aan illegalen Homepage + de daarop gepubliceerde nieuwsberichten Opvang en onderdak Wet- en regelgeving gezondheidszorg Financiering van de zorg aan illegalen Informatie over Lampion Informatie- en adviespunt Informatie over landen van herkomst Overige pagina's Totaal

6 4.2 Het Informatie- en adviespunt Tabel 2: Overzicht van vragenstellers Vragenstellers Aantal Zorgverleners/-instellingen Huisarts 3 Verloskundige 0 Ziekenhuis 2 Tandarts 0 GGZ-instelling 0 Instelling maatschappelijk werk 5 Jeugdzorg 2 Maatschappelijke opvangvoorziening 4 Overige 6 Subtotaal zorgverleners 22 Overige vragenstellers Familie/vrienden/kennissen 32 Cliënt zelf 17 School 0 Justitievoorziening 0 Overheidsinstantie 0 Rechtshulp 0 Organisatie tbv vluchtelingen/allochtonen/illegalen 1 Kerkelijke organisatie 0 Onderzoeker/student 4 Media 2 Overige 4 Totaal 60 Totaal-generaal 82 Tabel 3: Waarover had men informatie nodig Onderwerp Financiering zorg aan illegalen Algemene info over zorg aan illegalen Interpretatie medisch noodzakelijke zorg (Niet) betalen rekening Mogelijkheid verzekering Toegang tot de 2e lijn Toegang tot AWBZ-voorzieningen Hulpverlenings-/behandelmogelijkheden Onderdak/huisvesting Juridische/verblijfsrechtelijke procedures Behandelmogelijkheden land van herkomst Nazorg Medische hulpmiddelen Overig Totaal

7 Tabel 4: Doorverwijzingen in verband met nader advies vanuit het Informatie- en adviespunt Instantie Aantal Steunorganisaties voor ongedocumenteerden 6 Partners in Lampion 8 Juridisch loket/advocaat 10 Overig 2 Totaal 26 Tabel 5: Profiel van de illegale patiënt Profiel Aantal Mannen 26 Vrouwen 31 Kinderen 12 Onbekend 16 Totaal 85 Het aantal patiënten is meer dan het aantal vragenstellers. Een paar vragen gaan over de moeders en hun kinderen. Tabel 6: Overzicht van dit jaar en voorgaande jaren Aantal vragenstellers waarvan MOE-landers Aantal onderwerpen Aantal vrouwen waarvan zwanger Aantal mannen Aantal kinderen Vragen over tandartszorg

8 Beschouwing Het gebruik van de website vertoont door de jaren heen een vrij stabiel beeld. De stijging in het bezoek aan de pagina's te verlenen zorg en opvang en onderdak is waarschijnlijk het gevolg van de bed, bad en brood-discussie. GGZ Toegang tot de GGZ voor illegalen blijft problemen opleveren. Huisartsen hebben problemen met het doorverwijzen van hun illegale patiënten naar de 2 e lijn. Dan zit er soms niets anders op dan te wachten tot de problemen zo ernstig zijn dat de 3 e lijn in beeld komt. Aan illegalen moet medisch noodzakelijke zorg verleend worden. De zorgverlener stelt vast of zorg noodzakelijk is. Het wringt dan ook als een psychiatrisch ziekenhuis na ontvangst van het bericht dat een illegale patiënt zal worden uitgewezen vanwege afwijzing van de aanvraag art. 64 de patiënt ontslaat. Is de zorg op dat moment ineens niet meer noodzakelijk? Het is begrijpelijk dat niet iedereen in de GGZ weet hoe om te gaan met illegale patiënten, maar het was toch een beetje vreemd dat de Psychiatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis dat door ZiN gecontracteerd was de behandeling van een vrouw met schizofrenie weigerde omdat ze illegaal was. Apotheker Lampion kreeg dit jaar geen enkele vraag over de 5-euro-maatregel. Er is een netwerk van gecontracteerde apothekers. Dat dit niet helemaal dekkend is, levert meestal geen problemen op. Dit is wel het geval in Almere. Illegale patiënten in Almere moeten hun medicatie in Amsterdam gaan halen. Dat is lastig als je ziek bent en ook nog over weinig inkomsten beschikt. Nadat in een documentaire op de tv het doneren van overgebleven medicijnen voor illegalen aan de orde was geweest, kreeg Lampion een paar vragen waar men die medicijnen zou kunnen inleveren. Justitie Het komt voor dat mensen uit vreemdelingendetentie worden ontslagen, terwijl ze ziek zijn. Er wordt dan niet gezorgd voor een overdracht door de medische dienst naar een zorgverlener buiten het justitiële circuit. Een man die hoognodig een ingreep, die door een arts van het detentiecentrum had kunnen worden verricht, nodig had werd slechts voorzien van het telefoonnummer van Lampion. WMO Lampion kreeg een aantal vragen binnen over zorg die voorheen onder de AWBZ viel, maar nu onder de WMO, zoals bijvoorbeeld woonbegeleiding voor mensen met een licht verstandelijke beperking. Ook de opvangvoorzieningen vallen daaronder. Sommige gemeenten nemen illegalen mee, andere niet. Zo weigerde een gemeente het vervolgverblijf van een illegale vrouw in een Blijf-van-mijn-lijfhuis te vergoeden. Na de crisisopvang moest ze weg. Monitor Regeling financiering zorg onverzekerbare vreemdelingen In oktober bracht ZiN de 9 e monitor van de financieringsregeling uit. Hierin wordt aangekondigd dat komend jaar de uitvoering van de regeling zelf zal worden overgedragen aan het Centraal Administratie Kantoor (CAK). In de monitor wordt vermeld dat ZiN vermoedt dat een apotheek uit Oost- 7

9 Nederland valsheid in geschrifte heeft gepleegd. ZiN heeft daarvan aangifte gedaan, waarna de betrokken apotheker in mei 2015 is aangehouden. De financieringsregeling is laagdrempelig en op vertrouwen gebaseerd. Lampion waardeert zeer dat ZiN in staat is om degenen die dit vertrouwen beschamen toch op te sporen. Uit de registratie van herkomstlanden blijkt dat de personen voor wie het grootste beroep op de regeling wordt gedaan, niet afkomstig zijn uit landen waarvandaan de meeste asielzoekers komen; het gaat dus voor een groot deel niet om uitgeprocedeerde asielzoekers. 8

10 5. Slotopmerkingen Het afgelopen jaar was een lastig jaar voor het werken in de zorg voor illegalen. Enerzijds was er de transitie in de zorg, waardoor het niet meer voor iedereen duidelijk was welke zorg wel of niet meer voor vergoeding in aanmerking komt. Anderzijds was er de bed, bad en brood-discussie. In de berichtgeving daaromtrent in de media kwam nogal eens voorbij dat uitgeprocedeerde asielzoekers geen toegang hadden tot medische zorg. 9

11 Bijlage 1 Samenstelling Stuurgroep Voorzitter Mevrouw W. Voogt Samenwerkende organisaties Defence for Children Dokters van de Wereld GGD Nederland GGZ Nederland Johannes Wierstichting KNCV Tuberculosefonds KNOV LHV Pharos Nederlands Rode Kruis, pilotproject Soa Aids Nederland VluchtelingenWerk Nederland Waarnemer: ZiN Waarnemer: KNMT Mevrouw M. Begemann Mevrouw M. Kroesen De heer R. Smit Mevrouw M. Jonkers Meelezend lid Mevrouw N. Jansen Mevrouw A. Wils / Mevrouw J. van Capelleveen De heer L. Boomsma Mevrouw M. Mensinga, secretaris Mevrouw C. Pronk De heer R. Brands Mevrouw K. Franssen De heer J. van Amen / De heer J. Knollema Mevrouw R. Neumann 10