Deze hele keten wordt gestuurd en uitgevoerd door ons doorsneegezin; de familie Boersma, bestaande uit vader, moeder en hun twee kinderen Tom en Tim.

Transcriptie

1 Logistiek wat is dat? Een prettig leesbaar artikel over de goederenstroombesturing in een organisatie Richard Velthuis Transport & Logistiek

2 WAT IS TRANSPORT? Wat transport is weet iedereen wel: het vervoer van spullen ofwel goederen. Dat vervoer kan over land zijn (met bijvoorbeeld de vrachtwagen of de trein), over het water (per boot), door de lucht (met een vliegtuig) of via een pijpleiding (gas en water). WAT IS LOGISTIEK? Het woord logistiek bestaat al heel lang en duidt activiteiten aan waar iedereen, dus ook jij, in het dagelijkse leven mee te maken heeft. Onze voorouders deden al lang aan logistiek en zolang er mensen op de aarde leven, zal er aan logistiek worden gedaan. Maar wat betekent logistiek nu eigenlijk? DE GEZINSHUISHOUDING (organisatie) De huishouding van een doorsneegezin bestaat uit een aaneenschakeling van handelingen. Met andere woorden, een uitgebreid pakket van activiteiten, gekoppeld aan diensten en middelen. Een onderdeel van deze huishouding is bijvoorbeeld de productie van maaltijden. Voor het gezin kan gaan eten, moeten de volgende activiteiten plaatsvinden: 1. Inkoop; 2. Ingangscontrole (controle van de productkwaliteit); 3. Opslag; 4. Administratie; 5. Productie; 6. Opslag; 7. Distributie; 8. Ingangscontrole; 9. Consumptie. Bovengenoemde begrippen vanaf inkoop tot consumptie vormen een keten (ketting). Allemaal schakeltjes die een logische keten vormen. Logistiek omschrijven we dan ook wel als: de totale verzorging van de goederenstroom. In de zuivelindustrie geven we deze keten in het kort weer met van koe tot moe. Deze hele keten wordt gestuurd en uitgevoerd door ons doorsneegezin; de familie Boersma, bestaande uit vader, moeder en hun twee kinderen Tom en Tim. De gezinsleden samen noemen we een organisatie, waarvan de tweehoofdige leiding bij de ouders en waarbinnen de uitvoerenden de twee kinderen als zowel de ouders zijn. Deze organisatie kent een aantal afdelingen en logistieke activiteiten. INKOOP (kopen) De inkoopafdeling bestaat onder andere uit de zoon Tim. De inkoopafdeling krijgt van de afdeling Planning, zijn moeder en cheffin mevrouw Boersma, te horen (= opdracht) wat er ingekocht moet worden (boodschappen doen). Hiervoor wordt een bepaald bedrag (de portemonnee) beschikbaar gesteld door mijnheer Boersma. Hij zorgt tenslotte dat de centen op tafel komen. Dit heet met een duur woord het inkoopbudget. De grondstoffen worden door vanuit de fabriek, hier genaamd supermarkt, ingekocht en per fiets met laadfaciliteiten (bagagedrager/fietstas) naar huis getransporteerd. De in te kopen grondstoffen kunnen zeer afwisselend zijn, van levensmiddelen tot hightech-apparatuur, zoals audio-, videoapparatuur of een flatscreen LCD-televisie. BHC/T&L/ VEH Logistiek wat is dat? (2)

3 Levensmiddelen mogen slechts bij die supermarkt worden ingekocht die altijd op de kleintjes let en kwaliteit levert. De afdeling Productie wil er zeker van zijn dat het eindproduct van uitstekende kwaliteit is. Ook de afdeling Productie is een onderdeel van de logistieke keten. Bij de inkoop van hightech-grondstoffen worden bepaalde eisen aan de leverancier gesteld. De hightech-apparatuur wordt bij een leverancier gekocht die een grote betrouwbaarheid heeft op het gebied van kwaliteit en service. Sommige goederen koopt de inkoper in tegen de laagste prijzen. Dit is vooral het geval bij massagoederen. Technische goederen koopt hij in tegen een prijs die niet altijd de laagste is, omdat de prijs niet het enige is dat telt. Kwaliteitsproducten zijn nu eenmaal duurder. INGANGSCONTROLE (inspecteren) Na betaling van de levensmiddelen komen de grondstoffen aan bij de ingangscontrole. Dat is de keuken. Natuurlijk wordt eerst door mevrouw Boersma gekeken of de factuur (kassabon) in overeenstemming is met de offerte (prijsstickers). Deze controle is nodig, want ervaring leert dat de caissière vaak verkeerd aanslaat. Is het financieel allemaal akkoord, dan vindt de kwaliteitscontrole plaats door de afdeling Kwaliteitscontrole, in dit geval door Tim. Deze afdeling pakt de grondstoffen uit en neemt een paar proeven waaruit moet blijken of de kwaliteit aan de gestelde eisen voldoet. De tong/ogen is/zijn hierbij een uitstekende controle-instrument(en). OPSLAG (bewaren) Alle goederen worden na de ingangscontrole in opslag genomen, dat wil zeggen dat ze worden opgeslagen in voorraadkasten. Elk huis kent verschillende voorraadkasten. Zo n voorraadkast noemen we een magazijn. Aan het hoofd van een magazijn staat een magazijnchef, die verantwoordelijk is voor de ingaande en uitgaande grondstoffen. Deze chef, in de persoon van mevrouw Boersma, weet precies waar alles ligt. Goederen die elke dag worden afgenomen, zoals hagelslag, vooraan in de kast en langzaam lopende goederen, bijvoorbeeld wijn, in de kelder. Deze cheffin behoort ook te weten hoeveel goederen er in voorraad zijn en hoe oud de goederen zijn. Grondstoffen zijn immers aan bederf onderhevig, behalve een goede fles wijn, die wordt steeds beter. Bedorven goederen moet je weggooien en dat betekent verspilling. Hoe langer het geld in de voorraden vastzit, hoe meer rente dit kost. ADMINISTRATIE (het beheer) Wanneer het voorraadniveau van de artikelen tot een bepaald minimum is gedaald, moet de voorraad worden aangevuld. Het moment van bestellen is zeer verschillend; zo zullen snellopende artikelen regelmatig worden aangevuld, misschien wel eenmaal per week, terwijl bijvoorbeeld schoensmeer 2x per jaar wordt aangevuld. Voor artikelen waar je geen dag zonder kan, wordt een hoge veiligheidsvoorraad aangehouden, bijvoorbeeld voor suiker. Hiervoor ligt het betstelmoment dus anders dan bijvoorbeeld voor chips, die pas aangevuld wordt bij een voorraad van nul. Niet alleen het bestelmoment maar ook de te bestellen (= te kopen) hoeveelheid kan verschillend zijn. Aangezien de cheffin, mevrouw Boersma, een beperkt budget tot haar beschikking heeft, wil zij hier zoveel mogelijk uit halen. Hier kennen we het volgende economische principe: met beperkte middelen het hoogste resultaat zien te bereiken. Wanneer er reclameaanbiedingen zijn, zal er waarschijnlijk meer worden ingekocht. Maar grotere hoeveelheden betekenen hogere voorraden en dus meer kans op bederf. Conclusie: het prijsvoordeel gaat over in een kostennadeel. BHC/T&L/ VEH Logistiek wat is dat? (3)

4 OPSLAG (bewaren) Na de administratie vindt weer opslag plaats. Het product wordt tijdelijk opgeslagen in de gestandaardiseerde middelen pannen en schalen. DISTRIBUTIE (verdelen) Precies wanneer de chefs en de uitvoerenden, het gezin Boersma, dat wensen, worden de juiste soorten van het product afgeleverd in de juiste hoeveelheden op de juiste plaats (op tafel op een bord). Eén van de uitvoerenden, Tim, heeft zojuist op school het begrip Just in time geleerd. Eén persoon is verantwoordelijk voor een goed verloop van al die activiteiten die samenhangen met de productie van maaltijden. We noemen hem de logistieke manager. Deze logistieke manager, steeds vaker de huisman, moet echter weer rekenschap afleggen aan de huisvrouw, de directeur. Deze 2-hoofdige leiding heeft de touwtjes in handen. TOT SLOT Het in het voorbeeld beschreven proces is een logistiek proces. Zo n proces verloopt volgens een bepaald systeem. Dat systeem is een aaneenschakeling van handelingen die nauw luisteren, ofwel op elkaar afgestemd moeten zijn. Valt één schakel van de keten uit, om welke reden dan ook, dan wordt het een complete puinhoop. Gaat één van de deelnemers, gezinsleden, zijn eigen gang, met andere woorden, denkt hij/zij alleen maar aan zichzelf, dan is wel zijn/haar doel bereikt, maar het geheel, het algemene doel is hier niet mee gediend. Omdat het begrip logistiek nogal ingewikkeld is, hebben we gezocht naar een voorbeeld die voor iedereen zéér duidelijk herkenbaar is. We hebben geprobeerd de dagelijkse gang van zaken in het huishouden te beschrijven als een logistieke keten, waarbij afdelingen benoemd werden die vergelijkbaar zijn met afdelingen in een bedrijf. Hierbij hebben we nog niet gesproken over andere, vergelijkbare afdelingen zoals Onderhoud en Financiën. De vergelijking tussen het bedrijfsleven en een gezin gaat natuurlijk niet helemaal op. Zo kent een onderneming het principe van winst maken, dat enigszins vergelijkbaar is met sparen in een gezin. In bedrijfsorganisaties worden de productiefactoren, onder andere arbeid, beloond terwijl de werkzaamheden van man en vrouw in een gezin geen geld opbrengen. Bovendien is in de geschetste situatie de leiding in handen van een vrouw, mevrouw Boersma. In het bedrijfsleven is deze (helaas) bijna altijd in handen van een man. In het voorgaande artikel is geprobeerd het begrip logistiek nader te omschrijven en te verklaren. We hebben laten zien dat ieder mens op één of andere manier met logistiek in aanraking komt. BHC/T&L/ VEH Logistiek wat is dat? (4)

5 De dierenwereld (de mier) Niet alleen de mensen doen aan logistiek. In de dierenwereld passen de dieren over het algemeen logistiek zeer praktisch toe. De zoektocht begint daarom niet bij transportbedrijven of in een laboratorium voor biologische brandstoffen. De zoektocht is begonnen in de bossen rond Venlo, één van de grootste logistieke knooppunten van Europa. In deze bossen vinden we grote populaties bosmieren die enorme logistieke prestaties leveren. Zo zijn de mieren in staat om binnen een maand een berg dennennaalden en takjes te verzamelen van 80 centimeter hoog. Maar hoe doen ze dat? Mieren hebben een ontwikkeling doorlopen van 15 tot 25 miljoen jaar. In al die miljoenen jaren hebben ze geleerd dat ze door samen te werken tot grootse dingen in staat zijn. Zo bouwen ze in hun nesten complete bio-industrieën met vee en gewassen (luizen en schimmels), ze leggen voorraden aan in hun warehouses en vervoeren goederen over lange afstanden over goed onderhouden snelwegen van enorme proporties. Tot zo ver niets anders dan wat de mens pas in de laatste paar honderd jaar aan het leren is. Het grote verschil zit m dan ook niet in de infrastructuur en de opbouw van de logistieke keten. Het verschil zit in de transportmiddelen. Mieren zijn een kei in het samenwerken. Ze zijn dan wel klein, maar ze zijn bijzonder sterk en slepen grote prooien samen naar het nest. Ze zijn dus in staat om ladingen groter en zwaarder dan henzelf te transporteren van A naar B. Daarmee beschikken ze over de middelen die nodig zijn om transport volgens moderne maatstaven efficiënter te maken. Maar in al die miljoenen jaren zijn ze nooit verder gegaan dan het samen verslepen van grote ladingen. Het samenvoegen van goederen, groupage, doen ze niet. Mieren bouwen bruggen, enorme koepels van naalden, tunnels, boerderijen. Maar gecombineerd transport niet. En dat terwijl het zo eenvoudig is om zaden te verzamelen op een blaadje en dan samen het blaadje naar de mierenhoop te trekken. In de dierenmaatschappij heeft elke mier een eigen activiteit en is hij specialist op zijn eigen gebied. Niet hun ongelooflijke kracht (een mier kan 50 x zijn eigen gewicht tillen), maar hun veelzijdige, feilloze communicatietechnieken en perfect georganiseerde integrale samenwerking stellen de mieren in staat met optimale doelmatigheid de aanvoer, de opslag en de distributie van al hun werkzaamheden te verrichten. Kortom zij passen een perfecte logistiek toe. In het artikel over de mier wordt logistiek gebruikt in de betekenis van transport en wat daarmee samenhangt. Maar logistiek is meer dan transport alleen. BHC/T&L/ VEH Logistiek wat is dat? (5)

6 LOGISTIEK IN HET BEDRIJFSLEVEN Vanaf het moment dat een leverancier de grondstoffen heeft afgeleverd op het ontvangstadres, is er een goederenstroom op gang gekomen. Een fabrikant (producent) begint pas met het maken van goederen wanneer klanten, wij dus, behoefte hebben aan zijn artikelen, met andere woorden, een fabrikant gaat pas produceren wanneer er op de markt vraag is naar zijn artikelen. De markt geeft dus eigenlijk het startsein voor het op gang brengen van een goederenstroom. Dus: geen vraag geen productie geen goederenstroom. Nadat in de fabriek allerlei handelingen zijn verricht waardoor de oorspronkelijke grondstoffen onherkenbaar zijn veranderd, worden de aldus ontstane goederen, de eindproducten, verplaatst van de fabriek naar het magazijn. De verplaatsing van deze goederen naar het magazijn noemen we intern transport. De goederen die hier zijn opgeslagen wachten op verzending naar de klanten. Tot op het moment dat de goederen worden afgeleverd bij de klant, is er voortdurend sprake geweest van een goederenstroom. Het is tegenwoordig erg belangrijk dat bestellingen snel worden geleverd en dat er voldoende voorraden zijn. Om dat zo goed mogelijk te doen, zijn er logistiek medewerkers fysieke distributie. HOEVEEL? WAARHEEN? WANNEER? De goederenstroom is de weg die de goederen doorlopen vanaf de inkoop van grondstoffen of onderdelen bij de leveranciers tot en met het transport van de producten naar de klanten. De logistiek is de planning, beheersing en uitvoering van die goederenstroom. Logistiek heeft vaak betrekking op goederen maar kan ook gericht zijn op informatie of diensten die door een bedrijf stromen. Tijdens de opleiding leer je zelfstandig met moderne (hulp)middelen (computers en speciale software, gereedschappen, materialen en goederen) te werken. Hoe je de administratie van het transport bijhoudt, hoe je de voorraad en het magazijn beheert en hoe je zakelijk moet communiceren. We moeten zo n goederenstroom natuurlijk voortdurend in de gaten houden. Stel je voor dat de leverancier meer grondstoffen heeft afgeleverd dan er voor fabricage nodig is. Of dat de inkoper geen overleg heeft gepleegd met de fabricageafdeling over de benodigde hoeveelheden. De organisatie zit dan met te veel voorraden aan grondstoffen die ze misschien niet meer nodig heeft. Ook kan het gebeuren dat de machines niet goed op elkaar zijn afgestemd. De ene machine moet dan op de andere machine wachten, waardoor de onafgewerkte producten zich kunnen ophopen tussen de verschillende machines. Zodoende ontstaan niet alleen extra voorraden maar ook wachttijden. Hoe langer een product onderweg is, hoe langer de doorlooptijd is. Het gevolg van een lange doorlooptijd is dat we een product niet op de afgesproken tijd kunnen afleveren bij onze klant. Die wordt dan boos en gaat naar de concurrent. Klanten worden steeds kritischer, ze willen de gekochte artikelen steeds sneller ontvangen, liever vandaag nog dan morgen. De leverancier moet dus snel kunnen leveren. Anders gaat de klant naar de concurrent die wel snel kan leveren. Het zal je duidelijk zijn dat we de goederenstroom vanaf het begin tot aan het eind in de gaten moeten houden. Bekende omschrijvingen van deze goederenstroom zijn: van zand tot klant (productie van computerchips); van koe tot moe (zuivelindustrie); van koetje tot toetje (Mona); van akker tot smakker (productie van brood); van korrel tot borrel (productie van jenever); van gras tot glas (productie van melk). BHC/T&L/ VEH Logistiek wat is dat? (6)

7 De kreet of slogan: Van akker tot smakker En wat vind je van de kreet: van idee tot schroothoop? Door veel aandacht te besteden aan een goede beheersing van de goederenstroom kan een ondernemning veel geld besparen en dus meer geld verdienen ofwel meer winst maken. Deze winst is weer nodig om nieuwe machines aan te schaffen voor een betere productie. Het woord logistiek is afkomstig uit de krijgskunde (gevechtsleer). Lodewijk de XIV (14 e ), een Franse koning die regeerde van 1643 tot 1715, heeft het woord voor het eerst ingevoerd. Deze koning, bijgenaamd de Zonnekoning, begreep dat het winnen van veldslagen niet alleen afhangt van wapens en de vechtkracht van soldaten, maar dat de transportmogelijkheden, de aanvoer en voorraadvorming van voedsel, munitie en kleding, van even groot belang zijn. Tot dan toe was de bevoorrading van legers afhankelijk van wat er in nieuw veroverde gebieden kon worden geroofd. Deze gecombineerde zorg voor transport en aanvoer van voedsel en materialen samen met een goede planning en beheer, werd logistiek genoemd. De Franse militaire successen werden een groot deel bepaald door een goede logistiek. Ook in het meer recente verleden zien we graag dat een goede logistiek bepalend is voor winnen of verliezen van veldslagen. De veldtochten van het Duitse leger in Rusland zijn hiervan een voorbeeld. Wanneer je soldaten op zomerschoenen en zonder winterkleding naar het front stuurt, dan kun je niet verwachten dat de gevechtskracht van je leger groot is wanneer de winter invalt. Mede door een uitstekend functionerende BHC/T&L/ VEH Logistiek wat is dat? (7)

8 logistieke organisatie werd de basis gelegd voor de overwinning van de geallieerde troepen op nazistisch Duitsland. Veel principes uit de militaire logistiek kommen we ook tegen in het bedrijfsleven. We kunnen zeggen dat het woord ingeburgerd is geraakt. In de volgende paragraaf zullen we vier ontwikkelingen noemen die hebben bijgedragen aan de toepassing van logistiek in het bedrijfsleven. DE OPKOMST VAN LOGISTIEK IN HET BEDRIJFSLEVEN Steeds meer artikelen worden modeartikelen Door de gestegen welvaart zijn artikelen als audio- en videoapparatuur, witgoed en horloges tegenwoordig ook modeartikelen waarvan om de paar maanden weer een nieuw model uitkomt. Wat vandaag nieuw is, is morgen weer verouderd. Daardoor komen bedrijven opeens met grote voorraden te zitten die onverkoopbaar zijn geworden. Wil een fabrikant dus voortdurend inspelen op de wensen van de klant, dan moet hij produceren met korte doorlooptijden. Want vandaag besteld, betekent morgen leveren. Klanten willen steeds meer keus hebben Ook deze ontwikkeling is een gevolg van de gestegen welvaart. Om tegemoet te komen aan de wensen van de klant moeten fabrikanten een steeds groter aantal typen produceren. Hierdoor kunnen steeds grotere voorraden ontstaan. Detaillisten (kleinhandelaren die direct aan de verbruikers leveren) bestellen steeds kleinere hoeveelheden en eisen snelle levering. Dit betekent dat fabrikanten hun productieproces moeten aanpassen. Vroeger werden namelijk grote massa s van hetzelfde artikel geproduceerd en tegenwoordig moet men wel kleine hoeveelheden van verschillende soorten en typen produceren. De klant wil nu eenmaal een grote keus hebben. Het aantal markteisen waaraan de ondernemer moet voldoen, neemt daarmee toe. Het gaat niet meer alleen om eisen ten aanzien van assortiment, kwaliteit, levertijd, leverbetrouwbaarheid en service. Kortom, geen massaproductie maar veel kleine series van hoge kwaliteit, met korte doorlooptijden om snel en betrouwbaar te kunnen leveren. Het aanhouden van voorraden De concurrentie, met name van Japanse-, Chinese- en Koreaanse bedrijven bijvoorbeeld, wordt sterker. Wanneer we het bedrijfsleven met het Westerse bedrijfsleven willen vergelijken, zien we dat hun bedrijven veel goedkoper kunnen produceren dan de Europese en de Amerikaanse bedrijven. Zij kunnen vooral zo goedkoop produceren omdat ze een andere bedrijfsfilosofie hebben. Bijvoorbeeld: wij, in het Westen, houden voorraden aan met het idee van: je kunt nooit weten, laat mij maar een voorraad aanhouden dan voorkom ik altijd neeverkoop. Dit leidt natuurlijk wel tot grote voorraden, met vaak hoge kosten. Het standpunt van onder andere Japanse en Chinese leveranciers is: de beste voorraad is geen voorraad. Ik zorg ervoor dat ik grondstoffen ontvang wanneer ik ze nodig heb. De Japanse-, Chinese- en Koreaanse ondernemers maken goede afspraken met hun leveranciers. Deze houden in: Het leveren van de grondstoffen op het juiste moment, in de juiste hoeveelheid, op de juiste plaats, en tegen de juiste prijs. De concurrentiestrijd wordt hoofdzakelijk gevoerd op de terreinen flexibiliteit, kwaliteit en efficiency, waarbij kenmerken als snelheid van handelen en goed op elkaar afgestemde productie-eenheden en afdelingen in organisaties van groot belang zijn. Onder flexibiliteit wordt hier verstaan: het vermogen van organisaties om snel te reageren op veranderingen in het gedrag van de afnemers. BHC/T&L/ VEH Logistiek wat is dat? (8)

9 De noodzaak om te bezuinigen neemt toe In de jaren 70 groeide de werkloosheid. In perioden van werkloosheid, van geringe economische bedrijvigheid, wordt er weinig verkocht en uiteraard ook weinig geproduceerd. De verkoopprijzen dalen en daarmee natuurlijk ook de winsten. Bedrijven willen graag blijven bestaan en zoeken dan ook naar bezuinigingen. Om dit te bereiken wordt ook aandacht geschonken aan de goederenstroom. In dit verband hanteert men het begrip vergeten besparingen. Velen denken dan aan mensen ontslaan of mensen harder laten werken., maar dat helpt niet echt. Oplossingen moeten worden gezocht in betere systemen en het veranderen van gewoonten. Ten slotte PATIËNTENLOGISTIEK Een ander voorbeeld van logistiek is de patiëntenlogistiek. Dit is gericht op procesgang van de patiënt (komt in ziekenhuis via eerste hulp, krijgt een onderzoek, waarna eventuele opname, ponskaartje maken (inschrijving), volgend bezoek op andere afdeling (bijvoorbeeld röntgenafdeling), behandeling (bijvoorbeeld gips aanbrengen), vertrek uit ziekenhuis (ziekenauto?), afspraak maken (later voor controle terugkomen). PRODUCTIEPROCES VAN EEN ZIEKENHUIS In het productieproces van het ziekenhuis wordt gelet op de activiteiten die er plaats vinden. In het ziekenhuis is er sprake van de vier M s: Mensen; Middelen; Materialen, Methoden via behandelplan. Patiënt opnemen bij voldoende capaciteit (mensen, middelen) en materiaal beschikbaar om behandeling (methode) uit te voeren. Om een behandeling goed te laten verlopen stelt de administratie een capaciteitsplanning op. Voorbeeld: dit zijn implantaten voor een gebit. is er plaats om deze te installeren; is er voldoende personeel; zijn er voldoende instrumenten; zijn er genoeg chirurgische tandartsen en gespecialiseerd personeel? Daarnaast komt nog een materiaalplanning: Voorbeelden: is er een schoon bed? operatiekamer gepland? menukeuze voor eten steriele instrumenten implantaten enzovoorts Voorbeeld: Implantaten voor een gebit aanbrengen. is er plaats om behandelt te worden? is er voldoende personeel? zijn er voldoende instrumenten? zijn er voldoende chirurgen/tandartsen/-techniekers? Daarnaast komt nog een materiaalplanning, voorbeeld: is er ruimte om te worden opgenomen? is er een schoon bed? menukeuze BHC/T&L/ VEH Logistiek wat is dat? (9)

10 steriele instrumenten juiste implantaten? Enzovoorts. Planningen worden aan elkaar gekoppeld, als de M s vastliggen kan de administratie doorrekenen of materiaal en capaciteit beschikbaar is. Aan de hand van voorraadposities van planningen kan een logistiek medewerker inzicht krijgen of er opname mogelijk is. Bij productieplanning budgettering is het belangrijk dat de opnameduur zo kort mogelijk is. WAAROM DIT ONDERWERP? Dit onderwerp heb wij gekozen omdat wij arenlang in de logistiek werken, veel mensen kennen die er werkzaam zijn en dit boeiende vak doceren. Het begrip logistiek is heel breed en kom je overal tegen. Zoals thuis, op school, in je werk, in het verkeer, enzovoorts. Het is ook een onderwerp dat erg veel met de economie te maken heeft. Tevens hebben we geprobeerd het begrip uit te leggen en vooroordelen weg te halen. Veelal wordt logistiek gekoppeld aan transport. Regelmatig valt dan ook de opmerking ik wil geen vrachtwagenchauffeur worden. We hopen met dit artikel duidelijkheid geschept te hebben in de wereld van Transport & Logistiek en een eenzijdig beeld weggenomen te hebben. Dit artikel maakt goed duidelijk dat je met het VMBO-diploma Transport & Logistiek: Alle opleidingsrichtingen op kan in het vervolgopleidingtraject op het MBO/HBO. Alle richtingen op kan in het bedrijfsleven. Bronvermelding Informatie verkregen via: Relaties die in de branche transport & logistiek werken. Mijn ervaring in de branche transport & logistiek. Collega-docenten die werkzaam zijn geweest in de branche transport & logistiek. Internet: Boek logistiek wat is dat?. Afbeeldingen via: BHC/T&L/ VEH Logistiek wat is dat? (10)