Oriënterend bodemonderzoek voormalige gashouder te Moerzeke. Killestraat Moerzeke (Hamme)

Transcriptie

1 Oriënterend bodemonderzoek voormalige gashouder te Moerzeke Killestraat Moerzeke (Hamme) 16 oktober 2012

2

3

4 Kenmerk R ECT-V01-BE 4\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

5 Kenmerk R ECT-V01-BE Inhoud Documentgegevens en colofon... 3 Deel 1: Administratieve gegevens... 7 Deel 2: Rapport Niet-technische samenvatting Inleiding Voorstudie Administratieve gegevens Ligging Kadastrale gegevens en bestemmingstype Omgevingskenmerken Geologische en hydrogeologische gegevens Hydrogeologisch profiel Grondwaterkwetsbaarheid Grondwaterwinningen in de omgeving en beschermingszones Historisch onderzoek, actuele activiteiten en inrichtingen Overzicht van de voormalige en huidige opslagtanks Resultaten vroegere bodemonderzoeken, -saneringen en grondverzet Terreinopname Bepaling van de onderzoeksstrategie Opzet Verontreinigingshypothese Bemonsteringsstrategie Uitwerking Resultaten veld- en laboratoriumonderzoek Verslag van de monsterneming en laboratoriumonderzoek Uitgevoerde werkzaamheden Overzicht van de resultaten van het veld- en laboratoriumonderzoek Veldmetingen m.b.t. grondwater Toetsing van de analyseresultaten OBO voormalige gashouder, Moerzeke 5\50

6 Kenmerk R ECT-V01-BE 6 Evaluatie van de verzamelde gegevens Veldgegevens Bespreking analyseresultaten en conclusies Evaluatie verontreinigingstoestand Oorzaak/bron en aard van de verontreiniging(en) Voorzorgsmaatregelen Hiaten Toetsing volgens methodologie Duidelijke aanwijzing van een ernstige bodemverontreiniging Samenvatting verontreinigingstoestand per kadastraal perceel Samenvattend besluit Verklaring Bijlage(n) 1. Boorprofielen 2. Toetsing van de analyseresultaten aan de normen 3. Originele analyseverslagen 4. Foto s van de onderzoekslocatie 5. Uitwerking van de methodologie voor de bepaling van duidelijke aanwijzing ernstige bodemverontreiniging 6. Voormalige en/of recente milieuvergunningen 7. Samenvatting voorgaande onderzoeksresultaten 8. Lijst grondwaterwinningen 9. Uittreksel topografische kaart met aanduiding grondwaterwinningen, beschermingszones en/of oppervlaktewateren 10. Kadastrale gegevens 11. Detailplan onderzoekslocatie 12. Gebruikte afkortingen en symbolen 6\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

7 Kenmerk R ECT-V01-BE Deel 1: Administratieve gegevens Tabel 1 Algemene gegevens Titel Oriënterend bodemonderzoek: Voormalige gashouder, Killestraat 6 in Hamme Referentie Tauw Rapportdatum 16 oktober 2012 Onderzoekslocatie Voormalige gashouder Adres of omschrijving Killestraat 6 Postcode 9220 Fusiegemeente Hamme Deelgemeente Moerzeke Aanleiding Ambtshalve Opdrachtgever OVAM Adres Stationsstraat 110 Postcode 2800 Fusiegemeente Mechelen Land België Telefoonnummer 015/ Faxnummer 015/ Hoedanigheid opdrachtgever Ambtshalve Contactpersoon opdrachtgever Caroline Van Gool Telefoon contactpersoon 015/ Fax contactpersoon 015/ adres contactpersoon cvgool@ovam.be Contactpersoon ter plaatse Laurent Verhelst Telefoon contactpersoon ter plaatse 0475/ adres contactpersoon ter plaatse info@moespom.be Contactpersoon ter plaatse Joris Peelman Telefoon contactpersoon ter plaatse 0475/ Contactpersoon ter plaatse Luc Vermeir Telefoon contactpersoon ter plaatse 0474/ Bodemsaneringsdeskundige Tauw België nv Contactpersoon Willem Raes Adres Remylaan 4c bus 3, 3018 Leuven OBO voormalige gashouder, Moerzeke 7\50

8 Kenmerk R ECT-V01-BE Telefoonnummer +32 (0) Faxnummer +32 (0) adres Dossiernummer OVAM Peelman Vastgoed NV GF_Moerzeke_Killestraat Het veldwerk in het kader van dit oriënterend bodemonderzoek is uitgevoerd op 14 augustus 2012 en de grondwaterstalen werden genomen op 23 augustus \50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

9 Kenmerk R ECT-V01-BE Tabel 2 Identificatie van de betrokken percelen Gemeentenummer Sectie Perceelnr. (1) Adres Gemeente Van Periode Tot Type (2) Persoon (Eigenaar / gebruiker / exploitant) Naam Adres Letter (3) Huidig Bestemmingstype Toekomstig bestemmingstype (4) Grondwaterkwetbaarheid (5) B XXXX Hamme / Vermeire & zoon A B XXXX Hamme / Stokota Dijkstraat 23, 9160 Lokeren B B XXXX Hamme Huwaert-Bekaert Killestraat 4, 9220 Hamme C B 1092V Killestraat 6 Hamme Huwaert-Bekaert Killestraat 4, 9220 Hamme C 1993 Heden E Vennootschap/Laurent Verhelst Killestraat 6, 9220 Hamme D B 1092Y Killestraat +6 Hamme Heden E Vermeir, Luc François Poelstraat 4, 9280 Lebbeke E B 1092X Killestraat +6 Hamme 1993 Heden E Vennootschap/Peelman vastgoed Killestraat 4, 9220 Hamme F B 1089N Killestraat 6/+6 Hamme Heden E Vermeir, Luc François (1/2), & Vennootschap/Peelman vastgoed (1/2) Poelstraat 4, 9280 Lebbeke & Killestraat 4, 9220 Hamme E/F V V Ca1 1. Perceelnr. XXXX: verschillende opdelingen van de percelen voor Type: de betrokken persoon betreft de eigenaar (E), gebruiker (G), beide (EG) of Exploitant (Ex) 3. Letter: arbitraire letter die in het rapport gebruikt zal worden als verwijzing naar deze persoon OBO voormalige gashouder, Moerzeke 9\50

10 Kenmerk R ECT-V01-BE 4. Bestemmingstype: als meerdere bestemmingstypes binnen het perceel vallen, worden alle codes vermeld 5. Grondwaterkwetsbaarheid: als meerdere codes binnen het perceel vallen, wordt de strengste code gegeven De gegevens van de huidige eigenaar, gebruiker en/of exploitant zijn vet gedrukt. 10\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

11 Kenmerk R ECT-V01-BE Deel 2: Rapport OBO voormalige gashouder, Moerzeke 11\50

12 Kenmerk R ECT-V01-BE 12\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

13 Kenmerk R ECT-V01-BE 1 Niet-technische samenvatting In opdracht van OVAM heeft Tauw België nv een oriënterend bodemonderzoek uitgevoerd op het terrein gelegen aan de Killestraat 6 te Hamme. De onderzoekslocatie beslaat de percelen 1092V, 1092W, 1092X, 1092Y en 1089N. De aanleiding tot dit onderzoek is de voormalige aanwezigheid van een gashouder op het terrein. Ergens tussen 1875 en 1905 werd op het terrein een gashouder geplaatst en vermoedelijk ergens tussen 1950 en 1955 afgebroken. Het gas diende waarschijnlijk voor de verlichting van de fabriek of voor de aandrijving van machines van de toenmalige olieslagerij. In 1950 kreeg de olieslagerij een nieuwe bestemming als woning en magazijnen. De woning bevindt zich op het huidige perceel 1092V en de magazijnen op de percelen 1092X en 1092Y. Perceel 1089N is de oprit/parking. Tot 1963 werden de magazijnen op percelen 1092X en 1092Y gebruikt als loods voor de opslag en overslag van goederen (zaden, tarwe), van en naar schepen op de Schelde. Van 1963 tot 1976 werden de magazijnen gebruikt door Vermeire & zoon voor het vervaardigen van tanks. Van 1976 tot +/ was Stokota gebruiker van het terrein, welke er een ketelslagerij uitbaatte. Van +/-1985 tot 1993 werd werden de magazijnen gebruikt door de firma Huwaert-Bekaert voor de opslag van oude machines. Sinds 1993 is het perceel 1092X eigendom van de vennootschap Peelman Vastgoed. Op het perceel is een winkel voor antiek(meubelen) aanwezig en wordt in de werkplaats aan houtbewerking gedaan. Op het terrein zijn nog 3 bovengrondse tanks aanwezig: een stookolietank welke niet meer gebruikt wordt ter hoogte van de generator, een dieseltank van +/ l met pomp die niet meer gebruikt wordt en een stookolietank van l. In 2008 werd er voor de percelen 1092X en 1092 Y reeds een oriënterend bodemonderzoek uitgevoerd. Hierin werd voor perceel 1092X een overschrijding van de bodemsaneringsnorm vastgesteld voor lood. Voor de andere percelen werd geen overschrijding van de bodemsaneringsnorm geconstateerd. In 2010 werd er voor het perceel 1092V reeds een historisch onderzoek met beperkte staalname uitgevoerd. Hierin werd voor geen enkele parameter een overschrijding van de (80%) bodemsaneringsnorm vastgesteld. Perceel 1092V: P Tijdens dit onderzoek zijn concentraties boven de richtwaarde vastgesteld voor benzo(a)pyreen in het vaste deel van de aarde en boven de bodemsaneringsnorm voor arseen in het grondwater. De verhoogde concentraties worden beschouwd als natuurlijk van aard. Uit het oriënterend bodemonderzoek blijkt dat er geen duidelijke aanwijzing is dat de verhoogde concentraties een OBO voormalige gashouder, Moerzeke 13\50

14 Kenmerk R ECT-V01-BE ernstige bodemverontreiniging vormen voor mens of milieu. Bijgevolg moet er geen beschrijvend bodemonderzoek uitgevoerd worden. Perceel 1092 W: P Het perceel is volledig omgeven door perceel 1092V. Van het perceel 1092W werden geen grond- of grondwaterstalen geanalyseerd. Aangezien het perceel omsloten wordt door perceel 1092V en de oppervlakte van het perceel beperkt is, kan worden aangenomen dat het besluit voor perceel 1092V op dit perceel ook van toepassing is. Perceel 1092X: P In het voorgaand bodemonderzoek zijn voor zware metalen concentraties vastgesteld boven de richtwaarde in het vaste deel van de aarde. De verhoogde concentraties van de zware metalen en benzo(a)pyreen worden als historisch beschouwd. Op basis van de recente analyses van het grondwater is er geen reden om aan te nemen dat het vaste deel van de aarde verontreinigd is. Perceel 1092Y: P In het voorgaand bodemonderzoek zijn voor benzo(a)pyreen en minerale olie concentraties vastgesteld boven de richtwaarde in het vaste deel van de aarde. De verhoogde concentratie van benzo(a)pyreen en minerale olie worden beschouwd als historisch. Op basis van de recente analyses van het grondwater is er geen reden om aan te nemen dat het vaste deel van de aarde verontreinigd is. Perceel 1089N: P In het voorgaand bodemonderzoek zijn voor zware metalen en minerale olie concentraties vastgesteld boven de richtwaarde in het vaste deel van de aarde. De verhoogde concentraties van de zware metalen en minerale olie worden beschouwd als historisch. Op basis van de recente analyses van het grondwater is er geen reden om aan te nemen dat het vaste deel van de aarde verontreinigd is. 14\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

15 Kenmerk R ECT-V01-BE 2 Inleiding In opdracht van OVAM heeft Tauw België nv een oriënterend bodemonderzoek uitgevoerd op het terrein gelegen aan de Killestraat 6 te Hamme. Het onderzoeksterrein beslaat de kadastrale percelen gemeente Hamme, 3 de afdeling, sectie B, percelen 1092V, 1092W, 1092X, 1092Y en 1089N. De aanleiding tot dit onderzoek is de voormalige aanwezigheid van een gashouder op het terrein en de verontreiniging die deze veroorzaakt kan hebben. Het oriënterend bodemonderzoek dat in het kader van het decreet betreffende de bodemsanering en de bodembescherming van 27 oktober 2006 (verder Bodemdecreet genoemd) wordt uitgevoerd, heeft tot doel uit te maken of er duidelijke aanwijzingen zijn voor de aanwezigheid van bodemverontreiniging. Het oriënterend bodemonderzoek houdt een historisch onderzoek en een beperkte monsterneming in. Op basis van een oriënterend bodemonderzoek wordt nagegaan of er moet worden overgegaan tot het uitvoeren van een beschrijvend bodemonderzoek. Het oriënterend bodemonderzoek wordt uitgevoerd conform de richtlijnen van de OVAM (Standaardprocedure Oriënterend bodemonderzoek, versie oktober 2011). Tauw België nv werkt conform de Deontologische Code van de Vereniging van Erkende Bodemsaneringsdeskundigen (VEB). In bijlage 12 is een lijst opgenomen van de gebruikte afkortingen en symbolen. OBO voormalige gashouder, Moerzeke 15\50

16 Kenmerk R ECT-V01-BE 16\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

17 Kenmerk R ECT-V01-BE 3 Voorstudie De voorstudie omvat een administratief onderzoek, een (hydro)geologisch onderzoek, een historisch onderzoek en een terreinbezoek. De administratieve en historische gegevens zijn verstrekt door de opdrachtgever en aangevuld met de gegevens verkregen bij de gemeente en de provincie. Gegevens over het bestemmingstype zijn bekomen via het geoportaal Geo-Vlaanderen. 3.1 Administratieve gegevens Ligging Het onderzoeksterrein is gelegen in de gemeente Hamme aan de Killestraat 6. De benaderende locatiecoördinaten van het centrale punt van de onderzoekslocatie zijn: Tabel 3.1 Lambertcoördinaten Coördinaten (meter) X-coördinaat in meter Lambert Y-coördinaat in meter Lambert Z-coördinaat in meter TAW (Tweede Algemene Waterpassing) 3,5 De regionale ligging is aangegeven in bijlage 9 op een uittreksel uit de topografische kaart Kadastrale gegevens en bestemmingstype Het onderzoeksterrein beslaat de volgende kadastrale percelen: Tabel 3.2 Overzicht onderzoekspercelen Perceelnummer Gemeente Hamme, afdeling 3, sectie B, perceel 1092V Gemeente Hamme, afdeling 3, sectie B, perceel 1092W Gemeente Hamme, afdeling 3, sectie B, perceel 1092X Gemeente Hamme, afdeling 3, sectie B, perceel 1092Y Gemeente Hamme, afdeling 3, sectie B, perceel 1089N Oppervlakte 18 a 79 ca 10 ca 11 a 65 ca 7 a 44 ca 5 a 75 ca OBO voormalige gashouder, Moerzeke 17\50

18 Kenmerk R ECT-V01-BE Perceelnummer Oppervlakte Totaal aantal percelen Totale oppervlakte 5 53 are 73 ca Een uittreksel uit het kadastrale plan en de kadastrale legger(s) zijn toegevoegd in bijlage 10. Het terrein is volgens het Gewestplan gelegen in een gebied voor ambachtelijke bedrijven en kmo s. Dit resulteert in een Vlarebo-bestemmingstype V. In de toekomst zijn, voor zover bekend, geen wijzigingen van bestemmingstype of functiewijzigingen gepland. 3.2 Omgevingskenmerken De kenmerken met betrekking tot de omgeving zijn samengevat in tabel 3.3. Tabel 3.3 Omgevingskenmerken Oppervlaktewater waterloop 50 m ten zuiden stroomt de Schelde 780 m ten oosten stroomt een beek (naam onbekend) 870 m ten noordwesten stroomt een beek (naam onbekend) 900 m ten noorden stroomt een beek (naam onbekend) kanaal insteekhaven overige (specificeer) Bestemming omringende terreinen Huidig Voormalig industrie agrarisch gebruik x x natuur/recreatiegebied x x waterwinningsgebied woonbebouwing x x andere (specificeer) Bebouwing omgeving: (met afstand tussen het terrein en bebouwing) woningen Aangrenzend ten westen en ten noordwesten landbouwbedrijven opslagloodsen/schuren zware industrie lichte industrie en handel Aangrenzend ten noordoosten recreatieterreinen 18\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

19 Kenmerk R ECT-V01-BE overige (specificeer) Potentiële verontreinigingsbronnen in de omgeving? onbekend Calamiteiten in de omgeving? onbekend Op de omliggende terreinen werden in het verleden volgende bodemonderzoeken uitgevoerd op perceel 1092 X, 1092Y en 1089N: OB/HA512- Peelman Vastgoed NV Killestraat +6 en Aubroeck 9220 Moerzeke (OBO d.d. 25/09/2008) Historisch onderzoek en beperkte staalname 15 voormalige gasfabrieksites, Hamme (HO d.d. 30/06/2010) 3.3 Geologische en hydrogeologische gegevens Hydrogeologisch profiel Een geschematiseerde opbouw van de regionale geologie is gegeven in tabel 3.4. Tabel 3.4 Geschematiseerde bodemopbouw Dikte Beschrijving Stratigrafie Hydrogeologie (m) 14 Middelmatig tot fijn zand Quartair Goed waterdoorlatend 13 Klei, met aan de basis zand Formatie van Maldegem Slecht waterdoorlatend, aan de basis goed waterdoorlatend >10 Zand Formatie van Lede Goed waterdoorlatend Bronnen Stratigrafie: Op basis van eerder uitgevoerde onderzoeken blijkt dat het grondwater varieert tussen een diepte van 1 en 2 m-mv. Op basis van topografische gegevens stroomt het grondwater vermoedelijk in zuidelijke richting Grondwaterkwetsbaarheid Het terrein ligt in een gebied dat op de grondwaterkwetsbaarheidskaart geklasseerd is als zeer kwetsbaar. Concreet wordt aan de omgeving van de onderzoekslocatie de code Ca1 toegekend wat betekent dat de zandige watervoerende laag afgeschermd wordt door een deklaag met een dikte van minder dan 5 m en/of een zandige deklaag en dat de onverzadigde zone 10 m of minder dik is. OBO voormalige gashouder, Moerzeke 19\50

20 Kenmerk R ECT-V01-BE Grondwaterwinningen in de omgeving en beschermingszones Grondwaterwinningen Een lijst van de vergunde grondwaterwinningen in een straal van 500 m rond de locatie is opgevraagd via de website van de Databank Ondergrond Vlaanderen ( Deze lijst is toegevoegd in bijlage 8. In een straal van 500 m bevinden zich 2 vergunde grondwaterwinningen. De meest nabije grondwaterwinning is gelegen op 351 m stroomopwaarts van de onderzoekslocatie. Grondwater wordt ontrokken uit de watervoerende laag van het Ledo- Paniseliaan Aquifersysteem (Zanden van Lede) op een diepte van 30 m-mv. Er wordt geen invloed verwacht van deze grondwaterwinningen op het grondwaterpeil van de onderzoekslocatie gezien de afstand tot de onderzoekslocatie, het debiet waaraan grondwater opgepompt wordt en de diepte waarop het grondwater onttrokken wordt. Beschermingszones Volgens de ondergrondkaart Beschermingszones en waterwingebieden op de website van de Databank Ondergrond Vlaanderen ligt het terrein niet in een beschermingszone van een drinkwaterwinning. De ligging van de grondwaterwinningen is weergegeven op het uittreksel uit de topografische kaart toegevoegd in bijlage Historisch onderzoek, actuele activiteiten en inrichtingen Perceel 1092V In 1838 werd door de gebroeders D Hollander een stoomoliemolen opgericht, in 1872 werd de olieslagerij aanzienlijk vergroot. In 1902 zou door César D Hollander een nieuwe stoommachine zijn geplaatst waarna de olieslagerij nog verder uitgebreid werd in 1912 en Ergens tussen 1875 en 1905 werd op het terrein een gashouder geplaatst. Het gas diende waarschijnlijk voor de verlichting van de fabriek of voor de aandrijving van de machines. De gashouder werd vermoedelijk ergens tussen 1950 en 1955 afgebroken. In 1950 kreeg de olieslagerij een nieuwe bestemming als magazijn en woning. De woning bevindt zich op het huidige perceel 1092V, het magazijn op de percelen 1092X en 1092Y en een oprit/parking op perceel 1089N. Op het perceel 1092V was de voormalige gashouder gelegen.. 20\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

21 Kenmerk R ECT-V01-BE Perceel 1092 W Perceel 1092 omvat een elektriciteitscabine gebouwd tussen 1900 en Het perceel is volledig omgeven door perceel 1092V. Percelen 1089N, 1092X en 1092Y (voormalige percelen 1092S en 1089K) Tot 1963 werd het terrein gebruikt als loods voor de opslag en overslag van goederen (zaden, tarwe), van en naar schepen op de Schelde. Wanneer deze activiteiten begonnen en welke activiteiten voordien op het terrein plaatsvonden is niet gekend. Van 1963 tot 1976 werd het terrein gebruikt door Vermeire & zoon voor het vervaardigen van tanks (smelten van aardpek en vervaardigen van metalen reservoirs). Van 1976 tot +/ was Stokota gebruiker van het terrein, welke er een ketelslagerij uitbaatte. Hier werden de tanks van tankwagens gemaakt. Deze activiteit omvatte vermoedelijk een metaalwerkplaats en een ververij. Het productieproces omvatte voornamelijk het plooien en lassen van metalen platen, vermoedelijk het aanbrengen van een peklaag aan de tanks en het verven van deze tanks. Hiervoor werd ondermeer een generator gebruikt en een bovengrondse tank van l. Van +/-1985 tot 1993 werd het terrein gebruikt door de firma Huwaert-Bekaert voor de opslag van oude machines. Sinds 1993 is het terrein eigendom van de vennootschap Peelman Vastgoed. Op het terrein is een winkel voor antiek(meubelen) aanwezig en wordt in de werkplaats aan houtbewerking gedaan. Op het terrein zijn nog 3 bovengrondse tanks aanwezig: een bovengrondse stookolietank welke niet meer gebruikt wordt ter hoogte van de generator, een dieseltank van +/ l met pomp die niet meer gebruikt wordt en een stookolietank van l. Op basis van de voorstudie is vermoedelijk geen asbestrisico aanwezig op deze percelen. In bijlage 11 vindt men een detailplan van de locatie. Foto s van de onderzoekslocatie zijn opgenomen in bijlage 4. Kopies van de vergunningen zijn opgenomen in bijlage 6. De gegevens uit het historisch onderzoek worden per periode samengevat in tabel 3.5. OBO voormalige gashouder, Moerzeke 21\50

22 Kenmerk R ECT-V01-BE Tabel 3.5 Samenvatting historisch onderzoek Periode Kadastraal Letter VLAREM- Potentiële bron Verdachte stoffen perceel persoon (1) VLAREBOrubriek 25/01/ S en 1.1 Smelten van aardpek 28/05/ K Smederijen en inrichtingen voor het mechanisch behandelen van metalen en het vervaardigen van voorwerpen uit metaal met een onbekende totale geïnstalleerde drijfkracht 28/05/ /01/ Inrichtingen voor het mechanisch, pneumatisch of elektrostatisch aanbrengen van bedekkingsmiddelen a Opslagplaatsen voor vloeistoffen met een ontvlammingspunt hoger dan 55 C, maar dat 100 C niet overtreft, met een totaal inhoudsvermogen tussen l en l bij uitsluitend ondergrondse opslag of bij combinatie van ondergrondse of bovengrondse opslag 44.3 Opslagplaatsen voor vetten, wassen, oliën of andere nieteetbare vetstoffen met een capaciteit van meer dan 10 ton 16/02/ V Compressor met een totale / 09/07/2002 geïnstalleerde drijfkracht van 19 kw 16/02/ /10/ b Ondergrondse dubbelwandige dieseltank van l Minerale olie, BTEX en MTBE 16/02/ /02/ Een verdeelpomp voor diesel Minerale olie, BTEX en MTBE 16/02/ /02/ d.2 Een was- en sorteermachine voor / aardappelen met een totale geïnstalleerde drijfkracht van 43 22\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

23 Kenmerk R ECT-V01-BE Periode 16/02/ /02/ /10/2003 rubriek 21/03/ /07/ /07/ /10/ /02/2019 Kadastraal Letter perceel 01/03/ Y persoon (1) VLAREM- VLAREBO- Potentiële bron kw Boren van grondwaterwinningsputten en grondwaterwinning met een opgemompt debiet van 400 m³/jaar Koelinstallatie voor het bewaren van aardappelen met een totale geïnstalleerde drijfkracht van 19 kw Het lozen van afvalwater afkomstig van het wassen van aardappelen; periodieke lozing van 1 à 2 uur om de 2 weken 3.2 Lozen van huishoudelijk b b afvalwater in oppervlaktewater Bovengrondse stookolietank van l Bovengrondse dieseltank van l Koelinstallaties voor het bewaren a van producten, luchtcompressoren en airconditioninginstallaties met een totale geïnstalleerde drijfkracht van 6 kw Inrichting voor het bewerken van marmer, natuur- of kunststeen met een totale geïnstalleerde drijfkracht van 90 kw 1: Letter, toegekend aan de persoon/personen in tabel 1 van deel 1 (Administratieve gegevens) 2: Perceel 1092S en 1089K werden later heropgedeeld in perceel 1092X, 1092Y en 1089N. Verdachte stoffen / / / / Minerale olie en BTEX Minerale olie, BTEX en MTBE / / OBO voormalige gashouder, Moerzeke 23\50

24 Kenmerk R ECT-V01-BE Overzicht van de voormalige en huidige opslagtanks In tabel 3.6 is een overzicht opgenomen van de voormalige en huidige opslagtanks die zich op de onderzoekslocatie bevinden. Tabel 3.6 Gegevens opslagtanks Nr. tank Zone Inhoud (l) Product Type (B/O) Diepte basis (m) Installatiejaar Wand (E/D) Lekdetektie (J/N) Overvulbeveiliging (J/N) LLT (jaar) Ingekuipt (J/N) Bestrating Buiten gebruik (jaar) T Stookolie B - <1993 E N J / J Beton / T Diesel B - <1993 E N N / N Beton / T Stookolie B - <1993 E N N / N Beton / Legende: Zone: omschrijving van de verdachte zone Type: B/O: Bovengronds/Ondergronds Diepte basis: de diepte van de onderkant van de ondergrondse tank ten opzichte van het maaiveld Wand: E/D: Enkelwandig/Dubbelwandig Overvulbeveiliging: J/N: Ja/Nee LLT: Laatste lektest 3.5 Resultaten vroegere bodemonderzoeken, -saneringen en grondverzet Op het voormalige perceel 192S (nu opgedeeld in de percelen 1089N, 1092X en 1092Y) werd reeds één bodemonderzoek uitgevoerd. De resultaten van dit onderzoek zijn opgenomen in onderstaande tabel. Op perceel 1092V werd in 2008 een historisch onderzoek met beperkte staalname uitgevoerd in opdracht van de OVAM. Op de onderzoekslocatie zijn geen voorzorgsmaatregelen, veiligheidsmaatregelen en/of gebruiksbeperkingen van toepassing. De voorgaande onderzoeken worden samengevat in tabel \50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

25 Kenmerk R ECT-V01-BE Tabel 3.7 Samenvatting resultaten voorgaande bodemonderzoeken, -saneringen en grondverzet Datum Type Titel Opdracht- Bodem- Parameters Classificatie 1 Overschrijdings- rapport gever sanerings- waarvoor factor van de deskundige DAEB bodemsanerings -norm 17/09/2008 OBO Oriënterend bodemonderzoek Peelman Vastgoed NV, Killestraat +6 en Aubroeck, /06/2010 HO Historisch Moerzeke (Hamme) onderzoek en beperkte staalname 15 voormalige gasfabrieksites, Hamme (Moerzeke) Peelman Vastgoed OVAM OBO = Oriënterend bodemonderzoek HO = Historisch onderzoek met beperkte staalname 1: classificatie volgens beoordelingskader voor dat type rapport SWBO bvba / P Grondwater: Lood URS Belgium / / / bvba x 1,4 De gegevens met betrekking tot de reeds uitgevoerde bodemonderzoeken zijn opgenomen in bijlage Terreinopname Tijdens het terreinbezoek door een medewerker van Tauw op 14 augustus 2012 werd bovenstaande informatie zoveel als mogelijk geverifieerd. Er werden geen visueel waarneembare verontreinigingen vastgesteld. OBO voormalige gashouder, Moerzeke 25\50

26 Kenmerk R ECT-V01-BE 26\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

27 Kenmerk R ECT-V01-BE 4 Bepaling van de onderzoeksstrategie 4.1 Opzet Verontreinigingshypothese Aan de hand van de gegevens die werden verzameld tijdens de voorstudie, wordt een verontreinigingshypothese opgesteld. Hierbij kunnen de volgende stappen onderscheiden worden. Eerst worden op de onderzoekslocatie op basis van verzamelde gegevens verschillende verdachte zones afgebakend. Een verdachte zone is een technisch geheel waarin potentiële verontreinigingsbronnen aanwezig zijn of waren, of een zone waarin reeds verontreiniging werd vastgesteld Daarna wordt per verdachte zone een inventarisatie gemaakt van alle huidige en voormalige potentiële verontreinigingsbronnen Per potentiële verontreinigingsbron wordt aangegeven wat de verdachte stoffen zijn (indien nodig inclusief de afbraakproducten). Dit gebeurt, onder meer, op basis van de Code van goede praktijk inventaris verdachte stoffen (OVAM, november 2002) Per potentiële verontreinigingsbron worden daarna de eigenschappen van elke nietgenormeerde verdachte stof (mobiliteit, ) weergegeven. Per verontreinigingsbron worden (rekening houdend met de kenmerken van de stoffen en de geologische kenmerken van de onderzoekslocatie) eveneens de verdachte bodemlagen gespecificeerd, alsook op welke manier de bodem beschermd wordt tegen het ontstaan van bodemverontreiniging Tot slot worden de eventuele hiaten in kennis aangegeven Bemonsteringsstrategie Op basis van de opgestelde verontreinigingshypothese wordt een strategie voor het veld- en laboratoriumonderzoek bepaald. Daarbij wordt rekening gehouden met de resultaten van eventueel vroegere onderzoeken, met het feit of de verontreiniging vermoedelijk homogeen over het gehele terrein (of een deel ervan) of in kernen zal voorkomen, met de grondwaterstand, enzovoort. De bemonsteringsstrategie dient daarna als leidraad voor het vervolg van het onderzoek. Ze kan steeds worden bijgestuurd op basis van terreinwaarnemingen, analyseresultaten of andere nieuwe gegevens. 4.2 Uitwerking Perceel 1092V Op basis van de gegevens verzameld tijdens de voorstudie kunnen volgende verdachte zones worden beschouwd. OBO voormalige gashouder, Moerzeke 27\50

28 Kenmerk R ECT-V01-BE Tabel 4.1 Verdachte zones Zone I II Omschrijving Locatie voormalige gashouder + vloerplaat + zone rondom Leidingen van de voormalige gashouder De ligging van de verdachte zones en de potentiële verontreinigingsbronnen is weergegeven op de tekening in bijlage 11. Voor deze verdachte zones wordt geopteerd voor bemonsteringsstrategie 3, daar de potentiële verontreinigingsbronnen aanleiding kunnen geven tot een heterogeen verspreide verontreiniging en gelokaliseerd kunnen worden. Naast het onderzoek van de verdachte zones dient tevens een algemene screening van de volledige onderzoekslocatie te worden uitgevoerd. Voor deze screening wordt strategie 1 gevolgd. Bij een algemene screening van het terrein wordt de onderzoekslocatie onderverdeeld in blokken met min of meer een gelijkwaardige oppervlakte en vorm afhankelijk van de totale oppervlakte van de te onderzoeken onderzoekslocatie en de oppervlakte welke de risicolocaties innemen. Concreet wordt de onderzoekslocatie opgedeeld in 2 evenwaardige blokken. Per blok dient minstens een standaardanalysepakket (SAP) op grond en één standaardanalysepakket (SAP) op grondwater te worden geanalyseerd. Percelen 1089N, 1092X en 1092Y Gezien er op de onderzoekslocatie reeds een decretaal oriënterend bodemonderzoek werd uitgevoerd, is strategie 5 van toepassing. De invulling die wordt gegeven aan bemonsteringsstrategie 5 hangt af van verschillende factoren: De activiteiten die sedert het voorgaande oriënterend bodemonderzoek werden uitgevoerd De tijd die verstreken is sinds het vorige oriënterend bodemonderzoek De reden waarvoor het oriënterend bodemonderzoek wordt uitgevoerd Het voorkomen van schadegevallen sinds het vorige oriënterend bodemonderzoek Voor de onderzoekslocatie geldt: Sinds het vorige decretaal oriënterend bodemonderzoek waren geen risico-inrichtingen aanwezig op het terrein Het voorgaande oriënterend bodemonderzoek is ouder dan 1 jaar Sinds het voorgaande decretaal oriënterend bodemonderzoek heeft zich geen schadegeval voorgedaan De ruimtelijke omschrijving van de onderzochte grond stemt niet overeen met de omschrijving van de grond waarop de onderzoeksplicht rust 28\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

29 Kenmerk R ECT-V01-BE Aangezien er sinds het vorige oriënterend bodemonderzoek nog risico-inrichtingen aanwezig zijn en het vorige onderzoek meer dan 1 jaar oud is, wordt onderzoeksstrategie 5D toegepast. In het kader van deze strategie dienen alle potentiële verontreinigingsbronnen die tot bijkomende bodemverontreiniging kunnen leiden onderzocht te worden. De volgende verdachte zones worden onderscheiden. De ligging van de verdachte zones en de potentiële verontreinigingsbronnen is weergegeven op de tekening in bijlage 11. Tabel 4.2 Omschrijving van de verdachte zones Zone III IV V Omschrijving Bovengrondse stookolietank van l Bovengrondse dieseltank van l met pomp Bovengrondse stookolietank van l Voor deze verdachte zones wordt geopteerd voor bemonsteringsstrategie 3, daar de potentiële verontreinigingsbronnen aanleiding kunnen geven tot een heterogeen verspreide verontreiniging en gelokaliseerd kunnen worden. Gezien de potentiële verontreinigingsbronnen in het verleden reeds onderzocht werden, dient tweederde van het aantal grondwaterstalen voorgesteld in strategie 3 geanalyseerd te worden. Het analyseren van grondstalen wordt niet relevant geacht, gezien er ter hoogte van de opslag voldoende bodembeschermende maatregelen genomen zijn (verharding). Om een betere uitspraak te doen over perceel 1089N wordt op dit perceel een extra peilbuis geplaatst. De uitwerking van de bemonsteringsstrategieën is samengevat in Tabel 4.3. OBO voormalige gashouder, Moerzeke 29\50

30 Kenmerk R ECT-V01-BE 30\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

31 Kenmerk R ECT-V01-BE Tabel 4.3 Verontreinigingshypotheses en de bemonsteringsstrategieën Onderzoekslocatie Voormalige gashouder Killestraat 6 Hamme Oppervlakte totaal onderzoekslocatie 53 are 73 ca Bemonsteringsstrategie Aantal blokken Aantal boringen Aantal peilputten Aantal SAP grond Algemene screening onderzoekslocatie Omschrijving verdachte Bemonsteringsstrategibescherming Bodem- Verdachte Verdachte Aantal Aantal zones en oppervlakte stoffen bodemlaag boringen peilputten Locatie voormalige gashouder + vloerplaat + zone rondom (<100 m²) Leidingen voormalige gashouder Bovengrondse stookolietank l (5 m²) Bovengrondse dieseltank l met pomp (5 m²) Bovengrondse stookolietank l (350 m²) Samenvatting Nummer en oppervlakte kadastraal perceel Omschrijving potentiële verontreinigingsbronnen en oppervlakte 1092V (1.879 m²) 3 Locatie voormalige gashouder + vloerplaat + zone rondom (<100 m²) 1092V (1.879 m²) 3 Leidingen voormalige gashouder 1092X (1.165 m²) 5D Bovengrondse stookolietank l (5 m²) 1092X (1.165 m²) 5D Bovengrondse dieseltank l met pomp (5 m²) 1092Y (744 m²) 5D Bovengrondse stookolietank l (350 m²) Aantal grondanalyses Aantal SAP grondwater Aantal grondwater -analyses - Zware Toplaag metalen, minerale - olie, PAK s, Diepte BTEX, leidingen 1 1 Beton cyanide en fenolen Toplaag 1 1 Beton Toplaag 1 1 Beton Toplaag 1 1 Totaal aantal boringen Totaal aantal peilputten 5 7 SAP = standaardanalysepakket De som van de boringen per verdachte zone en van de boringen in het kader van bemonsteringsstrategie 1 is verschillend van het totale aantal boringen die op de onderzoekslocatie worden uitgevoerd daar bepaalde boringen zowel in het kader van het onderzoek van een verdachte zone als in het kader van de algemene screening van de onderzoekslocatie kunnen gehanteerd worden. Hetzelfde geldt voor de som van het aantal peilbuizen. OBO voormalige gashouder, Moerzeke 31\50

32 Kenmerk R ECT-V01-BE 32\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

33 Kenmerk R ECT-V01-BE 5 Resultaten veld- en laboratoriumonderzoek 5.1 Verslag van de monsterneming en laboratoriumonderzoek Boringen Uitvoerder boringen: Tauw België nv Remylaan 4c bus Leuven (Wijgmaal) Naam staalnemer: Piet Willems Aard monsterconservering: Gekoeld Peilputten Uitvoerder plaatsing peilputten: Tauw België nv Remylaan 4c bus Leuven (Wijgmaal) Datum uitvoering: 14 augustus 2012 Naam staalnemer: Dries Geussens Datum monstername: 23 augustus 2012 Aard monsterconservering: Gekoeld + eventueel toevoegingen De boringen zijn uitgevoerd volgens en volgens de methodes vastgesteld in het CMA. Analyses Laboratorium: Datum aankomst monsters: Datum uitvoering: AL West Handelskade 39, 7417 DE Deventer Postbus 693, 7400 AR Deventer Nederland zie analyserapporten zie analyserapporten Bovenvermeld laboratorium is erkend voor de uitvoering van analyses in het kader van het VLAREBO. De analyses zijn uitgevoerd volgens de methodes die in het CMA zijn vastgesteld of volgens een methode die door de OVAM gelijkwaardig is verklaard. De analyserapporten zijn toegevoegd in bijlage 3. OBO voormalige gashouder, Moerzeke 33\50

34 Kenmerk R ECT-V01-BE 5.2 Uitgevoerde werkzaamheden Perceel 1092V en 1092W: In totaal zijn 4 boringen uitgevoerd, waarvan er 2 zijn afgewerkt tot peilput ten behoeve van grondwaterstaalname. Bijkomend werden 2 bestaande peilbuis herbemonsterd. De positionering van de boringen en peilputten is weergegeven op het detailplan in bijlage 11. De Lambertcoördinaten van de boringen zijn tevens in bijlage 11 opgenomen. Bijlage 1 bevat de boorprofielen met weergave van de boormethode, de peilbuisconstructie, de grondwaterstand en de beschrijving van de lithologie en de zintuiglijke waarnemingen. Peilbuizen MOER_1 en MOER_2 werden echter niet teruggevonden. Perceel 1092X, 1092Y, 1089N: De bestaande peilbuizen werden herbemonsterd en op perceel 1089N werd een nieuwe peilbuis geplaatst. De bestaande peilbuis PB5 was echter niet bemonsterbaar. Bijgevolg was een bijkomende peilbuis gewenst ter hoogte van de locaties van PB5. Het plaatsen van deze peilbuis werd echter na twee pogingen werd gestaakt doordat een steenlaag het boren onmogelijk maakte. Ter controle werd wel een monster genomen van het vaste deel van de aarde van de toplaag. In boringen 11, 12, 13, 15, 16 en 17 werden kooldeeltjes vastgesteld gerelateerd aan een puinlaag. Deze kooldeeltjes werden onderzocht op verdachte stoffen (PAK s) aan de hand van boring 11 (1,0-1,5 m-mv). Tabel 5.1 geeft de uitgevoerde werkzaamheden meer in detail aan. Tabel 5.1 Uitgevoerde werkzaamheden Verdachte zones en potentiële Locatie voormalige gashouder + vloerplaat + zone rondom Nummer boring 1 of peilbuis 2 Diepte boring PB11 3,8 - MOER_1 4 Relevante zintuiglijke (m-mv 3 ) waarneming Peilbuis niet aanwezig Traject Grondanalyses bodemmonster (m-mv 3 ) 0,2-0,4 SAP uitgebreid + BTEX + cyanide 1,0-1,5 PAK s verontreinigingsbronnen Filterstelling Grondwateranalyses (m-mv 3 ) 2,8-3,8 SAP uitgebreid + PAK s + fenolen + cyanide Leidingen voormalige gashouder Verspreid MOER_2 4 Peilbuis niet aanwezig B12 2,0-0,2-0,4 SAP uitgebreid BTEX + cyanide PB13 3,7-0,23-0,43 SAP uitgebreid + 2,7-3,7 SAP uitgebreid + PAK s 34\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

35 Kenmerk R ECT-V01-BE Nummer boring 1 of peilbuis 2 Diepte boring Relevante zintuiglijke Traject bodem- (m-mv 3 ) waarneming monster (m-mv 3 ) Grondanalyses Verdachte zones en potentiële verontreinigingsbronnen Bovengrondse stookolietank l Bovengrondse stookolietank l Filterstelling (m-mv 3 ) Grondwateranalyses PB ,0-2,0 SAP uitgebreid + PAK s PB5 4 Gestaakte grondwaterstaalname B18 0,5-0,0-0,5 SAP uitgebreid fenolen + cyanide B23 Gestaakte boring Gespreid 1098N PB20 2, ,0-2,0 SAP uitgebreid + PAK s 1: boring ten behoeve van grondstaalname 2: boring afgewerkt tot peilput ten behoeve van grondwaterstaalname 3: m-mv: meter min maaiveld 4: herbemonstering bestaande peilbuis + fenolen + cyanide 5.3 Overzicht van de resultaten van het veld- en laboratoriumonderzoek Veldmetingen m.b.t. grondwater De veldmetingen betreffende het grondwater zijn weergegeven in tabel 5.2. Tabel 5.2 Veldmetingen grondwater: EC, ph en temperatuur Nr. Datum Filter- Dikte Grondwater- ph EC t PP. stelling drijflaag stand t.o.v. (µs) ( C) (m-mv) (cm) bovenkant PP 2 23/08/2012 0,0-2,0-1,24 7, /10/2012 0,0-2,0-0,98 6, /08/2012 2,8-3,8-1,33 7, /08/2012 2,7-3,7-1,29 7, /10/2012 1,0-2,0-1,07 7, Toetsing van de analyseresultaten Om de grond- en grondwaterkwaliteit te bepalen worden de concentraties getoetst aan de streefwaarden, richtwaarden en bodemsaneringsnormen vastgesteld in het besluit van de Vlaamse Regering houdende vaststelling van het Vlaams reglement betreffende de bodemsanering en de bodembescherming (Vlarebo) d.d. 14 december 2007 (B.S. 22 april 2008 en 19 mei 2008), behorende bij het bodemdecreet van 27 oktober 2006 (B.S. 22 januari 2007 en 20 februari 2007). Hierbij worden deze begrippen als volgt gedefinieerd: OBO voormalige gashouder, Moerzeke 35\50

36 Kenmerk R ECT-V01-BE Streefwaarde : gehalte aan verontreinigende stoffen of organismen op of in de bodem, dat als normale achtergrond in niet-verontreinigde bodems met vergelijkbare bodemkenmerken teruggevonden wordt Richtwaarde : het gehalte aan verontreinigende stoffen of organismen op of in de bodem, dat toelaat dat de bodem al zijn functies kan vervullen zonder dat enige beperking moet worden opgelegd Bodemsaneringsnorm : een niveau van bodemverontreiniging dat een aanmerkelijk risico inhoudt van negatieve effecten voor de mens of het milieu, gelet op de kenmerken van de bodem en de functies die deze vervult Voor bepaalde stoffen worden de toetsingswaarden omgerekend naar het kleigehalte, het organische stofgehalte en/of de ph-kcl. De bodemsaneringsnorm voor grond houdt daarnaast ook rekening met het Vlarebo-bestemmingstype van het terrein. Wat de grondwaterkwaliteit betreft, wordt geen rekening gehouden met het Vlarebo-bestemmingstype. Op de locatie is tijdens het historische onderzoek met beperkte staalname een organisch stofgehalte van 10,0 % en een lutumgehalte van 6,2 % gemeten. De ph in grond bedraagt 7. Er zal getoetst worden aan de normen geldende voor een bodem met een organisch stofgehalte van 10,0 %, een lutumgehalte van 6,2 % en een ph van 7. De analyseresultaten van grond en grondwater en hun toetsing aan de normen zijn weergegeven in de tabellen in bijlage 2. De resultaten worden getoetst aan de normen behorend bij het Vlarebo-bestemmingstype V. 36\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

37 Kenmerk R ECT-V01-BE 6 Evaluatie van de verzamelde gegevens 6.1 Veldgegevens Op basis van de veldwaarnemingen is het volgende naar voor gekomen: De lokale grondwaterstand bedraagt ongeveer 1,3 m-mv De lokale bodemopbouw tot 3,8 m-mv ziet eruit als volgt: 0,0-0,5: matig grof zand 0,5-3,8: afwisseling van matig grof ziltig zand met zandige en kleiige leem De boorprofielen in bijlage 1 geven de zintuiglijke waarnemingen per boorpunt aan. Voor de EC, ph en temperatuur wordt verwezen naar Tabel Bespreking analyseresultaten en conclusies In wat volgt wordt een bespreking gegeven van de verontreinigingstoestand Evaluatie verontreinigingstoestand In volgende tabel wordt, per kadastraal perceel, aangegeven voor welke parameters er een overschrijding is van de streefwaarde, richtwaarde, 80%-waarde van de bodemsaneringsnorm en/of bodemsaneringsnorm. Tabel 6.1 Samenvattende tabel overschrijding normen Kadastraal perceel Parameter C > SW C > RW C > 80% BSN C > BSN Vaste deel van de aarde 1092V Chroom Koper Kwik Lood Nikkel Zink Benzo(a)pyreen Fenanthreen Fluorantheen Benzo(a)antraceen Chryseen Benzo(b)fluorantheen x x x x x x x x x x x x OBO voormalige gashouder, Moerzeke 37\50

38 Kenmerk R ECT-V01-BE Kadastraal Parameter C > SW C > RW C > 80% BSN C > BSN perceel Benzo(ghi)peryleen x Indeno(123-cd)pyreen x Anthraceen x Pyreen x Minerale olie x Pyreen x 1092Y Chroom x Lood x Zink x Fenanthreen x Benzo(a)antraceen x Pyreen x Minerale olie x Grondwater 1092V Arseen x 1089N Benzo(a)pyreen x Fenanthreen x Fluoreen x Acenaftyleen x C = concentratie In de puinlaag met kooldeeltjes wordt een lichte overschrijding van de streefwaarde vastgesteld voor de parameters: fenanthreen, benzo(a)antraceen, chryseen, benzo(ghi)peryleen en pyreen Tabel 6.2 Maximaal aangetroffen concentraties in grond Parameter Maximaal aangetroffen Boring Diepte grondstaal Overschrijdings- Aard (1) concentratie (mg/kg ds) factor Verontreiniging t.h.v. perceel 1092V Benzo(a)pyreen 0, ,23-0,43 0,05 H Verontreiniging t.h.v. perceel 1092X (2) Koper ,5-1,0 0,22 H Lood ,5-1,0 0,13 H Zink ,0-0,3 0,15 H Kwik 2,8 3 0,2-0,7 0,44 H 38\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

39 Kenmerk R ECT-V01-BE Zink ,0-0,3 0,15 H Kwik 2,8 3 0,2-0,7 0,44 H Verontreiniging t.h.v. perceel 1092Y (2) Minerale olie ,3-0,6 0.,25 H Benzo(a)pyreen 0,52 5 0,3-0,6 0,072 H Verontreiniging t.h.v. perceel 1092N (2) Lood ,3-0,8 0,13 H Zink ,3-0,8 0,18 H Minerale olie ,3-0,8 0,16 H (1) Aard: Historisch (H), Nieuw (N), Gemengd nieuw (GN), Gemengd historisch (GH), Gemengd grotendeel nieuw (GGN), Gemengd grotendeels historisch (GGH) (2) Gegevens overgenomen uit het voorgaande bodemonderzoek Tabel 6.3 Maximaal aangetroffen concentraties in grondwater Parameter Maximaal aangetroffen concentratie (µg/l) Verontreiniging t.h.v. perceel 1092V Peilbuis Filterstelling Overschrijdings- Aard (*) factor Arseen 51,6 11 2,8-3,8 2,6 H (*) Aard: Historisch (H), Nieuw (N), Gemengd nieuw (GN), Gemengd historisch (GH), Gemengd grotendeel nieuw (GGN), Gemengd grotendeels historisch (GGH) In het oriënterend bodemonderzoek in 2008 werd verontreiniging van het grondwater met lood (BSN x1,4) aangetroffen ter hoogte van peilbuis PB3. Bij de herbemonstering van deze peilbuis werd deze verontreiniging niet meer aangetroffen Oorzaak/bron en aard van de verontreiniging(en) De verhoogde concentratie aan benzo(a)pyreen, zware metalen en minerale olie in het vaste deel van de aarde wordt toegeschreven aan steenpuin, wat al aanwezig is van voor De verontreiniging kan dus worden geklasseerd als historisch. De oorsprong van de verhoogde concentratie aan arseen in het grondwater is onbekend. De arseenverontreiniging kan niet worden toegewezen aan een huidige of voormalige activiteit. Grijs/groene zand kan duiden op de aanwezigheid van glauconiet wat natuurlijk hoge concentratie arseen kan bevatten. Er kan dus aangenomen worden dat het arseen van nature in hoge concentraties aanwezig is Voorzorgsmaatregelen Niet van toepassing. OBO voormalige gashouder, Moerzeke 39\50

40 Kenmerk R ECT-V01-BE Hiaten Er zijn geen hiaten Toetsing volgens methodologie Duidelijke aanwijzing van een ernstige bodemverontreiniging Gezien er op de onderzoekslocatie reeds een door de OVAM aanvaard oriënterend bodemonderzoek werd uitgevoerd, dienen de resultaten van dit onderzoek vergeleken worden met de resultaten die in het verleden bekomen werden. Voor de verontreiniging van het vaste deel van de aarde met benzo(a)pyreen, zware metalen en minerale olie geldt dat gezien: er geen toename in de graad van verontreiniging is vastgesteld, er geen verandering is in de terreinkenmerken, het mogelijke verspreidingsgedrag van de historische verontreiniging(en) niet veranderd is, er geen aanwijzingen zijn dat de aannames gedaan in het kader van de besluitvorming in de vroeger uitgevoerde onderzoeken aangepast dienen te worden; is er geen reden om aan te nemen dat er sprake is van een duidelijke aanwijzing van een ernstige bodemverontreiniging voor deze verontreiniging. Voor de verontreiniging van grondwater met arseen geldt dat gezien: er een toename in de graad van verontreiniging is vastgesteld, er geen verandering is in de terreinkenmerken, het mogelijke verspreidingsgedrag van de historische verontreiniging(en) niet veranderd is, er geen aanwijzingen zijn dat de aannames gedaan in het kader van de besluitvorming in de vroeger uitgevoerde onderzoeken aangepast dienen te worden; dient op basis van de uitgewerkte methodologie nagegaan te worden of er sprake is van een duidelijke aanwijzing van een ernstige bodemverontreiniging voor deze verontreiniging. Op basis van de methodologie is een bijkomende evaluatie vereist voor de verontreiniging van arseen. Gezien de lichte overschrijding van de bodemsaneringsnorm en natuurlijke oorsprong van de verontreiniging, dient niet overgegaan te worden tot het uitvoeren van een beschrijvend bodemonderzoek. De uitwerking van deze methodologie is toegevoegd in bijlage 5. 40\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

41 Kenmerk R ECT-V01-BE Samenvatting verontreinigingstoestand per kadastraal perceel De verontreinigingstoestand van de onderzoekslocatie is samengevat in tabel 6.4. Aangezien er geen bijkomende analyses zijn uitgevoerd op het vaste deel van aarde van perceel 1092X en 1092Y en er geen reden is om aan te nemen dat de toestand veranderd is, zijn de waargenomen verontreinigingen van het oriënterend bodemonderzoek van 2008 overgenomen. In tabel(len) 6.5 tot 6.6 zijn de administratieve gegevens per verontreiniging 1 (of vermoedelijke verontreiniging) samengevat. De onderzoeksresultaten zijn tevens weergeven op het plan in bijlage 11. Tabel 6.4 Samenvatting verontreinigingstoestand per kadastraal perceel Perceel Identificatienummer Medium Aard (3) Beoordeling Bron of verontreiniging (1) (4) verspreiding (5) 1092V 1092X 1092Y 1089N 1 Bodem H P B 2 Grondwater H P B 1 Bodem H P B - Grondwater - O - 1 Bodem H P B - Grondwater - O - 1 Bodem H P B - Grondwater - O - (1) Identificatienummer verontreiniging: zie tabel 6.5 tot 6.6 (2) Medium: Vaste deel, grondwater of puur product (3) Aard verontreiniging: Historisch (H), Nieuw (N), Gemengd nieuw (GN), Gemengd historisch (GH), Gemengd grotendeel nieuw (GGN), Gemengd grotendeels historisch (GGH) (4) Beoordeling O-zin: Voor geen enkele genormeerde parameter wordt de richtwaarde voor het vaste deel van de aarde en/of het grondwater overschreden En voor geen enkele niet-genormeerde parameter is er noodzaak tot een beschrijvend bodemonderzoek P-zin: De richtwaarde wordt overschreden voor één of meerdere genormeerde parameters maar er is geen noodzaak tot beschrijvend bodemonderzoek voor het vaste deel van de aarde en/of het grondwater Q-zin: Het is nodig een beschrijvend bodemonderzoek uit te voeren indien bij nieuwe bodemverontreiniging er duidelijke aanwijzingen zijn dat de bodemverontreiniging de bodemsaneringsnormen overschrijdt of dreigt te overschrijden Het is nodig een beschrijvend bodemonderzoek uit te voeren indien bij historische bodemverontreiniging er duidelijke aanwijzingen zijn van een ernstige bodemverontreiniging Als de bodemverontreiniging omwille van haar bijzondere aard niet aan bodemsaneringsnormen kan worden getoetst, is het nodig een beschrijvend bodemonderzoek uit te voeren indien er duidelijke aanwijzingen zijn van een ernstige bodemverontreiniging (5) Bronperceel (B) of verspreidingsperceel (V) 1 Een verontreiniging is een (minstens gedeeltelijk) ruimtelijk (zowel in het horizontale vlak als in de diepte) afscheidbare zone het verhoogde concentraties in een bepaald medium. OBO voormalige gashouder, Moerzeke 41\50

42 Kenmerk R ECT-V01-BE Tabel 6.5 Administratieve gegevens van de bodemverontreiniging met benzo(a)pyreen, zware metalen, minerale olie Administratieve gegevens Identificatienummer 1 Nieuw Naam Bodemverontreiniging met benzo(a)pyreen, zware metalen, minerale olie Omschrijving Bodemverontreiniging met benzo(a)pyreen, zware metalen, minerale olie Bron/locatie Puin Medium Bodem Milieutechnische gegevens Parameter(s) Benzo(a)pyreen, zware metalen, minerale olie Aard Historisch Motivatie Aard Deze verontreinigingen zijn te wijten aan steenpuin, wat al aanwezig is van voor 1995 Classificatie P Urgentieklasse N.v.t. Behandeling Type Omschrijving Van Tot Voorzorgsmaatregelen N.v.t. Veiligheidsmaatregelen N.v.t. Gebruiksbeperkingen N.v.t. Gebruiksadviezen N.v.t. Bestemmingsbeperkingen N.v.t. Ontgraving N.v.t. Is de beschrijving/aanpak van de verontreiniging volledig na dit rapport? ja Tabel 6.6 Administratieve gegevens van de grondwaterverontreiniging met arseen Administratieve gegevens Identificatienummer 2 Nieuw Naam Grondwaterverontreiniging met arseen Omschrijving Grondwaterverontreiniging met arseen Bron/locatie Natuurlijke verontreiniging Medium Grondwater Milieutechnische gegevens Parameter(s) Arseen Aard Historisch Motivatie Aard Kan niet toegewezen worden aan een huidige of voormalige activiteit. Grijs/groene zand kan duiden op de aanwezigheid van glauconiet wat natuurlijk hoge concentratie arseen kan bevatten 42\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

43 Kenmerk R ECT-V01-BE Classificatie P Urgentieklasse N.v.t. Behandeling Type Omschrijving Van Tot Voorzorgsmaatregelen N.v.t. Veiligheidsmaatregelen N.v.t. Gebruiksbeperkingen N.v.t. Gebruiksadviezen N.v.t. Bestemmingsbeperkingen N.v.t. Ontgraving N.v.t. Is de beschrijving/aanpak van de verontreiniging volledig na dit rapport? ja OBO voormalige gashouder, Moerzeke 43\50

44 Kenmerk R ECT-V01-BE 44\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

45 Kenmerk R ECT-V01-BE 7 Samenvattend besluit In opdracht van OVAM heeft Tauw België nv een oriënterend bodemonderzoek uitgevoerd op het terrein gelegen aan de Killestraat 6 te Hamme. Het onderzoeksterrein beslaat de kadastrale percelen gemeente Hamme, 3 de afdeling, sectie B, percelen 1092V, 1092W, 1092X, 1092Y en 1089N. De aanleiding tot dit onderzoek is de voormalige aanwezigheid van een gashouder op het terrein en de verontreiniging die deze veroorzaakt kan hebben. Er werden eerder twee bodemonderzoeken uitgevoerd op de onderzoekslocatie. Er werd nog geen bodemsanering uitgevoerd op de onderzoekslocatie. Volgens het Gewestplan is de onderzoekslocatie gelegen in een gebied voor ambachtelijke bedrijven en kmo s. Het terrein wordt momenteel gebruikt als woning en magazijn met brandstoftanks. Vroeger is op een deel van het terrein een gashouder aanwezig geweest. Dit heeft als gevolg dat het terrein mogelijk verontreinigd is met de volgende stoffen: zware metalen, minerale olie, BTEX, cyanide, PAK s en fenolen. Tauw heeft stalen genomen van het vaste deel van de aarde en het grondwater verspreid over de onderzoekslocatie en ter hoogte van de voormalige gashouder en de brandstoftanks. De onderzoekslocatie wordt gecatalogeerd als: Woonzone Fondsendossier Complexe verontreiniging Onteigening Geen van de vorige Tauw komt voor de betrokken percelen tot het volgend besluit: Besluit kadastraal perceel 1092V: P Na analyse van de stalen zijn concentraties boven de richtwaarde vastgesteld voor benzo(a)pyreen in het vaste deel van de aarde en boven de bodemsaneringsnorm voor arseen in het grondwater. De verhoogde concentratie wordt ook beschouwd als historisch aangezien aangenomen wordt dat ze veroorzaakt is door het steenpuin aanwezig van voor De verhoogde arseenconcentratie wordt beschouwd als natuurlijk van aard. OBO voormalige gashouder, Moerzeke 45\50

46 Kenmerk R ECT-V01-BE Uit het oriënterend bodemonderzoek blijkt dat er geen duidelijke aanwijzing is dat de verhoogde concentraties een ernstige bodemverontreiniging vormen voor mens of milieu. Bijgevolg moet er geen beschrijvend bodemonderzoek uitgevoerd worden. Ten gevolge van de huidige en voormalige inrichtingen op het terrein wordt/werd er niet geloosd op het oppervlaktewater. Op basis van de voorstudie en de zintuiglijke waarnemingen op het terrein en in de boringen is vermoedelijk geen asbestrisico aanwezig op dit perceel. Besluit kadastraal perceel 1092W: P Van het perceel 1092W werden geen grond- of grondwaterstalen geanalyseerd. Aangezien het perceel omsloten wordt door perceel 1092V en de oppervlakte van het perceel beperkt is, kan worden aangenomen dat het besluit voor perceel 1092V op dit perceel ook van toepassing. Besluit kadastraal perceel 1092X: P In het voorgaand bodemonderzoek zijn voor zware metalen concentraties vastgesteld boven de richtwaarde in het vaste deel van de aarde. De verhoogde concentraties van de zware metalen en benzo(a)pyreen worden als een historische verontreiniging beschouwd omdat aangenomen wordt dat zij veroorzaakt zijn door puin aanwezig van voor Op basis van de recente analyses van het grondwater is er geen reden om aan te nemen dat het vaste deel van de aarde verontreinigd is. Ten gevolge van de huidige en voormalige inrichtingen op het terrein wordt/werd er niet geloosd op het oppervlaktewater. Op basis van de voorstudie en de zintuiglijke waarnemingen op het terrein en in de boringen is vermoedelijk geen asbestrisico aanwezig op dit perceel. Besluit kadastraal perceel 1092Y: P In het voorgaand bodemonderzoek zijn voor benzo(a)pyreen en minerale olie concentraties vastgesteld boven de richtwaarde in het vaste deel van de aarde. De verhoogde concentratie van benzo(a)pyreen wordt als een historische verontreiniging beschouwd omdat aangenomen wordt dat zij veroorzaakt zijn door puin aanwezig van voor De verhoogde concentratie aan minerale olie wordt als een historische verontreiniging beschouwd ten tijde van de voormalige activiteiten, daterend van de periode Op basis van de recente analyses van het grondwater is er geen reden om aan te nemen dat het vaste deel van de aarde verontreinigd is. 46\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

47 Kenmerk R ECT-V01-BE Ten gevolge van de huidige en voormalige inrichtingen op het terrein wordt/werd er niet geloosd op het oppervlaktewater. Op basis van de voorstudie en de zintuiglijke waarnemingen op het terrein en in de boringen is vermoedelijk geen asbestrisico aanwezig op dit perceel. Besluit kadastraal perceel 1089N: P In het voorgaand bodemonderzoek zijn voor zware metalen en minerale olie concentraties vastgesteld boven de richtwaarde in het vaste deel van de aarde. De verhoogde concentraties van de zware metalen wordt als een historische verontreiniging beschouwd omdat aangenomen wordt dat zij veroorzaakt zijn door puin aanwezig van voor De verhoogde concentratie aan minerale olie wordt als een historische verontreiniging beschouwd ten tijde van de voormalige activiteiten, daterend van de periode Op basis van de recente analyses van het grondwater is er geen reden om aan te nemen dat het vaste deel van de aarde verontreinigd is. Ten gevolge van de huidige en voormalige inrichtingen op het terrein wordt/werd er niet geloosd op het oppervlaktewater. Op basis van de voorstudie en de zintuiglijke waarnemingen op het terrein en in de boringen is vermoedelijk geen asbestrisico aanwezig op dit perceel. OBO voormalige gashouder, Moerzeke 47\50

48 Kenmerk R ECT-V01-BE 48\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

49

50 Kenmerk R ECT-V01-BE 50\50 OBO voormalige gashouder, Moerzeke

51 Bijlage 1 Boorprofielen

52

53 0,00 t.o.v. MV -0,50 stenen(2/m.grof) wortels(1/fijn) 11 1 mg zand humeus bruin (donker) edelman steekbs edelman wortels(2/fijn) mg zand humeus bruin (donker) edelman steekbs edelman betonlaag stenen(2/fijn) puin(2/fijn) 13 2 mg zand bruin (donker) betonbr steekbs edelman -1, stootijzer riversd kooldeeltjes(2/fijn) puin(2/m.grof) 4 mg zand siltig humeus zwart bruin (donker) kooldeeltjes(3/fijn) puin(2/m.grof) 3 mg zand siltig humeus zwart bruin (donker) kooldeeltjes(4/fijn) puin(2/m.grof) glas(1/grof) mg zand siltig humeus zwart bruin (donker) leem kleiig zandig grijs bruin edelman 4-1,50 5 riversd edelman roest(1/fijn) 5 leem kleiig grijs bruin kooldeeltjes(1/fijn) roest(2/fijn) puin(1/m.grof) 5 leem kleiig grijs groen edelman -2,00 6 leem zandig humeus grijs 6 roest(3/fijn) 6 grijs (licht) roestbruin bruin leem zandig kleiig -2,50-3,00 roest(3/fijn) 7 8 leem zandig kleiig grijs groen edelman 7 8 mg zand siltig groen grijs -3,50 9 mg zand grijs groen 9 mg zand humeus grijs zuigerb ,00 Profielen conform NEN : OBO voormalige gashouder te Moerzeke

54 0,00 t.o.v. MV -0,50 wortels(2/fijn) mg zand humeus bruin (donker) mg zand humeus bruin (donker) edelman steekbs edelman edelman wortels(1/fijn) puin(3/m.grof) kooldeeltjes(2/fijn) beton? fund? 16 mg zand humeus bruin (donker) mg zand siltig zwart bruin (donker) stootijzer riversd edelman betonlaag puin(5/grof) OVERIG 18 br gestaakt 1 OVERIG betonbr puinbr riversd edelman stootijzer -1,00 4 br gestaakt -1,50 roest(2/fijn) puin(4/m.grof) 5 leem zandig grijs bruin puinbr riversd edelman -2,00 6-2,50-3,00-3,50-4,00 Profielen conform NEN : OBO voormalige gashouder te Moerzeke

55 Bijlage 2 Toetsing van de analyseresultaten aan de normen

56

57 OBO Voormalig gashouder Moerzeke Analyseresultaten grond (mg/kg d.s.) en interpretatie Projectnummer: Lutum (%): 6,2 Bestemmingstype: Industriegebied Humus (%): 10,0 ph-kcl: 7,0 Monsteromschrijving SW RW BSN MO BSN Diepte (m-mv) ( ) (1-1.5) ( ) ( ) ( ) ( ) Perceelnummer Datum monstername Verdachte zone Zintuiglijke waarneming NIET GENORMEERDE PARAMETERS droge stof (Ds) (%) ,2 78,4 89,1 82,1 89,9 81,6 ZWARE METALEN EN METALOIDEN arseen (As) 12,9 30, ,1 6,6 8, cadmium (Cd) 0,7 2,63 30 <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 chroom (Cr) 36, koper (Cu) kwik (Hg) 0,1 1,7 11 0,11 <0,10 0,10 0,11 <0,10 lood (Pb) 65, nikkel (Ni) 11, ,9 18 7,4 25 zink (Zn) MONOCYCLISCHE AROMATISCHE KOOLWATERSTOFFEN benzeen 0,1 0,3 5 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 tolueen 0,1 1,6 400 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 ethylbenzeen 0,1 0,8 385 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 xylenen (som) 0,1 1,2 825 n.a. n.a. n.a. n.a. POLYAROMATISCHE KOOLWATERSTOFFEN naftaleen 0,1 0,8 787 <0,050 <0,050 <0,050 <0,050 <0,050 <0,050 benzo(a)pyreen 0,1 0,3 7,2 0,22 0,10 0,090 0,37 0,20 0,091 fenanthreen 0, ,16 0,31 0,068 0,66 0,34 0,093 fluorantheen 0,2 10, ,35 0,18 0,13 0,95 0,44 0,20 benzo(a)anthraceen 0,06 2,5 30 0,23 0,087 0,089 0,49 0,27 0,099 chryseen 0,15 5, ,27 0,18 0,12 0,62 0,32 0,11 benzo(b)fluorantheen 0,2 1,1 30 0,21 0,15 0,11 0,51 0,24 0,092 benzo(k)fluorantheen 0,2 0,6 30 0,10 <0,050 <0,050 0,21 0,11 <0,050 benzo(ghi)peryleen 0, ,16 0,12 0,070 0,28 0,13 0,066 indeno(123-cd)pyreen 0,1 0, ,13 0,084 0,064 0,28 0,13 <0,050 anthraceen 0,1 1, <0,050 <0,050 <0,050 0,12 0,060 <0,050 fluoreen 0, <0,050 <0,050 <0,050 <0,050 <0,050 <0,050 dibenz(a,h)anthraceen 0,1 0,3 3,6 <0,050 <0,050 <0,050 0,073 <0,050 <0,050 acenaftheen 0,2 4,6 834 <0,050 <0,050 <0,050 <0,050 <0,050 <0,050 acenaftyleen 0,2 0,6 108 <0,050 <0,050 <0,050 <0,050 <0,050 <0,050 pyreen 0, ,29 0,15 0,10 0,68 0,29 0,15 CYANIDES cyanide (totaal) <1,0 <1,0 <1,0 <1,0 <1,0 OVERIGE ORGANISCHE VERBINDINGEN minerale olie (C10-C40) NIET GENORMEERDE PARAMETERS PAK (som 6 Borneff) ,2 0,63 0,46 2,6 1,3 0,45 PAK (som 10) ,6 1,1 0,63 4,0 2,0 0,66 PAK (16) ,1 1,4 0,84 5,2 2,5 0,90 ortho-xyleen <0,050 <0,050 <0,050 <0,050 meta- en para-xyleen <0,10 <0,10 <0,10 <0,10 kws-fractie C10-C <10 <10 <10 <10 <10 kws-fractie C12-C <20 <20 <20 <20 <20 kws-fractie C20-C < <10 32 kws-fractie C30-C <10 <10 77 <10 62

58

59 OBO Voormalig gashouder Moerzeke Analyseresultaten grondwater (µg/l) en interpretatie Peilbuis SW RW BSN MO BSN Filterdiepte (m-mv) (0.01-2) ( ) ( ) (0.01-2) (1-2) Perceelnummer Datum monstername Verdachte zone ZWARE METALEN EN METALOIDEN arseen (As) ,6 7,2 51,6 35,7 <5,0 <5,0 cadmium (Cd) <0,10 0,12 <0,10 <0,10 <0,10 chroom (Cr) <2,0 <2,0 <2,0 9,7 <2,0 koper (Cu) <2,0 <2,0 <2,0 <2,0 <2,0 kwik (Hg) 0,05 0,6 1 <0,03 <0,03 <0,03 <0,03 <0,03 lood (Pb) <5,0 <5,0 <5,0 <5,0 <5,0 nikkel (Ni) <5,0 <5,0 <5,0 <5,0 <5,0 zink (Zn) ,9 2,3 8,9 18 2,1 CYANIDES vrij cyanide (o-nen 6655) <2,0 <2,0 cyanide (totaal) <2,0 <2,0 <2,0 <2,0 <2,0 MONOCYCLISCHE AROMATISCHE KOOLWATERSTOFFEN benzeen 0, <0,2 <0,2 <0,2 <0,2 <0,2 tolueen 0, <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 ethylbenzeen 0, <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 xylenen (som) 0, n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. POLYAROMATISCHE KOOLWATERSTOFFEN naftaleen <0,05 <0,1 <0,05 <0,1 <0,05 <0,1 <0,05 <0,1 naftaleen 0, <0,1 benzo(a)pyreen 0,02 0,4 0,7 <0,010 <0,010 <0,010 <0,010 fenanthreen 0, <0,010 <0,010 <0,010 0,065 fluorantheen 0, <0,010 <0,010 <0,010 0,041 benzo(a)anthraceen 0, <0,010 <0,010 <0,010 <0,010 chryseen 0,02 0,9 1,5 <0,010 <0,010 <0,010 <0,010 benzo(b)fluorantheen 0,02 0,7 0,76 <0,010 <0,010 <0,010 <0,010 benzo(k)fluorantheen 0,02 0,4 0,76 <0,01 <0,01 <0,01 <0,01 benzo(ghi)peryleen 0,02 0,1 0,26 <0,010 <0,010 <0,010 <0,010 indeno(123-cd)pyreen 0,02 0,06 0,1 <0,010 <0,010 <0,010 <0,010 anthraceen 0, <0,010 <0,010 <0,010 <0,010 fluoreen 0, <0,010 <0,010 <0,010 0,055 dibenz(a,h)anthraceen 0,02 0,3 0,5 <0,010 <0,010 <0,010 <0,010 acenaftheen 0, <0,01 <0,01 <0,01 0,14 acenaftyleen 0, <0,050 <0,050 <0,050 <0,050 pyreen 0, <0,010 <0,010 <0,010 0,021 GECHLOREERDE KOOLWATERSTOFFEN dichloormethaan 0, <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 CARCINOGENE GECHLOREERDE KOOLWATERSTOFFEN trichloormethaan 0, <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 GECHLOREERDE KOOLWATERSTOFFEN tetra(chloormethaan) 0,5 1,2 2 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 tetrachl.etheen (per) 0, <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 tri(chlooretheen) 0, <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 1,2-dichl.etheen (cis+trans) n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. CARCINOGENE GECHLOREERDE KOOLWATERSTOFFEN vinylchloride 0,5 2 5 <0,2 <0,2 <0,2 <0,2 <0,2 GECHLOREERDE KOOLWATERSTOFFEN 1,1,1-trichloorethaan <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 1,1,2-trichloorethaan <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 1,1-dichloorethaan <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 CARCINOGENE GECHLOREERDE KOOLWATERSTOFFEN 1,2-dichloorethaan 0, <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 <0,5

60 OVERIGE ORGANISCHE VERBINDINGEN minerale olie (C10-C40) <50 <50 <50 <50 <50 NIET GENORMEERDE PARAMETERS PAK (som 6 Borneff) n.a. n.a. n.a. 0,041 PAK (som 10) n.a. n.a. n.a. 0,11 PAK (16) n.a. n.a. n.a. 0,32 1,2-dichlooretheen (c) <0,50 <0,50 <0,50 <0,50 <0,50 kws-fractie C10-C <10 <10 <10 <10 <10 kws-fractie C30-C <10 <10 <10 <10 <10 waterd.vl.fenolen <10 <10 <10 <10 <10 ortho-xyleen <0,50 <0,50 <0,50 <0,50 <0,50 meta- en para-xyleen <0,2 <0,2 <0,2 <0,2 <0,2 1,2-dichlooretheen (t) <0,50 <0,50 <0,50 <0,50 <0,50 kws-fractie C12-C <20 <20 <20 <20 <20 kws-fractie C20-C <10 <10 <10 <10 <10 ph (-) 7,7 7,3 7,0 6,9 7,1 EC (µs/cm) temperatuur 16,0 15,0 16,0 17,0 13,8 drijflaag zaklaag toestroming /- +/-

61 Bijlage 3 Originele analyseverslagen

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

78

79

80

81

82

83

84

85 Bijlage 4 Foto s van de onderzoekslocatie

86

87 Foto 1 Foto 2 Foto 3 Foto 4 Foto 5 Foto 6

88 Foto 7 Foto 8 Foto 9 Foto 10 Foto 11 Foto 12

89 Foto 13 Foto 14 Foto 15

90

91 Bijlage 5 Uitwerking van de methodologie voor de bepaling van duidelijke aanwijzing ernstige bodemverontreiniging

92

93 Methodologie voor bepaling van EAEB voor een historische bodemverontreiniging Perceel of zone 1092V Verontreiniging Grondwaterverontreiniging met arseen Stofgroep Zware metalen DAEB grondwater Index Beoordeling Waarde 5. Mogelijke aanwezigheid van drijflaag of puur product ID neen 0 6. Mogelijke aanwezigheid van zinklaag of puur product IZ neen 0 7. Overschrijdingsfactoren IO 2,6 =2 - = Kans overschrijding perceelgrens IE mogelijk overschrijding Aanwezigheid grondwaterwinning IW gelegen op <500 m van de verontreiniging Mobiliteit i.f.v. de oplosbaarheid S IM middelmatig mobiel Aard van de ondergrond IK zeer kwetsbaar Aanwezigheid bedreiging oppervlaktewater IP opp. water op minder dan 100 m van de verontreiniging Noodzaak voorzorgsmaatregelen IV geen Risico door vervluchting IVL neen Andere criteria die aanleiding geven tot DAEB IA ja - argumenten tot beslissing geen DAEB -100 Sommatie van de indexen 65 Is er een DAEB voor het grondwater? Neen

94

95 Bijlage 6 Voormalige en/of recente milieuvergunningen

96

97

98

99

100

101

102

103

104

105

106

107

108

109

110

111

112

113

114

115

116

117

118

119

120

121

122

123 Bijlage 7 Samenvatting voorgaande onderzoeksresultaten

124

125

126

127

128

129 Bijlage 8 Lijst grondwaterwinningen

130

131 N Exploitant Adres Exploitant Postcode Gemeente Nacebel-sector Klasse X Y Diepte # putten Aquifercode (m-mv) Begindatum Einddatum Dagdebiet (m³) Jaardebiet (m³) Afstand (m) 1 De Kuyper Julien Kasteelstraat Hamme (Vl.) 2 Rust- en verzorgingstehuis Sint-Jozef Molenstraat Moerzeke Groenteteelt; bloementeelt; boomkwekerijen Maatschappelijke dienstverlening met huisvesting A /07/1997 1/07/ /06/2005 7/06/

132 Hoofdeenheid Subeenheid Basiseenheid 0000 ONBEPAALD 0100 QUARTAIRE 0110 Ophogingen AQUIFERSYSTEMEN 0120 Duinen 0130 Polderafzettingen 0131 Kleiige polderafzettingen van de Kustvlakte 0132 Kleiige polderafzettingen van het Meetjesland 0133 Kleiige polderafzettingen van Waasland-Antwerpen 0134 Zandige kreekruggen 0135 Veen-kleiige poelgronden 0140 Alluviale deklagen 0150 Deklagen 0151 Zandige deklagen 0152 Zand-lemige deklagen 0153 Lemige deklagen 0154 Kleiige deklagen 0160 Pleistocene afzettingen 0161 Pleistoceen van de Kustvlakte 0162 Pleistoceen van de Vlaamse Vallei 0163 Pleistoceen van de riviervalleien 0170 Maas-en Rijnafzettingen 0171 Afzettingen Hoofdterras 0172 Afzettingen Tussenterrassen 0173 Afzettingen Maasvlakte 0200 KEMPENS 0210 Afzettingen ten noorden van 0211 Zandige eenheid boven de Brunssum I-klei AQUIFERSYSTEEM de Feldbiss-breukzone 0212 Brunssum I-klei 0213 Zand van Pey 0214 Brunssum II-klei 0300 BOOM AQUITARD 0400 OLIGOCEEN AQUIFERSYSTEEM 0500 BARTOON AQUITARDSYSTEEM 0600 LEDO PANISELIAAN BRUSSELIAAN AQUIFERSYSTEEM 0220 Klei-zand-complex van de Kempen 0230 Pleistoceen en plioceen Aquifer 0240 Pliocene kleiige laag 0250 Mioceen Aquifersysteem 0215 Zand van Waubach 0221 Klei van Turnhout 0222 Zand ben Beerse 0223 Klei van Rijkevorsel 0231 Zanden van Brasschaat en/of Merksplas 0232 Zand van Mol 0233 Zandige top van lillo 0234 Zand van Poederlee en/of zandige top van Kasterlee 0241 Kleiig deel van Lillo en/of van de overgang Lillo-Kattendijk 0242 Kleiige overgang tussen de zanden van Kasterlee en Diest 0251 Zand van Kattendijk en/of onderste zandlaag van Lillo 0252 Zand van Diest 0253 Zand van Bolderberg 0254 Zanden van Berchem en/of Voort 0255 Klei van Veldhoven 0256 Zand van Eigenbilzen 0301 Kleiig deel van Eigenbilzen 0302 Klei van Putte 0303 Klei van Terhagen 0304 Klei van Belsele-Waas 0410 Zand van Kerniel 0410 Zand van Kerniel 0420 Klei van Kleine-Spouwen 0420 Klei van kleine-spouwen 0430 Ruisbroek-Berg Aquifer 0431 Zand van Berg 0432 Zand van Kerkom 0433 Kleiig zand van Oude Biezen 0434 Zand van Boutersem 0435 Zand van Ruisbroek 0436 Zand van Wintham 0440 Tongeren Aquitard 0441 Klei van Henis 0450 Onder-Oligoceen Aquifersysteem 0610 Wemmel-Lede Aquifer 0442 Klei van Watervliet 0451 Zand van Neerrepen 0452 Zand-klei van Grimmertingen 0453 Kleiig zand van Bassevelde 0501 Klei van Onderdijke 0502 Zand van Buisputten 0503 Klei van Zomergem 0504 Zand van Onderdale 0505 Kleien van Ursel en/of Asse 0611 Zand van Wemmel 0612 Zand van Lede 0620 Zand van Brussel 0620 Zand van Brussel 0630 Afzettingen van het Boven Zanden van Aalter en/of Oedelem Paniseliaan 0632 Zandlige klei van Beernem 0640 Zandige afzettingen van het Onder Zand van Vlierzele en/of Aalterbrugge

133 Hoofdeenheid Subeenheid Basiseenheid 0700 PANISELIAAN 0701 Klei van Pittem AQUITARD 0702 Klei van Merelbeke 0800 IEPERIAAN AQUIFER Zand van Egem en/of Mont-Panisel 0900 IEPERIAAN 0910 Silt van Kortemark 0910 Silt van Kortemark AQUITARDSYSTEEM 0920 Afzettingen van Kortrijk 0921 Klei van Aalbeke 0922 Klei van Moen 0923 Zand van Mons-en-pévèle 0924 Klei van Saint-Maur 1000 PALEOCEEN AQUIFERSYSTEEM 1100 KRIJT AQUIFERSYSTEEM 1200 JURA-TRIAS-PERM 1300 SOKKEL 1010 Landeniaan Aquifersysteem 1020 Landeniaan en Heersiaan Aquitard 1030 Heersiaan en Opglabbeek Aquifersysteem 1110 Krijt Aquifer 0925 Klei van Mont-Héribu 1011 Zand van Knokke 1012 Zandige afzettingen van Loksbergen en/of Dormaal 1013 Zand van Grandglise 1014 Kleiig deel van Lincent 1015 Versteend deel van Lincent 1021 Siltige afzettingen van Halen 1022 Klei van Waterschei 1023 Slecht doorlatend deel van de Mergels van Gelinden 1031 Doorlatend deel van de Mergels van Gelinden 1032 Zand van Orp 1033 Zand van Eisden 1034 Klei van Opoeteren 1035 Zand van Maasmechelen 1111 Kalksteen van Houthem 1112 Tufkrijt van Maastricht 1113 Krijt van Gulpen 1120 Afzettingen van Vaals 1120 Smectiet van Herve 1130 Zand van Aken 1130 Zand van Aken 1140 Turoonmergels op 1150 Wealdiaan 1210 Jura 1220 Trias 1230 Perm 1310 Boven-Carboon (Steenkoolterrein 1320 Kolenkalk 1330 Devoon 1340 Cambro-Siluur Massief van Brabant

134

135 Bijlage 9 Uittreksel topografische kaart met aanduiding grondwaterwinningen, beschermingszones en/of oppervlaktewateren

136

137

138

139 Bijlage 10 Kadastrale gegevens

140

141

142

143

144

145

146

147

148

149

150

151

152

153

154

155 Bijlage 11 Detailplan onderzoekslocatie

156

157 Opdrachtgebied Uitspraakgebied Perceelsgrens Perceelsnummer Bebouwing Luifel Beton Klinkers Asfalt GASHOUDER Grind Gras PB11 Verdachte zone B12 MOER_1 Bovengrondse stookolietank, 4000l.,(ontluchtings- en vulpunt) Bovengrondse stookolietank, 10000l.,(ontluchtings- en vulpunt) T1 T2 PB20 B1 MOER_2 P PB2 T3 WONING ATELIER PB5-2 (Vm. metaalwerkplaats) PB5-3 B23 B18 T2 B14 PB6 PB5-2 LOKAAL GENERATOR PB13 Bovengrondse dieseltank, 1000l.,(ontluchtings- en vulpunt) Gestaakte boring voorgaand onderzoek Boring voorgaand onderzoek Peilbuis voorgaand onderzoek Gestaakte boring Boring Peilbuis T3 voormalige gashouder PB6 B1 PB2 B23 B11 PB13 KILLESTRAAT ATELIER ATELIER (Vm. metaalwerkplaats) kelder B7 PB3 WERKPLAATS W O T1 Opdrachtomschrijving: Z TOONZAAL-WINKEL B4 Vm. Gashouder te Moerzeke Killestraat 4-6, 9220 Hamme (Moerzeke) Documentnr.: bijlage: schaal: formaat: Planbenaming: 1/350 A3 ROGGEMANSTRAAT Overzichtsplan infrastructuur en verhardingen, situering boringen en peilbuizen Uitgave: OKT Cad & GIS design: ODC MILIEU Supporting environmental knowledge