Rapport. Haalbaarheidsonderzoek. Human Ambience. Augustus 2007

Transcriptie

1 Rapport Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience Augustus 2007 Soort onderzoek : Behoefte-onderzoek Uitgevoerd door : Right Marktonderzoek en Advies B.V. Telefoon : Projectleider : Dhr. G. Hamstra Projectnummer : Opdrachtgever : Vrije Universiteit Amsterdam Contactpersoon : Dhr. J. Treur Datum : 29 augustus 2007 Copyright Right Marktonderzoek en Advies B.V Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, geluidsband, elektronisch of op welke andere wijze dan ook en evenmin in een retrieval systeem worden opgeslagen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Right Marktonderzoek en Advies B.V. te Zwolle.

2 Inhoudsopgave Samenvatting en conclusies 4 Samenvatting 4 Conclusies 8 1. Onderzoeksopzet Situatiebeschrijving Doelstelling Doelgroep Onderzoeksmethode Kwalitatief onderzoek onder decanen en docenten biologie Kwantitatief onderzoek onder leerlingen 5 vwo Kwalitatief onderzoek onder potentiële studenten Human Ambience Rapportage Kwalitatief onderzoek decanen en docenten Inleiding Rol van decanen Rol van docenten Keuzeproces van leerlingen voor vervolgstudie Keuze profiel Keuze vervolgopleiding Brede vervolgopleiding Opleiding Human Ambience Associaties bij de naam Human Ambience Omschrijving opleiding Meerwaarde van de opleiding Human Ambience Inhoud van de studie Beroepsperspectieven Inschatting interesse leerlingen Advies aan de VU Kwantitatief onderzoek onder vwo-leerlingen Vervolgopleiding Niveau vervolgopleiding Interesse sectoren Interesse exacte wetenschappen en/of mensgerichte wetenschappen Opleiding Human Ambience Interesse in opleiding en beroepenveld 27 Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 2

3 3.2.2 Inhoud van de opleiding Instroom Negatief scenario Positief scenario Motivatie keuze voor Human Ambience Amsterdam als studiestad Brede of discipline opzet studie Algemene opmerkingen Kwalitatief onderzoek potentiële studenten Mening over de opleiding Human Ambience De inhoud van de opleiding Beschrijving Human Ambience De typische student Human Ambience Human Ambience Beroepsveld Human Ambience Advies aan de VU 52 Bijlagen 53 Bijlage 1: Achtergrondkenmerken respondenten kwantitatief onderzoek 53 Bijlage 2: Achtergrondkenmerken respondenten groepsdiscussies 55 Bijlage 3: Toelichtingen uit kwantitatief onderzoek 56 Bijlage 4: Gebruikte projectieve techniek groepsdiscussie 106 Bijlage 5: Enquête kwantitatief onderzoek 108 Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 3

4 Samenvatting en conclusies De Faculteit der Exacte wetenschappen van de Vrije Universiteit Amsterdam is van plan een nieuwe bacheloropleiding te starten waarbij exacte wetenschappen en mensgerichte wetenschappen worden gecombineerd. De naam van deze nieuwe opleiding zal Human Ambience worden. In opdracht van de Vrije Universiteit heeft Right Marktonderzoek een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd voor deze opleiding. Het doel van het onderzoek is om te achterhalen of de opleiding Human Ambience haalbaar is. De volgende vragen staan daarbij centraal: Hoeveel studenten zullen zich naar verwachting aanmelden voor de bacheloropleiding Human Ambience? Wat is de mening van potentiële studenten over de inhoud en richting van de opleiding? Wat is de mening van potentiële studenten over het beroepsprofiel na de opleiding? Wat is de mening van potentiële studenten over de naam van de opleiding? De Vrije Universiteit heeft als voornaamste verzorgingsgebied Noord-Holland, maar ook de aangrenzende delen van de provincies Zuid-Holland, Utrecht en Flevoland behoren tot het verzorgingsgebied. Gezien de relatief lage respons vanuit deze laatste drie provincies, zijn in dit rapport alleen voorspellingen gedaan over het aantal te verwachten leerlingen uit Noord-Holland. De overige resultaten van het onderzoek hebben wel betrekking op het gehele verzorgingsgebied van de Vrije Universiteit. Het onderzoek is uitgevoerd in de eerste helft van 2007 en bestaat uit de volgende deelonderzoeken: kwalitatief onderzoek onder decanen (n=4) en vwo-docenten biologie (n=2); kwantitatief onderzoek onder leerlingen 5 vwo (n=1102); kwalitatief onderzoek onder potentiële studenten Human Ambience (n=15). Samenvatting In deze samenvatting worden de drie afzonderlijke deelonderzoeken integraal weergegeven. Instroom studenten Human Ambience Op basis van een korte beschrijving van de opleiding Human Ambience, hebben de leerlingen aangegeven in welke mate zij de opleiding interessant vinden. Bijna tweederde (63%) van de leerlingen vindt de opleiding een beetje tot zeer interessant. Ruim de helft (52%) van de leerlingen die Human Ambience in enige mate interessant vindt, staat positief tegenover een opleiding waarin exacte en mensgerichte wetenschappen worden gecombineerd zoals Human Ambience dat doet; in totaal 18% is negatief over de combinatie. Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 4

5 De meerderheid van de geïnteresseerde leerlingen staat (sterk) positief tegenover de opzet van de opleiding (75%). Meer leerlingen zijn positief over de mogelijkheden om te specialiseren in het tweede en derde jaar dan over de inhoud van het eerste jaar; respectievelijk 78% en 59% van de geïnteresseerde leerlingen is (sterk) positief over deze aspecten. Na het lezen van de informatie over de studie verwacht meer dan een derde van de geïnteresseerde leerlingen dat een afgestudeerde Human Ambience student een soort van psycholoog, psychiater of gedragsonderzoeker wordt. Ongeveer een kwart denkt dat hij of zij een soort productontwikkelaar/ontwerper wordt. Om de leerlingen zicht te geven op mogelijkheden die zij na afronding van de studie hebben, is er een aantal beroepsmogelijkheden aan de leerlingen voorgelegd. Tweederde van de leerlingen die in enige mate geïnteresseerd zijn in de studie Human Ambience, vindt het beroepenveld een beetje tot zeer interessant; 31% vindt het beroepenveld niet interessant. Tijdens de groepsdiscussies kwam duidelijk naar voren dat leerlingen het moeilijk vinden om in te schatten wat de rol van een afgestudeerde van Human Ambience is en welk werk hij of zij gaat verrichten. Tijdens de studie leren de studenten een aantal competenties. Voor de leerlingen die in enige mate in de studie Human Ambience geïnteresseerd zijn, is het opdoen van een kritisch en analytisch denkvermogen het meest aansprekend (79%). Op de tweede plaats staat het opdoen van kennis met betrekking tot de basisprincipes van de moderne mensgerichte wetenschappen, zoals biomedische, psychologische en sociale wetenschappen (71%). Het minst geïnteresseerd zijn ze in het opdoen van kennis op het gebied van simulatiemodellen (30%) en het opdoen van vaardigheden op het gebied van informatica en informaticagerelateerde gebieden, zoals kunstmatige intelligentie. Om een beeld te krijgen van de mogelijke instroom van de nieuwe opleiding, is aan de geïnteresseerde leerlingen gevraagd of zij denken dat zij de opleiding Human Ambience verwachten te gaan volgen als deze wordt aangeboden. Op basis van deze resultaten is een prognose gemaakt van de verwachte instroom van vwo-leerlingen uit Noord-Holland in het eerste jaar dat de opleiding van start gaat. In het optimale geval zullen zich naar verwachting 209 leerlingen voor de opleiding aanmelden; bij een negatief scenario betreft dat volgens de prognose minimaal 39 leerlingen. Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 5

6 In het onderstaande figuur staat de interesse en de prognose schematisch weergegeven. Human Ambience (HA) 65% ja 35% nee/weet niet Interesse in beroepenveld HA 66% ja 34% nee Instroom negatief scenario Instroom positief scenario 39 leerlingen leerlingen De prognose heeft uitsluitend betrekking op het aantal verwachte studenten uit Noord- Holland. In de praktijk zal er ook instroom vanuit andere provincies plaatsvinden, maar deze is in de berekening buiten beschouwing gelaten. Voor het maken van de prognose van het aantal leerlingen dat zal instromen, zijn verschillende aannames gedaan. Deze aannames worden beschreven in paragraaf 3.3 van dit rapport. De vwo-leerlingen vinden dat Human Ambience een algemene/brede opleiding is voor intelligente studenten. De studenten zijn waarschijnlijk zeer behulpzaam, hebben een onderzoekende/creatieve houding en bezitten veel doorzettingsvermogen. In de ogen van de leerlingen passen eigenschappen als meegaand, egoïstisch en ongeïnteresseerd zeker niet bij Human Ambience. Als de leerlingen wordt gevraagd om hun voorkeur aan te geven voor een brede/interdisciplinaire studie of een gespecialiseerde/monodisciplinaire studie, geeft 43% de voorkeur aan een brede studie; een kwart van de leerlingen geeft de voorkeur aan een gespecialiseerde studie. Tijdens de groepdiscussie hebben de leerlingen aangegeven dat het brede van Human Ambience zowel een reden kan zijn om de studie wel als niet te volgen. Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 6

7 Beoordeling van de naam Human Ambience De naam Human Ambience roept bij leerlingen, decanen en docenten in eerste instantie meer vragen op dan duidelijkheid. Ze vinden het moeilijk om op basis van de naam aan te geven wat de opleiding inhoudt. Door het gebruik van Human in de naam, wordt de link met menselijke aspecten gelegd, maar de combinatie met Ambience vindt men over het algemeen moeilijk. Wel vinden ze naam leuk klinken en nadat er meer informatie is verstrekt vindt men ook dat de naam bij de opleiding past. Drempels en triggers Tijdens de interviews met decanen en docenten en in het schriftelijke en kwalitatieve onderzoek onder vwo-leerlingen zijn verschillende drempels en triggers genoemd. Drempels De leerlingen hebben op basis van de verstrekte informatie onvoldoende zicht op het beroepenveld. Om een goed beeld te kunnen vormen van de perspectieven na de opleiding, vinden de leerlingen dit wel noodzakelijk. De studie wordt als geschikt voor alle profielen in de markt gezet, zowel leerlingen als decanen/docenten zijn van mening dat de studie het meest geschikt is voor leerlingen met een natuurprofiel. Omdat het een nieuwe opleiding is, verwachten de leerlingen dat er nog kinderziektes zijn die bij de eerste lichting studenten naar voren komen. Voor sommige leerlingen is dit een reden om niet voor de opleiding te kiezen. Human Ambience is een brede opleiding, voor een deel van de leerlingen is dit een duidelijk voordeel omdat ze nog niet goed weten wat ze willen. Anderen geven juist de voorkeur aan een meer gespecialiseerde opleiding. De naam Human Ambience maakt voor leerlingen, decanen en docenten niet direct duidelijk waarvoor de studie staat. Leerlingen zijn op zoek naar concrete voorbeelden van producten die met behulp van Human Ambience zijn ontwikkeld. Zij geven aan dat het belangrijk is om duidelijke voorbeelden van hulpmiddelen in het voorlichtingsmateriaal te noemen om meer zicht te krijgen op de inhoud van het vakgebied. Triggers De opleiding is laagdrempelig omdat het geschikt is voor leerlingen van alle profielen. De mogelijkheden om te specialiseren in een later stadium van de studie is volgens de leerlingen belangrijk. In het eerste jaar kan er gekeken worden welke richting interessant is, zodat er een bewuste keuze voor een richting wordt gemaakt. Human Ambience combineert de theorie met de praktijk. Voor een groot deel van de leerlingen is dit aansprekend. Volgens de leerlingen is er binnen het bedrijfsleven voldoende vraag naar studenten die een opleiding Human Ambience hebben gevolgd, als het voor het bedrijfsleven maar voldoende duidelijk is wat iemand met deze studie voor het bedrijf kan betekenen. De menselijke aspecten van de studie zijn voor de leerlingen over het algemeen meer aansprekend dan de exacte/technische aspecten. Human Ambience voegt duidelijk iets toe aan het aanbod van opleidingen in Nederland. Het is volgens de leerlingen, decanen en docenten van groot belang dat er duidelijke informatie over de opleiding wordt verstrekt. Hierbij vragen de leerlingen om veel aandacht Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 7

8 te schenken aan het beroepenveld en de rol die een afgestudeerde met Human Ambience gaat innemen bij het ontwikkelen van hulpmiddelen. Conclusies Leerlingen, decanen en docenten zijn van mening dat de studie Human Ambience duidelijk iets toevoegt aan het bestaande aanbod in Nederland. De studie is uniek in zijn soort en spreekt aan door de combinatie van mensgerichte en exacte wetenschappen. De mensgerichte wetenschappen vormen voor de meeste leerlingen wel een interessantere component dan de exacte wetenschappen in de studie. Op basis van de verzamelde informatie tijdens het onderzoek, wordt verwacht dat minimaal 39 personen zullen instromen uit Noord-Holland in het eerste jaar. In de meest gunstige situatie worden 209 leerlingen verwacht. Over de studie is men over het algemeen positief, toch is het voor iedereen niet helemaal duidelijk hoe het theoretische deel zich tot het praktijkgerichte deel verhoudt. Leerlingen, decanen en docenten zien de studie Human Ambience als een brede studie die aansprekend kan zijn voor een brede doelgroep. Toch lijken alle groepen het er over eens dat de studie meer geschikt is voor leerlingen met een natuurprofiel dan voor leerlingen met één van de andere profielen. Dat het een brede studie betreft, betekent volgens de leerlingen dat je je tijdens het eerste jaar goed kunt oriënteren en dan een bewuste keuze kunt maken. Het nadeel van een dergelijke brede studie vinden de leerlingen dat je op het einde van de studie eigenlijk van alle vakken die je hebt gehad maar een beetje (eigenlijk te weinig) weet. Voor alle groepen respondenten is de naam Human Ambience niet meteen een aansprekende naam. Pas als er meer toelichting over de studie wordt gegeven, legt men de link met de naam Human Ambience. Hoewel de naam Human Ambience de lading van de studie wel dekt, vindt men hem in eerste instantie niet duidelijk genoeg. Om de studie tot een succes te maken is het nodig om in de communicatie goed duidelijk te maken wat het beroepenveld is waarin studenten met Human Ambience aan de slag kunnen. Dit is voor de leerlingen nu nog onvoldoende duidelijk. In het verlengde hiervan ligt de vraag naar informatie over de rol die iemand met Human Ambience in de productontwikkeling speelt. Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 8

9 1. Onderzoeksopzet 1.1 Situatiebeschrijving De Faculteit der Exacte wetenschappen van de Vrije Universiteit Amsterdam heeft het voornemen een nieuwe bacheloropleiding te starten waarbij exacte wetenschappen en mensgerichte wetenschappen worden gecombineerd. De bacheloropleiding Human Ambience overschrijdt als enige opleiding in Nederland op substantiële wijze de grensvlakken tussen exacte wetenschappen en de mensgerichte wetenschappen zoals psychosociale en biomedische wetenschappen. Het is de bedoeling dat de nieuwe bacheloropleiding in september 2008 van start gaat en is bedoeld voor leerlingen die geïnteresseerd zijn in medische, psychologische en maatschappelijke vraagstukken. De Vrije Universiteit heeft Right Marktonderzoek gevraagd een onderzoek te doen naar de haalbaarheid van deze opleiding. Dit rapport geeft de resultaten van dit onderzoek weer. 1.2 Doelstelling De doelstelling van het onderzoek is te achterhalen of de opleiding Human Ambience haalbaar is. Onder andere de volgende onderzoeksvragen zijn van toepassing: Hoeveel studenten zullen zich naar verwachting aanmelden voor de bacheloropleiding Human Ambience? Wat is de mening van potentiële studenten over de inhoud en richting van de opleiding? Wat is de mening van potentiële studenten over het beroepsprofiel na de opleiding? Wat is de mening van potentiële studenten over de naam van de opleiding? 1.3 Doelgroep Het onderzoek kent de volgende doelgroepen: Decanen vwo-bovenbouw in het verzorgingsgebied 1 van de Vrije Universiteit Amsterdam; Docenten vwo-bovenbouw in het verzorgingsgebied; Leerlingen 5 vwo in het verzorgingsgebied. 1 Als het verzorgingsgebied van de Vrije Universiteit van Amsterdam wordt gezien: Noord-Holland, Flevoland, Utrecht en Zuid-Holland Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 9

10 1.4 Onderzoeksmethode Omdat de Vrije Universiteit zowel cijfermatige informatie wil over de haalbaarheid van de opleiding, als inzicht in de achtergronden van meningen wenst, is zowel kwantitatief als kwalitatief onderzoek uitgevoerd. Het onderzoek is uitgevoerd in de periode van mei tot en met juli De volgende onderdelen, die hierna één voor één worden besproken, zijn uitgevoerd: diepte-interviews decanen vwo diepte-interviews biologie docenten vwo schriftelijke enquêtes onder leerlingen 5 vwo groepsdiscussies onder leerlingen 5 vwo Kwalitatief onderzoek onder decanen en docenten biologie Er is kwalitatief onderzoek uitgevoerd onder decanen vwo in het verzorgingsgebied van de Vrije Universiteit. Deze doelgroep heeft veelvuldig contact met leerlingen vwo over hun vervolgopleiding en heeft daardoor zicht op de motieven en factoren die een rol spelen bij de keuze voor een vervolgopleiding. Door de raakvlakken met het vak biologie is er voor gekozen om naast de interviews met decanen, een tweetal interviews met biologiedocenten te houden. Zij hebben inzicht in de interesse van leerlingen en kunnen derhalve hun mening geven over de invulling van de opleiding en de verwachte interesse van vwo-leerlingen. In totaal zijn er verspreid over het verzorgingsgebied vier diepte-interviews (n=4) gehouden met decanen en twee met docenten (n=2). De gesprekken vonden plaats op de school van de decaan/docent en duurden ongeveer een uur (t=60). De interviews zijn aan de hand van een gesprekspuntenlijst afgenomen door ervaren interviewers van Right Marktonderzoek Kwantitatief onderzoek onder leerlingen 5 vwo Om de gewenste cijfermatige haalbaarheidsgegevens te verzamelen, is kwantitatief onderzoek onder leerlingen 5 vwo uitgevoerd. Voor het onderzoek zijn alleen respondenten uit vwo 5 benaderd. Vwo 6 leerlingen zijn bewust buiten de onderzoeksdoelgroep gelaten omdat het onderzoek vlak voor en tijdens de examenperiode plaatsvond. Samen met de Vrije Universiteit heeft Right Marktonderzoek een lijst met scholen samengesteld, die voor het kwantitatieve onderzoek konden worden benaderd. Het merendeel van de scholen bevindt zich in Noord-Holland, maar er zijn ook scholen uit Flevoland, Utrecht en Zuid- Holland voor het onderzoek benaderd. Een geschikte manier om veel leerlingen te bereiken, is het uitdelen van enquêtes in de klas op school. Om enquêtes op school te kunnen afnemen onder deze doelgroep, zijn decanen vwo telefonisch benaderd met het verzoek om medewerking. Aan decanen die hun medewerking hebben toegezegd is een door hen zelf aangegeven aantal enquêtes toegestuurd, met het verzoek deze tijdens een les uit te delen, te laten invullen door de leerlingen en deze vervolgens weer in te nemen. De decanen is de mogelijkheid geboden de (ingevulde) enquêtes kosteloos te retourneren aan Right door middel van grote retourenveloppen. Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 10

11 Respons De opleiding Human Ambience richt zich niet op een specifiek profiel, maar is bedoeld voor leerlingen met alle profielen. Alleen bij C&M is aanvullend wiskunde A1 en A2 of wiskunde B1 nodig. Aan decanen is daarom gevraagd om de enquêtes uit te delen aan alle leerlingen 5 vwo, omdat iedereen in principe tot de doelgroep van de studie hoort. Om te voorkomen dat de vragenlijst alleen werd beantwoord door leerlingen die geïnteresseerd zijn in de nieuwe opleiding (of een soortgelijke opleiding), is een verloting verbonden aan het invullen van de enquête. Bij de enquête is een (antwoord)kaartje gevoegd, waarop leerlingen hun persoonlijke gegevens konden noteren. De kaartjes en de enquêtes konden gezamenlijk worden geretourneerd, maar zijn vervolgens ten behoeve van de anonimiteit separaat verwerkt. Vooraf is gestreefd naar het uitdelen van enquêtes aan leerlingen 5 vwo, uitgezet over 25 scholen binnen het verzorgingsgebied. Uiteindelijk zijn er enquêtes geretourneerd. Bij een netto steekproefomvang van geldt bij een betrouwbaarheid van 95% een maximale nauwkeurigheidsafwijking van 3,0%. Dit betekent dat bij een gevonden uitkomst van 50% het werkelijke percentage tussen 47,0% en 53,0% ligt. De resultaten van het onderzoek zijn gewogen op de werkelijke verdeling naar profiel onder leerlingen 5 vwo Kwalitatief onderzoek onder potentiële studenten Human Ambience Om te achterhalen wat de achtergronden van de meningen zijn en om dieper op de invulling van de opleiding in te gaan, is kwalitatief vervolgonderzoek geschikt. Daarom is kwalitatief onderzoek gehouden onder die vwo-leerlingen, die in het kwantitatieve onderzoek hebben aangegeven interesse te hebben voor de opleiding Human Ambience. Aangezien de potentiële studenten nog nauwelijks informatie hebben over de nieuwe opleiding, hebben zij uit zichzelf waarschijnlijk niet veel te vertellen over de opleiding. Daarom zijn er groepsdiscussies georganiseerd. In groepsdiscussies stimuleren deelnemers elkaar antwoord te geven. In totaal zijn drie groepsdiscussies gehouden, van ieder 1,5 uur (t=90) die zijn geleid door een ervaren discussieleider van Right Marktonderzoek aan de hand van een gesprekspuntenlijst. In totaal 26 leerlingen hebben toezegd om aan de groepsdiscussies deel te nemen, uiteindelijk 15 leerlingen daadwerkelijk meegedaan. De groepsdiscussies zijn gehouden in het Sofitel te Amsterdam. Medewerkers van de Vrije Universiteit die betrokken zijn bij het onderzoek en de ontwikkeling van de opleiding, zijn in de gelegenheid gesteld de groepsdiscussies live te volgen door middel van een gesloten videocircuit. Dat wil zeggen dat de discussies in een nabij gelegen ruimte konden worden gevolgd op een tv-scherm, terwijl de discussies werden opgenomen op DVD. Aan de respondenten is vooraf toestemming hiervoor gevraagd. 1.5 Rapportage In dit rapport worden de resultaten van de verschillende deelonderzoeken afzonderlijk behandeld. In hoofdstuk 2 komen de resultaten van de diepte-interviews met decanen en docenten aan bod. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op het schriftelijke onderzoek onder Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 11

12 leerlingen 5 vwo en tot slot worden in hoofdstuk 4 de uitkomsten van het kwalitatieve onderzoek onder leerlingen 5 vwo behandeld. Het rapport bevat daarnaast nog een aantal bijlagen. Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 12

13 2. Kwalitatief onderzoek decanen en docenten 2.1 Inleiding In het kader van het onderzoek naar de haalbaarheid van de opleiding Human Ambience zijn in het primaire verzorgingsgebied van de VU Amsterdam vier interviews gehouden met decanen en twee interviews met biologiedocenten die lesgeven aan 5 en 6vwo. De geïnterviewde decanen en docenten zijn werkzaam op scholen in Amsterdam, Almere, Hoorn en Schagen Rol van decanen De decanen waarmee gesproken is, zijn allemaal al circa 20 jaar in deze functie werkzaam. Zij geven naast de taken van het decanaat allen les, respectievelijk in de vakken biologie, aardrijkskunde, Frans en geschiedenis. De gesproken decanen hebben een tweedelijnsfunctie. De rol van de decanen is: - met andere decanen het beleid vaststellen - erop toezien dat informatie over vervolgopleidingen bij de leerlingen komt - leerlingenaantallen bijhouden - leerlingen begeleiden en confronteren met mogelijkheden en beperkingen - leerlingen begeleiden die door mentoren worden doorgestuurd (moeilijke gevallen) Leerlingen moeten zelf een onderzoekende houding krijgen ten aanzien van het beschikbare materiaal. Het stimuleren en verbeteren van het zoekgedrag van de (5 vwo-) leerlingen is een belangrijke taak van de decanen en de mentoren. De meeste contacturen en verantwoordelijkheden ten aanzien van de vervolgstudies liggen echter bij de mentoren. Het eerste contact is altijd met de mentor. Als de leerlingen concrete vragen hebben, of niet door een mentor kunnen worden geholpen, komen ze bij de decaan. Enkele decanen geven aan dat dit geen goede ontwikkeling is, met name omdat niet alle mentoren dezelfde kennis hebben over onderwijsinstituten en opleidingen als een decaan. Eén decaan geeft aan dat op zijn school een aansluitingsproject is gestart, waarbij decanen en mentoren samen hbo-opleidingen en universiteiten bezoeken, om op die manier de kennis van de mentoren over de verschillende opleidingen bij te spijkeren Rol van docenten De docenten geven respectievelijk 28 en 8,5 jaar biologieles. Eén van de docenten heeft naast lestaken, taken als pr-medewerker met als doel de school onder de aandacht te brengen van potentiële nieuwe leerlingen. Beide docenten hebben geen actieve rol in de advisering van een vervolgopleiding voor de leerlingen. Wel geven zij informatie aan leerlingen die interesse tonen in hun vak. Ook wordt incidenteel een folder uitgereikt, bijvoorbeeld als de docent folders van de decaan heeft gekregen. Folders worden alleen uitgedeeld als dat door de leerlingen op prijs wordt gesteld. Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 13

14 2.2 Keuzeproces van leerlingen voor vervolgstudie Keuze profiel De leerlingen laten zich enerzijds leiden in hun keuze voor een profiel door wat ze leuk vinden en anderzijds door wat ze werkelijk kunnen. Leerlingen die het vwo gemakkelijk aan kunnen, kiezen relatief vaak voor een natuurprofiel (hierna N-profiel genoemd) zoals Natuur en Techniek (N&T) of Natuur & Gezondheid (N&G). Volgens de decanen zijn het over het algemeen zwakkere leerlingen, vooral leerlingen die niet goed zijn in wiskunde en/of natuurkunde, die voor een Economie & Maatschappij-profiel (E&M) of een Cultuur & Maatschappij-profiel (C&M) kiezen. De leerlingen zijn onder te verdelen in positieve en negatieve kiezers. De positieve leerling weet wat hij wil en maakt hier een bewuste keuze voor, de negatieve kiezer kijkt naar wat te moeilijk is en kiest daar bewust niet voor. Meestal kiest de laatste groep niet voor een N-profiel. Naast interesse en capaciteit speelt in iets mindere mate de toekomstverwachting een rol. Verder spelen volgens de decanen de ouders en vrienden van de leerling een rol van betekenis. Hoe groot die rol is, is niet bekend. Een decaan geeft aan dat er sinds kort met de N- (natuur) en M- (maatschappij) stroom wordt gewerkt. Dit heeft tot gevolg dat leerlingen eerder een profielkeuze moeten maken, namelijk tijdens het derde leerjaar. Goede leerlingen kiezen volgens deze decaan voor de N-stroom, middelmatige leerlingen en twijfelaars krijgen eerst een capaciteitentest en de rest kiest voor de M-stroom. Decanen en docenten geven aan dat deze vervroegde keuze geen goede ontwikkeling is. Het valt decanen op dat vwo 3 leerlingen nog niet goed weten wat ze willen. Het is eng dat vwo 3 al worden gedwongen om een keuze te maken zonder dat ze weten wat ze willen worden. Dan kiezen ze voor een profiel zonder te weten wat ze ermee gaan doen. Leerlingen die niet weten wat ze willen, kiezen volgens de decanen voor een profiel waarmee ze denken uit een breed scala aan vervolgopleidingen te kunnen kiezen. Vaak kiezen deze leerlingen voor het E&M-profiel. Het C&M-profiel wordt ook vaak gekozen door leerlingen die nog niet goed weten wat ze willen, maar de keuze voor C&M is dan meestal een keuze voor het gemakkelijkste en laagst gewaardeerde profiel. Leerlingen die twijfelen en een decaan om advies vragen, krijgen vaak het advies om voor het N&T- of N&G- profiel te kiezen. Volgens de decanen zijn dat de profielen waarmee de leerlingen het meest kunnen bereiken. Als een leerling mij vraagt welk profiel het beste kan worden gekozen, kijk ik als eerste of de leerling een N-profiel aankan. Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 14

15 2.2.2 Keuze vervolgopleiding Volgens zowel decanen als docenten kiest een leerling op de eerste plaats een opleiding omdat hij of zij erin geïnteresseerd is. Daarnaast moet het vooral leuk zijn. Het valt de decanen en docenten op dat leerlingen vooral op zoek gaan naar een opleiding die dichtbij de eigen woonplaats kan worden gevolgd. Het is vrij uitzonderlijk als een leerling uit Amsterdam in Maastricht een opleiding gaat volgen. Enkelingen zijn bereid om ver van huis op kamers te gaan of willen dagelijks ver reizen. De vwo leerlingen kijken volgens decanen en docenten in het algemeen in mindere mate naar toekomstverwachtingen. Een uitzondering wordt gevormd door leerlingen met een E&M-profiel, zij kijken meer dan de overige leerlingen naar wat zij met een beroep kunnen verdienen. Volgens de decanen krijgen vwo-leerlingen vanuit huis meer ondersteuning bij de keuze van een opleiding, dan vmbo- en havo leerlingen. Dit is positief, maar zorgt er ook voor dat leerlingen meer worden beïnvloed en sneller kiezen voor een veilige studie, dat wil zeggen een bekende studie zoals rechten of geneeskunde Brede vervolgopleiding Volgens zowel decanen als docenten zijn er genoeg opleidingen waaruit een leerling kan kiezen. Een meerderheid van de decanen en docenten geeft aan dat er te veel opleidingen zijn. Er zijn te veel opleidingen, zowel op hbo-niveau als universitair-niveau. Logischerwijs gaan universiteiten steeds nieuwe opleidingen bedenken om meer leerlingen te trekken. Docenten hebben geen goed beeld van het aanbod van brede opleidingen. De decanen geven aan dat er genoeg opleidingen (in het algemeen) zijn waar leerlingen met alle profielen terecht kunnen. Leerlingen met een afgeronde vwo-opleiding kunnen overal terecht. Als een vwo-leerling economie wil gaan studeren, hoeft hij geen economie in zijn profiel te hebben. Genoemd wordt dat leerlingen ondanks het bestaande aanbod van brede opleidingen traditioneel kiezen, dat betekent dat leerlingen kiezen voor een studie waarmee zij bekend zijn, bijvoorbeeld een studie rechten, geneeskunde of economie. Brede opleidingen zijn volgens decanen en docenten een positieve aanvulling op het bestaande aanbod van opleidingen en met name geschikt voor leerlingen die nog niet precies weten wat ze willen. Ook voor zwakkere N&G- of N&T- leerlingen die uiteindelijk geen studie willen kiezen waarbij de nadruk ligt op de exacte vakken, zijn brede opleidingen een uitkomst. Decanen en docenten geven aan het belangrijk te vinden dat leerlingen die een keuze voor een brede opleiding maken, zich uiteindelijk wel kunnen specialiseren. Zowel decanen als docenten geven aan dat het goed zou zijn als universitaire opleidingen een breed oriënterend studiejaar aanbieden waarna een student zich verder kan gaan specialiseren. Het tijdens de studie kunnen specialiseren is heel goed. Een student kan dan een bewuste keuze maken. Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 15

16 2.3 Opleiding Human Ambience Associaties bij de naam Human Ambience De naam Human Ambience roept nauwelijks iets op bij de decanen en docenten: iets met sfeer, iets met mensen, iets met leefomgeving of menselijke ambitie. Twee decanen en een docent zijn van mening dat het jammer is dat gekozen is voor een niet-nederlandse naam. Het zou toch prettig zijn als de opleiding een duidelijke Nederlandse naam zou hebben. Nu moet je er een toelichting bij zetten, anders begrijpt een leerling het niet. Volgens decanen vragen leerlingen met name om toelichtingen bij nieuwe studies met een Engelse naam. Toch komen er volgens hen steeds meer studies met een Engelse naam. De decanen geven aan dat deze ontwikkeling de markt minder overzichtelijk maakt voor zowel leerlingen als voor decanen. Een docent geeft aan dat de naam hip klinkt, maar dat hij geen idee heeft wat het is Omschrijving opleiding De decanen en docenten is de volgende omschrijving van de opleiding voorgelegd: Tekst A: Human Ambience is een nieuwe, brede, multidisciplinaire studie die zich richt op het functioneren van de mens in zowel fysiek als psychologisch en sociaal opzicht. Het welzijn en functioneren van mensen hangt af van veel factoren in de omgeving waarin zij zich bevinden. Deze omgeving kan een positief effect hebben (een goede werkplek die RSI voorkomt, een gezellige huiskamer), maar zij kan uiteraard ook een negatieve uitwerking hebben (teveel werkdruk, slaapproblemen). Met inzicht in de interactie tussen mensen en hun omgeving wordt het mogelijk de positieve aspecten te stimuleren en de negatieve effecten te beperken. Bij Human Ambience verkrijg je inzicht in het menselijk functioneren. In het verlengde hiervan leer je deze inzichten toe te passen bij verschillende praktische problemen. Je leert de problemen te analyseren en oplossingen te bedenken in de vorm van hulpmiddelen, zodat een meer begrijpende omgeving ontstaat. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om camera s met microfoons die kunnen vaststellen of er agressie of angst is, een polsbandje bij ouderen dat kan vaststellen of er iets mis dreigt te gaan, of een auto die kan vaststellen of de bestuurder dronken is of in slaap dreigt te vallen. Na het afronden van de bacheloropleiding kun je aan de slag bij ontwikkelafdelingen van bedrijven die dit soort moderne technologische hulpmiddelen ontwikkelen. Hier houd je je bezig met het ontwikkelen van kennis en modellen die in de hulpmiddelen worden toegepast. De docenten menen dat het vooral een aan psychologie verwante opleiding is (op basis van de eerste alinea). Op basis van de tweede alinea doet het denken aan een technische opleiding voor een N-profiel. De docenten verwachten dat Human Ambience een brede studie is, waarbij een toekomstige student geïnteresseerd moet zijn in exacte vakken, biologie en techniek. Een superbrede opleiding waarbij oplossingen worden bedacht om mensen goed te laten functioneren. Decanen beschrijven, naar aanleiding van de gelezen tekst, de opleiding als een combinatie van psychologie en techniek: het menselijk reageren in relatie tot techniek. Het universitaire aspect van de opleiding betreft volgens een decaan vooral de probleemstelling, het Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 16

17 oplossingsgerichte aspect van de opleiding is vooral praktijkgericht (technisch) en lijkt hierdoor op een hbo-opleiding. Volgens deze decaan krijgen studenten die de opleiding Human Ambience gaan volgen het (extra) moeilijk, als ze niet het vak biologie hebben gevolgd. De decanen vragen zich af of er markt is voor een dergelijke studie, dit omdat er twijfels zijn over waar een student, die de opleiding Human Ambience gaat volgen, terecht komt. Volgens de decanen zou het goed zijn om meer informatie te geven over het aansluitende beroepenveld en mogelijke functies. Onduidelijkheid bij leerlingen kan er toe leiden dat zij niet voor een opleiding kiezen. Volgens een andere decaan zullen leerlingen niet kiezen voor deze opleiding omdat het te breed is, en veel vwo-leerlingen niet geïnteresseerd zijn in techniek. Leerlingen die echt iets met psychologie willen doen, kiezen voor een studie psychologie. Een combinatie met techniek zal niet voor alle leerlingen interessant zijn. Na het lezen van de tekst geven docenten aan dat de term Human bij de opleiding past. Onduidelijk is waarom Ambience in de titel van de opleiding staat. Volgens een decaan verwijst Ambience naar het sociale karakter van de studie, maar zou de titel moeten worden aangevuld met de term techniek, zijn voorstel: Human Ambience & Technics. Een andere decaan is na het lezen van de tekst van mening dat de opleiding vrij exact is, en geeft aan dat de titel dat niet uitstraalt Meerwaarde van de opleiding Human Ambience Door het multidisciplinaire en brede karakter voegt de opleiding volgens een meerderheid van de decanen en docenten iets toe aan het bestaande aanbod van opleidingen. Een decaan geeft aan dat de hbo-achtige uitstraling van de opleiding voor praktisch ingestelde vwo ers aansprekend zal zijn. Toch heeft het brede karakter van de studie volgens de decanen en docenten ook een duidelijk nadeel. Door de vele disciplines die tijdens de opleiding aan bod komen kunnen de decanen en docenten de opleiding niet goed plaatsen. Zij denken dat dit ook voor leerlingen lastig zal zijn. Het lijkt op een halfslachtige opleiding. Niet echt psychologisch, niet echt technisch. Volgens een meerderheid van de decanen en docenten is de opleiding niet vergelijkbaar met een andere opleiding. Twee decanen zijn van mening dat de opleiding wel lijkt op een reeds bestaande opleiding, namelijk Industrieel Ontwerpen (TU/e) en Psychobiologie (UvA). Het lijkt op een studie waarbij sociale aspecten met technische innovaties worden gecombineerd. Dit gebeurt ook bij de studie Industrieel Ontwerpen in Eindhoven. De studie lijkt overeenkomsten te hebben met de studie Psychobiologie. Het verschil is dat Human Ambience technischer lijkt te zijn. Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 17

18 2.3.4 Inhoud van de studie De decanen en docenten zijn vier teksten voorgelegd die meer inzicht geven in de inhoud van de opleiding Human Ambience. Tekst B: Bij Human Ambience staat de interactie tussen mens en omgeving centraal in een multidisciplinair studieprogramma. Zo volg je een aantal biomedische vakken en volg je inleidende vakken in de Psychologie. Op die manier doe je kennis op over hoe mensen in biomedisch, psychologisch en sociaal opzicht functioneren. Daarnaast volg je vakken bij Informatica, Kunstmatige Intelligentie en Wiskunde. Na de studie beschik je over de kennis en vaardigheden die nodig zijn om te analyseren hoe de mens functioneert en vanuit de omgeving ondersteund kan worden. Verder stelt de studie je in staat modellen te maken die de basis vormen voor hulpmiddelen ter ondersteuning van de mens. Volgens de decanen en docenten laat tekst B zien dat de studie breed is en een mix is van verschillende disciplines. Sommige decanen en docenten krijgen hierdoor twijfels of de studie wel genoeg diepgang zal bieden. Anderen zijn van mening dat het brede karakter van de studie juist een sterk punt is en past bij deze tijd. Genoemd wordt dat de opleiding zich vooral bezig lijkt te houden met Kunstmatige Intelligentie en behoorlijk exact is. Een decaan denkt dat door de nadruk op informatica en exacte vakken de opleiding vrij pittig is, en vraagt zich af of een middelmatige vwo er of een vwo er met een C&M-profiel een dergelijke opleiding aan zal kunnen. Genoemd wordt dat een combinatie van psychologie met andere vakken zoals wiskunde en informatica, een deel van de leerlingen zou kunnen aanspreken. Er zijn elk jaar veel inschrijvingen bij psychologie. Human Ambience kan een concurrent worden van opleidingen zoals Sociale Psychologie of Bedrijfspsychologie. Tekst C: De bacheloropleiding Human Ambience duurt drie jaar. Het onderwijs is verdeeld in perioden van vier of acht weken. In zo'n periode ben je met maximaal vier vakken tegelijk bezig, zodat je je kunt concentreren op een beperkt aantal onderwerpen. De vakken bestaan uit hoorcolleges, werkcolleges en practica die worden afgesloten met een tentamen. Zowel decanen als docenten geven aan dat tekst C duidelijk is en met name feiten toont. Positief is men over het aanbieden van maximaal vier vakken in één periode. Het moduleren van vakken is positief. Zo plak je zaken goed aan elkaar, dat willen we zelf ook zo gaan doen. Eén docent geeft aan dat het aanbieden van vier vakken alleen positief is als de inhoud van de betreffende vakken goed op elkaar wordt afgestemd. Integreer die vakken met elkaar, zodat het in de juiste context staat. Positief zijn decanen en docenten over de mix van hoorcolleges, werkcolleges en practica. Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 18

19 Tekst D: In het eerste jaar krijg je een goed beeld van het multidisciplinaire karakter van de opleiding. Zo volg je een aantal biomedische vakken en volg je inleidende vakken in de Psychologie. Op die manier doe je kennis op over hoe mensen in biomedisch, psychologisch en sociaal opzicht functioneren. Daarnaast volg je vakken bij Informatica, Kunstmatige Intelligentie en Wiskunde. Daar leer je hoe je modellen maakt van verschillende (menselijke) processen. Tenslotte werk je aan een aantal projecten, waarin je de opgedane kennis uit de verschillende vakgebieden toepast en combineert. Tijdens deze projecten leer je hoe je je kennis over de verschillende aspecten van het menselijk functioneren kunt toepassen. Dat doe je door kennis van technologie in de leef- of werkomgeving van mensen toe te passen, zodat de omgeving begrijpt en kan beredeneren wat mensen nodig hebben en daarin ondersteuning biedt. Het valt decanen en docenten op dat tekst D grotendeels overeenkomt met tekst B. Zij geven aan dat D een herhaling lijkt te zijn, waarbij het multidisciplinaire karakter en met name de vakken nogmaals worden genoemd. Het werken aan projecten is volgens de decanen en docenten een goede zaak. Door middel van projectonderwijs worden praktijk en theorie met elkaar geïntegreerd. Dit is volgens de decanen en docenten een belangrijk aspect, de leerlingen leren hoe de theorie in de praktijk kan worden toegepast. Dit is volgens met name docenten een aspect dat vwo-leerlingen aanspreekt. Decanen noemen dat leerlingen graag voorbeelden willen zien, en adviseren om in de tekst een voorbeeld te geven van een project. Tekst E: In het tweede jaar krijg je verdiepende vakken binnen de Psychologie, Sociale Wetenschappen, Biomedische wetenschappen, Informatica en Kunstmatige Intelligentie. Daarnaast kun je zowel in het tweede als in het derde jaar keuzevakken volgen, zodat je meer gespecialiseerde kennis opdoet van die onderwerpen binnen de opleiding die je het meest interesseren. In het derde jaar van de bachelor maak je een eindwerkstuk, waarvoor je onderzoek doet in een voor jou interessant onderzoeksgebied. Je kunt hierbij denken aan specifieke vraagstellingen binnen thema s als sport, ouderenzorg, psychotherapie, medicijnbegeleiding, veiligheid en crimineel gedrag. Uit tekst E blijkt volgens de docenten dat de student zich na het tweede studiejaar kan gaan specialiseren. Dit is volgens de docenten voor toekomstige leerlingen een belangrijk gegeven en dient duidelijk te worden vermeld. Leerlingen willen eigen inbreng, dat maakt het interessant. Het kunnen specialiseren binnen een opleiding is aantrekkelijk. De decanen benoemen dat tekst E extra onderstreept hoe breed de opleiding is. Genoemd wordt dat de opleiding een combinatie lijkt te zijn van geneeskunde en economie. Een studie waarbij je je bezig houdt met hoe je mensen op de hoogte kunt brengen van nieuwe ontwikkelingen. Decanen vragen zich af of termen zoals biomedisch en Kunstmatige Intelligentie door vwo ers worden begrepen. Zij plaatsen ook vraagtekens bij de genoemde voorbeelden zoals ouderenzorg en crimineel gedrag. Decanen geven aan dat deze voorbeelden zorgvuldig moeten worden gekozen omdat ze toekomstige leerlingen kunnen afschrikken. Een docent geeft aan de term eindwerkstuk geen goed gekozen term is en dat deze term suf klinkt. Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 19

20 2.3.5 Beroepsperspectieven Het beroepsperspectief is volgens zowel decanen als docenten niet helemaal helder. Zij geven aan voorbeelden van mogelijke beroepen, functies of werkvelden in de gelezen teksten te missen. Er worden te veel takken van sport genoemd: crimineel gedrag, biomedisch, Kunstmatige Intelligentie. Ik begrijp niet waar deze studenten terecht kunnen, laat staan dat vwoleerlingen het wel begrijpen. Hieronder volgen een aantal citaten van decanen en docenten die mogelijke beroepen hebben omschreven: De afgestudeerde komt te werken bij een innovatief bedrijf waar apparaten worden ontwikkeld die het leven vergemakkelijken. De afgestudeerde weet ook hoe die apparaten op de markt moeten worden gezet. De afgestudeerde kan ondersteuning bieden op veel verschillende gebieden. Hij of zij zal een functie vervullen als beleidsmedewerker, procesbegeleider of coach. Een student die zich goed heeft gespecialiseerd kan vervolgens producten gaan ontwikkelen. De afgestudeerde komt te werken in een hoge functie binnen bijvoorbeeld de ouderenzorg. Zij gaan projecten in goede banen leiden en zijn de regelneef binnen een organisatie. De afgestudeerde zal als deskundige, bijvoorbeeld op het gebied van de ARBO, binnen een grote organisatie aan het werk gaan en zal intern advies geven aan de verschillende afdelingen van het bedrijf. De afgestudeerde wordt een bemiddelaar in een grote organisatie. Hij of zij zal proberen verschillende afdelingen of partijen binnen een organisatie bij elkaar te brengen. Het is voor de decanen en docenten lastig om een inschatting te maken of de omschreven beroepen ook aansprekende beroepen voor de leerlingen zijn. Decanen en docenten denken dat een beroep binnen de ouderenzorg de leerlingen niet zal aanspreken maar juist zal afschrikken. Ouderenzorg is een gat in de markt, zeker in de toekomst wordt dit belangrijker. Ik denk echter niet dat vwo-leerlingen met ouderen willen werken. Er is veel werk in, maar het is niet populair. Het ontwerpen van nieuwe technieken om oplossingen voor problemen in het menselijke leven te vinden spreekt leerlingen volgens de docenten wel aan. Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 20

21 2.3.6 Inschatting interesse leerlingen Leerlingen die mogelijk geïnteresseerd zijn in Human Ambience, zijn volgens de decanen en docenten breed georiënteerd en geïnteresseerd. Volgens een decaan zijn dit leerlingen die verder durven te kijken dan de gemiddelde leerling en zijn zij niet bang om een niet traditionele studie te kiezen. Volgens zowel decanen als docenten kan de studie ook leerlingen aanspreken die nog niet precies weten wat ze willen. Deze leerlingen zijn bewust op zoek zijn naar een brede studie en zullen tijdens deze studie, zodra ze wel weten wat ze willen, switchen of zich binnen de studie gaan specialiseren. Decanen geven daarnaast aan dat de opleiding Human Ambience interessant kan zijn voor leerlingen die gericht zijn op de sociale kant van de maatschappij, die iets voor hun medemens willen betekenen. De studie is geschikt voor studenten die iets willen betekenen voor de maatschappij en een probleemgebied wil aanpakken. Zowel decanen als docenten noemen dat met name leerlingen met het N-profiel geschikt zijn voor de opleiding Human Ambience. Een docent denkt dat een leerling met een N&Tprofiel die geïnteresseerd is in het praktische karakter van de studie en graag mensen wil helpen een mogelijke kandidaat zou kunnen zijn. Verder wordt genoemd dat met name leerlingen met een N&G-profiel, die geen geneeskunde willen gaan studeren, geïnteresseerd zouden kunnen zijn. Decanen en docenten verwachten dat goed presterende N&G- en N&T-leerlingen geen interesse in Human Ambience zullen tonen, zij kiezen voor een exacte studie en niet voor een brede studie waar de exacte vakken van minder belang zijn. Aangegeven is dat leerlingen, die niet zo goed in exacte vakken zijn en om die reden een N- profiel is afgeraden en vervolgens een E&M- of C&M-profiel zijn gaan volgen, mogelijk in de opleiding Human Ambience geïnteresseerd kunnen zijn. Hier staat tegenover dat een meerderheid van de docenten en decanen aangeeft dat de opleiding niet geschikt is voor leerlingen met een E&M- of C&M-profiel. Genoemde redenen zijn dat deze leerlingen minder sterk zijn in de exacte- en technische vakken. Een combinatie van technische vakken, wiskunde en Kunstmatige Intelligentie. Dat kan een leerling met een E&M- of C&Mprofiel denk ik niet aan. Voor een C&M-leerling is Human Ambience niet geschikt. Voor een E&M-leerling biedt Human Ambience te weinig economische raakvlakken. Een reden om de opleiding niet te kiezen kan volgens de decanen en docenten het brede vakkenpakket van de opleiding zijn. Hierdoor lijkt de opleiding moeilijker dan het is, terwijl uiteindelijk bij andere studies ook meerdere vakken aan bod komen. Een leerling die psychologie gaat studeren komt ook met veel andere disciplines in aanraking tijdens de studie. Ook leerlingen die duidelijk voor ogen hebben wat ze willen worden, bijvoorbeeld advocaat of arts, zullen volgens de decanen niet kiezen voor een brede opleiding zoals Human Ambience. Decanen en docenten geven aan dat het grootste deel van de leerlingen (ongeacht het profiel) naar de Vrije Universiteit of Universiteit van Amsterdam gaat. Dit heeft met name te maken met het feit dat de jonge vwo-leerlingen niet bereid zijn om ver te reizen of nog niet Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 21

22 op kamers willen. Amsterdam is volgens de decanen en docenten zeker geen belemmering om de studie Human Ambience te gaan volgen. Decanen of docenten die een inschatting kunnen maken van het aantal geïnteresseerde leerlingen geven aan dat het aantal ongeveer twee (6 vwo-) leerlingen zullen zijn Advies aan de VU Uit de gesprekken blijkt dat zowel de gesproken decanen als docenten positief tegenover de studie Human Ambience staan. Zij zijn dan ook bereid om leerlingen over deze nieuwe opleiding te informeren. Hierbij noemen zowel decanen als docenten dat het om objectieve informatie gaat over de inhoud van de opleiding. De opleiding zal niet meer of minder dan andere opleidingen worden besproken. Het advies van de decanen en docenten is om de opleiding Human Ambience te starten. Hiervoor worden onder andere de volgende redenen genoemd: - Het is een laagdrempelige studie, geschikt voor leerlingen die een praktische studie zoeken, gericht op techniek. - Ik denk zeker dat ze het moeten starten. Het is een verrijking van het bestaande aanbod. - Ik ben eigenlijk tegen dergelijke brede mixstudies, maar Human Ambience biedt mogelijkheden voor leerlingen die nog niet weten wat ze willen. Om de opleiding tot een succes te maken moet de VU volgens de decanen en docenten op de volgende punten letten: Geef aan wat de beweegredenen zijn om deze studie te starten, bijvoorbeeld omdat ouderenzorg in combinatie met techniek een markt van de toekomst is. Bekijk nog eens goed of deze opleiding daadwerkelijk geschikt is voor alle profielen, of toch alleen voor leerlingen met een N-profiel. Geef aan wat het voordeel is van een brede opleiding ten opzichte van de reeds bestaande traditionele opleidingen. Stel als toelatingseis een aantal vakken verplicht, in ieder geval wiskunde en eventueel biologie lijken belangrijk in deze studie. Maak veel reclame voor deze studie op studiebeurzen. Geef in de voorgelegde teksten aan wat het beroepsprofiel is en geef concrete voorbeelden van mogelijke aansluitende beroepen. Houd rekening met ontwikkelingen binnen het voortgezet onderwijs, zoals de N- (natuur) en M- (maatschappij) stroom. Studenten die Human Ambience gaan studeren moeten goed weten wat ze willen. Biedt daarom naast een oriënterende Bachelor een meer specifieke Master aan. Haalbaarheidsonderzoek Human Ambience 22