NOTITIE VAN UITGANGSPUNTEN HORECA HARLINGEN

Transcriptie

1 NOTITIE VAN UITGANGSPUNTEN HORECA HARLINGEN

2

3 Notitie van Uitgangspunten Horeca Harlingen Code /

4

5 GEMEENTE HARLINGEN / NOTITIE VAN UITGANGSPUNTEN HORECA HARLINGEN TOELICHTING INHOUDSOPGAVE blz 1. INLEIDING Aanleiding Vigerend beleid Ruimtelijk uitgangspunt horecabestand 2 2. RUIMTELIJKE EN FUNCTIONELE ASPECTEN Historie en beschermd stadsgezicht Zonering Horeca 6 3. UITGANGSPUNTEN HORECABELEID Ontwikkelingsbeeld Uitgangspunten horecabeleid Categorisering Zonering Ontheffingscriteria CONCLUSIE 12 Bijlage 1 Kaart: zonering horecabeleid

6

7 blz 1 1. INLEIDING Aanleiding In de binnenstad van Harlingen is sprake van een ruim aanbod van horecavestigingen van diverse aard. Er zijn diverse vormen van horeca aanwezig in de binnenstad waaronder hotels, pensions, grotere en kleinere restaurants, cafetaria s, café s, bar s en een café-zalencentrum. Er is sprake van een concentratie aan de Voorstraat, de Kleine- en Grote Bredeplaats en de Noorderhaven. Verwacht wordt, dat het aantal horecabedrijven de komende jaren blijft toenemen, door de toename van het cultuurtoerisme en de verwachte toename van de grote watersport en chartervaart. Ook de ontwikkelingen zoals genoemd in de stadsvisie (waar onder het bungalowpark op de Westerzeedijk) zijn hier debet aan. De gemeente Harlingen richt zich op de versterking van de toeristisch-recreatieve functie. Enerzijds betekent dit kansen voor horeca-ondernemers. Anderzijds vraagt deze ontwikkeling om een goede ruimtelijke benadering. De horeca-ontwikkelingen mogen geen aanleiding geven tot overlast of een bedreiging vormen voor het woonmilieu. De voorliggende notitie van uitgangspunten vormt de basis voor het horecabeleid en tevens voor de herziening op het bestemmingsplan voor de binnenstad van Harlingen. Het gebied waarop deze notitie van toepassing is, wordt weergegeven in figuur 1. Figuur 1. Het toepassingsgebied

8 blz Vigerend beleid In het bestemmingsplan Harlingen-Binnenstad (vastgesteld op 10 november 1999 en goedgekeurd op 25 mei 2000) zijn de horecabedrijven vastgelegd in drie categorieën: aanloopgerichte horecabedrijven; hotels, hotel-/restaurants en pensions; cafe s en bars. In grote lijnen sluit ook het nieuwe horecabeleid aan bij deze categorieën, die variëren van lichte vormen tot zware vormen van horeca. Dit geldt ook ten aanzien van de zonering die is toegepast in het vigerende bestemmingsplan. Voor de ontwikkelingsmogelijkheden van het horecabestand zijn in het huidig geldend plan vijf zones aangebracht: het kern- en winkelgebied, het randgebied, het randgebied met een overwegende woonfunctie, de uitlopers van het centrumgebied en de schil. In paragraaf 2.3 wordt verder ingegaan op deze zonering die ook een basis vormt voor het toekomstige horecabeleid. In hoofdlijnen wordt in het vigerende bestemmingsplan uitgegaan van bevriezing van het horecabestand. Het voorkomen van en terugdringen van overlast van horecabezoekers ligt hieraan ten grondslag. Het beleid voor het kern- en winkelgebied en het randgebied (het gebied met de overwegende woonfunctie inbegrepen) is gericht op stabilisatie van het huidige horecabestand op bestaande locaties. Alleen in het gebied langs de oostkant van de Zuiderhaven wordt in het vigerende plan ontwikkelingsruimte geboden. Hier is sinds de inwerkingtreding van het vigerende bestemmingsplan geen gebruik van gemaakt Ruimtelijk uitgangspunt horecabestand Ook in het nieuwe (ruimtelijke) beleid ten aanzien van het horecabestand, vormt het voorkomen van en terugdringen van overlast van horecabezoekers voor de bewoners van de binnenstad, een belangrijk uitgangspunt. De koers van het toekomstige beleid verschilt echter zodanig dat de nadruk minder zal liggen op bevriezing, maar meer op gebiedsgerichte ontwikkeling. Op die manier wordt voorkomen dat de toeristisch-recreatieve ontwikkeling op slot komt te staan. Door zonering en categorisering van horecabedrijven wordt geprobeerd overlast te voorkomen. De nieuwe koers ligt ten grondslag aan de belangrijke ontwikkelingspositie van Harlingen vanuit (cultuur)toeristisch en recreatief oogpunt. In de oude binnenstad liggen mogelijkheden voor horeca-ontwikkeling, die een belangrijke bijdrage levert aan het consolideren van toeristisch-recreatieve positie van Harlingen.

9 blz 3 De nadruk ligt hierbij op ontwikkelingsmogelijkheden in het kerngebied van de binnenstad. Buiten dit gebied wordt een meer strikte regeling geboden; ontwikkelingsruimte wordt hier ingeperkt. Uitzondering hierop vormt de Waddenpromenade, die als het ware wordt verbonden met de toeristischrecreatieve functie van de binnenstad. In het gebied van de Zuiderhaven wordt in tegenstelling tot het vigerende bestemmingsplan niet langer ontwikkelingsruimte geboden. Deze notitie voorziet in ontwikkelingsmogelijkheden in de directe nabijheid van de toeristisch-recreatieve brandpunten.

10 blz 4 2. RUIMTELIJKE EN FUNCTIONELE ASPECTEN Historie en beschermd stadsgezicht In de 16 e eeuw, tijdens de bloeiperiode van Harlingen als belangrijke havenstad, werd de Noorderhaven aangelegd aan de noordkant van het centrum en vond de eerste stadsuitbreiding plaats in het nieuwe Noorderkwartier. Later vond ook uitbreiding plaats in oostelijke richting: de Nieuwstraat en omstreken en Almenum. Het centrum telt een zeer hoge concentratie van monumenten. In 1969 werd het hart van de binnenstad van Harlingen door de concentratie van monumenten aangewezen als Beschermd Stadsgezicht. Met deze aanwijzing werd nog geen recht gedaan aan de cultuurhistorische waarde van de Harlinger stadskern als ruimtelijke totaliteit. Ondanks nieuwe elementen in de bebouwing en enkele wijzigingen in de historische ruimtelijke structuur, is het gebied binnen de oude grachtengordel een stedenbouwkundig waardevolle eenheid, waarvan het behoud als eenheid gewenst is. Het gemeentebestuur heeft daarom verzocht het hele gebied, inclusief de stadsgrachten, aan te wijzen als Beschermd Stadsgezicht. In 1991 werd de nieuwe begrenzing van het Beschermd Stadsgezicht volgens de Monumentenwet een feit. In het centrum zijn het vooral de centrumfuncties als winkels die door hun moderne schaalvergroting een conflict oproepen met de kleinschaligheid van de panden van het Beschermd Stadsgezicht. Winkels, maar ook horecabedrijven en andere vergelijkbare centrumfuncties dienen ruimtelijk inpasbaar te blijven in het gevelbeeld Zonering Om onderscheid te kunnen maken in de ontwikkeling van de horeca in verschillende gebieden, is het van belang gebruik te maken van zonering. Het nieuwe horecabeleid wordt gebaseerd op de functiezones die zijn toegepast in het vigerende bestemmingsplan. Toevoeging hierop is de Waddenpromenade, die onderdeel vormt van het nieuwe bestemmingsplan. Centrum en schil De Harlinger binnenstad wordt in het algemeen gekenschetst als het hart van de stad, met een veelheid aan verzorgende functies voor stad en ommeland. In het binnenstadgebied zijn door de verdeling van deze functies verschillende gebieden te onderscheiden. Het centrumgebied bestaat uit een kerngebied en een randgebied. Hier zijn veel winkels, kantoren en andere publiekstrekkende diensten te vinden. Het centrumgebied wordt omringd door de schil, het gebied tussen het centrum en de bolwerken. Hier wordt met name gewoond.

11 blz 5 Het Almenum, de Zuiderhaven en omstreken, de Nieuwstraat en omstreken en het Noorderkwartier, worden tot de schil van de binnenstad gerekend. Het Havenkwartier neemt een geheel eigen plaats in. De (functionele) verdeling van de gebieden wordt weergegeven in figuur 2. Figuur 2. De functionele indeling van de binnenstad Kerngebied en randgebied Het centrum bestaat uit een kerngebied en een randzone. Bijzonder voor het centrum van Harlingen is dat er relatief veel wordt gewoond, ook in woningen boven de winkels. Het is daarom een multifunctioneel gebied. Het kerngebied is het gebied met een concentratie van commerciële en openbare voorzieningen. Hier bevindt zich het merendeel van de horecabedrijven, samen met winkels en aanverwante centrumvoorzieningen.

12 blz 6 Het kerngebied is het eigenlijke winkelhart. Dit is de Grote Bredeplaats, de Voorstraat, de Kleine Voorstraat, de Simon Stijlstraat en de Sint Jacobsstraat. Aangrenzend worden in de uitlopers van dit gebied, de randzone, ook verspreid winkels aangetroffen, evenals overigens kantoren, praktijkruimten en horeca. De aanwezigheid van centrumfuncties is hier evenwel incidenteel van aard en er wordt nog meer gewoond. Tevens wordt er meer gebruik van de panden gemaakt voor opslag en voor ambachtelijke bedrijfjes Horeca In de binnenstad zijn circa 62 horecabedrijven gevestigd. Het grootste deel hiervan is gevestigd in het centrumgebied (kerngebied en randgebied samen met het gebied van de Zuiderhaven). Hier is sprake van een concentratie aan de Voorstraat, Kleine- en Grote Bredeplaats en de Noorderhaven. Ontwikkelingen Geconstateerd wordt dat in een aantal situaties horecabedrijven aanleiding geven tot overlast en min of meer een bedreiging voor het woonmilieu vormen. De toename van de bestedingen van de consument aan de horeca, is ook in de Harlinger binnenstad de afgelopen jaren duidelijk te merken. Met name het aantal restaurantjes en eethuisjes is toegenomen. Een nieuwe ontwikkelingstrend op het gebied van de horeca, is het ontstaan van kleine terrasjes en corners bij winkels, zoals warenhuizen maar ook bakker. In deze gevallen is de horecafunctie ondergeschikt aan de hoofdfunctie. Naar verwachting wil de horeca met de toename van het cultuurtoerisme en de verwachte toename van de grote watersport en de chartervaart, verder uitbreiden. De verwachte groei van het aantal bedrijven noodzaakt ertoe om een effectief ruimtelijk beleid te voeren dat gevolg geeft aan het benutten van kansen binnen de toeristisch-recreatieve en horeca-sector.

13 blz 7 3. UITGANGSPUNTEN HORECABELEID Voor de uitgangspunten in de voorliggende notitie, vormt het beleid dat wordt gevoerd ten aanzien van algehele ontwikkeling van de gemeente Harlingen de grondlegger. Het vast te leggen beleid ten aanzien van het horecabestand, raakt in het bijzonder de belangen van (cultuur)toerisme en recreatie die belangrijke pijlers vormen voor stedelijke ontwikkeling. Ten behoeve van een goede ruimtelijke invulling van het horecabestand, is de ruimtelijke en functionele (horeca)structuur onder de loep genomen. Hiermee kan de gewenste functionele structuur uiteen worden gezet Ontwikkelingsbeeld In het algemeen geldt dat een cultuurhistorisch aantrekkelijk gebied als de Harlinger binnenstad, met binnenhavens in een aantrekkelijk centrum, gelegen nabij station en veerbootkade, een gewild gebied is voor diverse functies, waaronder horecafuncties. De rol van Harlingen als aantrekkelijke stad en toeristische trekpleister, kan verder worden versterkt. De stad Harlingen profileert zich niet alleen als zodanig, maar biedt ook kansen voor ontwikkelingen op het gebied van recreatie en toerisme, gelet op de verwachte toename van cultuurtoerisme. Het horecabeleid vormt in dit kader, een belangrijk aandachtspunt. Bij de totstandkoming van ruimtelijk beleid ten aanzien van het horecabestand, zijn verschillende belangen in het spel. Er wordt gezocht naar een evenwicht waarbij verschillende belangen elkaar in stand houden. De exploitatie van horecabedrijven mag niet leiden tot aantasting van de cultuurhistorische waarden van de aantrekkelijke binnenstad, die voor een groot deel bestaansrecht biedt aan horecabedrijven. Hierin vormt het onderscheid tussen droge en natte horeca één van de speerpunten. Het is van belang dat natte horeca (horecafuncties waarbij in hoofdzaak alcohol wordt geschonken) zich, met het oog op overlast, niet onbeperkt ontwikkeld. Het is in potentie de droge horeca (horecafuncties waarbij in hoofdzaak geen alcohol wordt geschonken), die lucratief is voor een toeristisch trekpleister als de Harlinger binnenstad. In dit licht moet de binnenstad van Harlingen zijn karakter van kleinschaligheid, fijnmazigheid en de dichte bebouwing, behouden. Hierbij dient de woonfunctie die een relatief groot aandeel heeft, te worden behouden. Wonen in de binnenstad wordt beschouwd als belangrijke meerwaarde en houdt de authenticiteit in stand. Ook moet de binnenstad blijven voorzien in een gevarieerd aanbod van centrumvoorzieningen. Dit betekent dat naast horecafuncties, voldoende ontwikkelingsruimte beschikbaar blijft voor winkels, bedrijven en andere functies dan horeca. In het algemeen wordt gestreefd naar plaatsgebonden ontwikkelingsmogelijkheden, waarbij wordt gezocht naar kwaliteitsverbetering.

14 blz Uitgangspunten horecabeleid Ten aanzien van het toekomstige horecabeleid gelden de volgende algemene uitgangspunten: verschillende horecavoorzieningen worden op grond van hun functionele eigenschappen nader, naar zwaarte, gecategoriseerd; Indien een bestaande horecagelegenheid wil uitbreiden met bestaande activiteiten zal dit van geval tot geval bekeken en beoordeeld worden. het wijzigen van horecacategorie zal in het bestemmingsplan mogelijk worden gemaakt doormiddel van een wijzigingsbevoegdheid. naarmate verder van het kern- en winkelgebied, volgt meer beperking in de ontwikkelingsvrijheid van horecabedrijven; de verbinding tussen toerisme en horeca komt tot uiting in het ruimtelijk horecabeleid door zonering en categorisering; lichte en middelzware horeca krijgt in specifieke zones ontwikkelingsruimte, al dan niet in de vorm van een ontheffing; aan zwaardere nachthoreca zoals discotheken wordt geen ontwikkelingsruimte geboden; ontwikkelingsmogelijkheden voor horeca dienen de status beschermd stadsgezicht te respecteren Categorisering Om ontwikkeling van specifieke horeca (in specifieke zones) mogelijk te maken, wordt een vijftal categorieën van horecabedrijven gehanteerd, te weten: 1. Complementaire daghoreca Een horecabedrijf dat is gericht op het verstrekken van dranken en etenswaren aan bezoekers van centrumvoorzieningen, zoals ijssalons, croissanterieën, lunch- en tearooms, en naar de aard en openingstijd daarmee gelijk te stellen horecabedrijven; 2. Horeca gericht op maaltijdverstrekking Horecabedrijf dat voornamelijk is gericht op het verstrekken van maaltijden, zoals restaurants, voornamelijk in de avond; 3. Logiesverstrekking Een horecabedrijf waarbij de bedrijfsuitoefening is gericht op het tegen vergoeding verstrekken van logies met als nevenactiviteit het verstrekken van maaltijden en/of dranken voor consumptie ter plaatse, zoals een pension of een hotel(-restaurant); 4. Horeca gericht op verstrekking etenswaren en dranken Een horecabedrijf dat zowel is gericht op het verstrekken van etenswaren of dranken of een combinatie van beiden, zoals eetcafés, cafetaria s, snackbars, automatieken en shoarmazaken, welke naar gelang de aard, specifieke openingstijden hanteert, overdag, s avonds en/of s nachts;

15 blz 9 5. Nachthoreca Een horecabedrijf dat voornamelijk is gericht op het verstrekken van dranken, zoals cafe s bars en discotheken. De vijf categorieën zijn gebaseerd op de zwaarte van de horeca. Complementaire horeca zoals lunch- en tearooms, vormt de lichtste categorie. Tot categorie 2 behoren de horecabedrijven die maaltijden verstrekken. Dit zijn eetgelegenheden met name gericht op de avond. Categorie 4 verschilt ten opzichte van categorie 2 door de aard van het horecabedrijf; horecabedrijven van categorie 4 zijn met name gericht op de verkoop van etenswaren en dranken. Deze zijn niet gericht op gastronomische diensten, veelal gericht op afhaalmaaltijden, zowel overdag als s avonds / s nachts. Categorie 3 heeft betrekking op horecabedrijven waarbij de bedrijfsuitoefening is gericht op het verstrekken van logies, zoals hotels en pensions. Categorie 5 vormt ten slotte de zwaarste categorie. Deze betreft nachthoreca zoals cafés, bars en discotheken, die een zekere invloed hebben op de omgeving Zonering Om de gewenste functionele structuur tot uitdrukking te laten komen in de regeling, worden zones aangebracht waarvoor een verschillende regeling geldt. Hiervoor wordt de functionele indeling van de binnenstad, zoals besproken in hoofdstuk 2, aangehouden (kerngebied, randgebied en schil). Er wordt een viertal zones onderscheiden. In bijlage 1 is een kaart opgenomen met deze zonering van het horecabeleid. Een geheel nieuwe zone wordt gevormd door het gebied van de Grote Bredeplaats en de Prinsenstraat (zone 1). Daarnaast is het gebied van de Waddenpromenade bij het binnenstadgebied betrokken, deel uitmakend van zone 3. Tabel 1 geeft een overzicht van de regeling die wordt geboden voor elke zone: ontwikkelingsvrij, ontwikkeling via een ontheffing of geen ontwikkelingsruimte. Tabel 1. Ontwikkelingsmogelijkheden horeca per zone Zone 1 Zone 2 Zone 3 Zone 4 Categorie 1 Vrij Ontheffing Ontheffing Geen ontw. Categorie 2 Vrij Ontheffing Ontheffing Geen ontw. Categorie 3 Vrij Ontheffing Ontheffing Geen ontw. Categorie 4 Ontheffing Ontheffing Ontheffing Geen ontw. Categorie 5 Geen ontw. Geen ontw. Geen ontw. Geen ontw. Ten aanzien van horecabedrijven van nachthoreca (categorie 5) geldt dat voor de gehele binnenstad (zone 1 tot en met 4) een conserverende regeling wordt geboden. Deze natte horeca in de vorm van discotheken en bars en dergelijke, wordt voldoende geacht. Verdere ontwikkelingsruimte van deze categorie is niet wenselijk met het oog op de functionele structuur.

16 blz 10 Voor nachthoreca geldt daarom dat er geen ontwikkelingsruimte geboden wordt. Zone 1: Grote Bredeplaats en Prinsenstraat De Grote Bredeplaats vormt het kerngebied als het gaat om horeca. De Grote Bredeplaats (en de Prinsenstraat) maken deel uit van het oudste deel van de binnenstad en ligt nabij de Noorderhaven en de Waddenpromenade. Daarmee is de Grote Bredeplaats, maar ook de Prinsenstraat, bij uitstek geschikt voor horeca-ontwikkelingen. De Prinsenstraat fungeert hierbij als doorsteek tussen de Grote Bredeplaats en de Waddenpromenade. Op deze manier zorgt een ruimtelijke verbinding voor een betere verbinding tussen toerisme en horeca, overeenkomstig het ontwikkelingsbeeld Om binnen deze zone verdere ontwikkeling van horeca mogelijk te maken en daarmee de horeca niet op slot te zetten, wordt hier ontwikkelingsruimte geboden aan aanloopgerichte horecabedrijven, c.q. complementaire daghoreca (categorie 1). Hetzelfde is van toepassing op restaurants (categorie 2) en hotels en pensions (categorie 3). Voor horeca gericht op verstrekking van etenswaren en dranken zoals snackbars en shoarmazaken (categorie 4) ) geldt dat ontwikkelingsruimte wordt geboden, zij het via een ontheffing. Voor de ontwikkeling van dergelijke horeca is het wenselijk enige controle te behouden. Op de ontheffingscriteria wordt ingegaan in paragraaf 3.5. Door deze ontwikkelingen mogelijk te maken en de zone te verbinden met de Waddenpromenade, wordt het ontwikkelingskader voor recreatie, toerisme en horeca verbreed. Zone 2: Kern- en winkelgebied Ook voor het kern- en winkelgebied geldt dat ontwikkelingsruimte wordt geboden voor categorie 1 tot en met 4. Desalniettemin moet op ontwikkelingen van deze functies in de betreffende zone een ontheffing worden gegeven. Het karakter van het gebied moet worden bepaald door een winkelgebied als hoofdfunctie, met hier en daar complementaire daghoreca. De zone dient niet te verworden tot een verblijfsrecreatieresort. Zone 3: Randgebied en Waddenpromenade Voor het randgebied dat kan worden getypeerd als uitloper van het kernen winkelgebied, geldt als uitgangspunt dat gecontroleerd ontwikkelingsruimte wordt geboden voor horeca. Naast centrumfuncties, is hier veelal sprake van woonfuncties. Daarom wordt met een ontheffing ontwikkelingsruimte geboden voor horecabedrijven van categorie 1 tot en met 4. Hetzelfde is van toepassing op de Waddenpromenade. Dit gebied dient in hoofdzaak een havengebied te blijven. In het kader van het ontwikkelingsbeeld waarin de recreatie, toerisme en horeca elkaar moeten versterken, wordt echter ontwikkelingsruimte voor horecabedrijven geboden met een ontheffing.

17 blz 11 Zone 4: Schil Voor horecabedrijven in het overige gebied van de binnenstad, de schil, wordt geen ontwikkelingsruimte geboden. Hier is overwegend de woonfunctie aanwezig met enkele horecabedrijven. Met het oog op de voornamelijk woonfunctie is verdere ontwikkelingsruimte van horecabedrijven hier niet wenselijk Ontheffingscriteria Zoals uit tabel 1 blijkt, zijn enkele categorieën horeca niet direct maar pas na het doorlopen van een ontheffingsprocedure toegestaan in de Harlinger binnenstad. Dit biedt burgemeester en wethouders een sturingsinstrument om ongewenste ontwikkelingen tegen te gaan. De toetsingscriteria die hiervoor in het bestemmingsplan zullen worden opgenomen zijn van algemene aard zoals, omgevingssituatie, milieusituatie (geluid), sociale veiligheid, verkeersveiligheid, gebruiksmogelijkheden en cultuurhistorische waarden. De ontheffingscriteria zullen verder worden uitgewerkt in het nieuwe bestemmingsplan voor de binnenstad en dienen erop worden gericht dat geen onevenredige afbreuk wordt gedaan aan de woonsituatie en de gebruiksmogelijkheden van de aangrenzende gronden. Ook de parkeercapaciteit dient voldoende te zijn. Een verzoek tot ontheffing zal van geval tot geval bekeken en getoetst worden. Voor wat betreft de ontheffingsmogelijkheid van categorie 1 in zone 2 (betreffende de Voorstraat) wordt een maximalisering van de dagcomplementaire horeca niet uitgesloten. Dit om mogelijk de hoofdfunctie van de Voorstraat (winkelgebied) verder te beschermen. Bij het opstellen van het ontwerp bestemmingsplan zal gekeken worden naar de dan bestaande situatie.

18 blz CONCLUSIE In de voorliggende notitie is een aanzet gegeven voor het horecabeleid van Harlingen. Gebleken is dat het wenselijk is ruimtelijk horecabeleid te ontwikkelen op basis van categorisering en zonering. De reden hiervoor is de vraag naar gebiedsgerichte ontwikkeling omwille van het voorkomen van overlast en het benutten van de kansen die de toeristisch-recreatieve en horecasector bieden voor Harlingen. Deze gebiedsgerichte ontwikkeling komt neer op ontwikkelingsmogelijkheden voor horecabedrijven van de lichte categorieën in het kern- en randgebied. Voor bed & breakfast wordt volop ontwikkelingsruimte geboden, voor de gehele binnenstad. Daartegenover staat de ontwikkeling van zware horeca die wordt bevroren. Door een regeling te bieden die vanuit het kerngebied naar de schil steeds zwaarder wordt, komt de horeca niet op slot te staan, blijft de binnenstad bruisend en aantrekkelijk en wordt overlast - met name in gebieden waar wordt gewoond - voorkomen.