II Emigratie en vergunningen

Transcriptie

1 II Emigratie en vergunningen Regelgeving Wet gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens. Legalisatieverdragen. EG-Verdrag. Immigratiewetgeving in het land van bestemming. Edith de Bourgraaf Samenvatting Een inwoner die Nederland verlaat om zich elders in het buitenland te vestigen, zal zich op een bepaald moment moeten uitschrijven als inwoner van Nederland. Om in het buitenland zijn identiteit en burgerlijke staat aan te kunnen tonen, zal hij onder andere geboorteen huwelijksakten moeten overleggen. Deze akten worden doorgaans alleen geaccepteerd als ze zijn gelegaliseerd. Om rechtmatig het land van bestemming in te mogen reizen, aldaar te verblijven voor korte dan wel voor lange termijn en om te mogen werken, zal de Nederlander in het bezit moeten zijn van bepaalde visa en/of vergunningen. Eenmaal gevestigd in het land van bestemming, moeten de vergunningen op termijn verlengd of vernieuwd worden. In dit hoofdstuk wordt aandacht besteed aan alle zaken die te maken hebben met emigratieprocedures. 1 Uitschrijven uit Nederland Als een inwoner van Nederland het land verlaat om zich elders in het buitenland te vestigen, dan zal hij aangifte moeten doen van vertrek uit Nederland bij de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA). wanneer? Wanneer een inwoner naar redelijke verwachting gedurende een jaar ten minste tweederde van de tijd buiten Nederland zal verblijven, is hij verplicht aangifte te doen van vertrek bij het bestuur van de gemeente waar hij staat ingeschreven, ofwel hij dient zich uit te schrijven uit het bevolkingsregister van de GBA. Uitschrijving dient plaats te vinden binnen vijf dagen voordat het vertrek naar het buitenland plaatsvindt. 15

2 handboek expats / impats Een ingezetene hoeft zich niet uit te schrijven wanneer hij vanaf het tijdstip van vertrek uit Nederland naar redelijke verwachting niet langer dan twee jaar als bemanningslid van een zeeschip dat in Nederland haar thuishaven heeft buiten Nederland verblijft. hoe? Uitschrijving moet in principe door de inwoner zelf gebeuren. Dit kan zowel schriftelijk als in persoon bij de afdeling burgerzaken van de gemeente waar de ingezetene zijn woonplaats heeft. Om zich uit te schrijven moeten de volgende gegevens overgelegd worden: achternaam (gehuwde vrouwen dienen hun meisjesnaam te vermelden); voornamen (voluit); burgerservicenummer; geboortedatum; geboorteplaats; adres in Nederland; nieuw adres in het buitenland; kopie paspoort; datum van vertrek; familieleden die meeverhuizen naar het buitenland (volledige namen en geboortedata). Het is aan te bevelen om een bewijs van uitschrijving op te vragen bij het bevolkingsregister. Bij inschrijving in het buitenland kan door de lokale autoriteiten namelijk gevraagd worden om een bewijs van uitschrijving uit Nederland. 2 Voorbereiding van vertrek Wanneer een inwoner plannen heeft om zich buiten Nederland te vestigen, dan moet hij zich hier goed op voorbereiden. Bij aankomst in het gastland zal door de ontvangende autoriteiten gevraagd worden om bepaalde documenten over te leggen ter vaststelling van de identiteit, de burgerlijke staat et cetera. verzamelen documenten Voordat de Nederlander vertrekt naar het buitenland is het van belang een aantal zaken te regelen wanneer hij nog in Nederland is. 16

3 emigratie en vergunningen paspoort Is het paspoort nog geldig? Indien de geldigheidsduur binnen een jaar verstrijkt, is het raadzaam om het paspoort te laten vernieuwen. De geldigheid van visa, vergunningen tot verblijf en werkvergunningen in het buitenland, mogen de geldigheid van het paspoort vaak niet overschrijden. diploma s De nieuwe werkgever zal in het algemeen kopieën van diploma s willen hebben. Deze zijn doorgaans ook nodig voor het aanvragen van werkvergunningen. Indien de diploma s in de Nederlandse taal zijn opgesteld, dan moeten ze worden vertaald in de Engelse taal of in de taal van het gastland. geboorteakten, huwelijksakten, voogdijakten Buitenlandse autoriteiten zullen in het algemeen van de Nederlanders eisen dat zij bepaalde akten overleggen ter vaststelling van de identiteit, de burgerlijke staat en de familierelatie. Documenten die door de Nederlandse autoriteiten zijn opgesteld, worden echter niet zonder meer geaccepteerd door buitenlandse autoriteiten. Het is voor buitenlandse autoriteiten onmogelijk om op de hoogte te zijn van de instanties die dergelijke documenten mogen afgeven en van het feit hoe deze documenten eruit dienen te zien. Deze documenten moeten daarom doorgaans eerst gelegaliseerd worden. legalisatie Door gelegaliseerde documenten over te leggen, kan worden vastgesteld dat het document is afgegeven door een daartoe bevoegd persoon. Ook kan worden vastgesteld dat de handtekening niet is vervalst. In sommige gevallen kan de legalisatie worden uitgevoerd door één instantie. In andere gevallen zijn er echter twee of meer autoriteiten betrokken bij de legalisatie van documenten. Een en ander is afhankelijk van het feit of er een legalisatieverdrag bestaat tussen Nederland en het land waar de Nederlander zich gaat vestigen. legalisatieprocedure Het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken is belast met de legalisatie van Nederlandse documenten voor gebruik in het buitenland. Sommige documenten (bijvoorbeeld akten van de burgerlijke stand) kunnen direct door het Ministerie van Buitenlandse Zaken worden gelegaliseerd. Andere documenten kunnen pas door het Ministerie worden gelegaliseerd als alle voorliggende legalisaties 17

4 handboek expats / impats geregeld zijn. De aanvrager moet zelf deze voorliggende legalisaties geregeld hebben. De legalisatieketen verschilt per document. Zo dient een document dat opgemaakt is in de Nederlandse taal, eerst vertaald te worden door een beëdigd vertaler. De vertaling moet worden gelegaliseerd door de arrondissementsrechtbank, vervolgens door het Ministerie van Justitie en tot slot door de afdeling Legalisaties van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Diploma s moeten eerst door de Informatie Beheer Groep in Groningen (vanaf 1 januari 2010: Dienst Uitvoering Onderwijs) worden gelegaliseerd voordat het Ministerie van Buitenlandse Zaken ze kan legaliseren. Nadat het Ministerie van Buitenlandse Zaken het document heeft gelegaliseerd, dient het gelegaliseerd te worden door de ambassade of het consulaat van het land waar het document gebruikt gaat worden. Voorbeeld Een Nederlander gaat emigreren naar Egypte. Voor de aanvraag tewerkstellingsvergunning in Egypte dient hij een gelegaliseerd diploma over te leggen. Hij is afgestudeerd aan de TU Delft in Nederland. Voor de legalisatie moeten de volgende stappen worden uitgevoerd: 1. De Dienst Uitvoering Onderwijs in Groningen legaliseert het diploma. 2. Vervolgens kan het diploma gelegaliseerd worden door het Ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag. 3. Tot slot moet het diploma gelegaliseerd worden door de Egyptische ambassade in Nederland. legalisatieverdragen Er zijn landen die legalisatieverdragen hebben afgesloten om de legalisatieketen te verkorten. Documenten worden dan door het ontvangende land geaccepteerd zonder of met slechts één legalisatie. Voor meer informatie over legalisatieverdragen: checklist legalisatie Is er een legalisatieverdrag tussen Nederland en het land waar de Nederlander gaat wonen? Is het brondocument in Nederland afgegeven, en is het origineel en ondertekend? Is het document van recente datum (niet ouder dan één jaar)? Is het originele document bijgevoegd (in geval van het legaliseren van een kopie van een document)? 18

5 emigratie en vergunningen Is het document voorzien van alle benodigde legalisaties (van bijvoorbeeld de arrondissementsrechtbank, het Ministerie van Justitie, de afdeling Legalisaties van het Ministerie van Buitenlandse Zaken)? Is het originele Nederlandse document bijgevoegd (in geval van een vertaling van het document door een erkende vertaler)? indiening legalisatieverzoek Een in Nederland afgegeven document kan op twee manieren worden gelegaliseerd: persoonlijk en per post. persoonlijke legalisatie Het document kan dagelijks tussen en uur worden afgeleverd bij de afdeling Legalisaties van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Het document hoeft niet door betrokkene zelf te worden afgeleverd. Documenten die voor uur zijn afgeleverd, kunnen nog dezelfde dag worden afgehaald. Documenten die na uur zijn afgeleverd kunnen de eerstvolgende werkdag afgehaald worden. legalisatie per post Het document kan eveneens per post worden toegestuurd. Na ontvangst van de te legaliseren documenten, verstuurt het Ministerie van Buitenlandse Zaken een bevestiging van ontvangst met het referentienummer waaronder het verzoek is geregistreerd, de opgave van kosten (inclusief de verzendkosten per aangetekende post) en het bankrekeningnummer. Vervolgens dienen de kosten overgemaakt te worden naar het opgegeven bankrekeningnummer onder vermelding van het referentienummer. Na ontvangst van de betaling worden de gelegaliseerde documenten binnen 14 dagen per aangetekende post geretourneerd. 3 Emigratie binnen de EU en EER Op grond van het Verdrag met betrekking tot vrij verkeer van personen en diensten binnen de landen van de Europese Unie en Europese Economische Ruimte, hebben Nederlanders het recht om in de aangesloten landen te mogen verblijven en werken zonder dat hier in beginsel nadere voorwaarden aan worden gesteld. Dit geldt tevens voor Zwitserland. Gedurende een overgangsperiode van maximaal 7 jaar na de toetreding van de acht Midden- en Oost-Euro- 19

6 handboek expats / impats pese lidstaten (Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Polen, Slovenië, Slowakije en Tsjechië) tot de Europese Unie op 1 mei 2004 en van Bulgarije en Roemenië op 1 januari 2007, mogen er bepaalde beperkende voorwaarden worden gesteld aan het vrije verkeer van werknemers van, naar en tussen deze lidstaten. Deze restricties betreffen uitsluitend het vrije verkeer van werknemers en kunnen van lidstaat tot lidstaat verschillen. Dit kan betekenen dat bij emigratie naar een van deze lidstaten nog steeds een werkvergunning is vereist. Voor meer informatie: aangesloten landen EU en EER Voor een actueel overzicht van de landen die deel uitmaken van de Europese Unie en Europese Economische Ruimte kunt u de website raadplegen. 3.1 verblijf voor korte termijn Nederlanders die korter dan drie maanden in één van de landen van de Europese Unie of Europese Economische Ruimte willen verblijven dan wel werken, hoeven zich niet te melden bij de lokale autoriteiten van het betreffende land. Nederlanders die in één van de nieuwe Midden- en Oost-Europese landen willen werken, kunnen in bepaalde situaties wel een werkvergunning nodig hebben gedurende de overgangsperiode. 3.2 verblijf voor lange termijn Ondanks het feit dat Nederlanders op grond van het bovengenoemde verdrag vrijgesteld zijn van (verblijfs)vergunningplicht en zich tevens vrij kunnen bewegen op de Europese arbeidsmarkt zij hoeven niet in het bezit te zijn van een werkvergunning kan het op grond van lokale wetgeving toch nodig zijn dat zij in het bezit gesteld worden van een vergunning tot verblijf. In de meeste landen bestaat een inschrijfverplichting bij het bevolkingsregister in de gemeente waar de inwoner uit Nederlander zich gaat vestigen. Deze inschrijfverplichting vloeit doorgaans voort uit lokale wetgeving. Aan deze verplichting kan als voorwaarde gesteld zijn dat vreemdelingen zich eerst dienen te melden bij de Vreemdelingendienst om ofwel melding te maken van hun verblijf in het land, ofwel om een verblijfsvergunning aan te vragen. Indien dit laatste het geval is, moet 20

7 emigratie en vergunningen de Nederlander er rekening mee houden dat hij bepaalde documenten over zal moeten leggen voor de aanvraag. Over te leggen documenten Hierbij valt te denken aan: paspoorten van alle familieleden; pasfoto s; arbeidscontract; recente werkgeversverklaring; gelegaliseerde geboorteakten; gelegaliseerde huwelijksakten; salarisspecificaties; huurcontract/koopcontract woning; bewijs van ziektekostenverzekering. 4 Emigratie buiten de EU en EER Wanneer een Nederlander emigreert naar een land buiten de Europese Unie en Europese Economische Ruimte om arbeid te verrichten, dan zal hij te maken krijgen met immigratieprocedures. Deze procedures dienen in de meeste gevallen reeds gestart te zijn terwijl de Nederlander zich nog in Nederland bevindt. Afronding van een aantal van deze procedures vindt veelal plaats in het bestemmingsland. Vaak kan de Nederlander zelfs niet afreizen als hij nog niet in het bezit is gesteld van de benodigde documenten die zijn bezoek aan het land mogelijk maken. 4.1 verblijf voor korte termijn Nederlanders die een verblijf van korter dan drie maanden beogen, dienen in ieder geval in het bezit te zijn van een geldig document voor grensoverschrijding, in de meeste gevallen een paspoort. Daarnaast zijn er bepaalde landen waarvoor een visum nodig is (zie Visumplichtige landen ). Het is van belang om ruim voor vertrek na te gaan of men visumplichtig is bij de buitenlandse vertegenwoordiging in Nederland: de ambassade of het consulaat. visum Een visum is een door een diplomatieke of consulaire vertegenwoordiging afgegeven aantekening in een paspoort of ander reisdocument, 21

8 handboek expats / impats waarmee aangegeven wordt dat de houder van dit document toestemming heeft gekregen om het land ten behoeve waarvan dit visum is afgegeven, in te reizen. Een visum geeft echter geen garantie tot toegang tot het betreffende land. De uiteindelijke beslissing wordt genomen door de daartoe aangewezen autoriteiten bij aankomst in het land van bestemming. soorten visa Er zijn verschillende soorten visa die verschillende doelen dienen: toeristenvisa; transitvisa; businessvisa; workvisa. toeristenvisum Het toeristenvisum is een visum dat aan toeristen wordt afgegeven voor algemene doeleinden, bijvoorbeeld familiebezoek. De geldigheidsduur van het visum is doorgaans (maximaal) drie maanden. transitvisum Het transitvisum is een visum dat aan reizigers wordt afgegeven die op doorreis zijn en een tussenstop moeten maken. De geldigheidsduur is doorgaans een aantal dagen. businessvisum Het businessvisum is een visum dat wordt afgegeven aan reizigers die op zakenbezoek gaan in het land van bestemming. Het businessvisum geeft in principe nooit recht op het verrichten van arbeid. Hiertoe is doorgaans in alle gevallen een werkvergunning nodig. De geldigheidsduur van een businessvisum kan variëren van een aantal weken tot een jaar. Gedurende de geldigheidsperiode mag de reiziger echter niet langer dan drie maanden in het land van bestemming verblijven. Een businessvisum dat voor een jaar wordt afgegeven, is dan ook bedoeld voor meerdere korte bezoeken, en wordt in dat geval aangeduid als een multiple entry business visa. workvisum (werkvergunning) Veel landen maken geen onderscheid tussen een werk- en verblijfsvergunning. Deze landen kennen meestal maar één document dat recht geeft op toegang tot het land, verblijf in het land en het verrichten van arbeid in dat land. Hieraan gekoppeld zijn visa voor meereizende familieleden. 22

9 emigratie en vergunningen De geldigheidsduur van de workvisa kan variëren van een aantal maanden tot een aantal jaren. Meereizende familieleden krijgen doorgaans een visum voor dezelfde geldigheidsduur. aanvraagprocedure tourist-, transit- en businessvisa Een visum moet voor vertrek naar het land van bestemming worden aangevraagd bij de ambassade of het consulaat van het betreffende land in Nederland. Indien er geen ambassade of consulaat in Nederland gevestigd is, dan kan men uitwijken naar, in de meeste gevallen, België of Duitsland. De procedures en wachttijden en/of behandelingsduur verschillen per land. In ieder geval zal een geldig document voor grensoverschrijding moeten worden getoond. aanvraagprocedure workvisum (werkvergunning) Het aanvragen van toeristen-, transit- of businessvisa gaat in het algemeen sneller dan het aanvragen van workvisa. Dit vanwege het feit dat een workvisum meestal voor de langere termijn wordt aangevraagd en er een grondiger onderzoek voorafgaat aan afgifte van een dergelijk visum. Landen hanteren in principe het beleid dat vacante arbeidsplaatsen in eerste instantie vervuld dienen te worden met het beschikbare aanbod uit het thuisland. Indien dit niet mogelijk is vanwege het ontbreken van zogeheten prioriteitgenietend aanbod, dan kan er een workvisum worden afgegeven als aan de voorwaarden voor afgifte wordt voldaan. Er bestaan uiteraard ook andere gronden op basis waarvan workvisa kunnen worden afgegeven, bijvoorbeeld in het kader van overplaatsingen binnen concernverband. In deze gevallen is de lokale arbeidsmarkt geen criterium, maar zijn er andere voorwaarden van toepassing. Aanvragen moeten normaal gesproken worden ingediend door de toekomstige werkgever van de vreemdeling in het buitenland. Hiertoe moet een groot aantal documenten overgelegd worden door de werkgever, en daarnaast ook een aantal persoonlijke documenten van de Nederlander, waaronder een kopie van het paspoort, een curriculum vitae, studiediploma s en getuigschriften. De duur van de aanvraagprocedure kan variëren van een aantal weken tot een aantal maanden. Gedurende deze periode mag de Nederlander in het algemeen niet werken en in een groot aantal gevallen evenmin het land van bestemming inreizen. 23

10 handboek expats / impats 4.2 verblijf voor lange termijn Nederlanders die een verblijf beogen in het buitenland van langer dan drie maanden, dienen in ieder geval te beschikken over een geldig document voor grensoverschrijding om het land in te kunnen reizen. Daarnaast zullen zij waarschijnlijk een visum nodig hebben in combinatie met een werkvergunning. Bij aankomst in het land van bestemming kan het nodig zijn om nog een verblijfsvergunning aan te vragen bij de lokale autoriteiten. 5 Visumplichtige landen Voor een actueel overzicht van de landen waarvoor een visumplicht voor Nederlanders voor kort verblijf bestaat, kunt u de website of de ambassade van het desbetreffende land raadplegen. Via de website kunt u de contactgegevens van ambassades opzoeken. 24

11 III Immigratie en vergunningen Edith de Bourgraaf Regelgeving Wet gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens (GBA). Legalisatieverdragen. EG-Verdrag. Wet arbeid vreemdelingen. Vreemdelingenwet. Samenvatting Een vreemdeling die zich in Nederland wil vestigen, zal in het bezit moeten zijn van bepaalde visa en/of vergunningen. Om zijn identiteit en burgerlijke staat te kunnen aantonen, zal hij onder meer geboorteen huwelijksakten over moeten leggen. Deze akten worden alleen geaccepteerd als ze zijn gelegaliseerd. Eenmaal in Nederland gevestigd, zal de vreemdeling (hierna: impat) zich moeten inschrijven in de gemeentelijke basisadministratie en een burgerservicenummer (BSN) ontvangen. In dit hoofdstuk wordt aandacht besteed aan alle zaken die te maken hebben met immigratieprocedures. 1 Inschrijving GBA Als een impat zich in Nederland wil vestigen, zal hij aangifte moeten doen bij de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA). wanneer? Wanneer een impat naar redelijke verwachting gedurende een half jaar ten minste tweederde van de tijd in Nederland zal verblijven, is hij verplicht aangifte te doen bij het bestuur van de gemeente waar hij zijn woonplaats heeft. Inschrijving moet binnen vijf dagen na aanvang van het verblijf plaatsvinden. hoe? De impat moet zich in principe zelf inschrijven. Dit moet hij persoonlijk doen bij de afdeling burgerzaken van de gemeente waar hij woont. Om zich in te schrijven moet hij de volgende gegevens overleggen: origineel paspoort; 25

12 handboek expats / impats datum van vestiging; originele geboorteakte; originele huwelijksakte; huur- of koopcontract. aanvraag burgerservicenummer Na aankomst in Nederland krijgt de impat zijn burgerservicenummer uitgereikt na inschrijving in de GBA. Het burgerservicenummer wordt gebruikt voor de belastingen en sociale verzekeringen, maar ook door scholen en verzekeraars. 2 Voorbereiding Als een impat plannen heeft om zich in Nederland te vestigen, dan moet hij zich hier goed op voorbereiden. Om de immigratieformaliteiten te regelen zal de impat bepaalde documenten over moeten leggen aan de hand waarvan de Nederlandse autoriteiten de identiteit, de burgerlijke staat et cetera kunnen vaststellen. verzamelen documenten Voordat de impat naar Nederland vertrekt, moet hij een aantal zaken regelen wanneer hij nog in het land van herkomst is. paspoort Is het paspoort nog geldig? Als de geldigheidsduur binnen een jaar verstrijkt, is het raadzaam het paspoort te laten vernieuwen. De geldigheid van visa mogen de geldigheid van het paspoort in principe niet overschrijden. diploma s De nieuwe werkgever zal in het algemeen kopieën van diploma s willen hebben. Deze zijn ook nodig voor het aanvragen van een werkvergunning. Als de diploma s niet in de Nederlandse, Engelse, Duitse of Franse taal zijn opgesteld, moeten ze vertaald worden. geboorteakten, huwelijksakten, voogdijakten Om de identiteit, de burgerlijke staat en de familierelatie te kunnen vaststellen, moeten bepaalde akten overgelegd worden. Documenten die door buitenlandse autoriteiten zijn opgesteld, worden echter niet zonder meer geaccepteerd door de Nederlandse autoriteiten. Het is 26

13 immigratie en vergunningen voor de Nederlandse autoriteiten onmogelijk om op de hoogte te zijn van de instanties die dergelijke documenten mogen afgeven en om te weten hoe deze documenten eruit moeten zien. Daarom moeten deze documenten doorgaans eerst gelegaliseerd worden. legalisatie Door gelegaliseerde documenten te over te leggen, kan worden vastgesteld dat het document is afgegeven door een daartoe bevoegd persoon. Ook kan worden vastgesteld dat de handtekening niet is vervalst. In sommige gevallen kan de legalisatie worden uitgevoerd door één instantie. In andere gevallen zijn er twee of meer autoriteiten betrokken bij de legalisatie van documenten. Een en ander is afhankelijk van het feit of er een legalisatieverdrag bestaat tussen Nederland en het land van herkomst van het document. legalisatieprocedure De Nederlandse vertegenwoordigingen in het buitenland zijn belast met de legalisatie van buitenlandse documenten voor gebruik in Nederland. De documenten kunnen pas gelegaliseerd worden als de documenten voorzien zijn van een legalisatie door de plaatselijke autoriteiten, meestal het Ministerie van Buitenlandse Zaken in het land van herkomst van het document. De aanvrager moet zelf zorgdragen voor de legalisatie door de plaatselijke autoriteiten. Het laten legaliseren van buitenlandse documenten kan enige maanden in beslag nemen. legalisatieverdragen Er zijn landen die legalisatieverdragen hebben afgesloten om de legalisatieketen te verkorten. Documenten worden dan door het ontvangende land geaccepteerd zonder of met slechts één legalisatie. Zie ook de website checklist legalisatie Is er een legalisatieverdrag tussen Nederland en het land van herkomst van het document? Is het brondocument beschikbaar en is het origineel en ondertekend? Is het brondocument volledig? Is het document van recente datum (niet ouder dan 6 maanden)? 27

14 handboek expats / impats Is het document opgesteld in de Engelse, Franse, Duitse of Nederlandse taal? Zo nee, dan moet een Engelse, Nederlandse, Franse of Duitse vertaling worden bijgevoegd? Is het document voorzien van alle benodigde legalisaties door de lokale autoriteiten? indiening legalisatieverzoek Een buitenlands document moet gelegaliseerd worden door de Nederlandse vertegenwoordiging in het buitenland. De procedure varieert per Nederlandse vertegenwoordiging. 3 Immigratie vanuit de EU en EER Op grond van het Verdrag met betrekking tot vrij verkeer van personen binnen de landen van de Europese Unie en Europese Economische Ruimte, hebben onderdanen van EU-lidstaten en IJsland, Liechtenstein en Noorwegen het recht om in Nederland te mogen verblijven en werken zonder dat hier in beginsel nadere voorwaarden aan worden gesteld. Dit geldt tevens voor onderdanen van Zwitserland. Het vrije verkeer van werknemers uit Bulgarije en Roemenië is in de overgangsperiode ingeperkt. Dit betekent dat voor werknemers uit Bulgarije en Roemenië op dit moment nog steeds geldt dat een werkvergunning is vereist. De overgangsperiode voor werknemers uit Bulgarije en Roemenië kan maximaal tot 1 januari 2014 duren. Voor een actueel overzicht van de landen die deel uitmaken van de Europese Unie en Europese Economische Ruimte kunt u de website raadplegen. 3.1 verblijf voor korte termijn Onderdanen van EU-lidstaten en IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland die korter dan drie maanden in Nederland willen verblijven dan wel werken, hoeven zich niet te melden bij de autoriteiten in Nederland. Werknemers uit Bulgarije en Roemenië hebben nog wel een werkvergunning nodig gedurende de overgangsperiode. 28

15 immigratie en vergunningen 3.2 verblijf voor lange termijn Ondanks het feit dat onderdanen van EU-lidstaten en IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland op grond van het bovengenoemde verdrag vrijgesteld zijn van een vergunning tot verblijf, moeten zij zich registreren bij de IND als ze langer dan drie maanden in Nederland verblijven. Inschrijving bij de IND gebeurt (na afspraak) bij een IND-loket en is gratis. Na de inschrijving ontvangen zij een verklaring van inschrijving in de vorm van een sticker in hun paspoort. De inschrijving bij de IND kan pas plaatsvinden nadat inschrijving bij de gemeente heeft plaatsgevonden. In het hoofdstuk Inschrijving GBA wordt nader op de inschrijving bij de gemeente ingegaan. Onderdanen van Bulgarije en Roemenië zijn weliswaar burger van de Unie, zij zijn echter (vooralsnog) niet zonder meer vrij op de arbeidsmarkt, en hun werkgever moet in sommige gevallen over een werkvergunning beschikken voor de werkzaamheden in loondienst die zij willen verrichten. Deze onderdanen kunnen zich niet inschrijven bij de IND, maar kunnen wel een aanvraag om toetsing aan het EU-Gemeenschapsrecht indienen bij een IND-loket. Voor meer informatie: benodigde documenten Voor de registratie bij de IND moet de impat diverse documenten overleggen. Onder meer: paspoort; inschrijfformulier; recente werkgeversverklaring. 4 Immigratie vanuit een land buiten de EU en EER Wanneer een vreemdeling vanuit een land buiten de Europese Unie, de Europese Economische Ruimte of Zwitserland naar Nederland immigreert, dan zal hij te maken krijgen met immigratieprocedures. Deze procedures moeten veelal gestart worden terwijl de vreemdeling zich nog in het buitenland bevindt. Afronding van een aantal van deze procedures zal plaatsvinden na aankomst in Nederland. In sommige gevallen mag de vreemdeling niet naar Nederland vertrekken zolang hij nog niet in het bezit is gesteld van de benodigde documenten. 29

16 handboek expats / impats 4.1 verblijf voor korte termijn Vreemdelingen die korter dan drie maanden willen blijven, moeten in ieder geval in het bezit zijn van een geldig document voor grensoverschrijding, in de meeste gevallen een paspoort. Daarnaast is vaak een visum nodig (zie niet-visumplichtige nationaliteiten ). Het is van belang om ruim voor vertrek na te gaan of men visumplichtig is. visum Een visum is een door een Nederlandse vertegenwoordiging afgegeven aantekening in een paspoort of ander reisdocument, waarmee aangegeven wordt dat de houder van dit document toestemming heeft gekregen om Nederland in te reizen. Een visum geeft echter geen garantie tot toegang tot Nederland. De uiteindelijke beslissing wordt genomen door de marechaussee bij aankomst in Nederland. Veelal zal de Nederlandse vertegenwoordiging een zogenaamd Schengenvisum afgeven. Dit betekent dat het visum geldig is voor het grondgebied van alle Schengenlanden. Op dit moment vormen 25 landen een gezamenlijk gebied zonder controle aan de binnengrenzen: België, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Italië, IJsland, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Slovenië, Slowakije, Tsjechië, Spanje, Zweden en Zwitserland. Dit is het zogenaamde Schengengebied. Het is mogelijk dat de geldigheid van een visum territoriaal tot één of meerdere van de Schengenlanden (bijvoorbeeld Benelux-landen of Nederland) wordt beperkt. Dit gebeurt in de gevallen waarin het verblijf uitsluitend op het grondgebied van één of meer Schengenpartners is toegestaan. Voor een actueel overzicht van de landen die vallen onder het Schengenverdrag zie soorten visa Er zijn verschillende soorten visa, die verschillende doelen dienen: toeristenvisa; transitvisa; businessvisa. 30

17 immigratie en vergunningen toeristenvisum Het toeristenvisum is een visum dat aan toeristen wordt afgegeven voor algemene doeleinden, bijvoorbeeld familiebezoek. De geldigheidsduur van het visum is doorgaans (maximaal) drie maanden. transitvisum Het transitvisum is een visum dat aan reizigers wordt afgegeven die op doorreis zijn en een tussenstop moeten maken. De geldigheidsduur is doorgaans een aantal dagen. businessvisum Het businessvisum is een visum dat wordt afgegeven aan reizigers die op zakenbezoek gaan in Nederland. Het businessvisum geeft in principe nooit recht op het verrichten van arbeid. Hiertoe is doorgaans in alle gevallen een werkvergunning nodig. De geldigheidsduur van een businessvisum kan variëren van een aantal weken tot een jaar. Gedurende de geldigheidsperiode mag de vreemdeling echter niet langer dan drie maanden in Nederland (respectievelijk het Schengengebied) verblijven. Een businessvisum dat voor een jaar wordt afgegeven, is dan ook bedoeld voor meerdere korte bezoeken, en wordt in dat geval aangeduid als een multiple entry business visa. aanvraagprocedure tourist-, transit- en businessvisa Een visum moet voor vertrek naar Nederland worden aangevraagd bij de Nederlandse ambassade of het consulaat in het land van herkomst. Als er geen ambassade of consulaat in het land van herkomst gevestigd is, dan kan men uitwijken naar een ambassade of consulaat van een andere Schengen-lidstaat in het desbetreffende land of een Nederlandse ambassade of consulaat in een naburig land. De procedures en wachttijden en/of behandelingsduur verschillen per land. benodigde documenten Om een visum aan te vragen moeten diverse documenten worden overgelegd, zoals: geldig paspoort; pasfoto; vliegticket; bewijs van voldoende financiële middelen; bewijs van ziektekostenverzekering; uitnodigingsbrief van referent. 31

18 handboek expats / impats 4.2 verblijf voor lange termijn Buitenlandse werknemers die een verblijf in Nederland beogen van langer dan drie maanden, moeten in ieder geval beschikken over een geldig document voor grensoverschrijding om het land in te kunnen reizen. Daarnaast zullen zij veelal een visum nodig hebben in combinatie met een werkvergunning. Bij aankomst in Nederland moeten ze een verblijfsvergunning aanvragen bij de IND. Machtiging Voorlopig Verblijf Impats die langer dan drie maanden willen blijven, moeten in het bezit zijn van een geldig document voor grensoverschrijding, in de meeste gevallen een paspoort. Daarnaast is doorgaans een Machtiging Voorlopig Verblijf (MVV) nodig is. In niet-mvv-plichtige nationaliteiten voor een verblijf van meer dan drie maanden is een overzicht van niet-mvv-plichtige nationaliteiten opgenomen. De Machtiging Voorlopig Verblijf dient aangevraagd te worden bij de Nederlandse ambassade of het Nederlandse consulaat in het land van herkomst of het land van bestendig verblijf. Daarvoor is een verblijfsgever (referent) in Nederland nodig. Dit is de persoon of organisatie waarbij de impat in Nederland zal verblijven. Voordat hij de aanvraag indient bij de Nederlandse ambassade of het Nederlandse consulaat kan de verblijfsgever in Nederland een advies vragen bij de IND over de afgifte van de MVV. Als de IND een positief advies geeft, zal de MVV-aanvraag bij de ambassade of het consulaat een goede kans van slagen hebben. benodigde documenten Bij de aanvraag Machtiging Voorlopig Verblijf moeten onder andere de volgende documenten worden overgelegd: kopie paspoort; arbeidscontract; werkgeversverklaring; kopie van de tewerkstellingsvergunning; gelegaliseerde geboorteakte van de kinderen; gelegaliseerde huwelijksakte. basisexamen inburgering buitenland Als hoofdregel geldt dat vreemdelingen die ouder zijn dan 16 jaar en jonger dan 65 jaar het basisexamen inburgering buitenland 32

19 immigratie en vergunningen moeten doen. In een aantal gevallen geldt hiervoor een vrijstelling. Dit is onder andere het geval voor vreemdelingen die naar Nederland willen komen voor arbeid in loondienst. Dit geldt ook voor de gezinsleden van de vreemdeling. verblijfsvergunning Vreemdelingen die langer dan drie maanden willen blijven, moeten in alle gevallen een verblijfsvergunning aanvragen. Ze moeten de aanvraag indienen bij een IND-loket. Voor de aanvraag van een verblijfsvergunning moeten onder andere de volgende documenten worden overgelegd: kopie paspoort; pasfoto; arbeidscontract; werkgeversverklaring; kopie van de tewerkstellingsvergunning; uittreksel uit de gemeentelijke basisadministratie waaruit de gezinssamenstelling en familierelatie blijkt. Een onderzoek naar tbc en zo nodig een behandeling tegen tbc maakt onderdeel uit van de aanvraagprocedure. tewerkstellingsvergunning Nederland hanteert in principe het beleid dat vacante arbeidsplaatsen in eerste instantie vervuld moeten worden met het aanbod uit de lidstaten van de Europese Unie (m.u.v. Bulgarije en Roemenië), de Europese Economische Ruimte en Zwitserland. Als dit niet mogelijk is vanwege het ontbreken van zogeheten prioriteitgenietend aanbod, dan kan er een werkvergunning worden afgegeven als aan de voorwaarden voor afgifte wordt voldaan. Er bestaan uiteraard ook andere gronden op basis waarvan werkvergunningen kunnen worden afgegeven, bijvoorbeeld in het kader van overplaatsingen binnen concernverband. In deze gevallen is de lokale arbeidsmarkt geen criterium, maar zijn andere voorwaarden van toepassing. Aanvragen moeten worden ingediend door de toekomstige werkgever van de vreemdeling bij het UWV WERKbedrijf. De duur van de aanvraagprocedure is vijf weken vanaf het moment dat de aanvraag is ingediend. Gedurende deze periode mag de vreemdeling niet werken. Voor meer informatie: 33

20 handboek expats / impats benodigde documenten Bij de aanvraag werkvergunning moeten onder andere de volgende documenten worden overlegd: kopie paspoort van de vreemdeling; curriculum vitae van de vreemdeling; diploma s van de vreemdeling; kopie (aanvraag) visum of verblijfsvergunning; arbeidscontract van de vreemdeling; functieomschrijving; uittreksel Kamer van Koophandel van de werkgever; jaarverslag van de werkgever. In een aantal gevallen is geen werkvergunning nodig voor werknemers van buiten de Europese Unie, de Europese Economische Ruimte en Zwitserland. Dit is bijvoorbeeld het geval voor vreemdelingen die beschikken over een verblijfsvergunning als kennismigrant of een verblijfsvergunning met de aantekening Arbeid is vrij toegestaan. Tewerkstellingsvergunning niet vereist. kennismigranten Een werknemer is een kennismigrant als hij minimaal een brutosalaris van per jaar gaat verdienen, of een brutosalaris van als hij of zij jonger is dan 30 jaar (cijfers 2010). Kennismigranten zijn ook: wetenschappelijk onderzoekers en artsen in opleiding tot specialist. Bij deze groep wordt niet gelet op de hoogte van het salaris. Vreemdelingen die met goed gevolg een hogere beroepsopleiding of wetenschappelijke studie in Nederland hebben afgerond, krijgen de mogelijkheid om binnen een jaar (zoekperiode) na de datum van voltooiing van de studie of opleiding een functie als kennismigrant te vinden. Voor deze categorie vreemdelingen geldt een bruto jaarsalaris van Het salaris wordt jaarlijks per 1 januari geïndexeerd. Voor een actueel overzicht van de minimum salariseis voor kennismigranten kunt u de website raadplegen. Een verblijfsvergunning als kennismigrant moet aangevraagd worden bij het loket kennis- en arbeidsmigratie van de IND in Rijswijk. Om in aanmerking te komen voor de kennismigrantenprocedure moet de werkgever zich eerst bij de IND aanmelden voor de kennismigrantenregeling. 34

21 immigratie en vergunningen Afhankelijk van de nationaliteit, moet ook voor kennismigranten een machtiging voorlopig verblijf worden aangevraagd voor aankomst in Nederland. De werkgever doet in deze gevallen het verzoek om advies over de afgifte van de machtiging voorlopig verblijf bij de IND in Rijswijk. Nadat het positieve advies is ontvangen, moet de impat zich melden bij de Nederlandse ambassade of het consulaat in het land van herkomst. Na aankomst in Nederland moet hij de verblijfsvergunning aanvragen bij de IND in Rijswijk. 5 Legalisatieverdragen Nederland heeft met verschillende landen verdragen afgesloten over het valideren van officiële documenten. Voor actuele en gedetailleerde informatie over de legalisatieverdragen: 6 Niet-visumplichtige nationaliteiten 6.1 niet-visumplichtige nationaliteiten voor een verblijf van maximaal 90 dagen (januari 2010) Voor actuele informatie kunt u de website raadplegen. 35