Programma. Vrijdag 2 november 2007

Transcriptie

1 Programma Vrijdag 2 november 2007

2 Inhoud Programma 3 Voorwoord 5 Programma Kennis voor de Stad Masterclasses & profielen masterclassbegeleiders 6 Een creatieve stad 8 Stimulansen voor ondernemerschap 10 Amsterdam als bètastad 12 Duurzaam ondernemen 14 Gezondheid en levenswetenschappen 16 Gezondheid en lifestyle 18 Ontwikkeling van een metropool: planning en stakeholders 20 Veiligheid en conflicthantering 22 Sociale cohesie 24 Colofon Profielen (zie ommezijde brochure) 2 Universiteit van Amsterdam: midden in stad en samenleving 4 Vrije Universiteit: ambitieus en betrokken Samenwerkingsprojecten 6 UvA, VU, gemeente en UMC s werken samen Feiten & Cijfers 18 Universiteit van Amsterdam 20 Academisch Medisch Centrum 22 Vrije Universiteit 24 VU medisch centrum 26 Contractonderwijs 28 Contactgegevens 1

3 2

4 Voorwoord Amsterdam is een stad die gezegend is met de luxe van twee universiteiten. De Universiteit van Amsterdam, met panden verspreid over de oude binnenstad, het Roeterseiland en de Watergraafsmeer, en de Vrije Universiteit, een compacte campusuniversiteit in het hart van de Zuidas. De twee instellingen en de bijbehorende academische medische centra tellen samen ruim studenten en bijna wetenschappers. Voor ieder wetenschapsgebied zijn er in Amsterdam experts aanwezig. The Economist beschreef kennis laatst als de bepalende factor voor een welvarende toekomst. Met het enorme potentieel aan kennis beschikt de stad Amsterdam dan ook over een bron van grote rijkdom. Die rijkdom ontstaat overigens pas écht als de aanwezige kennis wordt benut. Wanneer zij niet alleen binnen de muren van de academische wereld blijft, maar ook daarbuiten wordt gedeeld en uitgedragen. De UvA en de VU doen dat graag, zodat de kennis in de stad kennis voor de stad wordt. De gemeente Amsterdam wil dat Amsterdam een welvarende en prettig leefbare stad blijft. Bovendien is de gemeente ambitieus: Amsterdam moet weer terug in de top vijf van Europese vestigingssteden. Daarop ontwikkelt zij beleid. Kennis en inzicht kunnen dat beleid voeden. Ook wetenschap kan daarin een rol spelen. Als universiteiten die betrokken zijn bij de stad dragen wij daar dan ook graag aan bij. Om te laten zien wat wij voor Amsterdam kunnen betekenen, hebben wij de gemeente gevraagd actuele thema s die in de stad spelen aan ons voor te leggen. Vervolgens hebben wij een aantal topwetenschappers verzocht daarover met u, als deskundige vanuit de gemeente, in masterclasses van gedachten te wisselen. Wij wensen u een inspirerende bijeenkomst toe. Dr. Karel van der Toorn Universiteit van Amsterdam Voorzitter College van Bestuur Prof. dr. Lex M. Bouter Vrije Universiteit Rector magnificus 3

5 4 Kennis voor de Stad 2 november 2007 Stadhuis, Amstel 1, Amsterdam

6 Programma uur Opening door burgemeester Job Cohen Boekmanzaal uur In gesprek met UvA en VU uur Pauze uur Masterclasses Erik Gerritsen (kennisambassadeur namens de gemeente Amsterdam) introduceert dr. Karel van der Toorn (voorzitter College van Bestuur UvA) en prof. dr. Lex M. Bouter (rector magnificus VU), en bevraagt hen over de speerpunten van hun organisaties, van het AMC, het VUmc en de betekenis daarvan voor de stad Een creatieve stad Prof. dr. Carsten K.W. de Dreu (UvA), prof. dr. ir. Han Gerrits (VU) Stimulansen voor ondernemerschap Prof. dr. Mirjam van Praag (UvA), prof. dr. Enno Masurel (VU) Amsterdam als bètastad Dr. Tsvi Vinig (UvA), prof. dr. Bauke Oudega (VU) Duurzaam ondernemen Drs. Mark L. van der Veen (UvA, HvA), dr. Matthijs Hisschemöller (VU) Gezondheid en levenswetenschappen Prof. dr. Paul-Peter Tak (UvA, AMC), prof. dr. Hanne E.J. Meijers-Heijboer (VU, VUmc) Gezondheid en lifestyle Prof. dr. Karien Stronks (UvA, AMC), prof. dr. Willem van Mechelen (VU, VUmc) Ontwikkeling van een metropool: planning en stakeholders Prof. dr. Maarten A. Hajer (UvA), prof. dr. Piet Rietveld (VU) Veiligheid en conflicthantering Dr. David W. Laws (UvA), prof. dr. Hans Boutellier (VU) Sociale cohesie Prof. dr. Jan Willem Duyvendak (UvA), prof. dr. Halleh Ghorashi (VU) uur Plenaire afsluiting door burgemeester Job Cohen Boekmanzaal uur Borrel 5

7 Een creatieve stad MC 1 Masterclass 1 bestaat uit twee onderwerpen: Programma Creatieve Industrie De gemeente Amsterdam heeft in 2007 een Programma Creatieve Industrie vastgesteld voor de periode tot In dat kader wil de gemeente inzetten op een aantal actiepunten. Vragen Op welke wijze zouden de universiteiten kunnen bijdragen aan de uitvoering van deze actiepunten? Wat maakt een stad aantrekkelijk voor creatieve werkers? Hoe kan Amsterdam de culturele diversiteit benutten voor verbreding en groei van de creatieve industrie? Hoe kunnen verbindingen worden gerealiseerd tussen de creatieve industrie en andere sectoren? Waar zit wetenschappelijk gezien de kracht van de creatieve industrie van de regio Amsterdam? Wat is er voor nodig om deze nog sterker te vertalen naar economische kracht van de regio Amsterdam? Creatie en innovatie Creatie en innovatie vragen om samenwerking tussen meerdere partijen. Op een aantal terreinen loopt dat goed, op andere doen zich daarbij knelpunten voor. Zo is er relatief weinig contact tussen wetenschap en het MKB, en onvoldoende regie ten aanzien van de richting die de regio op moet om zich zo succesvol mogelijk te profileren. Ondanks de KennisKring en Amsterdam Innovatie Motor lukt het onvoldoende om de neuzen in dezelfde richting te krijgen. Vraag Hoe kan de gemeente die samenwerking verbeteren? 6

8 Prof. dr. Carsten K.W. de Dreu Universiteit van Amsterdam Faculteit der Maatschappij en Gedragswetenschappen Trefwoorden: psychologie, organisaties, groeps processen, creativiteit en innovatie Profiel: Carsten K.W. De Dreu (1966) is sinds 1998 hoogleraar Psychologie, met als leeropdracht de psychologie van arbeid en organisatie. Zijn promotieonderzoek richtte zich op de wijze waarop ingebakken denkpatronen onderhandelingsgedrag sturen en economisch gedrag beïnvloeden. In de oratie waarmee De Dreu zijn hoogleraarschap aanvaardde, sprak hij onder meer over de mogelijk positieve consequenties die arbeidsconflicten kunnen hebben voor de kwaliteit van besluitvorming, alsmede de creativiteit en innovativiteit van individuen en groepen in organisaties. Drijfveren: Wat mij vooral uitdaagt in mijn vakgebied is het kunnen blootleggen van de alge- mene psychologische processen en principes die ten grondslag liggen aan werkgerelateerd gedrag van individuen en groepen. Ik raak telkens weer gegrepen door de bevinding dat basale psychische toestanden en processen zo sterk doorwerken in allerlei vormen van economisch gedrag en daarmee, direct of indirect, het functioneren en presteren van hele samenlevingen bepalen. Kennis voor de stad: Ik denk dat mijn onderzoek een belangrijke bijdrage aan de stad kan leveren omdat binnen de stad een veelheid aan visies, doelstellingen, opvattingen, perspectieven en inzichten bij elkaar komen. Uit ons onderzoek weten we niet alleen dat die veelheid de diversiteit, creativiteit en innovatie kan bevorderen, maar ook hoe en wanneer (niet). Erg handig als je de gegeven diversiteit in een stad wilt benutten in plaats van verminderen. Contact: Prof. dr. ir. Han Gerrits Vrije Universiteit Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfswetenschappen Trefwoorden: innovatie, nieuwe media, IT Profiel: Han Gerrits (1963) was van 2002 tot 2005 bijzonder hoogleraar Technologie en innovatie en is sinds 2005 hoogleraar E-business & IT-industry, met als leeropdracht de bedrijfskundige vraagstukken in de IT- en Ebusiness-sector. In de oratie waarmee Gerits zijn hoogleraarschap aanvaardde, gaf hij zijn visie op de interactieve organisatie: de organisatie die gebruikmakend van zowel traditionele als nieuwe interactieve communicatiekanalen beter kan inspelen op de eisen en wensen van haar klanten en andere relaties. Drijfveren: Wat mij vooral uitdaagt in mijn vakgebied is het vertalen van de continue technische ontwikkeling in toepassingsmogelijkheden voor organisaties. Juist het verbinden van het technische domein met de domeinen van marketing en organisatie intrigeert mij. Kennis voor de stad: Mijn werk kan meer inzicht geven in hoe de stad betere dienstverlening kan realiseren en ervoor kan zorgen dat organisaties zich graag in Amsterdam vestigen. Eerdere samenwerking met de gemeente Amsterdam: In 2004 heb ik een onderzoek gedaan naar alle websites van de gemeente Amsterdam. Er was sprake van een overvloed aan verschillende websites waardoor de informatie vaak moeilijk vindbaar was en in veel gevallen tegenstrijdige antwoorden opleverde. Onze aanbeveling was om het website-management te centraliseren. Ik heb begrepen dat daartoe nu de eerste stappen worden gezet. Contact: 7

9 Stimulansen voor ondernemerschap MC 2 Ondernemerschap is een belangrijke motor voor werkgelegenheid, economische groei en innovatie. De Amsterdamse economie wordt van oudsher gekenmerkt door een ondernemende handelsgeest. Daarom hecht de Gemeente Amsterdam veel waarde aan het stimuleren van ondernemerschap, rekening houdend met de verregaande verkleuring van de stad. Twee actuele thema s zijn: Het versterken van ondernemerschap en onder - nemerschapcompetenties van jongeren in alle voor de Amsterdamse kenniseconomie relevante sectoren ter verbetering van de aansluiting tussen onderwijs en kenniseconomie in Amster dam. Het stimuleren en faciliteren van start naar groei. Deze overgangsfase is vooral lastig voor etnische ondernemers. Vragen: Op welke wijze kunnen beleidsmakers de ondernemerschapcompetenties van jongeren versterken? Op welke wijze kunnen beleidsmakers ondernemers stimuleren en faciliteren om de stap van start naar groei te maken? In hoeverre dient apart beleid voor etnische ondernemers opgesteld te worden? 8

10 Prof. dr. Mirjam van Praag Universiteit van Amsterdam Faculteit Economie en Bedrijfskunde Trefwoorden: entrepreneurship, organisatie, personnel economics, human capital Profiel: Mirjam van Praag (1967) is sinds 2005 hoogleraar Ondernemerschap en organisatie en oprichter/directeur van het Amsterdam Center for Entrepreneurship (ACE) van de Universiteit van Amsterdam. Haar onderzoek richt zich met name op de rol die opleiding en organisatie spelen voor de prestaties van ondernemers. Ook heeft ze een actieve rol in evaluatieonderzoek van beleid en onderwijs op het gebied van ondernemerschap. Drijfveren: Economie van ondernemerschap is een prachtig, want zeer relevant, studiegebied waar nog een wereld te winnen is. Omdat ons onderzoek steeds uitwijst dat opleiding erg belangrijk is voor ondernemers, ben ik ook zeer gemotiveerd bezig met het ontwikkelen van stimulerende ondernemerschapsprogramma s voor universitaire studenten in samenwerking met het bedrijfsleven, groot en klein. Kennis voor de stad: Ik denk dat mijn onderzoek een belangrijke bijdrage aan de stad kan leveren omdat ondernemers de motor van de economie en belangrijk voor sociale cohesie zijn. Contact: C.M.vanPraag@uva.nl Prof. dr. Enno Masurel Vrije Universiteit Centrum voor Innovatie en Maatschappelijk verantwoord Ondernemen Trefwoorden: ondernemerschap, maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO), innovatie, diversiteit Profiel: Enno Masurel (1959) studeerde Bedrijfseconomie aan de Vrije Universiteit en werkte als onderzoeker bij het Economisch en Sociaal Instituut van de Vrije Universiteit (ESI-VU). In 1993 promoveerde hij op het onderzoek Samenwerking door het MKB in de Nederlandse detailhandel. Sinds 2004 is Masurel als hoogleraar Duurzaam ondernemen verbonden aan het Centrum voor Innovatie en Maatschappelijk verantwoord Ondernemen (CIMO) van de VU en werkzaam als lector Duurzaam ondernemen aan de Hogeschool Windesheim te Zwolle. In een recente analyse van publicaties op het gebied van entrepreneurship (door Technovation) staat hij in de Nederlandse top drie en in de wereld top acht. Drijfveren: Mijn belangrijkste drijfveren zijn maatschappelijke betrokkenheid en nieuwsgierigheid. Ik pas graag wetenschappelijke inzichten toe om maatschappelijk problemen te verlichten. Daarnaast ben ik zeer gedreven om complexe vraagstukken te ontwarren en om toekomstige ontwikkelingen in gang te zetten. Kennis voor de stad: In de afgelopen twintig jaar heb ik, samen met collega s en studenten, verschillende onderzoeken verricht voor het Amsterdamse MKB. De uitkomsten van deze onderzoeken konden worden gebruikt voor ondersteuning van het overheidsbeleid in Amsterdam. Eerdere samenwerking met de gemeente Amsterdam: Zeer recent heb ik samen met collega s en studenten onderzoek verricht naar het maatschappelijk rendement van het Ondernemershuis Groot Oost. Op basis van dit onderzoeksproject kan de opdrachtgever, het stadsdeel Oost-Watergraafsmeer, beslissen hoe in de toekomst verder te gaan met het Ondernemershuis. Contact: Enno.Massurel@cimo.vu.nl 9

11 Amsterdam als bètastad MC 3 Amsterdam heeft een aanzienlijk deel van de bètastudentenpopulatie en bètawetenschappers, en een groot kennispotentieel op het gebied van life sciences, toch is de potentiële massa aan kennis onvoldoende bekend en wordt deze onvoldoende benut. Amsterdam als bètastad wordt niet vermarkt, ondernemers kennen het potentieel niet en daarom blijven de verbindingen tussen bètakennis en het bedrijfsleven beperkter dan wenselijk. Met name in bèta-/techniekonderwijs zouden jongeren tot ondernemen geactiveerd kunnen worden door bijvoorbeeld samenwerking van school, universiteit en bedrijf. In het voortgezet onderwijs kiezen relatief veel leerlingen nog voor een bètaprofiel, maar in het hoger onderwijs kiezen zij vaak niet voor opleidingen in deze sector; die zouden voor de nerd zijn en niet voor de ondernemende en creatieve leerling/student. Vragen: Op welke wijze kunnen kennisinstellingen en -instituten samenwerken in het gezamenlijk presenteren en op de markt zetten van Amsterdam Science City? Welke economische en maatschappelijke voorwaarden kunnen worden gecreëerd om Amsterdam aantrekkelijk te maken voor science-based ondernemingen? Op welke wijze kan ondernemerschap, zowel op het niveau van individuele studenten/ medewerkers als op het niveau van instituten, worden gestimuleerd en geborgd? 10

12 Dr. Tsvi Vinig Universiteit van Amsterdam Faculteit Economie en Bedrijfskunde, Amsterdam Business School Trefwoorden: entrepreneurship, economic and social value creation, Science Park Amsterdam Profiel: Tsvi Vinig (1955) is sinds 2000 verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en is directeur van het Science Park Amsterdam Centre for Entrepreneurship (SPACE). Binnen de Amsterdam Business School coördineert hij de specialisatie Ondernemerschap, die deel uitmaakt van het MBA-programma. Zijn onderzoeksinteresse gaat vooral uit naar ondernemerschap en economische ontwikkeling, met speciale focus op ondernemerschap op het gebied van wetenschap en technologie. Drijfveren: Wat mij vooral uitdaagt in mijn vakgebied zijn het bestuderen van de dualiteiten van ondernemerschap, bijvoorbeeld de dualiteit van ondernemerschap als academische discipline en als praktijk, en het op de kaart zetten van ondernemerschap als onderwerp van de mainstream economie. Veel studenten beschouwen ondernemerschap niet als legitiem carrièrepad. Er is vooralsnog geen algemeen aanvaarde theorie van ondernemerschap. Kortom, ondernemerschap is een terrein met meer vragen dan antwoorden. Kennis voor de stad: Het stimuleren van onderwijs en onderzoek in ondernemerschap en van startups die voortkomen uit het wetenschappelijk onderzoek van Science Park Amsterdam (SPA), kan van grote economische en sociale waarde zijn voor de Amsterdamse economie. Amsterdam kan zich daarmee positioneren als leidend centrum van bètageoriënteerd onderzoek en ondernemerschap. Contact: Prof. dr. Bauke Oudega Vrije Universiteit Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen Trefwoorden: life sciences, earth science, health science, business & innovation, climate change, energy science, sustainability Profiel: Bauke Oudega (1949) is sinds 1995 hoogleraar in de Moleculaire microbiologie, met als leeropdracht de structuur en functie van bacteriën. Zijn promotieonderzoek richtte zich op de uitscheiding en werking van een bacterie-eiwit toxine. Later richtte zijn onderzoek zich op eiwitsecretie routes, op de biogenese van membraaneiwitten en op de toepassingen van deze kennis voor de ontwikkeling van vaccins tegen bacteriële infecties (darminfecties, buikholte-infecties) en op de biotechnologische toepassingen van bacteriën. Drijfveren: Wat mij vooral uitdaagt in mijn vakgebied is de geweldige structuur van het leven en met name de levende cel. Het zit allemaal heel erg ingenieus in elkaar, zo n kleine bacteriecel, vol met motortjes en pompjes en machientjes (op nanoen pico-schaal). Om dat te leren kennen en die kennis toe te passen, dat is prachtig. Kennis voor de stad: Ons onderzoek kan een geweldige bijdrage leveren aan de stad. Bijvoorbeeld op het gebied van duurzame groei (sustainable growth), of de strategieën waarmee de Randstad kan inspelen op de gevolgen van klimaatverandering, en natuurlijk op het gebied van de life sciences. Samen met de Faculteit der Exacte Wetenschappen, waar juist veel kennis is op het gebied van de wiskunde en informatica kunnen we een belangrijke impuls geven aan Amsterdam bètastad. Contact: Bauke.Oudega@falw.vu.nl 11

13 Duurzaam ondernemen MC 4 Duurzaamheid en het streven naar een duurzame economische ontwikkeling staan hoog op de beleidsagenda, met name om de leefbaarheid in stad en regio op peil te houden. Economische motieven spelen echter ook een rol. Amsterdam wil een duurzame Topstad worden. Duurzaamheid vormt een steeds belangrijker aspect van het vestigingsklimaat. Duurzame bedrijvigheid wordt een steeds belangrijkere additionele bron van werkgelegenheid en welvaart. Het realiseren van de actuele maatschappelijke duurzaamheidsdoelstellingen vraagt om nieuwe kennis, producten en diensten: het zogenaamde duurzaamheidscluster. Dit cluster in de regio Amsterdam heeft potentie. Vragen: Wat is een goede afbakening van het duurzaamheidscluster, en wat is de economische betekenis van dit cluster? Welke specifieke inspanningen zouden van de gemeente worden gevergd om de wens duurzame Topstad voor het bedrijfsleven en de bevolking waar te maken? In hoeverre moet de gemeente het voorbeeld geven en zelf een duurzame onderneming worden of is het voldoende dat de gemeente bedrijven faciliteert om duurzaam te ondernemen en zelf meedoet in het peloton? Duurzaamheid kan op gespannen voet staan met economische groei. Biedt het potentieel van het duurzaamheidscluster een uitweg en is een duurzame stad te combineren met het streven naar economische groei? 12

14 Drs. Mark L. van der Veen Hogeschool van Amsterdam HES Universiteit van Amsterdam Faculteit Economie en Bedrijfskunde Trefwoorden: maatschappelijk verantwoord ondernemen, milieurapportage, milieumanagement in havens Profiel: Mark van der Veen (1964) is sinds 2003 lector Maatschappelijk verantwoord ondernemen aan de Hogeschool van Amsterdam. Eerder was hij directeur van het Wetenschappelijk Instituut voor Milieu-Management aan de Universiteit van Amsterdam. Hij heeft onderzoek gedaan naar trends in milieurapportage, naar organisatie en succes van groene productontwikkeling en naar de economische gevolgen van milieumaatregelen. Mark van der Veen is wetenschappelijk adviseur van de stichting Ecoports en was de afgelopen jaren regelmatig in Vietnam en Cambodja om havenmanagers te trainen in milieumanagement. Drijfveren: Wat mij vooral uitdaagt in mijn vakgebied is de combinatie van een zakelijke aanpak met maatschappelijke betrokkenheid. Ik geloof niet dat milieuvriendelijkheid of maatschappelijk verantwoord ondernemen makkelijk zijn en vanzelf tot economische voordelen leiden. Ik vind het wel een enorme uitdaging om te zoeken naar die synergie. Kennis voor de stad: Ik denk dat mijn onderzoek een belangrijke bijdrage aan de stad kan leveren omdat overheden over het algemeen niet voorop lopen als het gaat om het maatschappelijk verantwoord ondernemen. De mooiste milieuverslagen of de beste voorbeelden van duurzaam inkopen zijn te vinden in het internationale bedrijfsleven. Contact: Dr. Matthijs Hisschemöller Vrije Universiteit Instituut voor Milieuvraagstukken Trefwoorden: duurzame energie, stakeholder dialoog, kennisgebruik in beleid, innovatie Profiel: Matthijs Hisschemöller (1956) is als universitair hoofddocent verbonden aan het Instituut voor Milieuvraagstukken, afdeling Milieubeleidsanalyse. Als politicoloog en beleidswetenschapper houdt hij zich bezig met onderzoek naar beleidsprocessen en de rol van kennis in beleid, met een accent op de ontwikkeling en toepassing van methoden voor participatieve milieuverkenning. Voorbeelden van huidige projecten zijn: de H2-dialoog; Ecostiler, duurzame energie voor Amsterdam Nieuw West; Concrete stappen naar een duurzame Eemsmond. Drijfveren: Grote maatschappelijke problemen en hun oplossingen worden dikwijls aangedragen door relatieve buitenstaanders. De grote uitdaging voor het effectief aanpakken van milieuproblemen is het bundelen van kennis uit verschillende bron- nen en gescheiden netwerken, van experts en leken, van bestuurders en ondernemers. Het is mijn drijfveer om de conflicterende posities te inventariseren en recht te doen aan verschillende argumenten, een voorwaarde voor het samen ontwikkelen van nieuwe initiatieven. Zo wordt beleid ontwikkeld op basis van verkenning van verschillende alternatieven. Kennis voor de stad: In de loop der jaren is uitgebreide kennis en ervaring opgebouwd met het organiseren en faciliteren van open processen, met name op het gebied van de verduurzaming van de energievoorziening. Daarnaast beschikt de onderzoeksgroep over een uitgebreid netwerk van deskundigen die in samenwerking met allerlei betrokkenen ambitieuze opties voor klimaatbeleid en duurzame energie kunnen onderzoeken en beoordelen op haalbaarheid. Contact: 13

15 Gezondheid en levenswetenschappen MC 5 Ondanks de vooruitgang in het medische onderzoek lijken steeds meer mensen ziek. Dit heeft zijn effect op de samenleving in het algemeen en op de stad Amsterdam in het bijzonder. Met twee universiteiten in de stad bestaat er een breed potentieel aan onderzoeksmogelijkheden. Vragen: Hoe kan kennis op het terrein van gezondheid en levenswetenschappen worden vertaald naar een praktische toepassing in de gemeente Amsterdam en welke kansen biedt dit aan de stad (maatschappelijk, medisch, industrieel en/of op het terrein van innovatie)? Welke concrete potentieel succesvolle voorbeelden zijn er te noemen? Er wordt ingegaan op de betekenis van ontwikkeling van gentherapie voor de stad en de mogelijkheden van de huidige kennis van de genetica om zorg te differentiëren tussen etnische groeperingen. 14

16 Prof. dr. Paul-Peter Tak Universiteit van Amsterdam Academisch Medisch Centrum Trefwoorden: reumatologie, immunologie, gentherapie, biotechnologie Profiel: Paul-Peter Tak (1959) is sinds 1999 hoogleraar Interne geneeskunde, met als leeropdracht reumatologie, en hoofd van de afdeling Klinische Immunologie & Reumatologie. In zijn oratie sprak hij onder meer over de recente ontwikkeling van biologicals, specifieke therapieën, geproduceerd met biotechnologische technieken, die hebben geleid tot belangrijke verbeteringen van de behandeling van patiënten met reumatoïde artritis. Drijfveren: Door vraagstellingen vanuit de patiëntenzorg te vertalen naar experimenten in het laboratorium, en ontdekkingen naar de kliniek, probeer ik meer inzicht te krijgen in de mechanismen die ten grondslag liggen aan ontstekingsziekten. Hierdoor hoop ik nieuwe behandelingen te ontwikkelen die leiden tot een betere kwaliteit van leven van patiënten met chronische ontstekingsziekten. Daarnaast vind ik het belangrijk nieuwe klinisch-wetenschappelijk onderzoekers op te leiden. Kennis voor de stad: Ons onderzoek kan een belangrijke bijdrage leveren omdat het betrekking heeft op aandoeningen met grote socio-economische gevolgen. Daarnaast is onze onderzoeksgroep internationaal zeer actief, waardoor Amsterdam een expertisecentrum is geworden op het gebied van de moleculaire reumatologie en internationale kenniswerkers aantrekt. Ook stimuleren wij de lokale kenniseconomie met ons biotechnologiebedrijf Arthrogen b.v. dat zich richt op de ontwikkeling van gentherapie voor de behandeling van reumatoïde artritis. Contact: Prof. dr. Hanne E.J. Meijers-Heijboer Vrije Universiteit VU medisch centrum Trefwoorden: genetica, gezondheid, preventie Profiel: Hanne Meijers-Heijboer (1961) is sinds 2006 hoogleraar Klinische genetica. Haar promotieonderzoek richtte zich op erfelijke borstkanker: de speurtocht naar factoren in ons erfelijkheidspakket die de kans op borstkanker doen vergroten, én het toepassen van deze kennis in de klinische zorg. Drijfveren: Wat mij uitdaagt in mijn vakgebied is de huidige kennis van ons erfelijk materiaal in de gezondheidszorg te benutten. Door verbetering in de technologie kan binnen enkele jaren voor een betaalbaar bedrag de gehele erfelijkheidscode van individuen bepaald worden. Hierdoor krijgen we kennis over de individuele vatbaarheid voor veelvoorkomende ziektes, gevoeligheid voor medicijnen, infecties, etc. Dit biedt nieuwe kansen om de gezondheid te bevorderen en om zorg aan te passen aan het individu. Die toepassing van genetica zal een omslag vergen in de perceptie van genetica in de maatschappij: van genetica is eng naar genetica is handig. Kennis voor de stad: De toepassing van genetische kennis en geneticatechnologie biedt de mogelijkheid om zorg te differentiëren tussen etnische groeperingen en meer te individualiseren. Binnen verschillende bevolkingsgroepen in Amsterdam komen bepaalde erfelijke aandoeningen soms frequenter voor. Met gerichte screening valt in principe veel leed te voorkomen. Dat vraagt om investeringen in ICT en om een maatschappelijke discussie over de opslag en toepassing van de genetische gegevens. Contact: 15

17 Gezondheid en lifestyle MC 6 Een gezonde leefstijl is in Amsterdam nog geen gemeengoed. Eén op de vijf Amsterdammers heeft zonder het zelf te weten een te hoge bloeddruk en dus een hoger risico op hart- en vaatziekten. Bijna de helft van de Amsterdammers is te zwaar en ruim eenderde ervaart psychische problemen. Dit blijkt uit de Amsterdamse Gezondheids Monitor, een vierjaarlijks grootschalig onderzoek van de GGD Amsterdam. Vragen: Op welke wijze kan gemeentelijk beleid de (lichamelijke) gezondheid van de Amsterdamse bevolking bevorderen? Welke differentiatie is noodzakelijk om met name de meest ongezonde groepen (de probleemgroepen) te stimuleren tot een gezonde levensstijl? Tussen de etnische groepen zijn de verschillen heel divers. Turkse en Marokkaanse Amsterdammers kampen vooral met diabetes en overgewicht, Nederlandse Amsterdammers hebben vaker problemen met hun cholesterolgehalte en bloeddruk. Allochtone Amsterdammers bewegen minder dan de autochtone Amsterdammers, maar leven gezonder wat betreft hun voeding en alcoholgebruik. Etniciteit en cultuur zijn dus een belangrijke factor in de gezondheid en lifestyle van de verschillende bevolkingsgroepen in de stad. 16

18 Prof. dr. Karien Stronks Universiteit van Amsterdam Academisch Medisch Centrum Trefwoorden: volksgezondheid, preventie, maatschappij en gezondheid maatregelen buiten de gezondheidszorg vraagt (volkshuisvesting, sociale zekerheid, onderwijs). Profiel: Karien Stronks (1964) is sinds 2006 hoogleraar Sociale geneeskunde. Haar promotieonderzoek richtte zich op de vraag hoe het komt dat mensen uit lagere sociaal-economische klassen nog steeds ongezonder zijn dan die uit hogere. In haar oratie pleitte zij ervoor meer aandacht te geven aan de fundamentele oorzaken van ongezondheid in onze maatschappij: ongeletterdheid, armoede en migratieprocessen. Drijfveren: Wat mij vooral uitdaagt in mijn vakgebied is dat het zich op het grensvlak van de geneeskunde en de maatschappij beweegt. Het is mijn overtuiging dat een verdere verbetering van onze volksgezondheid, en met name een verdere verkleining van gezondheidsverschillen, vooral om Kennis voor de stad: Mijn onderzoek kan een belangrijke bijdrage aan de stad leveren omdat het richting geeft aan maatregelen om de gezondheid van de inwoners van de stad te verbeteren, met name van lagere sociaal-economische groepen. Eerdere samenwerking met de gemeente Amsterdam: In de Academische Werkplaats, een samenwerkingsverband tussen AMC en GGD Amsterdam, hebben we al veel contacten met de gemeente. Het is inspirerend om te zien wat er uiteindelijk met onze onderzoeksresultaten gebeurt, en het geeft aanleiding tot interessante onderzoeksvragen. Contact: Prof. dr. Willem van Mechelen Vrije Universiteit VU medisch centrum Trefwoorden: sport, arbeid, omgeving, leefstijl, fitheid, gezondheid, arbeidsongeschiktheid, arbeidsproductiviteit Profiel: Willem van Mechelen (1952) is sinds 1999 hoogleraar Sociale geneeskunde met als leeropdracht de bedrijfs- en sportgeneeskunde. Daarvoor was hij werkzaam in het Amsterdamse openbaar onderwijs en als bedrijfsarts bij de Amsterdamse GGD. Zijn promotieonderzoek (1992) richtte zich op het effect van warming-up, rekoefeningen en cooling-down op het vóórkomen en voorkomen van hardloopblessures. Van Mechelen sprak in zijn oratie ondermeer over het belang van lichaamsbeweging voor de (volks)gezondheid, zowel op het werk, als daarbuiten. Drijfveren: Wat mij uitdaagt in mijn vakgebied is de relatie tussen leefstijl en gezondheid, maar met name de wijze waarop leefstijl op een pragmatische wijze gunstig beïnvloed kan worden, opdat daarmee sociaal-economische gezondheidsverschillen verkleind worden. Kennis voor de stad: Ik denk dat mijn onderzoek een belangrijke bijdrage aan de stad kan leveren door een verbetering van leefstijlgerelateerde gezondheid. Het gaat daarbij om interventies en onderzoek op wijkniveau, maar ook op school en in de gezondheidszorg, alsmede op de werkplek. Eerdere samenwerking met de gemeente Amsterdam: De afdeling Sociale geneeskunde van VUmc werkt op projectbasis regelmatig samen met de GGD Amsterdam in het kader van De Gezonde Wijk, Jump-In ( en de Academische Werkplaats Jeugdgezondheidszorg. Daarnaast bestaan goede werkcontacten met de Amsterdamse Sportraad, DMO, DRO en de Stichting Openbaar Basis Onderwijs Westelijke Tuinsteden. Contact: 17

19 MC 7 Ontwikkeling van een metropool: planning en stakeholders Amsterdam heeft de potentie én de ambitie om Vragen: uit te groeien tot een metropool. Hiervoor is Hoe kan Amsterdam sturing geven aan maatschappelijke visie- en coalitievorming? Waar regionale samenwerking met publieke (centrale en lokale overheid) en private (het bedrijfsleven) liggen kansen en gevaren bij het aangaan van partijen essentieel. Ook de bevolking van Amsterdam dient betrokken te worden en wel op een Wat is het economisch belang van de private coalities met regionale partners? dusdanige manier dat ze de ambitie van de stad sector bij initiatieven van de publieke sector in gaat delen. De gemeente Amsterdam wil de banden tussen de publieke en private partijen binnen wat zijn op basis hiervan de mogelijkheden om deze regio? Hoe kun je dit belang vaststellen en de regio de komende jaren intensiveren en zo de private sector te mobiliseren? vergaande stappen zetten in de ontwikkeling van de regio Amsterdam als metropool. 18

20 Prof. dr. Maarten A. Hajer Universiteit van Amsterdam Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen Trefwoorden: conflicthantering in de stad, governance, taal en bestuur, ruimtelijk beleid Profiel: Maarten Hajer (1962) is sinds 1998 hoogleraar Politicologie, met als leeropdracht bestuurs- en beleidsprocessen. Hij studeerde cum laude af in zowel Politicologie als Planologie (UvA) en promoveerde in Oxford. Hij was betrokken bij het advies Ruimtelijke Ontwikkelingspolitiek van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en doet sindsdien veel onderzoek naar de dynamiek van regionale planning. Drijfveren: De afgelopen jaren hebben wij een onderzoeksmethode ontwikkeld waarbij we zeer intensieve contacten hebben met beleidsmakers. De worsteling van de beleidsmaker, die met onvolledige informatie en vaak onder grote tijdsdruk tot visies en besluiten moet komen, is fascinerend. Wij willen de kwaliteit van dat beleidswerk verbeteren door analyses terug te koppelen en nieuwe mogelijkheden te identificeren om de werkelijkheid te begrijpen en de loop der dingen te beïnvloeden. Kennis voor de stad: Ons onderzoek kan een belangrijke bijdrage aan de stad leveren, omdat het zowel de bestuurlijke praktijken in de stad analyseert als het krachtenveld waarin bestuurders en beleidsmakers werken. Eerdere samenwerking met de gemeente Amsterdam: Sinds de moord op Theo van Gogh is er intensieve interactie tussen gemeente, stadsdelen en de UvA. In het Amsterdams Centrum voor Conflictstudies (ACS) staat de omgang met de spanning en dynamiek in de (multiculturele) stad centraal. Het ACS verzorgt cursussen en seminars, evalueert beleidsinterventies, en trekt een groeiende groep studenten uit binnen- en buitenland. Contact: Prof. dr. Piet Rietveld Vrije Universiteit Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfswetenschappen Trefwoorden: vervoer, economie, fileproblematiek Profiel: Piet Rietveld (1952) is sinds 1990 hoogleraar Vervoerseconomie. Zijn promotieonderzoek richtte zich op het ontwikkelen van methoden om conflicterende belangen in het ruimtelijke beleid af te kunnen wegen. In zijn oratie sprak hij ondermeer over infrastructuur, mobiliteit en economie, en hield hij een pleidooi voor het doorberekenen van de kosten van files aan de consument. Drijfveren: Mijn vakgebied is zeer actueel. Bijna dagelijks staat er in de krant wel iets over een transportthema: files, Schiphol, openbaar vervoer, de NS. Bij deze problemen word ik echt uitgedaagd om de economische concepten en methoden op een innovatieve manier toe te passen. Soms moet je over de grenzen van je eigen vakgebied kijken om goede antwoorden te geven. Kennis voor de stad: Vervoerseconomie is bij uitstek geschikt om de economische gevolgen van ruimtelijke ordeningsvraagstukken in kaart te brengen. Ruimtelijke economie en vervoerseconomie zijn van groot belang bij de vraag of investeren in de Zuidas nuttig is, en of de nadelen van Schiphol opwegen tegen de economische voordelen ervan. Eerdere samenwerking met de gemeente Amsterdam: Ik doe regelmatig onderzoek voor partijen als het Havenbedrijf, Schiphol, de NS, dat natuurlijk ook heel nuttig kan zijn voor de gemeente Amsterdam. In 1999 heb ik onderzoek uitgevoerd in samenwerking met de dienst Ruimtelijke Ordening. Ik vond dat leuk en nuttig, omdat je merkt dat je onderzoeksresultaten op die manier ook buiten de wetenschap toegepast worden. Contact: 19

21 Veiligheid en conflicthantering MC 8 De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding stelde onlangs dat de uitspraken van Wilders het laatste duwtje kunnen zijn in het radicaliseringsproces. Het universiteitsblad van de UvA, Folia, interviewde een woordvoerder van een moskee over het cabaretprogramma van Ewout Jansen. De belangrijkste boodschap in het bericht was dat grappenmakers over de islam gedood mogen worden. Twee voorbeelden waaruit blijkt dat de publiciteit rond islam een zelfstandige rol speelt in de processen van polarisatie en mogelijk zelfs radicalisering. Maar klopt dat beeld eigenlijk wel? Vragen: Op welke manier beïnvloedt de berichtgeving over islamkwesties de percepties van mensen, van moslims en niet-moslims? Er ontstaat zo langzamerhand een beeld dat elke bijdrage aan de islamdiscussie leidt tot een verharding van standpunten en een toename van wij-zij denken. Dit geldt niet alleen voor ongenuanceerde grove uitspraken, maar ook voor goedbedoelde en weloverwogen bijdragen, zoals de lancering van een nationaal actieplan tegen radicalisering. Hoe moet de overheid in het algemeen en de gemeente Amsterdam in het bijzonder hierop reageren? Moet het probleem benoemd worden en de maatregelen tegen radicalisering breed gecommuniceerd, of is het beter om rustig en low profile te werk te gaan? 20

22 Dr. David W. Laws Universiteit van Amsterdam Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen Trefwoorden: conflict, onderhandeling, burgerparticipatie, mediation, overheidsbeleid Profiel: David Laws (1956) is sinds 2006 universitair hoofddocent Politicologie en is verbonden aan het Harvard Program on Negotiation. Laws richt zich met name op conflicthantering en de implementatie van stedelijk beleid met speciale aandacht voor de mogelijkheden voor transformatie die interculturele relaties met zich mee kunnen brengen. Zijn werk richt zich ook op de dynamiek die in een organisatie ontstaat wanneer publieke instellingen direct en doelbewust samenwerken met belanghebbenden. Drijfveren: Als burger in een grootstedelijke omgeving kom ik in aanraking met stedelijke conflicten, ook in Amsterdam. Wanneer ik dergelijke conflicten beschouw, ben ik vooral gefascineerd door het potentieel voor zowel constructieve als destructieve ontwikkelingspatronen. Welke kant de ontwikkeling uiteindelijk opgaat, hangt in belang- rijke mate af van hoe we deze conflicten hanteren. Juist hier kan zorgvuldig onderzoek naar onderhandelingspraktijken en conflicthantering de stedelijke democratie bevorderen. Kennis voor de stad: Mijn onderzoek kan een belangrijke bijdrage aan de stad leveren omdat het kansen identificeert in de dagelijkse ervaringen van ambtenaren met conflicten en problemen binnen hun beleidsgebieden. Kansen om de verhoudingen tussen bestuur en burger te transformeren, maar ook om bij te dragen aan burgerschap en de ontwikkeling van de identiteit als burgers. Eerdere samenwerking met de gemeente Amsterdam: De afgelopen drie jaar heb ik met ambtenaren en medewerkers van lokale instellingen samengewerkt. Daarbij ging het met name om het begrijpen van de dynamiek van stedelijke conflicten en het exploreren van de mogelijkheden van conflicthantering als kans voor ontwikkeling. Contact: Prof. dr. Hans Boutellier Vrije Universiteit Faculteit der Sociale Wetenschappen Profiel: Hans Boutellier (1953) is bijzonder hoogleraar Politie- en veiligheidsstudies en bekleedt de Frans Denkers-leerstoel voor Veiligheid en burgerschap, ingesteld door de gemeente Amsterdam en het politiekorps Amsterdam-Amstelland. Daarnaast is hij directeur van het Verwey-Jonker instituut. Als criminoloog kijkt Boutellier niet alleen naar de juridische maar vooral naar de sociale en morele betekenis van strafbare delicten. In 2002 verscheen zijn boek De Veiligheidsutopie. Hedendaags onbehagen en verlangen rond misdaad en straf. In zijn inaugurele rede ging Boutellier in op het hedendaagse verschijnsel dat veel burgers zich onzeker voelen over de toekomst van de samenleving. Ze zijn op zoek naar nieuwe identiteiten individueel en collectief terwijl de positie van de staat is verzwakt. In de huidige netwerksamenleving ligt echter meer ordening besloten dan we geneigd zijn te denken. Het komt erop aan controle en vertrouwen met elkaar in evenwicht te brengen. Drijfveren: Wat mij aanspreekt in mijn vakgebied is het enorme raakvlak dat het veiligheidsvraagstuk heeft met de individuele beleving van burgers. Veiligheid verwijst naar een diepe existentiële kwaliteit van de samenleving. Kennis voor de stad: We zijn getuige van een overgang van een verticale samenleving (de oude verzuiling) naar een horizontale netwerksamenleving. Die overgang zorgt voor onzekerheid, onbehagen en soms verzet. Vanwege die onzekerheid roepen steeds meer burgers om een overheid die richting geeft en veiligheid biedt. Die ontwikkeling is landelijk, maar speelt zich natuurlijk ook af in Amsterdam. Wetenschappelijk onderzoek kan die trend in perspectief plaatsen, maar ook helpen om daarin beleidsinstrumenten te ontwikkelen. In plaats van te vrezen voor chaos, moeten we geloven in ordening en daar het beste van zien te maken. Het onderzoeksprogramma wil relevant zijn voor de gemeente en voor de politie Amsterdam- Amstelland. Contact: 21

23 Sociale cohesie MC 9 In de afgelopen drie jaar zijn veel projecten en activiteiten opgestart met als doel bevolkingsgroepen in de stad dichter bij elkaar te brengen, dan wel te voorkomen dat ze van elkaar zouden afdrijven. Deze activiteiten en projecten zijn gesubsidieerd met het idee dat ze tot beter begrip van en een groter voorstellingsvermogen over de ander zouden leiden. Nu vele projecten en activiteiten van de grond gekomen zijn is de vraag: werkt het? Betrokkenen bij de activiteiten en projecten, zowel de organisatoren als de subsidiegevers, zijn positief gestemd. Maar of het ook écht werkt, is vooralsnog geen onderwerp van onderzoek geweest. Vragen: Wat is sociale cohesie in een stad als Amsterdam en welke problemen signaleren we in de stad op dit terrein? Op welke wijze kan de gemeente Amsterdam ontmoetingen tussen de verschillende bevolkingsgroepen stimuleren en welke mindset is nodig om vanuit diversiteit tot ontmoeting te kunnen komen? Hoe kunnen we (met behulp van onderzoek) meten wat de effecten (o.a. in houding en gedrag) zijn van onze interventies en zorgdragen voor effectieve en tijdige (bij)sturing van de activiteiten en projecten als onderzoeksresultaten ontbreken? 22

24 Prof. dr. Jan Willem Duyvendak Universiteit van Amsterdam Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen Trefwoorden: burgerschap, verzorging en sociaal beleid Profiel: Jan Willem Duyvendak (1959) is sinds 2003 hoogleraar Algemene sociologie. In zijn oratie wierp hij onder meer de vraag op of er empirisch gesproken wel reden is om aan te nemen dat zich een alomvattend proces van individualisering voltrekt, gezien het ontstaan van een relatief homogene, vooruitstrevende moral majority in Nederland en de groei van zogenaamde lichte gemeenschappen. Drijfveren: Wat mij vooral uitdaagt in mijn vakgebied is de mogelijkheid om actuele sociale kwesties te verbinden met historisch en comparatief onderzoek. Het gaat hierbij zowel om empirische patronen als om theoretisch gefundeerde concepties. Aansluiten bij vragen uit de samenleving ervaar ik daarbij als bijzonder motiverend. Kennis voor de stad: Mijn onderzoek kan een belangrijke bijdrage leveren omdat de stad worstelt met vraagstukken van gebrekkige sociale cohesie en vormen van onwenselijke ongelijkheid. Hierbij spelen kwesties van cultuur, etniciteit en religie een zelfstandige rol naast en deels vervlochten met sociaal-economische problemen. Maar het agenderen van niet-modieuze onderwerpen zoals andere sociale tekorten van en in de stad, is ook een academische plicht. Eerdere samenwerking met de gemeente Amsterdam: Wij werken samen met de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling (rondom de WMO), de Dienst Wonen en met enkele stadsdelen. Het betreft hier uiteenlopende activiteiten op het gebied van stedelijke vernieuwing. Contact: Prof. dr. Halleh Ghorashi Vrije Universiteit Faculteit der Sociale Wetenschappen Trefwoorden: diversiteit, betrokkenheid, gemeenschappelijkheid Profiel: Halleh Ghorashi (1962) is sinds 2005 bijzonder hoogleraar Management van diversiteit en integratie (PaVEM leerstoel), met als leeropdracht de positie van vrouwelijke migranten in Nederland. Haar promotieonderzoek richtte zich op de wijze waarop Iraanse vrouwelijke vluchtelingen zich in Nederland en de VS positioneren. In de oratie waarmee Ghorashi haar hoogleraarschap aanvaardde sprak zij ondermeer over de gevaren van het categorale denken en een fixatie op cultuurverschillen voor de toekomst van Nederland. Zij pleitte in haar rede voor culturele dynamiek als basis voor verbinding en ontmoeting. Drijfveren: Ik ben een optimist en idealist en geloof in het goede van de mens: dat we allemaal een betere wereld willen. Daaraan probeer ik een bescheiden bijdrage te leveren. Kennis voor de stad: De activiteiten vanuit mijn leerstoel kunnen een bijdrage leveren aan de leefbaarheid en creativiteit in de stad. Ik zie diversiteit als de kracht van Amsterdam en tegelijkertijd als haar grootste uitdaging. Want diversiteit kan ook tot spanning leiden. Een creatieve stad zal daarom visies moeten ontwikkelen om op een positieve manier met deze spanningen om te gaan. Contact: 23

25 Colofon Dit is een publicatie van de Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit Oktober 2007 Fotografie Yvonne Compier, Dienst communicatie VU, Reinier Gerritsen, Dirk Gillissen, Jeroen Oerlemans Vormgeving Informatie over Kennis voor de Stad: Universiteit van Amsterdam Bestuursstaf Selma Hinderdael T E S.Hinderdael@uva.nl Vrije Universiteit Bureau Bestuurszaken Annemieke van Ede T E a.van_ede@dienst.vu.nl Einde van dit deel. Draai de brochure om en lees verder. 24

26 Profielen UvA, AMC, VU en VUmc

27 Inhoud Profielen 2 Universiteit van Amsterdam: midden in stad en samenleving 4 Vrije Universiteit: ambitieus en betrokken Samenwerkingsprojecten 6 UvA, VU, gemeente en UMC s werken samen Feiten & Cijfers 18 Universiteit van Amsterdam 20 Academisch Medisch Centrum 22 Vrije Universiteit 24 VU medisch centrum 26 Contractonderwijs 28 Contactgegevens Programma (zie ommezijde brochure) 3 Voorwoord 5 Programma Kennis voor de Stad Masterclasses & profielen masterclassbegeleiders 6 Een creatieve stad 8 Stimulansen voor ondernemerschap 10 Amsterdam als bètastad 12 Duurzaam ondernemen 14 Gezondheid en levenswetenschappen 16 Gezondheid en lifestyle 18 Ontwikkeling van een metropool: planning en stakeholders 20 Veiligheid en conflicthantering 22 Sociale cohesie 24 Colofon 1

28 Universiteit van Amsterdam: midden in stad en samenleving Profiel Tussen de Universiteit van Amsterdam en de ge - meente Amsterdam bestaat van oudsher een hechte band. In 1877 werd het Athaeneum Illustre (opgericht in 1632) Universiteit van Amsterdam, een volwaardige universiteit met promotierecht. Het gemeentelijk bestuur was tot 1961 direct verantwoordelijk voor de UvA, daarna werd de Rijksoverheid verantwoordelijk voor de Nederlandse universiteiten. Nog jaren later werd de UvA door velen nog steeds, ten onrechte overigens, de GU, de gemeente-universiteit, genoemd. Hoewel de banden tussen gemeente en universiteit losser zijn geworden, is de wederzijdse betekenis nog steeds groot. In 2007 draagt de Universiteit van Amsterdam met werknemers en studenten niet alleen in belangrijke mate bij aan het profiel van de stad, maar ook aan de stedelijke economie, het sociale klimaat en de cultuur. De universiteit vervult een stedelijke en regionale functie door hoogopgeleid personeel af te leveren, door kennis te produceren die de positie van Amsterdam in sociaal en economisch opzicht kan verbeteren en door haar betrokkenheid bij de stad. De Universiteit van Amsterdam en Hogeschool van Amsterdam hebben gezamenlijk één bestuur. De samenwerking maakt het mogelijk, met behulp van goede overstapmogelijkheden en op elkaar aansluitende onderwijsprogramma s, het talrijke talent in de Amsterdamse regio een opleiding te bieden die past bij aanleg, kennis en individuele ambities. In de stedelijke gezondheidszorg vervult het Academisch Medisch Centrum een belangrijke rol. Het AMC biedt een breed geneeskundig aanbod, van psychiatrie en urologie tot sociale geneeskunde en neurochirurgie, en heeft vele samenwerkingsverbanden in en buiten Amsterdam. De Universiteit van Amsterdam kenmerkt zich door een kritisch, creatief en internationaal klimaat, een open sfeer en een sterke betrokkenheid bij stad en samenleving. Het is een internationaal toonaangevende onderzoeksuniversiteit die op een aantal onderzoeksgebieden een leidende rol speelt in Europa en de wereld. Ten opzichte van andere Nederlandse universiteiten onderscheidt de Universiteit van Amsterdam zich door de breedte van haar onderzoek. Het AMC is meer dan een academisch ziekenhuis en vormt de voedingsbodem voor vruchtbare wetenschappelijke samenwerking, die kenmerkend is voor geneeskunde op academisch niveau. Zo huisvest het wetenschappelijk complex van het AMC niet alleen het Academisch Ziekenhuis en de Faculteit der Geneeskunde van de UvA, maar ook het KNAWinstituut Netherlands Institute for Neuroscience en de medische afdeling van het Koninklijk Instituut voor de Tropen. In het AMC wordt toponderzoek verricht op terreinen als immunologie en infectieziekten, cardiovasculair, cardiogenetisch en vasculair onderzoek en onderzoek naar metabole ziekten. Van de kwaliteit van het onderzoek aan de Universiteit van Amsterdam getuigen niet alleen externe beoordelingen, maar ook het succes in de nationale en internationale competitie om externe onderzoeksgelden en het feit dat de UvA een gewaardeerd partner is in vele (inter)nationale onderzoeksverbanden. Ook de toetreding tot de League of European Research Universities (LERU), waarmee de UvA zich voegt bij universiteiten van wereldfaam zoals Oxford, Zürich, Heidelberg en Cambridge, is een bevestiging van de kwaliteit en breedte van het onderzoek van de UvA. Er is een groeiend besef dat kennis een belangrijke motor is van maatschappelijke ontwikkeling. Creativiteit, kennis, innovatie en stedelijke ontwikkeling zijn sleutelbegrippen voor Amsterdam. Amsterdam wil zijn positie verstevigen door zich te ontwikkelen tot kennisstad. Als hoger-onderwijsinstelling wil de Universiteit van Amsterdam hieraan graag bijdragen. Dat gebeurt al door het stimuleren van spinoffs (bedrijfsmatige activiteiten die voortkomen uit onderzoek) en door hiervoor tevens een structuur te bieden in de vorm van een eigen holding. Het Science Park Amsterdam en het AMC Medical Business Park 2

29 zijn opgericht om onder meer samenwerking met bedrijven en instellingen te bevorderen en kennis uit te wisselen, en zo een actieve bijdrage te leveren aan de kennissamenleving. UvA en AMC zijn voornemens de krachten te bundelen in een gezamenlijk Bureau Kennis Transfer, om het proces van kennisvalorisatie in de alfa-, gamma- en bètawetenschappen te optimaliseren. Achterliggende gedachte is dat valorisatie van kennis economisch en maatschappelijk nut oplevert, maar ook onderwijs en onderzoek versterkt. Daarnaast participeert de UvA in de KennisKring Amsterdam, die tot doel heeft kennisinstellingen en bedrijven in de regio samen te brengen. En wetenschappers van de UvA zijn in verschillende rollen betrokken bij gemeentelijk beleid en stedelijke problematiek: als onderzoeker, als raadgever en/of als klankbord. Ook het AMC werkt van oudsher nauw samen met bedrijven en gemeentelijke instellingen. De universiteit werkt graag samen met stedelijke partners en stimuleert haar onderzoeksinstituten om de samenwerking met bedrijven en maatschappelijke partners te versterken. Vele onderzoeksprogramma s zijn van betekenis voor de stad, bijvoorbeeld omdat de focus direct stedelijke problematiek betreft of omdat de resultaten tot economische, sociale of culturele activiteit kunnen leiden. Dat de UvA interdisciplinariteit bevordert, kan de toepasbaarheid van de ken nis nog vergroten. Stedelijke problematiek en ambities zijn immers zelden monodisciplinair op te lossen en vragen om kennis vanuit verschillende invalshoeken. Tenslotte biedt de nauwe samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam een uitstekende basis om het wetenschappelijk onderzoek en de vele inzichten en ervaringen uit de professionele beroepspraktijk op een zinvolle wijze met elkaar te verbinden. De UvA is de universiteit met trots en ambitie, en is er klaar voor om samen met de stad verder te bouwen aan de enige en echte topstad. 3