INHOUD. BIJLAGEN - Financieel overzicht - Accountantsverklaring - dvd The Voice of Dordrecht - NKTimes

Transcriptie

1

2 INHOUD EINDRAPPORTAGE THE VOICE OF DORDRECHT voorwoord 1. SAMENVATTING Concept Cijfers en resultaten Samenwerkingspartners Workshopbegeleiders Fondsen en sponsors 12 Activiteitenoverzicht WORKSHOPS & PRESENTATIES So You Think You Can Make Art? Dangerous Dordrecht Plastic People Party Kunst Campagne EINDTENTOONSTELLING NKComplex Survival Cooking Geld Wit Wassen Uit je Dak Scooterdemonstratie PR EN PUBLIEKSBEREIK PR Publieksbereik in aantallen LANGERE TERMIJN IMPACT 38 BIJLAGEN - Financieel overzicht - Accountantsverklaring - dvd The Voice of Dordrecht - NKTimes

3 voorwoord Voor u ligt de eindrapportage van The Voice of Dordrecht, het jongerenproject van kunstorganisatie Noordkaap. In 2011 ging het Dordtse Noordkaap (NK) van start met een zoektocht naar hoe het Populisme in verschillende steden tot uiting komt in het dagelijks leven, de kunst en cultuur. Met een groeiende tentoonstelling van hedendaagse kunstvormen en een pool van internationale en lokale kunstenaars infiltreerde NK in vijf gaststeden. Artistieke concepten werden op heel uiteenlopende locaties in Europa uitgetest en aan het lokale publiek getoond. Daarbij stonden maatschappelijke thema s zoals de economische crisis, nationale identiteit, stadsontwikkeling, democratie, populaire beeldvorming (en hoop!) centraal. NK trad niet alleen buiten de eigen landsgrenzen, maar ook buiten de muren van de kunstinstelling. Er werd samengewerkt met kunstenaars, culturele instellingen en met verschillende maatschappelijke organisaties. NK was achtereenvolgens actief in: München, Istanbul, Keulen, Budapest en Lissabon. Tegelijkertijd hield de nomadische organisatie een stevige basis in Dordrecht en omgeving en spande het zich in voor een heldere wisselwerking tussen de activiteiten in Europa en in Nederland. Die wisselwerking kwam tot stand via de tentoonstellingskrant, sociale media, presentaties en bovenal via The Voice of Dordrecht. Met het programma wilde NK vanuit de kunst bijdragen aan het maatschappelijk debat en draagvlak creëren voor geëngageerde kunstvormen uit Nederland en de gaststeden. Het groei element van het programma is in hoge mate gewaardeerd door de deelnemers en door het publiek. De kunstenaars kregen de mogelijkheid om hun concept in heel uiteenlopende steden en settings verder te ontwikkelen. Het publiek ontdekte nieuwe invalshoeken en werd ook zelf aangezet om na te denken en mee te discussiëren over de thematiek. Jongeren uit de Drechtsteden werden actief betrokken bij het internationale tentoonstellingsprogramma en die jongeren betrokken op hun beurt de kunstenaars en het team bij hun eigen wijk, interesses én talenten! Via de intensieve samenwerking met maatschappelijke partners kon NK jongeren uit verschillende wijken en subgroepen bereiken en mee laten doen. In de workshops, begeleid door kunstenaars, jongerenwerkers en docenten, werden de jongeren enthousiast gemaakt voor hedendaagse kunstvormen. Gewoon door te laten zien en ervaren dat kunst niet persé elitair of ver-van-mijn-bed hoeft te zijn. Maar dat kunst, het maken ervan en het samen creatief denken en doen, handvaten kan bieden bij het ontwikkelen en vormgeven van je eigen stem en je eigen talenten. In de loop van het traject heeft het team een goede balans gevonden tussen het educatieve gehalte van de workshops, terughoudendheid én durf. Een balans die ervoor zorgde dat de workshops resulteerde in verrassende uitkomsten en nieuwe ontmoetingen tussen jongeren, de begeleiders, de kunstenaars en het publiek. Daarbij is de input van de jongerenwerkers van groot belang geweest. Zij leverden niet alleen een groot deel van de deelnemers, maar fluisterden ook allerlei gouden tips toe, waardoor wij de jongeren blijvend aan het project konden binden. In deze eindrapportage leest u er alles over, een verslag in woord en beeld. Er is gefilmd, gesproken, gebrainstormd, gerapt, geanimeerd, gedanst, uitgedaagd en uitgewisseld. Kunstenaars, publiek en financiers: dank voor uw vertrouwen. Katja Diallo, directeur september

4 1. SAMENVATTING the voice of dordrecht Een belangrijk onderdeel van de NKTour was het jongerenproject The Voice of Dordrecht. Jongeren uit de Drechtsteden werden gestimuleerd om vanuit hun eigen belevingswereld te reageren op de kunst en interventies die tijdens de Europese tour tot stand waren gekomen. NK werkte met jongens en meiden tot 26 jaar die niet vanzelfsprekend (bijvoorbeeld van huis uit of via hun opleiding) in aanraking komen met hedendaagse kunst. Deelnemers waren zowel vroegtijdig schoolverlaters als jongeren die, vaak dankzij buurtbemiddeling of jongerenwerk, opnieuw gemotiveerd waren om hun opleiding te hervatten. Twee workshops vonden plaats in het kader van CKV-lessen op middelbare scholen. The Voice of Dordrecht bestond uit workshops, presentaties en tentoonstellingen op verschillende locaties in Dordrecht. Resultaten van de workshops reisden mee door Europa in de mobiele projectruimte van NK. Een van de eigenschappen van NK is dat het niet automatisch kiest voor de makkelijke weg, of voor de hand liggende doelgroepen. Gezien de complexe, doch voor iedere burger, relevante thematiek, wilde NK een manier vinden om in eerste instantie jongeren met slechte startkwalificaties te bereiken. Een mooi streven, maar natuurlijk wel vol obstakels. Zo is het lastig om op deze groep jongeren een vooraf opgesteld concept los te laten. The Voice of Dordrecht is dan ook een project dat alleen kon slagen door de flexibele instelling van het kleine NK Team en de workshopbegeleidende kunstenaars. Een onmisbare partner vond NK in het Jongerenwerk De Twern. De Twern stond niet alleen garant voor het aanleveren van deelnemers uit de wijken, maar ook voor professionele begeleiding tijdens het traject. Om het bereik onder Dordtse jongeren te vergroten werden ook workshops en presentaties gegeven op twee middelbare in Dordrecht; het Stedelijk Dalton Lyceum en het Insula College. Iedere workshop werd afgesloten met een presentatie voor de achterban van de jongeren en voor het reguliere publiek van NK. Het project was bijvoorbeeld te zien in een nachtclub, op buurt barbecues, in wijkcentra en in een restaurant. Mensen met uiteenlopende interesses en denkbeelden kwamen met elkaar in contact en nieuwe samenwerkingsverbanden werden tot stand gebracht. De aftrap werd gegeven door leerlingen van het Stedelijk Dalton Lyceum. Vanuit het prestigieuze pand aan de Nieuwe Haven 26 (huidig Onderwijs Museum) realiseerden zij twee kunstinterventies in de binnenstad met de Rotterdamse kunstenaar Daan den Houter. Op gedurfde wijze confronteerden zij dagjesmensen, bezoekers van een Kerstmarkt en marktkooplui met de waarde van geld. Al filmend kwamen zij tot opmerkelijke waarnemingen. Het nieuwe jaar opende met een workshop o.l.v. de Italiaanse kunstenaar Federico D Orazio. Hij ging met jongeren uit Oud en Nieuw Krispijn, met een passie voor kickboxen, aan het werk. Dit resulteerde in een serie affiches, kickboks demo s en een debat in de ring met politici, buurtbewoners, de wijkagent en het publiek over de betekenis van de term respect. 2.

5 Daarna trok The Voice of Dordrecht met een mobiele workshop langs verschillende wijken. Op zomerse buurtfeesten van de Dordtse Welzijns Organisatie maakten de deelnemers ter plekke action heros van zichzelf uit alledaags huisafval om samen met de Duitse kunstenaar Johannes Brechter het programma vast te leggen van een imaginaire partij; de Plastic People Party. Na de feestelijke presentatie van de PPP in dansclub het Dolhuis was het de beurt aan de HAVO-4 leerlingen van het Insula College. Tijdens de CKV lessen werden zij door het Amsterdamse ontwerpcollectief Foundland uitgedaagd om een campagne op te zetten voor het behoud van bestaande kunstwerken in de openbare ruimte van Dordrecht. In aanloop naar de grote eindtentoonstelling van de NKTour en The Voice of Dordrecht kregen jongeren samen met allerlei voorbijgangers een workshop Geld Wit Wassen door de Hongaarse kunstenaar Roland Farkas. Midden in de stad transformeerde hij de NK container tot geoutilleerd lab waar echte bankbiljetten via een chemisch procédé ontdaan werden van hun afbeeldingen. workshop Geld Wit Wassen In Crabbehof werden met eigengemaakte ingrediënten smakelijke maaltijden bereid en verklapte de Duitse kunstenaar Oliver Kunkel de jonge deelnemers hoe zij kunnen overleven als de crisis ernstig toeslaat en je aangewezen bent op je eigen survival skills. In de volgende workshop schreeuwden de jongeren hun mening van de daken met het Duitse collectief Remotewords. Een mini-drone gekoppeld aan de IPad registreerde hoe de kreten en uitspraken op de daken geplaatst werden in het voormalige Verborgen Museum in Dordrecht. Een groep losbandige scooterjongens transformeerde, tot slot, tijdens het project van de Italiaanse kunstenaar Filippo Minelli tot verantwoordelijke scootergidsen voor het Urban Explorers Festival. workshop Kunstcampagne 3.

6 1.1 concept NK wilde de deelnemers laten inzien dat kunst geen abstract begrip hoeft te zijn, maar ook goed kan aansluiten bij de eigen belevingswereld. Thema s, afkomstig uit de kunstprojecten van de NKTour, die aan bod kwamen waren de financiële crisis, politiek en populisme, duurzame samenleving en kunst in de openbare ruimte. Aanvullend adviseerden de jongerenwerkers NK specifiek aan te sluiten bij hun bestaande activiteitenprogramma met de onderwerpen materialisme, respect en vooroordelen. Bij iedere workshop stond een kunstproject centraal. Na een uitvoerige introductie door de workshopbegeleiders van de NKTour en van hun eigen kunstwerken gingen de deelnemers zelf aan de slag door onder andere interviews te houden, reportages te maken of door het maken van een kunstwerk. Een vast onderdeel van iedere workshop waren de gesprekken die de jongeren voerden over hedendaagse kunst met de makers ervan. Voor de meeste deelnemers was dit de eerste persoonlijke kennismaking met een kunstenaar en met een kunstproject. De deelnemers deden kennis op, op het gebied van video editing en webdesign en leerden hoe je mixed media kunst moet maken. De jongeren leerden zich creatief te uiten, acteren, interviewen en presenteren. Van de workshops werden al dan niet samen met de jongeren videodocumentaires gemaakt die na afloop te zien waren in de meereizende projectruimte van NK, het NKcomplex. Naast het ontwikkelen en uitvoeren van de eigen interpretaties werden de jongeren actief betrokken bij de presentaties in de wijken. Deze presentaties werden deels door hen zelf vormgegeven. Denk bijvoorbeeld aan de keuze voor optredende artiesten of het inschakelen van kennissen en familie voor de catering. Om de doelen zo goed mogelijk te behalen werden deze vooraf met de de samenwerkingspartner benoemd. Er werd ook vastgesteld wat iedere partij van de afzonderlijke workshop verwachtte. Na iedere workshop vond een evaluatie plaats met de begeleidende jongerenwerker(s), de docent(en) en de projectleider van NK. Er werd bij die evaluaties gekeken naar: - de actieve participatie van de jongeren; - de samenwerking tussen deelnemers en partners; - de kwaliteit van de filmrapportages; - de kwaliteit van het activiteiten programma; - de participatie in de wijken; - de publieke belangstelling; - de hoeveelheid media aandacht. 4.

7 1.2 cijfers en resultaten The Voice of Dordrecht ging in september 2011 van start. In de periode t/m december 12 zijn in totaal acht workshops georganiseerd, zes wijkpresentatie, zes documentaires en vijf NKTimes. Eén wijkpresentatie werd uitgesteld en vond plaats tijdens het Urban Explorers Festival in mei The Voice of Dordrecht resulteerde in: - acht workshops met verschillende groepen jongeren in Dordrecht - vijf wijkpresentaties met en door de jongeren waarin zij hun reportages aan hun eigen achterban en publiek van NK vertoonden - zes documentairefilms over de workshops - vier presentaties van het project op middelbare scholen in Dordrecht - vier tentoonstellingen met de werken van de deelnemers in Dordrecht The Voice of Dordrecht was actief op de volgende locaties en wijken in Dordrecht: - Werkplaats Oost - Sportplaza Ringers - Dalton Lyceum, locatie Kapteynweg - Insula College - wijkfeesten in Wielwijk, Sterrenburg, Krispijn en Crabbehof - Voorstraat Noord, diverse locaties in de straat - Restaurant t Veerhuis - Club Dolhuis - Waag 110, info-point eindtentoonstelling Closing Part - Nieuwe Haven 26, projectruimte NK - Grotekerksplein 1C, projectruimte NK - buurthuis Staart West - bij bewoners thuis in de wijken Wielwijk, Sterrenburg, Negentiende eeuwse Schil en Oud-Krispijn 1.3 samenwerkingspartners Jongerenwerk De Twern De Twern verzorgt in alle wijken van Dordrecht straatwerk, gericht op contact leggen met hangjongeren en het stimuleren van werk, scholing en zinvolle tijdsbesteding. In een aantal wijken zijn inloopactiviteiten voor jongeren, sportactiviteiten en/of meidenactiviteiten. De Twern is een veelgevraagde en gewaardeerde samenwerkingspartner. Bij de aanpak van maatschappelijke problemen kiest De Twern voor samenwerking met andere professionals in de wijk maar vooral ook werkt de organisatie samen met vrijwilligers en bewoners. Mobiele workshop Plastic People Party 5.

8 Twernen, een term uit de textielindustrie, is het samengaan van twee of meer draden tot één sterke draad. Dat is precies wat de Twern doet: het samenbrengen, het verweven van organisaties en mensen. Verwevenheid met elkaar en met hun omgeving maakt mensen in buurten en wijken immers sterker, socialer en geeft ze meer veiligheid. Dordtse Welzijn Organisatie (DWO) DWO is een professionele organisatie die werkt aan actief burgerschap, het versterken van de sociale samenhang in buurten en wijken van Nederland en het faciliteren van maatschappelijke inzet. DWO stimuleert burgers uit alle groepen van de samenleving om actief en betrokken te zijn bij hun leefsituatie. Met doelgerichte activiteiten speelt DWO in op de maatschappelijke vraag naar participatie, activering en ondersteuning. Daarbij is er bijzondere aandacht voor het verhinderen dat bepaalde groepen worden uitgesloten van deelname aan de maatschappij. Wegens bezuinigingen is de Stichting Dordtse Welzijns Organisatie op 31 december 2012 ontbonden. Werkplaats Oost Sinds 2011 heeft Werkplaats Oost een oude Ambachtsschool op de Reeweg Oost gerenoveerd. De ruimte is beschikbaar voor zowel de buurt als voor kleinschalige culturele en experimentele activiteiten. Ook vinden er publieksactiviteiten plaats. Zo zijn er een zaal, een theater en een foyer gecreëerd. Hier programmeert de stichting samen met derden waaronder De Twern, stichting Toendra en Do Not X Ray. Er worden onder meer akoestische concerten, filmvertoningen, theatervoorstellingen, inloopavonden voor jongeren en cursussen gehouden. Ook The Voice of Dordrecht was een aantal maal te gast in de Werkplaats. Onder meer voor een wijkpresentatie, een tentoonstelling in de foyer en een filmscreening. Insula College Kunst- en cultuuronderwijs nemen op het Insula College van oudsher een belangrijke plaats in. Dit aanbod vormt samen met de vakgebonden culturele activiteiten het culturele programma voor leerlingen van het Insula College. Het Insula College stimuleert leerlingen ook buiten schooltijd deel te nemen aan culturele activiteiten. Stedelijk Dalton Lyceum Het Dalton Lyceum, locatie Kapteynweg is een Dalton school voor MAVO en HAVO onderwijs. Heb jij creatieve talenten of wil je uitvinden of je die hebt? Dan kun je op de Kapteynweg in klas 1 en 2 de Kunst Xtra-stroming volgen! Kunst, het leren over en het beoefenen van kunst, maar ook het leren beoordelen en genieten daarvan, hoort bij ieders persoonlijke ontwikkeling. Want overal om ons heen is kunst. Workshop Kunst Campagne, Stedelijk Dalton Lyceum 6.

9 1.4 workshopbegeleiders Daan den Houter, 1977, woont en werkt in Rotterdam Daan is een multidisciplinaire kunstenaar. Hij studeerde Artificial Intelligence, en besloot na twee jaar over te stappen naar de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Zijn werk Canvas Repaint, waaraan hij de afgelopen tien jaar gewerkt heeft, is het meest bekend. Den Houter nodigt schilders uit hierop nieuw werk te creëren, wat dan slechts een week tentoongesteld wordt in de kleinste galerie van Rotterdam, De Aanschouw. Na een week wordt het canvas doorgeschoven naar een andere schilder die er een nieuwe laag op aanbrengt. Den Houters werk onderzoekt de positie van veronderstellingen uit het (dagelijks) leven. Soms door deze verhouding tot een object te veranderen, zoals in Canvas Repaint, en Money Path, andere keren door het perspectief letterlijk te veranderen, zoals in High Tea Table. Zijn werk creëert een nieuw perspectief dat aanspoort onze eerste indruk te herdefiniëren, en onze eigen aannames te herevalueren. Het wakkert een discussie over de eigen waarde van het werk aan, en de kijkers opinie ten aanzien hiervan. Tijdens de NKTour reisde de High Tea Table mee naar iedere stad en voerde de kunstenaar zijn project Money Path uit in Müchen, Istanbul, Keulen en Lissabon. High Tea Table, een opvallend trefpunt door Daan den Houter Federico d Orazio, 1968 (Bologna/ Italie), woont en werkt in s-hertogenbosch en Bangkok Ik gebruik om het even welke methode om mijn boodschap over te brengen. Ik richt mijn antenne op de donkere zijde van de samenleving om de toestand van de sociale en politieke malaise op te vangen. In mijn multimedia-provocaties besteed ik aandacht aan de actualiteit, de kronieken en de grote sociale transformaties. In mijn werk houden de ethische vraagstukken en het risico van hoog voltage de aandacht van de toeschouwers vast. Mijn installaties zijn bedoeld te functioneren als sociale statements. Mijn werk bestaat door de interactie met het publiek en de actualiteit. Men kan geen statement maken zonder actueel te zijn. Mijn werk is in symbiose met de media. Ze gaan hand in hand, kunnen niet zonder elkaar want de actualiteit is onlosmakelijk verbonden met de media. Mijn werk heeft ook betekenis op esthetisch niveau; ik kan mijn ideeën door kunst volledig tot uitdrukking brengen. Ik maak slechts statements en laat de rest over aan de toeschouwer. D Orazio studeerde aan de Accademia di Belle Arti in Bologna, aan de Akademie voor Kunst en Vormgeving in s-hertogenbosch en aan de Ateliers in Arnhem. D Orazio stelde onder meer tentoon in Centraal Museum Utrecht, Kröller-Müller Museum Otterlo, Casco Utrecht, Museum voor Moderne Kunst Arnhem, Gemeentemuseum Helmond en SM s Den Bosch. Daarnaast was hij onder meer gastdocent 7.

10 aan de Academie voor Kunst en Vormgeving in s-hertogenbosch en geeft hij regelmatig workshops op de Academie van Bangkok. Zijn werk was tijdens de tour te zien in München en Keulen. affiche kunstproject SuperLaTief (NK 2008), met rechts Brechter tijdens NK Tour in Istanbul Federico D Orazio die de wereldkampioen Muay Thai uitdaagt Johannes Brechter, 1979, woont en werkt in München Brechter, die van start ging als straatartiest, is vooral bekend vanwege zijn installaties in urbane omgevingen en om zijn favoriete materiaal: plastic. Van bestaand afvalmateriaal als melkflessen, reclame stickers en bekers creëert hij cartooneske figuren die duidelijk tot een eigen subcultuurtje horen. Skaters, straatvegers of speciale militaire eenheden liggen in de haven, kruipen rond in bruggen en metrostations of hangen in openbare straatverlichting. Brechters skatersmentaliteit, waarmee hij de stedelijke ruimte telkens vanuit verrassende hoeken ervaart en verkent, vormt het uitgangspunt voor zijn onaangekondigde stadsinterventies. Brechter is in 2010 afgestudeerd aan de Akademie der Bildenden Künste in München bij prof. Hermann Pitz. Brechter reisde mee naar Istanbul, Keulen en Lissabon en in München was hij stadskunstenaar van het project. Foundland Collectief (Ghalia Elsrakbi en Lauren Alexander) Foundland is een kunst- en ontwerpcollectief dat zich bezig houdt met kritische analyses van politiek en branding en de invloed van actuele trends op Nederlandse burgers. Hun onderzoek en de visuele resultaten duiken op in het publieke domein van conventionele media, zoals advertising, drukwerk en internet alsmede in reguliere kunstruimten. Ghalia Elsrakbi (Damascus, Syrië) studeerde Grafisch Design aan de Artez Hogeschool in Arnhem, gevolgd door een Master design aan het Sandberg Instituut en Jan van Eyck Academie in Maastricht. Lauren Alexander (Kaapstad, Zuid-Afrika ) studeerde Grafisch Design aan de Stellenbosch Universiteit in Zuid-Afrika. Na werkzaam te zijn geweest in de reclame, vertrok zij naar Nederland voor een Master studie aan het Sandberg Instituut en Artez in Arnhem. Foundland wordt regelmatig uitgenodigd voor het geven van seminars en workshops. Hun project X-Factor was te zien op de tentoonstelling in Keulen en in als beeldbijdrage in de tentoonstellingskrant. 8.

11 Sunshine is the best disinfectant, in deze counter-campagne reageert Foundland op populistische politieke uitspraken Roland Farkas (i.s.m. Camilla Englund), 1975 (Slovakije), woont en werkt in Budapest Farkas studeerde aan de Intermedia afdeling van de Hongaarse Academie voor Schone Kunsten. Hij is senior lid van de Studio of Young Artists Association en lid van politieke kunstgroep NMA (Stichting National Arts). In zijn werk bevraagt hij de grenzen van de economische waarde van kunstobjecten en legt hij economisch en politieke fenomenen bloot. Draw your money, Roland Farkas Oliver Kunkel, 1973, woont en werkt in Keulen Kunkel ontwikkeld objecten, installaties, videos en prints en maakt gebruik van uiteenlopende technieken en materialen die hij vaak combineert. Thema s in zijn werk zijn wetenschap, entertainment, landschap en ruimte, biologie, natuur en informatievoorzieningen. Sinds 2010 werkt Oliver aan een pakket survival methoden en objecten waarmee hij zijn medeburger uit de stad een passend aanbod doet in het geval de bronnen uitgeput zijn. Een fiets voorzien van GPS tracker met in de fietstas het hoogstnodige om te overleven aan de rand van de stad. De GPS is zodanig ingesteld dat het de fietser 9.

12 bij rampen direct naar de dichtstbijzijnde veilige plek wijst. De kunstenaar maakt zijn eigen honing die hij weer ruilt voor artistieke materialen. Oliver studeerde aan de Academie van Düsseldorf en aan de Hogeschool voor de Mediakunsten in Keulen. Voor de tour trad Oliver in zijn eigen stad Keulen op als reisleider en zijn werk After the big collapse was te zien in Lissabon. Exit Bike 1 en Carsleeper, fuctionele mixed media kunst door Oliver Kunkel Filippo Minelli, 1983, Brescia/ Italie, woont en werkt overal Minelli houdt zich bezig met uiteenlopende vormen van communicatie in ieder denkbaar landschap. Binnen de internationale beweging van de graffiti-kunst wordt hij beschouwd als één van de pioniers van Italië. Door heel Europa, maar ook op plekken als Kathmandu, Viëtnam, Mali, Israël en Mongolië laat de kunstenaar zijn provocatieve sporen achter. Deze verhouden zich altijd tot de gekozen locatie en reageren op actuele politieke, culturele contexten op een manier die de esthetiek van de conventionele graffiti omverwerpt. Minelli verwierf vooral bekendheid met zijn werk Democracy (Bamako, 2008). Dat woord democratie schilderde hij op een sloopschip op het scheepskerkhof in Mali en de afkorting CtrlAltDel op de muur die Israël afschermt van Palestina. Filippo maakte nieuw werk tijdens de tour in Keulen en in Lissabon. We don t need you at all, detail fotoshoot Filippo Minelli tijdens de NK Tour in Keulen 10.

13 Volle Band (Didier Jansen, Olle Kruyt en Sjoerd Leijten) Volle Band (Amsterdam, NL) is een kunstproject bestaand uit multimediale fietsen, dat performances en fietstoeren in de openbare ruimte organiseert. Remotewords (Achim Mohné en Uta Kopp) Remotewords verspreidt literaire statements via Google Earth en andere virtuele-globe systemen. Het is een langdurig artistiek project dat wereldwijd communicatieve berichten in verschillende talen op daken plaatst. De woorden worden met verf permanent in hoofdletters op de daken van culturele instellingen geschilderd. De locatie en de boodschap vormen conceptueel gezien een semantische eenheid. Remotewords was tijdens de tour actief in Lissabon en gebruikte het dak van NK container voor de beginwoorden I am.... Lisboafrica, interventie door Remotewords tijdens de NK Tour in Lissabon Vanuit het NK team waren de volgende mensen bij de The Voice of Dordrecht betrokken: - Jan Kryszons, projectleiding - Inge Hoonte, projectassistentie en vertaling - Marleen Oud, grafisch vormgeving - Jeanne van der Horst, montage en camera - Roel Weenink, techniek en fotografie - Iris Ahaus, social media - Lennard Dost, redactie - Mennolt van Wasbeek, camera - Erwin Nijholt, financiën Workshop begeleiding vanuit het Jongerenwerk De Twern door: - Martha Mensen, coördinator jongeren-buurtbemiddeling en jongerenopbouwwerker en Meidenwerk Krispijn, Wielwijk. - Marouane El Hardouz, jongerenwerker Marouane richt zich op de jongeren in de leeftijd van 12 tot 24 jaar, die regelmatig op straat samenkomen. Twee maal per week is de jongerenwerker op straat te vinden waar hij het contact onderhoudt met de groepjes jongeren in de buurt. Hij onderhoudt daarbij ook contact met de winkeliers en bewoners. - Bas Krans, jongerenopbouwwerker Crabbehof Workshopbegeleiding door docenten - Nathan Veldhuizen - Cocky Voordouw 11.

14 1.5 fondsen en sponsors The Voice of Dordrecht werd mogelijk gemaakt door het Fonds voor Cultuurparticipatie, de sector Maatschappelijke Ontwikkeling van de Gemeente Dordrecht, het VSBfonds en het Mondriaan Fonds. Jongerenwerk De Twern droeg zorg voor de kosten van projectbegeleiders van De Twern en stelde werkruimte en een vergaderzaal ter beschikking. Voor de eindtentoonstelling werden diverse presentatieruimten in Dordrecht ter beschikking gesteld door particulieren en ondernemers. Het Goethe Instituut Rotterdam droeg bij aan een deel van de reiskosten van de Duitse kunstenaars. Stallingruimte voor het NKComplex in Dordrecht werd gesponsord door Indofin Group Rotterdam. Na afloop van de workshop Geld Wit Wassen werden de bankbiljetten in lichtbakjes tentoongesteld. 12.

15

16 2. WORKSHOPS EN PRESENTATIES Aan de basis van de workshops lagen kunstwerken en interventies die gerealiseerd waren tijdens de tentoonstellingstour. Het programma onderzocht de invloed van populistische stromingen op de Europese samenleving. Hoe gaan landen om met het opkomende Populisme? Hoe reageren burgers op Populisme? En hoe verhouden (Nederlandse) kunstenaars zich hiertoe? Populisme is een lastig vast te leggen fenomeen. Niettemin is de invloed ervan op de alledaagse samenleving en omgang tussen mensen goed te analyseren. NK wilde niet exclusief een negatieve houding t.o.v. populistische strategieën etaleren. Er was juist ook ruimte om met vergelijkbare strategieën de kunst bij een breed publiek onder de aandacht te brengen en om zelf te spelen met herkenbare trucs en verleidingen. De deelnemende kunstenaars maakten op locatie nieuw werk en reageerden vaak op locale fenomenen of op actuele, maatschappelijke ontwikkelingen in de desbetreffende steden. Via verschillende kunstuitingen werd onderzocht wat Populisme is of kan zijn. Een onderzoekende houding lag ook ten grondslag aan de presentatievorm. In iedere stad experimenteerde NK met wisselende tentoonstellingsconcepten. Dit resulteerde in een museale tentoonstelling in de Whitebox Kunsthalle van München (mei - juli 11); tijdens de Biënnale van Istanbul was NK actief op straat met interventies en werden films vertoond vanuit de meereizende container (september - oktober 11); in Keulen werd een veelzijdig programma gemaakt in en vanuit een oude fabriekshal (december 11- februari 12). Vervolgens stonden Budapest (juli 12), Lissabon (augustus - september 12) en de eindmanifestatie in Dordrecht (oktober - november 12) op het programma. Tijdens intensieve periodes werkte het team in totaal verschillende settings. Budapest met de grootste rechts-populistisch regering in Europa, waar de kunstsector fel protesteert en zijn artistieke wapens ter hand heeft genomen. En daarna in Lissabon, een land dat zich evenals Griekenland op de rand van faillissement begeeft, maar waar de kunstsector zich slechts mondjesmaat kritisch uitlaat over de huidige politiek en maatschappelijke ontwikkelingen. Opgeteld met de vier steden die in de eerste helft bezocht werden, resulteerde dit in een levendig archief. Een archief vol verhalen, ervaringen en kunstprojecten dat tussendoor telkens in Dordrecht uitgepakt werd. Tijdens de workshops, die werden begeleid door nationale en internationale kunstenaars, werden jongeren in Dordrecht gevraagd om vanuit hun eigen belevingswereld te reageren op de projecten die in de Europese steden waren gerealiseerd. De kunstenaars die de workshops begeleidden, kozen in overleg met de samenwerkingspartners en het NKteam een thema dat in het Europese project aan bod kwam. De jongeren konden op verschillende manieren reageren: er werden interviews gehouden, er werden reportages gemaakt, maar ook gingen de deelnemers zelf aan de slag met het maken van hun eigen kunstwerk, affiches en (song) teksten. Iedere workshop resulteerde in een filmverslag. De films en ander beeldmateriaal werd geplaatst op een speciale website en op de site van NK. De reportages, foto s en reacties werden verspreid via Facebook. The Voice of Dordrecht maakte gebruik van HotGlue. Het belangrijkste kenmerk van dit besturingssysteem is de vrije hand in het samenstellen van de webpagina s; gebruikers kunnen gemakkelijk nieuwe elementen creëren met een klik van de muis en die naar eigen wens in het browservenster plaatsen. HAVO 4 scholieren van het Insula College maken een stop motion animatie 14.

17 Titel Thema Kunstenaar(s) Deelnemers Locatie So You Think You Geld Daan den Houter Leerlingen Dalton Lyceum München/ Can Make Art? Dordtse binnenstad Dangerous Dordrecht Respect Federico D Orazio Jongeren De TWern München/ Werkplaats Oost Plastic People Party Democratie Johannes Brechter Jongeren De Twern Istanbul/ versch. buitenwijken Kunst Campagne Verkiezingen Foundland Leerlingen Insula College, Keulen/Insula College 2 klassen en t Hof Geld Wit Wassen Materialisme Roland Farkas en Jongeren De Twern Budapest/ Camilla Englund Dordtse binnenstad Uit je Dak Slogans Remotewords Jongeren De Twern Lissabon/ Dordtse binnenstad Survival Cooking Duurzaamheid Oliver Kunkel Jongeren De Twern Keulen/ Crabbehof Scooterdemonstratie Demonstratie Filippo Minelli en Jongeren De Twern Alle steden v.d tour Volle Band Krispijn + binnenstad 2.1 so you think you can make art? december 2011 kunstenaar: Daan den Houter (Rotterdam) deelnemers: Anouk Wolst, Jacky Cheung, Remian Denis, Roy van Outheusden, Yassine Amhaouche en Ludo Estanista i.s.m: Stedelijk Dalton Lyceum Dordrecht, locatie Kapteynweg documentaire: 11 min. 42 Kunstenaar Daan den Houter is gefascineerd door de abstractie van het betaalmiddel geld en door het universele karakter ervan. Op een enkele uitzondering na, leeft men wereldwijd de wetten van het geld na, weet er mis-/gebruik te maken, of gaat eronder gebukt. In de zoektocht naar hoe populisme kan werken, gebruikt deze Rotterdamse kunstenaar 1 eurocentmuntjes als metafoor voor de aantrekkingskracht van grote beloftes. Eén 1 eurocentmuntje op zich is nauwelijks iets waard, maar een grote hoeveelheid centjes bij elkaar spreekt tot verbeelding. Den Houter reisde mee naar München, waar de NKTour in de lente van 2011 begon. De kunstenaar bestelde bij de Deutsche Bank voor 250 euro 1 eurocentmuntjes en kwam naar buiten met 25 duizend muntjes, die hij s morgens vroeg op een wandelpad uitstrooide. Met meerdere camera s verdekt opgesteld wachtte hij af wat er gebeuren zou. In een van de rijkste steden van Europa bukten en graaiden talloze nietsvermoedende voorbijgangers de blinkende muntjes van het pad. Foto s en een videoregistratie werden vervolgens tentoongesteld in de Kunsthal WhiteBox. Daan den Houter heeft zijn project Money Path daarna ook uitgevoerd in Istanbul, Keulen en Lissabon. Tijdens deze workshop stond de vraag centraal: Wat is de waarde van geld? Money Path #1 in München inspireerde de deelnemers om een eigen Dordtse versie te bedenken en uit te voeren. Na een introductie op het kunstproject volgde een gezamenlijke brainstormsessie met de leerlingen over een dordtse versie. Accepteren Dordtse marktlieden muntjes van één eurocent? Kun je 200 eurocentjes inwisselen voor een euromunt? Hoe reageren voorbijgangers op centjes die op de grond liggen? De leerlingen gingen op pad en wisselden met wisselend succes geld in. Daarna gingen ze zelf geld strooien. Ook interviewden zij voorbijgangers over de waarde van geld. De setting van de Dordtse Kerstmarkt zorgde voor de nodige oproer onder dagjesmensen, Dordtenaren en de marktkooplui. 15.

18 Ik had vooraf niet gedacht dat het zo leuk kon worden. Roy Money Path # 1, registratie van verwarde voorbijgangers op een pad bezaaid met duizenden centjes, Daan den Houter tijdens de NK Tour in München Het leukste was het strooien met geld. Niemand begreep waar de muntjes vandaan kwamen, Anouk Wolst. Eén van de doelstellingen van het programma, om het gewone volk in aanraking te brengen met de kunst en kunstenaars werd bewerkstelligd via verschillende acties in de openbare ruimte. De meereizende mega-picknick tafel van Daan den Houter werd in parken in verschillende steden geplaatst en deed dienst als ontmoetingsruimte waar voorbijgangers aan tafel in gesprek gingen met de kunstenaars en met elkaar. Voor The Voice of Dordrecht werd de tafel eveneens regelmatig door de jongeren zelf in elkaar gezet bij wijze van ijsbreker voorafgaande aan de brainstormsessies. 16.

19 2.2 dangerous dordrecht december 11/ januari 12 kunstenaar: Federico D Orazio (Den Bosch/ Bangkok) deelnemers: Achraf Douhou, Abdel Tank Doubli, Amine Daoudi, Darryl Verdonk, Faysal Bouhlou, Jan van de Ven, Nasreddine Essalhi, Tufan Kumas en Yannick van Unen i.s.m.: Jongerenwerk De Twern, Werkplaats Oost, Sportplaza Ringers wijkpresentatie: 6 mei 2012, Werkplaats Oost met: Ahmet Karapinar raadslid Groen Links, Alex Timmerman oud boxer, Jamairo de jongste rapper van Nederland, Rutger van Rooij wijkagent, Max Suart projectmanager Jeugdoverlast, Risskant rapper documentaire: 15 min. 30 When we combine art and sport, we have a perfect match. Federico D Orazio Federico D Orazio gebruikt in zijn werk elementen van sport, heldendom, glitter en glamour. Hij staat erom bekend de beeldtaal en omgangsvormen binnen de vechtsport tot kunst te verheffen. Voor de workshop Dangerous Dordrecht stond zijn meerjaren project Fighting Solves Everything centraal. Hiervoor ging de kunstenaar als het ware undercover in de Thaise Muay Thai kickboks-wereld, door zelf te gaan trainen en uiteindelijk zelf te boksen tegen een voormalig wereldkampioen. Dat gevecht vond echter niet plaats in de trainingsschool of in een stadion, maar was onderdeel van een kunstproject in de kunstruimte van Noordkaap. Een combinatie van vj s, dj s, sporters en kunstenaars. Federico wist het vertrouwen en respect te winnen van de kickboksers en het publiek en kreeg zo toegang tot een bijzondere wereld met eigen codes. Hiervan maakte hij documentaires en foto s. Tijdens de EU tour was fotowerk van het project te zien in de tentoonstelling en prijkten relikwieën van de wedstrijd Federico vs Christian Daghio in een gouden lijstje. Voor The Voice of Dordrecht had samenwerkingspartner De Twern gevraagd iets te doen met een groep jongens uit de Dordtse wijken Oud en Nieuw Krispijn. Het betrof een groep jongeren, die al dan niet schoolgaand, zich vooral concentreerde op hun passie voor het kickboksen. De meesten van hen deden dit op wedstrijdniveau. Het jongerenwerk, die nauw bij hen betrokken is, ziet het als hun voornaamste taak om deze jongens op het rechte pad te houden en probeert hen zodanig te begeleiden dat ze het negatieve beeld dat mensen over hun hebben weten te ontstijgen. Tijdens een toernooi werden de deelnemers aan de kunstenaar voorgesteld. Het aanvankelijk wantrouwen voor de kunstenaar, sloeg snel om naar bewondering toen Federico zijn werk introduceerde. Federico liet zijn ontmoetingen en films zien die hij had gemaakt in het walhalla van het Muay Thai kickboksen: het Pattaya Kombat Village en het Lumpinen stadion in Thailand. Daarna liet hij zien hoe hij deze persoonlijke reis en bizarre ontmoetingen vertaalde naar kunstwerken die vertoond worden in galeries en musea over de hele wereld. Federico, die veel ervaring heeft met het geven van workshops op academies in Thailand, maar ook in de gevangenis van Vught, koos ervoor om met deze jongens affiches te gaan maken. De sportheld als icoon in combinatie met het bedenken van pakkende oneliners stond centraal. Dagelijks geconfronteerd met vooroordelen en clichés over hun afkomst, werden de jongens uitgedaagd om zelf slogans te maken en de posters vorm te geven. Er werd gefotoshopt, model gestaan en geportretteerd. De workshops werden op verschillende locaties gegeven. Niet alleen in de projectruimte van NK, maar ook op Ringers Sportplaza, de trainingsschool van de jongens. Algauw deed het gerucht de ronde dat de beroemde kunstenaar die zelf gevochten had met Thaise kampioenen in Dordrecht aan het werk was en zo werden de workshopsessies door steeds meer jongens bijgewoond. Naast het maken van de affiches werkte de groep toe naar de opening van een tentoonstelling met eindpresentatie in het buurtcentrum Werkplaats Oost. Hier werden niet alleen de affiches tentoongesteld, maar ook de videoreportage met interviews werden vertoond aan de buurt, familie, vrienden en de kunstkenners. Op 6 mei vond de officiële opening plaats. Met onder meer kickbox demonstraties door de deelnemers, een prijsuitreiking door Federico D Orazio en een gesprek tussen jongeren, Dordtse politici, buurtbewoners en kunstenaars over de betekenis van de veel gehoorde en veel gebruikte term respect. In een professionele boxring die voor de gelegenheid samen met de jongeren was opgebouwd, vertoonden de jongens én de kunstenaar hun vechtkunsten. Een a-typische jury, bestaande uit een wijkagent, een projectmanager Jeugdoverlast van de gemeente Dordrecht en een beroemde dordtse oud-boxer, prijsden de jongens voor hun techniekbeheersing, Een lust voor het oog, zo sprak de 17.

20 wijkagent na afloop de jongens en het publiek toe. Na de kickbox demonstraties sprong gespreksleider Ahmet Karapinar (Raadslid Groen Links) in de ring om de jongens tot uitspraken te verleiden over hun kunstwerken, de affiches. Daarna bracht Karapinar met humoristische, doch kritische insteek een goed gesprek op gang over het thema respect. Tijdens de opening vond een optreden plaats van de jongste rapper van Nederland, de Dordtenaar Jamairo. Hij bracht in de boksring zijn speciaal gearrangeerde nummer Dordrecht gaat Super hard ten gehore aan zijn Dordtse fans. In Werkplaats Oost werden de resultaten van de workshop gepresenteerd. Sprekende affiches met krachtige slogans; ze zeggen Ik ben de beste, don t mess with me. Het lijkt ergens wel op het politiek arena, waarin politici claimen: kies mij, ik ben de beste, aldus een paar openingswoorden. 18.

21 Na een korte tentoonstelling van de affiches in de foyer van Werkplaats Oost werden zij diezelfde zomer tentoongesteld in kunstruimte Kus in Heerlen. Een selectie van de affiches reist later naar de Carl Berg Galery in Los Angeles. Opening Dangerous Dordrecht Dordrecht 6 mei 2012 Dit is de openingspeech door directeur Katja Diallo, die zij vanuit de boxring gaf Welkom op de opening van Dangerous Dordrecht, hier in Werkplaats Oost. Stichting Noordkaap is een kunstorganisatie, een beweging, uit Dordt. Sinds vorig jaar reizen wij door Europa met een groeiende tentoonstelling. Noordkaap nodigt kunstenaars uit Nederland en de gaststeden uit, om op locatie nieuw werk te maken. Noordkaap maakt programma s waarbij we altijd actuele maatschappelijke tendensen onderzoeken, vanuit de hedendaagse kunst. Het thema van onze tour is de opkomst van het Populisme. Nu hebben we in de afgelopen tijd in Nederland, maar ook in andere Europese landen wel gezien waar dat Populisme zijn kracht vandaan haalt: populisten, als Geert Wilders en in Frankrijk Marine Le Pen spelen met de angsten van mensen. Zodanig dat die angsten uitvergroot worden en groepen mensen tegen elkaar opgezet worden: angst voor Europa, angst voor de ander, angst voor andere denkbeelden, angst voor het verlies van werk. Een populist zegt het nog veel duidelijker: Er is geen plek voor buitenlanders; er is geen behoefte aan overleg en samenwerking; er is geen ruimte voor vluchtelingen...het volk zit niet te wachten op kunst (want dat is alleen maar voor de rijken en de elite); en de Islam is de grootste bedreiging voor ons mooie Holland. Wat heeft dat nu allemaal met deze opening te maken? Naast de tour organiseert Noordkaap een serie workshops met kunstenaars uit onze internationale tour en met jongeren uit Dordrecht. Wij noemde het The Voice of Dordrecht. Omdat we het hebben over maatschappelijke thema s en die bespreekbaar willen maken, vinden wij het belangrijk om dat niet alleen voor een kunstpubliek te doen, maar juist ook middenin en mét die samenleving. Voor de workshops kozen we om met jongeren te werken, die niet persé iedere maand naar een tentoonstelling gaan. Wij willen de jongeren hun mening (ook over onze kunstprojecten) laten geven en hun talenten op een andere manier laten zien. In dit geval vroeg het Jongerenwerk De Twern ons om iets te doen met een groep jongens uit Oud en Nieuw Krispijn die actief bezig zijn met kickboxen, ook op wedstrijdniveau. Noordkaap heeft daarvoor kunstenaar Federico D Orazio uitgenodigd om met hen aan de slag te gaan. Federico s project met de titel Fighting Solves Everything, dat we in onze tour laten zien, stond centraal in deze workshop. 9 jongeren hebben daarvan hun eigen interpretatie gemaakt, hun eigen kunstwerk. Sprekende affiches die in de foyer te zien zijn. Krachtige slogans; ze zeggen Ik ben de beste, don t mess with me. Het lijkt ergens wel op het politiek arena, waarin politici ook claimen: kies mij, ik ben de beste. Het verschil met dat politiek arena en de sport waar deze jongens zich in bekwamen, is dat er in Den Haag steeds minder respectvol met elkaar gedebatteerd wordt. Respect in déze ring is al eeuwenlang een belangrijk, verbindende voorwaarde voor een goede, eerlijke wedstrijd. Dus daar kunnen we nog wat van leren. Na de kickbox demonstraties, zal Ahmet Karapinar, raadslid van de Gemeente Dordrecht, een goed gesprek voeren met de jongens, met u en met de juryleden over die term respect. Daarbij zal Ahmet de slogans van de jongeren nog eens extra onder de loep nemen. Maar er is nog meer. Jamairo zal zijn nieuwste nummer performen, dat hij speciaal schreef voor het Buurtbemiddelingsproject. Samen staan we sterk, heet het, waarin de jongste rapper van Nederland onder meer zegt: Luister naar de twee kanten van het verhaal. Ook daar valt nog wat van te leren... En na dat alles vindt rond 18:00 de prijsuitreiking plaats door, the one and only kickboksende kunstenaar Federico D Orazio, die deze week terug kwam uit Thailand met een tas vol prijzen. We gaan bijna kickboxen, maar ik wil nog wat mensen extra bedanken: De juryleden: Max Suart van de afd. Jeugdoverlast/ Gemeente Dordrecht, oud-boxer Alex Timmerman en wijkagent Rutger; Ahmet Karapinar, gespreksleider van vandaag; natuurlijk Federico D Orazio; onze samenwerkingspartner, het jongerenwerk De Twern en in het bijzonder Marouane, die de workshop mee begeleide, en Martha; de mensen van Werkplaats Oost voor de ruimte en hun gastvrijheid; onze sponsoren de Gemeente Dordrecht, het Fonds voor Cultuurparticipatie, het Mondriaanfonds, het VS- Bfonds en de Indofin group; en natuurlijk de sterren van vandaag: Achraf, Amine, Faysal, Abdel, Yannick, Darryl, Nasreddine, Jan en Tufan. Dangerous Dordrecht is hierbij geopend. 19.

22 Na afloop kregen ook de gespreksleider en juryleden de felbegeerde Voice of Dordrecht medaille. Poseren bij affiches van Dangerous Dordrecht in de foyer van Werkplaats Oost 20.

23 2.3 plastic people party 28 mei/ 5 juli 2012 kunstenaar: Johannes Brechter (München) deelnemers: June, Eray, Rachel, Boulaina, Donita, Chayenne, Kokkie, Bas, Hanka, Ghizlane, Sibel, Joshua, Bilal, Siham, Tjoekie, Najoua, Zehra, Jill, Yassir, Kevin, Alex, Evert, Colin, Joost, Youknow, Erik i.s.m.: Jongerenwerk De Twern, Dordtse Welzijns Organisatie wijkpresentatie: 4 juli 2012, Club Dolhuis met: Plastic Tas Vrij, dj Ron Petrol documentaire: 11 min. 21 Eén van de kunstenaars die meereisde langs meerdere steden van de tour was de Duitse kunstenaar Johannes Brechter. Brechter is een meester in het recyclen van afvalmateriaal tot nieuwe (kunst)voorwerpen. Alledaags huisafval, zoals waterflessen, yoghurtbekers, reclamestickers en piepschuim uit verpakkingen, verandert in zijn vingers tot cartoonachtige figuren. Voorbijgangers op de Istiklal Cadessi in Istanbul Screening NKComplex in Keulen Tijdens de zomermaanden werd Johannes uitgenodigd een workshop te geven in verschillende wijken van Dordrecht. Zijn projecten tijdens de tour in Istanbul en Keulen stonden centraal als inspiratiemodel. Zo maakte hij in Istanbul twee levensgrote poppen die hij vanuit een handkar in de drukke straten liet optreden. In de kar, die in Istanbul overal gebruikt wordt voor afvalscheiding, zat een poppenspeler verstopt. Het poppenspel was een interpretatie van de Turkse Jan Klaassen: Karagöz en Hacivat, een traditioneel schaduwpoppenspel uit de Ottomaanse periode. De Turken kennen Karagöz en Hacivat als de immer ruziënde mannen. De een is progressief en semi-intellectueel, de ander is conservatief en tegen tijdsverspilling. Brechter liet de karakters op straat gesprekken voeren over de vraag of kunst alleen maar voor de rijke elite is, of misschien ook voor het gewone volk. Voor The Voice of Dordrecht bracht Johannes samen met de jongeren nieuwe poppen tot leven in het project Plastic People Party. Via sociale media en de locale pers werd de volgende oproep geplaatst: Kom je uit Dordt, ben je tussen de 16 en 26 jaar en vind jij dat er nieuwe wetten moeten komen? Doe dan mee met de Plastic People Party. In september zijn er weer verkiezingen in Nederland. De politieke partijen ruziën over Europa en over bezuinigingen. Maar wat vind jij belangrijk? Wat zou jij willen dat er verandert in jouw wijk, in Dordrecht, in Nederland of in Europa? De kunstenaar Johannes Brechter richt een partij op speciaal voor en met jou. Doe mee met The Voice of Dordrecht en geef een creatieve stem aan jouw mening! Mobiele workshop bike van de PPP 21.

24 Voor deze echte hands-on workshop fabriceerde het team een mobiele workshop-bike, waarmee de kunstenaar diverse wijkfeesten in Dordrecht bezocht. Samen met de jongerenwerkers en collega s van de Dordtse Welzijn Organisatie werden jongeren ter plekke verleid om mee te doen. Uit gerecycled materiaal maakten zij miniatuur woordvoerders van zichzelf die opgenomen werden in de Plastic People Party. De kunstenaar deelde zijn creatieve tips en trics met de deelnemers. Met de mobiele workshop op de wijkfeesten werden deelnemers uit alle hoeken van Dordt bereikt. Deelnemer met zijn eigen woordvoerder tijdens de opnames van de PPP film. Een jongerenwerker zorgde ervoor dat de jongeren onder het knutselen in gesprek raakten en bleven over wat zij wilden veranderen in hun stad of wijk en hoe deze verandering bij wet tot stand gebracht zou kunnen worden. Door de jongeren op te zoeken in hun eigen wijken werden woordvoerders uit alle uithoeken bereikt om mee te doen. Nadat de poppetjes gemaakt waren werkten de deelnemers met de kunstenaar, een professioneel fotograaf en een cameraman aan een videoclip waarin de Plastic People Party, oftewel de PPP, haar nieuwe wetten promootte. Er werd gekozen voor een relatief simpel medium, de stopmotion* film. De film werd op verschillende plekken in de stad opgenomen en later voorzien van voice-overs. De wijkpresentatie werd verpakt in een feestelijke partijbijeenkomst in club Dolhuis in de binnenstad. Opvallend was een terugkerend thema dat blijkbaar sterk onder de jongeren leefde, namelijk hun wens voor een duurzamere samenleving. De wegwerpcultuur en het overmatig gebruik van plastic in ons alledaagse leven werd door veel jongeren op de agenda van de PPP geplaatst. Daarom werd voor de wijkpresentatie in Club Dolhuis ook het Dordtse burgerinitiatief Dordrecht Plastic Tas Vrij uitgenodigd om een presentatie te geven. *Bij stopmotion wordt eerst het voorwerp dat op film moet bewegen in een bepaalde houding neergezet en met de camera wordt hiervan een frame geschoten. Vervolgens wordt de houding van de figuur een fractie veranderd en wordt er opnieuw één frame geschoten met dezelfde achtergrond. Dit wordt herhaaldelijk gedaan. Door vervolgens alle plaatjes achter elkaar (snel) af te spelen lijkt het alsof het voorwerp uit zichzelf beweegt. Dezelfde techniek past men ook toe bij tekenfilms. PPP presentatie in dansclub het Dolhuis. De fiets, bevolkt met alle woordvoerders, stond pontificaal op het podium. De plastic woordvoerders bleven gedurende het project actief in de verschillende steden en kwamen tijdens de eindmanifestatie in Dordrecht weer samen in de eindtentoonstelling. De jongeren volgden hun eigen woordvoerders zodoende op de voet. In het najaar van 2013 vind het officiële vervolg van het PPP plaats op uitnodiging van Kreisjugendring (jongerenwerk) van de gemeente München. De kunstenaar gaat daar een nieuwe workshop aanbieden, geïnspireerd op The Voice of Dordrecht. In aanloop worden tijdens een jeugdfestival in september 2013 in München de Dordtse poppen vertoond samen met de reportage van de jongeren als voorbeeldstellend project. 22.

25 Openingsspeech, Katja Diallo, juli 12 Vanavond vieren we de oprichting van een nieuwe partij. En dat is niet zomaar iets. Een partij oprichten. Kan dat eigenlijk zomaar? Als je naar Den Haag kijkt, zou je zeggen: Ja, dat moet niet al te moeilijk zijn. Ik heb het even uitgezocht. En inderdaad, iedereen kan een partij oprichten ongeacht zijn of haar leeftijd en nationaliteit. En als we ons een beetje laten inspireren door het huidige politieke landschap, is het aan te raden om een zo simpel mogelijk partijprogramma in elkaar te draaien. Ik noem even wat voorbeelden: Heb je problemen met je onverstaanbare buurman? Gooi hem het land uit; Heb je de banken zoveel macht gegeven en is je schatkist leeg? Stop met bijvoorbeeld Ontwikkelingshulp; Hecht je meer waarde aan je eigen comfort dan aan het milieu en de generaties na jou? Verhoog dan gerust de maximum snelheid naar 140 km/u. En bedenk je nog wat van die spraakmakende wetten, waar de honden geen brood van lusten? Stap dan maar helemaal uit de Europese Unie...Het zijn zomaar wat ideetjes, die ik niet zelf verzonnen heb. Aankomende september krijgen we met z n allen een herkansing en kunnen we weer naar de stembus. Of de PPP op het stembiljet staat valt zeer te betwijfelen. Al was het maar omdat de partijvoorzitter, de kunstenaar Johannes Brechter, niet woonachtig is in Holland, maar in München. Bovendien is het niet Johannes doel om op dat stembiljet terecht te komen. Zijn Plastic People Party is namelijk een imaginaire partij, een kunstwerk. Het is een uitgangspunt om met en voor jongeren uit Dordt in gesprek te raken, om ideeën uit te wisselen over wat zij, wat jullie, belangrijk vinden wat er in de stad gebeurt, hoe je wijk vormgegeven wordt, welke voorzieningen ontbreken en welke activiteiten er moeten komen. Toen Johannes hier een maand geleden aankwam, ontdekte hij dat er in Dordrecht nog één partij ontbreekt. En besloot hij op zoek te gaan naar partijgenoten. Allen tussen 16 en 26 jaar. Hij deed dit via dat waar hij goed in is: via afval, met restmateriaal en vooral met heel veel PLASTIC. Iedereen kon, en kan volgens mij nog steeds, lid worden. Het enige wat je hoeft te doen is een miniatuur woordvoerder van jezelf maken, een soort lowbudget Action Hero. En, bij voorkeur, laat je die woordvoerder ook nog s zeggen wat je te zeggen hebt! En zie hier: de Plastic People Party is een feit. Voor de totstandkoming van de Plastic People Party van The Voice of Dordrecht wil ik graag de volgende mensen bedanken: onze collega s jongerenwerkers en partner De Twern; van Noordkaap Jan Kryszons en Roel Weenink; Ivan, de baas van deze toepasselijke locatie voor een Plastic Party, het Dolhuis; de begunstigers, want voor een partij heb je wel een beetje geld nodig: de Gemeente Dordrecht, het VSBfonds, het Fonds voor Cultuurparticipatie en natuurlijk het Mondriaan Fonds. Verder vertonen we vanavond een mooie natuurfilm over het specimen de Plastic Tas. DJ Ron Petrol draait zijn platen uit Berlijn. En we hebben het Dordtse initiatief Plastic Tas Vrij uitgenodigd aanwezig te zijn. Zij hebben allerlei concrete oplossingen om het plastic afval in Dordrecht uit te bannen. Enjoy the Party! stills uit de PPP documentaire 23.

26 The Voice of Dordrecht gepresenteerd in restaurant t Veerhuis 2.4 kunst campagne 7 mei/ 13 juni 2012 kunstenaar: Foundland Collectief (Amsterdam), Ghalia Elsrakbi en Lauren Alexander deelnemers: 56 HAVO-4 leerlingen van het Insula College Dordrecht i.s.m.: Insula College, docenten Cocky Voordouw en Iris van Zomeren wijkpresentatie: 13 oktober 2012, t Hof advies: coördinator Kunst Openbare Ruimte, Gemeente Dordrecht documentaire: 9 min. Voor de workshop Kunst Campagne ging The Voice of Dordrecht opzoek naar de mening van leerlingen over kunst in de openbare ruimte. De workshop werd begeleid door twee ontwerpers van het Amsterdamse Foundland Collectief. Dit collectief heeft zich onder meer gespecialiseerd in de beeldtaal van het campagnevoeren. De lokale politiek in Dordrecht heeft de laatste jaren hard gesnoeid in de steun aan kunst. Zo werd het Centrum Beeldende Kunst ontmanteld, waren er acties tegen kunstwerken in de openbare ruimte en werden zelfs vernielingen aangericht. Met de HAVO-4 klassen van het Insula College werd een inventarisatie gemaakt van de veelheid van kunstwerken in de openbare ruimte van Dordrecht. Er werd een selectie controversiële kunstwerken behandeld, waaronder Alfa en Omega van Joep van Lieshout en Spiegelbollen - Albert Cuyp van Maria Roossen. Klassieke beelden kwamen ook aan bod zoals het standbeeld van Johan en Cornelis de Witt en dat van de schilder Ary Scheffer. Fietstour langs kunst in de openbare ruimte van Dordt voor de workshop Kunst Campagne 24.

27 Deze workshop vond gedurende vier weken plaats als onderdeel van de CKV (Cultureel Kunstzinnige Vorming) lessen. Doel was om de leerlingen in teams een campagne te laten ontwerpen voor een door hen zelf gekozen kunstwerk in Dordrecht. Een campagne dus vóór het behoud van het kunstwerk. Deze zou bestaan uit een affiche en een korte trailer. De workshop begon met een fietstour langs 18 geselecteerde beelden. Vervolgens kozen de leerlingen een kunstwerk en werden campagne teams gevormd. Ieder team moest daarop argumenten bedenken waarom juist hun werk zou moeten blijven. Foundland kwam naar school om les te geven over het opzetten van een campagne. Daarna schreven de leerlingen een script voor hun trailer en werd hen gevraagd one-liners te bedenken die zowel in het spotje van één minuut als op een affiche moest overtuigen. Foundland begeleidde de leerlingen, samen met de grafisch vormgever van NK. De resultaten werden na afloop op school gepresenteerd. Het thema van de kunst in de openbare ruimte en de discussies daaromtrent van stond vervolgens centraal in een volksspektakel door kunstenaar Hans van den Ban tijdens de opening van de eindtentoonstelling van de NKTour. De projecten X-Factor en Sunshine is the best desinfectans Campaign waren te zien tijdens de NKTour in Keulen en in de NKTimes. De workshop Kunst Campagne werd na afloop door de docenten opgenomen in hun CKV aanbod. De filmreportage van de deelnemers van The Voice of Dordrecht worden daarvoor als lesmateriaal gebruikt, evenals de fietstour die NK heeft uitgestippeld. 25.

28 Op 13 oktober opende de overzichtstentoonstelling met een Commedia dell Arte geregisseerd door Hans van den Ban. Eieren voor je Geld vond plaats op t Hof, nabij de weekmarkt, en ging over aanvallen op kunstwerken in de openbare ruimte van Dordrecht. Van den Ban bracht onverwachte elementen, artiesten en publiek bij elkaar. Zo maakte Gijs Frieling het decor, vertolkten acteurs van de Dordtse toneelgroep Toendra onder andere een bovenmeester, een kunstdirecteur, de kunstenaar, Jan Klaassen en de kunstvandaal. Het verhaal werd aan elkaar verteld door Tedje Hausmacher (ook bekend van het tv duo Rembo & Rembo), en tussen de scènes door kon het publiek meezingen met de Amsterdamse volkszanger Ed Palermo. Het stuk draaide rond twee sympathieke partijen: enerzijds de kunstenaar, volstrekt belachelijk, maar ook ontroerend door zijn dromerigheid en anderzijds de ondeugende plegers van de aanslagen op de kunstwerken, die als harlekijnen, harpo s en New Kids net zo goed elkaar opblazen als de kunstwerken. Daartegenover stonden de minder sympathieke autoriteiten zoals de kunstdirecteur, de dominee, de bovenmeester en de wethouder. Alle figuren werden karikaturaal neergezet in stereotypescènes, zoals een duel met steeds langer wordende opgeheven vingers tussen de dominee en de kunstdirecteur en de kunstenaar die na een aanslag met teer op zijn eivormige kunstwerk, als een Calimero uit het ei tevoorschijn komt. 26.

29 3. EINDTENTOONSTELLING Na vijf tourstops, filmproducties, kunstprojecten, publicaties en projecten met Dordtse jongeren, pakte NK in de herfst van 2012 haar koffers uit in thuisstad Dordrecht. Naast het zichtbaar maken van de resultaten van de Europese tour in Nederland, waren de belangrijkste doelstellingen van het eindevent; het tot stand brengen van internationale uitwisselingen tussen de kunstenaars (onderling) en het publiek, en het stimuleren van discussies over geëngageerde kunstvormen. Het verzamelde archief werd daartoe uitgestald op ongewone en gewone plekken in de stad. Hierlangs werd de Europese tour op schaal aangeboden aan het Nederlandse publiek. De eindtentoonstelling Closing Part werd zo ingericht dat gasten de Europese tour op loopafstand konden afleggen. Om de rode draad en verhaallijnen van het afgelopen tweejaren programma te onthullen, was de tentoonstelling exclusief via rondleidingen te bezichtigen. Een aantal locaties was constant toegankelijk, zoals het tijdelijke hoofdkwartier van NK aan het Ary Schefferplein en een aantal gastlocaties waar onderdelen van de tentoonstelling te zien waren, zoals Galerie 180 en restaurant t Veerhuis. De rondleidingen werden verzorgd door het team van NK en door kunstenaars van de tour. NK vond ondernemers, gemeente en bewoners bereid mee te werken door onder andere panden beschikbaar te stellen als tentoonstellingslocaties. De tentoonstelling liep als een slinger door de stad en een rondleiding duurde ongeveer twee uur. Gidsen namen groepjes van telkens gemiddeld 20 personen mee langs onder meer een Turkse meubelzaak, een leegstaande Irish pub en het voormalig Verborgen Museum boven de Albert Heijn. Parallel aan de tentoonstelling vonden optredens, filmvertoningen en workshops plaats op uiteenlopende locaties in Dordrecht. Zo kon NK zich in die stijl profileren waarmee het altijd dicht op de huid van de samenleving kruipt en werd een divers publiek bereikt. Internationale kunstenaars, partners en publiek uit Nederland en daarbuiten bezochten intensief de stad. De meeste gasten verbleven er een aantal dagen. Deelnemers van het event werden warm ontvangen door Dordtse gastgezinnen, die hun huis en maaltijden ter beschikkingen stelden. Tijdens de vier weken van Closing Part werd een serie korte workshops van The Voice of Dordrecht gegeven; Geld Wit Wassen door de Hongaarse kunstenaars Farkas en Englund, Survival Coocking door de Keulse kunstenaar Kunkel en Uit Je Dak door het eveneens Keulse kunstenaarsduo Remotewords. Daarnaast was dit natuurlijk het moment voor de deelnemers om hun bijdragen en films in de setting van de tentoonstelling te komen zien in relatie tot de oorspronkelijke werken uit de tour. Alles dicht bij huis. 27.

30 3.1 nkcomplex Het NKComplex is een zeecontainer die tijdens de tour dienst deed als presentatieruimte en ontmoetingsplek. Via een groeiend archief werden hier de tentoonstellingen van de tour en The Voice of Dordrecht met elkaar in verbinding gebracht. Er waren onder meer filmpjes van de opbouwdagen en de openingen te zien, documentatiemateriaal van en interviews met de kunstenaars en artikelen over het Europese project uit de regionale media. Tijdens de tour verscheen het NKComplex op pleinen en parkeerplaatsen in de deelnemende steden. In Dordrecht werd de NK gele container, met het grote logo erop, geparkeerd op het Beverwijcksplein tegenover het bejaardencentrum De Wielborgh. Hier werd de container specifiek gebruikt als uitvalsbasis voor presentaties en bijeenkomsten van The Voice of Dordrecht. Samen met de jongerenwerkers werden er allerlei activiteiten met en voor de jongeren georganiseerd. 3.2 survival coocking 8 oktober 2012 kunstenaar: Oliver Kunkel (Keulen) deelnemers: 8 jongeren uit Crabbehof-noord i.s.m.: Jongerenwerk De Twern Voor het project in Keulen vroeg NK Oliver Kunkel, die woont en werkt in Keulen, om een fietstour samen te stellen. Gezamenlijke brainstorms resulteerden in de Nachtisch Tour. Hierin verbond Kunkel zijn expertise op het gebied van survival technieken en biologisch verantwoord consumeren en produceren. Vaardigheden die in de nabije toekomst en met het oog op de wereldwijde crisis (milieu, economie, politiek en cultureel) goed van pas kunnen komen. Kunkel nam het publiek mee langs toekomstige ruïnes van ons dagelijks leven: waar supermarkten hun deuren hebben gesloten, de banken allemaal geïmplodeerd zijn en waar geld als betaalmiddel niet meer voldoet. De deelnemers gingen met de kunstenaar in de stad opzoek naar hun eigen voedsel en onderzochten mogelijkheden om zelf stroom op te wekken, waarmee dat voedsel s avonds in de tentoonstelling bereid kon worden. Voor The Voice of Dordrecht werd Kunkel gevraagd om ditmaal samen met jongeren uit Crabbehof, survival maaltijden te bereiden. Uit de nieuwsbrief van De Twern: In oktober kwam NK langs bij jongeren in Punt de Wereld in Dordrecht. In het kader van de sociale herovering van Crabbehof-noord organiseert de Twern hier diverse projecten. De Duitse kunstenaar Oliver Kunkel is door stichting NK gevraagd om naar Nederland te komen voor o.a. de overzichtstentoonstelling van hun Europese tour. De jongeren waren druk in de weer met de voorbereidingen voor het koken. Want maandag is de dag dat er met jongeren in de Punt gekookt wordt. Voor deze maandag stond er pasta op het menu. Een groepje was de groente aan het snijden een andere groep was in de keuken aan de slag met het koken van de spaghetti en het kruiden van het gehakt. Op het moment dat het eten op het vuur stond was er tijd om met de activiteit van de kunstenaar te starten. Oliver is een kunstenaar die zich richt op een toekomst waarin door o.a. de crisis en milieurampen het leven een stuk zwaarder blijkt. Zo stelt hij vragen als hoe kom je aan eten als er geen supermarkten zijn en geld niks meer waard is. Wat is dan echt belangrijk? Wie zijn je vrienden? Voor de jongeren in Punt de Wereld nam Oliver verschillenden persen en molens mee. Zo konden de jongeren uit zonnebloempitten olie persen en door graan te malen kregen ze bloem. 28.

31 Door zelfgemaakte honing te ruilen tegen melk en eieren hadden de jongeren alle ingrediënten die nodig zijn om pannenkoeken te bakken. De jongeren zijn bewuster geworden waar producten vandaan komen en hoeveel werk het kost om producten te verwerken tot consumeerbare producten. Daarnaast hebben ze gezien dat je in plaats van met geld te betalen goederen kunt ruilen voor andere goederen of diensten. 3.3 geld wit wassen 6 oktober 2012 kunstenaar: Roland Farkas en Camilla Englund (Budapest) deelnemers: 12 jongeren i.s.m.: Jongerenwerk De Twern wijkpresentatie: 13 oktober/4 november projectruimte Noordkaap documentaire: 8 min. Deze eendaagse workshop werd gegeven op het Beverwijcksplein, vanuit de NK container die voor de gelegenheid omgebouwd was tot laboratorium. Jongeren werden via De Twern opgeroepen om aan te schuiven, maar ook passanten en regulier publiek van NK konden meedoen. Via een ingewikkeld chemisch procédé werden eurobiljetten van hun tekening ontdaan, tot dat slechts het watermerk overbleef. Het eindresultaat werd daarna op museale wijze gepresenteerd als onderdeel van de tentoonstelling over NK in Budapest. Ieder biljet werd voorzien van een keurig lichtbakje. Daarnaast was de videoreportage te zien. 3.4 uit je dak 21 oktober/4 november 2012 kunstenaar: Remotewords (Keulen) i.s.m.: Jongerenwerk De Twern wijkpresentatie: 14, 15, 16 december 2012, projectruimte Noordkaap Remotewords is een kunstenaarsduo dat over de hele wereld teksten op daken schrijft die alleen vanuit de lucht te lezen zijn. Hun teksten zijn vaak kritisch en/of humorvol. In deze workshop lieten de deelnemers zich inspireren door het imposante werk dat Remotewords in Lissabon had gerealiseerd; Lisboafrica. Voor hun interventie op het dak van de LXFactory werd schrijver en journalist José Eduardo Agualusa uitgenodigd mee te denken over een passende tekst. Rode draad in het werk van de Portugees Agualusa, geboren en getogen in Angola, is de nauwe verwevenheid van de Angolese met de Portugese identiteit. Een verwevenheid die tot uitdrukking komt in het taalgebruik, in de architectuur en in het collectief geheugen van beide culturen. De samentrekking van de woorden Lisboa, boa (mooi) en Africa tot Lisboafrica werd over 900 m2 op het dak geplaatst. Het is sindsdien 29.

32 permanent zichtbaar vanaf de Ponte 25 de Abril en voor de reizigers die dagelijks met het vliegtuig vlak boven de LXFactory landen en vertrekken. Lisboafrica verenigd in een nieuw woord de twee gezichten van Lissabon: een progressief deel dat trots is op de Afrikaanse invloeden van de stad, en een deel dat deze relatie in alle toonaarden probeert te ontkennen. Remotewords aan het werk op het dak van de LXFactory tijdens de NK Tour in Lissabon Voor de eindtentoonstelling in Dordrecht werd in het voormalig Verborgen Museum de vloer geheel bekleed met een enorme luchtfoto van Dordrecht. In de workshop konden de jongeren zelf op de daken schrijven wat zij van hun stad of wijk vinden of wat er aan verbeterd zou moeten worden. De truc was natuurlijk om de boodschap te minimaliseren tot één of twee woorden. Over de foto vloog een op afstand bestuurbare mini helikopter met een camera eraan bevestigd. Deze maakte live filmopnames die op echte luchtopnames lijken. In de ruimte stond ook een computer, waar jongeren via Google Earth hun eigen buurt of straat selecteerden en uit konden printen. Alle uitsneden, teksten en foto s konden door de jongeren met hun mobieltje direct ge-upload worden naar de Hotglue pagina van The Voice of Dordrecht. In 2013 gaat NK in gesprek met woningbouwverenigingen Trivire en Woonbron om de mogelijkheid te onderzoeken of een van statements op ware grote op een dak geplaatst wordt. 3.5 scooterdemonstratie 7/ 21 oktober 2012 kunstenaar: Filippo Minelli (Brescia) en Volle Band (Amsterdam) deelnemers: Marco Jongmans, Annemarie Obispo, Nourdin el Haji, Milo Troch,Jezriël Bendt, Chris Degenaar, Chayenne Eugenia, Simon de Bruyn, Bart den Dekker, Ali en Jeffrey. i.s.m.: Jongerenwerk De Twern, U.E. Festival In tourstop Keulen ensceneerde Filippo Minelli een demonstratie met voorbijgangers. De passanten werd gevraagd spandoeken hoog te houden die de kunstenaar voorzien had van symbolen en slogans van (extreem) links tot rechts, maar ook voor én tegen Europa, Yankees, de Islam en Barclays. Het was kortom een protest tegen alles en tegen niets. Dit werd nog eens benadrukt doordat alle logo s en kreten op de doeken in grijstinten waren afgedrukt. In een fotoshoot legde hij dit modern tableau vivant vast. De foto werd gigantisch groot afgedrukt op een banner en kreeg een prominente plek in de tentoonstelling in Keulen. De spandoeken vormden een installatie. In oktober reisde het werk samen met de kunstenaar naar Dordrecht. 30.

33 Voor The Voice of Dordrecht werd Minelli uitgenodigd een workshop te ontwikkelen voor een groep jongeren die bij het jongerenwerk bekend staat als de 180CC-ers. Het is een groepje dat vanuit verschillende wijken regelmatig samenkomt om met hun gepimpte brommers wedstrijdjes te rijden op de openbare weg. Hun capriolen worden door omstanders met mobieltjes gefilmd en via YouTube verspreid. 180CC is een doorn in het oog van politie en De Twern riep vanuit haar bemiddelende rol de artistieke hulp van NK in. Mede aan de hand van de Youtube filmpjes werkte Minelli vervolgens een speciaal concept uit van zijn demonstratieproject: een scooterdemonstratie. Stel je voor, de scooters rijden met de mooist denkbare glimmende vlaggen door de straten van Krispijn, Wielwijk en de binnenstad. Om tot slot vast gelegd te worden op een levensgrote foto door Minelli. Vooraf vertelde Minelli over zijn eigen graffiti verleden en hoe hij zich ontwikkeld heeft van boze straatkunstenaar tot gerenommeerd galerie-artiest en veelgevraagd kunstenaar. Daarna werd het verschijnsel demonstratie en het gebruik van symbolen onder de loep genomen, met actuele voorbeelden van de Occupy beweging tot de Arabische Lente. De jongeren werden uitgedaagd mee te denken en vooral veel zelf te maken: spraakmakende slogans en spandoeken. Ook werd er samen nagedacht over een route door de wijken, die langs verschillende hangplekken zou voeren. Omdat de workshop niet geheel gerealiseerd kon worden, werd besloten de jongeren alsnog actief te betrekken bij een nieuw project dat later plaatsvond tijdens het Urban Explorer Festival. Dit werd de spannende scootertour Dus Niet Brommen met het Amsterdamse collectief Volle Band. De geluidskunstenaars van Volle Band maakten samen met NK een scooter expeditie langs de meest idyllische hangplekken van Dordrecht. Workshop scooterdemonstratie met Volle Band Als ware toergidsen namen de jongeren het publiek achterop hun eigen scooters en brommers om de stad op een heel andere manier te beleven. Tijdens deze tocht transformeerde het vervoersmiddel tot een muziekinstrument. De scooters vormden een ensemble die op audiovisuele wijze het stedelijke domein verkende. Pruttelend door pittoreske steegjes, denderend over desolate parkeerterreinen en draaiend op rotondes, ontvouwde zich een zorgvuldig geconstrueerde compositie. Een interactief hoorspel van akoestische, sensorische en motorische elementen. Het publiek kreeg de kans voor kort in de huid te kruipen van de scootermens. Scooterrebellie en radiopiraterij...bepaald door de snelheid van scooters en de vorm van de stad...vrijheid nemen zonder onverantwoordelijk te worden...dat is Urban Exploren volgens Noordkaap 31.

34

35 4. PR EN PUBLIEKSBEREIK 6.1 pr NK vindt het belangrijk om geëngageerde kunstvormen midden in de maatschappij te plaatsen. Confrontaties met een breed publiek zorgen voor bijzondere ontmoetingen en onverwachte relaties tussen mensen uit uiteenlopende (sub)culturen. NK bereikt niet alleen het reguliere kunstpubliek, maar juist ook mensen die weinig met kunst hebben. Door hen te betrekken bij projecten en interventies, wil NK enthousiasme voor beeldende kunst bij de bevolking te vergroten. The Voice Dordrecht heeft daar een grote rol in gespeeld. Via de workshops werden met name jongeren tussen de 16 en 26 jaar bereikt, niet alleen de deelnemers zelf, maar ook hun achterban. The Voice of Dordrecht werd wisselend apart en als onderdeel van het Europese programma aangekondigd. Heen & Weer bustours Om de resultaten van The Voice of Dordrecht en de relatie van het jongerenproject met de reizende tentoonstelling aan een breed publiek te laten zien, riepen wij de hulp in van het Dordtse kunstcollectief KunstCommando. KunstCommando was een gelegenheidscollectief dat gevormd werd door de Dordtse kunstenaars: Nico Parlevliet, Yvo van der Vat en Manuela Porceddu. Zij werden versterkt door fotograaf Jeroen Niemeijer (wijkcoördinatie) en journalist Gaby van der Zee (PR). Twee van de belangrijkste doelen van KunstCommando waren: - een positieve bijdrage te leveren aan de maatschappij door middel van het creëren van een levendig kunst- en cultuurklimaat in de stad; - een schakel vormen tussen bewoners, beleidsmakers en kunstinstellingen van de stad. Kunstcommando was van 2011 tot eind 2012 actief. Met hun credo Kunst Redt trokken zij de wijken in. In hun korte bestaan hebben zij veel succesvolle interventies uitgevoerd om wijkbewoners op speelse en artistieke wijze in aanraking te brengen met hedendaagse kunst en met elkaar. Zo organiseerden zij de Buurtbios, waar een huiskamer wordt omgetoverd om er samen met de buren naar filmpjes te kijken. Een Kunststrand op een braakliggend terrein. De Mini-Bus-Vakantie-In-Eigen-Wijk en een serie Badkamerconcerten. De verbindende factor tussen de wijken en de verschillende activiteiten van KunstCommando, is de mobiele Commandopost een opvallende fel oranje brandweerwagen. Door het netwerk van KunstCommando in de Dordtse wijken in te zetten tijdens de eindtentoonstelling werd het publeiksbereik vergroot. KunstCommando bedacht samen met NK het project Heen & Weer. Buurtbewoners uit verschillende woonwijken werden via een serie verrassende en aantrekkelijke publieksacties betrokken bij de eindtentoonstelling Closing Part. Er werd een fysieke verbinding gelegd tussen het reguliere publiek van de eindtentoonstelling in de binnenstad enerzijds, met het wijkpubliek en de achterban van de deelnemers van The Voice of Dordrecht anderzijds. 32.

36 Heen & Weer bestond uit een serie gratis bustours door Dordrecht. Deze bustochtjes vol verrassingen leidden langs haltes bij bijzondere personen en plekken in de Dordtse buitenwijken die op een onverwachte manier de steden Keulen, München, Budapest, Istanbul en Lissabon vertegenwoordigden. De bus reed naar de wijken Wielwijk, Sterrenburg, Negentiende eeuwse Schil, Oud-Krispijn en De Staart. Deelnemers werden naar een plek in een Dordtse wijk gebracht die correspondeerde met een van de steden. Bijvoorbeeld de ontdekking van de fado het Portugese levenslied in de Wielwijkse Kansenflat, een korte workshop Hongaars dansen (en drinken...) in een Sterrenburgse woonkamer. Op een bijzondere locatie in de negentiende eeuwse Schil wees alles muzikaal gezien naar Keulen en bij de München-halte in Oud-Krispijn waande men zich op een heus Duits Oktoberfest. De bus stopte telkens bij de The Voice of Dordrecht meeting-point in de NK container op het Beverwijcksplein. PR materiaal NK heeft de activiteiten van The Voice of Dordrecht via de volgende publicitaire acties aangekondigd en bekend gemaakt. Er werden affiches, uitnodigingen, e-flyers en digitale nieuwsbrieven verspreid. 567 mensen hebben zich geabonneerd op de nieuwsbrief van Noordkaap, het merendeel daarvan is afkomstig uit Dordrecht, Rotterdam en Amsterdam. Het materiaal werd ook via de samenwerkingspartners en de deelnemers (social media) verspreid onder de eigen netwerken en in de stad. Tentoonstellingskrant, oplage 1.500/ Het nomadische tentoonstellingenprogramma werd begeleid door de tentoonstellingskrant de NKTimes. Cultuurfilosofen, curatoren, kunstenaars en kunsthistorici uit Nederland en de gaststeden droegen bij aan de krant. Aan de basis van iedere vormgeving lag de meest gelezen krant van iedere stad; denk aan populaire dagbladen in Europa als de Turkse Hürriyet, Duitse Tageszeitung, Portugese voetbalkrant Record en de Hongaarse Magyar Nemzet. De NKTimes deed na afloop dienst als catalogus van de NKTour. In Dordrecht werden alle kranten gepresenteerd in een tentoonstelling in Galerie 180 en was als één pakket verkrijgbaar op veel locaties in de hele binnenstad. De overzichtstentoonstelling gaf een goed beeld van de diversiteit en de kwaliteit van de krant en liet zien hoe NK zich populistisch beeldtaal en strategieën uit de vijf gaststeden eigen had gemaakt om zo een breed, internationaal publiek aan te spreken. De NKTimes speelde ook een belangrijke rol als platform voor de theoretische kant van het thema. Distributie onder het vakpubliek werd verzorgd door de auteurs en de kunstenaars die hadden bijgedragen aan de kranten. Niet alleen was de krant verkrijgbaar via de partners uit de steden, maar ook en met name digitaal via de netwerken van de auteurs. The Voice of Dordrecht zou aanvankelijk een vaste rubriek krijgen in iedere editie, zoals in de eerste uitgave in München. Na die eerste uitgave is besloten om voor The Voice een aparte inleg te maken. Deze kon ook los van de krant verspreid en als postertje opgehangen worden. De inleg was in het engels én nederlands. De NK Times was alleen engelstalig. De krant was verkrijgbaar bij kunstinstellingen door heel Nederland: Museum voor Moderne Kunst Arnhem (Arnhem), STROOM (Den Haag), SIGN (Groningen), Museum De Paviljoens (Almere), W139 (Amsterdam), Restaurant De Burgertrut/ Roodkapje (Rotterdam), Pictura (Dordrecht), SBK/ Galerie 180 (Dordrecht) en NK projectruimten (Dordrecht). Vaste verspreidpunten in de gaststeden waren: München: kunstruimte Lothringer 13, Kunsthalle Whitebox en de Academie de Bildende Kunsten; Istanbul: DEPO, kunstinitiatief 5533 en de Mimar Sinan Kunstacademie; Keulen: kunstverein Mulheim, Jack in the Box, kunstcollectief CAT Cologne; Budapest: Galerie Knoll, Keckske Utca Studio, Docu Art Mozi; Lissabon: LXFactory, Bouwkunst Academie, Kunsthalle Lissabon, We Hate Tourism. 33.

37 Social media Voor zowel The Voice of Dordrecht, als de Europese tour is in 2011 en 2012 veel gebruik gemaakt van social media. Voor de projecten met de jongeren is met name Facebook een effectief communicatiemiddel, waardoor in korte tijd ook lokale vrienden en netwerken bereikt werden. NK is actief op Facebook, You Tube en Hyves. noordkaap artspace (2950 vrienden) (165 lokale vrienden) Advertenties In 2011 en 2012 werden advertenties geplaatst in de Metropolis M, op Trendbeheer, op de website van Metropolis M, in het Picturablad en op Eiskellerberg TV (Keulen). Daarnaast was er free publicity via social media, lokale TV zenders RTV Dordt en I-dordt en de gratis huis-aan-huis bladen van Dordrecht. Filmproducties Na afloop van iedere tentoonstellingen en workshops maakte NK documentaires. De activiteiten, waaronder lezingen en rondleidingen, kunstinterventies en ontmoetingen met het publiek hebben er een plek gekregen. Terugkerend element in de films zijn interviews met de kunstenaars. Via documentaires kon het publiek in Nederland de tour en de resultaten daarvan volgen. Ook werden de films ingezet voor educatieve doeleinden in het jongerenproject The Voice of Dordrecht. Op symposia, lezingen en andere bijeenkomsten waarvoor NK uitgenodigd werd dienden de films als ondersteunend PR materiaal. In 2012 werden zes documentaires geproduceerd over de projecten in Keulen, Budapest, Lissabon en de eindtentoonstelling in Dordrecht. Er is tevens een overzichtsfilm van de gehele tour gemaakt. De workshops van The Voice of Dordrecht werden in zes films gepresenteerd. Daarnaast werd een aantal trailers gemaakt. De films worden bekeken via You Tube, Vimeo en op de website van NK en websites van de partners. De films werden in iedere volgende stad opgenomen in de public screenings vanuit het NKComplex. NKComplex De NKgele container met het grote logo op de zijkant is een opvallend object in het straatbeeld. Voorbijgangers werden er door de kunstenaars en het team op de hoogte gebracht van de tentoonstellingen en interventies die elders in hun stad plaatsvonden. De zijopening van de container werd voorzien van een doorzichtscherm, zodat er in de openbare ruimte videoscreenings plaats konden vinden. 34.

38 NK was gastspreker op de volgende symposia en debatten - symposium Interface Hasting (GB) - symposium Dordtse Lente DordtYard, Dordrecht - presentatie A Noordkaap es a DocuArt bemutatja: Populizmust? Docu Art Mozi, Budapest - presentatie Arte de intervenção, performance, activisme Galeria ZedeBois, Lissabon - debat The Rise of Populisme Fotodok en de Vrede van Utrecht, CBK Utrecht -KOP Speeddaten stichting KOP, Breda Documentaires op regionale TV zenders De documentaires met reportages van The Voice of Dordrecht workshops waren te zien op de locale TV zender RTV Dordt en I-Dordt. RTV Dordrecht verzorgt televisieprogramma s in de gemeente Dordrecht en het Drechtsteden gebied. Naast het nieuws bestaat de tv-programmering onder meer uit uitgebreide interviews op locatie, programma s voor jongeren en speciale producties zoals reportages en documentaires. I-Dordt is een nieuwkomer op de regionale TV, ook zijn ze actief via hun website. NK leverde geëdit beeldmateriaal aan, dat werd gemonteerd in samenwerking met professioneel filmmaker Jeanne van der Horst (Rotterdam, 1961). Van der Horst is editor van documentaires en korte films voor o.a. NK, het Dordrechts Museum en DordtYart. Voor het camerawerk werd ook samengewerkt met Mennolt van Wasbeek (Den Haag, 1974) van 4D-Filmvisions. Hij werkt regelmatig als audiovideo producer voor V2_Rotterdam, de Cultuurnacht Breda en voor NK. 6.2 publieksbereik in aantallen Noordkaap heeft met The Voice of Dordrecht verschillende doelgroepen bereikt: jongeren, lokaal publiek, kunstliefhebbers. Dankzij de samenwerking met het Insula College en het Dalton Lyceum is het aantal deelnemers gestegen, maar ook het bereik onder scholieren. The Voice of Dordrecht op wijkfeest in Sterrenburg Publieksbereik in Nederland voor The Voice Of Dordrecht: - deelnemers jongeren workshops 145 -begeleidende kunstenaars The Voice of Dordrecht 12 - deelnemende artiesten, gastsprekers, juryleden wijkpresentaties 8 - jongeren uit de wijken en scholieren wijkbewoners kunstliefhebbers bezoek eindtentoonstelling Closing Part in Dordrecht medewerkers, assistenten op locatie en vrijwilligers 29 totaal The Voice of Dordrecht

39

40

41 krantenartikelen Scholieren strooien geld voor de kunst, door Nathan Veldhuijsen, Picturablad nr. 1 jaargang 20, maart 2012 Scholieren onderzoeken voor Noordkaap de waarde van geld, door Nathan Veldhuijsen, De Stem van Dordt, Kunstenaars en jongeren: workshop respect en kickboxen, De Stem van Dordt, Straatjeugd aan de slag met kunstenaar, Dordt Centraal, Werkplaats Oost presenteert zich, Dordt Centraal, Plastic People s Party, Dordt Centraal, Plastic People in t Dolhuijs, De Stem van Dordt, Jongeren vertellen wat zij willen veranderen, AD De Dordtenaar, Poppen van gerecycled plastic aan het woord, AD De Dordtenaar, Joep van Lieshout en andere duurbetaalde projecten, door Katja Diallo, Mister Motley nr. 32 gepubliceerd bij de tentoonstelling De Nederlandse Identiteit, Paviljoens Almere juni/ september 2012 Haltes Dordrecht adopteren, De Weekkrant, Noordkaap zoektocht naar Populisme, door Katja Diallo, Picturablad nr. 4 jaargang 20, december 2012 Noordkaap bromt door de binnenstad Dordt Centraal, Dordt is net de Efteling Hoorspel op scooters tijdens Urban Explorers door Bram Verbrugge, AD De Dordtenaar,

42 5. LANGERE TERMIJN IMPACT The Voice of Dordrecht heeft een duurzame verbinding tot stand gebracht tussen jongeren uit de Drechtsteden, (inter)nationale kunstenaars en het publiek van NK. Het programma stimuleerde niet kortstondig, maar voor een langere periode. Een aantal jongeren die deelnamen aan the Voice of Dordrecht is tot op de dag van vandaag betrokken bij de activiteiten van NK in Dordrecht. Als vrijwilliger, maar ook als publiek. Daar zijn wij trots op. Door de publieksactiviteiten van The Voice of Dordrecht heeft NK inmiddels een naam opgebouwd in de stad. Jongeren en maatschappelijke organisaties benaderen ons steeds vaker met ideeën voor nieuwe projecten en activiteiten. Voorbeelden hiervan zijn onder meer de conceptontwikkeling i.o.v. poppodium Bibelot voor een serie workshops met jongeren uit de wijken. Hiervoor werden konden jongeren decorstukken ontwerpen en vervaardigen die interactief gekoppeld werden aan Youtube filmpjes in de stad. NK werd ook benaderd door stichting Urban Explorers voor het ontwikkelen van een stedelijke expeditie. Tijdens het U.E. festival nam NK het festivalpubliek mee achterop de scooter van de (niet voor niets) gestigmatiseerde scooterboys en girls(!) uit de stad. Een aantal individuele workshops heeft een vervolg gekregen, waardoor de kunstenaars van The Voice het concept van nieuwe input voorzien en deze op andere locaties en met nieuwe partners realiseren. Voorbeelden hiervan zijn: Plastic People Party in München In september 2013 vind het officiële vervolg van het PPP plaats op uitnodiging van Kreisjugendring (jongerenwerk) van de gemeente München. De kunstenaar gaat daar een nieuwe workshop aanbieden, geïnspireerd op The Voice of Dordrecht. In aanloop worden tijdens een jeugdfestival in september 2013 in München de Dordtse poppen vertoond samen met de reportage van de jongeren als voorbeeldstellend project. Dangerous Dordt in Heerlen en Los Angeles Op uitnodiging van kunstruimte KuS in Heerlen heeft Federico D Orazio een tweede workshop georganiseerd en dit keer met kansloze jongeren uit Heerlen. De begeleidende tentoonstelling liet de affiches van de deelnemers uit Dordrecht zien en de videoreportage van The Voice of Dordrecht. De wijkpresentatie van Dangerous Dordrecht werd bijgewoond door een bevriende galeriehouder van de kunstenaar. Hij was onder de indruk van de inspanningen van de deelnemers en van hun affiches en wil het werk van de jongens presenteren in zijn Carl Berg Galery in L.A. (wordt vervolgd...) Kunst Campagne opgenomen in CKV aanbod De workshop Kunst Campagne werd na afloop door de docenten opgenomen in hun CKV aanbod. De filmreportage van de deelnemers van The Voice of Dordrecht worden daarvoor als lesmateriaal gebruikt, evenals de fietstour die NK heeft uitgestippeld. De Kunstrand van Dordt Het project waar NK momenteel aan werkt is de Kunstrand van Dordt, i.s.m. kunstenaarsinitiatief Barraca en Werkplaats Oost. Op deze nieuwe ontmoetingsplek voor de buurt, worden allerlei kunstzinnige bijeenkomsten, diners en filmavonden georganiseerd. Voor de programmering wordt wederom samengewerkt met het jongerenwerk De Twern en met het nog jonge collectief BuitenGewoon Dordt die betrokken waren bij de workshop Plastic People Party. De Kunstrand van Dordt wordt ondersteund door de Gemeente Dordrecht en door Stichting Doen. Thuisstad Dordrecht Dordrecht is een stad in beweging, met een nog jong stadsbestuur dat haar burgers serieus betrekt bij de ontwikkeling van hun stad. Dat gebeurt onder andere in de vorm van Stadsdebatten, waarvoor bewoners de agendapunten bepalen en waar beleidsmakers op de hoogte gebracht worden van wensen en ongenoegens. Er vond ook een serie jongerendebatten plaats, waarvoor jongeren uit verschillende subculturen gevraagd werd naar hun mening over de stad. NK wil aan de ontwikkeling van Dordrecht bijdragen door dat te doen waar het goed in is: om vanuit de hedendaagse kunst mensen met uiteenlopende sociale achtergronden betrekken bij kunstprojecten in de openbare ruimte en om de kloof tussen kunst en toeschouwer te verkleinen. Met de ervaringen die NK nu heeft opgedaan met het jongerenproject The Voice of Dordrecht heeft de organisatie het vertrouwen gewonnen van een nieuwe doelgroep, namelijk jongeren uit de verschillende wijken in de stad. 38.

43 een nieuwe generatie kondigt zich aan