Regeling taal & rekenen mbo

Transcriptie

1 Regeling taal & rekenen mbo Gepubliceerd oktober 2017

2 Vestiging mbo Alkmaar Directeur: Dhr. W.J. van Reenen Drechterwaard 10a 1824 EX Alkmaar Tel.: (072) Vestiging mbo Hoorn Directeur: Mw. E.H.M. Welbedacht - Portegies Blauwe Berg NT Hoorn Tel.: (0229) Vestiging mbo Schagen Directeur: Dhr. R. Dekker De Boomgaard MD Schagen Tel.: (0224) Examensecretaris mbo (alle mbo vestigingen) Dhr. C. (Cor) Kooi Drechterwaard 10a 1824 EX Alkmaar Tel: C.Kooi@clusius.nl In deze regeling staat informatie over de examinering van taal & rekenen en hoe taal & rekenen meetelt in de slaag- en zakbeslissing. Deze regeling maakt onderdeel uit van de Onderwijs- en Examenregelingen mbo (OER). Voor een verklaring van de begrippen zie de begrippenlijst in de algemene informatie over onderwijs & examinering mbo (HKS). Instemming CSR : oktober 2017 Vaststelling CEC : oktober 2017 Vaststelling mbo DR (onderwijsonderdelen): oktober 2017 Publicatie : oktober 2017 VERSIE UPDATE REDEN Regeling taal en rekenen HKS Pagina 2 van 16

3 INLEIDING NEDERLANDS REKENEN EXAMEN REKENEN 1F, 2F EN 3F EXAMEN REKENEN 2A EXAMEN REKENEN ER GEWIJZIGDE REGELGEVING REKENEN REKENEN OP DE RESULTATENLIJST ENGELS NIVEAU SLAAG- EN ZAKBESLISSING TAAL EN REKENEN NEDERLANDS EN REKENEN MBO NIVEAU ENTREE, 2, 3 EN TOELICHTING TAAL- EN REKENEXAMENS GEBRUIK WOORDENBOEKEN BIJ TAAL- EN REKENEXAMENS PROFIELVERBETERING NEDERLANDS, REKENEN, ENGELS EN DUITS BIJLAGE 1 VERKLARING TAAL- EN REKENNIVEAUS Regeling taal en rekenen HKS Pagina 3 van 16

4 Inleiding Taal & rekenen omvat Nederlands, rekenen en Engels. Nederlands en rekenen maakt onderdeel uit van elke opleiding en afhankelijk van het mbo-niveau krijg je daarbij mogelijk ook Engels. Aanduiding taal & rekenonderdelen Binnen het Clusius College gebruiken we bepaalde aanduidingen voor de taal- & rekenonderdelen: Aanduiding Te gebruiken voor Voorbeeld Vaardigheden Nederlands, Engels en rekenen Op de resultatenlijst bij het diploma staan de vaardigheden Nederlands, Engels en rekenen. Subvaardigheden de afzonderlijke delen van Nederlands en Engels. Nederlands en Engels kennen de subvaardigheden lezen, luisteren, gesprekken voeren, spreken en schrijven. Domeinen de afzonderlijke delen van rekenen De vaardigheid rekenen is opgebouwd uit de domeinen getallen, verhoudingen, meten/meetkunde en verbanden. 1. Nederlands In je opleiding volg je één of meerdere modules Nederlands. Welke modules dit zijn en wanneer deze worden aangeboden staat in het opleidingsplan. Je sluit deze module(s) af met examens. Voor Nederlands maak je examens voor vijf subvaardigheden: luisteren, lezen, gesprekken voeren, spreken en schrijven. De subvaardigheden luisteren en lezen worden samen geëxamineerd. Onderdeel van de subvaardigheid schrijven is taalverzorging. Het niveau van Nederlands wordt aangeduid in een cijfer en een letter. Dit is het beheersingsniveau volgens het Referentiekader taal en rekenen (zie bijlage 1). Het volgende beheersingsniveau is van toepassing voor Nederlands: Entree-opleiding: 1F, 2F niveau 2: 2F niveau 3: 2F niveau 4: 3F Het centraal examen Nederlands op niveau 1F en 2F duurt 90 minuten. Het centraal examen Nederlands op niveau 3F duurt 120 minuten. Nederlands en rekenen in de entreeopleidingen In de wet- en regelgeving is bepaald dat voor de entreeopleidingen niveau 2F geldt. Daarmee is dit ook de basis voor de examinering. Omdat dit niveau niet voor alle studenten haalbaar is mag in de entreeopleiding ook op het lagere referentieniveau 1F worden geëxamineerd. 1F geeft echter geen recht op doorstroom naar een mbo niveau 2 opleiding. Bij de normering van het examen Nederlands voor de entreeopleiding en mbo-2 opleiding wordt cijferdifferentiatie toegepast. Omdat het referentieniveau 2F voor een deel van de studenten te hoog gegrepen is, krijgen zij één cijferpunt extra ten opzichte van het referentieniveau. In de toekomst wordt studenten voor wie het 2F niveau te hoog gegrepen is de mogelijkheid geboden om een examen op 2A niveau te maken, maar daarvoor is een wetswijziging nodig. De voorziene datum waarop die wetswijziging in werking treedt is schooljaar Tot dat jaar wordt gewerkt met cijferdifferentiatie. Op niveau 1F is geen cijferdifferentiatie van toepassing. Regeling taal en rekenen HKS Pagina 4 van 16

5 2. Rekenen In je opleiding volg je één of meerdere modules rekenen. Welke modules dit zijn en wanneer deze worden aangeboden staat in het opleidingsplan. Je sluit deze module(s) af met een rekenexamen. In dit examen worden de volgende domeinen geëxamineerd: getallen, verhoudingen, meten en meetkunde en verbanden. Net zoals bij Nederlands wordt het niveau van rekenen aangeduid in een cijfer en een letter. Dit is het beheersingsniveau volgens het Referentiekader taal en rekenen (zie bijlage 1). De volgende beheersingsniveaus zijn van toepassing voor rekenen: Entree-opleiding: 1F, 2F, 2A, 2ER en 2A-ER niveau 2: 2F en 2ER niveau 3: 2F en 2ER niveau 4: 3F en 3ER 2.1 Examen rekenen 1F, 2F en 3F Voor wie? Duur van het examen: Aantal opgaven: Doorstroom beperking: Dossiervorming: Resultatenlijst: Toegestane hulpmiddelen: 1F 2F 3F studenten in de studenten in de studenten in mbo-4, maar ook toegestaan Entree Entree, mbo-2 en voor mbo-2 en mbo-3 mbo-3 90 minuten 90 minuten 120 minuten Voor kandidaten met een beperking kan een aangepaste toetsduur worden toegekend Sommige versies van een examen zijn langer en hebben meer opgaven dan andere. Dit betekent niet dat er aan de studenten ongelijke eisen worden gesteld. Die variatie in lengte en aantallen van de opgaven heeft te maken met het feit dat sommige versies zogenaamde 'ankeritems' bevatten. Deze ankeritems maken het mogelijk om een afname en de daarbij behaalde resultaten te vergelijken met een andere afname. Deze procedure is onder andere belangrijk om de cesuur goed vast te kunnen stellen. Maar de eis die aan de studenten gesteld wordt, varieert niet. Bij een langer examen moet je meer items goed hebben om een voldoende te halen. Doorstroom niveau 2 geen geen Niet mogelijk Geen hierop wordt aangegeven dat het examen 1F/2F/3F is afgelegd met het resultaat Woordenboek, pen en papier. De standaardrekenkaart van het CvTE mag gebruikt worden door de student met een dyscalculieverklaring die het reguliere 2F/3F maakt (zie voor de betreffende rekenkaart: examenblad.nl) 2.2 Examen rekenen 2A Volg je de Entree-opleiding, dan maak je altijd het 2A examen voor rekenen. Wanneer je dit haalt adviseren we je dringend om daarna het rekenexamen te maken op 2F niveau. Op niveau 2 moet altijd op 2F niveau worden geëxamineerd omdat dat een centrale examinering is. Voor wie? studenten in de Entree Aantal opgaven: 45 (waarvan ongeveer 15 contextloos) Duur van het examen: 90 minuten (voor kandidaten met een beperking kan een aangepaste toetsduur worden toegekend) Doorstroom Geen doorstroombeperking. In de toekomst geldt: met een 2A examen is doorstroom naar mbo-3 niet mogelijk Dossiervorming: niet nodig Resultatenlijst: hierop wordt aangegeven dat het examen 2A is afgelegd met het resultaat Toegestane Woordenboek, pen en papier Regeling taal en rekenen HKS Pagina 5 van 16

6 hulpmiddelen: Toelichting: Relatie met ER: Het rekenexamen 2A is een eenvoudigere variant van 2F; haalbaarder en maakbaarder. Het rekenexamen 2A is minder complex in vele opzichten; het aantal rekenkundige handelingen en/of de moeilijkheid van de handelingen is aangepast. Het aantal stappen, de aard en de moeilijkheid van de stappen in het oplossingsproces in de opgaven zijn minder en/of eenvoudiger dan in de opgaven in het rekenexamen 2F. De rekenexamens voor studenten met ernstige rekenproblemen (ERrekenexamens) zijn op enkele onderdelen anders dan het reguliere rekenexamen 2F. Met name het automatiseren en kale rekenvaardigheid wordt in het ERexamen nauwelijks of anders getoetst. Het 2ER-examen bevat echter verder opgaven waarmee kennis en vaardigheden op hetzelfde cognitieve niveau als het reguliere rekenexamen 2F worden getoetst. 2.3 Examen rekenen ER ER staat voor ernstige rekenproblemen. Het is mogelijk om een ER-examen aan te vragen voor studenten met rekenproblemen en/of dyscalculie. Hiervoor is het nodig dat de rekendocent aangeeft waarom je hiervoor in aanmerking komt (dossiervorming). Het ER-examen is een officieel examen. 2A-ER examen is op referentieniveau 2A. Het 2ERexamen is op het referentieniveau 2F, het 3ER-examen op het referentieniveau 3F. Het ERexamen is daardoor geen gemakkelijker examen, echter de set opgaven in de ER-examens is deels aangepast zodat de student beter kan laten zien waartoe hij in staat is en niet bij elke opgave vastloopt vanwege zijn beperking. Voor wie? Aantal opgaven: Duur van het examen: 2A-ER 2ER 3ER studenten in de studenten in de studenten in mbo-4, maar ook Entree Entree, mbo-2 en toegestaan voor mbo-2 en mbo-3 mbo-3 30 (allemaal in 30 (allemaal in 30 (allemaal in context) context) context) 120 minuten 120 minuten 150 minuten Voor kandidaten met een beperking kan een aangepaste toetsduur worden toegekend geen geen geen Doorstroom beperking: Dossiervorming: Ja. In dit dossier staat het volgende: - dyscalculieverklaring aanwezig ja/nee - Informatie uit het vorig onderwijs; Bijvoorbeeld informatie/score (IQ) testen, informatie uit handelingsplan etc. Heeft student remedial teaching, bijles of andere extra ondersteuning gehad? Ook informatie uit de dyscalculieverklaring kan hier beschreven worden. - Een korte beschrijving van de analyse over de (on)haalbaarheid van de standaard rekendoelen op 2F of 3F. - Een korte beschrijving van het gerichte traject als voorbereiding op de ERexamen. - Een verklaring dat de student kiest voor het aangepaste rekenexamen, dat hij op de hoogte is van het feit dat dit leidt tot een aantekening op de cijferlijst en tot beperkingen in de doorstroom Als student teken je dit dossier. Resultatenlijst: Toegestane hulpmiddelen: hierop wordt aangegeven dat het examen 2A-ER/2ER/3ER is afgelegd met het resultaat Woordenboek, Rekenmachine, Rekenkaart. Rekenmachine: Bij het ER-examen mag de student bij alle opgaven een rekenmachine gebruiken. Dat kan de ingebouwde rekenmachine zijn, maar de Regeling taal en rekenen HKS Pagina 6 van 16

7 student mag ook een eigen rekenmachine gebruiken. De opgaven zijn aan het gebruik van de rekenmachine aangepast. Een opgave die met rekenmachine geen zinvolle rekenactiviteit meer meet, wordt aangepast of vervalt. Rekenkaart: bij alle opgaven mag de door CvTE vastgestelde rekenkaart(en) gebruikt worden, zowel de standaardkaart als aanvullende rekenkaart. De kaart moet worden gezien als een rekenhulp en uitwerkpapier. Alle eisen ten aanzien van uitwerkpapier gelden: dus inname en vernietiging na afloop van het examen. Het is toegestaan de student op zijn/haar verzoek tijdens de afname een nieuw exemplaar te verstrekken en het is toegestaan de student bij aanvang van de afname meerdere exemplaren te verstrekken. De instelling mag een kaart vaststellen en uitreiken die slechts een deel van de tabellen bevat. Onderscheid daarin per student is toegestaan. Kleine layoutwijzigingen, zoals een tabel verticaal in plaats van horizontaal plaatsen, zijn toegestaan. Aanvullingen zijn niet toegestaan. Indien een kaart wordt aangepast dient de VEC deze vast te stellen voordat deze wordt gebruikt door de student. Toelichting: Dit examen is er voor studenten die de stof uit het rekenexamen cognitief aankunnen. Ze begrijpen waar de opgave 2A/2F/3F over gaat. Door ernstige rekenproblemen of dyscalculie hebben ze moeite met (het automatiseren van) standaard rekenroutines. Zij rekenen bijvoorbeeld 'op de vingers' of verwarren de schrijfwijze van getallen (48 en 84). De informatie in het examen is gelijk aan het rekenexamen 2A/2F/3F. Taal en context zijn niet eenvoudiger. Deze studenten hebben de meeste moeite met het uitvoeren van rekenkundige handelingen. Daarom is deze stap vereenvoudigd en met hulpmiddelen ondersteund. Het rekenexamen 2A-ER/2ER/2ER is op het niveau van referentieniveau 2A/2F/3F. De student kan laten zien dat hij de andere aspecten beheerst. 2.4 Gewijzigde regelgeving rekenen In oktober 2015 heeft de Tweede Kamer besloten dat het rekenexamen in het mbo de komende jaren nog niet zal meetellen voor diplomering. Maar: De studenten moeten het centraal examen rekenen wel afleggen. Het resultaat wordt vermeld op de resultatenlijst bij het diploma. Het resultaat heeft geen gevolgen voor doorstroom van het mbo naar het hbo. Zodra het resultaat gaat meetellen in het gehele vo, zal bepaald worden wanneer het resultaat in het mbo gaat meetellen. Het uitgangspunt daarbij is dat dit vier studiejaren later is dan het studiejaar waarin het meetelt in het gehele vo. Echter, indien de resultaten in het mbo dit toelaten, kan besloten worden dat dit al eerder gebeurt. Dit besluit zal dan ruim van tevoren worden genomen en gecommuniceerd. Regeling taal en rekenen HKS Pagina 7 van 16

8 2.5 Rekenen op de resultatenlijst Studenten die de rekentoets 2A, 2A-ER, 2ER of 3ER maken, krijgen in plaats van 2F of 3F het referentieniveau 2A, 2ER of 3ER op de cijferlijst. Wanneer zowel een 3ER toets als een 3F toets is gemaakt of een 2A/2ER of 2F toets is gemaakt, geldt het volgende: Bij een 6 of hoger op 3F wordt dit resultaat getoond. Anders het hoogste cijfer op 3ER. Bij een 6 of hoger op 2F wordt dit resultaat getoond. Anders het hoogste cijfer op 2A, 2A-ER of 2ER. 3. Engels niveau 4 Engels is op niveau 4 een diploma-eis. Je maakt examens voor vijf subvaardigheden: luisteren, lezen, gesprekken voeren, spreken en schrijven. Sommige subvaardigheden worden samen in één examen afgenomen; zoals luisteren en lezen. Het kan ook voorkomen dat gesprekken voeren en spreken samen worden geëxamineerd. Het niveau van Engels wordt aangeduid in een letter en een cijfer. Dit is het taalbeheersingsniveau volgens het Europees referentiekader 1. Het volgende beheersingsniveau is van toepassing: luisteren en lezen: B1 gesprekken voeren, spreken en schrijven: A2. Naast het centraal examen op B1-niveau, biedt het Clusius College ook de mogelijkheid om het centraal examen af te leggen op ERK-niveau B2. Instellingsexamens kunnen worden aangeboden op het minimumniveau A2, maar ook op de hogere niveaus B1 of B2. Alle vaardigheden die worden geëxamineerd met het instellingsexamen, moeten op hetzelfde ERK-niveau worden afgelegd. Het opleidingsteam bepaalt of een student in aanmerking komt voor examinering op een hoger niveau. De student moet in ieder geval eerst de examens met een voldoende op het minimum niveau hebben afgelegd, voordat hij of zij op kan gaan voor het hogere niveau. 4. Slaag- en zakbeslissing taal en rekenen In de overzichten op de volgende pagina s staat per niveau en diplomeringsjaar de slaag- en zakbeslissing. Vervolgens worden de genoemde examens kort toegelicht. Wanneer je langer over je opleiding doet dan gepland, geldt een andere slaag- en zakregeling. Deze slaag- en zakregeling Langstudeerders is in te zien bij het Examenbureau. 1 In bijlage 2 is een verklaring van de taal- en rekenniveaus opgenomen Regeling taal en rekenen HKS Pagina 8 van 16

9 4.1 Nederlands en rekenen mbo niveau Entree, 2, 3 en 4 Niv Entree Niveau 2 Diplomering in studiejaar volgt Examens Nederlands 1F, 2F: Centraal Examen voor luisteren en lezen. Instellingsexamen voor gesprekken voeren, spreken en schrijven.(*1) Rekenen 1F, 2F, 2ER, 2A(*2) of 2A-ER: Pilot Centraal Examen Nederlands 2F(*3): Centraal Examen voor luisteren en lezen (*4a). Instellingsexamen 2F(*3): voor gesprekken voeren, spreken en schrijven.(*1) Rekenen 2F of 2ER(*3): Centraal Examen(*4b). Cijferberekening en diploma-eis De vijf Nederlandse vaardigheden moeten zijn geëxamineerd. Het cijfer van het Centraal Examen (een cijfer) en het cijfer van de drie instellingsexamens (een cijfer) worden tot één heel cijfer gemiddeld. Dit is het eindcijfer Nederlands. Rekenen moet zijn geëxamineerd. Het cijfer van het Centraal Examen (een cijfer) en het cijfer van de drie instellingsexamens (een cijfer) worden tot één heel cijfer gemiddeld. Dit is het eindcijfer Nederlands en deze mag niet lager zijn dan een 5. Rekenen moet zijn geëxamineerd (*6) Niveau 3 Vanaf Nederlands 2F(*3): Centraal Examen voor luisteren en lezen(*4a). Instellingsexamen 2F(*3): voor gesprekken voeren, spreken en schrijven. Rekenen 2F of 2ER(*3): Centraal Examen(*4b). Het cijfer van het Centraal Examen (een cijfer) en het cijfer van de drie instellingsexamens (een cijfer) worden tot één heel cijfer gemiddeld. Dit is het eindcijfer Nederlands en deze mag niet lager zijn dan een 5. Rekenen moet zijn geëxamineerd (*6) Niveau 4 Vanaf Nederlands 3F: Centraal Examen voor luisteren en lezen. Instellingsexamen 3F voor gesprekken voeren, spreken en schrijven. Rekenen 3F of 3ER: Centraal Examen(*4c). Rekenen moet zijn geëxamineerd (*6) Engels B1: Centraal Examen voor lezen en luisteren(*5a). Instellingsexamen A2 voor spreken, gesprekken voeren en schrijven(*5b). Het cijfer van het Centraal Examen (één cijfer) en het cijfer van de drie instellingsexamens (één cijfer) worden gemiddeld tot één heel eindcijfer. Van de eindcijfers voor Nederlands en Engels mag er één onvoldoende zijn (niet lager dan afgerond een 5), het andere eindcijfer moet afgerond ten minste een 6 zijn. Het cijfer van het Centraal Examen (één cijfer) en het cijfer van de drie instellingsexamens (één cijfer) worden tot één heel cijfer gemiddeld. Dit is het eindcijfer Engels. Van de eindcijfers voor Nederlands en Engels mag er één onvoldoende zijn (afgerond niet lager dan een 5), het andere eindcijfer moet afgerond ten minste een 6 zijn. Regeling Taal & Rekenen mbo Pagina 9 van 16

10 1 Voor Nederlandse taal wordt cijferdifferentiatie toegepast op 2F in de entreeopleiding en mbo niveau 2. 2 Er mag ook op 2F geëxamineerd worden als 2A met een voldoende is behaald. 3 Examinering op een hoger niveau (3F of 3ER) mag. 4 a Kan ook pilotexamen 2F van zijn, mits hiervoor ten minste een 6,0 is behaald (binnen dezelfde opleiding). Vertraagde studenten kunnen nog steeds met dit resultaat diplomeren. 4 b Kan ook het pilotexamen rekenen 2F of 2ER van zijn (binnen dezelfde opleiding). Vertraagde studenten kunnen nog steeds met dit resultaat diplomeren. 4 c Kan ook het pilotexamen rekenen 3F of 3ER van zijn (binnen dezelfde opleiding). Vertraagde studenten kunnen nog steeds met dit resultaat diplomeren. 5 a Examinering op een hoger niveau (B2) mag. 5 b Examinering op een hoger niveau (B1, B2) mag. 6 Het cijfer voor het centraal examen rekenen telt wettelijk gezien nog niet mee voor het behalen van het diploma. Regeling Taal & Rekenen mbo Pagina 10 van 16

11 4.2 Toelichting taal- en rekenexamens In het overzicht op de vorige drie pagina s staan verschillende examens vermeld. De examens verschillen van elkaar in duur en afnamevorm. In deze paragraaf wordt hierop een toelichting gegeven. Het resultaat voor een taal- of rekenexamen wordt uitgedrukt in een cijfer. Het cijfer genoemd in de kolom slaag- en zakbeslissing is het cijfer na afronding. Als dus een eindcijfer voor een vak moet worden bepaald dan worden de delen gemiddeld en daarna op een geheel getal afgerond. Is na de berekening de eerste decimaal een vijf of hoger, dan één omhoog. Is die een vier of lager, dan wordt het cijfer afgekapt. Voorbeeld: 5,3 en 5,6 samen is gemiddeld: 5,45. Dit wordt dus een 5. Voorbeeld: 6,1 en 7,0 samen is gemiddeld: 6,55. Dit wordt dus een 7. Voorbeeld: 4,4 en 5,1 samen is gemiddeld: 4,75. Dit wordt dus een 5. Centraal examen (CE) Het centraal examen is een landelijk centraal examen. Het examen is ontwikkeld door het College voor Toetsing en Afsluiting (CvTE) en op alle mbo instellingen worden deze examens afgenomen. Met het centraal examen worden de Nederlandse en Engelse (op niveau 4) subvaardigheden luisteren en lezen en alle domeinen van rekenen geëxamineerd. Deze examens maak je op de computer. Een centraal examen mag pas worden afgenomen als ten minste de helft van de voor jou geldende studieduur is verstreken. Dit geldt niet bij een opleiding van twaalf maanden of korter (Entreeopleiding). Instellingsexamen Een instellingsexamen is een examen dat door het Clusius College zelf is ontwikkeld of is ingekocht. De centrale examencommissie stelt deze examens vast. Moment van afname taal- en rekenexamens De examenperioden worden bepaald door de VEC. In oktober wordt de avo-examenplanning van dat schooljaar bekend gemaakt. Je ontvangt tien dagen voorafgaand aan het examen een uitnodiging per voor deelname aan een examen. De centrale examens vinden plaats in landelijk vastgestelde perioden. Geldigheidsduur taal- en rekenexamen De geldigheidsduur van een taal- en rekenexamen is twee jaar na diplomering. 4.3 Gebruik woordenboeken bij taal- en rekenexamens Bij de afname van de centrale examens Nederlandse taal, Engels en rekenen (2F, 3F en bij 2A, 2A-ER, 2ER en 3ER) is het gebruik van een eendelig verklarend Nederlands woordenboek toegestaan. Een digitaal woordenboek is niet toegestaan. Bij de ontwikkeling van de examens blijft het uitgangspunt dat de deelnemer geen woordenboek hoeft te gebruiken. De 'standaard' is een gewoon eendelig papieren verklarend woordenboek bij de centrale examens (CE) Nederlands, rekenen en de examens Engels. De examencommissie heeft bepaald dat de deelnemer het woordenboek zelf meeneemt, echter zonder enige aantekening of toevoeging. Het woordenboek kan tijdens het examen worden gecontroleerd door de examinator. Bij het Engels centraal examen geldt aanvullend dat een woordenboek Engels-NL is toegestaan. Een digitaal woordenboek is niet toegestaan. Regeling Taal & Rekenen mbo Pagina 11 van 16

12 Bij de afname van de instellingsexamens (IE) geldt het volgende: - Bij Nederlands en Engels (IE) is het gebruik van een woordenboek NIET toegestaan. 4.4 Profielverbetering Nederlands, rekenen en Engels Je kan de nog onbenutte herkansing van een examen gebruiken voor profielverbetering. Na overleg met - en advies van - je taal- of rekendocent kan de herkansing aangevraagd worden voor een hoger cijfer óf om examen te doen op een hoger taal- of rekenniveau (bijvoorbeeld voor Nederlands van niveau 2F naar 3F). Bij verbetering naar een hoger niveau is het wel een voorwaarde dat je eerst een voldoende voor 2F hebt gehaald voor die subvaardigheid. De examensecretaris keurt de aanvraag goed of af. Je docent informeert je of de aanvraag is goedgekeurd en of je dus het examen voor profielverbetering mag doen. Het examenbureau plant uiteindelijk het examen in. Informatie over het niet behalen van een examen, afwezigheid bij een examen vind je in de Algemene informatie over onderwijs & examinering mbo (HKS). In het Examenreglement mbo staan alle regels over de voorbereiding, de uitvoering, het bepalen en het bekend maken van de uitslag van examens. Ook de klachtenprocedure met betrekking tot examinering staat hierin beschreven Regeling Taal & Rekenen mbo Pagina 12 van 16

13 BIJLAGE 1 VERKLARING TAAL- EN REKENNIVEAUS Nederlands Verklaring van de niveaus van Nederlands volgens het referentiekader Nederlands en rekenen (F-niveau) 1. Mondelinge taalvaardigheid Algemene Niveau 1F omschrijving Kan eenvoudige gesprekken voeren over vertrouwde onderwerpen in het Gesprekken voeren dagelijks leven op en buiten school. Luisteren Spreken Kan luisteren naar eenvoudige teksten over alledaagse, concrete onderwerpen of over onderwerpen die aansluiten bij de leefwereld van de leerling. Kan in eenvoudige bewoordingen een beschrijving geven, informatie geven, verslag uitbrengen, uitleg en instructie geven in alledaagse situaties in en buiten school. Niveau 2F kan in gesprekken over alledaagse en niet alledaagse onderwerpen uit leefwereld en (beroeps)opleiding uiting geven aan persoonlijke meningen, kan informatie uitwisselen en gevoelens onder woorden brengen. kan luisteren naar teksten over alledaagse onderwerpen, onderwerpen die aansluiten bij de eigen leefwereld of die verder af staan. kan redelijk vloeiend en helder ervaringen, gebeurtenissen, meningen, verwachtingen en gevoelens onder woorden brengen over onderwerpen uit de (beroeps) opleiding en van maatschappelijke aard. Niveau 3F Kan op effectieve wijze deelnemen aan gesprekken over onderwerpen uit de (beroeps) opleiding en van maatschappelijke aard. Kan luisteren naar een variatie aan teksten over onderwerpen uit de (beroeps)opleiding en van maatschappelijke aard. Kan monologen en presentaties houden over onderwerpen uit de (beroeps)opleiding en van maatschappelijke aard waarin ideeën worden uitgewerkt en voorzien van relevante voorbeelden. 1. Lezen Algemene omschrijving Zakelijke teksten Niveau 1F Kan eenvoudige teksten lezen over alledaagse onderwerpen en over onderwerpen die aansluiten bij de leefwereld. Niveau 2F kan teksten lezen over alledaagse onderwerpen, onderwerpen die aansluiten bij de eigen leefwereld en over onderwerpen die verder af staan. Niveau 3F Kan een grote variatie aan teksten over onderwerpen uit de (beroeps) opleiding en van maatschappelijke aard zelfstandig lezen. Leest met begrip voor geheel en details. 2. Schrijven Algemene omschrijving Schrijven Niveau 1F Kan korte, eenvoudige teksten schrijven over alledaagse onderwerpen of over onderwerpen Niveau 2F kan samenhangende teksten schrijven met een eenvoudige, lineaire opbouw, over uiteenlopende vertrouwde onderwerpen uit de (beroeps)opleiding en Niveau 3F Kan gedetailleerde teksten schrijven over onderwerpen uit de (beroeps) opleiding en van maatschappelijke aard, waarin informatie en argumenten uit Regeling Taal & Rekenen mbo Pagina 13 van 16

14 uit de leefwereld. van maatschappelijke aard. verschillende bronnen bijeengevoegd en beoordeeld worden. 3. Begrippenlijst en taalverzorging Taalverzorging is geïntegreerd in het domein Schrijven. Engels Verklaring van de Engels niveaus volgens het Common European Framework (CEF) Niveau A1 Niveau A2 Niveau B1 Niveau B2 Luisteren Lezen Ik kan vertrouwde woorden en basiszinnen begrijpen die mezelf, mijn familie en directe concrete omgeving betreffen, wanneer de mensen langzaam en duidelijk spreken. Ik kan vertrouwde namen, woorden en zeer eenvoudige zinnen begrijpen, bijvoorbeeld in mededelingen, op posters en in catalogi. Ik kan zinnen en de meest frequente woorden begrijpen die betrekking hebben op gebieden die van direct persoonlijk belang zijn (bijvoorbeeld basisinformatie over mezelf en mijn familie, winkelen, plaatselijke omgeving, werk). Ik kan de belangrijkste punten in korte, duidelijke eenvoudige boodschappen en aankondigingen volgen. Ik kan zeer korte eenvoudige teksten lezen. Ik kan speci-fieke voorspelbare informatie vinden in eenvoudige, alledaagse teksten zoals advertenties, folders, menu s en dienstregelingen en ik kan korte, eenvoudige, persoon-lijke brieven begrijpen. Ik kan de hoofdpunten begrijpen wanneer in duidelijk uitgesproken standaarddialect wordt gesproken over vertrouwde zaken die ik regelmatig tegenkom op mijn werk, school, vrije tijd enz. Ik kan de hoofdpunten van veel radio- of tv-programma s over actuele zaken of over onderwerpen van persoonlijk of beroepsmatig belang begrijpen, wanneer er betrekkelijk langzaam en duidelijk gesproken wordt. Ik kan teksten begrijpen die hoofdzakelijk bestaan uit hoogfrequente, alledaagse of aan mijn werk gerelateerde taal. Ik kan de beschrijving van gebeurtenissen, gevoelens en wensen in persoonlijke brieven begrijpen. Ik kan een uitgebreide conversatie, lezing en complexe argumentatie volgen mits het onderwerp redelijk vertrouwd is. Ik kan op tv nieuws en actualiteitenprogramma s begrijpen. Ik kan het merendeel van de films in de standaardtaal begrijpen. Ik kan artikelen en verslagen begrijpen over actuele onderwerpen waarin de schrijver stelling neemt, of een standpunt verwoordt. Ik kan modern literair proza begrijpen Regeling Taal & Rekenen mbo Pagina 14 van 16

15 Gesprekken voeren Spreken Schrijven Ik kan deelnemen aan een eenvoudig gesprek, wanneer de gespreks-partner bereid is om zaken in een langzamer spreektempo te herhalen of opnieuw te formuleren en mij helpt bij het formuleren van wat ik probeer te zeggen. Ik kan eenvoudige vragen stellen en beantwoorden die een directe behoefte of zeer vertrouwde onderwerpen betreffen. Ik kan eenvoudige uitdrukkingen en zinnen gebruiken om mijn woonomgeving en de mensen die ik ken, te beschrijven. Ik kan een korte, eenvoudige ansichtkaart schrijven, bijvoorbeeld voor het zenden van vakantiegroeten. Ik kan op formulieren persoonlijke details invullen, bijvoorbeeld mijn naam, nationaliteit en adres noteren op een hotel inschrijvingsfor mulier. Ik kan communiceren over eenvoudige en alledaagse taken die een eenvoudige en directe uitwisseling van informatie over vertrouwde onderwerpen en activiteiten betreffen. Ik kan zeer korte sociale gesprekken aan, alhoewel ik gewoonlijk niet voldoende begrijp om het gesprek zelfstandig gaande te houden. Ik kan een reeks uitdrukkingen en zinnen gebruiken om in eenvoudige bewoordingen mijn familie en andere mensen, leefomstandigheden, mijn opleiding en mijn huidige of meest recente baan te beschrijven. Ik kan korte, eenvoudige notities en boodschappen opschrijven. Ik kan een zeer eenvoudige persoonlijke brief schrijven, bijvoorbeeld om iemand voor iets te bedanken. Ik kan de meeste situaties aan die zich kunnen voordoen tijdens een reis in een gebied waar de betreffende taal wordt gesproken. Ik kan onvoorbereid deelnemen aan een gesprek over onder-werpen die vertrouwd zijn, of mijn persoonlijke belangstelling hebben of die betrekking hebben op het dagelijks leven (bijvoorbeeld familie, hobby s, werk, reizen en actuele gebeurtenissen). Ik kan uitingen op een simpele manier aan elkaar verbinden, zodat ik ervaringen en gebeurtenissen, mijn dromen, verwachtingen en ambities kan beschrijven. Ik kan in het kort redenen en verklaringen geven voor mijn meningen en plannen. Ik kan een verhaal vertellen, of de plot van een boek of film weergeven en mijn reacties beschrijven. Ik kan eenvoudige samenhangende tekst schrijven over onderwerpen die vertrouwd of van persoonlijk belang zijn. Ik kan persoonlijke brieven schrijven waarin ik mijn ervaringen en indrukken beschrijf. Ik kan op een vloeiende manier deelnemen aan gesprekken met moedertaalsprekers. Ik kan een actieve rol spelen in discussies over bekende thema s en mijn mening geven. Ik kan een duidelijke, gedetailleerde beschrijving geven over een breed scala van onderwerpen gerelateerd aan mijn interessegebieden. Ik kan duidelijke, gedetailleerde beschrijvingen presenteren over een breed scala van onderwerpen die betrekking hebben op mijn interessegebied. Ik kan een standpunt over een actueel onderwerp verklaren en de voordelen en nadelen van diverse opties uiteenzetten. Ik kan een duidelijke tekst schrijven over onderwerpen die mij interesseren. Ik kan een essay of verslag schrijven, informatie doorgeven of een standpunt verdedigen. Ik kan brieven schrijven over persoonlijke ervaringen of gebeurtenissen. Regeling Taal & Rekenen mbo Pagina 15 van 16

16 Rekenen Verklaring van de niveaus van Rekenen volgens het Referentiekader Nederlands en rekenen (F-niveau) In het Referentiekader zijn voor rekenen per niveau, 1F, 2A, 2F en 3F, de volgende domeinen beschreven: 1. Getallen 2. Verhoudingen 3. Meten en Meetkunde 4. Verbanden Elk domein is bij rekenen opgebouwd uit de onderdelen: A. Notatie, taal en betekenis: uitspraak, schrijfwijze en betekenis van getallen, symbolen en relaties en gebruik van wiskundetaal; B. Met elkaar in verband brengen: verband tussen begrippen, notaties, getallen en dagelijks spraakgebruik; C. Gebruiken: het inzetten van rekenvaardigheden bij het oplossen van problemen. Elk van deze drie onderdelen is steeds opgebouwd uit drie typen kennis en vaardigheden. Die zijn als volgt kort te karakteriseren: Paraat hebben: kennis van feiten en begrippen, reproduceren, routines, technieken; Functioneel gebruiken: kennis van een goede probleemaanpak, het toepassen, het gebruiken binnen en buiten het schoolvak; Weten waarom: begrijpen en verklaren van concepten en methoden, formaliseren, abstraheren en generaliseren, blijk geven van overzicht. Voor rekenen is een algemene beschrijving per domein en niveau niet beschikbaar. De specifiek uitgewerkte inhoud van de domeinen en niveaus is samen met meer informatie over het referentiekader rekenen te vinden op de website Regeling Taal & Rekenen mbo Pagina 16 van 16