A D V I E S. over EEN ONTWERP VAN KONINKLIJK BESLUIT INZAKE DE PLICHTENLEER VAN DE ZELFSTANDIGE LANDMETER-EXPERT ***

Transcriptie

1 N Landmeters A04 Brussel, BL/LC A D V I E S over EEN ONTWERP VAN KONINKLIJK BESLUIT INZAKE DE PLICHTENLEER VAN DE ZELFSTANDIGE LANDMETER-EXPERT ***

2 2 In haar brief van 19 december 2003, die de Raad ontving op 6 januari 2004, vroeg de Minister van Landbouw en Middenstand het advies van de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de K.M.O. krachtens artikel 8, 1 van de wet van 11 mei 2003 tot bescherming van de titel en het beroep van landmeter-expert. Na raadpleging van de commissie "Vrije beroepen" en van het Interfederaal Bureau nr. 16 op 22 januari en 17 februari 2004,, bracht de Hoge Raad voor de zelfstandigen en de KMO volgend advies uit tijdens de algemene vergadering d.d. 25 maart ALGEMENE BEMERKINGEN De Hoge Raad stelt vast dat dit ontwerp werd voorbereid na veelvuldig voorafgaand overleg tussen de verschillende federaties van zelfstandige landmeters of ambtenaren-landmeters, het Kabinet van de Minister van Middenstand en de administratie die verantwoordelijk is voor het KMO-beleid binnen de FOD Economie. Hij betreurt evenwel dat de vertegenwoordigers van de vastgoedmakelaars niet werden uitgenodigd op dit overleg, hetgeen toegelaten zou hebben om bepaalde betwiste punten op te helderen. Sedert meerdere jaren heeft de Hoge Raad in diverse adviezen gepleit voor een legitieme reglementering van de landmeters als intellectueel dienstverlenend beroep. De Hoge Raad verheugt zich over het feit dat de organisatie van het beroep van landmeter en de bescherming van de beroepstitel ervan, aanwezig in de twee wetten van 11 mei 2003 (B.S. van ), vervolledigd worden door dit ontwerp van koninklijk besluit. Algemeen gesteld moet de Nederlandstalige tekst op meerdere punten aangepast worden. SPECIFIEKE BEMERKINGEN De titel : Krachtens artikel 8, 1 van de wet van 11 mei 2003 tot bescherming van de titel en van het beroep van landmeter-expert is dit K.B., dat de regels van de plichtenleer van dit beroep bepaalt, gericht op diegenen die het beroep zelfstandig in hoofd- of bijberoep uitoefenen. Die eigenschap wordt bepaald in artikel 4, 1 van bovenvermelde wet en door artikel 3 van de wet van 11 mei 2003 tot oprichting van de federale raden van landmeters-experten. Dit laatste artikel slaat evenwel in fine ook op de niet zelfstandige landmeters-experten die de beroepstitel willen dragen. Deze laatste moeten zich ook inschrijven op het tableau van de beoefenaars. Verder voorziet artikel 5, 2 de lid van de wet van 11 mei 2003 tot bescherming van de titel en het beroep dat de loontrekkende landmeters-experten die niet onder de verantwoordelijkheid van een andere, op het tableau van de beroepsuitoefenaars ingeschrevene landmeter-expert het beroep uitoefenen, zich zelf moeten inschrijven en verantwoordelijkheid opnemen zoals de zelfstandige beroepsbeoefenaars en dus de plichtenleer eerbiedigen. Die ingewikkelde situatie dreigt tot verwarring te leiden tussen de beroepsuitoefenaars die aan de plichtenleer onderworpen zijn en de anderen. Noch de eenvoudige inschrijving op het tableau van de beroepsuitoefenaars, noch het statuut van zelfstandige, zijn bepalend voor het onderhevig zijn aan de deontologie. De Hoge Raad vraagt dat die situatie zou uitgeklaard worden zodat ondubbelzinnig duidelijk zou zijn welke beroepsuitoefenaar aan de plichtenleer onderworpen zal zijn.

3 3 De Nederlandstalige versie van de titel zou als volgt moeten luiden : " inzake de regels van de plichtenleer van de zelfstandige landmeter-expert" om overeen te stemmen met de Franstalige tekst die niet spreekt over het invoeren van een "code" maar van het vastleggen van regels inzake plichtenleer. Artikel 1 Punt 7 moet geanalyseerd worden in het licht van de commentaar bij de titel wat de verantwoordelijkheid "rationae personae" betreft. De onduidelijkheid blijft immers vermits dit punt 7 ook slaat op landmeters-experten die aan de plichtenleer onderworpen zijn zonder evenwel onder het zelfstandigenstatuut hun activiteit uit te oefenen. In de Nederlandstalige tekst zijn de woorden "van plichtenleer" overbodig; in 3, 4, 5, 6 en 7 mag het woord "zoals" geschrapt worden ; in de titel van 8 moeten de woorden "van het beroep" geschrapt worden. Artikel 2 Artikel 3 De Hoge Raad vindt dat het eerste lid van dit artikel te ruim en breedsprakig is opgesteld. Het kan als volgt worden vereenvoudigd : "De landmeter-expert draagt ten persoonlijke titel de burgerlijke beroepsaansprakelijkheid overeenkomstig het gemeen recht". De Hoge Raad meent dat de invoering van de beroepsaansprakelijkheid bij wet dient te gebeuren, maar dat de verzekering van deze aansprakelijkheid, zoals artikel 15 voorziet, inderdaad thuishoort in dit ontwerp van KB. Meer fundamenteel, veronderstelt de Hoge Raad dat het hier gaat om, zoals voor vele andere beroepen die aan een plichtenleer zijn onderworpen, de verplichting om een verzekering af te sluiten inzake beroepsaansprakelijkheid. Het idee van "verzekeren" moet verstaan worden als "zijn beroepsaansprakelijkheid verzekeren" en moet duidelijk worden aangegeven. In lid 2 van de Nederlandstalige tekst moet men het volgende schrijven : "Hij draagt eveneens deze verantwoordelijkheid bij elke ". Artikel 4 De eerste zin van de Nederlandstalige tekst moet als volgt herschreven worden : "De landmeter-expert moet zijn beroep bekwaam, eerlijk en waardig uitoefenen". Artikel 5 Dit artikel verplicht de beoefenaars om een jaarlijks inschrijvingsgeld te betalen. Maar de beroepsinstanties worden momenteel geïnstalleerd en hebben in de praktijk nog niet gewerkt. Er is dus nog geen jurisprudentie wanneer een beoefenaar in gebreke blijft met de betaling van het inschrijvingsgeld. Vermits artikel 5 daarover niets zegt en in analogie met andere beroepen, gaat de Hoge Raad ervan uit dat de niet-betaling van het inschrijvingsgeld in eerste instantie zal leiden tot de schorsing van de betrokkene tijdens de regularisatieprocedure alvorens de sanctie van de schrapping wordt uitgevoerd die voorzien is in artikel 4, 4 van de wet van 11 mei 2003 tot bescherming van de titel en het beroep van landmeter-expert. Het zou nuttig zijn dit te voorzien.

4 Artikel 6 4 De Hoge Raad meent dat het nuttig zou zijn te preciseren dat het hier om definitieve gerechtelijke veroordelingen gaat, d.w.z. die in kracht van gewijsde zijn gegaan, want men moet rekening houden met de mogelijkheden van beroep die meestal opschortend werken. De Hoge Raad vraagt dat er zou worden nagegaan of die bepaling verenigbaar is met de principes van de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Om de Nederlandstalige tekst te doen overeenstemmen met de Franstalige moet het woord "verplicht" vervangen worden door "gehouden". Artikel 7 Zelfde bemerking inzake de vertaling als bij artikel 6. Artikel 8 Zelfde bemerking inzake de vertaling als bij artikel 6. Artikel 9 In de Nederlandstalige tekst moet het woord "bekendgemaakt" vervangen worden door "medegedeeld". Artikel 10 De wet van 11 mei 2003 tot oprichting van de federale raden van landmeters-experten bepaalt hun bevoegdheden in de artikels 3 en 4. Daarin is geen sprake van "algemene regels en normen" die moeten bepaald worden door die federale raden. Het huidig ontwerp van koninklijk besluit heeft juist tot doel de regels van de plichtenleer vast te leggen die de federale raden zullen moeten toepassen. Teneinde elke verkeerde interpretatie te vermijden, die dreigt te leiden tot herhaalde betwistingen, is het beter die bewoordingen te vervangen worden door "beslissingen genomen door" de federale raad. Het is duidelijk dat het hier enkel kan gaan om beslissingen genomen krachtens de twee wetten van 11 mei 2003 en dit koninklijk besluit. Wat de invoering betreft van werkings- of procedureregels, deze zullen bepaald worden door de Koning krachtens artikel 5, lid 8 van de wet van 11 mei 2003 tot oprichting van federale raden van landmetersexperten en die raden zullen die moeten toepassen. Artikel 11 Het begin van het tweede lid zou in het Frans als volgt moeten luiden : "Il s'engage à refuser toutes missions ou à remettre tout mandat ". Artikel 12 Artikel 13 De woorden " na ontvangst van zijn kosten en honorarium" moeten geschrapt worden. Er kan immers betwisting bestaan tussen de klant en de landmeter-expert over de verschuldigde bedragen. De afhandeling van die eventuele betwistingen kan gebeuren zonder dit beding dat één van beide partijen teveel bevoordeelt. Daarentegen zou het nuttig kunnen zijn een voorafgaande inventaris te vermelden van de aflevering van documenten en stukken. In de Nederlandstalige tekst moet het woord "honorarium" vervangen worden door "ereloon".

5 Artikel 14 5 In het tweede lid moeten volgende woorden geschrapt worden : " naar behoren in zijn bestaan te voorzien en ". De eervolle, waardige en onafhankelijke uitoefening volstaan en het is niet nuttig te bepalen vanaf welke levensstandaard een beroepsuitoefenaar zijn beroep kan uitoefenen. Het laatste lid betreffende het uitvoeren van een gratis opdracht moet niet in de tekst voorkomen en dus geschrapt worden, met name vanuit het oogpunt van eerlijke mededinging. Verder is het niet de taak van een beoefenaar van het beroep om te oordelen over de onbemiddeldheid van een klant. In lid 1 van de Nederlandstalige tekst, moeten de woorden "het volume" vervangen worden door "de omvang". Het tweede lid van de Nederlandstalige tekst moet volledig als volgt herschreven worden : " De erelonen moeten hem in staat stellen het beroep eervol, waardig en onafhankelijk uit te oefenen". In lid 3 van de Nederlandstalige tekst moet het woord "missies" vervangen worden door "opdrachten". Artikel 15 Teneinde coherent te blijven met de andere artikels moet in de Franstalige tekst de woorden " a l'obligation " vervangen worden door " est tenu ". Artikel 16 Zelfde bemerking over de vorm als bij artikel 15 hetgeen inhoudt dat in de Nederlandstalige tekst het woord "verplicht" moet vervangen worden door "gehouden".. De Hoge Raad heeft er geen bezwaar tegen dat een minimumopleiding vereist wordt en in cijfers uitgedrukt (20 uren) wordt. Gezien het mogelijk opleidingsaanbod moet aan de Minister meer algemeen de mogelijkheid worden geboden om het quotum aan uren zowel te verlagen als te verhogen. Vooral daar dit zal gebeuren op voorstel van de federale raad zelf die kan beoordelen of een bestaande vorming van meer of minder dan 20 u. beschouwd kan worden als evenwaardig aan de basisvereiste. In de tekst moet het woord "verhogen" vervangen worden door "wijzigen". Meer algemeen wijst de Hoge Raad op de zware administratieve belasting die de organisatie van een systeem van verplichte permanente vorming met zich meebrengt, wat de werking van de federale raad van de Landmeters-experten kan hypothekeren indien er onvoldoende middelen toegekend worden. Artikel 17 Artikel 18 Dit artikel handelt over de relaties tussen beoefenaars van het beroep en vindt men ook terug in de regels inzake plichtenleer van andere beroepen. Het is evenwel aangewezen de eventuele "kosten" toe te voegen aan de erelonen aan het einde van de eerste zin. Om herhalingen te vermijden kan de tweede zin als volgt aanvatten : "Indien deze niet ontvangen zijn ". In de Nederlandstalige tekst moet er " mits akkoord " staan in plaats van " bij akkoord ".

6 6 Artikel 19 Artikel 20 Dit artikel beoogt aan de zelfstandige landmeters een plichtenleer op te leggen bij de uitoefening van hun verschillende activiteiten hetgeen zeer positief is voor de beroepsuitoefenaars en de consumenten. Het eerste streepje van artikel 20 past de plichtenleer toe op de activiteiten voorzien in artikel 3 van de wet van 11 mei 2003 tot bescherming van de titel en het beroep van landmeterexpert. Dit stelt geen problemen vermits de beoogde activiteiten (1 Afbakening - 2 Plannen) ressorteren onder de activiteiten waarop dit beroep het monopolie heeft. Het tweede en derde streepje passen de plichtenleer toe op activiteiten die niet bepaald zijn in artikel 3 van voornoemde wet, die niet tot het exclusief domein behoren van het beroep ook al worden zij ongetwijfeld gewoonlijk en sedert lang door het beroep uitgeoefend. Namelijk diverse activiteiten die thuishoren onder het beroep van architect en andere beroepen. De Hoge Raad stelt vast dat dit dezelfde vraag oproept als bij de besprekingen ter voorbereiding van de twee wetten van 11 mei 2003 tot reglementering en organisatie van het beroep van landmeter en als bij vorige pogingen om het beroep te reglementeren. Het gaat erover aan de landmeters in het kader van hun beroep toe te staan bepaalde activiteiten uit te oefenen bepaald in artikel 3 van het K.B. van 6 september 1993 tot reglementering van de vastgoedmakelaars en dit krachtens artikel 4, 1 van hetzelfde koninklijk besluit. De meningsverschillen over die kwestie konden niet worden opgelost in de wet van 11 mei 2003 ter bescherming van de titel en het beroep van landmeter-expert. In die tijd had de Minister beloofd dit punt onverwijld te regelen door middel van een koninklijk besluit na raadpleging van alle vertegenwoordigers van de landmeters en de vastgoedmakelaars 1. In zijn advies van 31 mei 2002 had de Hoge raad voor de Zelfstandigen en de KMO zelfs voorgesteld dat dit herbekeken zou worden na een brede raadpleging van de betrokken sectoren. Maar dit is niet gebeurd. De Hoge Raad citeert mutatis mutandis artikel 20 van het koninklijk besluit van 23 december 1998 (B.S. 29 januari 1999) houdende de plichtenleer van het Beroepsinstituut van de boekhouders. Het verplicht deze laatste hun plichtenleer te eerbiedigen, ook voor bepaalde activiteiten die niet exclusief voorbehouden zijn aan de boekhouders en niet voorkomen in de wet die dit beroep reglementeert. Voor de activiteit van "syndicus" die zij mogen uitoefenen past het Beroepsinstituut van de erkende boekhouders en fiscalisten (BIBF) zelf de plichtenleer toe van het Beroepsinstituut van vastgoedmakelaars (BIV). De tekst van het derde streepje is zelfs rechtstreeks geïnspireerd op die van alinea 3 van artikel 20 van het bovenvermelde koninklijk besluit van 23 december Meer fundamenteel betreurt de Hoge Raad dat artikel 20 zoals het opgesteld is en dat tot doel heeft de plichtenleer op te leggen, terzelfdertijd activiteiten beschrijft die hadden kunnen ingeschreven worden in de wet. Voor zover er een meningsverschil blijft over het al dan niet toepassen op de landmeters-experten van artikel 4, 1 van het koninklijk besluit van 6 september 1993 ter bescherming van de beroepstitel en de uitoefening van het beroep van vastgoedmakelaar, dreigt die verwarring te leiden tot processen. Men zou een uitbreiding, door middel van een K.B., tot niet in de wet opgenomen activiteiten kunnen bepleiten. 1 Kamer Doc /003 van 13 maart 2003.

7 7 De Hoge Raad meent dat zowel de vastgoedmakelaars als de landmeters-experten recht hebben op de bescherming van hun titel en van de uitoefening van hun beroep en dat zij in dat opzicht gehouden zouden zijn tot het respecteren van een duidelijke plichtenleer. In samenhang met zijn vorige adviezen meent de Hoge Raad dat artikel 4, 1 van het koninklijk besluit van 6 september 1993 tot bescherming van de beroepstitel en de uitoefening van het beroep van vastgoedmakelaar redelijkerwijze van toepassing kan zijn op de landmeters-experten, zoals het reeds het geval is voor andere beroepen. Indien nodig, moet bepaald worden welk type activiteiten al dan niet onder de toepassing ervan valt. De manier waarop dit probleem opgelost werd voor de boekhoudkundige en fiscale beroepen kan mogelijk als voorbeeld dienen. Op dat punt dreigt de huidige tekst van artikel 20 aanleiding te geven tot problemen en moet hij dus onder voorbehoud geplaatst worden zolang die kwestie niet is opgelost. Artikel 21 Artikel 22 Het tweede streepje betreffende het behandelen van "privé-zaken" in het kader van de activiteit is niet zeer duidelijk. Men kan veronderstellen dat het om privé-zaken gaat die verband houden met de activiteit. Het is in elk geval noodzakelijk de nadruk te leggen op het verbod om in éénzelfde dossier in een dubbele hoedanigheid op te treden. Verder moet de Nederlandstalige versie van dit artikel op meerdere punten verbeterd worden. Zo moet in de eerste zin het woord "gedetermineerd" vervangen worden door "bepaald". In het tweede streepje moet "publiek belang" vervangen worden door "openbaar belang". In het derde streepje moet "voorspraak" vervangen worden door "voorrechten", "die afhangen" door "ten nadele" en "publiek domein" door "openbaar domein". In het vierde streepje dienen de woorden "direct of indirect" vervangen te worden door "rechtstreeks of onrechtstreeks". Het zesde en zevende streepje zijn ook voor verbetering vatbaar. Artikel 23 Artikel 24 In het tweede lid kunnen de woorden " met uitzondering van de activiteiten 1993" voor interpretatieproblemen zorgen omdat zij in de Franstalige tekst volgen op een zin waarin een negatie voorkomt. Teneinde dit probleem te vermijden moet dit lid als volgt herschreven worden : "De landmeter-expert mag enkel gebruik maken van persoonlijke, individuele of gemeenschappelijke publiciteit om het publiek uitsluitend in te lichten over de beroepsactiviteit van landmeter-expert. Die informatieverstrekking moet met mate en correct uitgevoerd worden. Hij mag geen enkele publiciteit maken voor activiteiten die hij uitoefent in toepassing van artikel 4, 1 van het koninklijk besluit van 6 september De hoedanigheid van gerechtsdeskundige in een zaak hangt af van het feit of een rechter op een deskundige beroep doet in een bepaald gerechtelijk dossier. Het derde lid van artikel 24 moet daarom geschrapt worden, vooral daar het eerste lid reeds het verbod voorziet om zich onrechtmatig titels of bekwaamheden toe te meten.

8 8 In lid 1 van de Nederlandstalige tekst moeten de woorden "is gerechtigd" vervangen worden door "kan". In het tweede lid van de Nederlandstalige tekst moet het woord "enkel" toegevoegd worden tussen "De landmeter-expert mag " en " gebruik maken ". Artikel 25 De Franstalige tekst kan verbeterd worden door in het begin van de zin het woord "mentionner" te vervangen door "indiquer" en door het derde streepje als volgt te herschrijven : "- het inschrijvingsnummer op het tableau van de beoefenaars". Titels van de hoofdstukken In de Nederlandstalige tekst moeten in de hoofdstukken III, V, VI en VII de lidwoorden "de" of "het" naargelang het geval toegevoegd worden. BESLUIT In navolging van de veelvuldige adviezen die hij in het verleden over dit onderwerp uitbracht, herhaalt de Hoge Raad dat hij een groot belang hecht aan de reglementering van het beroep van landmeter-expert. Het voorliggend ontwerp van koninklijk besluit is van aard om de wetgeving betreffende dit belangrijk beroep te vervolledigen. Onder voorbehoud van bovenvermelde bemerkingen, wenst de Hoge Raad dat dit koninklijk besluit zo spoedig mogelijk kan van kracht worden. Dit impliceert evenwel dat de kwestie van de toepassing op de landmeters van artikel 4, 1 van het koninklijk besluit van 6 september 1993 voorafgaandelijk eens en voor goed wordt uitgeklaard.