Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor metadata

Transcriptie

1 Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor metadata GDI-Vlaanderen metadataprofiel versie 3.0 Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen Gebroeders Van Eyckstraat 16 T info@agiv.be BE-9000 Gent F

2 Identificatie X854 & X1385 Versie 3 Publicatie 7 juni 2011 Achtergrond Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor metadata Het technisch voorschrift voor de uitwisseling van metadata bevat een formele beschrijving van het GDI-Vlaanderen metadataprofiel dat het Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen heeft opgesteld op basis van verschillende ISO-normen (waaronder de ISO 19115:2003 voor metadata van datasets en datasetseries en het technisch corrigendum 1 hiervan en de ISO 19119:2005 voor metadata van services en het amendement 1 hierop; en ISO de implementatie hiervan), aangevuld met voorbeelden; en de INSPIRE richtlijn (INSPIRE Implementing Rule for Metadata). Het technisch voorschrift is geschreven voor de gebruikersgemeenschap van metadatasystemen en iedereen die de algemene principes voor het opstellen en uitwisselen van metadata wil kennen. Bij elke uitwisseling van geografische informatie waar deelnemers aan GDI-Vlaanderen bij betrokken zijn, horen metadata in deze vorm opgesteld te zijn, cfr. het GDI- decreet. Auteur Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor Metadata v3.docx 7/06/ :14 2 / 51

3 Inhoud Inhoud Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor metadata 1 GDI-Vlaanderen metadataprofiel 1 Inhoud 3 Ter info 4 1 Achtergrond 5 2 Wat zijn metadata en waarom is metadata belangrijk? Wat kun je met metadata doen als beheerder? Wat kun je met metadata doen als gebruiker? 7 3 Metadata standaarden Normen en standaarden Profielen XSD-schema s 10 4 Wat je nog moet weten Verwante datasets vs. datasetseries vs. datasets Meertaligheid metadata 11 5 Bijlage1: Metadataprofiel: minimum metadataprofiel + verantwoording 12 6 Bijlage2: Selectie van alle metadata-elementen van het uitgebreid metadataprofiel GDI- Vlaanderen uit de ISO-normen gekopieerd 16 ISO 19115: Technical Corrigendum 1 17 B.2.1 Metadata entity set information 17 B.2.2 Identification information 18 B.2.3 Constraint information (includes Legal and security) 23 B.2.4 Data quality information 24 B.2.5 Maintenance information 28 B.2.7 Reference system information (includes temporal, coordinate and geographic identifiers) 28 B.2.8 Content information (includes Feature catalogue and Coverage descriptions) 29 B.2.10 Distribution information 30 B.2.10 Application schema information 33 B.3 information 34 B.3.1 Extent information 34 B.3.2 Citation and responsible party information 37 ISO 19119: Amendment 1 42 C.1 Data dictionary for SV_ServiceIdentification 42 C.2 Data dictionary for SV_OperationMetadata 43 C.5 Data dictionary for SV_CoupledResource 43 7 Bijlage3: Codelijsten 44 8 Bijlage 4: Invulinstructies metadataprofiel INVULINSTRUCTIE Metadata voor datasets en series INVULINSTRUCTIE Metadata voor services 50 Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor Metadata v3.docx 7/06/ :14 3 / 51

4 Ter info Ter info Versie 3 verschilt van versie op basis van volgende aanpassingen: - De metadata-elementen voor services zijn ook opgenomen in dit document. Hierdoor hebben een aantal elementen van de metadata voor datasets en datasetseries nog een aanpassing of correctie ondergaan. - Intussen is het volledige document ook vernieuwd naar de huidige situatie. Het document werd ook gemoderniseerd. Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor Metadata v3.docx 7/06/ :14 4 / 51

5 Achtergrond Voorliggend document is opgesteld aan de hand van een inleiding; een aantal hoofdstukken over specifieke onderwerpen van belang voor de Vlaamse context; een invulinstructie (praktisch en voor gebruikers ook leesbaar); een aantal bijlagen (met het minimumprofiel + verantwoording; en het uitgebreid profiel (theoretisch) volgens ISO uitgewerkt; en codelijsten). 1 Achtergrond GIS-Vlaanderen heeft in 1996 in afwachting van een ISO-norm gekozen om metadata op te bouwen volgens een Europese (pre-)norm voor metadata (CEN pren 27009). Het AGIV heeft deze norm geïmplementeerd in SPIDI. Ondertussen is de ISO-norm voor metadata (ISO 19115:2003) gepubliceerd. Deze ISO standaard wordt internationaal en binnen vrijwel alle Europese landen gebruikt en is ook door INSPIRE als de metadatastandaard aangewezen. INSPIRE zal bindend worden binnen de Europese gemeenschap als implementatie omtrent geografische gegevens en dus ook de gerelateerde metadata. Het Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen (AGIV) moet zich daarom richten naar deze ISO norm. Om de bestaande metadata te kunnen recupereren moet dus een omzetting gebeuren van CEN pr ENV naar ISO 19115:2003. De ISO-norm bestaat uit meer dan 400 in te vullen elementen voor datasets en datasetseries, waardoor het aangewezen is opnieuw te werken met een kernset (van verplicht in te vullen velden) en een optionele set voor metadata. Op basis van de ervaring sinds 1996 en rekening houdend met zowel de oude als de nieuwe implementatie werd een nieuw profiel opgesteld. Het reeds bestaande profiel, de aanbeveling voor de uitwisseling van metadata versie en een mapping naar de nieuwe ISO-norm werden gebruikt om te komen tot deze nieuwe aanbeveling die voldoet aan eisen die gesteld worden door INSPIRE. Voor het samenstellen van dit metadataprofiel werd tevens beroep gedaan op de Nederlandse expertise inzake. Een sturende vergelijking werd gemaakt met de reeds bestaande Nederlandse metadatastandaard voor geografie 1.1. (Geonovum). Deze is eveneens conform de ISO-norm (ISO 19115: Technical Corrigendum 1), ISO en ISO Verder kan gemeld worden dat de voorganger van voorliggend document op 18 juni 2008 op de stuurgroep GIS-Vlaanderen goedgekeurd werd, waardoor dit document Vlaamse metadatastandaard voor geografie GIS-Vlaanderen metadataprofiel een Aanbeveling GIS- Vlaanderen is geworden. Daarna is het reeds bestaande profiel verder aangevuld volgens de INSPIRE-richtlijn. INSPIRE Metadata vormt een hoofdstuk van de INSPIRE Directive 2007/2/EC, een kaderrichtlijn. De INSPIRE Implementing Rule for Metadata is een eerste IR door Europa vrijgegeven. En vervolgens werden de nodige aanpassingen aan dit metadataprofiel gedaan zodat nu ook de metadata voor services zijn opgenomen. Deze metadata-elementen zijn conform de INSO-norm (ISO 19119: Addendum 1) en ISO Alsook conform de INSPIRE Implementing Rule for Metadata. Tot slot werd voorliggend document op 23 maart 2011 op de Stuurgroep GDI-Vlaanderen goedgekeurd, waardoor dit document Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor metadata GDI-Vlaanderen metadataprofiel integraal een technisch GDI-Vlaanderen voorschrift is geworden. 2 Wat zijn metadata en waarom is metadata belangrijk? De letterlijke betekenis van metadata is data over data ; of dus de beschrijving(en) van data en dus niet van de gegevens zelf. Meta van het griekse µετά wordt gebruikt om aan te geven dat het een abstractie is van iets, gebruikt om deze aan te vullen. Metadata is belangrijk om het overzicht te bewaren van de beschikbare gegevens, en hun kenmerken (identificatie, inhoudelijke beschrijving, geografische begrenzing, distributiegegevens en meta-metadata van de data). Metadata is eveneens belangrijk om gebruikers toe te laten te weten welke gegevens beschikbaar zijn, bij wie en hoe deze gebruikt kunnen worden. Je krijgt als Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor Metadata v3.docx 7/06/ :14 5 / 51

6 Wat zijn metadata en waarom is metadata belangrijk? gebruiker via de metadata dus een antwoord op de vragen wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe. De beschikbaarheid van de beschrijvingen gebeurt via de metadatasets (de vroegere metadatafiches). Het bijhouden ervan gebeurt via een metadatabank en encatalogus. Een metadataset is dus als het ware de bijsluiter van een dataset. Zoals de bijsluiter van een geneesmiddel de samenstelling en de gebruiksvoorschriften bevat, bevat een metadataset een technische beschrijving van o.a. de inhoud, structuur, kwaliteit en gebruiksbeperkingen van de geografische data. In beide gevallen is het lezen van de bijsluiter noodzakelijk voor een correct gebruik van het product. Wanneer metadatasets worden opgeslagen in een bevraagbaar systeem ontstaat er een zeer krachtig instrument, namelijk een metadatabank. Met behulp van een metadatabank kan een gebruiker zoeken naar datasets. Een metadataset biedt dan de nodige elementen om de geschiktheid van een dataset voor een bepaald gebruik te bepalen. Is de resolutie hoog genoeg? Is de dataset wel gebiedsdekkend? Is de kwaliteit hoog genoeg? Wat zijn de gebruiksbeperkingen. Tegen welke voorwaarden kan deze dataset worden aangeschaft? Het opzetten van metadatabank stimuleert het (her)gebruik van datasets en vermijdt het dubbel inzamelen van data. Dit is van groot belang gezien de hoge kostprijs van data-inzameling. 2.1 Wat kun je met metadata doen als beheerder? Vinden Metadata kan intern in een grote organisatie worden gebruikt om data of services te ontsluiten. Op basis van de beschrijvende kenmerken kan men de juiste dataset zoeken en in viewers of toepassingen tonen en gebruiken Hergebruik Metadata kan voor andere organisaties de kwaliteit van de betreffende datasets inzichtelijk maken. Op basis van de metadata kan men beslissen of deze data of service te gebruiken is, of dat er zelf gegevens ingewonnen en gedigitaliseerd moeten worden Verrijken Op basis van de metadata kan men tot de conclusie komen dat de informatie die men wil vastleggen al grotendeels bestaat. Dit kan er ook toe leiden dat de al bestaande data wordt aangevuld met gegevens, waardoor de dataset voor een grotere doelgroep interessanter wordt Beheer Vanuit het standpunt van de beheer biedt metadata ook de mogelijkheid om de data of service zelf goed te beheren. Zo kunnen alle datasets of services die niet meer actueel zijn makkelijk worden geselecteerd op basis van de metadata. Het is bijvoorbeeld ook mogelijk om alle datasets gemaakt door 1 persoon of instantie te selecteren Continuiteit Bij vertrek van een medewerker is de kennis over de data en de service niet verloren als deze is vastgelegd in de metadata. Waardoor: Efficiencywinst door hergebruik en verrijken van informatie Verbetering kwaliteit dienstverlening door het gebruik van juiste informatie Mogelijkheden tot beheer van de dataset Continuiteit van kennis over datasets en services Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor Metadata v3.docx 7/06/ :14 6 / 51

7 Metadata standaarden Metadata hoeft niet altijd direct toegang te geven tot de dataset of service, maar geeft wel aan waar deze dan te verkrijgen is. 2.2 Wat kun je met metadata doen als gebruiker? Zoeken De eerste stap in het zoeken (discovery = ontdekken) van geografische gegevensbronnen is het zoeken van geografische data en services. Dit zoeken gebeurt in catalogi op basis van een zoekterm waarin data of services met behulp van metadata zijn beschreven Beoordelen Zodra de gebruiker de geografische gegevensbron heeft gevonden, is de volgende stap om deze nader te onderzoeken (evaluation) en te bekijken of de geografische gegevensbron voorziet in de behoefte van de gebruiker. Dit gebeurt door de metadataset te onderzoeken (exploration) Verkrijgen Zodra gebruikers de gewenste geografische gegevensbron of service hebben gevonden en geëvalueerd, zijn er verschillende manieren om de data te benaderen en gebruiken. Denk hierbij aan het downloaden of bestellen. 3 Metadata standaarden 3.1 Normen en standaarden Om het opstellen van metadata op een uniforme manier te laten verlopen is het nodig een aantal regels in acht te nemen. GDI-Vlaanderen heeft gekozen om geodata te beschrijven volgens de vigerende normen en standaarden. Een norm is een document met afspraken. Deze afspraken zijn gemaakt tussen belanghebbende partijen. Meestal zijn dit producenten, handelaren, gebruikers, overheden of consumentenorganisaties. Standaarden worden gebruikt om de uitwisselbaarheid (de interoperabiliteit) te bevorderen. Interoperabiliteit is het vermogen van een bepaald systeem om effectief of correct te functioneren als deel van een ander systeem (en systeem wordt hier in algemene, brede zin gebruikt). De vigerende normen voor metadata zijn de ISO-norm voor metadata (ISO 19115: Technical Corrigendum 1; ISO 19119: Addendum 1 en ISO 19139) en de INSPIRE Implementing Rule for Metadata. Het AGIV heeft deze normen geïmplementeerd in de metadatabank van GDI-Vlaanderen. Dataproducenten kunnen dan online gestandaardiseerde metadatasets bekijken en (via de editor) gestandaardiseerde metadatasets opstellen, aanpassen en/of verwijderen De ISO-normen ISO staat voor International Organization for Standardization. ISO is s werelds grootste ontwikkelaar en verdeler van internationale standaarden. Een ISO-norm staat nooit op zichzelf, de norm maakt deel uit van een groter geheel dat wordt gestuurd door Technical committee 211 van ISO voor het domein van digitale geografische informatie ( Naast een metadatanorm is er bijvoorbeeld ook een norm (in de maak) voor Geographic Markup Language, Positioning services en Web Map server interface. Het metadatamodel is dan ook verweven met tal van andere ISO-normen (bijvoorbeeld ISO 19110, ISO 19139, ISO 19119), waarvan sommige normen zelfs nog in opbouw zijn. Een ISO-norm is te vergelijken met een grote bouwdoos, bestaande uit bouwstenen, bouwvoorschriften en blauwdrukken, om profielen te bouwen. Elke gebruikersgemeenschap kan bijgevolg zijn eigen specifiek profiel ontwikkelen dat ISO-compatibel is. Het georiënteerde datamodel van de ISO bijvoorbeeld (kortweg het metadatamodel) bestaat uit een groot aantal bouwstenen of metadata-elementen. Met attributen en associaties, Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor Metadata v3.docx 7/06/ :14 7 / 51

8 Metadata standaarden gebruikt door klassen, gebruikmakend van codelijsten en enumeraties ondersteunt het metadatamodel, zo goed mogelijk, elk gebruik van metadata (vb. remote sensing, webservice, data catalogus, ). De architecten van een metadataprofiel kunnen dan in functie van de noden van hun gebruikersgroep een selectie van metadata-elementen maken. Er kan wel niet willekeurig gekozen worden. De structuur van het model moet gerespecteerd worden. Bovendien stellen de bouwvoorschriften dat de basis van elke standaard dezelfde dient te zijn om een minimale uitwisseling van metadata te garanderen. De uitbreiding van het datamodel is ook onderhevig aan bepaalde bouwvoorschriften. Naast een formele beschrijving van het metadatamodel bevat de norm ook een aantal blauwdrukken of implementatievoorschriften en -voorbeelden die verhelderend werken. De formele beschrijving gebeurt door middel van UML-schema s en een beschrijvend woordenboek, data dictionary genoemd ISO standaard Geographic Information Metadata Deze ISO-norm werd als standaard gebruikt voor Metadata voor datasets en/of datasetseries ISO Technical Corrigendum 1 standaard Geographic Information Metadata Alsook het Technisch corrigendum op de ISO standaard werd mee opgenomen ISO standaard Geographic Information Metadata Part 2: Extensions for imagery and gridded data Deze ISO-norm werd nog niet mee opgenomen in het metadataprofiel. Voorlopig moet beeld- en rasterdata dus nog steeds via de eerste versie van de ISO Technical corrigendum beschreven worden ISO standaard Geographic Information Services Deze ISO-norm werd als standaard gebruikt voor Metadata voor services ISO standaard Geographic Information Services - Amendment 1: Extensions of the service metadata model Alsook dit Amendement op de ISO standaard werd mee opgenomen ISO Geographic Information Methodology for feature cataloguing Deze ISO-norm werd als standaard gebruikt voor de Objectencatalogus. Een encatalogus of feature catalogue bevat een formele beschrijving van de en, attributen en relaties van een dataset. Op basis van deze norm heeft het AGIV een profiel en uitwisselingsformaat voor encatalogi opgesteld (als addendum op dit metadataprofiel) voor GDI-Vlaanderen. Een encatalogus zal niet intrinsiek voorzien worden in de metadata. AGIV/GDI-Vlaanderen besluit voorlopig nog steeds met een encatalogus (opgebouwd volgens ISO-norm 19110) te werken tot de informatiemodellen ingeburgerd zijn. In de toekomst kunnen dan informatiemodellen voor elke (kern)dataset opgebouwd worden, die de encatalogus overbodig maken en dus meteen volledig vervangen. Dit wordt concreet via een verwijzing naar enerzijds de encatalogus en het informatiemodel anderzijds gerealiseerd. Voorlopig wordt het profiel rond de encatalogus dan ook niet opgenomen in dit metadataprofiel, maar wordt het opgenomen als addendum op dit metadataprofiel De INSPIRE richtlijn en Implementing Rules INSPIRE is een kaderrichtlijn, de INSPIRE Directive 2007/2/EC, met wetgeving die voor alle Europese lidstaten geldt. Oorspronkelijk opgezet vanuit milieutoepassingen zal INSPIRE dankzij zijn brede toepassing leiden tot een algemene Europese geo-informatie infrastructuur. INSPIRE Metadata vormt een hoofdstuk van de INSPIRE kaderrichtlijn. Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor Metadata v3.docx 7/06/ :14 8 / 51

9 Metadata standaarden Gedetailleerde technische voorzieningen voor de componenten van de Kaderrichtlijn zullen beschreven worden in Implementing Rules (IR). IRs zelf worden voorgelegd aan het Comité (comitology) dat beslist. En eens beslist, worden de IRs opgenomen als regelgeving INSPIRE Implementing Rule for Metadata De INSPIRE Implementing Rule for Metadata is een eerste IR door Europa vrijgegeven. Deze INSPIRE-implementatievoorschriften werden mee opgenomen in het metadataprofiel, zowel de extra vereisten voor Metadata van datasets en series, als voor Metadata voor services. 3.2 Profielen Een profiel is een subset of deelverzameling van de standaard en beschrijft alle metadataelementen waaruit het bestaat, met hun definitie, cardinaliteit, datatype en domein, specifiek voor een gebruikersgemeenschap. Het AGIV heeft voor haar gebruikersgemeenschap GDI-Vlaanderen een metadataprofiel opgesteld dat bestaat uit een datamodel afgeleid van de volgende ISO-normen: ISO 19115: Technical Corrigendum 1 (met vele vertakkingen naar andere normen), de ISO 19119: Addendum 1 (met vele vertakkingen naar andere normen) en aanvullend een encatalogus opgesteld volgens de ISO 19110; alsook afgeleid uit de INSPIRE Implementing Rule for Metadata GDI-Vlaanderen metadataprofiel Het metadataprofiel bestaat uit een aantal verplichte metadata-elementen elementen en een aantal optionele. De verplichte metadata-elementen zijn de minimaal vereiste elementen voor metadata. Deze vereisten bevatten voornamelijk de identificerende elementen van een dataset. De optionele velden zijn een uitbreiding op de minimaal vereiste velden, zodat alle metadatabehoeften alsnog opgenomen kunnen worden. Alle metadatasets s dienen dus qua structuur conform te zijn aan en tenminste alle elementen uit de verplichte elementen in het metadataprofiel te bevatten. Het metadataprofiel wordt volledig beheerd en onderhouden in de metadatabank (inclusief encatalogus) van het AGIV/GDI-Vlaanderen. Figuur 1: Voorstelling van de samenhang tussen de verschillende standaarden/normen en het GDI- Vlaanderen metadataprofiel Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift orschrift voor Metadata v3.docx 7/06/ :14 9 / 51

10 Wat je nog moet weten 3.3 XSD-schema s Een XML Schema is een taal voor het beschrijven van de structuur van XML-documenten. De formele taal van een XML Schema is XSD of XML Schema Definitietaal (XML Schema Definition Language), een standaard van het W3C (World Wide Web Consortium). Alle metadatasets kunnen in XML-formaat worden omgezet. Dit XML bestand kan gelezen worden met de XSD-schema s voor metadata. Deze XSD-schema s voor metadata zijn gebaseerd op de officiële XSD-schema s die te vinden zijn op Het AGIV heeft het GDI-Vlaanderen metadataprofiel geïmplementeerd in de XSD-schema s voor metadata, die zelf een subset zijn van de XSDschema s op Deze XSD-schema s voor metadata zijn te vinden op de locatie 4 Wat je nog moet weten 4.1 Verwante datasets vs. datasetseries vs. datasets Dataset ISO 19115:2003 definitie: Identificeerbare collectie van data (ISO ) OPMERKING: Een dataset mag een kleinere groep van data zijn, gelimiteerd door beperkingen zoals een geografisch gebied of geo-type ( feature type ), die aanwezig is in een grotere dataset. Theoretisch kan een dataset bestaan uit een enkel geo- of een attribuut van een geo- dat aanwezig is in een grotere dataset. Een papieren versie of kaart kan beschouwd worden als een dataset. De Vlaamse metadatastandaard voor geografie gaat niet uit van het type datasets zoals theoretisch beschreven kan worden Dataset serie ISO 19115:2003 definitie: Verzameling van datasets met dezelfde productspecificaties (ISO ) Productspecificaties zijn volgens Nederland thema, resolutie en methodologie. Toepassing van metadata op dataset series maakt het gebruikers van de metadata mogelijk om op een hoger niveau dan individuele datasets data te zoeken. Metadata van dataset series is geschikt voor het zoeken op globale karakteristieken van beschikbare data, maar niet voor diepgaand onderzoek naar de kwaliteit van specifieke datasets. Hiervoor is metadata van datasets noodzakelijk. De hiërarchische relatie tussen een dataset en dataset serie is altijd van verticale aard. Vlaanderen neemt hier echter een ander standpunt in. Vlaanderen heeft tot op heden altijd al gewerkt met horizontale relaties. Er bestaat een 1 1 relatie tussen een dataset en een product; er is beheer in 1 geheel.onder het gezegde hou het simpel wordt verder gewerkt met deze maatregel zolang dit kan. ISO-elementen 5, 6, 7 zullen dus niet ingevuld worden, zolang niet met dataset series gewerkt moet worden. Pas wanneer het begrip dataset serie als dusdanig ingevoerd moet worden, zullen de definities dataset en dataset series vastgelegd worden in functie van Vlaanderen Verwante datasets: Volgens ISO 19115:2003 worden de horizontale relaties tussen datasets vastgelegd in de codelijst DS_AssociationTypeCode (B.5.7). Nederland neemt net zoals Vlaanderen enkel de crossreference als type van relatie op, waarbij verwante datasets dus duiden op een referentie van de ene dataset naar een andere. (Van de verwante dataset(s) worden altijd de titel en datum ingevoerd.) FIGUUR: dataset dataset serie verwante datasets : Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor Metadata v3.docx 7/06/ :14 10 / 51

11 Wat je nog moet weten DATASET SERIE DATASET verwante datasets DATASET 4.2 Meertaligheid metadata De Vlaamse metadatastandaard voor geografie neemt voorlopig het standpunt in metadatasets enkel in één taal te voorzien. Meestal zal dit het Nederlands zijn, de standaardtaal voor Vlaanderen. Dit sluit niet uit dat wanneer de vraag naar meertaligheid in de toekomst opgelegd wordt, het AGIV dit ook toe kan/moet passen. Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor Metadata v3.docx 7/06/ :14 11 / 51

12 Bijlage1: Metadataprofiel: minimum metadataprofiel + verantwoording 5 Bijlage1: Metadataprofiel: minimum metadataprofiel + verantwoording Metadata naam ISO nr. Nederlandse vertaling Definitie Metadata file Identifier (O) 2 Metadata ID (O) Unieke ID voor de metadataset Optioneel element in kernset ISO 19115:2003. Voor de Europese kernset is dit element niet vereist. ISO is hier dus strikter. Dit element wordt achter de schermen ingevuld ten behoeve van zoekdiensten en om de integratie van de metadata in toepassingen te optimaliseren. Voor elke metadataset wordt standaard een GUID ingevuld voor de GDI- Vlaanderen. Metadata language (M) 3 Metadata taal (M) Taal gebruikt om de metadata te beschrijven Conditioneel element in kernset ISO 19115:2003 én verplicht element in de Europese kernset (Part B10.3 Metadata Language). INSPIRE is hier dus strikter. Metadata charachter set (M) 4 Metadata karakterset (M) Volledige naam van de karakter codeerstandaard om de metadataset te beschrijven Conditioneel element in kernset ISO 19115:2003; verplicht als karakterset niet voldoet aan ISO Dit element wordt niet vereist door de Europese kernset. ISO is hier dus strikter. Hierarchy level 2 (M) 6 Metadata hiërarchieniveau (M) Hiërarchisch niveau waar de metadata betrekking op heeft Conditioneel element in kernset ISO 19115:2003 én verplicht element in de Europese kernset (Part B1.3 Resource Type). INSPIRE is hier dus strikter. Metadata Point of contact (M) 376 Naam organisatie metadata (M) Volledige naam van de voor metadata verantwoordelijke organisatie. Indien niet een organisatie verantwoordelijk is, maar een persoon, dan wordt de naam van deze persoon ingevuld. 379 Rol organisatie metadata (M) Beschrijving op welke manier de organisatie betrokken is bij de metadata 386 adres (M) adres van de verantwoordelijke organisatie of persoon Verplichte elementen ( ) in kernset ISO 19115:2003 én verplichte elementen (376, ) in de Europese kernset (Part B10.1 Metadata point of contact). INSPIRE is hier dus meer eisend. Het is belangrijk dat de gebruiker van metadata weet welke organisatie vanuit welke rol verantwoordelijk is voor de metadataset en via welk adres die te bereiken is. Metadata date stamp (M) 9 Metadata datum (M) Datum waarop de metadata is gecreëerd Verplicht element in kernset ISO 19115:2003 én verplicht element in de Europese kernset (Part B10.2 Metadata date). ISO is meer beperkend, omdat dit element de datum van creatie moet inhouden, terwijl dit voor INSPIRE al voldoende is door de datum van creatie of wijziging te bevatten. Metadata standard name (M) 10 Metadatastandaard naam (M) Naam van de gebruikte metadatastandaard Optioneel element in kernset ISO 19115:2003. Voor de Europese kernset is dit element niet vereist. ISO is hier dus strikter. Dit element wordt achter de schermen toch verplicht ingevuld. Voor elke metadataset wordt standaard de naam van het GDI-Vlaanderen metadataprofiel ingevuld. Metadata standard version (M) 11 Versie metadatastandaard naam (M) Versie (profiel) van de metadatastandaard die wordt gebruikt Optioneel element in kernset ISO 19115:2003. Voor de Europese kernset is dit element niet vereist. ISO is hier dus strikter. Dit element wordt achter de schermen toch verplicht ingevuld. Voor elke metadataset wordt standaard de versie van het GDI-Vlaanderen metadataprofiel ingevuld. Reference system (C) 207 Code referentiesysteem (M) Alfanumerieke waarde die het gebruikte referentiesysteem van de dataset aangeeft Verantwoordelijke organisatie voor namespace referentiesysteem (O) Naam of identificatie van de persoon of organisatie verantwoordelijk voor de namespace (van het referentiesysteem) Optioneel element in kernset ISO 19115:2003. Voor de Europese kernset is dit element niet vereist. ISO is hier dus strikter. Er dient een horizontaal of een verticaal referentiesysteem gedocumenteerd te worden. Voor services is dit element niet van toepassing. Dataset title (M) 360 Dataset titel (M) Naam van de dataset, datasetserie of service Verplicht element in kernset ISO 19115:2003, kernset ISO 19119:2005 én verplicht element in de Europese kernset Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor Metadata v3.docx 7/06/ :14 12 / 51

13 Bijlage1: Metadataprofiel: minimum metadataprofiel + verantwoording (Part B1.1 Resource Title). Dataset reference date (M) 394 Dataset referentiedatum (M) Referentiedatum van de dataset of service 395 Creatie-, publicatie-, of wijzigingsdatum (M) Gebeurtenis waar de datum betrekking op heeft Verplicht element in kernset ISO 19115:2003 én conditioneel element in de Europese kernset (Part B5 Temporal Reference). Er dient verplicht een creatie-, publicatie-, of wijzigingsdatum te worden opgenomen. Identifier (M) 207 Code (M) Unieke waarde om de data te beschrijven binnen een namespace Verantwoordelijke organisatie voor namespace (O) Naam of identificator van de persoon of organisatie verantwoordelijk voor de namespace Geen kernelement in kernset ISO 19115:2003. Wel verplicht element in de Europese kernset voor datasets en datasetseries (Part B1.5 Unique Resource Identifier). Voor services is dit element niet van toepassing. Abstract describing the dataset (M) 25 Samenvatting (M) Korte beschrijving van de inhoud van de dataset Verplicht element in kernset ISO 19115:2003 én verplicht element in de Europese kernset (Part B1.2 Resource Abstract). Voor services wordt dit element in de Europese kernset uitgedrukt in Resource abstract (M) en Spatial resoluction (C). Dataset responsible party (O) 376 Naam organisatie (M) Naam van de verantwoordelijke organisatie 379 Rol organisatie (M) Functie uitgevoerd door de verantwoordelijke organisatie 386 adres (M) adres van de verantwoordelijke organisatie of persoon Verplichte elementen ( ) in kernset ISO 19115:2003 én verplichte elementen (376, ) in de Europese kernset (Part B9 Responsible organisation). INSPIRE is hier dus meer eisend. Het is belangrijk dat de gebruiker van metadata weet welke organisatie vanuit welke rol verantwoordelijk is voor de dataset, datasetserie of service en via welk adres die te bereiken is. Keyword (M) 53 Trefwoord (M) In het algemeen gebruikte woorden of geformaliseerde zinnen om een onderwerp te beschrijven Thesaurus (C) 55 Thesaurus (C) Naam van de formeel geregistreerde thesaurus of een gelijkaardige toonaangevende bron van trefwoorden 360 Thesaurus titel (M) Naam van de thesaurus 394 Thesaurus referentiedatum (M) 395 Creatie-, publicatie-, of wijzigingsdatum (M) Referentiedatum van de thesaurus Gebeurtenis waar de datum betrekking op heeft Geen kernelement in ISO 19115:2003. Wel verplicht element in de Europese kernset (Part B3 Keyword). Voor datasets en datasetseries wordt er minimum één trefwoord vereist uit de GEMET thesaurus van INSPIRE, alsook één trefwoord uit de Ruimtelijke Dataset Thema s thesaurus. Voor services is er één trefwoord vereist uit Part D4 van de INSPIRE Implementing Rule for Metadata. Het trefwoord-element is eveneens een sleutelelement in zoekdiensten. Use limitation (M) 68 Gebruiksbeperkingen (M) Toepassingen waarvoor de data niet geschikt is Access constraints (M) 70 (Juridische) toegangsrestricties (M) Toegangseisen die er zorg voor dragen dat privacy of intellectueel eigendom gewaarborgd is en elke andere speciale beperkingen voor het verkrijgen van de metadata of data Other constraints (C) 72 Andere beperkingen (C) Andere restricties en legale vereisten die de toegang tot en het gebruik van de dataset, datasetserie of service beperken Classification (M) 74 Classificatie veiligheidsbeperkingen (M) Gebruiksrechten rustend op de dataset, -serie of service voor nationale veiligheid of gelijkaardige veiligheidsmaatregelen Geen kernelementen in ISO 19115:2003. Wel is element 68 een verplicht element in de Europese kernset en zijn de Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor Metadata v3.docx 7/06/ :14 13 / 51

14 Bijlage1: Metadataprofiel: minimum metadataprofiel + verantwoording elementen 70, 72 en 74 conditionele elementen in de Europese kernset (ISO-element 68: INSPIRE Part B8.1 Conditions for access and use & ISO-elementen 70, 72 en 74: INSPIRE Part B8.2 Limitations on public access). Datasets en services kunnen uit hun originele context gehaald worden. Om misbruik te voorkomen is het van belang om toegangsbeperkingen op te leggen. Spatial representation type (O) 37 Ruimtelijk schema (O) Methode die gebruikt wordt om de geografische informatie ruimtelijk te representeren Optioneel element in kernset ISO 19115:2003. Voor de Europese kernset is dit element niet vereist. ISO is hier dus strikter. Dit element geeft aan uit welk soort data de dataset bestaat, namelijk vector (geïnterpreteerde), raster of foto (ruwe) data. Deze informatie is noodzakelijk uit een dataset te halen. Voor services is dit element niet van toepassing. Spatial resolution of the dataset (O) 60 Toepassingsschaal (M) De beoogde schaal waarop het bestand waarheidsgetrouw gebruikt mag worden. Dit moet een positief numeriek getal zijn. 61 Grondresolutie (C) Grondresolutie van het bestand Optioneel element in kernset ISO 19115:2003 én conditioneel element in de Europese kernset (Part B6.2 Spatial Resolution). De toepassingsschaal is het eenvoudigste metadata-element betreffende kwaliteitsinformatie op dataset niveau en is verplicht. De grondresolutie is conditioneel in te vullen. In de huidige versie van ISO voor services is het niet mogelijk om de beperking ten aanzien van ruimtelijke resolutie van de service te beschrijven. Dataset language (M) 39 Dataset taal (M) Taal waarmee de dataset beschreven is Verplicht element in kernset ISO 19115:2003 én verplicht element in de Europese kernset voor datasets en datasetseries (Part B1.7 Resource Language). Voor services is dit element niet van toepassing. Dataset charachter set (C) 40 Dataset karakterset (C) Volledige naam van de gebruikte karakter codeerstandaard gebruikt voor de dataset Conditioneel element in kernset ISO 19115:2003; verplicht als karakterset niet voldoet aan ISO Dit element wordt niet vereist door de Europese kernset. ISO is hier dus strikter. Voor services is dit element sowieso niet van toepassing. Dataset topic category (M) 41 Thema s (M) Hoofdthema s van de dataset Verplicht element in kernset ISO 19115:2003 én verplicht element in de Europese kernset voor datasets en datasetseries (Part B2.1 Topic Category). Voor services is dit element niet van toepassing. Geographic location of the dataset (by four coordinates or by geographic identifier) (M) 344 Minimum x-coördinaat (M) Meest westelijke, oostelijke, zuidelijke en 345 Maximum x-coördinaat (M) noordelijke coördinaat uit de horizontale dekking van de dataset weergegeven in 346 Minimum y-coördinaat (M) longitude en latitude in decimale graden (noord en oost als positieve waarden) 347 Maximum y-coördinaat (M) Conditioneel element in kernset ISO 19115:2003 én verplicht element in de Europese kernset voor datasets of datasetseries (Part B4.1 Geographic Bounding Box). De geografische locatie kan op drie manieren worden beschreven namelijk door een omgrenzend polygoon, een omgrenzende rechthoek of een beschrijving. De omgrenzende hoek is het meest eenvoudig vast te leggen en is verplicht gesteld in de Europese kernset om de interoperabiliteit te garanderen. Voor de services zelf wordt dit volgens ISO met een ander element opgelost. Additional extent information for the dataset (vertical and temporal) (M) 351 Temporele dekking (M) Inhoudelijke geldigheid van de data, gespecificeerd naar begin- en einddatum Optioneel element in kernset ISO 19115:2003, conditioneel element in kernset ISO 19119:2005 én verplicht element in de Europese kernset (Part B5.1 Temporal Extent). INSPIRE is hier dus strikter. Distribution Format (O) 285 Naam distributieformaat (M) Naam van het distributieformaat 286 Versie distributieformaat (M) Versie van het distributieformaat Optioneel element in kernset ISO 19115:2003. Dit element wordt niet vereist door de Europese kernset. ISO is hier dus strikter. On-line resource (M) 397 URL (M) Locatie voor online toegang bij gebruik van een Uniform Resource Locator adres of een vergelijkbaar schema Optioneel element in kernset ISO 19115:2003 én conditioneel element in de Europese kernset (Part B1.4 Resource Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor Metadata v3.docx 7/06/ :14 14 / 51

15 Bijlage1: Metadataprofiel: minimum metadataprofiel + verantwoording Locator). INSPIRE Conformity (C) 4 Level (M) 139 Niveau van kwaliteitsbeschrijving (M) Niveau (dataset of serie) waarop de kwaliteitsbeschrijving gebeurt Title (M) 360 Specificatie titel (M) Naam van de specificatie Reference date (M) 394 Specificatie referentiedatum (M) 395 Creatie-, publicatie-, of wijzigingsdatum (M) Referentiedatum van de specificatie Gebeurtenis waar de datum betrekking op heeft Explanation (M) 131 INSPIRE specificatie (M) Citaat van de productspecificatie of gebruikersvereiste waartegen de data wordt geëvalueerd Pass (M) 132 Conformiteit (M) Indicatie van de conformiteit: 0 = niet conform; 1 = conform Geen kernelement in ISO 19115:2003. Wel verplicht element in de Europese kernset met een conditioneel gedrag. Als de conformiteit van een dataset, datasetserie of service niet geëvalueerd is tegen een INSPIRE specificatie dient dit element niet opgenomen te worden. Als de conformiteit wel geëvalueerd werd dient het element opgenomen te worden met een uitspraak over de conformiteit (conform of niet conform met de INSPIRE specificaties). Lineage (M) 83 Algemene beschrijving herkomst (M) Algemene beschrijving of opmerking, betreffend de geschiedenis van een dataset in zoverre deze niet te plaatsen zijn in de overige kwaliteitsvelden. Dit kunnen ook beschrijvingen of opmerkingen zijn over de brongegevens en/of het productieproces. Verplicht element in kernset ISO 19115:2003 én verplicht element in de Europese kernset voor datasets en datasetseries (Part B6.1 Lineage). Het element Algemene beschrijving herkomst is in ISO 19115:2003 optioneel, omdat alle elementen met betrekking tot kwaliteit optioneel zijn. In de Europese kernset is dit element verplicht. INSPIRE is hier dus strikter. Dit element beschrijft de niet-kwalitatieve beschrijving voor proceshistorie. Voor services is dit element niet van toepassing. Service type (M) 1 van C.2.2 Type service (M) Een service type naam afkomstig van een register van services. Optioneel element in kernset ISO 19119:2005 én verplicht element in de Europese kernset voor services (Part B2.2 Spatial data service type). Voor datasets en datasetseries is dit element niet van toepassing. Contains operations (M) 8 van C.2.2 Bevat operaties (M) Voorziet informatie over de operaties die de service bevat Verplicht element in kernset ISO 19119:2005 voor services. Voor de Europese kernset is dit element niet vereist. ISO is hier dus strikter. Voor datasets en datasetseries is dit element niet van toepassing. Operates on (C) 9 van C.2.2 Werkt op (C) Voorziet informatie over de datasets waarop de service werkt Optioneel element in kernset ISO 19119:2005 én conditioneel element in de Europese kernset voor services (Part B1.6 Coupled Resource). Voor datasets en datasetseries is dit element niet van toepassing. 1 Conditioneel: Indien de waarde voldoet aan ISO/IEC hoeft de karakterset niet uitgewisseld worden. 2 Conditioneel: als er een dataset(serie) met hogere hiërarchie bestaat. 3 Conditioneel: Is alleen verplicht voor datasetseries of services. 4 Conditioneel: als de conformiteit ten opzichte van een INSPIRE specificatie gekend is, moet deze hier worden ingevuld. Als dit element niet aanwezig is, dan wordt de conformiteit als niet geëvalueerd beschouwd. Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor Metadata v3.docx 7/06/ :14 15 / 51

16 6 Legende: Beschrijving kolommen: ISO Het nummer van het metadata element in ISO 19115:2003 (+ Technical Corrigendum 1) of ISO 19119:2005 (+ Amendment 1) Name / Role name Shortname Definition Obligation / Condition Opmerking Maximum Domein De naam van het metadata element in ISO 19115:2003 (+ Technical Corrigendum 1) (rood: Engelse (ISO 19115:2003) benaming; paars: Engelse (ISO 19119:2005) benaming; zwart: Nederlandse vertaling) Afgekorte naam Nederlandse vertaling van de definitie in ISO met eventuele nadere toelichting M = verplicht element; C = conditioneel element; O = optioneel element; > = gebruik multipliciteit van gespecialiseerd veld Opmerking(en) over (toepassing van) het element Maximum aantal keer dat het element gebruikt mag worden: enkelvoud (1) of meervoud (N) of gebruik multipliciteit van gerefereerd element (>) Type waarde die ingevuld moet worden Gespecificeerd type domeinwaarden die voor het element zijn toegestaan Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor Metadata v3.docx 7/06/ :14 16 / 51

17 ISO 19115: Technical Corrigendum 1 B.2.1 Metadata entity set information ISO Name / Role name Short Name Definition Obligation / Condition Maximum 1 MD_Metadata MD_Metadata Metadata Root entity which defines metadata about a resource or resources M 1 Class Lines fileidentifier Metadata ID mdfileid Unieke ID voor de metadataset O 1 Charachterstring Free text 3 language Metadata taal mdlang Taal gebruikt om de metadata te beschrijven C / not defined by encoding? 1 CharachterString ISO 639-2, other parts may be used 4 characterset Metadata karakterset mdchar Volledige naam van de karakter codeerstandaard om de metadata set te beschrijven C / ISO/IEC not used and not defined by encoding? 1 Class MD_CharacterSetCode <<CodeList>> (B.5.10) 5 parentidentifier Parent ID mdparentid Unieke ID van de metadata waarvan deze metadata een subset (child) is C / hierarchylevel is not equal to dataset? 1 CharacterString Free text 6 hierarchylevel Metadata hiërarchieniveau mdhrlv Hiërarchisch niveau waarop de metadata betrekking heeft C / hierarchylevel is not equal to dataset? N Class MD_ScopeCode <<CodeList>> (B.5.25) 7 hierarchylevelname Beschrijving hiërarchisch niveau mdhrlvname Beschrijving van het hiërarchische niveau waarvoor de metadata van toepassing is C / hierarchylevel is not equal to dataset? N CharacterString Free text 8 contact Contact mdcontact Contactinformatie M N Class CI_ResponsibleParty (B.3.2) <<DataType>> 9 datestamp Metadata datum mddatest Datum waarop de metadata is gecreëerd of gewijzigd (bv. JJJJ-MM-DD) M 1 Class Date (B.4.2) 10 metadatastandardname Metadatastandaard naam mdstanname Naam van de gebruikte metadatastandaard (bv. ISO 19115:2003) O 1 CharacterString Free text 11 metadatastandardversion Versie metadatastandaard mdstanver Versie (profiel) van de metadatastandaard die wordt O 1 CharacterString Free text Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor Metadata v3.docx 7/06/ :14 17 / 51

18 naam gebruikt (bv. Nederlandse metadatastandaard voor geografie 1.0) 13 role name: referencesysteminfo refsysinfo Description of the spatial and temporal reference systems used in the dataset O N Association MD_ReferenceSystem (B.2.7) 15 role name: identificationinfo dataidinfo Basic information about the resource(s) to which the metadata applies M N Association MD_Identification <<Abstract>> (B.2.2) 16 role name: contentinfo continfo Provides information about the feature catalogue and describes the coverage and image data characteristics O N Association MD_ContentInformation <<Abstract>> (B.2.8) 17 role name: distributioninfo distinfo Provides information about the distributor of and options for obtaining the resource(s) O 1 Association MD_Distribution (B.2.10) 18 role name: dataqualityinfo dqinfo Provides overall assessmetn of quality of a resource(s) O N Association DQ_DataQuality (B.2.4) 21 role name: applicationshemainfo appschinfo Provides information about the conceptual schema of a dataset O N Association MD_ApplicationSchemaInformation (B.2.12) B.2.2 Identification information B General 23 MD_Identification MD_Metadata Ident Basic information required to uniquely identify a resource or resources Use obligation from Aggregated Class (MD_Metadata) <<Abstract>> Lines Citation idcitation Citation data for the resource(s) M 1 Class CI_Citation (B.3.2) <<DataType>> 25 abstract Samenvatting idabs Korte beschrijving van de inhoud van de dataset M 1 CharacterString Free text Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor Metadata v3.docx 7/06/ :14 18 / 51

19 26 purpose Doel van de vervaardiging idpurp Doel waarvoor de data oorspronkelijk werd gemaakt of bedoeld. Bijvoorbeeld de projectnaam. O 1 CharacterString Free text 28 status Status IdStatus Status van de dataset O N Class MD_ProgressCode <<CodeList>> (B.5.23) 29 pointofcontact idpoc Identification of, and means of communication with, person(s) and organization(s) associated with the resource(s) O N Class CI_ResponsibleParty (B.3.2) <<DataType>> 30 role name: resourcemaintenance resmaint Provides information about the frequency of resource updates, and the scope of those updates O N Association MD_MaintenanceInformation (B.2.5) 31 role name: graphicoverview graphover Provides a graphic that illustrates the resource(s) (should include a legend for the graphic) O N Association MD_BrowseGraphic (B.2.2.2) 33 role name: descriptivekeywords desckeys Provides category keywords, their type, and reference source O N Association MD_Keywords (B.2.2.3) 34 role name: resourcespecificusage idspecuse Provides basic information about specific application(s) for which the resource(s) has/have been or is being used by different users O N Association MD_Usage (B.2.2.6) 35 role name: resourceconstraints resconst Provides information about constraints which apply to the resource(s) O N Association MD_Constraints (B.2.3) 35.1 role name: aggregationinfo aggrinfo Provides aggregate dataset information O N Association MD_AggregateInformation (B.2.2.7) 36 MD_DataIdentification DataIdent Information required to identify a dataset Use obligation from Specified Class (MD_Identification) Lines and Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor Metadata v3.docx 7/06/ :14 19 / 51

20 37 spatialrepresentationtype Ruimtelijk schema spatrptype Methode die gebruikt word tom de geografische informatie ruimtelijk te representeren (bv. vector) O N Class MD_SpatialRepresentationTypeCode <<CodeList>> (B.5.26) 38 spatialresolution datascale Factor which provides a general understanding of the density of spatial data in the dataset O N Class MD_Resolution <<Union>> (B.2.2.5) 39 language Dataset taal datalang Taal waarmee de dataset beschreven is M N CharacterString ISO 639-2, other parts may be used 40 characterset Dataset karakterset datachar Volledige naam van de gebruikte karakter codeerstandaard gebruikt voor de dataset C / ISO/IEC not used? N Class MD_CharacterSetCode <<CodeList>> (B.5.10) 41 topiccategory Thema s tpcat Hoofdthema s van de dataset C / if hierarchylevel equals dataset? N Class MD_TopicCategoryCode <<Enumeration>> (B.5.27) 45 extent dataext Extent information including the bounding box, bounding polygon, vertical, and temporal extent of the dataset C / if hierarchylevel equals dataset? either extent.geographicelement.ex_ GeographicBoundingBox or extent.geographicelement.ex_ GeographicDescription is required N Class EX_Extent <<DataType>> (B.3.1) 46 supplementalinformation Aanvullende informatie suppinfo Aanvullende informatie over de data, bijvoorbeeld documentatie of handleiding O 1 CharacterString Free text B Browse graphic information Name / Role name Short Name Definition Obligation / Condition Maximum 48 MD_BrowseGraphic BrowGraph Graphic that provides an illustration of the dataset (should include a legend for the graphic) Use obligation from Aggregated Class (MD_Identification) Lines Technisch GDI-Vlaanderen voorschrift voor Metadata v3.docx 7/06/ :14 20 / 51