VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, COM(2016) 47 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de vooruitgang bij de uitvoering van Verordening (EG) nr. 391/2009 en Richtlijn 2009/15/EG inzake gemeenschappelijke voorschriften en normen voor met de inspectie en controle van schepen belaste organisaties en voor de desbetreffende werkzaamheden van maritieme instanties NL NL

2 1. INLEIDING Als onderdeel van het derde pakket maritieme veiligheid hebben het Europees Parlement en de Raad in 2009 Verordening (EG) nr. 391/2009 van het Europees Parlement en de Raad inzake gemeenschappelijke voorschriften en normen voor met de inspectie en controle van schepen belaste organisaties ("de verordening") 1 en Richtlijn 2009/15/EG van het Europees Parlement en de Raad inzake gemeenschappelijke voorschriften en normen voor met de inspectie en controle van schepen belaste organisaties en voor de desbetreffende werkzaamheden van maritieme instanties ("de richtlijn") 2 vastgesteld. Dit verslag heeft tot doel het Europees Parlement en de Raad overeenkomstig artikel 17 van de verordening en artikel 12 van de richtlijn op de hoogte te stellen van de voortgang bij de uitvoering van die wetgeving. 2. ACHTERGROND De verordening en de richtlijn zijn vastgesteld tot intrekking van Richtlijn 94/57/EG van de Raad 3. Zij vormen één samenhangend stuk wetgeving dat voorziet in het regelgevingskader voor met de inspectie en controle van schepen belaste organisaties (ook erkende organisaties genoemd) in de EU. De richtlijn regelt de betrekkingen tussen de lidstaten in hun hoedanigheid van vlaggenstaat en de erkende organisatie(s) die zij machtigen om namens hen taken uit te voeren voor de wettelijk voorgeschreven certificatie van de schepen die onder hun vlag varen. De verordening stelt criteria en verplichtingen vast voor erkende organisaties, die betrekking hebben op zowel wettelijk voorgeschreven als classificatie-activiteiten. Die eisen zijn structureel en systematisch en grotendeels gebaseerd op internationale normen. Zij hebben tot doel ervoor te zorgen dat door de EU erkende organisaties hun regels en procedures strikt toepassen op basis van een bindend kwaliteitsborgingssysteem, met betrekking tot alle in hun registers geklasseerde schepen, ongeacht de vlag waaronder ze varen. De verordening regelt ook de verlening en intrekking van EU-erkenningen, voorziet in de periodieke beoordeling van erkende organisaties door de Commissie en stelt een sanctieregeling vast in geval van niet-naleving. Als een lidstaat een organisatie wil machtigen om namens hem inspecties en controles uit te voeren in verband met wettelijk voorgeschreven certificaten voor naleving van de internationale verdragen, mag hij die taken alleen toevertrouwen aan een erkende organisatie, d.w.z. een organisatie die overeenkomstig de verordening 4 is erkend PB L 131 van , blz. 11, zoals gewijzigd bij Uitvoeringsverordening (EU) nr. 1355/2014 van de Commissie (PB L 365 van , blz. 82). PB L 131 van , blz. 47, zoals gewijzigd bij Uitvoeringsrichtlijn 2014/111/EU van de Commissie (PB L 366 van , blz. 83). Richtlijn 94/57/EG van de Raad van 22 november 1994 inzake gemeenschappelijke voorschriften en normen voor met de inspectie en controle van schepen belaste organisaties en voor de desbetreffende werkzaamheden van maritieme instanties (PB L 319 van , blz. 20), zoals gewijzigd. In bijlage I bij de verordening zijn minimumcriteria voor organisaties vastgesteld om EU-erkenning te verkrijgen of behouden. 2

3 De erkenningsprocedure wordt centraal beheerd en de erkenning wordt door de Commissie verleend. Zodra een organisatie op EU-niveau is erkend, mag zij bilaterale overeenkomsten sluiten met elke lidstaat; die mag dat niet weigeren maar alleen het aantal gemachtigde erkende organisaties onder zijn vlag beperken. Het Comité voor maritieme veiligheid en voorkoming van verontreiniging door schepen (COSS) 5 helpt de Commissie bij de uitvoering van deze wetgeving overeenkomstig artikel 6 van de richtlijn en artikel 12 van de verordening. 3. LIJST VAN ERKENDE ORGANISATIES 3.1. Rechtsgrondslag voor erkenningen en het behoud van bestaande erkenningen De volgende bepalingen van de verordening hebben betrekking op de erkenningsprocedure en het behoud van erkenningen die vóór 2009 zijn verleend volgens Richtlijn 94/57/EG van de Raad: artikel 4: het erkenningsbesluit dat door de Commissie wordt verleend overeenkomstig de onderzoeksprocedure bedoeld in Verordening (EU) nr. 182/ ; de relevante juridische entiteit die houder van de erkenning is; beperkte erkenning; bekendmaking van de lijst van erkende organisaties; artikel 15: behoud van erkenningen en onderzoek van beperkte erkenningen die volgens Richtlijn 94/57/EG zijn verleend vóór de inwerkingtreding van de verordening; artikel 16: controle van de juridische entiteit die houder van de erkenning is; besluit tot wijziging van de erkenningen, voor zover nodig Wijzigingen in de lijst In 2007 waren dertien organisaties houder van een EU-erkenning 7. Sindsdien is de lijst als volgt geëvolueerd: de beperkte erkenning van het "Registro Internacional Naval, SA" (RINAVE) is op 18 april 2008 verstreken en niet verlengd 8 ; Verordening (EG) nr. 2099/2002 van het Europees Parlement en de Raad (PB L 324 van , blz. 1), zoals laatst gewijzigd bij Verordening (EU) nr. 530/2012 van het Europees Parlement en de Raad (PB L 172 van , blz. 3). Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 16 februari 2011 tot vaststelling van de algemene voorschriften en beginselen die van toepassing zijn op de wijze waarop de lidstaten de uitoefening van uitvoeringsbevoegdheden door de Commissie controleren (PB L 55 van , blz. 13). Lijst van organisaties die zijn erkend op grond van Richtlijn 94/57/EG van de Raad inzake gemeenschappelijke voorschriften en normen voor met de inspectie en controle van schepen belaste organisaties en voor de desbetreffende werkzaamheden van maritieme instanties (2007/C 135/04) (PB C 131 van , blz. 4). Beschikking 2005/311/EG van de Commissie van 18 april 2005 betreffende de verlenging van de beperkte erkenning van het "RINAVE Registro Internacional Naval, SA" (PB L 99 van , blz. 15). 3

4 tien organisaties hebben overeenkomstig artikel 15 van de verordening hun erkenning (zonder beperking) behouden bij de inwerkingtreding van de verordening in 2009; de erkenning van het Poolse scheepvaartregister (PSR) werd overeenkomstig artikel 15 van de verordening behouden en zonder beperkingen verlengd 9 ; de beperkte erkenning van het Griekse scheepvaartregister (HRS) is op 30 augustus 2010 verstreken en niet verlengd 10. Meer recent is de lijst van erkende organisaties als volgt gewijzigd: na de fusie van "Det Norske Veritas (DNV)" en "Germanischer Lloyd" (GL) heeft de Commissie in 2013 de erkenning van DNV overeenkomstig de artikelen 4 en 16 van de verordening gewijzigd en verleend aan de nieuwe relevante juridische entiteit "DNV GL AS" 11 ; in 2014 heeft de Commissie het "Kroatisch scheepvaartregister" (CRS) 12 erkenning verleend overeenkomstig artikel 4 van de verordening; in 2015 heeft de Commissie overeenkomstig artikel 16 van de verordening de erkenning van vier organisaties gewijzigd en elke erkenning verleend aan de relevante juridische entiteit die houder van de erkenning moet zijn Lijst van door de EU erkende organisaties vanaf mei 2015 Overeenkomstig artikel 4, lid 5, van de verordening maakt de Commissie een lijst op van overeenkomstig de verordening erkende organisaties; zij werkt die lijst bij en maakt ze bekend. Daartoe heeft de Commissie Besluit (EU) 2015/669 van de Commissie 14 van 24 april 2015 vastgesteld tot intrekking van Beschikking 2007/421/EG met betrekking tot de lijst van erkende organisaties waarvan de lidstaten overeenkomstig Richtlijn 94/57/EG van de Besluit 2009/728/EG van de Commissie van 30 september 2009 tot verlenging, zonder beperkingen, van de communautaire erkenning van het "Polish Register of Shipping" (PB L 258 van , blz. 34). Besluit 2009/354/EG van de Commissie van 30 maart 2009 tot verlenging van de beperkte erkenning door de Gemeenschap van het "Hellenic Register of Shipping" (PB L 109 van , blz. 42). Uitvoeringsbesluit 2013/765/EU van de Commissie van 13 december 2013 tot wijziging van de erkenning van Det Norske Veritas overeenkomstig Verordening (EG) nr. 391/2009 (PB L 338 van , blz. 107). Uitvoeringsbesluit 2014/281/EU van de Commissie van 14 mei 2014 tot verlening van EU-erkenning aan het Kroatisch scheepvaartregister volgens Verordening (EG) nr. 391/2009 (PB L 145 van , blz. 43). Uitvoeringsbesluit (EU) 2015/668/EU van de Commissie van 24 april 2015 tot wijziging van de erkenning van bepaalde organisaties overeenkomstig artikel 16 van Verordening (EG) nr. 391/2009 (PB L 110 van , blz. 22). PB L 110 van , blz

5 Raad kennis hebben gegeven, volgens welke de directeur-generaal Mobiliteit en vervoer bevoegd is de lijst van erkende organisaties te publiceren en zo nodig bij te werken. De bijgewerkte lijst is op 19 mei 2015 gepubliceerd als een bekendmaking van de Europese Commissie (2015/C 162/06) 15. Zij bevat elf organisaties: American Bureau of Shipping (ABS); Bureau Veritas SA Registre international de classification de navires et d aeronefs (BV); China Classification Society (CCS); Croatian Register of Shipping (CRS); DNV GL AS; KR (Koreaans register); Lloyd s Register Group LTD (LR); Nippon Kaiji Kyokai General Incorporated Foundation (ClassNK); Polish Register of Shipping (PRS); RINA Services S.p.A.; Russian Maritime Register of Shipping (RS). 4. INZET VAN ERKENDE ORGANISATIES DOOR DE LIDSTATEN IN HUN HOEDANIGHEID VAN VLAGGENSTAAT 4.1. Omzetting van Richtlijn 2009/15/EC Overeenkomstig artikel 13 van de richtlijn moesten de lidstaten de richtlijn volledig hebben omgezet vóór 17 juni De Commissie heeft de omzetting van de richtlijn door de lidstaten over het algemeen als bevredigend beoordeeld Werkafspraken tussen de lidstaten en erkende organisaties Volgens artikel 5 van de richtlijn moet een lidstaat die een erkende organisatie machtigt, een formele "werkafspraak" met de desbetreffende erkende organisatie vaststellen in de vorm van een formele schriftelijke overeenkomst of een gelijkwaardige juridische regeling. Volgens lid 4 van dat artikel moet elke lidstaat aan de Commissie nauwkeurige informatie verstrekken over zijn werkafspraken met erkende organisaties. Elke lidstaat die één of meerdere erkende organisaties inzet, verstrekt de vereiste informatie over de werkafspraken, met inbegrip van eventuele wijzigingen of bijwerkingen. De Commissie heeft gecontroleerd of de overeenkomsten voldoen aan de vereisten. Alle lidstaten behalve één hebben overeenkomsten met één of meerdere erkende organisaties gesloten. Het aantal overeenkomsten per lidstaat varieert van één tot tien, met gemiddeld zes gemachtigde organisaties per lidstaat. Het aantal overeenkomsten dat erkende organisaties uit de EU hebben gesloten met lidstaten varieert van één tot 25, met gemiddeld veertien overeenkomsten per erkende organisatie. Volgens artikel 8 van de richtlijn kan een lidstaat de machtiging van een erkende organisatie schorsen of intrekken als hij van oordeel is dat de erkende organisatie de haar volgens artikel 3 opgelegde taken (inspecties, controles en/of afgifte van wettelijk voorgeschreven certificaten) niet langer kan uitvoeren. In dat geval stelt de lidstaat de Commissie onverwijld in kennis van zijn met redenen omklede besluit 16. Sinds de PB C 162 van , blz. 5. Met uitzondering van gevallen waarin de machtigingsovereenkomst op initiatief van de erkende organisatie of in onderlinge overeenstemming tussen de lidstaat en de betrokken erkende organisatie is beëindigd. 5

6 inwerkingtreding van de richtlijn heeft de Commissie geen dergelijke kennisgevingen ontvangen Toezicht op de erkende organisaties door de lidstaten Elke lidstaat moet zich ervan vergewissen dat de namens hem optredende erkende organisaties de hun opgedragen taken doeltreffend uitvoeren met betrekking tot schepen die onder de vlag van de lidstaat varen. Daartoe controleert iedere lidstaat om de twee jaar elke namens hem optredende erkende organisatie en deelt hij de resultaten van die controle aan de Commissie en de andere lidstaten mee (artikel 9 van de richtlijn). In het algemeen hebben de lidstaten aan die verplichting voldaan en hebben zij hun controleverslagen zoals voorgeschreven aan de Commissie overgelegd 17. De richtlijn bevat echter geen specifieke eisen voor de structuur, de inhoud en de gedetailleerdheid van de controleverslagen. De volledigheid en kwaliteit van de verslagen varieert dan ook aanzienlijk van lidstaat tot lidstaat. De Commissie is met de lidstaten gesprekken begonnen over een lijst van onderdelen die ten minste in elk verslag moeten worden opgenomen. De lidstaten moeten de erkende organisaties ook controleren in hun hoedanigheid van havenstaat (artikel 10 van de richtlijn) en stellen de Commissie en de andere lidstaten in kennis van "gevallen van schepen die een ernstig gevaar betekenen voor veiligheid en milieu of die tekenen vertonen van ernstige nalatigheid van de kant van de erkende organisaties". Tot nu toe heeft de Commissie geen dergelijke kennisgevingen van de lidstaten ontvangen. 5. TOEZICHT EN CONTROLE OP EU-NIVEAU VAN DE ERKENDE ORGANISATIES 5.1. Periodieke beoordeling Rechtskader In artikel 8 van de verordening is het volgende bepaald: "De Commissie beoordeelt (...) ten minste om de twee jaar samen met de lidstaat die de desbetreffende erkenningsaanvraag heeft ingediend, alle erkende organisaties (...)". "De beoordeling kan een bezoek aan regionale vestigingen van de erkende organisatie en willekeurige inspecties van zowel in bedrijf als in aanbouw zijnde schepen omvatten om de prestaties van de erkende organisatie te onderzoeken". De Commissie voert een beoordeling uit om 1) na te gaan of de erkende organisaties voldoen aan de verplichtingen van de verordening en aan de minimumcriteria in bijlage I van de verordening; 2) specifieke gevallen van niet-naleving te analyseren, evenals de (mogelijke) gevolgen daarvan voor de veiligheid en de bescherming van het milieu. Bezoeken en inspecties De Commissie heeft het Europees Agentschap voor maritieme veiligheid (EMSA) 18 opgedragen om namens haar de hierboven bedoelde nodige technische bezoeken en Eén lidstaat heeft niet aan die verplichting voldaan; de inbreukprocedure loopt. Het Europees Agentschap voor maritieme veiligheid is opgericht in 2002 als onderdeel van het "ERIKA II"-pakket. De inspectie van erkende organisaties was een van de eerste activiteiten die het agentschap uitvoerde. 6

7 inspecties uit te voeren. Die praktijk is gecodificeerd bij de laatste wijziging van de verordening tot oprichting van het EMSA 19, waarin het volgende is bepaald: "Het Agentschap voert namens de Commissie inspecties uit zoals vereist bij bindende wetgevingshandelingen van de Unie wat betreft organisaties die door de Unie erkend zijn overeenkomstig Verordening (EG) nr. 391/2009 (...)". Het doel is de Commissie te voorzien van feiten en een technische analyse die nodig zijn voor de beoordeling. Die regeling heeft er ook voor gezorgd dat het EMSA een grote deskundigheid heeft ontwikkeld en een groep gekwalificeerde inspecteurs heeft opgebouwd 20. Om de doelmatigheid en de efficiëntie van de periodieke beoordelingen te verbeteren moet een risicogebaseerde aanpak worden ontwikkeld voor de planning, de voorbereiding en het verloop van de bezoeken en inspecties op basis van een breed scala aan informatie en gegevens (bv. de bevindingen van eerdere beoordelingen, verslagen van lidstaten, statistieken over schepen en personeel, scheepsbouwactiviteiten, ongevallen, controlegegevens van de havenstaten enz.). Vanaf juni 2009, toen de verordening in werking trad, tot eind 2014 (5,5 jaar) voerde het EMSA 111 bezoeken en inspecties uit, waaronder 31 bezoeken aan hoofdkantoren, 66 bezoeken aan filialen en 14 inspecties van schepen. Ongeveer 40 % van de bezoeken vond plaats in EU/EER-landen en 60 % in derde landen 21. Beoordeling door de Commissie en correctie van tekortkomingen Op grond van de bevindingen van het EMSA, technische analyses en, al naargelang het geval, aanbevelingen beoordeelt de Commissie regelmatig of de erkende organisaties zich integraal aan de verplichtingen en minimumcriteria van de verordening houden. De periodieke beoordeling is toegespitst op de systematische prestaties van de organisaties en combineert verschillende analytische benaderingen om de mogelijke oorzaken van de geconstateerde problemen en de omvang en de ernst van de mogelijke gevolgen daarvan vast te stellen. De beoordeling wordt naar de betrokken erkende organisatie gestuurd met een uitgebreide beschrijving en evaluatie van relevante vastgestelde punten van niet-naleving, en een uitnodiging om structurele corrigerende en preventieve maatregelen te nemen om die punten van niet-naleving te verhelpen en te voorkomen dat ze zich opnieuw voordoen Verordening (EG) nr. 1406/2002 van het Europees Parlement en de Raad tot oprichting van een Europees Agentschap voor maritieme veiligheid (PB L 208 van , blz. 1), zoals laatst gewijzigd bij Verordening (EU) nr. 100/2013 van het Europees Parlement en de Raad (PB L 39 van , blz. 31). Het EMSA heeft negen inspecteurs voltijds in dienst voor de inspectie van erkende organisaties en voert jaarlijks tot twintig bezoeken/inspecties uit in verschillende landen en regio's van de wereld. Een aanzienlijk aantal bezoeken werd afgelegd in Oost-Azië en het Verre Oosten, waar de meeste schepen worden gebouwd. Overigens heeft de helft van de erkende organisaties zijn hoofdzetel in derde landen: ABS (VS), CCS (China), ClassNK (Japan), KR (Korea) en RS (Rusland). Bijvoorbeeld: de diepgaande analyse van de herhaaldelijke niet-toepassing van een verdragsvereiste voor de scheepsbouw (zoals vermeld bij verscheidene inspecties en bewezen door steekproeven van onderzoeksverslagen) leidde tot de vaststelling van een systematische tekortkoming in de manier waarop een organisatie regels bijwerkte en onderhield, terwijl uit de analyse bleek dat de relevante inspecties voor een bepaalde groep schepen niet was verricht overeenkomstig de toepasselijke 7

8 De door de erkende organisaties genomen corrigerende en preventieve maatregelen zijn zeer divers en variëren van de aanpassing van specifieke systeemelementen tot de volledige modernisering ervan. Tot nu toe hebben de erkende organisaties op een transparante en doeltreffende manier samengewerkt, wat getuigt van hun professionaliteit en streven naar veiligheid. Ten minste om de twee jaar worden de geconsolideerde resultaten van de bezoeken, inspecties en evaluaties met de lidstaten besproken in het COSS en wordt ook waardevolle informatie verstrekt aan de nationale overheden zodat zij zelf kunnen toezien op de erkende organisaties die zij in het kader van de richtlijn hebben gemachtigd (punt 4.3 hierboven) Handhaving en dwangmiddelen van de Commissie Als erkende organisaties zich niet aan de verordening houden, wordt dat gewoonlijk geregeld in het kader van de periodieke beoordeling (artikel 8), inclusief de follow-up van de corrigerende maatregelen die de erkende organisaties moeten nemen na de beoordeling van de Commissie, alsook collectieve besprekingen over horizontale kwesties. Ondanks het bovenstaande heeft de Commissie ook specifieke handhavings- en dwangmaatregelen om "op snelle, effectieve en evenredige wijze te kunnen optreden tegen niet-nakoming van verplichtingen door een erkende organisatie" (overweging 10 van de verordening), namelijk de mogelijkheid om een erkende organisatie formeel te verplichten preventieve en corrigerende maatregelen binnen bepaalde termijnen uit te voeren (artikel 5) en om geldboeten en/of dwangsommen op te leggen (artikel 6). Als de bovengenoemde maatregelen hun doel niet bereiken of de organisatie een onaanvaardbare bedreiging betekent voor de veiligheid of het milieu, kan de Commissie de erkenning van de organisatie intrekken overeenkomstig de onderzoeksprocedure 23 en nadat de betrokken organisatie de gelegenheid heeft gekregen haar opmerkingen te maken (artikel 7). Tot dusver heeft de Commissie geen gebruik hoeven te maken van de artikelen 5, 6 of 7. Overeenkomstig artikel 14, lid 2, van de verordening en in het belang van de transparantie en de rechtszekerheid heeft de Commissie Verordening (EU) nr. 788/2014 van de Commissie 24 tot vaststelling van uitvoeringsbepalingen voor het opleggen van geldboeten en dwangsommen en de intrekking van de erkenning van de met inspectie en controle van schepen belaste organisaties krachtens de artikelen 6 en 7 van Verordening (EG) nr. 391/2009 van het Europees Parlement en de Raad vastgesteld, zodat de betrokken organisaties van tevoren op de hoogte zijn van de methode voor de berekening van de geldboeten en dwangsommen van de Commissie, met inbegrip van specifieke criteria voor de beoordeling van de ernst van de zaak en de mate waarin de veiligheid of de bescherming van het milieu in gevaar is gebracht. veiligheidseisen; de desbetreffende erkende organisatie wijzigde haar kwaliteitssysteem om ervoor te zorgen dat haar regels en procedures up-to-date bleven (preventie) en plande nieuwe inspecties van mogelijke betrokken schepen (correctie) Overeenkomstig artikel 13, lid 1, onder c), van Verordening (EU) nr. 182/2011. PB L 214 van , blz. 12, en PB L 234 van , blz

9 5.3. Veiligheid en preventie van verontreiniging Erkenning wordt verleend (en behouden) op basis van de kwaliteits- en veiligheidsprestaties van de organisatie. In de verordening (artikel 14, lid 1) wordt daarom bepaald dat de Commissie criteria aanneemt voor het meten van de doeltreffendheid van de regels en procedures van erkende organisaties, evenals de prestaties van de erkende organisaties ten aanzien van de veiligheid van en de preventie van verontreiniging door hun geklasseerde schepen, waarbij met name rekening wordt gehouden met de gegevens van het memorandum van overeenstemming van Parijs inzake havenstaatcontrole en/of een soortgelijke regeling, en om te bepalen wanneer dergelijke prestaties moeten worden beschouwd als een onaanvaardbare bedreiging voor de veiligheid of het milieu. In Richtlijn 94/57/EG (ingetrokken) was een soortgelijke eis opgenomen, wat leidde tot de vaststelling van Beschikking 2009/491/EG van de Commissie inzake de criteria op grond waarvan wordt beslist wanneer de prestaties van een namens een vlaggenstaat optredende organisatie als een onaanvaardbare bedreiging van de veiligheid en het milieu kunnen worden beschouwd 25. Die beschikking werd van toepassing op het moment dat de verordening in werking trad. Door de beschikking worden de controlegegevens van de havenstaten 26 (met de erkende organisaties verband houdende detenties) die zijn overgelegd in het kader van de memoranda van overeenstemming van Parijs en Tokio en het regime van de kustwacht van de VS, in een algemene score samengebracht. De Commissie heeft die beschikking uitgevoerd en de resultaten ervan regelmatig aan de lidstaten bezorgd. Sinds 2009 hebben de door de EU erkende organisaties aan de hand van deze criteria steeds "redelijke" tot "hoge" prestaties laten optekenen. De Commissie heeft de fundamenten gelegd voor de uitvoering van artikel 14, lid 1, van de verordening, waarbij ook Beschikking 2009/491/EG van de Commissie wordt herzien. 6. INTERNATIONALE DIMENSIE 6.1. Europese Economische Ruimte Zowel de verordening als de richtlijn hebben betrekking op de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte (EER) 27, net zoals dat het geval was voor Richtlijn 94/57/EG van de Raad (ingetrokken). Sinds 2009 is het Gemengd Comité van de EER er echter niet in geslaagd ze op te nemen in de desbetreffende bijlage bij de overeenkomst, omdat het verzet van sommige EER-EVA-staten het proces tot nu toe heeft vertraagd PB L 162 van , blz. 6. Aantal met de erkende organisaties verband houdende detenties, d.w.z. het aantal schepen dat door de voor havenstaatcontrole bevoegde instanties is aangehouden op basis van zogenaamde tot aanhouding leidende tekortkomingen (ernstige tekortkomingen bij de naleving van verdragsvereisten) die zijn toe schrijven aan het werk en de verantwoordelijkheid van de erkende organisatie. De Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte, die op 1 januari 1994 in werking is getreden, brengt de lidstaten van de EU en de drie EER-EVA-landen IJsland, Liechtenstein en Noorwegen samen in één eengemaakte markt, die de "interne markt" wordt genoemd. De EERovereenkomst voorziet in de toepassing van de EU-wetgeving inzake de vier vrijheden het vrije verkeer van goederen, diensten, personen en kapitaal in de 31 EER-staten. De overeenkomst waarborgt gelijke rechten en plichten binnen de interne markt voor in de EER gevestigde burgers en economische actoren. 9

10 Die staten passen nog altijd Richtlijn 94/57/EG van de Raad 28 toe. Dat heeft geleid tot een aantal discrepanties bij de toepassing van de eisen voor erkende organisaties die binnen de EER actief zijn, wat in strijd is met de doelstelling van de Overeenkomst betreffende de EER De IMO-code voor erkende organisaties In overweging 8 van de richtlijn is het volgende bepaald: "Vele van de over de gehele wereld bestaande en door de verdragsluitende partijen van de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) erkende organisaties garanderen in het kader van hun werkzaamheden namens de nationale overheidsdiensten geen toereikende tenuitvoerlegging van de voorschriften of voldoende betrouwbaarheid, omdat zij niet over de betrouwbare en gepaste structuren en ervaring beschikken om hun taken op zeer deskundige wijze uit te voeren" 29. Overwegende dat gemeenschappelijke regels en normen voor erkende organisaties een grotere impact op de veiligheid zouden hebben als ze op mondiaal niveau zouden worden vastgesteld en uitgevoerd, gaven de medewetgevers in overweging 4 van de verordening aan dat "de lidstaten en de Commissie de ontwikkeling van een internationale code voor erkende organisaties door de IMO [moeten] bevorderen". De lidstaten en de Commissie hebben actief bijgedragen tot de opstelling van de code binnen de relevante comités van de IMO. Eind 2012 is de definitieve tekst van de IMOcode voor erkende organisaties goedgekeurd door de IMO, maar de Commissie oordeelde dat sommige amendementen, als die zouden worden goedgekeurd, in strijd zouden zijn met de geldende EU-wetgeving of voor ernstige tegenstrijdigheden zouden zorgen. Aangezien de EU hiervoor bevoegd is, stelde de Raad het volgende standpunt van de lidstaten 30 binnen de IMO vast: de lidstaten werden gemachtigd om ermee in te stemmen dat zij door de code gebonden zijn, met dien verstande dat de code wordt beschouwd als minimumnorm en dat niets daarin zodanig wordt uitgelegd dat de naleving van de verplichtingen van de lidstaten overeenkomstig het recht van de Europese Unie wordt gehinderd of beperkt voor wat betreft drie specifiek genoemde punten 31. Bovendien, zoals in dergelijke gevallen bepaald in de verordening en de richtlijn, hanteerde de Commissie de zogenaamde "conformiteitscontroleprocedure" Richtlijn 94/57/EG van de Raad is van toepassing zoals laatst gewijzigd bij Richtlijn 2002/84/EG; zie EER-Overeenkomst, bijlage XIII, deel V, punt 55b, blz. 55. Op dat moment was er op het niveau van de IMO geen geconsolideerd geheel van dwingende regels of normen met dwingend karakter voor de erkenning, de machtiging en controle van erkende organisaties door vlaggenstaten. Besluit 2013/268/EU van de Raad van 13 mei 2013 inzake het namens de Europese Unie in te nemen standpunt binnen de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) met betrekking tot de vaststelling van bepaalde codes en de daarbij horende wijzigingen van bepaalde verdragen en protocollen (PB L 155 van , blz. 3). Verklaring bij Besluit 2013/268/EU van de Raad: 1/ de definitie van "wettelijk voorgeschreven certificaten" en "klassecertificaten"; 2/ het toepassingsgebied van de verplichtingen en criteria waaraan erkende organisaties moeten voldoen; 3/ de plichten van de Europese Commissie betreffende de erkenning en beoordeling van en, indien van toepassing, de oplegging van corrigerende maatregelen of sancties aan erkende organisaties. 10

11 (vrijwaringsmechanisme) om te voorkomen dat sommige bepalingen van de code voor erkende organisaties die hetzij onverenigbaar zijn met de geldende EU-wetgeving, hetzij een negatief effect kunnen hebben op de veiligheidsnormen van de EU, automatisch in het Unierecht worden opgenomen 32. De Commissie heeft de procedure afgerond in december 2014, kort vóór de inwerkingtreding van de code voor erkende organisaties ANDERE MECHANISMEN IN DE VERORDENING 7.1. Artikel 10, lid 1 technische en procedurele voorwaarden voor de wederzijdse erkenning van klassecertificaten voor materialen, uitrusting en onderdelen Terwijl wordt toegewerkt naar de vrijheid van dienstverlening voor door de EU erkende classificatiebureaus, moeten de erkende organisaties volgens de verordening met elkaar samenwerken met het oog op het streven naar harmonisatie van hun voorschriften en procedures en een overeenkomst, in passende gevallen, voor de technische en procedurele voorwaarden waaronder zij hun klassecertificaten voor uitrusting, materialen en onderdelen wederzijds zullen erkennen op basis van gelijkwaardige normen, waarbij de meest veeleisende en strenge norm als referentie wordt genomen. Voor een groot deel is dat mechanisme gebaseerd op de beginselen van autonomie en partnerschap met de betrokken belanghebbenden in de maritieme industrie. Overeenkomstig artikel 10, lid 2, van de verordening heeft de Commissie de uitvoering van bovenstaande bepalingen door de door de EU erkende organisaties geëvalueerd 34 en heeft zij eind juli 2015 bij het Europees Parlement en de Raad een verslag ingediend 35 gebaseerd op een onafhankelijk onderzoek 36. In het verslag wordt onder andere geconcludeerd dat de door de EU-erkende organisaties opgestelde en uitgevoerde regeling in overeenstemming is met artikel 10 lid 1, van de verordening Artikel 11 Oprichting van een onafhankelijke eenheid voor kwaliteitsbeoordeling en certificering (QACE) In de verordening is bepaald dat de erkende organisaties uiterlijk 17 juni 2011 een onafhankelijke eenheid voor kwaliteitsbeoordeling en certificering moeten oprichten en in stand houden met als voornaamste doel de beoordeling en certificering van de kwaliteitsbeheersystemen van de erkende organisaties, waarbij interpretaties worden De verordening en de richtlijn bevatten dynamische verwijzingen naar de "internationale verdragen", d.w.z. wijzigingen in de verdragen worden automatisch in het EU-recht opgenomen op het moment dat zij op internationaal niveau in werking treden. Dergelijke wijzigingen kunnen echter worden uitgesloten overeenkomstig de conformiteitscontroleprocedure in artikel 5 van Verordening (EG) nr. 2099/2002. Uitvoeringsverordening (EU) nr. 1355/2014 van de Commissie tot wijziging van Verordening (EG) nr. 391/2009 (PB L 365 van , blz. 82) en Uitvoeringsrichtlijn 2014/111/EU van de Commissie tot wijziging van Richtlijn 2009/15/EG (PB L 366 van , blz. 83) van 17 december 2014 wat betreft de vaststelling door de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) van bepaalde codes en de bijbehorende wijzigingen van bepaalde verdragen en protocollen. Meer informatie: COM(2015) 382 final. 11

12 gegeven van specifiek op erkende organisaties toegesneden normen voor kwaliteitsbeheer en individuele en collectieve aanbevelingen worden gedaan om de interne controlemechanismen van erkende organisaties te verbeteren. De entiteit is in november 2010 opgericht in Londen (Verenigd Koninkrijk) als een besloten vennootschap met maatschappelijk belang (non-profit) onder de naam "QACE - Entity for the Quality Assessment and Certification and of Organisations Recognised by the European Union (CIC)" 37. Overeenkomstig artikel 11, leden 6 en 7, heeft de Commissie, met steun van het EMSA, de ontwikkeling en werking van QACE in de afgelopen vijf jaar beoordeeld en in het COSS verslag uitgebracht aan de lidstaten over de resultaten en follow-up van haar beoordeling. De Commissie is over het algemeen tevreden met de ontwikkeling van QACE en de entiteit kan nu worden beschouwd als een op zichzelf staande organisatie die is gecertificeerd overeenkomstig de eisen van ISO 9001:2008. De bestuursstructuur van QACE voorziet in een duidelijke scheiding tussen de ondernemings- en operationele activiteiten, zodat QACE onafhankelijk van de erkende organisaties lijkt te werken. Wat betreft de beoordeling en certificering van de kwaliteitsbeheersystemen van de erkende organisaties neemt de Commissie nota van de inspanningen van QACE om samen te werken met het particuliere Quality System Certification Scheme, dat wordt beheerd door de Internationale Vereniging van Classificatiebureaus, en moedigt zij verdere synergie aan, voor zover dat bijdraagt tot de volledige uitvoering van de eis van de verordening. 8. CONCLUSIES Gelet op het voorgaande is de Commissie van mening dat bij de uitvoering van Richtlijn 2009/15/EG en Verordening (EG) nr. 391/2009 daadwerkelijk vooruitgang is geboekt sinds 2009, dankzij de gezamenlijke inspanningen van en samenwerking tussen de lidstaten, de Commissie en het EMSA. Vrijwel alle bepalingen van de verordening en de richtlijn zijn uitgevoerd zoals vereist, wat betekent dat de verschillende activiteiten, mechanismen, regelingen en werkafspraken nu ingevoerd en operationeel zijn. Het is nog te vroeg voor een evaluatie van de gevolgen van deze wetgeving en er moet prioriteit worden verleend aan de verdere uitvoering van het bestaande kader. 37 Meer informatie: met inbegrip de jaarverslagen 2012, 2013 en 2014 van QACE. 12