Prof. Mr. D. P. D. FABIUS. ... geen in plechtigen, statigen toon gehouden. een-en-twintigsten van Wijnmaand des vorigen jaars

Transcriptie

1

2 Prof. Mr. D. P. D. FABIUS October EEN officieel, geen luidruchtig feestbetoon op dien II een-en-twintigsten van Wijnmaand des vorigen jaars... geen in plechtigen, statigen toon gehouden I redevoeringen...,geen afgevaardigden, van her en der samengestroomd. Slechts een kort, een hartelijk woord, in zeer intiemen kring, uitgesproken door een van wie spontaan zich gevormd hadden tot eene kleine groep van vrienden en vereerders, van de helaas te weinigen, die het levenswerk van Prof. Fabius hebben begrepen en leeren waardeeren... slechts een rustig ontvang-uur daarna. De jubilaris had het aldus gewild, om redenen, die te eerbiedigen zijn en te dezer plaatse onbesproken kunnen blijven. Laat ik jlleen mogen opmerken, dat eene huldebetuiging aan den hoogleeraar Fabius moeilijk zou kunnen omgaan buiten den fleer Fabius, buiten Mr. Fabius in andere qualiteit. Gelijk dan ook die kleine groep vrienden bestond niet uit gepromoveerden of studenten alleen, doch tevens mannen uit andere sfeer in dien kring zitting hadden genomen. Ik meen, in den geest van den grijzen jubilaris te handelen, door even sober te zijn in deze herinnerings-woorden bij gelegenheid van zijn veertigjarig jubileum. Wanneer ge nog eens naslaat de rede (in den Almanak van het Studentencorps "N. D. D. D." voor 1905/1906 opgenomen), ter gelegenheid van Prof. Fabius' zilveren feest aan onze Alma Mater gehouden, dan treft U weer de geloofsmoed, vereischt, om een professoraat de durven aan-

3 74 HERINNERINGSWOORD vaarden terwijl het auditorium uit slechts eenen disci pel bestond! In Mr. Fabius' aanstelling als hoogleeraar werden hem toevertrouwd: taatsrecht en aanverwante vakken. Echter doceerde hij behalve het 1gemeen- en Nederlandsch Staatsrecht ook Romeinsch Recht, Rechtsphilosophie en Encyclopaedic der Rechtswetenschap. Zelfs gaf hij een tijdlang Handels- en Burgerlijk Recht. De bearbeiding van dit gansche veld van wetenschap (welks uitgestrektheid nauwelijks valt te overzien) door een man lijkt een schier onmogelijke taak, - en zeker was dan ook Fabius' innige liefde voor de gedachten uit welke de Vrije Universiteit leeft, de immer wellen de bron zijner kracht. a zijne aanvaarding van het lidmaatschap van den Raad van State heeft Prof. Fabius niettemin zijne college's in het taatsrecht voortgezet, en bleef hij derhalve voor onze Academie behouden. Zijne leerlingen hebben Prof. Fabius niet altijd begrepen en velen waardeerden hem zeker te weinig. Reeds, wijl hij hun te veel was man-van-den-vorm. Doch wie het voorrecht genoot, dezen hoogleeraar meer intiem te leeren kennen, dacht dra heel anders. Hij gevoelde zich op 's Professoren studeerkamer als een jonger vriend, wien de zooveel-oudere vriendelijk en bereidvaardig tegemoet trad, - die "zich gaf", vooral wanneer hij bespeurde, dat de jongere hem ook maar eenigermate begreep. Op zijne college's: eene vcordracht, keurig verzorgd, doch niet schoolsch of afgemeten, en nimmer eentonig; altijd hoofsch en waardig, doch sprankelend van speelsch vernuft en boeiend door vurigheid en oorspronkelijkheid. In waarheid - hoe leert men Mr. Fabius slechts ten deele kennen uit zijne talrijke werken, in welke een overvloedig citeeren en soms ietwat stugge stiji de lezing bemoeilijken. Reeds in zijn periodiek " tudien en chetsen" komt hij klaarder uit, doch eerst op den katheder en als redenaar staat hij in zijne volle kracht. lk herionerde in een 2 I

4 HERINNERINGSWOORD 75 October-artikel, dat ik op verzoek der Redactie van het "AIgemeen Handelsblad" in dit dagblad schreef, welk een diepen indruk de redevoeringen van Mr. Fabius in den Raad der Hoofdstad steeds maakten: dat, wanneer "de Heer Fabius" het woord verkreeg, en op zijne zoo eigenaardige, schier-weifelende wijze eene rede begon, aller aandacht zich op hem richtte, langzamerhand velen naderbij drentelden, om geen woord van het betoog te verliezen en nijdige of sarcastische interrupties al dra verriedden, dat een met tintelend oog en breed gebaar neergeworpen pericope zijne tegenstanders had getroffen... Of - ik herinner mij nog levendig dien debat-avond in lions Huis" in de Rozenstraat te Amsterdam, waar Prof. Fabius en de oude Prof. van Hamel over het Pro en Contra der Doodstraf de degens kruisten. Welk een publiek was daar bijeen! Een geest van modernisme en ongcloof kon men er als het ware "aanvoelen", - doch al ras raakte het gehoor onder de bekoring van Fabius' machtig en principieel verweer, - de eerst-vernomen luide, vijandige uitroepen verstomden en Jood en vrijzinnige, socialist en vrijdenker kwam allengskens onder den ban van Mr. Fabius' eerlijk-uitgesproken, rotsvaste overtuiging! Die t0011, - was Mr. Fabius in woord en geschrift niet soms wat scherp, zegt ge? Ik ontken het niet, al bleef sarcasme uitzondering, fijne ironie regel. En dan diende de laatste hem niet zelden tot "veiligheidsklep ter voorkoming, dat ergernis zich zette tot bitterheid en zoo den onbevangen blik (zou) benevele(n)". Pr?ý. Fabius hief zijne studenten op uit de laagten der practijk tot de hoogten der beginselen. Hun liet hij zien, dat alleen vanaf die bergtoppen de "groote" wegen in de vlaktý.n van het leven-van-allen-dag waarneernbaar zijn, en dat ZIJ anders gevaar loopen, af te dwalen op zijwegen en op kronkelpaden te verdolen. Men heeft te weinig naar zijnen stem geluisterd. Zijne oud-

5 76 HERINNERINGSWOORD studenten zijn meest allen in hun levensberoep opgegaan. Anderen zijn medegesleurd in den stroom eener meer directpractische politiek. Doch er zal komen een tijd, dat velen zullen inzien de onschatbare waarde van het levenswerk van den nauwgezetten, den vurigen, den fieren Fabius, van den man, die zich steeds zijner goddelijke roeping zoo diep bewust is geweest. Prof. Fabius' jubileum moge, naar het oordeel zijner geestverwanten in-rneer-engen-zin, niet zoo algemeen noch op zulk eene feestelijke wijze gevierd zijn, als zij hadden gewenscht - voor hemzelj moet het toch wei geweest zijn eene dankbare herdenking, dat God het hem gaf, in de bonte reeks der voorbijgegane veertig jaren zzchzetj te mogen blijven. Mr. D. W. O. A. SCHUT. 10 Januari 192 J.