Duurzaam beleggen CO 2 in de portefeuille Fondsen
|
|
- Heidi Segers
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 ING Investment Office Publicatiedatum: 5 juli 2017, uur Duurzaam beleggen CO 2 in de portefeuille Fondsen CO 2-berekening voor de fondsen in onze portefeuille Klimaatontwrichting heeft een grote invloed op het milieu en op de samenleving. ING toetst daarom de bedrijven in onze duurzame beleggingsportefeuille op de mate van CO 2- uitstoot. De strategie Duurzaam fondsen heeft een CO 2-uitstoot die 15% lager is dan die van de benchmark, de wereldindex. In deze publicatie leest u meer over waarom we de CO 2-uitstoot meten en hoe we dat doen. In januari hebben we voor de bedrijven in de beleggingsstrategie Duurzaam select berekend hoeveel broeikasgassen zij uitstoten om hun activiteiten en producten te produceren. De resultaten hiervan kunt u lezen in CO 2 in de portefeuille. Begin januari konden wij u echter nog geen inzicht geven in de CO 2-voetafdruk van de fondsen strategie Duurzaam. De onderliggende bedrijven, waarin de fondsen belegd waren, waren toen nog niet bij ons bekend. Dat is nu anders. Van de twaalf aandelenfondsen in de portefeuille, hebben we nu de onderliggende bedrijven. Dit zijn er in totaal 565. In dit artikel geven wij u graag inzicht in de berekening van de CO 2-voetafdruk van de aandelenbeleggingen in de strategie Duurzaam Fondsen. Inzicht Allereerst zetten wij uiteen hoe CO 2-uitstoot is te meten. Daarna hoe de uitstoot gekoppeld wordt aan een bedrijf, en hoe u dit kunt interpreteren. Daarna vertellen wij u wat dit voor de portefeuille betekent en wat de meest opvallende zaken zijn in deze berekening. Peter Tros, Analisten duurzaam beleggen bij ING Investment Office
2 CO 2 is er in diverse soorten Hoe meet je CO 2? Bij het meten van CO 2 kijken we niet alleen naar CO 2, maar ook naar andere broeikasgassen die invloed hebben op de opwarming van de aarde. Hierbij kunt u denken aan methaan en stikstof. Internationale afspraken over de uitstoot van deze gassen zijn vastgelegd in het GreenHouseGas Protocol. Als wij het in deze tekst hebben over CO 2, bedoelen we dan ook alle relevante broeikasgassen. We onderscheiden drie soorten CO 2-emissies: - Scope 1: alle emissies die een bedrijf zelf veroorzaakt. Bijvoorbeeld de CO 2 die vrijkomt bij het verbranden van aardgas voor het verwarmen van het kantoor. - Scope 2: alle indirecte emissies. Emissies die samenhangen met de productie van energie die het bedrijf inkoopt. Bijvoorbeeld de CO 2 van de elektriciteitsproductie voor de verlichting in het kantoor. - Scope 3: alle indirecte emissies die buiten scope 2 vallen, maar die wel in de activiteitenketen van het bedrijf gebeuren - zowel opwaarts als neerwaarts in de keten. Bij een automobielbedrijf kunt u denken aan het energieverbruik door de leveranciers (opwaarts), maar ook aan het benzineverbruik door de automobilist (neerwaarts). Meer dan 59 procent van de bedrijven in de MSCI-wereldindex een breed samengestelde aandelenindex rapporteert over zijn CO 2-uitstoot. Deze rapportage is meestal wel beperkt tot scope 1 en scope 2. Het verkrijgen van scope 3-data is heel tijdrovend en gecompliceerd. Daarom hebben tot nu toe nog maar weinig bedrijven deze data gepubliceerd. De hoeveelheid CO 2 -uitstoot en het type uitstoot hangen samen met de sector waarbinnen een bedrijf actief is. Binnen scope 1 hebben de nutsbedrijven het grootste aandeel, maar binnen scope 2 is dit de vastgoedsector. Voor scope 3 is het moeilijker om aan te geven welke sector de meeste uitstoot heeft, maar u kunt zich voorstellen dat de automobielsector zeer hoog scoort. Het autogebruik van de consument valt namelijk in scope 3 van de autofabrikant. Een belangrijke partij bij het in kaart brengen van de CO 2-uitstoot van bedrijven is het CDP. Het CDP is een internationale non-profitorganisatie, opgericht door financiële instellingen, die bedrijven stimuleert om CO 2-data te publiceren om zo bepaalde risico s inzichtelijk te maken. CO 2 in de portefeuille juli
3 Inzicht in de neveneffecten De berekening van de CO 2-voetafdruk Wij geven u als belegger graag inzicht in de neveneffecten van de activiteiten van de bedrijven in de portefeuille van de strategie Duurzaam. Hiertoe hebben wij hun CO 2-voetafdruk vergeleken met de uitstoot van de bedrijven in de benchmark, de MSCI-wereldindex. Bij deze vergelijking meten we het totaal van de emissies van scope 1 en scope 2. Niet alle bedrijven rapporteren hun emissies. Als zij dat niet doen, schatten wij hun emissies op basis van hun activiteiten. De CO 2-data die het Investment Office rapporteert, krijgen we van onze duurzame dataleverancier Sustainalytics. Deze CO 2-data zetten we af tegen de marktwaarde van het bedrijf. Dit helpt ons om de CO 2-data beter te vergelijken. Unilever Graag leggen wij onze werkwijze uit aan de hand van een voorbeeld, namelijk Unilever. Dit bedrijf heeft over 2015 een uitstoot gerapporteerd van: ton CO 2 binnen scope 1. Dit gaat om gas en olie die Unilever verbruikt voor kantoren, winkels en productie ton CO 2 binnen scope 2. Dit betreft ingekochte elektriciteit ton CO 2 totaal voor scope 1 en 2. Unilever rapporteert als een van de weinige bedrijven wel over scope 3. Maar vanwege beperkte data van andere bedrijven, en mogelijke dubbeltelling (wat voor heet ene bedrijf scope 2 is, is voor het andere mogelijk scope 1), nemen we deze niet mee. Het bedrijf heeft een marktwaarde van miljoen (per ). Een miljoen belegd in Unilever staat daarmee gelijk aan een uitstoot van 20,6 ton CO 2. ( / ). U kunt de impact van uw portefeuille vergelijken De voor- en nadelen van de CO 2-berekening Met deze methode krijgt u inzicht in de impact van uw beleggingen op de uitstoot van CO 2 en daarmee de impact op het milieu. U kunt uw portefeuille hierdoor eenvoudig vergelijken met andere portefeuilles of een benchmark. Een nadeel is dat door het koppelen van de CO 2-voetafdruk van een bedrijf aan de marktwaarde van een bedrijf, koersveranderingen van het aandeel invloed hebben op de CO 2-impact van een portefeuille. Daarnaast leggen we de verantwoordelijkheid van de impact van een bedrijf bij de aandeelhouder neer, en niet bij een obligatiehouder of een andere financieel belanghebbende. Er zijn meer aspecten van belang De CO 2-voetafdruk geeft inzicht in de impact van het bedrijf op het milieu. Het is alleen niet zo dat door te kiezen voor bedrijven met een lage CO 2-voetafdruk u de milieu-impact van uw beleggingen per definitie verkleint. Om een beter beeld te krijgen van de impact van de CO 2-voetafdruk zijn de volgende aspecten van belang: De voetafdruk geeft inzicht in de CO 2-uitstoot van het bedrijf in het verleden. Het is dus ook goed om te kijken naar hoe de CO 2-uitstoot zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld. Mijnbouw- en energiebedrijven verbruiken op jaarbasis niet alleen grondstoffen, maar hebben grondstoffenreserves op hun balans staan. Deze grondstoffenreserves bevatten in sommige gevallen CO 2. Dit kun je dus zien als een vorm van potentiële CO 2-uitstoot Wat doet een bedrijf om CO 2- risico s te managen? Heeft het bijvoorbeeld doelstellingen om zijn uitstoot te verkleinen? Wat voor producten produceert het bedrijf? Bedrijven die producten maken die helpen om CO 2 te verminderen (bijvoorbeeld, windmolens, isolatiemateriaal) worden niet gecompenseerd voor deze producten. Wel kunnen deze bedrijven profiteren van mogelijke wetgeving voor CO 2- reductie doordat ze meer gaan verkopen. Wat is de invloed van het bedrijf in de activiteitenketen, ofwel de scope 3-uitstoot van een bedrijf? Zo stoten gebruikers van lichtere auto s minder CO 2 uit dan zwaardere auto s. Een bedrijf kan hier op sturen. CO 2 in de portefeuille juli
4 15% lagere impact op broeikasgassen De beleggingsportefeuille en CO 2 De benchmark van de beleggingsstrategie Duurzaam is de MSCI-wereldindex van OECD-landen, een index met de ruim grootste bedrijven uit ontwikkelde markten. Deze index heeft een CO 2-voetafdruk van 144,8 ton CO 2 per miljoen euro geïnvesteerd vermogen. De fondsenstrategie Duurzaam heeft een CO 2- voetafdruk van 123,2 ton CO 2 per miljoen euro. Een CO 2-voetafdruk die dus 15% lager ligt dan de benchmark. Voor het bepalen van de voetafdruk hebben we alleen gekeken naar de beleggingsfondsen in aandelen. De obligatiefondsen in de portefeuille hebben we in onze berekening niet meegenomen. We zijn van mening dat er een directere verbinding is tussen de aandeelhouder en een bedrijf, dan tussen een obligatiehouder en een bedrijf. Daarnaast bestaat er een kans op dubbeltelling. Diagram: vergelijking van CO2-uitstoot (in tonnen per jaar) Drie sectoren hebben de meeste impact Een gemiddeld Nederlands gezin stoot met het gebruik van gas, elektriciteit en transport ongeveer 8 ton CO 2 uit per jaar (bron, milieu centraal). Een grotere auto met kilometer per jaar ongeveer 2,5 ton. Bomen en planten nemen juist CO 2 op. In vijftig jaar neemt een gemiddelde boom een ton aan CO 2 op. In de tabel hieronder ziet u hoe de CO 2-voetafdruk van de bedrijven in de verschillende sectoren zich tot elkaar en tot de benchmark verhouden. Van de sectoren in de benchmark, de MSCI-wereldindex, hebben drie sectoren in hun totaliteit de meeste impact op de uitstoot van broeikasgassen: nutsbedrijven, basismaterialen en energie (donkergrijs). Binnen de fondsenstrategie Duurzaam (oranje) is deze verdeling anders. Basismaterialen vormen de grootste sector, gevolgd door nutsbedrijven en industriële waarden. Grafiek 1: CO 2 voetafdruk sectoren (in ton CO 2 per miljoen euro belegd vermogen) Nutsbedrijven Telecommunicatie Vastgoed Basismaterialen Informatie technologie Industriële waarden Gezondheidszorg Financiële waarden Energie Dagelijkse consumenten goederen Luxe consumentengoederen - 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 MSCI wereld index Strategie Duurzaam Bron: ING Investment Office, bedrijfsdata van 2015 CO 2 in de portefeuille juli
5 De industriële sector is sterk vertegenwoordigd 15% lagere CO 2-voetafdruk dan de MSCIwereldindex We zoeken bedrijven die oplossingen bieden voor duurzame vraagstukken Deze andere verdeling komt vooral tot stand doordat we binnen de strategie Duurzaam naar bedrijven zoeken die oplossingen bieden voor problemen die duurzame ontwikkeling hinderen. Zo beleggen we binnen de nutssector in bedrijven met een focus op hernieuwbare energie, of water. Binnen de sector industriële waarden sluiten we bedrijven uit die meer broeikasgassen uitstoten dan gemiddeld. Per saldo beleggen we substantieel meer in deze sector, dan in andere sectoren. Dit omdat veel van deze bedrijven oplossingen bieden voor duurzame vraagstukken. U kunt hierbij denken aan Vestas, een windturbineproducent. De sector basismaterialen is ook sterk vertegenwoordigd in de strategie Duurzaam. In deze sector is twee keer zoveel belegd (8%) als in de wereld benchmark. Ook daar zoeken de fondsmanagers bedrijven met grote toegevoegde waarde voor een verdere verduurzaming. U kunt hierbij denken aan DSM of Umicore. Umicore is een Belgisch bedrijf dat zich richt op katalysatoren en autobatterijen, maar ook op het recyclen van bijvoorbeeld mobieltjes. Duurzame screening zorgt voor lagere CO 2-voetafdruk In totaal scoort onze fondsenstrategie vijftien procent beter dan de MSCI-wereldindex voor wat betreft de CO 2-voetafdruk. Bedrijven met een sterk duurzaamheidsprofiel kennen over het algemeen een relatief lagere CO 2-uitstoot. Ook beleggen wij in bedrijven die zich richten op duurzame energie of het tegengaan van klimaatverandering. Deze bedrijven stoten relatief minder CO 2 uit dan andere bedrijven in dezelfde sector en vaak zijn zij gericht op milieuvriendelijke oplossingen. Duurzaam beleggen in ontwikkeling De economie en de financiële markten veranderen continu. Informatie over de duurzaamheid van bedrijven maar specifiek over CO 2 geeft ons als belegger weer meer kennis. Hiermee kunnen we beter inspelen op belangrijke ontwikkelingen. Daarnaast willen we met duurzaam beleggen deze markten niet alleen volgen, maar we willen deze ook beïnvloeden en verduurzamen. Met de informatie in deze publicatie geven wij ook u als belegger weer extra kennis om hier een rol in te spelen. Meer weten? Kijk op ING.NL/beursnieuws duurzaam Disclaimer Deze beleggingsaanbeveling is opgesteld door Peter Tros en uitgebracht door ING Bank N.V. op 5 juli 2017, uur. Deze beleggingsaanbeveling behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren en vormt geen uitnodiging tot het aangaan van welke overeenkomst of verbintenis dan ook. Aan deze beleggingsaanbeveling kunnen geen rechten worden ontleend. ING Bank N.V., noch enig andere rechtspersoon of onderdeel dat tot de ING Groep N.V. behoort, aanvaardt aansprakelijkheid voor enige schade in welke mate dan ook, voortvloeiend uit het gebruik van de bovenstaande beleggingsaanbeveling of de daarin opgenomen informatie. Ontwikkelingen die zich na het opstellen van deze beleggingsaanbeveling hebben voorgedaan, kunnen van invloed zijn op de juistheid van de in deze beleggingsaanbeveling gestelde feiten en verstrekte opinies. Door te klikken op deze link kunt u zien welke maatregelen ING neemt om belangenverstrengeling met betrekking tot aanbevelingen te voorkomen en te vermijden. Beleggen brengt risico s met zich mee. De waarde van uw belegging kan fluctueren. U kunt uw gehele inleg kwijtraken. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. ING Bank N.V. is statutair gevestigd te Amsterdam, handelsregister nr en staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten. CO 2 in de portefeuille juli
Duurzaam beleggen CO 2 in de portefeuille
ING Investment Office Publicatiedatum: 18 januari 2017, 16.00 uur Duurzaam beleggen CO 2 in de portefeuille Klimaatontwrichting heeft een grote invloed op het milieu en op de samenleving. ING toetst daarom
Nadere informatieOlieprijs en economische groei zijn richtinggevend
, 14.30 uur Update grondstoffen Olieprijs en economische groei zijn richtinggevend In 2016 werd nog een mooi rendement geboekt met grondstoffen. Kunt u de komende tijd rekenen op goede rendementen op deze
Nadere informatieDuurzaam beleggen Beleggen voor verandering
ING Investment Office Publicatiedatum: 28 oktober 2016, 16:00 uur Duurzaam beleggen Beleggen voor verandering.. U heeft als belegger een belangrijke rol. U kunt namelijk beïnvloeden of bedrijven toegang
Nadere informatieZeg rente, wat doe je met mijn spaargeld? Den Haag, 2018
Zeg rente, wat doe je met mijn spaargeld? Den Haag, 2018 20.00 uur Welkom Rente, alles wat u moet weten Het combineren van sparen & beleggen Conclusie 21.05 uur 2 Rente, alles wat u moet weten Rente, interest
Nadere informatieNFI- update 4 e kwartaal 2016
ING Investment Office Publicatiedatum: 29 december 2016, 15.10 uur NFI- update 4 e kwartaal 2016 Voor Strategie Duurzaam In deze kwartaalupdate vindt u een beschrijving van de wijzigingen in duurzaamheid
Nadere informatieBeleggers hebben invloed
ING Investment Office Publicatiedatum: 27 oktober 2017, 14.45 uur Bewust beleggen Beleggers hebben invloed Bij ING belegt u altijd met oog voor de maatschappelijke impact van een bedrijf Als belegger heeft
Nadere informatieNFI-update 2 e kwartaal 2016
ING Investment Office Publicatiedatum: 30 juni 2016 NFI-update 2 e kwartaal 2016 Voor strategie Duurzaam In deze kwartaalupdate vindt u een beschrijving van de wijzigingen in duurzaamheid van bedrijven
Nadere informatieCO2-voetafdruk van beleggingen
CO2-voetafdruk van beleggingen Waarom meet ACTIAM de CO 2 -voetafdruk van haar beleggingen? Klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen van de komende decennia. Daarom steunt ACTIAM het klimaatakkoord
Nadere informatieGrootheden worden reuzen
ING Investment Office Publicatiedatum: 7 april 2017, 16:45 uur Beleggen in mobiele toepassingen Grootheden worden reuzen De populairste mobiele toepassingen ( apps ) - zoals en YouTube - zijn in handen
Nadere informatieBeleggen met impact: voor mens, milieu én rendement
Beleggen met impact: voor mens, milieu én rendement Kunnen beleggers tegelijk financieel rendement behalen én een positieve invloed uitoefenen op milieu, mens en maatschappij? Impactbeleggen maakt dit
Nadere informatieVisie ING Investment Office Oktober 2017
Visie ING Investment Office Oktober 2017 Bob Homan 21 september 2017 Kernfactoren die financiële markten bepalen 3 pijlers + sentiment Economie Sentiment Waardering Liquiditeit Hoe staat de economie ervoor?
Nadere informatieCO2-voetafdruk van beleggingen
CO2-voetafdruk van beleggingen Beleggen en de uitstoot van broeikasgassen 1 WAAROM MEET ACTIAM DE CO 2 -UITSTOOT VAN HAAR BELEGGINGEN? Klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen van de komende
Nadere informatieING Private/Business Banking
ING Private/Business Banking Workshop Duurzaam Beleggen Congres Grip op je Vermogen 5/6 oktober 2012, Den Haag Jan van Hoven, consultant Susanne van de Wateringen, senior analist 1 Welkom op planeet Aarde
Nadere informatieOnline Seminar Beleggen Ook een beetje beleggen kan lonen
Online Seminar Beleggen Ook een beetje beleggen kan lonen Annemarie van Gaal Ondernemer & financieel deskundige Bob Homan Manager ING Investment Office Amsterdam, 8 oktober 2013 Agenda 1. Wat is beleggen
Nadere informatieCO2-voetafdruk van beleggingen
CO2-voetafdruk van beleggingen Beleggen en de uitstoot van broeikasgassen 1 WAAROM MEET ACTIAM DE CO 2 -UITSTOOT VAN HAAR BELEGGINGEN? Klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen van de komende
Nadere informatieBeleggingsstrategie Inkomen. Toelichting rendement 2017
ING Investment Office Publicatiedatum: 17 oktober 2017, 17.15 uur Beleggingsstrategie Inkomen Toelichting rendement 2017 Het beleggingsresultaat van de aandelen in de beleggingsstrategie Inkomen staat
Nadere informatieNFI- update 3 e kwartaal 2016
ING Investment Office Publicatiedatum: 23 september 2016, 11.15 uur NFI- update 3 e kwartaal 2016 Voor strategie Duurzaam In deze kwartaalupdate vindt u een beschrijving van de wijzigingen in duurzaamheid
Nadere informatieDuurzaam beleggen Duurzaamheidsbeleid in één oogopslag: de Nfi
ING Investment Office Publicatiedatum: 5 april 2016, 15.30 uur Duurzaam beleggen Duurzaamheidsbeleid in één oogopslag: de Nfi Sinds 2001 gebruikt ING bij duurzaam beleggen de zelf ontwikkelde Niet-financiële
Nadere informatieZet herstel bankensector door?
ING Investment Office Publicatiedatum: 29 mei 2015 Sectorcommentaar financiële waarden Zet herstel bankensector door? Door Jan Kleipool, analist van het ING Investment Office De vooruitzichten voor de
Nadere informatieRobeco Fund Update AANDELENFONDSEN 30 JUNI 2015
Robeco Fund Update AANDELENFONDSEN 30 JUNI 2015 Aandelenfondsen 1/11 Aandelenfondsen 2/11 Aandelenfondsen 3/11 Aandelenfondsen 4/11 Aandelenfondsen 5/11 Aandelenfondsen 6/11 Aandelenfondsen 7/11 Aandelenfondsen
Nadere informatieRendementstoelichting
ING Investment Office Publicatiedatum 7 november 2017, 14.38 uur Beleggingsstrategie Duurzaam Rendementstoelichting De beleggingsstrategie Duurzaam, beleggingsprofiel Neutraal, boekte met een rendement
Nadere informatieING Investment Office Publicatiedatum: 12 juli 2017, uur
ING Investment Office Publicatiedatum: 12 juli 2017, 14.12 uur Ti Juni Juli Assetallocatie Aandelen Vastgoed Grondstoffen Alternatieve beleggingen Obligaties Regioallocatie aandelen Noord-Amerika Europa
Nadere informatieWelkom. Datum: 25 april 2014
Welkom Datum: 25 april 2014 Even voorstellen Ronald Stoel Directeur Personal Banking Ingrid van Doremalen Financial Planner ING Private Banking 2 Uw geldzaken op orde voor nu en later, dát is Financieel
Nadere informatieInfrastructuur 2017 en verder! 30 januari 2018 Harry van den Heuvel Zeist
Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Infrastructuur 2017 en verder! 30 januari 2018 Harry van den Heuvel Zeist Inhoudsopgave Ontwikkelingen
Nadere informatieHigh Risk. Equity Interest Other. ING Metal Index Note
High Risk Equity Interest Other ING Metal Index Note 175% participatie in de mogelijke stijging van een metalen-index 60% garantie van de nominale waarde op einddatum Maximum aflossing: 187,50% van de
Nadere informatieVCMCM CO2 Voortgangsrapportage U
01-01-016 t/m 31-1-016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1. Veranderingen. CO-voetafdruk.1. Rapportageperiode 016.. Historische vergelijking.3. Relatieve uitstoot.4. Directe en indirecte emissies
Nadere informatieSialtech CO2 Voortgangsrapportage U
CO Voortgangsrapportage U15 016 01-01-016 t/m 31-1-016 CO Voortgangsrapportage U15 016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1. Veranderingen. CO-voetafdruk.1. Rapportageperiode 016.. Historische
Nadere informatieDuurzaam beleggen Duurzaamheidsbeleid in één oogopslag: de Nfi
ING Investment Office Publicatiedatum: 28 september 2018 Duurzaam beleggen Duurzaamheidsbeleid in één oogopslag: de Nfi Sinds 2001 gebruikt ING bij duurzaam beleggen de zelf ontwikkelde Niet-financiële
Nadere informatieVraag en antwoord: waarom beleggen in staatsobligaties?
ING Investment Office Publicatiedatum: 13 maart 2014 Vraag en antwoord: waarom beleggen in staatsobligaties? In onze beleggingsvisie op 2014 ( Visie 2014: minder crisis, meer groei ) kunt u lezen dat we
Nadere informatieSialtech CO2 Voortgangsrapportage U
CO Voortgangsrapportage U15 017 01-01-017 t/m 31-1-017 CO Voortgangsrapportage U15 017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding. CO-voetafdruk.1. Rapportageperiode 017.. Historische vergelijking.3. Relatieve
Nadere informatieVeiligheidsconcept MCM b.v. CO2 Voortgangsrapportage U
CO Voortgangsrapportage U15 017 01-01-017 t/m 31-1-017 CO Voortgangsrapportage U15 017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding. CO-voetafdruk.1. Rapportageperiode 017.. Historische vergelijking.3. Relatieve
Nadere informatieFondsen. Brochure bestemd voor particuliere beleggers BASIC. Member of the KBC group. Gepubliceerd door KBC Securities in samen werking met Euronext.
Brochure bestemd voor particuliere beleggers Gepubliceerd door KBC Securities in samen werking met Euronext. p. 2 Index 1. Inleiding 3 2. Wat zijn de voordelen van een beleggingsfonds? 4 3. Hoe uw rendement
Nadere informatieRapport. Klimaatvoetafdruk 2010 van Van Vessem & Le Patichou. (openbare versie)
Rapport Klimaatvoetafdruk 21 van Van Vessem & Le Patichou (openbare versie) Auteur: drs. Han van Kleef Datum: 4 april 211 Document: 2724RAPP1144 Rapport Klimaatvoetafdruk 21 Van Vessem & Le Patichou 1.
Nadere informatieEconomie en financiële markten
Economie en financiële markten Bob Homan ING Investment Office Den Haag, 11 oktober 2013 Vraag 1: Begraafplaats Margraten gesloten vanwege. 1. Bezuinigen bij de Nederlandse overheid 2. Op last van Europese
Nadere informatieEurailscout Inspection & Analysis B.V. CO2 Voortgangsrapportage U
01-01-017 t/m 31-1-017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding. CO-voetafdruk.1. Rapportageperiode 017.. Historische vergelijking.3. Relatieve uitstoot 3. Directe en indirecte emissies 4. Invoergegevens
Nadere informatieING Investment Office
ING Investment Office Publicatiedatum: 16 november 2016, 12.00 uur Oktober November Assetallocatie Aandelen Vastgoed Grondstoffen Alternatieve beleggingen Obligaties Regioallocatie Noord-Amerika Europa
Nadere informatieING Investment Office Publicatiedatum: 5 oktober 2016, uur
ING Investment Office Publicatiedatum: 5 oktober 2016, 13.00 uur September Oktober Assetallocatie Aandelen Vastgoed Grondstoffen Alternatieve beleggingen Obligaties Regioallocatie Noord-Amerika Europa
Nadere informatieEurailscout Inspection & Analysis B.V. CO2 Voortgangsrapportage U
CO Voortgangsrapportage U15 016 01-01-016 t/m 31-1-016 CO Voortgangsrapportage U15 016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1. Veranderingen. CO-voetafdruk.1. Rapportageperiode 016.. Historische
Nadere informatieMaandbericht Beleggen April 2016
ING Investment Office Publicatiedatum: 17 maart 2016 Maandbericht Beleggen April 2016 Assetallocatie Aandelen Vastgoed Grondstoffen Alternatieve beleggingen Obligaties Regioallocatie Noord-Amerika Europa
Nadere informatieCO-2 Rapportage Electrotechnische Industrie ETI bv Vierde Broekdijk JD Aalten Kamer van koophandel Arnhem
CO-2 Rapportage 2013 Electrotechnische Industrie ETI bv Vierde Broekdijk 16 7122 JD Aalten Kamer van koophandel Arnhem 09080078 Aalten 2-5-2014 Versie 2.1 H.J.Slot Geaccordeerd J.Nannings Directeur Inhoudsopgave
Nadere informatieProfessioneel beleggen volgens een bewezen aanpak
Professioneel beleggen volgens een bewezen aanpak Vermogensgroei begint met vermogensbehoud Minder kosten, meer rendement Altijd actueel inzicht in uw vermogen Introductiebrochure Welkom bij Care IS vermogensbeheer
Nadere informatieBas Heijink Senior technisch analist ING Investment Office Vrijdag 9 oktober 2015. Technische Analyse Het stappenplan
Bas Heijink Senior technisch analist ING Investment Office Vrijdag 9 oktober 2015 Technische Analyse Het stappenplan Agenda Geschiedenis technische analyse Wat is technische analyse? Het stappenplan Gemiddelden
Nadere informatie1. INLEIDING Rapportage
1. INLEIDING Binnen Van der Ende Beheermaatschappij B.V. staat zowel interne als externe duurzaamheid hoog op de agenda. Interne duurzaamheid richt zich met name op het eigen huisvestingsbeleid, de bedrijfsprocessen
Nadere informatieAIR FRANCE KLM EN SHELL FAVORIET
BINCK BELEGGERSBAROMETER FEBRUARI 2017 AIR FRANCE KLM EN SHELL FAVORIET 7 FEBRUARI 2017 Air France KLM en Shell zijn in februari de favoriete aandelen van Nederlandse particuliere beleggers. KPN en TomTom
Nadere informatieWat zijn de beleggingstrends van dit moment?
Wat zijn de beleggingstrends van dit moment? Bob Homan Hoofd ING Investment Office Utrecht, 25 april 2014 Agenda Hoe staan de financiële markten ervoor? Wat zijn koersbepalende factoren? Waar liggen toekomstige
Nadere informatieCO-2 Rapportage 2014. Inhoudsopgave. Electrotechnische Industrie ETI bv Vierde Broekdijk 16 7122 JD Aalten Kamer van koophandel Arnhem 09080078
CO-2 Rapportage 2014 Electrotechnische Industrie ETI bv Vierde Broekdijk 16 7122 JD Aalten Kamer van koophandel Arnhem 09080078 Aalten 28-04-2015 Versie 2.2 J.Nannings Directeur Inhoudsopgave 1. Inleiding
Nadere informatieING Investment Office
ING Investment Office Publicatiedatum: 12 november 2015 Sectorcommentaar Metaal en mijnbouw Door Marina Hagoort, beleggingsanalist van het ING Investment Office In dit rapport vindt u onze vooruitzichten
Nadere informatieVerder gaan is elke stap zorgvuldig zetten.
Integrale aanpak Verder gaan is elke stap zorgvuldig zetten. Integrale aanpak Risicobeheersing staat aan de basis van elk beleggingsbeleid. Omdat het renterisico het belangrijkste risico voor pensioenfondsen
Nadere informatieRabo Performance Plus Note
Rabo Performance Plus Note Rabo Performance Plus Note Wie een voorsprong krijgt, maakt meer kans op een overwinning. Wilt u die voorsprong? Stap dan nu in de Rabo Performance Plus Note en beleg in een
Nadere informatieEen kijkje in de keuken van een vermogensbeheerder
Een kijkje in de keuken van een vermogensbeheerder Simon Wiersma Investment Manager ING Investment Office Grip op je Vermogen 3 oktober 2014 Agenda 1. Hoe kunt u beleggen? 2. Kijkje in de keuken 3. Fondsselectie
Nadere informatie10 dingen over rente die beleggers moeten weten
Online Seminar Beleggen 10 dingen over rente die beleggers moeten weten Simon Wiersma Investment Manager ING Investment Office Bart-Jan Blom van Assendelft Manager ING Beleggen Amsterdam, 13 augustus 2013
Nadere informatie1. INLEIDING 2. CARBON FOOTPRINT
1. INLEIDING Binnen Van der Ende Beheermaatschappij B.V. staat zowel interne als externe duurzaamheid hoog op de agenda. Interne duurzaamheid richt zich met name op het eigen huisvestingsbeleid, de bedrijfsprocessen
Nadere informatieRendement versus risico:
Rendement versus risico: Een belangrijke keuze! 1. Uw risicoprofiel is de hoeksteen van een goed beleggingsadvies Het gepersonaliseerd beleggingsadvies dat u van KBC krijgt is gebaseerd op uw risicoprofiel.
Nadere informatieCarbon Footprint 2e helft 2015 (referentiejaar = 2010)
Carbon Footprint 2e helft 2015 (referentiejaar = 2010) Opgesteld door: Akkoord: I. Bangma O. Van der Ende 1. INLEIDING Binnen de Van der Ende Steel Protectors Group BV staat zowel interne als externe duurzaamheid
Nadere informatieDuurzaam beleggen Zo selecteren wij staatsobligaties
ING Investment Office Publicatiedatum: 2 mei 2016 Duurzaam beleggen Zo selecteren wij staatsobligaties Voor de selectie van staatsobligaties toetsen we jaarlijks welke landen voldoen aan onze duurzaamheidscriteria.
Nadere informatieWORKSHOP WERELDWIJD BELEGGEN
WORKSHOP WERELDWIJD BELEGGEN Sander Zondag, CIO OBAM Investment Centre Grip op je Vermogen, 19 April 2013 2 Agenda Quiz - op zoek naar de wereldwijde belegger Wereldwijd vs NL belegger OBAM film AGENDA
Nadere informatieOntdek beleggingskansen met technische analyse
Online Seminar Beleggen Ontdek beleggingskansen met technische analyse Bas Heijink Technisch Analist ING Investment Office Bart-Jan Blom van Assendelft Manager ING Beleggen Amsterdam, 10 september 2013
Nadere informatieOverzicht standaard risicoprofielen. November 2016
Overzicht standaard risicoprofielen November 2016 Standaard risicoprofielen Beleggingsadvies Risicoprofielen Cautious Conservative Core Growth Max Growth Min Target Max Min Target Max Min Target Max Min
Nadere informatieRabo Beheerd Beleggen Actief en Actief Duurzaam
Rabo Beheerd Beleggen Actief en Actief Duurzaam Verstandig beleggen begint bij de Rabobank. Of u nu een beginnende of ervaren belegger bent, of u nu veel of weinig tijd voor uw beleggingen heeft. De Rabobank
Nadere informatieBeleggen met persoonlijk advies
Beleggen met persoonlijk advies Beleggen bij de Rabobank is geen doel op zich, maar een manier om doelen te bereiken. Dat vraagt om een aanpak die op de lange termijn is gericht, met een evenwichtig opgebouwde
Nadere informatieBas Heijink Senior technisch analist ING Investment Office Vrijdag 7 oktober Technische Analyse Het stappenplan
Bas Heijink Senior technisch analist ING Investment Office Vrijdag 7 oktober 2016 Technische Analyse Het stappenplan Agenda Geschiedenis technische analyse Wat is technische analyse? Het stappenplan Visie
Nadere informatieCarbon Footprint Welling Bouw Vastgoed
Carbon Footprint Welling Bouw Vastgoed Dit document bevat de uitgewerkte actuele emissie inventaris van Welling Bouw Vastgoed Rapportage januari december 2009 (referentiejaar) Opgesteld door: Wouter van
Nadere informatie1. INLEIDING. 1.1. Rapportage
1. INLEIDING Binnen Van der Ende Beheermaatschappij B.V. staat zowel interne als externe duurzaamheid hoog op de agenda. Interne duurzaamheid richt zich met name op het eigen huisvestingsbeleid, de bedrijfsprocessen
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering
Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Arthur van der Wal Matthijs Claessens 30 september 2010 www.ingim.com Agenda Huidig mandaat bij ING IM Performance, beleid en vooruitzichten
Nadere informatieWaar liggen nu beleggingskansen
Waar liggen nu beleggingskansen En wat zijn de risico s? Bob Homan Valentijn van Nieuwenhuijzen Bob Homan Hoofd ING Investment Office Valentijn van Nieuwenhuijzen Hoofd Multi-Asset NN Investment Partners
Nadere informatieJE VERDIENT BETER, JE VERDIENT KOEN.
JE VERDIENT BETER, JE VERDIENT KOEN. VERMOGENSBEHEER VOOR 0,10% PER MAAND (MET EEN MINIMUM VAN 20) KOEN belegt voor jou. Koen betekent dapper en bekwaam, dat is waar KOEN voor staat. Gewapend met de beste
Nadere informatieVoortgangsrapportage CO 2 emissies ProRail Scope 1 en 2, eigen energiegebruik
Voortgangsrapportage CO 2 emissies ProRail Scope 1 en 2, eigen energiegebruik Rapportage 1 e half jaar 2017 en prognose CO 2 voetafdruk 2017 Autorisatie paraaf datum gecontroleerd prl Projectleider Van
Nadere informatieBanken ondermijnen de toekomst Over de investerings- en financieringspraktijk van banken in fossiele brandstoffen en duurzame energie
Banken ondermijnen de toekomst Over de investerings- en financieringspraktijk van banken in fossiele brandstoffen en duurzame energie Een samenvatting van de bevindingen voor Nederland van een onderzoek
Nadere informatieRisicoprofielen Care IS vermogensbeheer
Risicoprofielen Care IS vermogensbeheer Bij Care IS vermogensbeheer kunt u beleggen volgens vijf verschillende risicoprofielen: Zeer defensief, Defensief,, Offensief en Zeer offensief. In dit document
Nadere informatieCarbon Footprint 1e helft 2015 (referentiejaar = 2010)
Carbon Footprint 1e helft 2015 (referentiejaar = 2010) Opgesteld door: Akkoord: I. Bangma O. Van der Ende 1. INLEIDING Binnen Van der Ende Steel Protectors Group staat zowel interne als externe duurzaamheid
Nadere informatieING Soft Commodities Coupon Note
Limited Risk Equity Interest Other ING Soft Commodities Coupon Note Profiteer van een gelijkblijvende of (licht) stijgende prijs van landbouwgrondstoffen Mogelijk coupon per jaar 97% garantie van de nominale
Nadere informatiePeriodieke rapportage 2016 H2
Periodieke rapportage 2016 H2 Datum: 7 maart 2017 Paraaf directie: 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Basisgegevens 4 1.1 Beschrijving van de organisatie 4 1.2 Verantwoordelijkheden 4 1.3 Basisjaar 4 1.4 Rapportageperiode
Nadere informatieVooruitzichten economie en financiële markten
Vooruitzichten economie en financiële markten Bob Homan, ING Investment Office Grip op je Vermogen Den Haag, 9 oktober 2015 Vraag 1 Hoeveel % is de wereldindex (in Euro s) van hoogtepunt (15/4) tot dieptepunt
Nadere informatieCO2 prestatieladder. Het CO2-verbruik reduceren binnen de gehele organisatie. Inzicht. Doelstelling CO2-reductie
CO2 prestatieladder Het CO2-verbruik reduceren binnen de gehele organisatie Inzicht De CO2-emissie (footprint) van J. van Etten Holding geeft de totale hoeveelheid CO2- productie die vrijkomt onder andere
Nadere informatieRabo AEX Click Note. Van 24 januari tot 11 februari, 15.00 uur kunt u inschrijven op dit aantrekkelijke beleggingsproduct.
Rabo AEX Click Note Rabo AEX Click Note De AEX-index heeft het afgelopen jaar per saldo weinig beweging laten zien. Voor de belegger die denkt dat de AEX-index de komende jaren een stijgende lijn zal laten
Nadere informatieRapportage van broeikasgasemissies veroorzaakt door gekochte elektriciteit
Rapportage van broeikasgasemissies veroorzaakt door gekochte elektriciteit Een samenvatting van de "Greenhouse Gas Protocol Scope 2 Guidance" Samengevat en vertaald door het EKOenergie-secretariaat, januari
Nadere informatiePeriodieke rapportage 2 de half jaar 2017
Periodieke rapportage 2 de half jaar 2017 Mei 2018 Periodieke rapportage 2017 Pagina 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Basisgegevens 4 1.1 Beschrijving van de organisatie 4 1.2 Verantwoordelijkheden 4 1.3
Nadere informatieP. DE BOORDER & ZOON B.V.
Footprint 2013 Wapeningscentrale P. DE BOORDER & ZOON B.V. Dit document is opgesteld volgens ISO 14064-1 Datum Versie Opsteller Gezien 31 maart 2014 Definitief Dhr. S.G. Jonker Dhr. K. De Boorder 2 Inhoudsopgave
Nadere informatie1. INLEIDING 2. CARBON FOOTPRINT
1. INLEIDING Binnen Van der Ende Beheermaatschappij B.V. staat zowel interne als externe duurzaamheid hoog op de agenda. Interne duurzaamheid richt zich met name op het eigen huisvestingsbeleid, de bedrijfsprocessen
Nadere informatieOptie strategieën. Brochure bestemd voor particuliere beleggers BASIC. Member of the KBC group
Optie strategieën Brochure bestemd voor particuliere beleggers Gepubliceerd door KBC Securities in samen werking met Euronext. p. 2 Index 1. Basisstrategieën 2 2. Voorbeelden van toepassingen 2 3. Grafische
Nadere informatiePeriodieke rapportage 2016 H1
Periodieke rapportage 2016 H1 28 september 2016 Datum:... Paraaf directie:... 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Basisgegevens 4 1.1 Beschrijving van de organisatie 4 1.2 Verantwoordelijkheden 4 1.3 Basisjaar
Nadere informatieInzicht in kosten NEUTRAAL RISICOPROFIEL INDIVIDUELE REGELS, INCLUSIEF ALTERNATIVES
Inzicht in kosten NEUTRAAL RISICOPROFIEL INDIVIDUELE REGELS, INCLUSIEF ALTERNATIVES Wilt u weten op welke kosten u kunt rekenen wanneer u uw vermogen via ons belegt? En vindt u het fijn dat u inzicht heeft
Nadere informatieKONINKLIJKE AANDELEN POPULAIR BIJ BELEGGERS
Vrijdag 27 april 2018 09.00 uur KONINKLIJKE AANDELEN POPULAIR BIJ BELEGGERS MAAR VORSTELIJK RENDEMENT BLEEF UIT IN 2018 Ondanks alle speculaties investeert Koning Willem-Alexander zelf niet 1 in aandelen
Nadere informatieMEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT
MEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT 14 SEPTEMBER 2017 Inhoudsopgave Wat verandert er?... 3 Duurzaam beleggen... 4 Engagement... 4 Uitsluiting... 4 Duurzame indexen... 4 Hoeveel
Nadere informatieCO 2 Nieuwsbrief
CO 2 Nieuwsbrief 1-2015 Inleiding Roelofs registreert en rapporteert zijn CO2-emissies conform de NEN-ISO 14064-1. Het energieverbruik en diens resulterende emissies zijn opgedeeld in drie groepen. Emissies
Nadere informatieOptie strategieën. Brochure bestemd voor particuliere beleggers BASIC. Een onderneming van de KBC-groep. Gepubliceerd door KBC Securities
Optie strategieën Brochure bestemd voor particuliere beleggers Gepubliceerd door KBC Securities p. 2 Index 1. Basisstrategieën 2 2. Voorbeelden van toepassingen 2 3. Grafische voorstelling 5 4. Gekochte
Nadere informatieING Dynamic Mix Fondsen Vol vertrouwen aan uw vermogen bouwen
ING Fondsen Vol vertrouwen aan uw vermogen bouwen Zoekt u een aantrekkelijke manier voor vermogensopbouw zonder veel omkijken? Dan zijn de ING Fondsen wellicht iets voor u. ING Fondsen als een moderne,
Nadere informatieDe 17 beleggingsprofielen voor Basis Beheerd Beleggen van Nationale-Nederlanden
De 17 beleggingsprofielen voor Basis Beheerd Beleggen van Nationale-Nederlanden Nationale-Nederlanden heeft 17 beleggingsprofielen voor het samenstellen van de beleggingsportefeuilles. Onze beleggingsprofielen
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering
Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Marjon Brandenbarg 27 september 2012 www.ingim.com Agenda Mandaat ING Markt en Performance Vooruitzichten 2 2011: Mandaat ING Door het Bestuur
Nadere informatieLevensloop Aandelen. Informatie beleggingsfondsen per 31 december 2014. Productomschrijving. Beleggingsstrategie. Kosten
Levensloop Aandelen Informatie beleggingsfondsen per 31 december 2014 Productomschrijving Met Levensloop wordt geld gereserveerd waarmee in de toekomst (tussentijds) verlof kan worden gefinancierd. Door
Nadere informatieLevensloop Aandelen. Informatie beleggingsfondsen per 30 juni 2015. Productomschrijving. Beleggingsstrategie. Kosten
Levensloop Aandelen Informatie beleggingsfondsen per 30 juni 2015 Productomschrijving Met Levensloop wordt geld gereserveerd waarmee in de toekomst (tussentijds) verlof kan worden gefinancierd. Door Loyalis
Nadere informatieE-levensloop. Voor de werknemer INHOUD. De levensloopregeling 1. De regels van de levensloopregeling op een rij 2
E-levensloop INHOUD De levensloopregeling 1 De regels van de levensloopregeling op een rij 2 Voordelen van Delta Lloyd E-Levensloop 2 Voor de werknemer Delta Lloyd E-Levensloop 2 Hoe werkt het? 2 Voordelen
Nadere informatieOpkomende markten: do s en don ts
Online Seminar Beleggen Opkomende markten: do s en don ts Simon Wiersma Investment Manager ING Investment Office Bart-Jan Blom van Assendelft Marketing Manager ING Beleggen Amsterdam, 12 november 2013
Nadere informatieHalfjaarlijkse CO 2 rapportage 2015
Halfjaarlijkse CO 2 rapportage 2015 Status: Definitief Datum van uitgifte: 16-08-2015 Datum van ingang: 07-09-2015 Versienummer: 1.0 Inhoud 1. INLEIDING... 3 2. CO 2 EMISSIES 1E HALFJAAR 2015... 4 2.1
Nadere informatieLoyalis Toekomstplan Aandelenrekening
Loyalis Toekomstplan Aandelenrekening Informatie beleggingsfonds per 30 juni 2015 Productomschrijving Met het Loyalis Toekomstplan wordt geld gereserveerd waarmee in de toekomst een (periodieke) uitkering
Nadere informatieING Investment Office
ING Investment Office Publicatiedatum: 29 juni 2015 Sectorcommentaar Nutsbedrijven Door Marina Hagoort, beleggingsanalist van het ING Investment Office In de eerste helft van 2015 heeft de sector nutsbedrijven
Nadere informatieDe CO2 prestatieladder kent 3 scopes. Deze betreffend de uitstoot van CO2 als gevolg van de volgende activiteiten:
CO2 inventarisatie 2011 Scope 1 & 2 Inleiding: Om te voldoen aan de CO2 prestatieladder van de Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden en Ondernemen (afgekort skao) heeft Klaver Fietsparkeervoorziening
Nadere informatiePeriodieke rapportage 2 e helft 2016
Periodieke rapportage 2 e helft 2016 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Basisgegevens 4 1.1 Beschrijving van de organisatie 4 1.2 Verantwoordelijkheden 4 1.3 Basisjaar 4 1.4 Rapportageperiode 4 1.5 Verificatie
Nadere informatieInzicht. Doelstelling CO2-reductie
Loonbedrijf J. van Etten BV en Grondbewerkingsbedrijf Blijdorp BV zijn twee bedrijven die bij J van Etten Holding behoren. Loonbedrijf van Etten is één van de grootste tuinbouwloonbedrijven van Nederland,
Nadere informatieVermogensbeheer Ontzorgt de klant
Vermogensbeheer Ontzorgt de klant Marcel van de Meent DSI geregistreerd Senior Accountmanager. Sinds 2011 relatiebeheerder bij Care IS vermogensbeheer. Care IS vermogensbeheer Opgericht in 2009 en gevestigd
Nadere informatie