JAARVERSLAG VCM Jaarverslag VCM Mei

Transcriptie

1 JAARVERSLAG VCM 2008 Mei

2 WOORD VOORAF 365 Dagen geleden hadden we voorspeld dat - ondanks de steeds verder stijgende mestverwerkingscapaciteit in Vlaanderen een scharnierpunt zou worden voor het VCM. Niets is minder waar gebleken. Uiterst belangrijk was dat het VCM de kaart van de verruiming heeft getrokken. Heel wat van onze leden, zowel uit de overheid als uit de bedrijfswereld, hebben bijgedragen aan het uitgebreide interne debat. Ik dank hen dan ook voor hun constructieve en motiverende inzet was een jaar van confrontatie. We screenden zeer kritisch zowel de realisaties uit het verleden, de huidige werking en de gewenste toekomst. Om dit concreet een brede gestalte te geven klopten we aan bij de eminence grise van de mestverwerking, professor Willy Verstraete van de Universiteit Gent. Hij stond ons bij via een objectieve consultatieronde en liet het licht in de mestverwerkingstunnel schijnen. Uit deze confrontatie kunnen we verdere ideeën ontwikkelen was een jaar van verandering. De medewerkers die reeds gedurende enkele jaren de VCM-werking realiseerden, zochten in 2008 andere werkoorden op, wat maakt dat het Dagelijks Bestuur de veeleisende taak kreeg om een nieuwe ploeg klaar te stomen voor de uitdagingen die het VCM zich stelt. Met enige fierheid kunnen we sinds maart 2009 een gloednieuw VCM-team voorstellen van 2 adviseurs en 1 administratieve medewerker. Deze ploeg staat klaar om het minstens even goed maar zo mogelijk nog beter, nog efficiënter en nog grondiger aan te pakken. Ze kunnen daarvoor rekenen op de steun en sturing van het voltallige Dagelijks Bestuur, van de Raad van Bestuur en van alle leden wordt een jaar van verruiming. Stuwende begrippen voor de inhoudelijke verruiming die we betrachten zijn innovatie, wetenschappelijk onderzoek en duurzaamheid. De uitdaging is groot. Nu reeds wordt wereldwijd de aandacht getrokken op het feit dat we tegen 2020, 2030 geconfronteerd zullen worden met voedseltekorten, waterschaarste en een gebrek aan energievoorraden. De vraag naar voedsel, zuiver water en energie zou met een factor van 30% tot 50% stijgen. Deze toekomstige knelpunten vragen een antwoord. Toegepast op mestverwerking en nutriëntenverwerking in de ruimste zin moet daarom vandaag al gefocust worden op een hogere duurzaamheid en energievoorziening en waterrecuperatie. Het mag duidelijk zijn dat het VCM zelf geen onderzoek zal uitvoeren. Zij zal hoofdzakelijk opvolgen, coördineren en sturen vanuit de ruime praktijkervaring die aanwezig is bij onze talrijke leden. 2

3 Daarnaast zullen we ook de wijze van bestuur verruimen. Het is vandaag meer dan wenselijk om de actuele betrokkenheid van alle kernleden bij de VCM-werking verder te vergroten en een gelijkwaardige bestuursparticipatie op te nemen. Ik ben ervan overtuigd dat het VCM hierdoor haar neutrale en coöperatieve outlook zal verhogen, wat net de grote kracht is van een samenwerkingsverband tussen bedrijfswereld en overheid. Essentieel bij het ruimer uittekenen van de coördinerende rol van het VCM is ook het actualiseren en verbeteren van de huidige samenwerkingsverbanden met andere partners zoals bijvoorbeeld Biogas-E, De mestverwerkers vzw en STIM. Het is onze betrachting om transparante samenwerkingsovereenkomsten af te sluiten zodat via ruim overleg en concrete samenwerking grotere synergieën gecreëerd worden op gebied van mestverwerking en vergisting. Beste lezers, in dit jaarverslag kan u verder uitgebreid nagaan welke activiteiten het VCM in 2008 heeft aangepakt op het domein van overleg, beleidsondersteunend werk en kennisoverdracht. Veel leesgenot! Sibylle Verplaetse Voorzitter VCM 3

4 INHOUDSTAFEL Woord vooraf... 2 Inhoudstafel Vlaams Coördinatiecentrum Mestverwerking VCM-Team VCM-Leden Algemene vergadering, raad van bestuur en dagelijks bestuur Nieuw Businessplan Nieuw Actieplan Overleg VCM-werkgroepen Werkgroep Ruimtelijke Ordening Werkgroep Technieken Werkgroep Mestdecreet Werkgroep Eindproducten Werkgroep Cijfers Werkgroep BTW Overleg VCM, LNE, Milieu-inspectie en VLM Mestbank Juridisch Forum MVC-contracten Afvaardiging in stuurgroepen Biogas E vzw Stim project Onderzoek: Opstellen en valideren van meetprocedure voor opmaken nutriëntenbalans bij verschillende mestverwerkingstechnieken Bestuursvergadering de mestverwerkers vzw Sectoroverleg mestbank Commissie dierlijke bijproducten Project: digestaat als alternatief voor kunstmest Bio energie platform Project: Emissiearme stalsystemen Themadag: Land- en Tuinbouw van energiebesparing tot energieproductie Project: North Sea Bio Energy Overleg met buitenlandse instellingen Eu-overleg Franco-Belge

5 3. Beleidsondersteunend werk Overleg Kabinet Crevits Particuliere Afzet Stand van Zaken operationele mestverwerkingscapaciteit VCM enquête Kennisoverdracht Eerstelijnsadvies VCM toelichtingen VCM-website VCM elektronische nieuwsbrieven Publicaties Beursdeelnames Agridagen Geel Prominant Agriflanders VCM studiedagen Van Mest tot herbruikbaar Water Praktijkcursus: Anaerobe Vergisting Workshop: Vergisting: Rendabel of niet? Dag Van de Landbouw Bedrijfsbezoek BMC Moerdijk Perscontacten Bijlagen Bijlage 1: Samenstelling algemene vergadering Bijlage 2: Samenstelling raad van bestuur Bijlage 3: Samenstelling dagelijks bestuur Bijlage 4: Overzicht van de perscontacten van het VCM in Bijlage 5: Jaarrekening en Balans Bijlage 6: Leden VCM (situatie op 1 januari 2009) Coördinaten VCM

6 1. VLAAMS COÖRDINATIECENTRUM MESTVERWERKING Het Vlaams Coördinatiecentrum Mestverwerking (vzwvcm) is een samenwerkingsverband en intermediair tussen de overheid en het bedrijfsleven voor alle aspecten van mestverwerking in Vlaanderen. Het VCM beoogt om zowel de bedrijfswereld als de overheid te informeren, te ondersteunen en te laten samenwerken zodat voldoende duurzame mestverwerking in Vlaanderen gerealiseerd wordt. Het VCM realiseert dit door het uitvoeren van volgende hoofdtaken: Het initiëren en coördineren van structureel en thematisch overleg tussen de overheid en de betrokken sectoren met betrekking tot bijvoorbeeld ruimtelijke ordening, het nieuwe mestdecreet, praktische knelpunten,. Het verrichten van beleidsondersteunend werk via o.a.: het opmaken van thematische studies rond bepaalde thema s zoals inplantingsmogelijkheden, subsidieerbaarheid, het nieuwe mestdecreet, ; het oplijsten van de knelpunten inzake mestverwerking; het jaarlijks opstellen van een studie over de evolutie van de operationele mestverwerkingscapaciteit in Vlaanderen (VCM-enquête). Het verder uitbouwen en uitdragen van een kenniscentrum door een algemene informatieoverdracht via: brochures, website, elektronische nieuwsbrief, studiedagen en beursdeelnames. Het informeren van alle betrokkenen door het geven van eerstelijnsadvies over ondermeer : de keuze van de technologie; het communiceren met de buurt; door het oplijsten en begrijpbaar maken van de diverse wetgevingen wat betreft erkenningen, verwerkingsplicht, transport, export en afzet van eindproducten; door algemene informatieoverdracht via brochures, website, elektronische nieuwsbrief, snelberichten, studiedagen en beursdeelnames VCM-TEAM De dagelijkse werking van het VCM werd verzekerd door een actief team bestaande uit Isabelle Vermander (adviseur, werkzaam tot 30 april 2008), Bart Verstrynge (adviseur, werkzaam tot 31 oktober 2008), Lindy Callewaert (adviseur, werkzaam tot 20 maart 2009), Ben Leroy (adviseur, werkzaam van 9 juni 2008 tot 30 september 2008) en Reneé Pieters (administratief medewerker werkzaam van februari 2008 tot 16 januari 2009). 6

7 1.2. VCM-LEDEN Het VCM is een samenwerkingsverband en intermediair tussen de overheid en het bedrijfsleven en voert een coördinerende rol uit tussen beide. Het VCM heeft een unieke structuur en kan zo optimaal functioneren vanuit een breed platform. Op 1 januari 2009 telde het VCM 7 A-leden en 23 B-leden: A-leden (tussen haakjes het aantal lidmaatschapsschijven) Beleidsdomein Landbouw & Visserij (ALV) (1) Bemefa (2) Boerenbond (1) POM - West-Vlaanderen (1) Provincie Oost-Vlaanderen (1 + dotatie) Provincie West-Vlaanderen (4) VLM - afdeling Mestbank (3) B-leden (tussen haakjes het aantal lidmaatschapsschijven) ABS (1) Landbouwkrediet (1) Bio Armor (1) Meyland (1) Cogen Vlaanderen (1) Nat. Centr. Landbouwservice (1) Creafarm (1) Provincie Antwerpen (4) De Mestverwerkers (1) Provincie Limburg (1) DLV België (1) Provincie Vlaams-Brabant (1) Ecomac (1) SBB (1) Eco Projects (1) Shanks Vlaanderen (1) Fortis Bank (1) Trevi (1) ING België (1) VEVA (1) INVE België (1) VITO (1) KBC Bank & Verzekering (1) Verder ontvangt het VCM een werkingsbijdrage van de Vlaamse Overheid. 7

8 1.3. ALGEMENE VERGADERING, RAAD VAN BESTUUR EN DAGELIJKS BESTUUR Het Vlaams Coördinatiecentrum Mestverwerking heeft als intermediair tussen de overheid en de bedrijfswereld een unieke structuur: Het beleid van VCM wordt bepaald door de raad van bestuur. De raad van bestuur wordt minstens viermaal per jaar bijeengeroepen en telt één of meerdere vertegenwoordigers (met een maximum van drie) per A-lid en drie verkozen afgevaardigden namens de B-leden. Maandelijks wordt het beleid verder uitgestippeld door het dagelijks bestuur, samengesteld uit de voorzitter, de ondervoorzitter en de secretaris. Eénmaal per jaar komen alle VCM-leden samen voor de algemene vergadering waarop onder andere de jaarrekening, de begroting en eventuele wijzigingen van de statuten worden goedgekeurd. Om concreet bepaalde actuele thema's te bespreken en beleidsadviezen te formuleren organiseert het VCM ook werkgroepen die ad hoc samenkomen en waarin de leden zetelen, eventueel aangevuld met andere experten. Als bijlage wordt de samenstelling van de algemene vergadering, de raad van bestuur en het dagelijks bestuur van het VCM weergegeven. In 2008 vond de algemene vergadering plaats in Huisbrouwerij De Halve Maan op 21 april te Brugge. Vergaderingen van de raad van bestuur vonden plaats op 29 januari, 4 maart, 21 april, 17 juni, 9 september en 18 november. Het dagelijks bestuur kwam samen op 18 januari, 19 februari, 4 maart, 21 april, 29 mei, 17 juni, 9 september, 14 oktober, 4 november en 16 december NIEUW BUSINESSPLAN Het VCM werd in 1996 opgericht als het coördinatiecentrum tussen de overheid en de sector met de bedoeling een faciliterende rol te spelen in het realiseren van mestverwerking in Vlaanderen. De mestverwerking kende sindsdien meerdere evoluties en dit in verschillende snelheden. 8

9 Het VCM wil haar werking blijven afstemmen op de noden van haar leden en de betrokken sector. Om de sterktes en zwaktes in de VCM-werking te detecteren en om de kansen en bedreigingen vanuit de omgeving aan te duiden werd in de periode april-mei 2007 een SWOT-analyse van de VCM-werking opgesteld. Hieruit bleek dat het VCM de voorbije jaren op veel vlakken geslaagd was in haar oorspronkelijke doelstellingen maar tegelijk dat een bijsturing noodzakelijk was om de mestverwerking in al zijn facetten en raakvlakken optimaal verder te ondersteunen en te begeleiden. Hierop volgend besliste de raad van bestuur in juni 2007 om een businessplan op te maken voor de periode , inclusief het opnieuw afstemmen van de doelstellingen, taken en structuur van het VCM. Een werkgroep businessplan werd opgericht waarin verschillende bestuurders zetelden. Gedurende twee werkgroepvergaderingen werd gebrainstormd over de toekomstige taken en doelstellingen van het VCM. De SWOT-analyse werd besproken en herwerkt en de missie, de visie en de kernwaarden van het VCM werden uitgewerkt. De resultaten van deze sessies werden verwerkt in een werkwijze businessplan en besproken binnen het Dagelijks bestuur. Volgend op deze inhoudelijke voorbereiding werden verschillende opties uitgewerkt met een korte en lange termijnvisie, inclusief budgettaire consequenties. Op 29 januari 2008 werd het document Werkwijze businessplan voorgesteld aan de raad van bestuur. Het definitieve Businessplan VCM werd unaniem goedgekeurd door de raad van bestuur op 21 april Eind 2008, na het vertrek van enkele VCM medewerkers, werd er beslist om Prof. dr. ir. W. Verstraete als neutrale en deskundige bemiddelaar aan te stellen om de huidige en toekomstige werking en structuur van het VCM te evalueren en een mogelijke uitbreiding van de opdracht voor het VCM te verkennen in het kader van nutriëntvalorisatie. Er werd gewerkt aan een constructief voorstel waar zoveel mogelijk actoren zich kunnen in vinden. Dit verslag zal teruggekoppeld worden naar de raad van bestuur en vervolgens, indien de nood zich opdringt, zal het businessplan aangepast worden NIEUW ACTIEPLAN Volgend op de goedkeuring van het Businessplan VCM werd voor de concrete invulling ervan, een ontwerp actieplan opgesteld. De bedoeling is om dit actieplan aan te passen aan de personeelsbezetting en af te werken tegen juni

10 2. OVERLEG Het realiseren van mestverwerking vergt zowel van de sector als van de overheid belangrijke inspanningen. Het VCM faciliteert overleg, als platform tussen de overheid en het bedrijfsleven, door het initiëren en coördineren van structureel en thematisch overleg tussen de betrokken overheid en de verschillende actoren in de mestproblematiek. De organisatie van het overleg is in de loop der jaren bijgestuurd. In het begin van vele realisaties van nieuwe technieken organiseerde het VCM vooral overlegvergaderingen in het kader van milieuvergunningsaanvragen. Hierbij werd, voorafgaand aan het indienen van de milieuvergunningsaanvraag, het betreffende project voorgesteld aan de verschillende bevoegde administraties zodat deze instanties bij hun adviesformulering reeds voldoende geïnformeerd waren over de toegepaste techniek terwijl anderzijds de projectindiener nog de vergunningsaanvraag kon bijsturen inspelend op eventueel geformuleerde opmerkingen. Op heden worden bij vele nieuwe projecten dezelfde technieken toegepast waardoor het VCM-overleg zich nu hoofdzakelijk toespitst op knelpunten. In de verschillende VCMwerkgroepen worden specifieke aspecten van mestverwerking uitgebreid besproken teneinde mogelijke oplossingen voor de heersende knelpunten aan te reiken. Het VCM tracht aanpassingen aan bestaande wetgeving naar voor te schuiven en eventueel nieuwe voorstellen te doen. Als intermediair zal het VCM vervolgens de opgestelde nota s proberen mondeling toe te lichten op overlegvergaderingen met overheidsinstanties VCM-WERKGROEPEN WERKGROEP RUIMTELIJKE ORDENING Op 19 mei 2006 werd omzendbrief RO/2006/01 goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Als uitgangspunt werd hierbij de VCM-visietekst (augustus 2005) gebruikt. Deze omzendbrief bepaalt de voorwaarden voor de inplanting van installaties voor mestbehandeling en vergisting in agrarisch gebied. Op 20 maart 2007 werd binnen de VCM-werkgroep Ruimtelijke Ordening een nota opgesteld die de ervaringen met het gebruik en de toepassing van de omzendbrief RO/2006/01 bundelt. 10

11 De nota kwam tot stand in overleg met de VCM-leden, de kabinetten van de ministerpresident, de minister voor Leefmilieu, de minister voor Ruimtelijke Ordening, het Agentschap R-O Vlaanderen, het Departement Landbouw en Visserij, het Departement LNE afdeling milieuvergunningen, de OVAM en Biogas-E vzw. Eind april 2007 werd deze nota overgemaakt aan de betrokken kabinetten van landbouw, leefmilieu en ruimtelijke ordening. Daarnaast werd een inventarisatie gemaakt van de beschikbare bedrijventerreinen voor mestbehandeling en vergisting in Vlaanderen. Op 14 januari 2008 had het VCM een onderhoud met minister Hilde Crevits waarin de omzendbrief ter sprake werd gebracht. De minister vroeg aan het VCM om een kritische evaluatie op te maken van de omzendbrief en een duidelijke visie te geven op de omzendbrief RO/2006/01. De nota is aan minister Crevits overgemaakt op 15 februari De minister concludeerde dat de omzendbrief als dusdanig een goed richtkader verschaft, maar dat elk dossier individueel zal moeten beoordeeld worden. De evaluatie werd eveneens overgemaakt aan de bevoegde minister voor ruimtelijke ordening, Dirk Van Mechelen WERKGROEP TECHNIEKEN Voor de gebruiker van de website is het niet altijd duidelijk in hoeverre mestverwerkingstechnieken in de praktijk toegepast worden. In de werkgroep technieken werd een voorstel uitgewerkt om hieromtrent een indicatie te geven aan de hand van de operationele, beschikbare en vergunde capaciteiten en het aantal gerealiseerde installaties (allemaal gegevens die kunnen afgeleid worden uit de jaarlijkse VCM-enquête). Het overzicht werd opgemaakt per traject van verschillende technieken, zoals deze ook in de praktijk worden toegepast. Op de raad van bestuur van 21 april 2008 en 17 juni werd het VCM document Trajecten Mestverwerkingstechnieken kort toegelicht en besproken. De raad van bestuur beslist om een beknopte versie op de VCM site te plaatsen. 11

12 WERKGROEP MESTDECREET Op 11 april 2008 vond een vergadering van de werkgroep mestdecreet plaats. De doelstelling van deze werkgroep is knelpunten en onduidelijkheden betreffende het mestdecreet en zijn uitvoeringsbesluiten op te lijsten en waar mogelijk suggesties tot oplossingen aan te reiken. Knelpunten zoals onder andere de definitie van mestverwerking, de afzet van bijproducten naar de chemische industrie en het niet mogen toepassen van effluent binnen de derogatie werden genoteerd. Op basis van deze werkgroepvergadering werd er eind april 2008 een VCM Knelpuntennota: mestdecreet en haar uitvoeringsbesluiten opgesteld die in mei 2008 werd overgemaakt aan het kabinet van minister Crevits en verder opgevolgd wordt om tot concrete oplossingen voor de aangehaalde knelpunten te komen WERKGROEP EINDPRODUCTEN Op 27 juni 2008 kwam de werkgroep Eindproducten samen met als doel knelpunten betreffende co-verwerking op te lijsten. Er kwam tevens naar voor dat het opportuun was om over de kwaliteitsopvolging met Vlaco vzw van gedachten te wisselen. Op dinsdag 7 oktober 2008 kwam de werkgroep voor de tweede maal samen. VLACO werd uitgenodigd om diverse vragen en/of onduidelijkheden met betrekking tot het VLACOkeuringsattest en de VLACO-werking te verduidelijken. Met deze vergadering wenste het VCM alvast een eerste aanzet te geven tot het opstarten van een constructieve dialoog en samenwerking met VLACO vzw. Het is belangrijk ook als mestverwerker een stem te hebben in dit platform WERKGROEP CIJFERS De raad van bestuur van het VCM heeft de werkgroep Cijfers opgericht met de bedoeling globale prognoses op te maken van de noodzaak aan mestverwerking in 2008 en de daaropvolgende jaren. 12

13 De werkgroep kwam samen op 12 februari Er werd een inschatting gemaakt van de nood aan mestverwerking gebaseerd op de stand van zaken vanuit de VCM-enquête, de gegevens van de projecten in de pipeline en de gegevens uit het voortgangsrapport van de Mestbank (2006). Na bespreking van het cijfermateriaal binnen de werkgroep, konden volgende conclusies getrokken worden: - Om de huidige en toekomstige nood aan mestverwerking te bepalen zijn er momenteel nog te veel onzekerheden. Door het in voege treden van het nieuwe mestdecreet zijn onder andere de uitscheidingsnormen en verliescijfers gewijzigd, zijn er uitbreidingsmogelijkheden na bewezen mestverwerking en is er een andere mestverwerkingplicht. Het effect van deze gewijzigde factoren op het mestoverschot is nog onvoldoende in te schatten. Hiervoor moeten eerst en vooral de aangiftecijfers van 2008 afgewacht worden. Het is dus nagenoeg onmogelijk om op dit moment een correcte inschatting van de nood aan mestverwerking te doen. Zodra deze gegevens gekend zijn, is het de bedoeling om met de werkgroep meer verfijnde inschattingen op te maken. - Het nieuwe mestdecreet heeft haar effect op verschillende parameters van de Vlaamse Mestbalans. Tijdens de werkgroep is iedere parameter apart bekeken en is een onzekerheidsfactor ingeschat. Al deze onzekerheidsmarges samen leveren een totale onzekerheid van miljoen kg N op het ingeschatte mestoverschot in 2008 volgens het Voortgangsrapport van de mestbank WERKGROEP BTW De werkgroep BTW kwam samen op 25 juni In deze werkgroep werd getracht een grondige argumentatie op te stellen om de BTW-tarifiëring bij mestverwerking van 21% naar 6% te verlagen. Op vraag van het kabinet van staatssecretaris Clerfayt en het kabinet Laruelle werd in deze werkgroep de budgettaire impact van deze verlaging op de Federale Begroting ingeschat. De werkgroep onderzocht eveneens hoe het gesteld is met de BTWtarifiëring bij mestverwerking in onze buurlanden en andere Europese lidstaten. Deze vergelijking kan meegenomen worden als argument ter verlaging van de BTW voor mestverwerking in ons land. 13

14 De nota werd overgemaakt aan het kabinet van staatssecretaris Clerfayt, kabinet Laruelle en kabinet Leterme. Begin december volgde het antwoord van het kabinet van Minister Reynders dat stelt dat de diensten die mestverwerkingsbedrijven verstrekken aan landbouwers niet beschouwd worden als bebouwings-, oogst- en teeltwerkzaamheden en dat zij derhalve aan het BTW-tarief van 21% onderworpen zijn OVERLEG VCM, LNE - Milieu-inspectie en VLM-Mestbank Op 23 juni 2008 vond een overleg plaats tussen het VCM, het Departement Leefmilieu, Natuur & Energie en VLM-Mestbank afdeling handhaving. Verschillende aandachtspunten werden besproken, zoals het opstellen van een checklist, werkplan, peilputten, etc. Het overleg was constructief en een aantal onduidelijkheden konden uitgeklaard worden JURIDISCH FORUM MVC - CONTRACTEN Een juridisch forum werd opgericht in het kader van de vraag naar de opmaak van een modelovereenkomst tussen landbouwer en mestverwerker. Op basis van de ontvangen voorbeelden en de vroegere VCM-ervaringen werd alvast een eerste uitgebreid ontwerp opgemaakt. Er wordt bijkomend een oproep gedaan aan de leden om juristen af te vaardigen, teneinde de modelovereenkomst juridisch af te toetsen. Dit sluitend contract zou een zekerheid bieden voor zowel de producent als de mestverwerker. Er wordt gestreefd naar een relatief eenvoudig modulair contract dat beide partijen niet afschrikt. 14

15 2.2. AFVAARDIGING IN STUURGROEPEN BIOGAS-E vzw Biogas-E vzw is een initiatief van de Hogeschool West-Vlaanderen, departement PIH, dat werd opgestart in september 2004 met financiële steun van de Vlaamse Regering vanuit het Fonds voor Hernieuwbare Energie. De doelstellingen van Biogas-E vzw zijn enerzijds het biogaspotentieel in Vlaanderen maximaal te benutten en anderzijds de initiatieven met betrekking tot anaërobe vergisting in Vlaanderen maximaal en objectief te begeleiden. Het VCM is lid van de stuurgroep die in 2008 vergaderde op 29 januari, 3 juni en 7 oktober STIM-PROJECT STIM-mestverwerking is een initiatief van Boerenbond en KATHO HIVB campus Roeselare en wordt gesubsidieerd door het IWT. STIM heeft als één van haar belangrijkste doelstellingen samenwerkingsverbanden te creëren en te begeleiden om effectief mestverwerking te realiseren. De activiteiten van STIM-mestverwerking worden opgevolgd door een stuurgroep, samengesteld uit vertegenwoordigers van overheidsinstanties, het VCM en de mestverwerkers zelf. In 2008 vond een stuurgroepvergadering plaats op 29 januari en 9 september ONDERZOEK: OPSTELLEN EN VALIDEREN VAN MEETPROCEDURE VOOR OPMAKEN NUTRIENTENBALANS BIJ VERSCHILLENDE MESTVERWERKINGSTECHNIEKEN In opdracht van de VLM heeft de VITO een studie uitgevoerd betreffende het opvolgen van de nutriënten in de meststromen doorheen verschillende mestverwerkingsinstallaties. In eerste instantie werd het bestaande systeem doorgelicht, en werden er nieuwe meetprotocols opgesteld. Deze studie werd opgestart op 1/11/06 en werd opgeleverd (definitief eindrapport) begin februari Het VCM was lid van de stuurgroep, die voor de laatste keer samenkwam op 7 januari

16 BESTUURSVERGADERING DE MESTVERWERKERS VZW Isabelle Vermander was namens het VCM externe adviseur en gecoöpteerd lid bij de vereniging De Mestverwerkers vzw en nam deel aan de algemene vergadering op 24 januari 2008 en aan de bestuursvergaderingen op 27 maart, 22 mei en 19 juni 2008 te Roeselare SECTOROVERLEG MESTBANK De Mestbank organiseert op regelmatige tijdstippen overlegmomenten met de vertegenwoordigers uit de landbouwsector. De bedoeling van deze vergaderingen is het toelichten van wetgevende aspecten betreffende het mestbeleid en het bespreken van knelpunten en vragen vanuit de sector. Het VCM maakt deel uit van dit sectoroverleg dat vergaderde op 30 januari, 19 maart, 21 april, 9 juli, 28 augustus, 24 september, 17 november COMMISSIE DIERLIJKE BIJPRODUCTEN De Europese Verordening 1774/2002 regelt de sector van de dierlijke bijproducten (niet voor humane consumptie). Het toepassingsgebied van deze verordening is zeer breed en de implementatie hiervan is niet altijd even gemakkelijk. In België zijn verschillende overheden bevoegd voor deze producten en zijn verschillende organisaties betrokken. De Commissie Dierlijke Bijproducten is opgericht in 2007 met als doel een overlegplatform over dierlijke bijproducten te creëren met alle autoriteiten en met de voornaamste betrokken vakverenigingen of organisaties. Via dit platform kunnen vragen of informatie tussen de autoriteiten en organisaties uitgewisseld worden. Het VCM maakt deel uit van deze Commissie die vergaderde op 27 maart en 26 september In augustus en september 2008 vonden er diverse voorbereidende vergaderingen plaats met de VLM-mestbank. 16

17 PROJECT: DIGESTAAT ALS ALTERNATIEF VOOR KUNSTMEST Het ADLO-demonstratieproject Digestaat als alternatief voor kunstmest werd in 2006 opgestart. Partners in dit project zijn het West-Vlaams Proefcentrum voor de Akkerbouw (WPA vzw), de Hogeschool West-Vlaanderen - Departement PIH, Biogas-E vzw en de West- Vlaamse Proeftuin voor Industriële Groenten (WPIG vzw). Doelstellingen van het project zijn de bemestingswaarde van digestaat aantonen als alternatief voor kunstmest en/of drijfmest, de landbouwkundige waarde van digestaat illustreren aan de hand van veldproeven (maïs en prei) en praktijkaanbevelingen formuleren. In het voorjaar 2008 werd het project afgerond. Het VCM was lid van de stuurgroep en nam deel aan de afsluitende projectgroepvergadering op 2 april BIO-ENERGIEPLATFORM Het bio-energieplatform is een initiatief van ODE (Organisatie voor Duurzame Energie) en VEA (Vlaams Energieagentschap) en wil de belangrijkste Vlaamse actoren op het domein van bio-energie, zowel op onderzoeks- als beleidsniveau, samenbrengen. Door het oprichten van verschillende overlegplatformen en werkgroepen organiseert ODE-Vlaanderen een contactforum voor de verschillende bedrijfstakken in de sector van hernieuwbare energie in Vlaanderen. Vanuit de ledenwerking wil ODE zorgen voor correcte en doordachte beleidsinput over duurzame energietoepassingen, zowel in algemene zin als voor de sectorspecifieke regelgeving en maatregelen. Op 7 mei 2008 organiseerde ODE-Vlaanderen een ledenvergaderingen waar onder andere de ledenbijdragen voor het bio-energieplatform werden vastgelegd. Het VCM nam op 7 mei 2008 deel aan de informatievergadering omtrent de Duurzaamheidscriteria van biomassa PROJECT: EMISSIE-ARME STALSYSTEMEN Het ADLO-demonstratieproject code van goede praktijk voor emissie-arme stalsystemen in de varkenshouderij heeft als doel het belang van een goede bedrijfsvoering bij emissie-arme stalsystemen onder de aandacht te brengen. Het is een gezamenlijk initiatief van het POVLT(afdeling PIVAL vzw) en het ILVO (T&V Agrotechniek). 17

18 Het VCM is lid van de projectgroep omwille van de mogelijke wisselwerking m.b.t. de ervaring met chemische en biologische luchtwassers. De projectgroep vergaderde op 10 april en 18 november THEMADAG: LAND- EN TUINBOUW VAN ENERGIEBESPARING TOT ENERGIEPRODUCTIE Deze infodag vond plaats 24 november 2008 in het Provinciaal Administratief Centrum Het Zuid in Gent. De dag werd georganiseerd door de Scheldemondraad. De Scheldemondraad is een samenwerkings- en overlegplatform tussen de provincies Oost- en West-Vlaanderen en Zeeland. De werkgroep werd naast de provincies verder samengesteld uit een groep experten van diverse instellingen zoals onder andere POVLT, VITO, VCM die de dag mee hielpen organiseren. De themadag Land- en tuinbouw van energiebesparing tot energieproductie behandelde onderwerpen over energiebesparing en alternatieve energie in relatie tot land- en tuinbouw. Het VCM vergaderde omtrent deze studiedag op 15 mei en 2 juli PROJECT: NORTH SEA BIO ENERGY Het Interreg IIIB project North Sea Bio Energy (augustus 2004 maart 2008) wenst het gebruik van biomassa als hernieuwbare energiebron te stimuleren door het ontwikkelen, samenbrengen en verspreiden van kennis en door enkele demonstratieprojecten. Het Europese partnerschap in het kader van het Interreg III B Noordzee Programma bestaat uit de Provincie Friesland (LEAD-partner), de Dienst Landelijk Gebied Groningen (Nederland), de Animal Science Group (Nederland), de Bosbouwcommissie (Schotland), de Landbouwkamer Niedersachsen (Duitsland) en de POM West-Vlaanderen. De belangrijkste realisaties van het West-Vlaamse partnerschap zijn ondermeer de vergistingsinstallatie op het POVLT, de aanleg van proefvelden voor energiegewassen en de organisatie van de internationale conferentie. 18

19 Op 12 februari 2008 vond de slotconferentie plaats van het interreg IIIB project North Sea Bio Energy (NSBE) plaats in Oranjewoud. Het project liep officieel ten einde op 31 maart De Nsbe projectgroep kwam samen op 31 januari en 7 maart In 2007 werd daarnaast gestart met de uitwerking van een Interreg IVB project voorstel BOPEC Biomass Optimisation and Production of Energy from the Countryside. Het project voorstel zou een opvolging en verbreding worden van het huidige NSBE project. Er werd vergaderd rond het BOPEC projectvoorstel op 8, 9 en 31 januari en 13 februari 2009 en omtrent het vervolg op de NSBE conferentie Biomass for energy: Challenges for Agriculture (september 2006) overleg vond plaats op 7 maart, 13 mei, 26 juni en 3 september OVERLEG MET BUITENLANDSE INSTELLINGEN EU-OVERLEG In navolging van de EU-Workshop Manure Processing in 2006 organiseert LNV-Nederland, in samenwerking met het VCM, op regelmatige tijdstippen een overleg met afgevaardigden van de diverse EU-lidstaten over mestverwerking. Hierbij worden ervaringen uitgewisseld, mogelijkheden voor projectwerking besproken en de mogelijkheden voor het gebruik van producten van de mestverwerking onder de Nitraatrichtlijn onderzocht. Het overleg ging door op 12 juli 2008 in Brussel OVERLEG FRANCO-BELGE: export pluimveemest Op 2 juli 2008 vond in Parijs het eerste overleg plaats met de Franse overheid ten behoeve van de export van ruwe pluimveemest naar Frankrijk. Het VCM was hierbij vertegenwoordigd. Het was een verkennend gesprek waar een Belgische en Franse delegatie hun standpunt uiteenzetten. In afwachting van een definitieve oplossing wordt getracht een tijdelijke oplossing uit te werken zodat de export van ruwe pluimveemest, afkomstig van Vlaamse IPPC bedrijven, toch weer kan opgestart worden. 19

20 Volgens de definitie van mestverwerking uit het mestdecreet worden zowel export van pluimveemest als de verwerking van mest sensu stricto beschouwd als mestverwerking. Bijgevolg houdt het VCM zich evenzeer bezig met de problematiek van de export van ruwe pluimveemest als met de compostering van deze mest en de export van de compost, en wenst het te benadrukken dat het geen van beide verwerkingskanalen als prioritair beschouwt. Beide zijn immers noodzakelijk om voldoende capaciteit te realiseren. De leden vragen na bij hun Franse contacten in welke mate ze de Vlaamse vraag kracht kunnen bij zetten. Uiteindelijk is het immers een win-win situatie voor zowel de Franse akkerbouwer, met een grote vraag naar organische meststoffen, als voor de Vlaamse mestverwerker en mestexporteur. In augustus en op 15 december 2008 vond er nog een overleg plaats bij VLM in Brussel rond de problematiek exportbelemmeringen pluimvee/paardenmest van België naar Frankrijk. 3. BELEIDSONDERSTEUNEND WERK 3.1 OVERLEG KABINET CREVITS Op 14 januari 2008 had het VCM een onderhoud met minister Hilde Crevits. Tijdens dit onderhoud werden diverse aspecten aangekaart zoals de inplanting van mestverwerkingsinstallaties, de omzendbrief, de communicatiebrochure, de stand van zaken van mestverwerking in Vlaanderen, de VLIF-steun in het kader van uitbreiding mits mestverwerking, het BTW-tarief van 21% bij mestverwerking en de definitie van een afvalstof. Tijdens dit overleg vroeg de minister aan het VCM om een kritische evaluatie op te maken van de omzendbrief en een duidelijke visie te geven op de omzendbrief RO/2006/01(zie punt Werkgroep RO) en daarnaast ook een situering op te maken van onder andere de sector van de mestverwerking, bestaande uit een overzicht van het aantal beroepsdossiers, een indeling van de capaciteiten. De interne nota omtrent de omzendbrief werd overgemaakt aan minister Crevits op 15 februari 2008 (zie punt ). 20

21 3.2 PARTICULIERE AFZET In afwachting van de concrete invulling van het uitvoeringsbesluit met een lijst met toegelaten producten voor de afvoer van jaarlijks meer dan 160 kg P 2 O 5 met een transportmiddel met een laadvermogen lager dan 500 kg, wordt momenteel een gedoogbeleid toegepast. Op dit moment is het nog niet duidelijk wanneer het uitvoeringsbesluit beschikbaar zal zijn. Ter ondersteuning van de mestverwerkingssector wordt vanuit het VCM een nota opgesteld met bijkomende argumenten (september 2008). VCM volgt de verdere uitwerking van dit besluit nauw op STAND VAN ZAKEN OPERATIONELE MESTVERWERKINGSCAPACITEIT Het VCM schetst jaarlijks aan de hand van een enquête een beeld van de mestverwerkingscapaciteit in Vlaanderen en de mestverwerkingstechnieken die vandaag operationeel zijn. Hiervoor worden alle houders van een milieuvergunning voor mestverwerking en de bedrijven die een milieuvergunningsaanvraag lopende of in voorbereiding hebben, aangeschreven VCM ENQUÊTE Uit de recentste resultaten van de VCM-enquête blijkt dat de mestverwerkingscapaciteit het afgelopen jaar opmerkelijk gestegen is. In Vlaanderen werd er van juli 2007 tot juni 2008, 19.7 miljoen kg stikstof uit dierlijke mest verwerkt. Bijna 12 miljoen kg stikstof wordt gerealiseerd door de export en verwerking van pluimveemest en ruim 7 miljoen kg stikstof via de verwerking van varkensmest. In vergelijking met de VCM-enquête van 2007 is de TOTALE mestverwerkingscapaciteit met ongeveer 3.4 miljoen kg stikstof gestegen. In vergelijking met de voorgaande jaren is er vooral een stijging van de verwerking van varkensmest door een sterke toename van het aantal biologische mestverwerkingsinstallaties. De verwerking en export van pluimveemest blijft constant. Vlaanderen telt 131 operationele mestverwerkingsbedrijven, waarvan zich ongeveer 60% in West-Vlaanderen situeren. 94 ervan zijn vaste installaties, ingeplant in agrarisch gebied. 12 installaties zijn gevestigd op een industrieterrein terwijl op 25 landbouwbedrijven mest verwerkt wordt via een mobiele installatie. 21

22 De meest toegepaste technieken zijn de biologie en de elektrolyse, beiden technieken voor de verwijdering van stikstof uit de dunne fractie van vooral varkensmest na scheiding. In absolute cijfers wordt de meeste stikstof nog altijd verwerkt door biothermische droging van dikke fractie van varkensmest samen met pluimveemest. In tweede instantie vormen de biologieën belangrijke stikstofverwerkers. De mestverwerkingssector draait op volle snelheid. Eind 2008 werden de eerste mestverwerkingscertificaten (MVC s) uitgereikt. In totaal werd voor export en verwerking in 2007 samen, ruim 15 miljoen kg stikstof aan MVC s toegekend. De drempel van 13 miljoen, een belangrijke voorwaarde voor de dossiers uitbreiding na bewezen mestverwerking werd bijgevolg ruimschoots gehaald. De samenvattende resultaten van deze VCM-enquête werden opgenomen in het Voortgangsrapport van De Mestbank betreffende het mestbeleid in Vlaanderen van Operationele mestverwerkingcapaciteit in kg N dikke fractie dunne fractie ruwe varkensmest pluimveemest export ruwe pluimveemest juli juni 2004 juli juni 2005 juli juni 2006 juli juni 2007 juli juni 2008 Beeld uit de VCM enquête 22

23 4. KENNISOVERDRACHT 4.1. EERSTELIJNSADVIES Het verlenen van eerstelijnsadvies blijft een prioritaire taak van het VCM. In 2008 werden 608 eerstelijnsadviezen per mail en per telefoon behandeld, met een gemiddelde van 50 adviezen per maand. Naast het behandelen van eerstelijnsadviezen per telefoon of per mail, had het VCM dit jaar 18 besprekingen met betrokkenen op zoek naar informatie over mestverwerking. Dit betreft voornamelijk potentiële initiatiefnemers van mestverwerking of constructeurs die de haalbaarheid van een nieuwe mestverwerkingstechniek willen toetsen, maar ook overheden en andere betrokkenen met specifieke vragen rond mestverwerking. In 2008 nam het VCM in het kader van eerstelijnsadvies deel aan 10 externe vergaderingen rond specifieke technieken, projecten,. Het aantal behandelde eerstelijnsadviezen is in 2008 lichtjes afgenomen ten opzichte van voorgaande jaren. In 2007 werden 1012 eerstelijnsadviezen beantwoord, in 2006 en 2005 waren dat er respectievelijk 760 en 480. In 2008 was er vooral vraag naar informatie met betrekking tot wetgeving (25%), de stand van zaken (14%), communicatie (12%), gevarieerde vragen (11%) en technieken (10%). 23

24 Verschillende thema's EA 25% 12% 4% 7% 3% 11% 10% 1% 14% 5% 4% 4% communicatie energie export financiering inplanting overleg project stand van zaken student technieken varia wetgeving Procentuele indeling van het aantal eerstelijnsadviezen (EA) per thema Iedereen kan terecht bij het VCM voor informatie, advies en/of begeleiding inzake mestverwerking: mestverwerkers, beleidsmakers, burgers, landbouwers, administraties, studenten, constructeurs, consulenten, mengvoederfabrikanten, lokale, provinciale en Vlaamse bestuurders, onderzoekers, ambtenaren, enzovoort. 24

25 Aantal januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december Het aantal eerstelijnsadviezen per maand in TOELICHTINGEN In 2008 gaf het VCM tientallen toelichtingen aan diverse organisaties en besturen. Tijdens deze toelichtingen werd telkens een algemene uiteenzetting gegeven over het hoe en wat van mestverwerking en werd er een overzicht gegeven van de stand van zaken van mestverwerking in Vlaanderen. 25

26 Ook voor diverse organisaties en bedrijven werden toelichtingen verzorgd (in enkele gevallen gekoppeld aan een bedrijfsbezoek): Gecoro Ieper op 12 februari 2008 Milieuraad Lichtervelde op 3 april 2008 Gastcollege Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Universiteit Gent op 18 maart 2008 Raad van bestuur POM, Brugge op 10 april 2008 Symposium Vlaco Oostende op 13 juni 2008 Universiteit Leuven op 14 juli 2008 Seminarie: mestverwerking tijdens cursus Sustainable Animal Husbandry, Professor Veerle Fievez, vakgroep dierlijke productie, Universiteit Gent op 21 november 2008 Voordracht: Bemesten met eindproducten, landbouwcommice Kalmthout, vrijdag 12 december VCM-WEBSITE Website Overzicht van de website in 2008: o unieke bezoekers o bezoeken o bezochte pagina s o Top-10 van de bezochte pagina s: 1. Home pagina 2. Mestdecreet 3. Lijst verwerkers voor derden 4. Overzicht technieken 5. Contact 6. Publicaties 7. Vergunningen 8. Organisatie 9. Agenda 10. Nieuws o Verbinding naar site vanaf 1. direct adres / bookmarks: % 2. links vanuit internet zoekmachines: % (zoekwoorden vooral VCM, mestverwerking en mestdecreet) 3. vanuit externe pagina s: 32 % (vooral via VILT, VLM, AgriHolland) 26

27 De nieuwe VCM-website lokt vele bezoekers! 4.4. VCM-ELEKTRONISCHE NIEUWSBRIEVEN De elektronische nieuwsbrieven van het VCM kennen een groot succes. Op dit ogenblik zijn 1106 personen aangemeld om de elektronische nieuwsbrief te ontvangen. Via deze elektronische weg verspreidt het VCM de nieuwste informatie over wijzigingen van wetgeving, stand van zaken van mestverwerking, studiedagen,. Van januari tot december 2008 heeft het VCM 12 elektronische nieuwsbrieven verstuurd (Tabel 1). 27

28 Tabel 1: De door de VCM verstuurde elektronische nieuwsbrieven (januari - december 2008) Nummer elektronische nieuwsbrief Maand / Jaar Onderwerp 81 Januari 2008 'Van mest tot herbruikbaar water: de realiteit van morgen? Communiceren rond mestverwerking en vergisting Vacature bij VCM (Administratief Medewerker) Agridagen in Geel (6-7-8 februari Februari 2008 'Van mest tot herbruikbaar water: de realiteit van morgen? 'Vergisting: Rendabel of niet? 83 Maart 2008 Workshop Vergisting: Rendabel of niet? op donderdag 6 maart 2008 te Beitem Aanwerving Adviseur Nieuwe administratieve medewerker 84 April 2008 Afscheid Isabelle Vermander Spuiwater Afvoer effluent Mestdecreet: stand van zaken 85 Juni 2008 Uitvoeringsbesluit derogatie definitief goedgekeurd Voorontwerp van verzameldecreet principieel goedgekeurd 86 Juli 2008 wijziging VLIF (Vlaams Landbouw Investeringsfonds) 87 September 2008 Bezoek aan BMC Moerdijk Mestverwerking Hoe? Zo! Op de Dag van de Land bouw 88 Oktober 2008 Studiebezoek BMC-Moerdijk Dag van de Landbouw 89 Oktober 2008 Meer dan 13 mln kg N verwerkt in 2007 Uitvoeringsbesluit mestverwerking goedgekeurd 90 November 2008 Aanwerving Manager en Adviseur Afscheid Bart 91 December 2008 Kerstwensen Agriflanders 2009 Vacature Adviseur 92 December 2008 Basisopleiding Anaerobe vergisting Mestverwerkingscapaciteit in Vlaanderen stijgt opmerkelijk Uitvoeringsbesluit mestverwerking gepubliceerd 28

29 4.5. PUBLICATIES In 2008 maakte het VCM volgende nieuwe publicatie: Brochure Enquête operationele stand van zaken van mestverwerking in Vlaanderen. Brochure Communiceren rond mestverwerking en vergisting: een uitgave van Biogas-E en VCM Deze publicaties zijn te downloaden op de VCM-website BEURSDEELNAMES AGRIDAGEN GEEL (6-8 februari 2009) De vroegere pluimveedagen zijn in een nieuw kleedje gestopt en omgedoopt tot de Agridagen met de nadruk op dierengezondheid en energie. Op deze professionele beurs voor de veehouderij willen ze met hun vernieuwde aanpak inspelen op de actuele noden van de professionele intensieve veesectoren. De Agri-dagen gingen door op 6, 7 en 8 februari 2008 op de terreinen KHK campus in Geel. De organisaties VCM, Biogas-E, ODE en Cogen Vlaanderen ondersteunden tijdens de Agridagen een gezamenlijk energie-eiland. Het thema energie werd op woensdag 6 februari 2008 in de kijker geplaatst met onder ander een kort stukje rond digestaat en digestaatbehandeling. Het VCM was aanwezig tijdens de professionele dagen (6 en 7 februari 2008). 29

30 Foto stand VCM op Agridagen PROMINANT, Geel (7 september 2008) PROMinANT 2008 te Geel Ten Aard is het grootste plattelandsevenement van de streek. De velden en weiden in de Blokstraat in Geel Ten Aard worden voor een dag omgetoverd tot een gigantische boerenbuiten-belevenis voor jong en oud. Het VCM was vertegenwoordigd op dit plattelandsevenement. 30

31 Agriflanders VCM stond met een stand op de 6 de editie van Agriflanders (van donderdag 8 tem zondag 11 januari 2009 op Flanders Expo te Gent). Agriflanders is een 2-jaarlijkse land- en tuinbouwbeurs. Voor deze beurs werden er in december 2008 heel wat praktische voorbereidingen getroffen voor het klaarmaken van stand, materiaal e.a VCM-STUDIEDAGEN STUDIEDAG VAN MEST TOT HERBRUIKBAAR WATER: DE REALITEIT VAN MORGEN? Op 26 februari organiseerden VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) en VCM (Vlaams Coördinatiecentrum Mestverwerking) een studiedag Van Mest tot herbruikbaar water: de realiteit van morgen?. In totaal telden we 84 inschrijvingen. Zuiver water is van levensbelang, ook voor de landbouwsector. Jarenlang leek het onbeperkt beschikbaar maar ondertussen is duidelijk dat de natuurvoorraden niet oneindig zijn. Vooral de beschikbaarheid van grondwater is beperkt. In Zuid-West-Vlaanderen bijvoorbeeld pompen de textiel- en voedingsindustrie maar ook de landbouw, al 10-tallen jaren water uit de Sokkel. Metingen wijzen echter uit dat de Sokkelwaterlaag bijna droog staat. Om ze te laten herstellen, moet het pompen met 75% verminderd worden. Om ook in de toekomst aan de behoefte van water blijvend te kunnen voldoen, moet er dus gezocht worden naar alternatieven. Het verder zuiveren van loosbaar water afkomstig van de mestverwerking is één van de mogelijkheden. 31

32 Sfeerbeeld van de studiedag PRAKTIJKCURSUS ANAEROBE VERGISTING De praktijkcursus anaerobe vergisting werd georganiseerd in samenwerking met het POVLT en Biogas-E en o.a. in het kader van het NSBE-project. De cursus vond plaats in Hotel Nazareth en dit op 20 februari, 27 februari, 5 maart, 12 maart, 19 maart en 26 maart We konden op meer dan 40 inschrijvingen rekenen. Deze praktijkopleiding bestond uit 6 lesavonden met diepgaande presentaties, praktijkgetuigenissen en marktinformatie. De doelgroepen waren kandidaat-exploitanten en recent gestarte exploitanten van biogasinstallaties. Per lesavond werd gedurende 2 uur op een interactieve manier een thema uitgediept door verschillende sprekers. Aansluitend volgde een praktijkgetuigenis en in de rubriek ' Wat is er op de markt?'stelden een tweetal ondernemers hun producten of diensten voor. De eerste lesavond startte met een introductie tot biogas en het financieringsplan van een vergistingsproject. De tweede les behandelde de startfase met een vergistingsproject waarbij de aspecten communicatie, vergunningen en noodzakelijke erkenningen aan bod kwamen (met uiteenzetting van het VCM rond de noodzakelijk erkenningen). Tijdens de derde lesavond kwamen de thema s design en constructie aan bod en de vierde lesavond behandelde de procesopvolging en sturing. Op lesavond vijf werd dieper ingegaan op biogas als output: veilige opbrengsten. In de laatste les kwam de in en output of grondstoffen en digestaat aan bod. 32

33 4.7.3 WORKSHOP VERGISTING: RENDABEL OF NIET? De workshop Vergisting: rendabel of niet? werd georganiseerd in samenwerking met het POVLT en Biogas-E en ging door op 6 maart 2008 op het POVLT te Beitem. Tot slot werd een panelgesprek georganiseerd met gesprekspartners uit de banksector, de energie- en afvalsector en de landbouwsector. Biogasproductie door de vergisting van mest, energiegewassen en afval staat volop in de belangstelling. De investeringen zijn aanzienlijk, de rendabiliteit mogelijks interessant. De workshop wilde door middel van enkele voordrachten dieper ingaan op de belangrijkste parameters die de rendabiliteit bepalen. Daarnaast kregen bedrijven de kans om hun visie te geven over dit onderwerp. En tot slot verwoordden enkele actoren binnen een panelgesprek hun standpunt met betrekking tot de rendabiliteit van vergisting. Meer dan 100 aanwezigen woonden deze workshop bij. Sfeerbeeld van het panelgesprek tijdens de workshop Vergisting: rendabel of niet? 33

34 Bart Verstrynge aan het woord tijdens de workshop vergisting 4.8 DAG VAN DE LANDBOUW De Dag van de Landbouw die doorging op 21 september 2008 was een groot succes. Deze opendeurdag op talrijke land- en tuinbouwbedrijven wordt jaarlijks door de Landelijke Gilden en de Boerenbond georganiseerd. Het VCM en STIM waren voor het derde jaar op rij mede-organisator van de opendeur op drie mestverwerkingsbedrijven: Senergho te Hooglede Familie Vereecke Te Pittem IVEB te Brecht Net zoals vorige jaren mochten we op de drie mestverwerkingsbedrijven duizenden bezoekers verwelkomen en informeren over mestverwerking! VCM was zelf aanwezig op het bedrijf Senergho van de familie Sentobin (Senergho) in Hooglede. 34

35 Dag van de Landbouw: een succes! 35

36 4.9 BEDRIJFSBEZOEK BMC MOERDIJK Het VCM organiseerde op 21 oktober 2008 een daguitstap naar de Biomassacentrale van Moerdijk (Nederland), een verbrandingsinstallatie die sinds het voorjaar van 2008 actief is en ook Vlaamse pluimveemest verwerkt. De biomassacentrale is een toonaangevend voorbeeld van duurzame energieopwekking uit biomassa. Jaarlijks zal de centrale ton stapelbare pluimveemest omzetten in elektriciteit (groene stroom) en herbruikbare mineralen. Met een productiecapaciteit van ruim 36.5 MegaWatt kan de centrale jaarlijks zo n huishoudens van elektriciteit voorzien. Voor de Nederlandse pluimveehouders biedt de centrale een milieuvriendelijk en een economisch alternatief om pluimveemest structureel af te zetten. Verder bezochten we ook SNB nv (Slibverwerking Noord-Brabant), een bedrijf vlakbij BMC.N.V. Slibverwerking Noord-Brabant (SNB) verwerkt communaal zuiveringsslib voor haar aandeelhouders en voor externe klanten. De slibverbrandingsinstallatie van SNB op industrieterrein Moerdijk verwerkt jaarlijks ruim ton slibkoek in vier parallelle verbrandingslijnen. Enkele beelden van het bedrijfsbezoek 36

37 4.10. PERSCONTACTEN Meermaals per jaar wordt over mestverwerking en het VCM geschreven in de pers. Deze artikels en interviews voor TV en / of radio handelen over het VCM zelf of over bepaalde specifieke aspecten van mestverwerking waar het VCM haar activiteiten rond concentreert. In bijlage 4 wordt hier een overzicht van gegeven. In het magazine Pluimveeblad verscheen een artikel met als titel: Het VCM en de pluimveehouderij. Deze foto van het VCM-team verscheen bij het artikel In maart verscheen er een reportage over biogas in Vlaanderen, deze omvat beelden van de vergistingsinstallatie van het POVLT en Senergho en was te bekijken op Daarnaast was er een interview met Greet Ghekiere (POVLT), Brecht Sentobin (Senergho) en Bart Verstrynge (VCM). Op 21 augustus werd in het kader van de deelname met het bedrijf van de familie Vereecke in Pittem aan de Dag van de Landbouw een persconferentie georganiseerd voor de lokale pers (in samenwerking met Boerenbond en STIM). 37

38 BIJLAGEN BIJLAGE 1: SAMENSTELLING ALGEMENE VERGADERING De algemene vergadering bestaat uit de afgevaardigden van alle leden van het VCM en was in 2008 als volgt samengesteld: Voorzitter Sibylle Verplaetse Vlaamse Landmaatschappij- afdeling Mestbank Ondervoorzitter Yvan Dejaegher BEMEFA Secretaris Philippe Tavernier POM West-Vlaanderen A-leden B-leden Bert Bohnen Frank Decadt Dirk Denorme Eric Huyghe Els Kindt Gedeputeerde Bart Naeyaert Danny Persyn Dirk Struyf Jurgen Vanlerberghe Gedeputeerde Alexander Vercamer Oscar Wullepit Ann Schevenels Bert Lemmens Ben Vermeiren Filip Maes Jan Meykens Johan Van Bosch Geert Wallays Hans Vanderlinden Ilse Geyskens Ivan Tolpe Boerenbond BEMEFA vzw Vlaamse Landmaatschappij- afdeling Mestbank Provincie West-Vlaanderen Provincie West-Vlaanderen Provincie West-Vlaanderen ALV Vlaamse Landmaatschappij- afdeling Mestbank Provincie West-Vlaanderen Provincie Oost-Vlaanderen POM West-Vlaanderen Provincie Vlaams-Brabant VITO KBC Bank en Verzekeringen nv ING België SBB Accountants en Adviseurs Nationale Centrale Landbouwservice VEVA vzw Bio Armor COGEN Vlaanderen De Mestverwerkers 38

39 Jeroen Debruyne Jozef Delaporte Katrien Van Rompu Kristof Bol Kurt Hoorne Ludo Helsen Marc Vandeput, gedeputeerde Marleen Mahieu Marnick Devrome Richard Roeland Stefaan Lemiegre Patrick Christiaens Patrick Laevers Trevi Landbouwkrediet INVE België DLV België Creafarm Provincie Antwerpen Provincie Limburg Shanks Vlaanderen ABS - Algemeen Boerensyndicaat Meyland Fortis Eco-Projects Ecomac 39

40 BIJLAGE 2: SAMENSTELLING RAAD VAN BESTUUR De raad van bestuur bestond tijdens het zesde boekjaar als vzw uit 16 leden en werd als volgt samengesteld: Voorzitter Sibylle Verplaetse Vlaamse Landmaatschappij- afdeling Mestbank Ondervoorzitter Yvan Dejaegher BEMEFA vzw Secretaris Philippe Tavernier POM West-Vlaanderen A-leden Verkozen namens de B-leden Bert Bohnen Frank Decadt Dirk Denorme Eric Huyghe Gedeputeerde Bart Naeyaert Danny Persyn Dirk Struyf Jurgen Vanlerberghe Gedeputeerde Alex Vercamer Oscar Wullepit Jozef Delaporte Luc Vansteelant Kristof Bol Boerenbond BEMEFA vzw Vlaamse Landmaatschappij- afdeling Mestbank Provincie West-Vlaanderen Provincie West-Vlaanderen ALV Vlaamse Landmaatschappij- afdeling Mestbank Provincie West-Vlaanderen Provincie Oost-Vlaanderen POM West-Vlaanderen Landbouwkrediet De Mestverwerkers vzw DLV België 40

41 BIJLAGE 3: SAMENSTELLING DAGELIJKS BESTUUR Het dagelijks bestuur was in 2008 als volgt samengesteld: Voorzitter Sibylle Verplaetse Vlaamse Landmaatschappij- afdeling Mestbank Ondervoorzitter Yvan Dejaegher BEMEFA vzw Secretaris Philippe Tavernier POM West-Vlaanderen Adviseur Isabelle Vermander (tot 30 april 2008) VCM vzw Adviseur Bart Verstrynge (tot 31 oktober 2008) VCM vzw Adviseur Lindy Callewaert VCM vzw Adviseur Ben Leroy (van 8 juni tot 30 september 2008) VCM vzw Administratieve kracht Renée Pieters (van 20 februari 2008) VCM vzw 41

42 BIJLAGE 4: OVERZICHT VAN DE PERSCONTACTEN VAN HET VCM IN 2008 Datum Titel Tijdschrift / Krant 16 januari Brochure over communicatie rond mestverwerking VILT klaar januari Mestverwerking ja, maar niet in mijn tuin door Lut De Bruyne Website Boerenbond Boer & Tuinder Agri Press 18 januari Brochure Communiceren rond mestverwerking en AgriHolland vergisting 23 januari Brochure Communiceren VILT 1 januari Uitbreiding mits bewezen mestverwerking in voege, VILT link naar VCM-website 22 januari Crevits zoekt danspartners op slappe milieukoord Gevilt 26 januari Openingstoespraak Agro-Expo Roeselare door Minister Agro-Expo Crevits Januari Vacture Administratief Medewerker VDAB Website Emis-VITO website en nieuwsbrief Ezine@west-vlaanderen.be januari Communicatiebrochure en brochure Vergisting op boerderijschaal POM Nieuwsbrief Website WUR NL Februari Studiedag: Van mest tot herbruikbaar water: de realiteit van morgen? Website s: Emis-Vito, Envirodesk Ovam, ILVO, Agripress, POVLT, AgriHolland, TNAV, WUR 26 februari Mest wordt drinkbaar water De Standaard 26 februari Herbruikbaar water uit mest weldra haalbare optie VILT 26 februari Mest moet drinkbaar water worden Het belang van Limburg 26 februari Interview met Erik Meers Studio Brussel 27 februari Interview met Sybille Verplaetse en Karen Vanderstraeten 4FM (VITO) februari Praktijkcursus Anaerobe Vergisting POM nieuwsbrief POVLT, Biogas-E februari Workshop Vergisting: Rendabel of niet? POM nieuwsbrief WUR Emis-Vito, POVLT, Biogas-E, Landbouwleven en Boer& Tuinder 4 maart Mest wordt drinkbaar P-Magazine 14 maart Hergebruik van water uit mest weldra haalbaar Boer & Tuinder 21 maart Morgen al mest tot herbruikbaar water? Boer & Tuinder 28 maart Water uit mest als alternatief voor grondwater Landbouwleven 42

43 11 april Workshop Vergisting: Rendabel of niet? Nu en in de Landbouwleven toekomst April Vacature Adviseur Vermelding in verschillende dagbladen (Landbouwleven, B&T) en website Emis Mei Studiedag Van mest tot herbruikbaar water: de realiteit Nieuwsbrief VITO van morgen? 28 juni Mestverwerkers oneens met Vlaamse visie over Agripress export pluimveemest 18 juli Export pluimveemest naar Frankrijk Boer en Tuinder 18 juli Vlaamse regering vult gaten in mestpuzzel VILT Juli Het VCM en de pluimveehouderij Pluimvee juli 19 september Mestverwerking Hoe? Zo! Landbouwleven 19 september Studiereizen Moerdijk NL): bezoek aan biomasscentrale Boer & Tuinder 19 september Mestverwerking- en vergisting in woord en beeld Boer & Tuinder 17 oktober Uitvoeringsbesluit mestverwerking goedgekeurd Landbouwleven Oktobernovember Verspreiding van de vacatures Manager en Adviseur Diverse sites 5 november Verspreiding vacatures Manager en Adviseur POM-nieuwsbrief 43

44 BIJLAGE 5: JAARREKENING EN BALANS JAARREKENING EN BALANS JAARREKENING ( ) 7. Opbrengsten 70. Werking Lidmaatschapsbijdragen + sponsoring Subsidies Financiële opbrengsten TOTAAL OPBRENGSTEN Kosten 61. Diensten en diverse goederen Personeel en sociale lasten Afschrijvingen Financiële kosten TOTAAL KOSTEN Overschot van het boekjaar BALANS (na verwerking resultaat) ( ) Activa 22. Materiële vaste activa Vorderingen op t.h. één jaar /55. Beleggingen/Liquide middelen Overlopende rekeningen TOTAAL ACTIVA Passiva 13. Reserves Overgedragen winst/verlies (-) Schulden (<1 jaar) TOTAAL PASSIVA

45 BIJLAGE 6: LEDEN VCM (situatie op 1 januari 2009) A-leden B-leden 45

46 46