ACUPUNCTUUR TIJDENS CHEMOTHERAPIE.

Transcriptie

1 ACUPUNCTUUR TIJDENS CHEMOTHERAPIE. Scriptie ter afsluiting van het SNO C-jaar. Door Frederike C.Moeken, arts April

2 INHOUD: Conclusie en Summary p. 3 Het Verhaal p.4 Complementaire Geneeskunde p.5 Chemotherapie vanuit medisch-biologisch perspectief p.5 Behandeling algemeen p.6 Chemotherapie vanuit de Traditionele Chinese Geneeskunst p.7 En Verder.. p.8 Energie voeden p.8 Het prikken p.10 Wondermeridianen p.10 En Toen.. p.15 Oorzaak en Uiting p.16 De Laatste Kuur.. p.17 De Series p.19 Bespreking p.20 Samenvatting p.21 Bronvermelding p.22 2

3 CONCLUSIE Chemotherapie kan met name de eerste week na toediening heftige en snel veranderende verschijnselen veroorzaken. Ook op lange termijn zijn er bijwerkingen, met name de extreme vermoeidheid. Reguliere therapie helpt soms onvoldoende. Acupunctuur is zeer effectief en snelwerkend, zowel om bijwerkingen te voorkómen als om ze te behandelen. Een dankbare patiënt, dankzij de Traditionele Chinese Geneeskunst! SUMMARY Chemotherapy can cause severe and quickly changing side- effects, especially in the first week after the dose is given. There are also long-term side-effects, especially exhaustion. Conventional medical treatment sometimes fails to help. Acupuncture is very effective to prevent and to treat side-effects, and also helps quickly. The patient is very grateful thanks to Traditional Chinese Medicine. 3

4 HET VERHAAL. De telefoon gaat, s avonds laat: Wil jij mij alsjeblieft helpen? Ik hou het zo niet vol! Dat was Mw. H., we kennen elkaar van het zwemmen. Daar was zij al een tijdje niet geweest omdat zij ziek was. Mw. H. was een gezonde actieve vrouw van 58 jaar oud. In september 2006 werden uit haar rechter borst lateraal twee kwaadaardige tumoren verwijderd met schildwachtklier. Zij kreeg daarna vijfendertig bestralingen. En toen, acht dagen voordat zij mij belde, haar eerste chemo-kuur. Ze zou er vijf krijgen. Tot dan had zij het allemaal wel gered. Maar nu niet meer. Al acht dagen was zij doodziek op bed, misselijk en brakend en met een afschuwelijke pijn in haar hoofd. Ze sliep nauwelijks, ze at en dronk nauwelijks. Niets hielp, de hoeveelheid medicijnen die ze al had geslikt was enorm. Ze was zes kilo afgevallen. Mw. H. was radeloos. Dit kon niet zo. Maar stoppen met de chemo ook niet, want dat zou ze zichzelf nooit vergeven, als het mis zou gaan met de kanker! Ze was verontwaardigd, boos, in de put, onrustig en verdrietig. Alle vertrouwen kwijt. Uitgeput en bang. Ik prikte: Le 3, Mi 6, Ma 36, RM 6, DM 20, Ga 20, Tai Yang, en Kri 6. De hoofdpijn zakte na enkele minuten! De volgende ochtend belde ze op. De hoofdpijn was een klein beetje terug, maar ze had goed geslapen! Ik prikte weer hetzelfde. En het hielp weer. Ze zou haar onderbenen blijven masseren: van Ma 36 naar beneden tot de enkel en terug van Mi 6 naar de knie. Op naar de volgende kuur. 4

5 COMPLEMENTAIRE GENEESKUNDE. Vanuit de reguliere geneeskunde is het verhaal wel duidelijk. De kankercellen moeten vernietigd worden. Met een operatie werd er zo veel mogelijk weggesneden. Daarna volgden zeven weken lang dagelijks bestralingen van het gebied waarin ze voelbaar en meetbaar waren geweest om ze verder te vernietigen. En nu dan de chemotherapie. Met schadelijke stoffen wordt gepoogd aan de mogelijk overgebleven cellen een fatale klap te geven. Helaas zijn er ongewenste neveneffecten, zogenaamde bijwerkingen. Maar ook daar zijn oplossingen voor. Tegen de misselijkheid en het braken is er de gebalanceerde anti-emetische behandeling: Primperan (Metoclopramide) 4x2 tabletten, Zofran (Odansetron) 3x2 tabletten,losec (Omeprazol) 1x2 tabletten, Dexamethason tabletten in een afbouwschema en Oxazepam 4x1-2 tabletten. Dit alles per dag. En dan tegen de hoofdpijn nog: Paracetamol 4x2 tabletten en Ibuprofen 3x1 tablet. Maar dat hielp allemaal niet. Het is een voorrecht om in zo n situatie een andere bril op te kunnen zetten. Een andere, een alternatieve, een additieve, een complementaire bril. Het is een voorrecht om vanuit een ander perspectief naar deze vrouw te kunnen kijken. De hele discussie over complementair, of het werkt, dat je er in moet geloven, zal ik hier niet voeren. Als men niet bereid of in staat is om een ander standpunt in te nemen en daardoor een ander perspectief te zien, dan is een discussie slechts een star uitwisselen van standpunten en paradigma s waar iedereen zich naar bij voelt. CHEMOTHERAPIE VANUIT MEDISCH-BIOLOGISCH PERSPECTIEF. Het doel van chemotherapie is het tegengaan van groei en metastasering van kankercellen. Chemotherapeutica werken op de synthese of de functie van de neoplastische cel. Als er genoeg schade wordt toegebracht aan die cellen dan zal een deel ervan afsterven. Omdat slechts een deel van de cellen sterft door één kuur zijn er herhaalde doses nodig om een verdere en afdoende vermindering van het aantal cellen te geven. De behandeling strekt zich dus vaak over maanden uit. De schadelijke werking treedt vaak niet direct tijdens of na de toediening of inname op maar pas na meerdere celdelingen. Dan gaat de cel pas dood. De toxische werking van de stoffen is niet specifiek gericht op de kwaadaardige cel. Ook gezond weefsel wordt belaagd, vooral weefsel met snel delende cellen, zoals haar, darmslijmvlies, bloed en beenmerg. 5

6 Kortom, chemotherapie is meestal een zware belasting voor degene die het krijgt. Het is een behandeling met vaak veel bijwerkingen. Op korte termijn: misselijkheid, braken, geen eetlust, haaruitval, diarrhoea of obstipatie, urineweginfecties, ontstekingen van slijmvliezen zoals stomatitis, verlies van smaak, koorts, extreme vermoeidheid en ziek-zijn. Ook op lange termijn, soms jaren na de toediening, zijn er bijwerkingen: cardiale toxiciteit, pulmonaire fibrose, myelosuppressie, haematologische effecten, huidreacties, levertoxiciteit, nephrotoxiciteit, neurotoxiciteit (o.a. perifere neuropathie), toxiciteit op het centrale zenuwstelsel (o.a. moeheid, depressie, hoofdpijn, verminderd geheugen, slechte concentratie), hormonale veranderingen. Naast deze bijwerkingen veroorzaakt door de chemotherapeutica zijn er ook verschijnselen die veroorzaakt worden door de metabolieten er van, maar ook door de afbraakprodukten van de beschadigde weefsels en cellen. BEHANDELING ALGEMEEN. Dit alles wetend als arts ligt het voor de hand om zo veel ondersteunend en aanvullend te handelen en te adviseren als mogelijk en nuttig is. We willen de bijwerkingen verminderen en het herstelproces bevorderen. De chemotherapeutica zijn vaak maar kort werkzaam tegen de cellen. Daarna worden ze opgeslagen. Ze moeten uiteindelijk via de natuurlijke weg het lichaam verlaten, via longen, darmen, nieren, lever en huid. Hoe eerder hoe beter! Door vezelrijk eten stimuleren we de darmen. Door veel water te drinken helpen we de nieren. Door een goed warm bad, sauna, douche of massage helpen we de huid. Licht, frisse lucht, ontspannen ademhaling, slapen met het raam open, wandelen in de natuur helpen de longen. Psychosociale steun helpt. En natuurlijk gezonde voeding! Hoe minder toevoegingen en bewerkingen hoe beter. Men zegt dat goede voeding niet genoeg is, dat er meer nodig is, zoals extra vitamines en mineralen, supplementen. Te denken valt aan Melatonine, Vitamine E, Selenium, Vitamine C. Van antioxidanten is bekend dat ze vrije radicalen wegvangen. Vrije radicalen spelen een rol bij het ontstaan van kanker. Supplementen zouden de bijwerkingen van chemotherapie kunnen verminderen. Vanuit de Traditionele Chinese Geneeswijze zou het advies zijn: Heldere lichte voeding, geen suiker, geen vet, geen scherpe kruiden, niet gebakken, niet heet, geen alcohol en koffie en thee, weinig vlees. Diverse diëten bevatten vette vis,peulvruchten, noten en zaden, groene thee en veel water. 6

7 Te weinig voeding, zoals vaak tijdens chemotherapie gebeurt, met gewichtsverlies is extra schadelijk. CHEMOTHERAPIE VANUIT DE TRADITIONELE CHINESE GENEESKUNST. De bril die we in het kader van deze scriptie opzetten is de bril van de TCM, de Traditionele Chinese Geneeskunst. En meer in het bijzonder die van haar acupunctuur. De Chinese Kruidenleer laat ik hier onbesproken. De reden daarvoor is dat ik er te weinig van weet. Het is een studie op zich. Wel ben ik er van overtuigd dat ook de kruidentherapie van groot belang kan zijn voor de ondersteuning en behandeling van mensen die chemotherapie ondergaan. Acupunctuur gaat over energie, en evenwicht. Evenwicht tussen Yin en Yang. Met acupunctuur kun je energiestromen beïnvloeden. Bij deze patiënt was het effect van een paar naalden vrijwel direct merkbaar. Heel bijzonder om mee te maken. Door de werking van de gifstoffen van de chemotherapie was het Yin vernietigd, deficiënt geworden, waardoor het Yang kon stijgen. De oplossing lag voor de hand: evenwicht brengen dus. Aan de ene kant het Yin voeden (met punten Mi 6, Ma 36, RM 4 en Kri 6), aan de andere kant het Yang onderwerpen (met Le 3, Ga 20, Tai Yang en DM 20). Dat dat ondanks de giftige werking van de chemotherapie en zulke heftige verschijnselen zo snel en effectief kan met zo weinig naaldjes is toch vermeldenswaard. Mw. H. was dan ook zeer dankbaar. Mensen die een chemo-kuur hebben gekregen zijn vaak dodelijk vermoeid. Er moet een enorme energielekkage het gevolg zijn van die behandeling. Heel eenvoudig gezegd, met de Chinese bril op: er is een basisenergie die huist in de Nier, de voorgeboortelijke energie, Maag en Milt ontvangen voedsel en vocht en genereren zo energie, Long verzorgt energie met de ademhaling, Hart zorgt voor verdere differentiatie van energie, Lever helpt bij de huishouding van energie. Alle organen zijn van belang bij de energievoorziening van het hele systeem. De bijwerkingen van chemotherapie zijn alle te interpreteren als schade aan de energievoorziening en aan de organen zelf. Gedeeltelijk betreft het directe schade, zoals aan Maag, met de vaak voorkomende misselijkheid en braken. De eetlust vermindert; mensen eten en drinken vaak dagen nauwelijks. Dan wordt er dus geen nieuwe energie opgebouwd. De schade wordt deels ook door de afvalstoffen van zowel de middelen als het celverval veroorzaakt. 7

8 Bij Mw. H. was het Yin beschadigd met als gevolg een stijging van het Yang, want dat doet het nou eenmaal. Energie lijdt schade, de opbouw van nieuwe energie schiet tekort, er ontstaan ernstige energietekorten met de bijbehorende verschijnselen. Doordat energie niet goed meer stroomt ontstaan stagnaties met de bijbehorende klachten. EN VERDER. Twee weken later, twee dagen na de tweede kuur chemotherapie, belde Mw. H. weer op. Het was weer erg, de hoofdpijn en de misselijkheid! Ik prikte hetzelfde, twee dagen achter elkaar, maar het hielp niet genoeg! Mw. H. was heel moe en warm. Haar haar was uitgevallen. Wat nu? De hoofdpijn en de misselijkheid waren met de behandeling wel minder geworden, maar de rest! Mw. H. was onrustig, ze kon niet meer. Als ze maar iets deed werd de hoofdpijn erger en zweette ze. Ze was doodmoe. Ze zag het niet meer zitten. Hoe moest dat gaan? Wat zou er allemaal nog komen? Het was nu begin februari. Ze zou het nooit redden, die kuren tot eind april! Driekwart jaar zou ze er mee bezig zijn vanaf de operatie, en dan zo ziek zijn al die tijd. Alleen maar met zichzelf bezig zo. Bang en alleen, zonder vertrouwen. Vrienden en familie, die kon ze maar eventjes verdragen. Ze kon er ook niet over praten, dan draaide ze haar hoofd weg. Rusten hielp eigenlijk ook niet, maar ze bleef maar in bed, al sliep ze niet. Wat moest ze nu? Ze wist het niet meer. Haar lichaam was helemaal strak en gespannen, de schouders, benen en buik. De ontlasting kwam niet. Ze had een vreselijk droge mond en keel. De pols was oppervlakkig, snel en zwak, de derde positie beiderzijds nauwelijks voelbaar. De tong was rood, dun en smal. Een diepe Nier Yin deficiëntie dus. Het Nier Yin moest meer gevoed worden. Behandeling: Bl 23, toen Lo 7, de andere punten met Le 8, Ni 3 en Ni 6. En dat ging weer goed! Ze zou weer op zoek gaan naar wat hielp: afleiding, leuke dingen en lieve mensen. En frisse lucht. Misschien zelfs zwemmen om weer wat losser en meer ontspannen te worden en sterker op de benen, en om beter te slapen. ENERGIE VOEDEN. Nierenergie is van levensbelang, de basis-energie. Er is weinig voorraad, en die was bij Mw. H. al uitgeput door de eerste chemo-kuur. Er moest dus meer gebeuren dan energiestromen bijsturen! 8

9 Maar kun je met acupunctuur ook energie voeden? Behalve voor pijnbestrijding komen mensen in het Westen hiervoor vaak naar een acupuncturist. Meestal zijn dat mensen met chronische klachten en tekorten aan energie. Bij Mw. H. ging het om een acute deficiëntie als gevolg van een medische behandeling. Zou dat ook lukken? Ziekte kun je opvatten als een verstoord evenwicht in het organisme. Soms is dat eenvoudig te zien: Migraine kun je bijvoorbeeld krijgen door Stijgend Lever Yang. Door het evenwicht te herstellen, het Yang te onderwerpen dus, trekt de pijn weg. Misselijkheid en braken kan komen door Maag Qi dat de verkeerde kant op stuwt, rebellerend Maag Qi. Door die kracht weer de juiste richting te wijzen verdwijnen de klachten. Deze beelden passen bij het moderne inzicht van natuurlijke genezing. De energie wordt opnieuw verdeeld, geharmoniseerd. Acupunctuur doet energie bewegen. Met acupunctuur kun je energiestromen veranderen en aanvullen, voeden, tonifiëren. De aanvulling, de bron van de voeding komt dan uit het organisme zelf. Gebieden waar er energie teveel is bijvoorbeeld worden aangesproken en de energie wordt naar gebieden waar er te weinig is gedirigeerd. Van Vol naar Leeg. Binnen de acupunctuur zijn hier veel mogelijkheden voor. Ik zal ze slechts noemen en niet verder bespreken. Vanuit de Vijf Elementen en de Vijf Fasen-leer zijn er talloze mogelijkheden. Energie kan van Vol naar Leeg binnen de Interne en Externe meridiaanparen. In de handen voetparen is energieverloop mogelijk. Verplaatsing van energie tussen de voor- en achterkant van het lichaam kan, tussen de linker- en rechterkant, tussen de boven- en onderkant. En van de ene meridiaan naar de andere. En tussen de meridianen en de organen met de He-Sea punten. En tussen de meridianen en de Zeëen van energie met de vier Zee punten, vooral als patiënten verzwakt zijn. Organen kun je voeden met Mu en Shu punten. En met behulp van Wondermeridianen kun je energie voeden. Op deze laatste kom ik nog terug. En er zijn van die bekende voedende punten: Ma 36, RM 4, Di 11, Mi 6, Ni 3, RM 12, RM 17, DM 20. Ziekte kun je ook opvatten als verstoring van het evenwicht tussen het organisme en de wereld erbuiten, tussen zelf en niet-zelf, tussen gezonde energie en niet-gezonde, pathogene, energie. Het organisme is deel van de wereld, een microcosmos in de macrocosmos. Het moet goede energie opnemen om kracht te krijgen en te houden om zich te verzorgen, te onderhouden, te versterken, te beschermen en om te groeien. Het moet sterker zijn dan de schadelijke invloeden. Het moet kracht opbouwen voor de strijd. Om nieuwe kracht te krijgen moet er dus ook iets in. 9

10 Als er slechte energie het organisme in kan, dan kan er ook goede in! Voeden met energie van buiten het organisme kan ook met acupunctuur. Of het dan cosmische energie is of een andere, dat laat ik hier onbesproken. HET PRIKKEN. Hoe je prikt als acupuncturist heeft te maken met je voorstelling. Je beeld, je visualisatie zal zich uiten in de priktechniek, of de naald zal voeden of draineren. Als je niet kunt aanvoelen, je niet kunt voorstellen, hoe voeden gaat, dan wil het ook niet lukken. In de geraadpleegde literatuur zijn er steeds weer andere, vaak tegenstrijdige, adviezen te vinden over hoe een acupunctuurnaald zal werken. Of je tijdens de in- of uitademing prikt, snel of langzaam erin of eruit, rechtsom of linksom draaiend en welke uitwerking dit dan op de energiestroom zal hebben. Geen tegenstrijdigheid heb ik gevonden over twee technieken. Als je wilt voeden, dan prik je in de richting van de meridiaan. Als je wilt draineren, dus tegen de stroom in. Als je wilt voeden, dan sluit je de prikplaats af direct bij het verwijderen van de naald. Als je wilt draineren, dan laat je het open. Je moet voorzichtig zijn met prikken als je wilt voeden. Niet teveel punten gebruiken, want dan kan de energie lekken. Voorzichtig prikken, met minimale stimulatie. Hoe sterker het De Qi-gevoel, hoe sterker de drainage is. Pas op met distantpunten. Die zijn dynamisch en eisen dus energie voor zich op. WONDERMEDRIDIANEN. In de ziektegeschiedenis van Mw. H. trad er verbetering op toen ik naast de punten die al eerder behandeld waren de punten Lo 7 en Ni 6 gebruikte. Dat zijn punten van Wondermeridianen. Er moest meer gebeuren dan bijsturen van energie. De voorraden moesten aangesproken worden. Er zijn twee uitersten in opvattingen onder acupuncturisten over het gebruik van deze extra meridianen. Sommigen blijven er liever van af en zien ze als gevoelig weefsel, hoogstens te benaderen bij ernstige constitutionele ziektes, zoals Diabetes en Multiple Sclerose. Andere acupuncturisten gebruiken de Wondermeridianen bijna bij iedere behandeling, omdat het goed voelt. Het standpunt van de meesten ligt ertussenin. Iedere acupuncturist ontwikkelt zijn of haar eigen behandelingsfilosofie wat betreft het gebruik van deze extra energievoorziening. Voorwaarde is dat er wel genoeg voorraad is! Dit 10

11 is te beoordelen aan de conditie van spieren, huid, gewrichten, botten, tandvlees, tanden en ogen. Uitvoerig bespreken van de Wondermeridianen valt buiten het bestek van deze scriptie. Wel wil ik er kort verder op ingaan, omdat ze mij erg aanspreken, en omdat ze Mw. H. zo goed hebben geholpen. De Wondermeridianen, ook wel Buitengewone meridianen, Extra meridianen, de Qi Jing Ba Mai, fungeren als energiereservoirs voor de hoofdmeridianen. Ze kunnen zowel energie opnemen als afgeven zo nodig. Zij ontvangen het Jing uit de Nier en laten dit door het lichaam circuleren. Zij zijn de schakel tussen het Hemelse en het Nahemelse Qi. De voorstelling van een boom met wortels, stam en takken met bladeren geeft het als beeld goed weer. De Voorgeboortelijke energie huist in de Nier, de wortels. Het Jing stroomt als sap in de stam van de boom. Het stroomt beide kanten op, als overloop van teveel energie in de twaalf hoofdmeridianen en bij tekort naar de meridianen terug. De takken en bladeren vertegenwoordigen de hoofdmeridianen met hun energiestromen. Wondermeridianen kun je gebruiken - bij diepe constitutionele kwalen, om energie aan te vullen en diepliggende pathogenen te verdrijven. - als er een verstoring is van meerdere meridianen, organen of lichaamsdelen. Zij geven een breder effect van de behandeling. Of ze zorgen voor eenheid en coherentie in de therapie als er veel punten geprikt zijn. - als er een patroon van verschijnselen bestaat dat past bij dat van een Wondermeridiaan. - als de symptomen zich langs het traject van een Wondermeridiaan bevinden. 11

12 Er zijn acht Qi Jing Ba Mai: de Ren Mai met de Yin Qiao Mai, de Du Mai met de Yang Qiao Mai, de Chong Mai met de Yin Wei Mai en de Dai Mai met de Yang Wei Mai. Ze worden, zo voorgesteld, gekoppeld genoemd omdat ze wat symptomatologie betreft erg overeen komen. De verdere bespreking zal ik toespitsen op de Yin-meridianen omdat die voor het onderwerp van deze scriptie van belang zijn. De Ren Mai en de Yin Qiao Mai verzorgen de voorraad en maken het mogelijk dat Yin het hoofd kan bereiken, verdelen energie naar Yin-meridianen, Yin-delen van het lichaam en Yin-functies. Symptomen betreffen vooral de spijsvertering, urinewegen, keel en longen. Het verloop van beide is aan de voorkant van het lichaam. De Ren Mai heeft veel contact- of kruispunten met de meer oppervlakkig gelegen meridianen. Ren Mai wordt ook wel Zee van Yin genoemd, als reservoir van essentieel Qi. Hij slaat Yin-energie op als er overvloed in de meridianen is en kan haar afgeven bij tekort. Om een indruk te krijgen van de toestand, de vulling, van Ren Mai kun je zachte druk op de linea alba uitoefenen. Als het slap aanvoelt of breed is dan is Ren Mai leeg. Ren Mai stroomt meer in het binnenste van het lichaam en 12

13 verzorgt de inwendige organen, ook de hersenen, baarmoeder, galblaas, bloedvaten en botten. De Yin Qiao Mai is de gekoppelde meridiaan van de Ren Mai. Deze verbindt het Yin van de boven- en onderkant van het lichaam. Hij wordt bijvoorbeeld bij nier-, blaas- en longproblemen aangesproken. Chong Mai en Yin Wei Mai zorgen voor de circulatie en verbinding van alle Yin aan de voorzijde van het lichaam en tussen romp en ledematen. Zij laten Yin circuleren door de organen en zorgen voor het stromen van voedsel en bloed. Ze verhinderen stagnatie, vooral in borst keel en bovenbuik en in de spijsvertereing. Ook bij bloedleegte kan Chong Mai aangesproken worden. De Chong Mai wordt ook wel Zee van de Meridianen genoemd en Zee van Bloed vanwege die stuwende functie. De Yin Wei Mai bindt energie, net als een touw om een takkenbos, en waarborgt zo structurele en energetische integriteit. Je voelt je veilig en sterk en hebt jezelf in de hand. Lichamelijk doet de Yang Wei Mai dit. Zit je lichamelijk strak in je vel dan zit je dat psychisch ook. Dit doen Yin en Yang Wei Mai. Als Yin Wei Mai leeg en slap is wordt Yang Wei Mai vol en strak, en andersom. Als Yin Wei Mai leeg is dan zijn de spieren aan de Yin- 13

14 binnenkant van de benen bijvoorbeeld slap en dus die aan de Yang-zijkant strak, en andersom. Aanspreken van de Qi Jing Ba Mai kan op verschillende manieren. -direct: door het aanprikken van het Meesterpunt of Openingspunt. Iedere extra meridiaan heeft een Meesterpunt dat fungeert als Luo-punt. Daar is de energie bereikbaar. De Wondermeridiaan loopt dieper dan de hoofdmeridiaan. In het Openingspunt is er verbinding mogelijk tussen de in de diepte stromende Wondermeridiaan en de oppervlakkig lopende hoofdmeridiaan. Bij het aanprikken voel je soms dat de naald doorschiet naar dieper. De Meesterpunten zijn: Lo 7 van Ren Mai Ni 6 van Yin Qiao Mai Mi 4 van Chong Mai en Kri 6 van Yin Wei Mai. -indirect: door kruispunten van de Wondermeridianen met andere meridianen te prikken. De Wondermeridianen lopen soms oppervlakkiger en deels samen met de hoofdmeridianen. Daar zijn ze ook te bereiken. Bekende punten van vooral Ren Mai zijn RM 4, RM 12 en RM 17. Bekende punten van Yin Wei Mai zijn Mi 15, Le 14 en RM 22. De punten Le 3, Ma 36, Ma 25, RM 12, RM 4 en Ma 30 liggen in het verloop van Chong Mai. Door 14

15 het aanprikken van een Meesterpunt worden de kruispunten of contactpunten als het ware geactiveerd, wakker geschud. Als je dan zo n contactpunt met een hoofdmeridiaan ook prikt, dan wordt die hele meridiaan actiever. Een voorbeeld moge dit verduidelijken. Als je eerst Kri 6 prikt, diep, dan open je Yin Wei Mai. Alle kruispunten worden dan actiever. Kruispunt Mi 15 zal dan bij aanprikken de hele Milt-meridiaan actiever maken, en dus ook Mi 6. Bij prikken van kruispunt Le 14 zal de hele Lever-meridiaan actiever worden, en dus ook Le 3 -middels de Meester-Koppel Strategie (eenvoudige vorm): stap 1: welke Wondermeridiaan heeft de meeste relatie met de verschijnselen? Welke Wondermeridiaan wil je aanspreken? Dat is de Meester. stap 2: prik het Meesterpunt van die meridiaan, dubbelzijdig. stap 3: prik de andere benodigde punten stap 4: prik (desgewenst) het Meesterpunt van de gekoppelde meridiaan, voor een uitgebreider effect, dubbelzijdig. stap 5: verwijder na de juiste tijd de naalden in omgekeerde volgorde. -volgens een ingewikkelder strategie wordt eerst het Meesterpunt van de te behandelen Wondermeridiaan geprikt aan één kant van het lichaam (bij de man eerst links, bij de vrouw eerst rechts). Daarna het Meesterpunt van de gekoppelde meridiaan aan de tegenovergestelde kant. De Buitengewone meridianen worden zo geopend. Na enige tijd, 10 tot 15 minuten, worden dan de andere benodigde punten geprikt. EN TOEN.. Mw. H. knapte na de tweede chemo-kuur redelijk snel weer op, ze at goed, was twee kilo aangekomen, en ondernemend. Iedere week behandelden we de vermoeidheid, en dat hielp, voelde ze: Lo 7- Ga 20, Bla 23, Ni 3, Le 3, Le 8, Mi 6, Ma 36, RM 4, RM 12, Di 4 Ni 6, Ren Mai en Yin Qiao Mai dus. De dag van de derde kuur hebben we gelijk na thuiskomst geprikt, om de heftige verschijnselen te proberen te voorkómen: Mi 4 - Ga 20, Mi 6, Ma 36, RM 4, RM 12, Ni 3, Le 3, Di 4 Kri 6, Chong Mai en Yin Wei Mai dus. Mw. H. Was wel moe, maar niet ziek! Maar toen, een paar dagen na de toediening van de chemo-kuur werd ze ziek met koorts en hoesten, een laryngitis. De pols was snel en oppervlakkig, de derde positie aan beide kanten zeer zwak. De tong was vuurrood, dun, vlekkerig met gelig beslag, in het midden een brede oppervlakkige fissuur, kleine cracks achter de vuurrode punt, in het midden ontveld. Mw. H. was heet, overal, had vuurrode 15

16 konen, was onrustig, had de hele week geen ontlasting gehad. Haar huid was droog en rood. Echt ziek zag ze er ook uit. Haar huisarts liet haar opnemen. En zo ging het ook na de vierde kuur, maar toen al na een paar dagen en met een nog heftiger ziek-zijn. Ze werd nu met hoge koorts en pijn met een pyelonefritis in het ziekenhuis opgenomen. De obstipatie duurde twee weken. OORZAAK EN UITING. Wat was hier aan de hand? Dankzij de acupunctuurbehandelingen was Mw. H. niet zo ziek direct na de kuur, en knapte zij tussendoor best goed op. Ze gebruikte geen medicijnen behalve soms een Paracetamol tegen hoofdpijn als ze te veel had gedaan. Maar na de kuren leek het wel of ze ging koken en of haar lichaam een uitlaadklep zocht voor alle afval. En zo was het ook. Na de eerste kuren was ze ook warm, maar dat was begrijpelijk vanuit de Yindeficientie. Nu was de warmte veel heftiger. Met de acupunctuur hadden we wel de Oorzaak behandeld, maar nauwelijks de Uiting. Ga 20 voor de hoofdpijn en Kri 6 tegen de misselijkheid en het braken, maar verder niets. Alle verschijnselen pasten aanvankelijk bij een Nier Yin deficiëntie: de uitputting, het warme, de droge slijmvliezen en keel, het rusteloze, de rode konen, de rode deels ontvelde tong, de snelle dunne oppervlakkige pols. Nier Yin deficiëntie met Stijgend Lever Yang (hoofdpijn) en Rebellerend Maag Qi (misselijkheid en braken). Maar het beeld veranderde, na iedere kuur sneller en heftiger, en bedreigender. De warmte van de deficiëntie werd een intern Exces, een pathogene factor! Hitte! Overal was Hitte! Lever Hitte: hoofdpijn die zo heftig was, obstipatie en dorst, het hete hoofd. Long Hitte: de droge pijnlijke hoest met koorts. Hart Hitte: de onrust en slapeloosheid, de vuurrode tong met geel beslag, de kloof in de tong tot aan de punt. Maag Hitte: het hete hoofd, stomatitis, obstipatie, een vuurrode tong ontveld in het maaggebied. Hitte in Darmen: obstipatie tot twee weken met hele droge ontlasting. Hitte in Blaas: cystitis, pyelonefritis. Hitte in Bloed: hoge koorts, vuurrode jeukende huiduitslag, extreem droge huid en keel en mond. Dit heeft consequenties voor de behandeling! 16

17 Het was niet meer voldoende om het Qi, Bloed en Yin te tonifiëren en rebellerend Ma Qi en stijgend Le Yang te behandelen, maar de Hitte moest geklaard en het Bloed gekoeld. Misschien was het zelfs wel zo dat door het voeden de kracht gemobiliseerd was, maar ook het Vuur aangewakkerd was? Dat zo de laryngitis en de pyelonefritis met ziek-zijn waren ontstaan? Op zich niet vreselijk, de afval voor een deel verwerkt en de strijd gewonnen, maar toch Als de deficiëntie domineert, tussen de chemo-kuren in, kun je voeden. Als de pathogene factor krachtig is, de week na de kuur bij Mw. H., dan heeft voeden niet voldoende effect. Het gevaar bestaat dan ook nog dat de pathogene factor versterkt wordt en mensen zieker worden in plaats van beter! Misschien bij Mw. H. ook wel? Dan moet eerst de pathogene factor verjaagd worden! Misschien heb ik me als behandelaar wel te veel laten leiden door de zwakte en het ziek-zijn van de patiënt. Niet de Leegte was op dat moment de juiste ingang voor de therapie maar wel het Exces, de Hitte. Eerst moet die behandeld worden. Dan zullen de klachten verdwijnen. En daarna is er tijd om de Leegte te behandelen. Als je tegelijkertijd Leegte wilt voeden en Exces wilt verjagen dan zul je tijdens het prikken goed op moeten letten. Sommige punten moeten tonifiërend geprikt worden, maar andere juist niet, die moeten sederend geprikt worden. Als je als behandelaar het plan hebt om te voeden dan prik je ook voedend. Maar hier moest eerst gesedeerd worden, de Hitte moest eruit. Opletten! DE LAATSTE KUUR. Mw. H. knapt weer uit het ziekenhuis goed op iedere keer. Eén keer per week een behandeling met Ren Mai als Meester (Serie 1 heb ik hem genoemd). De kleur van de tong is normaal geworden, wel dun en smal. Ook de pols is rustiger. De laatste kuur gehad, dezelfde dag, bij thuiskomst, als er nog geen klachten zijn, Chong Mai als Meester (Serie 2). Tong: rood en dun en smal Mw. H. krijgt erg weinig klachten, noch van hoofdpijn, noch van misselijkheid. Ze slaapt goed. Het infuus in de rechter elleboog heeft er aan het eind naast gezeten en de plek is ontstoken, heet, vuurrood, pijnlijk, 15 cm in diameter. Koelen. De volgende dag beginnen de Hitte-verschijnselen. Pols: snel,oppervlakkig, dun maar toch vol? Tong: rood met geel beslag. Met een behandeling gaat het heftige er snel van af! ( Serie 3). De tweede dag na de kuur was er nog wel wat Hitte maar niet meer zo vurig. Hoofdpijn aan de rechterkant een beetje. De elleboog is nog flink rood en warm. Nog geen ontlasting. Rode konen. De pols snel en zwak. De tong iets minder rood met een dik droog geel beslag middenop. Behandelen met Serie 3. 17

18 De derde dag gaat het bijzonder goed. De halve dag uit bed, een stukje gewandeld, geen klachten behalve moeheid. Geen ontlasting, een pijnlijke elleboog. Hoopvol verder! Geen acupunctuur. De vierde dag is het helemaal mis. Mw. H. zakt helemaal in. Wat is er nu weer aan de hand? Haar hele hoofd is pijnlijk. Mw. H. is misselijk, voelt zich ziek, moedeloos, ligt in bed, moet huilen maar heeft daar de kracht gewoon niet voor. Haar stem is heel zwak en hees. Ze praat nauwelijks. Ze is bleek, met bleke lippen, en zelfs wat koud. Wordt ze verkouden? De ontsteking aan de arm is iets rustiger. Ze plast weinig, drinkt wel steeds slokjes. Haar hele huid is strak en hard en droog. Geen koorts. De buik is bol en slap. Ze heeft steeds weer pijn in beide flanken en de onderbuik. Nog geen ontlasting. Pols: oppervlakkig, snel en dun. Tong: bleek-gelig, smal, een droog wit beslag middenop. Indrukwekkend hoe snel het beeld, ook van de tong, zo snel kan veranderen, en zo extreem. Dit was een nieuw beeld, een nieuwe fase. Koud en Leeg en Droog. Het hield maar niet op. Behandeling met Serie 1 met daarbij Yin Tang, Lo 7, Ma 25, Mi 15, Le 8 en Ni 6. De vijfde dag gaat het beter, ze heeft goed geslapen, en er is ontlasting gekomen, wel droog en hard. Mw. H. voelt zich wel goed maar is uitgeput. Ze is verkouden geworden, heeft een droge keel en een zachte kraakstem. De temperatuur is 37,8. Ze plast weer meer. De pijn in de flanken en onderbuik is weg. De ontsteking aan de elleboog is minder warm,kleiner en minder hard en pijnlijk. Pols: snel en zwak. Tong: normale kleur, smal, wit beslag middenop maar veel dunner dan gisteren. Behandeld met Serie 2 met Di 11 en Kri 6 en Mi 9, maar zonder Bl 23, Ni 3, Le 8. De zesde dag is het niet zo lekker,beetje misselijk,beetje hoofdpijn in het hele hoofd, verkouden met slijm maar niet hoesten. Er is weer ontlasting gekomen. Plassen gaat goed. Elleboog is extreem pijnlijk op één punt, verder wel kleiner, geen abces nog. Temp 37,6. Pols: snel, voller? Tong: rood dik gelig beslag middenop. Weer Hitte! Voorzichtige behandeling: Le 3, Di 4, Di 11 links (rechts kan niet door de ontsteking die daar precies zit), Mi 6, Ma 36, RM 12, RM 17, Ma 44. Hierna gaat het iedere dag een beetje beter! Iedere week gaan we acupuncturen met Serie 2. De Back Shu-punten komen nog aan de beurt, maar later. Voorzichtig aan en niet teveel tegelijk! Het leven kan weer verder. 18

19 DE SERIES. De acupunctuurbehandelingen bestonden uit drie series. Afhankelijk van de verschijnselen,met name die van de tong, werden de series aangepast. Serie 1: Chong Mai, direct na de kuur. Mi 4: opent Chong Mai Ga 20: onderwerpt Le Yang Mi 6: groepsluo-punt van alle Yin van het been, voedt Nier en Lever Ma 36: voedt Yin en Bloed, voedt Maag Yin RM 12: bij rebellerend Maag Qi RM 4: voedt Yin, voedt Nier Ni 3: bronpunt, voedt Nier Yin Le 3: bronpunt, kalmeert Lever, onderwerpt stijgend Yang, eindpunt Chong Mai Di 4: tegen stagnatie Kri 6: Opent Yin Wei Mai, kalmeert Shen, onderwerpt rebellerend Ma Qi Serie 2: Ren Mai, tussen de kuren in maar na verdwijnen van de Hitte! Lo 7: opent Ren Mai, voedt Nier Yin, bevochtigt keel Ga 20: onderwerpt Lever Yang Bla 23: voedt Nier Ni 3: voedt Nier Yin Le 3: bronpunt, kalmeert Le 8: voedt Lever Yin en Bloed Mi 6: voedt Yin Lever en Nier, reguleert Bloed, voedt Lever Bloed Ma 36: voedt Yin en Bloed RM 4: voedt Yin en Nier RM 12: voor de maag Di 4: heft stagnatie op Ni 6: opent Yin Qiao Mai, bevochtigt Serie 3 : de Hitte-lijst. Let op: sederend prikken, behalve RM 4! Hitte in Long (laryngitis en verkoudheid) : RM 4, RM 17, Lo 5, Kri 6, Di 11, Bl 13, Lo 7 Hitte in Lever (hoofdpijn): Le 2, Le 3, Ga 20, Tai Yang, Yin Tang, Ga 34, 3V5, Ga 43, Mi 6, Mi 9, Bl 18, Le 14 Hitte in Hart (slapeloosheid,onrust): Ha 7, Kri 6, Mi 6, Ni 6, RM 4 Hitte in Maag (misselijkheid, stomatitis): Ma 44, Mi 4, Kri 6, Mi 6, Ma 36, RM 12 Hitte in Darmen (obstipatie): Di 4, Di 11, Mi 15, Ma 25, Ma 36, Ma 44 Hitte in Blaas (pyelonefritis) : Mi 6, Mi 9, Bl 28 Hitte in Bloed (koorts, huiduitslag): Di 11, Mi 4, Kri 6, Mi 6 19

20 BESPREKING. Chemotherapie kan een enorme impact hebben op de energiehuishouding van degene die hem nodig heeft. De ziektegeschiedenis van deze vrouw is een aaneenschakeling van ziekte. Alle energiesystemen leden schade. Aanvankelijk is er alleen een ernstige Nier Yin deficiëntie met Stijgend Lever Yang en Rebellerend Maag Qi. Dat was met acupunctuur snel en goed te behandelen met Serie 1. Na de herhaalde kuren werd de deficiëntie steeds dieper met heftige Hitteverschijnselen. Het was indrukwekkend om mee te maken hoe snel en ernstig het beeld kon veranderen. De Hitte was de laatste keer snel en goed te klaren met behulp van Serie 3. De zwakte en vermoeidheid tussen de kuren in verbeterden ook met acupunctuur, Serie 2. De uitputting na de vijfde chemo-kuur was ook indrukwekkend, Droog en Leeg en Bleek en Op. Ook dit knapte met een aangepaste Serie 2 snel op. Wel voorzichtig prikken en weinig punten; pas op Hitte! De verschijnselen veranderden na de laatste kuren per dag! Jammer dat ik geen foto s vooral van de tong heb gemaakt. Want het beeld van de tong heeft mij door de verschijnselen heen geleid, niet de klachten. Het werd steeds meer balanceren op een evenwichtsbalk. 20

21 Met voeden zullen we nog lange tijd doorgaan, zo lang als nodig. Maar chemotherapie, dat nooit meer voor Mw. H. Al met al een intensieve tijd voor de patient, en voor de dokter. Ook heel leerzaam! De dagen na de kuren was dagelijks onderzoek en meestal behandeling nodig. Tot het weer rustig was geworden, zonder Hitte. En dan weer voeden. Zonder acupunctuur zou deze vrouw de volledige chemotherapie niet volgehouden hebben. Een dubbel gevoel, maar een dankbare patiënt! Met een woord van dank aan L.K.Ko, arts-acupuncturist, Pauline Schuur, collegacursist, Hein Kray, Avatar Master, de huisarts en de Heer en Mevrouw H. voor hun hulp en hartelijkheid. SAMENVATTING. De uitwerking van chemotherapie op de energiehuishouding van de mens worden bestudeerd aan de hand van de ziektegeschiedenis van een vrouw. Er ontstaat direct een ernstige Nier Yin deficiëntie die na iedere kuur dieper wordt. Als gevolg hiervan treedt Hitte op. Hitte wordt een pathologische factor. Uiteindelijk is er Leegte en Droogte, en een extreme uitputting. De verschijnselen, hoe heftig ook, blijken met acupunctuur snel en goed bij te sturen. Voeden van energie met acupunctuur is goed mogelijk, vanuit het lichaam zelf en vanuit erbuiten. De voedende mogelijkheden van de Qi Jing Ba Mai worden bestudeerd en benut. Acupunctuur blijkt bij uitstek geschikt om bijwerkingen van chemotherapie te voorkómen en te behandelen! Behandeling kan aan de hand van drie behandelingsseries die moeten worden aangepast aan de klachten en verschijnselen. Met name de tongbeelden zijn daarbij een leidraad. 21

22 BRONVERMELDING. A Study of Daoist Acupuncture (Liu Zheng-Cai) A Handbook of TCM Patterns and their treatments ( Bob Flaw ) De Praktijk van de Chinese Geneeskunde (Maciocia) Meridian Style Acupuncture (John E, Pirog) Seirin fotoatlas voor Acupunctuur 60 Punkte- 60 Krankheiten (Heping Yuan) Dragon rises, Red bird flies (Leon Hammer) Psychosomatik in de Chinesischen Medizin (Klaus Dieter Platsch) Den Geist verwurzeln (Josef V. Müller) Wondermeridianen (G. Martens) The original Sea-Band, artikel Complementary and Alternative Medicin in The U.S. ( The National Academies Press), artikel Chemotherapy and Chemo-Support (Giovanni Maciocia), artikel Acupuncture for nausea and vomiting ( Christine M. McMillan), artikel Electroacupuncture for Control of Myeloablative Chemotherapy-Induced Emesis (JAMA 2000;284: ) Treating the undesirable effects of radiation and chemotherapy with Chinese Medicin Z.Rosenberg) from Oriental Medicine Journal Maag 36, uit Ores-site Scriptie SNO 2006 van G. Tijang 22

23 STELLINGEN Een goed contact tussen acupuncturist en huisarts en andere reguliere behandelaars is van levensbelang voor de patiënt. Baadt het niet, het schaadt ook niet gaat niet op voor acupunctuur! Acupunctuur is een waardevolle aanvulling op de reguliere zorg. Acupunctuur werkt aan de naald zo snel. Als je een voorstelling hebt van hoe een behandeling zal werken, dan werkt hij ook zo. Yin Wei Mai en Yang Wei Mai zijn de basis van psychosomatiek. 23