Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 11 juli 2008) Nummer 2182

Transcriptie

1 van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 11 juli 2008) Nummer 2182 Onderwerp Provinciale handhaving van de natuurwetgeving Aan de leden van Provinciale Staten Toelichting vragensteller Onlangs is er door het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit het onderstaande persbericht uitgegeven: Gerichte aanpak voor betere naleving natuurwetten Persbericht Het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de provincies en de douane slaan de handen ineen voor een gerichte aanpak van overtredingen van de natuurwetgeving en de internationale regels voor de handel in bedreigde dieren en planten. De handhavende instanties gaan structureel samenwerken, beter informatie uitwisselen, investeren in kennis en op basis van risicoanalyses controle- en opsporingsacties ondernemen. Minister Verburg van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft vandaag samen met staatssecretaris De Jager van Financiën, de provincies, verenigd in het Interprovinciaal Overleg, het Openbaar Ministerie en de politie in het convenant "Nalevingsstrategie Natuurwetgeving" harde afspraken voor de samenwerking vastgelegd. In een brief aan de Tweede Kamer meldt de minister dat de afspraken in het convenant leiden tot meer eenheid en afstemming bij de handhaving van de natuurwetgeving. Doel van de aanpak is met een gecoördineerde inzet de naleving door burgers en bedrijven van de Flora- en Faunawet, de Natuurbeschermingswet 1998 en de Boswet te verbeteren. Ook is er een gezamenlijke strategie bepaald voor de handhaving van de regels voor de handel in bedreigde dieren en planten, de zogeheten CITES-regelgeving. Uitgangspunt bij de aanpak is dat de betrokken handhavers, zoals de politie, de AID en toezichthouders van de provincies, minder op basis van incidenten opereren, maar aan de hand van signalen en analyses prioriteiten in de handhaving stellen en proactief te werk gaan. Minister Verburg wijst er in de brief aan de Tweede Kamer op dat de nadruk niet per definitie op de inzet van repressieve instrumenten, zoals controles, opsporing en sancties hoeft te liggen. "Soms kan juist preventie of voorlichting een effectieve aanpak van grote risico's vormen", aldus de minister. FZ/GS/Alg

2 Pagina 2/8 Natuurwetten In de Nalevingsstrategie Natuurwetgeving, die is vastgesteld voor de komende vier jaar, hebben de betrokken partijen afgesproken dat de gezamenlijke acties er vooral op gericht zijn te voorkomen dat natuurwetten worden overtreden. Dit is van belang omdat het vaak veel tijd kost en soms bijna onmogelijk is om de aangerichte schade aan de natuur te herstellen. Doel is door middel van voorlichting burgers en natuurbeschermers te stimuleren "als ogen en oren in het veld" op te treden en personen die een activiteit willen ondernemen die mogelijk schadelijk is voor natuurwaarden te wijzen op de vergunningplicht op grond van de natuurwetgeving. Op basis van analyses zijn landelijk prioriteiten aangegeven voor de handhaving van de natuurwetgeving die per regio nader kunnen worden ingevuld. De handhavende instanties hebben besloten hun pijlen de komende tijd vooral te richten op handhaving van de Flora- en Faunawet en de Natuurbeschermingswet. Bij de handhaving van de Natuurbeschermingswet gaat de aandacht vooral uit naar potentieel schadelijke bouwactiviteiten in beschermde natuurgebieden en milieuovertredingen. Bijzondere aandacht is er ook voor mogelijke schade die wordt aangericht door recreatie in de gebieden. Terreinbeheerders zullen er op worden aangesproken dat ze een gebied zo inrichten dat de kwetsbare delen worden beschermd tegen (onbedoelde) verstorende activiteiten van recreanten. Bij de handhaving van de Flora- en Faunawet wordt de aandacht vooral gericht op ruimtelijke ingrepen die de leefgebieden aantasten, zoals de aanleg van wegen, en op stroperij. CITES Voor de naleving van de regels voor de handel in beschermde dieren en planten is een apart actieplan opgesteld. Ook hierin speelt voorlichting over de regels een belangrijke rol. Uit metingen valt op te maken dat veel overtredingen plaatsvinden omdat mensen niet op de hoogte zijn van de CITES-voorschriften. Dat neemt niet weg dat er veel aandacht blijft voor opsporing van illegale handel in beschermde dieren en planten. Onder regie van de AID worden gezamenlijk opsporingsacties opgezet naar CITES-criminaliteit. De AID zal ook op internet blijven speuren naar illegale handel in beschermde dieren en planten. Personen die zich schuldig maken aan grootschalige illegale handel kunnen in de toekomst rekenen op forsere straffen als ze de CITES-regels schenden. Zo gaan het economische voordeel van een handelaar en de waarde van de beschermde soort een grotere rol spelen bij de bepaling van de hoogte van de boete. De handhavende instanties hebben afgesproken het komende jaar extra aandacht te geven aan de houthandel en de commerciële handel zonder CITESvergunning in met name reptielen. Aandacht gaat ook naar onderzoekers en educatieve centra die CITES-diersoorten bezitten zonder dat ze daarvoor ontheffing hebben en naar de overdracht door bedrijven en particulieren van beschermde planten- en diersoorten zonder het verplichte EG-certificaat. Om de controle van de vogelhandel te vergemakkelijken, kondigt minister Verburg aan dat zij volgend jaar een digitaal systeem invoert voor de uitgifte en registratie van ringen voor gefokte vogels die behoren tot een beschermde diersoort.

3 Pagina 3/8 Mijlpaal In de brief aan de Tweede Kamer schrijft de minister dat de ondertekening van het convenant een mijlpaal is in de samenwerking en handhaving. Ze wijst er op dat er pas echt van een succes kan worden gesproken als het convenant daadwerkelijk tot verbetering van de handhaving en naleving leidt. In het convenant is vastgelegd dat de betrokken partijen de effecten van de aanpak zullen monitoren. 1. Kent u het persbericht gerichtere aanpak voor betere naleving natuurwetten van 1 juli 2008 van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit? Ja. 2. Welke knelpunten zijn er momenteel op het gebied van de handhaving van de natuurwetgeving op provinciaal en regionaal niveau? Wat als een knelpunt kan worden betiteld, is het feit dat de natuurwetgeving relatief onbekend is bij veel overtreders van vooral de Natuurbeschermingswet 1998 (Nbw). Onze ervaring is dat men zich er vaak niet van bewust is dat een activiteit in of nabij een natuurgebied of een fysieke ingreep leidt tot overtreding van de Nbw. Vaak wordt alle medewerking verleend om te onderzoeken of alsnog - eventueel met aanvullende voorwaarden - de overtreding gelegaliseerd kan worden. Daarnaast zien wij een toename in de verzoeken tot handhavend optreden op grond van de door ons verleende ontheffingen van de Flora- en Faunawet in het kader van schadebestrijding. Daarom zal er in 2009 meer tijd worden ingepland dan nu voor controle van deze ontheffingen en afhandeling van eventuele handhavingsverzoeken. 3. Op welke wijze is de prioritering bij de provincie op het gebied van de handhaving van de natuurwetgeving tot stand gekomen en kunt u inzicht in die prioritering geven? Zo nee, waarom niet? De afdeling Handhaving is nauw betrokken geweest bij de LNV-projecten 'evaluatie natuurwetgeving' en 'programmatisch handhaven'. Samen met de provincies Zeeland en Noord-Brabant heeft Zuid-Holland een substantiële bijdrage geleverd aan de totstandkoming van het convenant programmatisch handhaven. De uitkomsten van de risicoanalyse worden onderschreven en Zuid- Holland heeft die verwerkt in het uitvoeringsprogramma voor 2008, vastgelegd in het Bureauwerkplan 2008 van regiobureau Zuid van de afdeling Handhaving, van waaruit het team handhaving groene wetten opereert. Kortheidshalve wordt verwezen naar het bijgevoegde document Managementrapportage 2007 en planning 2008, waarin (voor groen) zowel de bijdrage aan de Managementrapportage 2007 is opgenomen als het programma voor 2008.

4 Pagina 4/8 Korte toelichting Fysieke ingrepen in Natura2000-gebieden hebben de hoogste prioriteit, omdat deze vaak onomkeerbare gevolgen hebben en de beschermde status van deze gebieden het hoogst is. Bovendien hebben we daarbij over het algemeen te maken met professionele partijen als overheden en terreinbeheerders, en zijn deze overtredingen te voorkomen als de afdelingen Vergunningen en Handhaving van de provincie bijtijds bij deze projecten betrokken worden. Deze gedragingen en deze doelgroepen (zoals benoemd in de evaluatie van LNV) krijgen voorrang. Milieueffecten zijn in toenemende mate van belang en dan vooral in relatie tot emissie (en mogelijk depositie in N2000-gebieden) door bedrijven in het Rotterdamse havengebied. Toezicht op betredingen zien we als eerste verantwoordelijkheid voor de terreinbeheerder. Als provincie zijn we (met het Rijk) voorwaardenscheppend door het nemen van artikel 20 Nbw-besluiten. In de Voordelta is dit één van de belangrijkste taken om de instandhoudingdoelen te bereiken. 4. Op welke wijze worden de opsporingsambtenaren in de provincie op de hoogte gehouden van de benodigde kennis en is dit toereikend? Zo nee, wat gaat u hieraan doen? De opsporingsambtenaren hebben te maken met een aantal verplichte opleidingen (boa, vaaropleidingen, IBT). Daarnaast hebben de inspecteurs in 2007 (samen met Zeeland en Noord-Brabant) een technisch inhoudelijke opleiding gedaan voor de groene wetten. Bij het Team handhaving groene wetten is alle kennis - van wetskennis tot soortenkennis - aanwezig. Aandachtspunt voor de komende jaren is dat continuïteit in de kennis is gewaarborgd. 5. Hoeveel waarschuwingen worden er door de provinciale opsporingsambtenaren aan overtreders van de natuurwetgeving gegeven? Bij constatering van aflopende delicten (door individuen) die niet zwaar genoeg zijn om proces-verbaal op te maken (bijvoorbeeld iemand die zich maar net in een gebied bevindt met toegangsbeperking), wordt mondeling gewaarschuwd. De personalia worden dan wel genoteerd. Voor de Voordelta is de afspraak dat we tot omstreeks medio 2009 waarschuwen (bij betredingen), omdat de toegangsbeperkingen nieuw zijn en de afgesloten gebieden nog niet voldoende gemarkeerd. In alle andere gevallen worden waarschuwingen schriftelijk vastgelegd in een voorwaarschuwing. Over het algemeen hebben we daarbij te maken met professionele partijen als overheden, terreinbeheerders en aannemers voor Nbw en Boswet. Daarnaast met grondgebruikers en jagers voor de Flora- en Faunawet.

5 Pagina 5/8 Voor de resultaten van het 1 e halfjaar 2008 verwijzen wij naar het bijgevoegde document Managementrapportage Wett. kader Controles BB VWS HB PV/mini's Natuurbeschermingswet /3 Flora- en Faunawet Boswet LV Totaal Noot: BB = bezoekbevestiging, VWS = voorwaarschuwing, HB = hoorbrief, LV = Landschapverordening. 6. Hoeveel van deze mensen reageren positief op deze voorwaarschuwing? Het gebeurt maar een enkele keer per jaar dat mensen geen gevolg geven aan een voorwaarschuwing, of niet op tijd. Dan wordt de voorwaarschuwing gevolgd - conform de sanctiestrategie - door een hoorbrief en proces-verbaal. 7. Hoeveel zaken worden daadwerkelijk bestuursrechtelijk afgedwongen? Voorwaarschuwing en hoorbrief zijn zeer effectieve middelen om het gedrag van mensen of instanties te beïnvloeden. Temeer omdat de provincie niet alleen een brief stuurt, maar (vaak) ook omdat de medewerkers intensief mondeling contact hebben naar aanleiding van hun constateringen. Feitelijk wordt dan nog niet bestuursrechtelijk opgetreden. Dat zou zijn bij het opleggen van een last onder dwangsom of het uitoefenen van bestuursdwang. Zover komt het vrijwel nooit. In 2007 is dat slechts één keer gebeurd bij een bedrijf in Noord-Brabant, waarvan de effecten merkbaar waren op een Natura2000-gebied waarvoor wij bevoegd gezag zijn. 8. Hoeveel overtredingen op het gebied van de Boswet, Natuurbeschermingswet 1998 en/of de Flora- en Faunawet zijn er in 2007 geconstateerd? Resultaten 2007: Wett. kader Overtredingen PV mini's Natuurbeschermingswet * 6 12 Flora- en Faunawet Boswet LV * door de verandering in systemen is nu niet meer goed na te gaan hoeveel overtredingen Nbw in 2007 met een voorwaarschuwing/hoorbrief ongedaan zijn gemaakt.

6 Pagina 6/8 9. Bij hoeveel van deze zaken is er daadwerkelijk tot het opmaken en inzenden van een proces-verbaal overgegaan? Zie de tabel bij vraag Op grond waarvan maakt u proces-verbaal op voor de verboden van artikel 20 (betredingen van (rust)gebieden met toegangsbeperking) van de Natuurbeschermingswet? Zijn er daadwerkelijk toegangsbepalingen of beperkingen in die gebieden door GS opgelegd en vastgesteld? Zo ja, wanneer en waarin zijn die vastgelegd? Zo nee, hoe komt het dan dat er proces-verbaal wordt opgemaakt? Er zijn in heel Nederland nog nauwelijks toegangbeperkingsbesluiten genomen op grond van artikel 20 van Nbw. In Zuid-Holland zijn de enige besluiten tot nu toe de toegangbeperkingsbesluiten met betrekking tot de Voordelta. Bij overtreding van deze besluiten kan een proces-verbaal worden opgemaakt. Op dit moment worden voor de natuurgebieden, die onder de provincie vallen, beheerplannen opgesteld. De vraag of, en zo ja, in welke vorm en mate er een beperking op grond van artikel 20 van Nbw wordt ingesteld, zal in dit traject per natuurgebied worden afgewogen. Er zijn dus nog geen toegangbeperkingsbeluiten door ons ingesteld. Overigens hebben terreinbeheerders zelf delen van gebieden afgesloten op grond van art 461 Wetboek van Strafrecht (verboden toegang). 11. Is het juist dat er een zeer terughoudend beleid door het Openbaar Ministerie in Zuid-Holland wordt gevoerd door in het kader van de handhaving van de natuurwetgeving zo min mogelijk dieren in beslag te nemen vanwege de kosten, waardoor het opsporingsproces gefrustreerd wordt? Zo ja, wat doet u hieraan? Welke prioriteiten in het strafrechtelijke opsporingsbeleid worden gesteld, is uitsluitend de verantwoordelijkheid van het Openbaar Ministerie (OM). Daar waar sprake is van overlap van bevoegdheden/aandachtsgebieden, waardoor zowel een bestuursrechtelijk als strafrechtelijk traject kan worden opgestart bij een geconstateerde overtreding, vindt afstemming plaats om tot een gezamenlijke aanpak en/of verdeling van de taken te komen. Op grond van CITES-regelgeving kan het OM tot inbeslagname overgaan. Het is aan het OM om deze afweging te maken. Voor deze regelgeving heeft de provincie geen enkele bevoegdheid. 12. Bent u met ons van mening dat de aanpak van kleinere zaken in de praktijk juist eveneens leidt tot de aanpak van zwaardere overtredingen? Zo nee, op basis waarvan trekt u deze conclusie? Het is niet duidelijk wat in dit verband onder een 'kleinere' en een 'zwaardere' overtreding wordt verstaan. Tegen elke overtreding wordt handhavend opgetreden conform de sanctiestrategie in de Nota Handhaving en het Toezichtplan Natuurbeschermingswet 1998.

7 Pagina 7/8 13. In de door de provincies uitgevaardigde regelingen met betrekking tot de natuurwetgeving treden vaak veel wijzigingen op in kort tijdsbestek l. Dit brengt voor handhavers uitvoeringsproblemen met zich mee en de handhaving schiet hierin tekort. Herkent u dit probleem en op welke wijze denkt u dit probleem te kunnen oplossen? Er is één provinciale verordening vastgesteld met betrekking tot natuurwetgeving, namelijk de Verordening vrijstelling Flora- en Faunawet. Daarnaast is er een beleidsplan uitvoering Flora- en Faunawet. Beide zijn sinds de vaststelling in 2003 slechts één keer gewijzigd. Het geschetste probleem wordt dan ook niet herkend. 14. Op welke wijze wilt u eenheid en afstemming bij de handhaving van de natuurwetgeving in de provincie bereiken? De provincie heeft regelmatig overleg met de handhavingspartners, hetzij naar aanleiding van een specifieke zaak, hetzij in het kader van structureel overleg. Zo wordt een bijdrage geleverd aan de organisatie van de jaarlijkse boa-dagen door de politie en worden gezamenlijke controles/onderzoeken uitgevoerd aan de hand van een vooraf overeengekomen programma. Met andere organisaties die ook boa's in dienst hebben worden ook gezamenlijke controles uitgevoerd. Daarnaast worden thans samen met het OM de mogelijkheden onderzocht voor het uitvoeren van een gezamenlijk groen handhavingsproject. Ook zullen wij naar aanleiding van het nalevingsconvenant nadere afspraken maken met de handhavingspartners om verder invulling te geven aan het convenant. 15. Op welke wijze denkt u een gerichtere aanpak voor betere naleving van natuurwetten te kunnen bewerkstelligen, met behoud van eenheid en afstemming bij de handhaving van de natuurwetgeving? Naast de bovengenoemde samenwerking met de handhavingspartners zijn communicatie en voorlichting goede middelen om de naleving te bevorderen en burgers en natuurorganisaties te stimuleren om als extra ogen en oren te fungeren. Dit is ook afgesproken in het nalevingsconvenant. De nadere uitwerking van dit convenant vindt op korte termijn plaats. 16. Hoe kan worden bereikt dat informatie uit de diverse registratiesystemen kan worden uitgewisseld met toezicht- en opsporingsambtenaren van de natuurwetgeving? Momenteel wordt specifiek voor de Voordelta uitgezocht wat de beste manier is dan wel het beste systeem is om informatie uit te wisselen. Daarbij wordt onder meer gekeken naar een afgeschermd deel van een website of een afgeschermd deel van het boa-registratiesysteem dat al door enkele handhavingspartners wordt gebruikt. De Voordelta kan dienen als proefproject, gezien de grote verscheidenheid aan handhavingspartners en de rapportageverplichtingen.

8 Pagina 8/8 17. Heeft u al inzicht op welke wijze de provinciale milieuhandhavingsteams worden vormgegeven, waarover momenteel binnen de provincie wordt gesproken? Zo ja, op welke wijze? O nee, op welke termijn kunt u hierin inzicht geven? De nadere uitwerking van het nalevingconvenant zal dit najaar gestart worden en in dat kader zullen ook over dit thema nadere afspraken worden gemaakt met onze handhavingspartners. Overigens, zoals ook al uit de beantwoording van vraag 14 blijkt, werken wij al nauw samen met de groene handhavingspartners. Den Haag, 13 augustus 2008 Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, secretaris, M.H.J. van Wieringen-Wagenaar voorzitter, J. Franssen