DIT MOET JE WETEN...!!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "DIT MOET JE WETEN...!!"

Transcriptie

1 Schildserie FC versie ALCOHOL_Opmaak :35 Pagina Thema: Jongeren en alcohol Info DS. G.H. KERSTENCENTRUM dienstbaar aan school en gezin VEENENDAAL T SCHILDSERIE@KOC.NU Jouw hersenen zijn nog in ontwikkeling. Dat duurt tot ongeveer je Het is niet gemakkelijk je aan deze regels te houden! 24e jaar. 3 Het is 'in' om op feestjes véél alcohol te drinken. Pubers zijn extra gevoelig voor In bier, wijn en allerlei andere groepsdruk. 2 drankjes zit alcohol. Wie niet meedoet, wordt misschien wel een sukkel of watje genoemd. Moed, karakter, standvastigheid heb je nodig. Alcohol beschadigt jouw hersenen. Blijvend! Je mag er de Heere om vra- 3 gen Hij kan helpen! DIT MOET JE WETEN...!! 4 Gevolg: een lager IQ. Moeilijker leren. Slechter onthouden. Negatieve gevolgen voor nu en later. Praat als jongeren met elkaar 4 over dit probleem. De FEITEN liegen niet. 5 Daarom het dringende advies: drink in ieder geval tot je 8e geen alcohol. Spreek af welke dranken je wél 5 met elkaar drinkt. Jongeren zijn vindingrijk Een klein beetje dan? Nee, dat zet juist aan tot meer. De zin in alcohol ontwaakt dan. Maar je bent op een leeftijd dat deze waarschuwing meestal niet voldoende is. Nieuwe en spannende dingen trekken juist aan. Ook kun jij de gevolgen voor je lichaam en voor je toekomst niet goed overzien. Dat hoort bij de puberteit. Daarom heb je je ouder(s) nodig, als je die nog mag hebben. Ook anderen (school, bedrijf, vereniging e.d.), moeten regels stellen. Zij zullen regels stellen. Waarom? Omdat zij van je houden en je willen beschermen voor narigheid. GEEF DIT BLAD ZOVEEL MOGELIJK DOOR AAN JONGEREN DIE ALCOHOL (WILLEN) DRINKEN! 2 Welke regels zijn nodig? Geen druppel alcohol tot je 8 bent. Ook niet op feestjes thuis of bij anderen geen alcohol. Goede controle door ouder(s). Vanaf je 8e jaar liefst ook niets, maar maximaal twee glazen per week. Niet drinken als je moet rijden, werken of leren. Waarschuwen uit liefde! De feiten die hierboven genoemd worden én de meeste adviezen komen uit het boek 'Onze kinderen en alcohol'. Dit boek is geschreven door twee artsen die een alcoholpoli hebben opgericht. Een alcoholpoli is een afdeling van een ziekenhuis waar jongeren (en ouderen) terecht komen met alcoholvergiftiging of een coma door alcohol. De twee artsen hebben gesprekken met deze jongeren en hun ouder(s) gevoerd, deden onderzoek naar oorzaken en gevolgen In dit boek staan veel schokkende dingen. Niet alleen voor je ouder(s), maar ook voor jou. We heffen in deze Schildserieles géén hoogmoedig vingertje naar jou op. We geven slechts een samenvatting van wat deze twee mensen vertellen over hun ervaringen en onderzoek Geraadpleegde literatuur Nico van der Lely, Mireille de Visser en Joke Ligterink: Onze kinderen en ALCOHOL, Nieuw Amsterdam Uitgevers, Amsterdam 20 Schildserieles: Alcoholverslaving

2 Schildserie FC versie ALCOHOL_Opmaak :35 Pagina 2 Thema: Jongeren en alcohol Info Ervaringsverhalen Daniël De dag dat het misging, heb ik geholpen met de voorbereidingen van een feest bij een vriend thuis. Samen met zijn moeder heb ik de bank nog verzet. Bij dat soort feesten zijn eigenlijk nooit ouders aanwezig. Die zijn toch een soort politie en maken het minder gezellig. Die moeder ging dus ook weg. Iedereen lag in de tuin en dronk nonstop sterke drank. Ik ook. Ik werd heel licht in mijn hoofd en opeens was het feest voor mij voorbij. Mijn vader haalde me om één uur op. Ik werd wakker in een ziekenhuisbed en mijn moeder zat ernaast te huilen. Tweede keer Daniël was 5 jaar toen hij deze eerste alcoholvergiftiging opliep. Hij dronk een half jaar niet, maar ging daarna weer steeds meer drinken. Toen hij 7 was, kwam hij voor de tweede keer voor hetzelfde in het ziekenhuis terecht. Sindsdien heeft hij bijna constant hoofdpijn. Bovendien is zijn IQ 5 punten gezakt. Hij kon het gymnasium niet meer aan. Verwerkingsvragen (De antwoorden vind je bijna allemaal in de les): Verpleegkundige Wil De meeste kinderen met alcoholvergiftiging komen 's nachts binnen, rond een uur of drie. De nachtdienst vangt ze op, doet ze een Tena Lady (luier) om en legt ze aan de monitor. Mijn collega's en ik staan geen van allen te springen om ze te verzorgen. Allereerst stinken ze vaak enorm, hun kleren zijn vies en ze spugen alles onder. Ze zijn zo beroerd dat ze meestal in hun eigen bed spugen. Ik doe de dagdiensten, dus om half acht 's ochtends zien die kinderen mij binnenkomen. Ik ben dan heel doortastend. Ze moeten volgens het protocol hun bed uit. In de winter doe ik de gordijnen open en de tl-lampen aan. En dan zie je de gekste dingen. Luier Die luier vinden de meeste kinderen verschrikkelijk. Maar vaak laten ze alles lopen, dus moeten ze hem wel om. Vaak willen ze onder de douche. Dus loop ik met zo'n kind over de gang, een groot laken om ze heen om die luier uit het zicht te houden. Dan heb ik echt met ze te doen, hoor. Achteraf weten ze niet meer precies hoe het gegaan is met die drank, ze zijn veel kwijt. Ze kunnen zich de eerste drie glazen herinneren, meer niet. Die herinnering komt ook niet meer terug. Vaak zijn ze hun telefoon kwijt, hun geld, hun kleren, van alles. Ze kunnen misbruikt zijn. Vragenlijst Na het ontbijt doe ik de drinktest op de website met die kinderen. Op het moment dat we met z'n tweeën achter zo'n scherm zitten, staan ze voor alle waarschuwingen open. Ik zeg het dus ook recht voor z'n raap, bijvoorbeeld tegen een kind dat op het gymnasium zit: 'Nog drie van dit soort sessies en je zit op het vmbo.' Dat komt hard aan. Ze zitten vaak te huilen achter dat scherm, ook kinderen die me eerder die morgen een grote mond hebben gegeven. Ik doe dan heel lief en begripvol. Dan zijn ze het eerlijkst en bereik je ze. Tegen de kinderen die bij ons zijn geweest, zegt ik in elk geval: 'Ik hoop dat je er goed van geschrokken bent. Je had wel dood kunnen zijn. Ouders Verpleegkundige Wil: Het is eng en confronterend om je kind dronken te zien. We hadden een keer een vader die zelf zijn zoon binnenbracht. De jongen was vlak bij zijn huis in elkaar gezakt; zijn vader was er direct bij geroepen. Die vader is even teruggelopen naar huis om zijn camera te halen. De hele weg van de bosjes waar die jongen in lag, de brancard, de ambulance en de onderzoeken die hij kreeg, heeft zijn vader gefotografeerd. 'Anders gelooft hij mij morgen niet.' Dat vond ik heel slim. De volgende ochtend was die vader zo verschrikkelijk kwaad op zijn zoon, dat ik maar even in de buurt bleef. Ik was bang dat ze zouden gaan knokken. Die vader loopt woest naar het bed van zijn zoon en valt hem snikkend in de armen. Wij stonden er allemaal met tranen in de ogen bij.. Uit welk boek komt de meeste informatie van deze les? 2. Door wie is dit boek geschreven? 3. Waar hebben deze artsen veel ervaring mee? 4. Tot welke leeftijd ongeveer zijn jouw hersenen nog in ontwikkeling? 5. Wat doet alcohol met jouw hersenen? 6. Is dat tijdelijk? Herstelt het zich weer helemaal? 7. Welke gevolgen heeft dat voor het leren en onthouden? 8. Wat is daarom het dringende advies? 9. En als je een klein beetje drinkt? 2 0. Nemen pubers deze waarschuwing ter harte? Waarom niet?. Wie heb je dus nodig om regels te stellen? 2. Leer de vijf regels uit je hoofd! 3. Waar is het vooral moeilijk om je aan deze regels te houden? 4. Hoe heet de kracht die de groep op jou uitoefent? 5. Wat heb je daarom nodig? 6. Wie mag je om hulp vragen daarbij? 7. Welke drankjes bevatten helemaal geen alcohol? 8. Wat kreeg de jongen uit de les twee keer? Hoe oud was hij toen? N.B. Extra exemplaren van deze Info zijn te bestellen bij het Ds. G.H. Kerstencentrum. 9. Wat heeft hij constant sinds de tweede keer? 20. Hoeveel punten is zijn IQ gezakt? 2. Waarom helpen Wil en haar collega s jongeren met alcoholvergiftiging niet zo graag? 22. Wat krijgen deze jongeren vaak om? Waarom? 23. Vanaf het hoeveelste glas kunnen ze zich niet alles meer herinneren? 24. Wat is er vaak nog meer gebeurd? 25. Waarom fotografeerde die vader alles van zijn zoon? 26. Waaruit bleek dat hij toch van hem hield?

3 Schildserie FC versie ALCOHOL_Opmaak :35 Pagina 3 Thema: Jongeren en alcohol Opvoeding en gewetensvorming O&G De Schildserie wil jongeren toerusten voor het staan in de maatschappij van nu en geeft Bijbels gefundeerde informatie en argumentatie over o.a. actuele onderwerpen. DS. G.H. KERSTENCENTRUM dienstbaar aan school en gezin VEENENDAAL T SCHILDSERIE@KOC.NU In het Reinier de Graaf Ziekenhuis in Delft is een team artsen gespecialiseerd op het gebied van alcoholproblemen. De oprichters van deze Alcoholpoli zijn de kinderarts dr. N. van der Lely en de kinder- en jeugdpsycholoog drs. M. de Visser. Deze ervaringsdeskundigen hebben heel veel jongeren binnen zien komen met alcoholvergiftiging. Zij hebben gesprekken met hen gevoerd. Ze deden nauwkeurig onderzoek naar oorzaken en gevolgen. Daarover schreven zij een boek onder de titel: Onze kinderen en alcohol. In dit praktijkboek staan zeer belangrijke feiten en adviezen. BESCHADIGING VAN DE HERSENEN Voor jonge mensen zijn de schadelijke effecten van alcohol nóg groter dan voor volwassenen van 24 jaar en ouder. Jongeren bevinden zich namelijk in een belangrijke ontwikkelingsfase. Hun lichaam en hersenen zijn nog in de groei. Alcohol verstoort die groei en trekt de puber in een neerwaartse spiraal. Het beïnvloedt de prestaties zeer negatief en heeft blijvende gevolgen voor het denkvermogen. ANDERE GEVOLGEN Alcohol leidt tot ontremming. Jongeren durven meer, worden aanhankelijker, overschrijden grenzen, ook seksueel. Zoals bekend vermindert alcohol het reactievermogen. Groot gevaar voor anderen en zichzelf in het verkeer. Jongeren die drinken tijdens het uitgaan zijn vaak slachtoffer of dader van agressief gedrag en lokken problemen met de politie uit. Vooral van jongens is bekend dat alcoholgebruik de botontwikkeling remt, enz. PROBLEEM Bij pubers is de prefrontale cortex nog niet volgroeid. Dat is het deel van de hersenen dat o.a. het eigen gedrag beoordeelt en de gevolgen van keuzes overziet. Ouders moeten daarom fungeren als prefrontale cortex: zij moeten ervoor zorgen dat het kind de gevolgen van zijn gedrag wél leert overzien. De ouders zijn dus hoofdverantwoordelijk voor de keuzes van hun kind (op deze leeftijd) die voor de toekomst van belang zijn. Het tactisch en duidelijk voorhouden van consequenties is nodig, maar niet voldoende. Het stellen én bewaken van duidelijke REGELS en GRENZEN is onmisbaar. REGELS De volgende regels zijn nodig: Geen druppel alcohol tot je 8 bent. Ook niet op feestjes thuis of bij anderen geen alcohol. Goede controle door ouder(s). Vanaf je 8e jaar liefst ook niets, maar maximaal twee glazen per week. Niet drinken als je moet rijden, werken of leren. HOE REGELS INSTELLEN? Zoek een goed moment uit en neem de tijd. Doe het als ouders sámen, als u elkaar nog mag hebben. Dat geeft meer gewicht. Zorg dat u het samen eens bent. Neem een artikel of deze Schildserieles als uitgangspunt. Dat praat ook makkelijker. Vertel waarom u regels in móet stellen. Noem feiten, zoals hierboven aangegeven. De gezondheid van uw kind staat voorop. Ook zijn / haar toekomst. Regels en GRENZEN stellen én BEWAKEN is ONMISBAAR.

4 Schildserie FC versie ALCOHOL_Opmaak :35 Pagina 4 Grenzen stelt u in liefde Geef welgemeend ook complimenten TEGENSTAND Natuurlijk zal uw puber al of niet heftig protesteren tegen de regels die nodig zijn. Reageer nooit boos! Tegenstand hoort bij de leeftijd. Zeg: Oké, dat is jouw mening. Laat uw puber in zijn / haar waarde. Ga er niet tegenin. Ga dus ook niet discussie. U had de grens al duidelijk beargumenteerd en gezegd dat deze uit liefde gesteld is. Uw grens blijft de grens. De puber accepteert dat ten diepste tóch. BASIS Zorg dat een goede relatie is opgebouwd en onderhoud deze dagelijks op een niet overdreven manier. Neem tijd voor uw puber. Regels in een ruziesfeer hebben geen effect. Als het goed is hebt u het kind geleerd op de juiste manier met schoolregels om te gaan. Het kind weet dat u de regels consequent bewaakt. En jong geleerd is oud gedaan. Ook alcoholregels worden door nietverwende kinderen eerder geaccepteerd. ALTERNATIEVEN Zorg voor veel gezelligheid thuis! Lekkere sappen en frisdranken mogen daar deel van uitmaken. Stimuleer verantwoorde en gezonde activiteiten. Wees op een warme manier betrokken en geïnteresseerd. Geef beperkt, maar welgemeend complimenten bij standvastigheid en goed omgaan met tegenvallers. ZIEN DRINKEN DOET DRINKEN Geef zelf het goede voorbeeld door geen alcoholische dranken te drinken, zéker niet waar jongeren bij zijn. Alcoholreclame bewerkt het onderbewustzijn van jongeren, vooral wanneer ze al een keer gedronken hebben. Kinderen die een petje, een T-shirt, een poster of een button hebben met een bekend biermerk, zijn gevoeliger voor alcoholreclame en drinken eerder. DRUK VAN BUITENAF Het hoort bij de tijdgeest om op feestjes véél te drinken en zelfs dronken te worden. Pubers zijn extra gevoelig voor groepsdruk. Wie niet meedoet is een sukkel. Dit geldt voor bijna élke puber, maar jongeren met problemen zijn extra gevoelig. Dit alles maakt het soms zeer moeilijk om zich te houden aan de regels van thuis. Benoem dat ook. Heb begrip daarvoor. Steun het kind. Bid om standvastigheid CONTROLE Let op alcoholgeur, afwezig gedrag, ogen die niet helder staan, stemmingswisselingen, chronische moeheid, extreem lang uitslapen. Vraag op de man af of uw puber gedronken heeft. Doe dit consequent. Dalende (rapport) cijfers, afnemende concentratie, spijbelen kunnen symptomen zijn. Vraag wat in de vriendengroep wordt gedaan. Bij vijandig reageren is er iets mis. Blijf júist thuis wanneer de vriendengroep komt. Blijf dan wel op de achtergrond. HARDNEKKIGE MISVERSTANDEN Het is bewezen dat de volgende, veel gehoorde opmerkingen beslist niet waar zijn! Als je drank verbiedt, doen ze het stiekem. Je kind kan het best thuis leren drinken. Als ouders heb je geen greep op je kind als het naar een feestje is. Energydrinks, maltbier, kinderchampagne e.d. zijn een goed alternatief voor alcohol. Mijn zoon of dochter drinkt al jaren. Nu is het tóch te laat om nog te veranderen. Mijn kind doet dat niet. Wie nee zegt tegen alcohol, komt als puber in een sociaal isolement. NOG MEER FEITEN Er is een bewezen relatie tussen een vroege beginleeftijd van drinken en het veelgebruik van alcohol op latere leeftijd. Jongeren vinden steeds meer nieuwe spelletjes en feestjes uit waar drank centraal staat. Met opzet dronken worden is in. Pubers blijven bij veel alcoholgebruik langer dan volwassenen in rechte lijn lopen. Zoete mixdrankjes hebben ervoor gezorgd dat kinderen meer, vaker en jonger drinken. Veel suiker in mixdrankjes zorgt ervoor dat jongeren nóg meer alcohol aankunnen voordat ze out gaan (neervallen). Geraadpleegde literatuur Nico van der Lely, Mireille de Visser en Joke Ligterink: Onze kinderen en ALCOHOL, Nieuw Amsterdam Uitgevers, Amsterdam 20 Schildserieles: Alcoholverslaving 2 N.B. Extra exemplaren van deze O&G zijn te bestellen bij het Ds. G.H. Kerstencentrum.

5 Schildserie FC versie ALCOHOL_Opmaak :36 Pagina 5 Thema: Jongeren en alcohol Handleiding voor de leerkracht De Schildserie wil jongeren toerusten voor het staan in de maatschappij van nu en geeft Bijbels gefundeerde informatie en argumentatie over o.a. actuele onderwerpen. KINDEREN EN JONGEREN WETEN WAT DE GEVA- REN VAN ALCOHOLGEBRUIK ZIJN. ZE ZIJN TOE- GERUST OM DE REGELS AAN TE HOUDEN EN WEERSTAND TE BIEDEN TEGEN DE GROEPSDRUK. ZO OPEN MOGELIJK GESPREK OVER WAT DE GROEP OVER ALCOHOL(GEBRUIK) WEET. KERN- WOORDEN EN/OF - ZINNEN LATEN NOTEREN. INFORMATIE OVER WAT ALCOHOL MET JE HERSE- NEN DOET EN WAAROM PUBERS ANDEREN NODIG HEBBEN OM GRENZEN TE STELLEN. SAMEN MET DE GROEP REGELS OPSTELLEN. VAN FUNDAMEN- TEEL BELANG IS HET DAT DE JONGEREN VAN BIN- NENUIT DAARVOOR GEMOTIVEERD ZIJN. DE PRAKTIJKVERHALEN VERTELLEN OF SAMEN LEZEN. WAAR NODIG BESPREKEN. INDIVIDUEEL BEANTWOORDEN VAN DE VRAGEN. OPMERKING: Doel Introductie Leskern Leskern 2 Verwerking TOERUSTING M.B.T. DE GEVAREN VAN ALCOHOL IS JUIST AAN HET EIND VAN DE BASISSCHOOL VAN GROOT BELANG! Geraadpleegde literatuur Nico van der Lely, Mireille de Visser en Joke Ligterink: Onze kinderen en ALCOHOL, Nieuw Amsterdam Uitgevers, Amsterdam 20 Schildserieles: Alcoholverslaving. BESCHADIGING VAN DE HERSENEN Voor jonge mensen zijn de schadelijke effecten van alcohol nóg groter dan voor volwassenen van 24 jaar en ouder. Jongeren bevinden zich namelijk in een belangrijke ontwikkelingsfase. Hun lichaam en hersenen zijn nog in de groei. Alcohol verstoort die groei en trekt de puber in een neerwaartse spiraal. Het beïnvloedt de prestaties zeer negatief en heeft blijvende gevolgen voor het denkvermogen. 2. ANDERE GEVOLGEN Alcohol leidt tot ontremming. Jongeren durven meer, worden aanhankelijker, overschrijden grenzen, ook seksueel. Zoals bekend vermindert alcohol het reactievermogen. Groot gevaar voor anderen en zichzelf in het verkeer. Jongeren die drinken tijdens het uitgaan zijn vaak slachtoffer of dader van agressief gedrag en lokken problemen met de politie uit. Vooral van jongens is bekend dat alcoholgebruik de botontwikkeling remt, enz. 3. PROBLEEM Bij pubers is de prefrontale cortex nog niet volgroeid. Dat is het deel van de hersenen dat o.a. het eigen gedrag beoordeelt en de gevolgen van keuzes overziet. Ouders en leerkrachten moeten daarom fungeren als prefrontale cortex: zij moeten ervoor zorgen dat het kind de gevolgen van zijn gedrag wél leert overzien. DS. G.H. KERSTENCENTRUM dienstbaar aan school en gezin VEENENDAAL T SCHILDSERIE@KOC.NU De ouders zijn dus hoofdverantwoordelijk voor de keuzes van hun kind (op deze leeftijd) die voor de toekomst van belang zijn. Het tactisch en duidelijk voorhouden van consequenties is nodig, maar niet voldoende. Het stellen én bewaken van duidelijke REGELS en GRENZEN is onmisbaar. 4. REGELS De volgende regels zijn nodig: Geen druppel alcohol tot je 8 bent. Ook niet op feestjes thuis of bij anderen geen alcohol. Goede controle door ouder(s). Vanaf je 8e jaar liefst ook niets, maar maximaal twee glazen per week. Niet drinken als je moet rijden, werken of leren. Leer duidelijk GRENZEN te STELLEN.

6 Schildserie FC versie ALCOHOL_Opmaak :36 Pagina 6 Grenzen stelt u in liefde Geef welgemeend ook complimenten 8. ALTERNATIEVEN 5. BASISSCHOOL/BRUGKLAS Het is zeer noodzakelijk dat jongeren TIJDIG informatie krijgen over de gevolgen van alcoholgebruik. Het bespreken van de Schildserielessen over dit onderwerp is vanaf groep 8 van de basisschool beslist nodig. De gezondheid van het kind staat voorop. Ook zijn / haar toekomst. 6. TEGENSTAND Natuurlijk zal de puber al of niet heftig protesteren tegen de regels die nodig zijn. Reageer nooit boos! Tegenstand hoort bij de leeftijd. Zeg: Oké, dat is jouw mening. Laat de puber in zijn / haar waarde. Ga er niet tegenin. Ga dus ook niet discussie. U had de grens al duidelijk beargumenteerd en gezegd dat deze uit liefde gesteld is. Uw grens blijft de grens. De puber accepteert dat ten diepste tóch. 7. BASIS Zorg dat een goede relatie is opgebouwd en onderhoud deze dagelijks op een niet overdreven manier. Neem tijd voor de puber. Regels in een ruziesfeer hebben geen effect. Als het goed is hebt u het kind geleerd op de juiste manier met schoolregels om te gaan. Het kind weet dat u de regels consequent bewaakt. En jong geleerd is oud gedaan. Ook alcoholregels worden door nietverwende kinderen eerder geaccepteerd. Zorg voor een goede sfeer in de klas! Bij gelegenheden alleen sappen en frisdranken zonder alcohol. Stimuleer verantwoorde en gezonde activiteiten. Wees op een warme manier betrokken en geïnteresseerd. Geef beperkt, maar welgemeend complimenten bij standvastigheid en goed omgaan met tegenvallers. 9. ZIEN DRINKEN DOET DRINKEN Geef zelf het goede voorbeeld door geen alcoholische dranken te drinken, zéker niet waar jongeren bij zijn. Alcoholreclame bewerkt het onderbewustzijn van jongeren, vooral wanneer ze al een keer gedronken hebben. Weer dit van school. Kinderen die een petje, een T-shirt, een poster of een button hebben met een bekend biermerk, zijn gevoeliger voor alcoholreclame en drinken eerder. 0. DRUK VAN BUITENAF Het hoort bij de tijdgeest om op feestjes véél te drinken en zelfs dronken te worden. Pubers zijn extra gevoelig voor groepsdruk. Wie niet meedoet, is een sukkel. Dit geldt voor bijna élke puber, maar jongeren met problemen zijn extra gevoelig. Dit alles maakt het soms zeer moeilijk om zich te houden aan de regels van thuis. Benoem dat ook. Heb begrip daarvoor. Steun het kind. Bid om standvastigheid. CONTROLE OP SCHOOL Let op alcoholgeur, afwezig gedrag, ogen die niet helder staan, stemmingswisselingen, chronische moeheid, extreem lang uitslapen. Vraag op de man af of de puber gedronken heeft. Doe dit consequent. Dalende cijfers, afnemende concentratie, spijbelen kunnen symptomen zijn. Vraag wat in de vriendengroep wordt gedaan. Bij vijandig reageren is er iets mis. Neem contact op met ouders als u twijfelt of als u zeker weet dat alcohol gebruikt wordt. 2. HARDNEKKIGE MISVERSTANDEN Het is bewezen dat de volgende, veel gehoorde opmerkingen beslist niet waar zijn! Als je drank verbiedt, doen ze het stiekem. Je kind kan het best thuis leren drinken. Als ouders heb je geen greep op je kind als het naar een feestje is. Energydrinks, maltbier, kinderchampagne e.d. zijn een goed alternatief voor alcohol. Mijn zoon of dochter drinkt al jaren. Nu is het tóch te laat om nog te veranderen. Mijn kind doet dat niet. Wie nee zegt tegen alcohol, komt als puber in een sociaal isolement. 3. NOG MEER FEITEN Er is een bewezen relatie tussen een vroege beginleeftijd van drinken en het veelgebruik van alcohol op latere leeftijd. Jongeren vinden steeds meer nieuwe spelletjes en feestjes uit waar drank centraal staat. Met opzet dronken worden is in. Pubers blijven bij veel alcoholgebruik langer dan volwassenen in rechte lijn lopen. Zoete mixdrankjes hebben ervoor gezorgd dat kinderen meer, vaker en jonger drinken. Veel suiker in mixdrankjes zorgt ervoor dat jongeren nóg meer alcohol aankunnen voordat ze out gaan (neervallen). 2 N.B. Extra exemplaren van deze handleiding zijn te bestellen bij het Ds. G.H. Kerstencentrum.

Alcohol? Informatie voor ouders/verzorgers

Alcohol? Informatie voor ouders/verzorgers Alcohol? Informatie voor ouders/verzorgers Ziekenhuis Gelderse Vallei Alcohol drinken is een onderdeel van het sociale leven geworden. De Nederlandse jongeren behoren tot de grootste drinkers van Europa.

Nadere informatie

Alcoholvergiftiging Informatie voor ouders

Alcoholvergiftiging Informatie voor ouders Alcoholvergiftiging Informatie voor ouders Albert Schweitzer ziekenhuis maart 2014 pavo 1077 Inleiding Uw zoon of dochter is met een alcoholvergiftiging opgenomen in het ziekenhuis. Dit kan voor u en uw

Nadere informatie

ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN. Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29

ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN. Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29 ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29 ALCOHOL EN OPVOEDING Als kinderen naar het voortgezet

Nadere informatie

Project Alcohol 2014

Project Alcohol 2014 Project Alcohol 2014 Naam: Jong geleerd is oud gedaan!!!! Laat je niet Naam: F L s E s E N Klas:!!! 1 Inleiding De carnaval komt eraan. Een feest dat gevierd moet worden. Maar is het feestje van plezier

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Alcoholintoxicatie. Informatie voor ouders na opname van hun kind vanwege alcoholintoxicatie (comazuiper) terTER_

Patiënteninformatie. Alcoholintoxicatie. Informatie voor ouders na opname van hun kind vanwege alcoholintoxicatie (comazuiper) terTER_ Patiënteninformatie Alcoholintoxicatie Informatie voor ouders na opname van hun kind vanwege alcoholintoxicatie (comazuiper) 1234567890-terTER_ Alcoholintoxicatie Informatie voor ouders na opname van

Nadere informatie

Alcoholgebruik? Tips en adviezen Voor ouders/verzorgers

Alcoholgebruik? Tips en adviezen Voor ouders/verzorgers Alcoholgebruik? Tips en adviezen Voor ouders/verzorgers Ziekenhuis Gelderse Vallei Alcohol drinken is een onderdeel van het sociale leven geworden. De Nederlandse jongeren behoren tot de grootste drinkers

Nadere informatie

Kindergeneeskunde Alcoholintoxicatie/-vergiftiging

Kindergeneeskunde Alcoholintoxicatie/-vergiftiging Kindergeneeskunde Alcoholintoxicatie/-vergiftiging Inleiding Uw zoon of dochter is met een alcoholvergiftiging in het ziekenhuis geweest. Dit kan voor zowel u als voor uw kind een schokkende ervaring zijn.

Nadere informatie

Gaan zitten bij ooit gebruik

Gaan zitten bij ooit gebruik 1 Gaan zitten bij ooit gebruik 2 3 Speciaal bedoeld voor ouderavonden, voor ouders van basisonderwijs of beginnend middelbaar onderwijs. Deze quiz is bedoeld om met elkaar wat kennis op te doen, maar ook

Nadere informatie

Hoe help ik mijn kind nee zeggen tegen roken, drinken en blowen?

Hoe help ik mijn kind nee zeggen tegen roken, drinken en blowen? Hoe help ik mijn kind nee zeggen tegen roken, drinken en blowen? Uw kind en roken, drinken en blowen? U kunt er iets aan doen! Kinderen die opgroeien krijgen te maken met allerlei verleidingen. Bijvoorbeeld

Nadere informatie

speciaal onderwijs lesbrief alcohol UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL

speciaal onderwijs lesbrief alcohol UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL speciaal onderwijs UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (00) 67 1 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL inhoud LES 1: KENNISMAKING MET ALCOHOL SOORTEN DRANK DE WERKING VAN ALCOHOL 4 DE GEVOLGEN VOOR

Nadere informatie

Is Nix18 echt Nix18?

Is Nix18 echt Nix18? Is Nix18 echt Nix18? Waarom bent u vanavond gekomen? Hoe gaan andere ouders hier mee om? Tips om je kind duidelijk te maken dat het niet gezond voor je is. Hoe wordt er op school mee omgegaan? Waarom laten

Nadere informatie

Alcohol, Roken en opvoeding

Alcohol, Roken en opvoeding Alcohol, Roken en opvoeding Uw kind in klas 1 van het voortgezet onderwijs Als kinderen naar het voortgezet onderwijs gaan, verandert er veel in hun leven. Ze krijgen andere interesses en hun vriendengroep

Nadere informatie

Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers

Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers 1. Bepaal uw standpunt. Eenduidigheid over de regels bij beide ouders is cruciaal. Tips: Kies als ouders samen regels voor het gezin. Bepaal als ouders vooraf

Nadere informatie

Jeugd en alcohol. Oefeningen

Jeugd en alcohol. Oefeningen 2009-16 tekst 1 Delft, 16 april 2009 Jongeren drinken steeds meer alcohol. En ze drinken vaker. Ook zijn ze jonger als ze beginnen. Het is een groeiend probleem. Cijfers van 2008 337 jongeren kwamen in

Nadere informatie

Polikliniek voor Jeugd & Alcohol

Polikliniek voor Jeugd & Alcohol Polikliniek voor Jeugd & Alcohol Kind & Jeugd Locatie Hoorn/Enkhuizen Polikliniek voor Jeugd & Alcohol Uw zoon of dochter is met een alcoholvergiftiging in het ziekenhuis geweest. Dit kan voor zowel u

Nadere informatie

Hoe denken Zeeuwse jongeren en ouders over alcoholgebruik door jongeren? Onderzoek GGD Zeeland maart 2011

Hoe denken Zeeuwse jongeren en ouders over alcoholgebruik door jongeren? Onderzoek GGD Zeeland maart 2011 Hoe denken Zeeuwse jongeren en ouders over alcoholgebruik door jongeren? Onderzoek GGD Zeeland maart 2011 Zeeuwse jongeren en alcohol In 2010 is de Zeeuwse campagne Laat ze niet (ver)zuipen! van start

Nadere informatie

De bruiloft van Simson

De bruiloft van Simson De bruiloft van Simson Weet je nog waar de vertelling de vorige keer over ging? Over Simson, de nazireeër. Wat is een nazireeër? Een nazireeër is een bijzondere knecht van God. Een nazireeër mag zijn haar

Nadere informatie

HOE HELP IK MIJN KIND NEE ZEGGEN TEGEN ROKEN, DRINKEN EN BLOWEN?

HOE HELP IK MIJN KIND NEE ZEGGEN TEGEN ROKEN, DRINKEN EN BLOWEN? HOE HELP IK MIJN KIND NEE ZEGGEN TEGEN ROKEN, DRINKEN EN BLOWEN? UW KIND EN ROKEN, DRINKEN EN BLOWEN? U KUNT ER IETS AAN DOEN! Kinderen die opgroeien krijgen te maken met allerlei verleidingen. Bijvoorbeeld

Nadere informatie

Hoe help ik mijn kind nee zeggen tegen roken, drinken en blowen?

Hoe help ik mijn kind nee zeggen tegen roken, drinken en blowen? Hoe help ik mijn kind nee zeggen tegen roken, drinken en blowen? Uw kind en roken, drinken en blowen? U kunt er iets aan doen! Kinderen die opgroeien krijgen te maken met allerlei verleidingen. Bijvoorbeeld

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Alcoholintoxicatie bij jongeren

Alcoholintoxicatie bij jongeren Alcoholintoxicatie bij jongeren Beter voor elkaar Informatie voor ouders na opname van hun kind vanwege alcoholintoxicatie ( comazuiper ) Inleiding Uw zoon of dochter is met een alcoholvergiftiging in

Nadere informatie

Lesbrief bij Biertje Casper van Marleen Schmitz voor groep 8

Lesbrief bij Biertje Casper van Marleen Schmitz voor groep 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s in het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad en feiten over alcohol Lesbrief bij Biertje Casper van Marleen Schmitz voor groep 8 Thema

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Het droogbed boek Werkboek bij de droogbedtraining in het ziekenhuis.

Het droogbed boek Werkboek bij de droogbedtraining in het ziekenhuis. Het droogbed boek Werkboek bij de droogbedtraining in het ziekenhuis. Dit werkboek is bedoeld als ondersteuning bij het trainingsprogramma. De droogbedtraining is speciaal ontwikkeld voor kinderen en jongeren

Nadere informatie

Smoesjes. TipsforTrouble HOME TROUBLE MEER WETEN < > EXTRA PITTIG

Smoesjes. TipsforTrouble HOME TROUBLE MEER WETEN < > EXTRA PITTIG geef haar gelijk dat zij het zwaar heeft en dat de crechemedewerkers zodat ze alles op tijd af kan krijgen. Collega zal in de slachtofferrol terecht komen en wellicht in tranen uitbarsten. voel dat ik

Nadere informatie

Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou.

Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Voor jou! 9 Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Het boek gaat over geloven. Het gaat over jouw geloof! Lees en bekijk alles goed. Je

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Tips voor Ouders van drinkende pubers

Tips voor Ouders van drinkende pubers Tips voor Ouders van drinkende pubers 1. Bepaal uw standpunt. Eenduidigheid over de regels bij beide ouders is cruciaal. Tips: - Kies als ouders samen regels voor het gezin. - Bepaal als ouders vooraf

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

13 Jij en pesten. Ervaring

13 Jij en pesten. Ervaring 82 13 Jij en pesten Wat doe ik hier vandaag? P Ik word me ervan bewust hoe erg het is om iemand te pesten en gepest te worden. P Ik leer dat ik met anderen steeds weer respectvol moet omgaan. P Ik ken

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

Kinderen op bezoek op de intensive care

Kinderen op bezoek op de intensive care Kinderen op bezoek op de intensive care Handreiking voor ouders mca.nl Inhoudsopgave Hoe vertel ik mijn kind(eren) dat zijn/hun vader, moeder of ander familielid ernstig ziek op de IC ligt? 1 Hoe bereid

Nadere informatie

Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit

Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Iedere tiener is weleens somber en verdrietig, en vaak is het in één, twee dagen voorbij zonder dat je als

Nadere informatie

l Wouter mag Floor niet slaan. l Wouter mag geen alcohol drinken (geen druppel!).

l Wouter mag Floor niet slaan. l Wouter mag geen alcohol drinken (geen druppel!). 3. Net keek mama heel beteuterd toen ze me een nachtzoen kwam geven. Vind je het echt erg dat ik zoveel moet werken? vroeg ze. Wat moest ik daarop zeggen? Ze keek zo droevig! Valt wel mee, hoor, zei ik.

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Beertje Bruin zegt dan: Ik heb van moeder Beer gehoord dat je erg verdrietig

Beertje Bruin zegt dan: Ik heb van moeder Beer gehoord dat je erg verdrietig Beertje Anders zit stil in een hoekje als Beertje Bruin langskomt. Beertje Bruin zegt dan: Ik heb van moeder Beer gehoord dat je erg verdrietig bent. Kan ik je helpen, want ik ben je vriend en vrienden

Nadere informatie

Welkom bij. Mijn puber en de sociale media hoe ga ik daar mee om? Gaby Herweijer

Welkom bij. Mijn puber en de sociale media hoe ga ik daar mee om? Gaby Herweijer Welkom bij Mijn puber en de sociale media hoe ga ik daar mee om? Gaby Herweijer Welkom in de Puberteit Pubers ondergaan veel veranderingen Vrienden School Lichamelijk Seksualiteit Hersenen Pubers vragen

Nadere informatie

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson Help ons Mijn naam is Rieke Samson en ik wil je vragen om ons te helpen bij het onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Zelf ben ik voorzitter

Nadere informatie

Heilig Jaar van Barmhartigheid

Heilig Jaar van Barmhartigheid Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra

Nadere informatie

Luisteren: muziek (A2 nr. 3)

Luisteren: muziek (A2 nr. 3) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U

Nadere informatie

Wat je moet weten over alcohol

Wat je moet weten over alcohol Wat je moet weten over alcohol 1 2 Op een feestje of op café drinken veel mensen alcohol. Dat vinden ze gezellig. Maar is alcohol drinken wel altijd zo gezellig? In deze folder vind je: wat alcohol met

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Jongeren en alcohol. Jan Widdershoven Annemieke van der Weij Marianne van Steenbergen Kinderartsen JBZ. Dokters op dinsdag 22 januari 2013

Jongeren en alcohol. Jan Widdershoven Annemieke van der Weij Marianne van Steenbergen Kinderartsen JBZ. Dokters op dinsdag 22 januari 2013 Jongeren en alcohol Jan Widdershoven Annemieke van der Weij Marianne van Steenbergen Kinderartsen JBZ Dokters op dinsdag 22 januari 2013 U voelt u onrustig en krijgt het volgende voorgeschreven: Suspensie

Nadere informatie

Informatie voor ouders

Informatie voor ouders Weerbaarheid Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien, dat is handig!

Nadere informatie

Jongeren en alcohol. Ouders aan het woord. Resultaten Bewonerspanel septemberpeiling 2014. Utrecht.nl/volksgezondheid

Jongeren en alcohol. Ouders aan het woord. Resultaten Bewonerspanel septemberpeiling 2014. Utrecht.nl/volksgezondheid Jongeren en alcohol Ouders aan het woord Resultaten Bewonerspanel septemberpeiling 2014 Utrecht.nl/volksgezondheid 2 Inleiding Sinds 1 januari 2014 is de leeftijdsgrens voor het in bezit hebben van alcohol

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 9. 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42

Inhoud. Woord vooraf 9. 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42 Inhoud Woord vooraf 9 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42 2. Papa, ik ben bang dat jij ook dood gaat 44 Overdenking over 1 Korintiërs 15: 35-49 78 3. Ik ben mijzelf niet meer

Nadere informatie

Een stille date met alcohol

Een stille date met alcohol Een stille date met alcohol Verslaafd Je bent 19 jaar en je drinkt anderhalve fles wijn op een avond. Het verhaal van een meisje dat hulp zoekt. EEN NEGENTIENJARIGE ALCOHOLIST Er liggen zes opgerookte

Nadere informatie

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd 53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn

Nadere informatie

Omgaan met gedrag op Basisschool De Bareel

Omgaan met gedrag op Basisschool De Bareel 1. Uitgangspunten gedrag Omgaan met gedrag op Basisschool De Bareel Schooljaar 2013 Inhoud 2. Preventief handelen om te komen tot gewenst gedrag 3. Interventies om te komen tot gewenst gedrag 4. Stappenplan

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

Rapportage TIP MooiRooi. 31 maart 2016. Inhoud. Alcohol 1

Rapportage TIP MooiRooi. 31 maart 2016. Inhoud. Alcohol 1 Rapportage TIP MooiRooi 31 maart 2016 Inhoud Alcohol 1 Alcohol 6 53% 1. Drinkt u alcohol? (n=258) 37% Toelichting: Ja Soms Nee Ja In het weekend of soms een wijntje s avonds Soms is toch ook ja... Soms

Nadere informatie

27 mei 2015 Sanne Louw Kikid & marion.kooij@brijder.nl 08835 83880 06 30 26 24 83. www.twitter.com/brijderjeugd

27 mei 2015 Sanne Louw Kikid & marion.kooij@brijder.nl 08835 83880 06 30 26 24 83. www.twitter.com/brijderjeugd 27 mei 2015 Sanne Louw Kikid & marion.kooij@brijder.nl 08835 83880 06 30 26 24 83 www.twitter.com/brijderjeugd Kikid Het is als ouder jouw verantwoordelijkheid, dat je kind NEE kan zeggen tegen drank!

Nadere informatie

Studielessen voor kinderen van 4-7 jaar

Studielessen voor kinderen van 4-7 jaar NAAM Studielessen voor kinderen van 4-7 jaar voorjaar 2005 Geschreven door Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen Geschreven voor kleine studiegroepen in de levend Evangelie Gemeente Gebruikte

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

Bert Vinken. Vincent van Gogh Voor geestelijke gezondheidszorg. Presentatie alcohol en opvoeding Trimbos-instituut

Bert Vinken. Vincent van Gogh Voor geestelijke gezondheidszorg. Presentatie alcohol en opvoeding Trimbos-instituut Nee tegen alcohol (en drugs) schade Bert Vinken Vincent van Gogh Voor geestelijke gezondheidszorg Programma 19.30 uur 20.30 uur 20.45 uur 21.30 uur Presentatie Pauze vraag en antwoord Einde Drugs Definities

Nadere informatie

Les alcohol. En / of Vragenblad Hoe werkt alcohol? Wat weet je al over alcohol? En / of Nog meer vragen: Klassikaal vragen stellen uit de kennistest.

Les alcohol. En / of Vragenblad Hoe werkt alcohol? Wat weet je al over alcohol? En / of Nog meer vragen: Klassikaal vragen stellen uit de kennistest. Les alcohol Meenemen: - Formulier om eigen ervaringen op te schrijven; - Etiketten van alcoholhoudende dranken; - Vragenblad Hoe werkt alcohol? ; (eventueel A,B en C- kaartjes meenemen) - Kennistest alcohol;

Nadere informatie

ALCOHOL EN OPVOEDEN Tips en advies voor ouders

ALCOHOL EN OPVOEDEN Tips en advies voor ouders ALCOHOL EN OPVOEDEN Tips en advies voor ouders Herkent u één van deze vragen? Hoeveel mag mijn kind eigenlijk drinken? Kunnen jongeren tegen alcohol en wat zijn de risico s? Is het verstandig mijn kind

Nadere informatie

LEEFREGELS EN IK-BEN OPVATTINGEN HERKENNEN

LEEFREGELS EN IK-BEN OPVATTINGEN HERKENNEN In deze huiswerkopdracht wordt uitgelegd wat leefregels en ik-ben-opvattingen zijn en het belang ervan bij het doorbreken van gewoontepatronen. Een voorbeeld van Marjolijn illustreert hoe leefregels en

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

Bespreken van situaties

Bespreken van situaties Bespreken van situaties U heeft met de leerlingen de website over alcohol, roken en drugs doorlopen. Dit zijn onderwerpen die leerlingen bezighouden en waar ze onderling over praten. Toch is het goed om

Nadere informatie

Vragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren'

Vragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren' De tovenaar tovert De verhalenvertelster vertelt Wat zou een tovenaar allemaal kunnen toveren? Hoe zouden de kinderen zich voelen? Waar zie je dat aan? Is de tovenaar blij/ boos/ verdrietig of bang? Hoe

Nadere informatie

Nypels Speelt. 8 ingrediënten voor verbindend samenwerken

Nypels Speelt. 8 ingrediënten voor verbindend samenwerken Nypels Speelt 8 ingrediënten voor verbindend samenwerken Inleiding Het Nypels wordt steeds leuker, doe jij ook mee? Nypels Speelt, onder die titel wordt op een nieuwe manier gewerkt aan de betrokkenheid

Nadere informatie

Adam en Eva eten van de boom

Adam en Eva eten van de boom Adam en Eva eten van de boom God maakt een prachtig paradijs. Hij zegt: Het is heel goed. Maar God heeft ook een vijand, En weet jij wel wat hij doet? Het mooie wat God heeft gemaakt, maakt hij juist graag

Nadere informatie

ALCOHOL EN OPVOEDEN Tips en advies voor ouders

ALCOHOL EN OPVOEDEN Tips en advies voor ouders 2 e druk, mei 2008 ALCOHOL EN OPVOEDEN Tips en advies voor ouders Herkent u één van deze vragen? Hoeveel mag mijn kind eigenlijk drinken? Wat zijn de risico s van alcoholgebruik door jongeren? Is het verstandig

Nadere informatie

Uitleg Zing in 19 mei 2013: Dat is verleidelijk!

Uitleg Zing in 19 mei 2013: Dat is verleidelijk! Uitleg Zing in 19 mei 2013: Dat is verleidelijk! In onze vorige Zing In hebben we het gehad over de druk die op jonge mensen wordt gelegd, op de vaak hoge eisen die we aan hen stellen. Maar niemand is

Nadere informatie

Jezus geeft zijn leven voor de mensen

Jezus geeft zijn leven voor de mensen Eerste Communieproject 38 Jezus geeft zijn leven voor de mensen Niet iedereen gelooft in Jezus In les 5 hebben we gezien dat Jezus vertelt over de Vader. God houdt van de mensen. Hij vergeeft je zonden.

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

Onderzoek Inwonerspanel Jongerenonderzoek: alcohol

Onderzoek Inwonerspanel Jongerenonderzoek: alcohol 1 (19) Onderzoek Inwonerspanel Auteur Tineke Brouwers Respons onderzoek Op 5 december kregen de panelleden van 12 tot en met 18 jaar (280 personen) een e-mail met de vraag of zij digitaal een vragenlijst

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Polikliniek voor. Jeugd en Alcohol

PATIËNTEN INFORMATIE. Polikliniek voor. Jeugd en Alcohol PATIËNTEN INFORMATIE Polikliniek voor Jeugd en Alcohol 2 PATIËNTENINFORMATIE Opname in het ziekenhuis Door middel van deze folder informeert het Maasstad Ziekenhuis over de polikliniek Jeugd en Alcohol.

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Angst & Paniek

Online Psychologische Hulp Angst & Paniek Online Psychologische Hulp Angst & Paniek 2 Therapieland Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Angst & Paniek van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Formeel en informeel. Formeel: Je gebruikt u om iemand aan te spreken. Je noemt iemand bij zijn achternaam.

Formeel en informeel. Formeel: Je gebruikt u om iemand aan te spreken. Je noemt iemand bij zijn achternaam. Formeel en informeel Tijdens je stage praat je veel met mensen. Soms is het een officieel gesprek, soms een gezellig praatje met een collega. Dit noem je formele en informele gesprekken. Formeel betekent

Nadere informatie

Interviewfragmenten. Vraag 1: Heeft u een zeer goede, goede, redelijke of slechte gezondheid?

Interviewfragmenten. Vraag 1: Heeft u een zeer goede, goede, redelijke of slechte gezondheid? Interviewfragmenten Onderstaande fragmenten zijn uitsuitend bedoeld voor gebruik bij het boek Onderzoek doen met vragenlijsten. Het is niet toegestaan deze fragmenten te publiceren of anderszins te verspreiden.

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Van sondevoeding naar marsepein

Van sondevoeding naar marsepein Van sondevoeding naar marsepein Eerste druk, 2013 2013 Nelleke van Doodewaard Corrector: Anneke van Heusden isbn: 9789048430765 nur: 402 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Onderzoeksrapport. Hou vol! Geen alcohol. Een alcohol preventieprogramma gericht op basisschool leerlingen en hun moeders.

Onderzoeksrapport. Hou vol! Geen alcohol. Een alcohol preventieprogramma gericht op basisschool leerlingen en hun moeders. Onderzoeksrapport Hou vol! Geen alcohol Een alcohol preventieprogramma gericht op basisschool leerlingen en hun moeders. Suzanne Mares, MSc Dr. Anna Lichtwarck-Aschoff Prof. Dr. Rutger Engels Inleiding

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Kinderen, lief maar. Wegwijzer Steenwijk Woensdag 12 november Carolien Boschma en Sjoukje Huisman Centrum voor Jeugd en Gezin

Kinderen, lief maar. Wegwijzer Steenwijk Woensdag 12 november Carolien Boschma en Sjoukje Huisman Centrum voor Jeugd en Gezin Kinderen, lief maar. Wegwijzer Steenwijk Woensdag 12 november Carolien Boschma en Sjoukje Huisman Centrum voor Jeugd en Gezin Opzet van de lezing Welkom Inleiding Theorie, tips en adviezen over opvoeden

Nadere informatie

Alcohol nuchter bekeken

Alcohol nuchter bekeken Alcohol nuchter bekeken Alcohol en kanker Vandaag zal kanker je misschien niet echt bezighouden. Het is wel een feit dat overdadig alcoholgebruik op termijn het risico op bepaalde soorten kanker verhoogt.

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

Jawel, je staat model!

Jawel, je staat model! Jawel, je staat model! Jawel, je staat model! Als ouder, grootouder, heb je een voorbeeldfunctie voor de jongere generaties. Zeker voor hun puberteit is het gezin voor kinderen een belangrijk referentiekader.

Nadere informatie

Ouderavond riskante genotmiddelen Andreas College, Rijnmond Katwijk

Ouderavond riskante genotmiddelen Andreas College, Rijnmond Katwijk Ouderavond riskante genotmiddelen Andreas College, Rijnmond Katwijk 16 september 2014 Pel van Hattum Programma 1. Middelen 2. Cijfers 3. Puberteit 4. Opvoeding 1. Middelen: Tabak Héél ongezond: de dodelijkste

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

Vragenlijst multiproblematiek I

Vragenlijst multiproblematiek I Bijlage B Vragenlijst multiproblematiek I 1 Achtergrondkenmerken V1. Wat is je geboortedatum? V2. Ben je een jongen of een meisje? V3. Wat zijn de vier cijfers van je postcode? V4. In welk land ben je

Nadere informatie

Mijn nieuwe school, een nieuwe start.

Mijn nieuwe school, een nieuwe start. Mijn nieuwe school, een nieuwe start. Naam: Mijn oude school weerbaar.info Mijn nieuwe school Als je naar het middelbaar onderwijs gaat is alles nieuw. Je klasgenoten, de docenten, de school, de regels

Nadere informatie

Informatie en advies voor ouders

Informatie en advies voor ouders Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders 1 2 Wist u dat de gevolgen van het zien of horen van geweld in het gezin net zo groot zijn als zelf geslagen worden? Ook als het geweld gestopt

Nadere informatie

Vind je het een goede zaak of een slechte zaak dat de leeftijdsgrens van het kopen en drinken van alcohol van 16 naar 18 jaar wordt verhoogd?

Vind je het een goede zaak of een slechte zaak dat de leeftijdsgrens van het kopen en drinken van alcohol van 16 naar 18 jaar wordt verhoogd? Vind je het een goede zaak of een slechte zaak dat de leeftijdsgrens van het kopen en drinken van alcohol van 16 naar 18 jaar wordt verhoogd? Goede zaak 60,3% Slechte zaak 34,5% Weet niet / geen mening

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen 14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie

Nadere informatie

KINDEREN LEKKER IN HUN VEL

KINDEREN LEKKER IN HUN VEL KINDEREN LEKKER IN HUN VEL 1. Welkom wij zijn Karin Hallegraeff en Noelle van Delden van Praktijk IKKE Karin stelt zich voor en er komt een foto van Karin in beeld. Noelle stelt zich voor en er komt een

Nadere informatie