Inhoud. cursustitel 2

Transcriptie

1 Cursustitel 1

2 Inhoud Achtergrond informatie: Wat is LNG Hoe wordt een PGS toegepast LNG infrastructuur Ontwerp constructie en uitvoering van een LNG tankstation Keuringen, onderhoud en inspectie LNG afleverinstallatie in bedrijf Verantwoordelijkheden Veiligheidsmaatregelen cursustitel 2

3 LNG cursustitel 3

4 Waarom LNG? LNG is vloeibaar gemaakt aardgas (door lage temperatuur) LNG is schoon Zonder nabehandeling voldoen aan emissie standaarden LNG is relatief veilig Lichter dan lucht als het verdampt Matig reactief, relatief moeilijk te ontsteken Er zijn grote voorraden in de wereld Past in Europese doelstelling van energie onafhankelijkheid Prijs stabiel Schaarste aan zwavelvrije diesel Cursustitel 4

5 Stikstofoxiden in de atmosfeer boven Europa hdo & bouw 3% NOx emissies landbouw 3% consument 5% verkeer 67% industrie 22% Cursustitel 5

6 Definities Natural Gas (NG) is Aardgas (bestaat grotendeels uit methaan) CNG (Compressed Natural Gas) is aardgas onder hoge druk (200 bar) opgeslagen LNG (Liquefied Natural Gas) is vloeibaar aardgas opgeslagen bij lage temperatuur (-162 C) Biogas is ruw gas dat geproduceerd is uit vergisting of vergassing Biomethaan/groengas is opgewaardeerd biogas tot aardgas distributie kwaliteit Er is geen fundamenteel verschil tussen LNG of CNG of aardgas in de toepassing Bio LNG is duurzaam: het wordt CO 2 -neutraal geproduceerd Cursustitel 6

7 Wat is LNG? Liquefied Natural Gas is vloeibaar aardgas Naam Aggregatietoestand Dichtheid Kookpunt Smeltpunt Vlampunt Ontbrandingstemperatuur CH 4 (Methaan) Vloeibaar 0,450 kg/l -163 C -182 C -188 C +640 C cursustitel 7

8 Overige eigenschappen Aardgas is niet giftig Aardgas is lichter dan lucht Aardgas is moeilijk ontsteekbaar (640 C) Aardgas heeft een smal explosie gebied (5%-15%) Aardgas is ruikbaar (0.5%-0,7%), door toevoeging van odorants LNG is niet ruikbaar! LNG is extreem koud Cursustitel 8

9 Explosie gebied van methaan Cursustitel 9

10 Aardgas Slochteren gas, Laag Calorisch gas, normaal gedistribueerd aardgas in Nederland samenstelling 83 % methaan, 14 % stikstof Hoog calorisch gas, rest van de wereld 98 % methaan (uitzondering: deel van West Duitsland en België Calorische onder-waarde energie die vrij komt bij de verbranding van 1 m 3 aardgas: 31,65 MJ/m 3 Calorische bovenwaarde energie die vrij komt bij de verbranding van 1 m 3 aardgas inclusief de condensatiewarmte van waterdamp: 35,17 MJ/m 3 LNG is meestal hoogcalorisch gas methaan gehalte 98 % Cursustitel 10

11 Energie inhoud motorbrandstoffen Cursustitel 11

12 Kwaliteit Verschil in methaangehalte en methaangetal Methaangehalte geeft het % methaan weer in het gasmengsel LNG is hoogcalorisch gas methaan gehalte 98% Methaangetal is een maat voor het vastleggen van het klopgedrag van het gasmengsel (pingelen) methaangetal is 0 voor puur waterstof methaan getal is 100 voor puur methaan Inerte gassen zoals CO 2 en N2 hebben een positief effect op het methaangetal Cursustitel 12

13 Kwaliteit Veroudering van LNG, weathering door alleen de gas fase af te nemen verdampen de lichtere componenten uit de LNG. samenstelling van de vloeistof verandert hierdoor. Methaan slip ontstaat vooral bij dual fuel motoren door onvolledige verbranding slipt er brandstof door tot in de uitlaat methaan heeft een 23-voudig broeikas effect t.o.v. CO 2 van de totale broeikas emissie bedraagt methaan slip enkele % Cursustitel 13

14 Motor techniek Monofuel Stoichiometrisch, 1 op 1 verbranding, laagste emissie Lean burn, overmaat lucht, laag brandstofverbruik Bi-fuel Otto motor (vonkontsteking, benzinemotor) Twee separate brandstoffen Dual fuel Basis Diesel motor Pilot diesel wordt gebruikt voor ontsteking gasmengsel > 1-5% bijmenging of 20 % bijmenging op basis van dieselmotor > bij stationair 90 % diesel, 10 % gas Cursustitel 14

15 LNG Brandstoftank Cursustitel 15

16 Inhoud Wat is LNG Hoe wordt een PGS toegepast LNG infrastructuur Ontwerp constructie en uitvoering van een LNG tankstation Keuringen, onderhoud en inspectie LNG afleverinstallatie in bedrijf Verantwoordelijkheden Veiligheidsmaatregelen cursustitel 16

17 Wat is een standaard Standards voluntary in application documents Established by all interested parties Reflects consensus Cursustitel 17

18 De rol van standaarden Voorkomen van handelsbelemmeringen één type vulkoppeling één vuldruk bij voertuigen Internationale certificatie van componenten en systemen duidelijke specifacties en testmethoden International geaccepteerd veiligheidsniveau minimale veiligheids systemen Titel presentatie 1 8 Cursustitel 18

19 Titel presentatie 1 Internationale ontwikkelingen 9 Cursustitel 19

20 Titel presentatie 2 Internationaal vs nationaal 0 ISO NEN PGS Beheersorganisatie NWIPs ISO/TC 252 NC PGS Programmaraad ISO/TC 252 WG 2 LNG werkgroep PGS- PGS-team teams & 33 ISO-norm ISOstandard PGS 25 PGS 33 Internationaal Nationaal Cursustitel 20

21 Wat is een PGS PGS is een nationale richtlijn. Het is een vertaling van huidige wetgeving naar de praktijk. Het beschrijft de huidige stand der techniek vastgelegd in: >eisen >aanbevelingen >criteria Vergroten veiligheid opslag gevaarlijke stoffen >Arbeidsomstandigheden >Milieukwaliteit >Brandpreventie Titel presentatie 2 1 Cursustitel 21

22 voor wie is een PGS Titel presentatie 2 2 De Publicatiereeks is een handreiking voor bedrijven die gevaarlijke stoffen produceren, transporteren, opslaan of gebruiken en voor overheden die zijn belast met de vergunningverlening en het toezicht op deze bedrijven. Cursustitel 22

23 Scope PGS 33 Titel presentatie 2 3 deel 1 Vaste LNG tankstations voor levering aan voertuigen deel 2 Vaste vulstations voor LNG levering aan vaartuigen deel 3 ship to ship bunkering van LNG mogelijk een NPR Transport van LNG over de weg is vastgelegd in ADR regelgeving LCNG is opgenomen in PGS 25 Cursustitel 23

24 Titel presentatie 2 Scope PGS Cursustitel 24

25 Titel presentatie 2 Scope PGS Cursustitel 25

26 aanvraag vergunning Aanvraag via omgevingsloketonline vooraf afstemmen met vergunningverlener over wat er ingediend moet worden tekening, plattegronden, constructie tekeningen QRA veiligheidsprocedures, vulprocedures, zowel afnemer als bevoorraden noodplan Titel presentatie 2 6 Cursustitel 26

27 Inhoud Wat is LNG Hoe wordt een PGS toegepast LNG infrastructuur Ontwerp constructie en uitvoering van een LNG tankstation Keuringen, onderhoud en inspectie LNG afleverinstallatie in bedrijf Verantwoordelijkheden Veiligheidsmaatregelen cursustitel 27

28 LNG infrastructuur LNG inkooppurchase Zeebrugge of Gate. LNG distributie vaak uitgevoerd door Schenk tanktransport. LNG vulstations netwerk wordt opgebouwd voor wegverkeer voor scheepvaart: PGS 33-2 cursustitel 28

29 LNG infrastructuur Openbaar (met pas) Zwolle (LNG 24) Berkel-Enschot(Rolande) Oss (Rolande) Duiven (Cofely GDF Tilburg (Rolande) Bedrijfs installaties: Pijnacker mobiel (Rolande) Naaldwijk mobiel (LNG 24) Oss (LNG Europe) Zaandam (LNG Europe) cursustitel 29

30 Inhoud Wat is LNG Hoe wordt een PGS toegepast LNG infrastructuur Ontwerp constructie en uitvoering van een LNG tankstation Keuringen, onderhoud en inspectie LNG afleverinstallatie in bedrijf Verantwoordelijkheden Veiligheidsmaatregelen cursustitel 30

31 LNG Afleverinstallatie Legende 1) LNG-opslagtank 7) Naverwarmer E = Afsluiter 2) Veiligheidsventielen 8) Leidingsysteem FT = Flowmeter 3) Drukopbouwverdamper 9) Afleverzuil M = Motor (van de pomp) 4) Niveaumeting 10) Breekkoppelingen LT = Niveaumeter 5) Afsluiter 11) Afleverslangen 6) Pomp 12) Vulslang, losslang of vularm Cursustitel 31

32 Ontwerp Titel presentatie 3 2 bevoorrading» overvulbeveiliging constructie eisen van de opslag» ondergrond, draagconstructie» overdrukbeveiliging veiligheidsvoorzieningen» 2 onafhankelijk werkende niveau meters» maximale vulgraad beveiliging afscherming tegen onbevoegden Cursustitel 32

33 Inhoud Wat is LNG Hoe wordt een PGS toegepast LNG infrastructuur Ontwerp constructie en uitvoering van een LNG tankstation Keuringen, onderhoud en inspectie LNG afleverinstallatie in bedrijf Verantwoordelijkheden Veiligheidsmaatregelen cursustitel 33

34 keuringen Titel presentatie 3 4 Cursustitel 34

35 Titel presentatie 3 keuringen en inspecties 5 Cursustitel 35

36 Titel presentatie 3 routine inspecties 6 0: AKI X: erkend installateur Cursustitel 36

37 Inhoud Wat is LNG Hoe wordt een PGS toegepast LNG infrastructuur Ontwerp constructie en uitvoering van een LNG tankstation Keuringen, onderhoud en inspectie LNG afleverinstallatie in bedrijf Verantwoordelijkheden Veiligheidsmaatregelen cursustitel 37

38 Vullen LNG opslagtank Algemeen: Vullen is activiteit met de grootste risico s Aandacht voor ruimtelijke aspecten : opstelplaats LNG-tankwagen, interne afstanden Adequate procedure voor lossen van de tankauto Aanwezigheid en gebruik van veiligheidsvoorzieningen en noodstops Cursustitel 38

39 Vullen van de LNG-opslagtank (algemeen) Vullen opslagtank moet in procedure zijn vastgelegd (vs ) Vs : Chauffeur van tankauto verricht de lossing, en moet steeds bij losproces aanwezig blijven; hiertoe is een dodemansknop vereist die elke 3 minuten moet worden ingedrukt. Noot: Chauffeur moet situatie als veilig beoordelen, de lossing kunnen besturen en de vulgraad van de opslagtank kunnen waarnemen Vs : Bij vulpunt moet maximale vulgraad zijn aangegeven. Vs : Vloeistofvolume in tank nooit meer dan 95% van tankinhoud; bij vulling rekening te houden met mogelijke expansie door hogere temperatuur; berekening volgens ADR, zie Bijlage I. Vs : Vullen moet automatisch stoppen bij bereiken van max. toelaatbaar vloeistofniveau. Bij afkoppelen van vulslang mag geen LNG ontsnappen. Gas moet naar veilige voorziening worden afgevoerd (vs ) Cursustitel 39

40 Voorschriften voor afnemers Aflevering uitsluitend aan geregistreerde afnemer (vs ) Beheerder moet bij registratie in verklaring vastleggen (vs ): Afnemer is bekend met instructies en zal zich daaraan houden Afnemer heeft bedieningsinstructie gehad voor het afleversysteem Afnemer heeft alleen toestemming voor persoonlijk gebruik Beheerder moet registratie bijhouden van geaccepteerde afnemers (chauffeur, type voertuig) en verklaringen (vs ) Verbod op gebruik mobiele telefoon tijdens aflevering van LNG; verbodsbord moet geplaatst zijn (vs ) Cursustitel 40

41 Aflevering van LNG (algemeen) Persoonlijke beschermingsmiddelen moeten worden gebruikt: bril, handschoenen geschikt voor cryogene stoffen (vs ). Bediening van aflevering door continu indrukken van een knop; wanneer deze wordt losgelaten stopt de aflevering binnen 3 sec. Aflevering moet automatisch stoppen wanneer de voertuigtank vol is (vs ) Afleverslang en dampretourslang zijn voorzien van breekkoppeling (vs ) Cursustitel 41

42 Werkzaamheden aan LNG-afleverinstallatie Bij werkzaamheden dient een (veiligheids-)controlelijst te worden ingevuld; model in Bijlage F. Daaruit voortvloeiende maatregelen moeten worden getroffen (vs ) Geëigende procedures dienen te worden gevolgd bij Ingassen en in werking stellen van de afleverinstallatie (vs ) Gasvrij maken van de installatie (vs ) Verwisselen van een dompelpomp (vs ) Verwisselen veerveiligheid op opslagtank alleen nadat tank is ontgast; afwijking mogelijk volgens door AKI erkende methodiek (vs ) Plaatsen, verplaatsen of verwijderen van de opslagtank alleen in vloeistofloze en gasvrije toestand (vs ) Cursustitel 42

43 Inhoud Wat is LNG Hoe wordt een PGS toegepast LNG infrastructuur Ontwerp constructie en uitvoering van een LNG tankstation Keuringen, onderhoud en inspectie LNG afleverinstallatie in bedrijf Verantwoordelijkheden Veiligheidsmaatregelen cursustitel 43

44 Titel presentatie 4 Verantwoordelijkheden 4 Cursustitel 44

45 Geïdentificeerde verantwoordelijke personen Eigenaar: Zie gebruiker. Gebruiker: Eigenaar van de vergunning; verantwoordelijk voor het voldoen aan vergunning en wetgeving. Beheerder: Verantwoordelijk voor exploitatie, heeft overeenkomst met gebruiker/eigenaar; gebruiker kan ook beheerder zijn. Installateur: opgeleid persoon die werkzaamheden mag verrichten LNG-leverancier: verantwoordelijk voor het vullen van de buffertank Afnemer van LNG: neemt LNG af door tanken van afleverinstallatie. Cursustitel 45

46 Inhoud Wat is LNG Hoe wordt een PGS toegepast LNG infrastructuur Ontwerp constructie en uitvoering van een LNG tankstation Keuringen, onderhoud en inspectie LNG afleverinstallatie in bedrijf Verantwoordelijkheden Veiligheidsmaatregelen cursustitel 46

47 Interne veiligheidsafstanden: doel en kenmerken Interne afstanden beogen het voorkomen van escalatie van een (aanvankelijk klein) incident tot een grotere omvang. Doel is dus: omliggende installatieonderdelen beschermen tegen denkbare incidenten. Uitgangspunt: EIGA methodiek (industrial gases): Geloofwaardig incident, conform QRA methodiek: lekkages met frequentie tussen 10-3 en 10-5 per jaar Resulteert in: o Voor vaten en leidingen: lekgrootte ca. 1 mm, of ca. 10 g/s (enige afhankelijkheid van systeemdruk) o Voor losslang: lekgrootte 10% van slangdiameter (i.e. 5 mm) Cursustitel 47

48 Achtergrondrapport interne afstanden Bepaling interne veiligheidsafstanden voor LNG-tankstations ten behoeve van de in ontwikkeling zijnde PGS 33 Versie 2.0, 25 maart 2013 PGS 33 subwerkgroep 1 Auteur: Edward Geus, RIVM Centrum Externe Veiligheid Dit rapport is bedoeld als achtergronddocument bij PGS 33 Cursustitel 48

49 Aanpak berekening veiligheidsafstanden Definitie relevante scenario s, volgens EIGA methodiek Berekening effectafstanden (hittestraling van fakkelbrand, omvang gaswolk voor 50% LFL) Onderscheid tussen LNG als risico-bron en als risico-ontvanger Definitie hittestralingscriteria: Voor de meeste objecten: 10 kw/m 2 Voor beschermde LNG onderdelen (bijv. dubbelwandige opslagtank: 35 kw/m 2 Voor situaties waarbij LNG tankstation wordt geïntegreerd in een bestaand tankstation voor conventionele motorbrandstoffen (bijv. benzine, LPG) gelden de afstanden die voor dergelijke stoffen in bestaande PGS en zijn voorgeschreven. Cursustitel 49

50 cursustitel 50

51 Beoordeling externe veiligheid Status LNG tankstations: BRZO?: Hoeveelheden LNG zijn meestal lager dan BRZO-grenswaarden Noot: voor LNG Bunkerstations zal BRZO meestal wel aan de orde zijn Bevi: Waarschijnlijk aanwijzing als categoriale inrichting, met standaardveiligheidsafstand op basis van QRA Cursustitel 51

52 Stand van zaken externe veiligheid QRA-rekenmethodiek is ontwikkeld (RIVM en DCMR), grotendeels gebaseerd op methodiek voor LPG tankstations. Nog punten van discussie, onderdeel van onderzoekprogramma TKI-Gas, bijv.: BLEVE als scenario beschouwen? Faalfrequentie losslangen (composiet) Hittebestendigheid LNG tanks Toepasbaarheid losarmen i.p.v. slangen, vooral relevant bij bunkering: lagere faalkans Ministerie I&M ontwikkelt Revi, met: standaard veiligheidsafstanden gebaseerd op QRA berekeningen Cursustitel 52

53 Titel presentatie 5 Incidenten en calamiteiten 3 Bij een lekkage van LNG zal een deel direct verdampen (flash) Alle vrijkomende LNG zal uiteindelijk verdampen tot gas dat zich in de atmosfeer verspreid. Het koude gas is in eerste instantie zwaarder dan lucht en zal zich laag over de grond verplaatsen, maar door opwarming zal het gas vervolgens geleidelijk lichter dan lucht worden en opstijgen. Let op voor de cryogene aspecten van de vloeistof Cursustitel 53

54 Titel presentatie 5 Incidenten en calamiteiten 4 LNG brand NOOIT blussen met water!!!! > omgevingsbrand in voertuig of shop kan met brandblustoestellen bestreden worden Cursustitel 54

55 Titel presentatie 5 Incidenten en calamiteiten 5 Noodstop voorziening alle hoofdcomponenten in veilige stand in blokken alle vloeistof leidingen herstellen noodstop alleen ter plaatse Detectie systeem gas detectie bij installatie en afleverzuil temperatuur detectie bij installatie/tank en afleverzuil Signalering bij noodstop signalering naar beheerder en akoestisch signaal Cursustitel 55

56 Te snel? Titel presentatie 5 6 Cursustitel 56

57 Contact Titel presentatie 5 7 Erik Büthker, Business Development Manager e.buthker@lng24.com Phone number: LNG 24 Ringwade LM Nieuwegein The Netherlands Cursustitel 57